Zelfstudiemateriaal

Module Cv-ketels en toebehoren

Versie: 2.0 april 2013

Inhoudsopgave

Module Ketels en toebehoren 2

Inhoudsopgave

Inleiding ............................................................................................................................................................ 5

1. Cv-ketelselectie ................................................................................................................................... 9

1.1 Verwarmingsvermogen .......................................................................................................................... 9

1.2 Gaskeur ............................................................................................................................................... 11

1.2.1 Gaskeur HR ......................................................................................................................................... 11

1.2.2 Gaskeur CW ........................................................................................................................................ 12

1.2.3 Gaskeur HRww .................................................................................................................................... 14

1.2.4 Gaskeur SV ......................................................................................................................................... 14

1.2.5 Gaskeur NZ ......................................................................................................................................... 15

1.3 Cv-ketelselectie ................................................................................................................................... 16

1.3.1 Opstellingsruimte ................................................................................................................................. 16

1.3.2 Vr-ketel vervangen door hr-ketel ......................................................................................................... 17

1.3.3 Voorkeursmerk .................................................................................................................................... 17

1.3.4 Afmeting en gewicht ............................................................................................................................ 17

1.4 Voorschriften en regels ........................................................................................................................ 18

1.4.1 Bouwbesluit ......................................................................................................................................... 18

1.4.2 NEN-normen ........................................................................................................................................ 18

1.4.3 Stookruimte of opstelplaats ................................................................................................................. 19

1.4.4 CE-markering....................................................................................................................................... 19

1.4.5 ISSO publicaties .................................................................................................................................. 19

2. Rookgasafvoer en luchttoevoer ....................................................................................................... 20

2.1 Rookgasafvoersysteem ....................................................................................................................... 21

2.1.1 Parallelle rookgasaansluiting ............................................................................................................... 21

2.1.2 Concentrische rookgasaansluiting ....................................................................................................... 23

2.1.3 Rookgasadapters ................................................................................................................................ 24

2.1.4 Condens .............................................................................................................................................. 25

2.2 Rookgasdoorvoer ................................................................................................................................ 27

2.2.1 Rookgasdakdoorvoer .......................................................................................................................... 29

2.2.2 Rookgasmuurdoorvoer ........................................................................................................................ 29

2.3 Plakplaat, glijschaal en dakdoorvoerpan ............................................................................................. 30

2.3.1 Plakplaat .............................................................................................................................................. 30

2.3.2 Hellend dak .......................................................................................................................................... 32

2.3.3 Glijschaal ............................................................................................................................................. 32

2.3.4 Dakdoorvoerpan .................................................................................................................................. 34

2.3.5 Bevestiging en afwerking rookgasdoorvoer ......................................................................................... 36

2.4 Rookgaspijp ......................................................................................................................................... 38

2.4.1 Rookgasafvoerweerstandstabel .......................................................................................................... 38

2.4.2 Enkelwandig aluminium rookgasmateriaal .......................................................................................... 39

2.4.3 Dikwandig metalen en kunststof rookgasmateriaal ............................................................................. 39

Inhoudsopgave

Module Ketels en toebehoren 3

2.4.4 Beugelen ............................................................................................................................................. 40

3. Cv-aansluiting .................................................................................................................................... 43

3.1 Aansluiten cv-leidingen ........................................................................................................................ 43

3.1.1 Koppelingen ......................................................................................................................................... 44

3.1.2 Montagebeugel- of frame .................................................................................................................... 44

3.1.3 Dunwandige cv-buis ............................................................................................................................ 45

3.1.4 Flexibele toestelaansluiting ................................................................................................................. 46

3.2 Expansievatopstelling .......................................................................................................................... 47

3.2.1 Expansievat ......................................................................................................................................... 47

3.2.2 Expansievatbevestiging ....................................................................................................................... 49

3.2.3 Expansievat toebehoren ...................................................................................................................... 52

3.3 Veiligheidsventiel ................................................................................................................................. 53

3.4 Vul-/aftapkraan .................................................................................................................................... 55

3.5 Vulslang ............................................................................................................................................... 55

3.6 (Thermo-)manometer........................................................................................................................... 56

3.7 Expansievataansluitpakket .................................................................................................................. 57

3.8 Aansluitgroepen ................................................................................................................................... 58

3.9 Drukverschilregelaar ............................................................................................................................ 59

3.10 Lucht- en vuilafscheider ....................................................................................................................... 60

3.11 Serviceafsluiters .................................................................................................................................. 61

3.12 Indirect gestookte boiler ...................................................................................................................... 62

3.12.1 Boilerselectie ....................................................................................................................................... 63

3.12.2 Driewegklepselectie ............................................................................................................................. 64

4. Gasleiding met appendages ............................................................................................................. 66

4.1 Aansluitleiding met aansluitkraan ........................................................................................................ 66

4.2 Gasleiding ............................................................................................................................................ 68

4.3 Gasfilter ............................................................................................................................................... 68

4.4 Gasmeteropstelling .............................................................................................................................. 69

4.4.1 Meetpunt en aansluitleiding ................................................................................................................. 70

4.4.2 Gasmeter ............................................................................................................................................. 70

4.4.3 Gasdrukregelaar .................................................................................................................................. 72

4.4.4 Hoofdgaskraan .................................................................................................................................... 73

5. Drinkwaterappendages ..................................................................................................................... 74

5.1 Koud drinkwateraansluiting ................................................................................................................. 74

5.1.1 Inlaatcombinatie .................................................................................................................................. 74

5.1.2 Wasmachinekraan ............................................................................................................................... 76

5.1.3 Waterleiding ......................................................................................................................................... 77

5.2 Warmwater en appendages ................................................................................................................ 77

5.2.1 Warmwater .......................................................................................................................................... 77

5.2.2 Zonneboiler .......................................................................................................................................... 77

5.3 Condensafvoer .................................................................................................................................... 79

Inhoudsopgave

Module Ketels en toebehoren 4

6. Elektrische aansluitingen ................................................................................................................. 81

6.1 Kamer- of klokthermostaat................................................................................................................... 81

6.1.1 Aan-uit regeling ................................................................................................................................... 81

6.1.2 Aan-uit regeling met powerstealing ..................................................................................................... 82

6.1.3 OpenTherm regeling ............................................................................................................................ 82

6.1.4 Fabrikant specifieke thermostaten ....................................................................................................... 83

6.2 Weersafhankelijke regeling ................................................................................................................. 84

6.3 Boileraansluiting .................................................................................................................................. 86

6.3.1 Boilersensor ......................................................................................................................................... 86

6.3.2 Boilerthermostaat ................................................................................................................................ 86

7. Verklarende woordenlijst .................................................................................................................. 88

Inleiding

Module Ketels en toebehoren 5

Inleiding

Omschrijving van de module

De module Cv-ketels en toebehoren gaat over het selecteren van cv-ketels en hun

toebehoren. In hoofdstuk 1 wordt uitgelegd op basis van welke eigenschappen je een

ketel selecteert.

In het tweede hoofdstuk wordt de selectie van lucht- en rookgaskanalen uitgelegd. Dit

betreft parallel en concentrisch rookgasmateriaal dat gemaakt is van dunwandig

aluminium, dikwandig metaal of kunststof. Ook komen in dit hoofdstuk dakdoorvoeren

met doorvoerpan of plakplaat en muurdoorvoeren aan bod.

Hoofdstuk 3 gaat over cv-appendages waarmee een verwarmingstoestel wordt

aangesloten. In het vierde hoofdstuk staan de gastechnische appendages centraal.

In de hoofdstukken 5 en 6 komen vervolgens de drinkwaterappendages en de

elektrische aansluitingen waarmee een cv-ketel wordt aangesloten aan bod.

Cv-ketels met alle appendages waarmee deze toestellen worden aangesloten zijn onderdeel van

de warmte-opwekkingsinstallatie in een woning of gebouw.

Achterin dit zelfstudiemateriaal is een verklarende woordenlijst met vaktermen en

synoniemen opgenomen.

Inleiding

Module Ketels en toebehoren 6

Doelgroep

De module Cv-ketels en toebehoren is ontwikkeld voor alle medewerkers van Rensa die

werken in de verkoopbinnendienst.

Voorkennis

De modules Verwarming algemeen en Service-onderdelen gelden als voorkennis voor de

module Cv-ketels en toebehoren. Het is daarom zeer aan te bevelen om eerst de

modules Verwarming algemeen en Service-onderdelen door te nemen en/of de

bijbehorende toetsen te maken.

Overige modules

De module Cv-ketels en toebehoren is een vervolgmodule van de modules Verwarming

algemeen en Service-onderdelen.

Het totaaloverzicht met modules op het gebied van verwarming, ventilatie en tapwater

ziet er als volgt uit:

- Verwarming algemeen

- Service-onderdelen

- Cv-ketels en toebehoren

- Radiatoren en convectoren

- Vloerverwarming

- Warmtepompen

- Leidingsystemen

- Pompen

- Ventilatie

- Tapwater

- Regelingen

- Expansievaten en -automaten

- Lokale verwarming

- Stadsverwarming

- Inregelen

Doelstellingen

Bij ieder hoofdstuk in dit cursusmateriaal zijn leerdoelen geformuleerd. Deze leerdoelen

zijn opgesteld door een klankbordgroep, de afdeling Categorie Management en de

afdeling Kennis en Innovatie. Aan het begin van ieder hoofdstuk tref je deze leerdoelen

aan.

De klankbordgroep bestaat uit de volgende personen:

- Ben Westerveen Breda;

- Nancy Lesterade Doetinchem;

- Patrick Jansen Kennis en Innovatie;

- Paul Willemsen Key Accounts;

- Peter Knol Groningen;

- René Roosink Zwolle;

- Rudy Schrader Techniek;

- Stefan van Everdingen Categorie Management;

- Valentijn Hulshorst Moordrecht.

Inleiding

Module Ketels en toebehoren 7

Werkwijze

Het is de bedoeling dat je dit zelfstudiemateriaal zelfstandig doorneemt. Lees de teksten

en beantwoord de vragen en opdrachten in het materiaal. Controleer je antwoorden aan

de hand van de uitwerkingen. Bekijk ook de genoemde relevante achtergrondinformatie

en filmpjes.

Toetsing

Tijdens het doornemen van dit zelfstudiemateriaal maak je op een aantal momenten

gebruik van het toetssysteem TestVision http://testvision/tv6/. Een instructie over het

inloggen en het gebruiken van TestVision vind je op het DocuCenter, onder het tabblad

TestVision.

Het DocuCenter bereik je op je werkplek via http://172.20.8.136/docucenter en extern

via http://195.193.35.46/Docucenter.

LET OP!

Let op! De toetsen kun je alleen binnen Rensa maken.

Voorkennistoets

Voorafgaand aan het doornemen van het zelfstudiemateriaal kun je via TestVision een

voorkennistoets over dit onderwerp maken. De voorkennistoets bevat 15 vragen. Het is

niet verplicht om de voorkennistoets te maken. Er geldt geen tijdslimiet en het resultaat

wordt niet geregistreerd. De voorkennistoets is bedoeld om voor jezelf in kaart te brengen

op welk niveau jouw kennis over dit onderwerp ligt. Bij het beantwoorden van de vragen

mag je de Prijswijzer op het Extranet en alle documentatie van fabrikanten gebruiken.

Zelfstudiemateriaal en oefentoetsen

Na het maken van de voorkennistoets start je met het doornemen van het

zelfstudiemateriaal dat door de afdeling Kennis en Innovatie in samenwerking met de

verkoopvestigingen, productmanagement en leveranciers is ontwikkeld.

Op een aantal plaatsen in het zelfstudiemateriaal wordt verwezen naar een oefentoets in

TestVision. Via de oefentoetsen kun je nagaan of je de theorie voldoende hebt

begrepen. Alle vragen in de oefentoetsen zijn voorzien van feedback waaruit je kunt

afleiden waarom jouw antwoord goed of fout is. Voor de oefentoetsen geldt geen

tijdslimiet en de resultaten worden niet geregistreerd. Je kunt een oefentoets meerdere

malen inzien of maken.

Inleiding

Module Ketels en toebehoren 8

Examen en herexamen

Na het doornemen van het zelfstudiemateriaal volgt een verplicht examen over de

module Cv-ketels en toebehoren. Je kunt het examen ook direct na de voorkennistoets

maken, wanneer jouw resultaat op de voorkennistoets daartoe voldoende aanleiding

geeft.

Het examen kun je in overleg met je leidinggevende via e-mail of telefoon aanvragen bij

de afdeling Kennis en Innovatie.

Het examen bestaat uit 15 vragen. Voor het beantwoorden van die vragen krijg je 45

minuten de tijd. Tijdens het examen mag je verzamelde technische documentatie, het

internet en de Prijswijzer (op het Extranet) raadplegen.

Wanneer je een onvoldoende resultaat behaalt, kun je één keer een herkansing maken.

Als je ook voor het herexamen een onvoldoende haalt, dan wordt in overleg met de

leidinggevende het vervolgtraject bepaald.

DocuCenter, Intranet en meer informatie

Via het DocuCenter kun je vragen stellen aan de afdeling Kennis en Innovatie. Je kunt je

vragen natuurlijk ook aan collega’s stellen. Daarnaast kun je via het DocuCenter zelf

nuttige aanvullende informatie beschikbaar stellen aan collega’s.

In het DocuCenter en het Intranet zijn de documenten Driewegkleppen en boilersensors

en Combinatietabel NIBE boilers met soloketels te vinden. Met deze documenten kun je

eenvoudig een driewegklep, boilersensor, boiler en eventueel andere relevante

onderdelen selecteren bij een cv-ketel met indirect gestookte boiler opstelling.

Wil je meer informatie? Neem dan contact op met de afdeling Kennis en Innovatie via

Innovatie@rensa.nl of telefoonnummer 0316-296477.

Disclaimer

Dit opleidingsmateriaal blijft auteursrechtelijk eigendom van Technisch Handelsbureau

Rensa BV en mag op geen enkele wijze worden doorgegeven, afgestaan of verkocht aan

derden.

1. CV-ketelselectie

Module Ketels en toebehoren 9

1. Cv-ketelselectie

Na dit hoofdstuk kun je:

• het vermogen en de CW-klassen van een cv-ketel bepalen;

• de verschillende Gaskeur kenmerken onderscheiden en beschrijven;

• beschrijven welke CW-klassen er worden onderscheiden en hoe zij van elkaar

verschillen;

• een cv-ketel selecteren op basis van de opstellingsruimte, het gewenste

vermogen, de gewenste CW-klasse, het voorkeursmerk, de afmeting en de prijs;

• beschrijven waarmee bij het vervangen van een vr-ketel door een hr-ketel

rekening gehouden moet worden;

• de voorschriften en regels voor het goed en veilig aanleggen van een

verwarmingsinstallatie toelichten.

1.1 Verwarmingsvermogen

Een belangrijk uitgangspunt voor de selectie van een cv-ketel is het gewenste

verwarmingsvermogen. Het gewenste of benodigde verwarmingsvermogen wordt

bepaald door middel van een warmteverliesberekening of inschatting.

Het maximale vermogen dat een ketel aan warmte afgeeft noemen we het nominaal

vermogen. Het nominale vermogen is bij een hr-ketel afhankelijk van de cv-

watertemperatuur. Hoe lager de aanvoertemperatuur van het cv-water is, hoe verder de

rookgassen afgekoeld kunnen worden. De energie die daarbij vrij komt, levert warmte

aan het cv-water.

MEER INFORMATIE

In module Verwarming algemeen, hoofdstuk 1 vind je meer informatie over het bepalen

van het benodigde (nominale) verwarmingsvermogen.

De nominale belasting is de maximale energie die vrijkomt bij de verbranding van het

gas. Dit is een maat voor het gasverbruik. De nominale belasting kom je tegen wanneer

je materialen voor de luchttoevoer, rookgasafvoer en gastoevoer gaat selecteren.

Een modulerende cv-ketel kan efficiënt op een lager dan nominaal vermogen branden.

Als een te grote modulerende cv-ketel geïnstalleerd is, zal deze op een lager vermogen

gaan branden zonder dat dit grote gevolgen heeft voor de efficiëntie. Het modulerende

bereik zal wel minder worden. Er zijn modulerende cv-ketels die tot minder dan 20% van

het nominale vermogen terug moduleren. Er zijn ook cv-ketels die enkel op twee standen

(hoog/laag) kunnen branden.

1. CV-ketelselectie

Module Ketels en toebehoren 10

Geïnteresseerd in de

trainingsmodule?

Neem contact op met

Innovatie@Rensa.nl !