muziek

Gelieve uw GSM uit te schakelen. D/2019/5.497/092

Zappa | Beefheart TweedaagseTwee concerten en een fototentoonstelling

Grand café deSingel drankjes / hapjes / snacks / uitgebreid tafelen open alle dagen: 9-24 uur / informatie en reserveren: +32 (0)3 237 71 00 of www.grandcafedesingel.bedeSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid mediasponsors

Frank Zappa en zijn schoolmakker Captain Beefheart.

Zappa en Beefheart waren vrienden sinds hun high school tijd in Antelope Valley High (Lancaster, California). We schrijven de jaren vijftig van de vorige eeuw. Zappa heette toen ook al Frank Vincent Zappa, Beefheart was toen nog Don Glen Vliet (later Don Van Vliet aka Captain Beefheart). Ze deelden hun interesse in oude bluesplaten, maar Zappa was ook gepassioneerd door hedendaagse klassieke componisten als Edgard Varèse. Beefheart had het vooral voor Howlin’ Wolf, wiens rauwe en raspende stem later vaak werd vergeleken met die van de Captain. Maar het was vooral Zappa die een grote invloed zou hebben op Vliet. Ze namen samen enkele nummers op in Zappa’s Studio Z in Rancho Cucamonga (California) en nadat Zappa The Mothers had opgericht, startte Vliet in 1964 in Lancaster zijn eigen groep, The Magic Band. In deze eerste Magic Band van ‘desert musicians’ speelde niemand minder dan Ry Cooder slidegitaar, maar die werd al snel vervangen door een andere schoolmakker uit Antelope

Valley High, Alex St. Clair. De muziek van de groep wortelt in de blues, maar er zijn ook invloeden uit de free-jazz, modern klassiek en rock’n’roll. Het debuutalbum ‘Safe as Milk’ (1968) sloeg in als een bom, vrij merkwaardig voor een bizarre plaat die het grote publiek toch vooral excentriek vond. Maar de stem van Beefheart gaf een onnavolgbare dimensie aan de plaat: ze heeft een bereik van vier en een halve octaaf en een volume waartegen menige geluidsapparatuur het moet afleggen. Hij zong ‘Willie The Pimp’ op Zappa’s album ‘Hot Rats’ (1969). In datzelfde jaar traden ze samen op in het Waalse dorpje Amougies tijdens het legendarisch pop- en jazzfestijn ‘Actuel Festival’, dat Zappa toen ook presenteerde. Nog in ‘69 gaf Zappa zijn oude schoolmakker de kans om in alle creatieve vrijheid de plaat ‘Trout Mask Replica’ op te nemen. Ze verscheen op Zappa’s label Straight Records. Door de experimentele en dissonante klanken en de surrealistische teksten werd ook deze plaat geen bestseller.

Baanbrekende BeefheartVandaag wordt ‘Trout Mask Replica’ beschouwd als een baanbrekende mijlpaal in zowel de geschiedenis van de rock als de avant-garde muziek. De plaat is ongetwijfeld het artistieke hoogtepunt uit Van Vliets oeuvre: een verzameling van verbale en muzikale, maar ook berekende chaos. De composities bezitten een volstrekt eigen logica van in elkaar lopende ritmes, complexe slagwerkpartijen en meerdere toon- en maatsoorten

door elkaar. Het mag dan wel chaotisch klinken, maar iedere noot is wel degelijk bedacht. Deze verbale en vocale virtuositeit was alles behalve alledaags. De naweeën van de plaat waren ook het begin van een langlopende ruzie tussen beide heren: Beefheart verweet Zappa de tegenvallende verkoopcijfers en de ‘old friends’ wilden jarenlang niets meer met elkaar te maken hebben.Beefheart werd een cultmuzikant die niet kon leven van

Frank Zappa door Herman Selleslagsfototentoonstelling

Oud Humo-fotograaf Herman Selleslags was decennialang dé rockfotograaf van onze contreien.Hij vereeuwigde de grootste sterren door zijn lens, van Lennon en McCartney tot Lou Reed en Tina Turner. In het najaar van 2016 had hij een overzichtstentoonstelling in het Antwerpse FotoMuseum en ongeveer gelijktijdig maakte hij een selectie van een dertigtal backstage-foto’s van Zappa voor een expo in platenzaak Tune Up. Het zijn foto’s gemaakt tussen 1968 en 1974, onder meer in Bozar en tijdens het legendarische Actuel Festival in Amougies in 1969, waar Zappa en Beefheart het podium deelden.

vr 4 & za 5 okt 2019 / open 14 > 22 uur / Gang Beel laag, niveau 0

© H

erm

an S

elle

slag

s

zijn muziek. Door contractuele verplichtingen mocht hij tot 1975 geen nieuw album opnemen en opnieuw vroeg hij Zappa om hulp. Samen gingen ze enkele maanden op tournee en brachten ze hun eerste gezamenlijke plaat uit: ‘Bongo Fury’, een toegankelijke plaat die de kwaliteiten van beide muzikanten direct en organisch samenbracht. Beefhearts teksten zijn zoals altijd onnavolgbaar: poëtisch, associatief geïmproviseerd, met woord- en betekenisverhaspeling à la James Joyce. Muzikaal hoor je stevige bluesrock, culminerend in het legendarische ‘Muffin Man’, jarenlang een favoriete toegift op Zappa-concerten en gezegend met een gitaarsolo die velen noot voor noot kunnen meezingen. Daarnaast speelde Beefheart ook mondharmonica op ‘One Size Fits All’ (1975 en de laatste plaat met The Mothers) en ‘Zoot Allures’ (1976). En er was het plan dat Zappa de volgende plaat van Beefheart zou producen, ‘Bat Chain Puller’. Maar door nieuwe problemen en ruzies scheidden hun wegen andermaal. Hoewel de volgende platen van Beefheart beter werden onthaald, trok hij zich in 1982 terug uit de muziekwereld, om zich - opnieuw als Don Van Vliet - voor de rest van zijn leven aan schilderkunst te wijden. Vóór Zappa’s overlijden in 1993 legden de oude maten hun geschillen bij en werden ze opnieuw beste vrienden.Voor muziekfans was Beefheart de belichaming van de Californische psychedelische underground van de jaren zestig. Zijn mix van deltablues, avant-garde-jazz en haakse rock beïnvloedde artiesten als Tom Waits, The White Stripes en - dichter bij huis - dEUS. Zijn hese, grommende stem was zijn handelsmerk.

En wat met Zappa?Frank Zappa was medio jaren zestig lid geworden van The Soul Giants. Hij werd de gitarist van de groep. Niet lang daarna werd hij de 'leader', en hernoemde hij de band The Mothers. Ze werden opgemerkt door verschillende platenproducers maar Tom Wilson lijfde hen in bij Verve Records. Ze moesten dan wel de naam van de band veranderen: The Mothers werden The Mothers of Invention, omdat ‘mother’ een afkorting van

‘motherfucker’ was (toen werden goede muzikanten in het milieu ‘motherfuckers’ genoemd). In 1966 verscheen ‘Freak Out!’, het eerste album van de band. Het wordt vaak als één van de eerste conceptalbums bestempeld, omdat het een satirische uitdrukking is van de Zappa’s perceptie van de Amerikaanse popcultuur. Het was bovendien een van de eerste dubbelalbums in de rockgeschiedenis (Bob Dylans ‘Blonde on Blonde’ kwam een week eerder uit). Zappa zei vele jaren later dat producer Tom Wilson de groep een contract gaf in de overtuiging dat ze een ‘blanke’ bluesband waren. Het album voert zanger Ray Collins op, samen met bassist Roy Estrada, drummer Jimmy Carl Black en gitarist Elliot Ingber, die later nog bij Captain Beefhearts Magic Band zou spelen onder de naam Winged Eel Fingerling. De muzikale inhoud van ‘Freak Out!’ varieerde van rhythm-and-blues, doo-wop en standaard blues-beïnvloede rock tot orkestarrangementen en avant-garde geluidscollages. Hoewel het album in eerste instantie lauw werd onthaald in de Verenigde Staten, was het een instant succes in Europa. Nadien kreeg het ook een cultstatus in Amerika, waar het in grote aantallen bleef verkopen tot in de vroege jaren ‘70. Vanaf de late jaren ‘60 volgden de platen van Zappa elkaar snel op: in 1968 waren dat ‘We're Only In It For The Money’, ‘Lumpy Gravy’ en ‘Cruising With Ruben & The Jets’ en in 1969 ‘Uncle Meat’, het compilatiealbum ‘Mothermania’, ‘Hot Rats’ en ‘Burnt Weeny Sandwich’. Allemaal albums die nog steeds gekoesterd worden door duizenden die-hard Zappafans. ‘Hot Rats’, de eerste soloplaat van Zappa nadat hij de Mothers opzij had gezet, bevat ook een korte bijdrage van Captain Beefheart. Opmerkelijk is dat Zappa nooit 'samenwerkte' met muzikanten op de in de popmuziek gebruikelijke manier. Hij nam muzikanten in dienst, betaalde hun loon en ontsloeg ze wanneer hij vond dat dit nodig was. Zo kwamen er de volgende jaren heel uiteenlopende projecten, met wisselende bezettingen van The Mothers, andere ensembles en grote symfonische orkesten.

© H

erm

an S

elle

slag

s

© H

erm

an S

elle

slag

s

Hans Dagelet & RosaBeefheart, Treat Pork Musical

Hans Dagelet zang, performance, trompetJohn Dikeman bariton- en tenorsaxJeroen Kimman gitaar Onno Govaert percussie Floris van Bergeijk elektronica Wilbert Bulsink toetsen, hammond Peter Jessen bas

Aanleiding voor deze hommage aan Captain Beefheart is het album ‘Trout Mask Replica’, waarmee Beefheart in 1969 vriend en vijand verbijsterde. De muziek was te extreem voor een groot publiek, maar maakte hem wel tot een legende. De hoekige poëzie van zowel de taal als de muziek klinkt nog even nieuw en prikkelend als toen, en is ook voor Rosa zelf een benchmark geweest. Het materiaal van ‘Trout Mask Replica’ is door Rosa omgeschreven, binnenstebuiten gekeerd en vertaald. De anarchis tische chaos is behouden maar wel ontward, en is daarmee toegankelijk voor een nieuw publiek. ‘Beefheart, Pork Treat Musical’ laat de verstokte Beefheartfan jubelen en de Beefheartleek aangenaam verrassen. Hans Dagelet is de Captain. Hij gromt en spuugt en verrafelt de vertaalde teksten. Rosa speelt de brutaal gearrangeerde muziek. Bluesrock, psychedelica en ontspoorde punk. Geweldige muziek om naar te kijken ook!

Een enthousiaste persreactie op een eerder Beefheart-project van het Rosa Ensemble:

“Een fenomenale Beefheart-hommage. Daarbij komt dat het Rosa Ensemble Van Vliets composities aan eigen bewerkingen heeft onderworden, om te beginnen door alle teksten in het Nederlands te vertalen. Dat is ingenieus gedaan, met behoud van klankrijmen en betekenis-verbanden.”(De Volkskrant)

za 5 okt 2019 / 20 uur / Theaterstudioduur 1 uur 30 minutenpauze om 20.35 uur

Sinister Sister plays Zappa

Maayan Smith tenorsax Jan Ghesquière gitaarPieter Claus vibrafoon Michel Hatzigeorgiou basgitaarXavier Rogé drums

PROGRAMMAInca RoadsSinister FoorwearZoot AlluresMontana/Dog BreathWhat's New In BaltimoreThe Black PageChunga's RevengeThe Eric Dolphy Memorial BarbecueDupree's ParadiseFilthy Habits

Twee jaar nadat ze in deSingel de muziek van Béla Bartók aanpakten, grijpen deze eigenzinnig rockende jazzcats terug naar een project dat hen ooit samenbracht, de muziek van Frank Zappa. Ze ontlenen hun groepsnaam trouwens aan Zappa: ‘Sinister Footwear’ is een iconische driedelige Zappacompositie, ontstaan bij het arrangeren van een gitaarsolo. Vibrafoonvirtuoos Pieter Claus kreeg het muzikale genie van Zappa al tijdens zijn kindertijd met de paplepel ingepeperd. Hij noemt Zappa zijn allereerste muzikale herinnering. Samen met de oorspronkelijke drummer van de band, Lander Gyselinck (STUFF, LABtrio, Beraadgeslagen en eveneens al jaren in de ban van Zappa) verzamelden ze geestesgenoten als bassist Michel Hatzigeorgiou (AKA Moon), saxofonist Maayan Smith (laureaat Toots Thielemans Jazz Award 2013) en gitarist Jan Ghesquière (Altertape) die de sound van Sinister Sister mee hielpen definiëren. Sinister Sister was vertrokken, met een focus op instrumentale muziek van Zappa. De Sisters maken het verschil met instrumentatie en sound, up to date-grooves en moderne improvisatie. Zo vertellen de vijf muzikanten hun eigen verhaal met als glijmiddel de muziek van Zappa. Sinister Sister keert niet terug in de tijd, maar vertaalt Zappa’s muziek naar nu. En als het even kan zelfs naar morgen. In de huidige samenstelling van Sinister Sister vervangt drummer Xavier Rogé Lander Gyselinck.

vr 4 okt 2019 / 20 uur / Theaterstudioer is geen pauze / einde 21.20 uur

Han

s D

agel

et -

Bee

fhea

rt ©

Ann

alee

n Lo

uwes

Sini

ster

Sis

ter ©

Sam

Ver

haer

t