YA! 2

YA! HET VERHAAL ACHTER DE CASTRAATHET NERDFIGHTERS-ABCVERSLAVEND ALS EEN SOAPSERIE HOE DICHTBIJ IS DE UNIE?TWEETS EN NOG VEEL MEERgrat

isB O E K E NM A G A Z I N E # 2-2013

YA!-2.e$S_Opmaak 1 29-07-13 10:36 Pagina 1

YNOG EVEN OVER YOUNG ADULT

_

Voor je ligt het tweede nummer van YA!, het Young Adult-magazine van uitgeverij Lemniscaat. Bij het vorige nummervoelden we ons nog trendsetters, ambassadeurs van een gewel-dig nieuw soort boeken. Inmiddels is er veel veranderd: veel uit-geverijen brengen YA-boeken uit, er is een speciale literatuurprijs(de Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs of DJP) in het leven geroe-pen en Young Adult als genre is een feit.

Er is door velen beargumenteerd, gedefinieerd en gefilosofeerd overwat Young Adult is. Van literatuur tot chicklit, van dystopische ro-mans tot boeken vol magie en vampiers iedereen heeft een meningover wat het ware Young Adult-boek nu precies is. Maar n ding iszeker: YA-boeken van Lemniscaat zijn simpelweg goede boeken, be-doeld voor iedereen. Of, om met John Green te spreken: Books thatmake your brain go ahhbdgbdmerhbergurhbudgerbudbaaarrr .


3YA ! # 2 - 2 0 1 3I NHOUD

YA! INHOUD # 2 - 2 0 1 3_________Het Nerdfighters-abc P. 4

Een tastbare geschiedenis De invloed van Amsterdam op

Een weeffout in onze sterren P. 7

Het verhaal achter De castraat P. 8

The next generation Ontdek de talenten van abcyourself P. 10

Verslavend als een soapserie De boeken van Katarina von Bredow P. 14

De waarheid komt altijd boven water

Parallellen tussen Kamp Westerbork en de Vijf Gewesten P. 16

Quotes P. 18

Een hoogbejaarde Lijpe shit, ouwe! laten zeggen

Interview met vertaalster Lydia Meeder P. 19

Ik ben niet anti-games Interview met Ursula Poznanski P. 22

We hoeven niet alles te begrijpen De Unie onder de loep P. 24

Hoe dichtbij is de Unie? P. 27

Zelfmoord Doodsoorzaak nummer twee onder jongeren P. 28

Ik ben vreselijk naar tegen mijn hoofdpersonen

Interview met Rachel Ward P.30

Geen stukje gaat verloren Gesplitst is d nieuwe dystopische ya-roman P. 32

Tweets P. 33

Alle ya-titels van Lemniscaat P. 34

YA!2 is een gratis uitgavevan uitgeverij Lemniscaat Redactie: Jesse Goossensen Kelly RoosMet bijdragen van: LindaAckermans, Ellen Van denBossche, Danille Fluks,Eva Moraal en Joyce Pool

Bestellingen voorboekhandels, bibliotheken,scholen: Robin van der Gaag,[email protected]

Voor het bestellen vanlosse exemplaren en voormeer informatie:[email protected]


John Green is een veel bekroond en geliefdYA-auteur. Hij schreef Het Grote Misschien, 19 keer Katherine, Paper Towns,Will Grayson, will grayson (samen met DavidLevithan) en Een weeffout in onze sterren,zijn nieuwste roman.

In 2007 startte John Green samen met zijnbroer Hank Green het videoblogproject Brotherhood 2.0. Het YouTube-kanaal Vlog-brothers, waarop de twee broers video bood -schappen voor elkaar plaatsen, werd al snelmegapopulair en de twee broers hebben in-middels fans over de hele wereld. Die fansnoemen zichzelf Nerdfighters, nadat John

Green ooit de naam van de arcade game AeroFighters verkeerd las en in een videoblog en-thousiast uitlegde hoe leuk een game ge-naamd Nerdfighters zou kunnen zijn. John Green houdt via internet intensief con-tact met zijn fans, waarvoor hij niet alleenYouTube gebruikt, maar ook Twitter, Tumblren Facebook.Nerdfighters vechten tegen World Suck en voormeer awesome in de wereld. Dit doen ze opverschillende manieren. Hun grootste projectis Project for Awesome, waarmee geld wordtopgehaald voor goede doelen als Kiva (eenfonds voor kleine leningen aan mensen in ont-wikkelingslanden), Water.org (voor drinkwater

in ontwikkelingslanden) en This Star Wont GoOut (voor kinderen met kanker en hun familie-leden, opgericht door de nabestaanden vanEsther Earl, aan wie Een weeffout in onze ster-ren is opgedragen).Hoewel Nerdfighters vooral communicerenvia internet spreken ze ook regelmatig af opgatherings. Voor deze bijeenkomsten is deaanwezigheid van een van de Vlogbrothersniet noodzakelijk: ze spreken onderling af enslenteren samen door de stad of kijken eenfilm. Op deze manier Nerdfighters hebbenvaak dezelfde interesses zijn al vele nieuwevriendschappen ontstaan.D F T B A! (Dont Forget To Be Awesome)

4 YA ! # 2 - 2 0 1 3 HET N ERDF I GHTER S -ABC

HET NERDFIGHTERS-ABCJOHN GREEN & NERDFIGHTERIA

D O O R D A N I L L E F L U K S E N E L L E N VA N D E N B O S S C H E

HAN K E N J O H N G R E E N


Awesome Letterlijk vertaald: geweldig. Maar awe-some is veel meer. Volgens John zijn Nerdfightersgemaakt van awesome, en hoewel dat misschienniet helemaal klopt, stroomt er toch op zn minsteen flinke portie awesome door hun bloed. De pre-cieze oorzaak hiervan is niet bekend, hoewel we-tenschappers ervan uitgaan dat contact metdingen die ook awesome zijn dit kan veroorzaken.Bijvoorbeeld: goede boeken (boekwinkels enbiblio theken zijn broedplaatsen van awesome),muziek, andere Nerdfighters, games, videos, series en films. Ook het verminderen van WorldSuck verhoogt het awesome-gehalte.

Brotherhood 2.0 Zo noemden John en Hank hunproject op YouTube in 2007. Ze besloten een jaarlang alleen te communiceren via videoblogs.

Crash Course Een videoproject van John en Hankwaarin ze elk veertig weken lang filmpjes makenover n vakgebied, met als doel mensen ietsnieuws te leren op de Vlogbrothers-manier. Deeerste twee onderwerpen waren de geschiedenisvan de mensheid (door John) en biologie (doorHank). Hiernaast maakt Hank filmpjes over wetenschap op zijn nieuwe kanaal SciShow.

Doctor Who Een Britse sciencefictionserie over eenalien (The Doctor) die door tijd en ruimte reist.Een veelbekeken serie in Nerdfighteria en daar-mee een van de grote fandoms. Doctor Who-fansnoemen zichzelf Whovians. Andere grote fandomsin Nerdfighteria zijn bijvoorbeeld Harry Potter(Potterheads) en de bbc-serie Sherlock (Sherlocki-ans).

Ellen Hardcastle Het nieuwste album van HankGreen. Het is genoemd naar een Nerdfighter diegeld inzamelde voor Project for Awesome in 2010.

French the Llama! Een uitroep van vreugde dieJohn al jarenlang onder Nerdfighters wil versprei-den, maar die niet echt aanslaat.

Gathering Een bijeenkomst van een groep Nerd-fighters. Meestal doen ze er gekke dingen, zoals ineen bibliotheek briefjes in boeken van John Greensteken, dansen, zingen of gewoon gezellig nerd-grapjes uitwisselen.

Happy Dance De manier waarop Nerdfighters dan-sen als ze blij zijn. Elke Nerdfighter heeft een an-dere Happy Dance.

In Your Pants Maureen Johnson (een bevriende YA-auteur) merkte op dat titels van boeken veel grap-piger klinken als je er in Your Pants aan toevoegt.Sindsdien is het een hype in Nerdfighteria.

J-scribble De naam die John aan zijn handtekeninggaf. Zo heeft hij alle 150.000 exemplaren van deeerste druk van de Amerikaanse editie van Eenweeffout in onze sterren ge-j-scribbled.

The Katherine Hanks vrouw.

Looking for Alaska (Het Grote Misschien) Johns de-buut, waarmee hij in feite de eerste steen legdevan wat later Nerdfighteria zou worden.

Maureen Johnson Zij nam Johns videos een tijdjeover toen zijn zoontje Henry geboren was. Ze iszelf ook een populaire auteur in Amerika.

NaNoWriMo National Novel Writing Month.Een schrijfwedstrijd, populair onder Nerdfighters,waarbij je binnen een maand een roman van min-stens 50.000 woorden probeert te schrijven.

On your head Wanneer Nerdfighters zich rot voe-len, nemen ze om het even wat en zetten het ophun hoofd.

Project for Awesome (P4A) Een project waarbijNerdfighters YouTube proberen te veroveren metvideos voor goede doelen. Het vindt n keer perjaar plaats op 17 december.

5YA ! # 2 - 2 0 1 3HET N ERDF I GHTER S -ABC

HET NERDFIGHTERS-ABC

Dr. Who in de jaren 70

Scan de QR-code voor het YouTube-kanaal

Vlogbrothers

Scan de QR-code voor de Tumblr van John Green

Scan de QR-code voor de Twitterfeed

van John Green


YA ! # 2 - 2 0 1 3

Question Tuesday Een filmpje waarin John vragenvan Nerdfighters beantwoordt. Oorspronkelijk wer-den deze filmpjes gepload op dinsdag, maar te-genwoordig komen ze ook op andere dagenonline.

DFTBA Records Een platenmaatschappij die mu-ziek produceert van YouTube-artiesten, opgerichtdoor Hank en Alan Lastufka. De albums die viaDFTBA Records verschijnen zijn niet alleen digitaalbeschikbaar, maar ook als cd via de sitewww.dftba.com.

Swindon Town Swoodilypoopers Johns voetbal-team in het spel fifa ii. Terwijl hij speelt, praat hijover van alles en nog wat (o.a. over opgroeien metHank, Amsterdam, de Europese schuldencrisis enhoe hij schrijver werd) en filmpjes hiervan uploadthij op het YouTube-kanaal HankGames. Op dit ka-naal staan ook tal van andere filmpjes, waarinHank onder meer Portal en New Super Mario BrosWii (samen met Katherine) speelt.

The Fault in Our Stars (Een weeffout in onze sterren) Johns nieuwste boek, over Hazel die kanker heeften drie jaar geleden is opgegeven. Met haar vriendAugustus (die kanker overwon) gaat ze op zoeknaar de Nederlandse schrijver Peter van Houtenom te vragen hoe het verdergaat met de persona-ges uit hun lievelingsboek.

Ukelele Een kleine gitaar met vier snaren in plaatsvan zes die door veel Nerdfighters wordt bespeeld.Ukeleles worden vaak op gatherings gezien omdatze door hun handzame formaat makkelijk mee tenemen zijn.

VidCon s Werelds eerste en grootste online video-conferentie, opgezet door Hank Green. Ieder jaarkomen vele Nerdfighters naar Californi om You-Tubers te ontmoeten en naar optredens te kijken.

World Suck Dingen die de wereld minder awesomemaken. Het is een heel breed begrip. Zo vallenproblemen als honger, gebrek aan schoon drink-water en slechte gezondheidszorg onder WorldSuck, maar ook duur openbaar vervoer, langeschooldagen en slechte verfilmingen. Nerdfightersproberen World Suck te verminderen, bijvoorbeelddoor Project for Awesome.

The Yeti Johns vrouw. Ze wordt zo genoemd omdatze weigert voor de camera te verschijnen.

Ze Frank Het grote voorbeeld van de Vlogbrothers.Hij heeft de videoblog als het ware uitgevonden.

Dit is het Nerdfighters-gangsign. Als je iemand ditziet doen, weet je dat hij of zij een Nerdfighter is.

6 HET N ERDF I GHTER S -ABC


In het najaar van 2013 starten de opnames voor de verfilming van

Een weeffout in onze sterren, met Shailene Woodley en Ansel Elgort als Hazel

en Gus. Laten we hopen dat de regisseur besluit de Amsterdamse scnes ook

echt in Amsterdam op te nemen. Een mooier decor voor het verhaal vind je

niet vraag maar aan John Green.

J ohn Green v erbleef d rie maanden i n de S chrijversresidentie va n hetNed erland s Lett erenfond s in Amst erd am om te werken a an zijn boek Een weeffout in onze sterren. Zoals de stad een onuit wisbare indruk maak teop d e Amerik aanse auteur hi j verklaa rt al jaren d at hij ooit naar onzehoofd stad za l verhuizen d ruk te Amsterd am ook haa r stemp el op het boek .

EEN TASTBAREGESCHIEDENIS

DE INVLOED VAN AMSTERDAM OP EEN WEEFFOUT IN ONZE STERREN

7YA ! # 2 - 2 0 1 3E EN TA S TBARE G E S CH I ED EN I S

VERGETEN De grootste angst van Augustus in Eenweeffout in onze sterren is dat hij vergeten zal worden.Voor Hazel, die weet dat ze op jonge leeftijd zal ster-ven, geldt het tegenovergestelde: ze wil zo weinig mo-gelijk een stempel drukken op de wereld. Er komt eentijd dat er niemand meer is om zich te herinneren dat erooit iemand heeft bestaan of dat onze soort ooit iets heeftbereikt. Er zullen geen mensen meer zijn die zich Aristote-les of Cleopatra herinneren, laat staan jou. Alles wat wegedaan en gebouwd en geschreven en gedacht en ontdekthebben zal vergeten zijn en dit allemaal zal voor niks zijngeweest. (p. 15)John Green gebruikte het decor van de stad Amster-dam als tegenhanger van die uitspraak. Ik zocht eenplek waar de geschiedenis tastbaar is. In Amsterdamzijn alle huizen gebouwd door mensen die allang nietmeer leven. Die omgeving had ik nodig om te latenzien dat mensen iets achterlaten, ook als ze er nietmeer zijn.

SCHOONHEID Overal langs de grachten stonden iepenwaar zaadjes uit waaiden. Maar ze zagen er niet uit alszaadjes. Het leken wel miniatuur rozenblaadjes waarvande kleur was vervaagd. De bleke bloemblaadjes verzamel-den zich in de wind als een zwerm vogels duizenden, alseen sneeuwstorm in de lente. (p. 132)In het hoofdstuk waarin Hazel en Augustus uit etengaan in Amsterdam versterkt de schoonheid van destad de romantiek van de avond. Hazel en Augustuszien misschien wel omdat hun tijd zo beperkt is als enigen hoe mooi de rond wervelende iepenzaadjeseigenlijk zijn, terwijl ze door de drukke Amsterdam-mers steeds gerriteerd worden weggeveegd.

ONDER WATER Hazel heeft schildklierkanker metuitzaaiingen naar de longen, waardoor ze verdrinkt inhaar eigen lichaam. In Amsterdam vond John Greende perfecte metafoor: Amsterdam zou nooit zon ge-weldige stad zijn als het niet was omringd door water.Maar tegelijkertijd is de stad aan het verdrinken; Am-sterdam loopt voortdurend het risico overstroomd teworden.Amsterdam doet Hazel dan ook denken aan haarzelf: Ik moest er de hele tijd aan denken dat deze stad hier nustond, maar dat ze eigenlijk onder water zou moeten lig-gen, en dat ik voor dokter Maria een soort Amsterdamwas, een half verdronken onwaarschijnlijkheid. (p. 141)

Scan de QR-code voor een leesfragment


HET V ERHAAL ACHTEROVER E EN WERELD WAAR IN MENAL LES OVERHEE FT VOOR D E MUZ I EKDE CASTRAAT

De castraat van Joyce Pool vertelt het verhaal van de jonge Angelo Montegne, die dankzij zijn

prachtige jongensstem wordt uitgenodigd een opleiding te volgen aan het Florentijns conser-

vatorium. Hij weet niet dat zijn instemming betekent dat hij akkoord gaat met zijn eigen cas -

tratie. De historische YA-roman biedt een fascinerende inkijk in het Itali van de zeventiende

eeuw, en in een wereld waarin men alles overheeft voor de muziek.

8 YA ! # 2 - 2 0 1 3 HET V ERHAAL ACHTER D E C A S TRAAT

D O O R J OYC E P O O L


In de Bijbel staat: Zoals in alle gemeenten der heili-gen moeten de vrouwen in de gemeenten zwijgen;want het is haar niet vergund te spreken, maar zijmoeten ondergeschikt blijven, zoals ook de wet zegt.(1 Korinthe 14:34). Op basis van deze tekst hebbenverschillende pausen vrouwen eeuwenlang verbodenom in de kerk te zingen. Tegelijkertijd was de sopraanstem in vroeger eeuwen enorm gewild: diesymboliseerde het hemelse, het engelachtige. Dat ge-luid wilde de kerk behouden, al mochten vrouwendan niet zingen.

ENGELACHTIG In Spanje zette men daarom de fal-setstem in. Deze kopstem kon door normale volwas-sen mannen worden voortgebracht en gaf een hoge,wat ijle klank. In Itali werd de falsetstem beschouwdals een mager surrogaat voor het hemelse geluid, enkoos men ervoor om jongetjes de hoge stem te latenvertolken. Dat zorgde voor een nieuw probleem:tegen de tijd dat zij goed opgeleid waren, kregen ze debaard in de keel en was dat engelachtige verleden tijd.Men besloot daarom tot het systematisch castrerenvan de jongens met de prachtigste stemmen, vr depuberteit aanbrak, waardoor de jongensstem behou-den bleef.

TOESTEMMING De wet schreef voor dat de kinderenzelf toestemming moesten geven voor de castratie. Inde praktijk werden de jongens en hun ouders vaakovergehaald zonder dat ze wisten waar ze ja tegen zeiden. In andere gevallen besloten ouders tot de cas -tratie van hun zoon omdat dat hen veel geld en aan-zien kon opleveren. Ze verzonnen redenen waaromzon ingreep nodig zou zijn: het kind was zogenaamdergens aan blijven haken, door een varken in hetkruis gebeten of had een afwijking sinds de geboorte.

EEN OP DE DUIZEND GELUKKIGEN Aan een cas -tratie kleefden grote risicos. In een tijd van gebrek-kige hygine en slechte medische zorg mislukte deingreep vaak, en menig patint stierf. Als een jongende castratie overleefde, kon het zijn dat zijn stem zichniet zo mooi hield als gehoopt. In sommige bronnenwordt gesteld dat slechts een op de duizend castratieseen perfecte stem opleverde. In dat geval wachtte decastraat een heldenstatus en een geweldig leven alszanger in het koor van de pauselijke Sixtijnse Kapel,aan een van de koninklijke hoven van Europa of in deinternationale opera.

Onfortuinlijke castraten waren veroordeeld tot demindere kerkkoren of leidden een diep ongelukkigleven. Het huwelijk was voor hen verboden, en ze

werden vaak bespot en getreiterd. Ook leden ze onderhun lichamelijke veranderingen: ze hadden vaakvrouwelijke vetophopingen op dijen en heupen, eenabnormale lengte, lange armen en benen en een lang-gerekt gezicht. Buiten hun hoofdhaar hadden ze vrij-wel geen lichaamsbeharing. De meeste castratenhadden een onevenwichtig, agressief temperament de psychische consequentie van hun castratie. In te-genstelling tot wat vaak gedacht wordt, waren castra-ten wel in staat om seks te hebben. Zich voortplantenwas vanzelfsprekend uitgesloten.

HONDERDVIJFTIG NOTEN De zang van castratenonderscheidt zich door de combinatie van een hoge,haast kinderlijke stem en een enorm vermogen omtonen aan te houden. Van de castraat Farinelli (rond1750) wordt bijvoorbeeld gezegd dat hij honderdvijftignoten kon bereiken op n lettergreep in n adem -haling.

Het zal geen verbazing wekken dat vooral Itali-aanse componisten voor castraten hebben geschre-ven, zoals Scarlatti, Monteverdi en Rossini. Maar ookHndel en Mozart hebben stukken voor hen gecom-poneerd.

9YA ! # 2 - 2 0 1 3HET V ERHAAL ACHTER D E C A S TRAAT

Alessandro Moreschi, de laatste castraatzanger



Iduna Paalman, Mathijs Meinema, Djoeke Ardon,

Steef van Gorkum, Harm Hendrik ten Napel het zijn

de Nederlandse schrijvers van de toekomst. Bekende

auteurs als Hanna Bervoets, Ingmar Heytze, Arjen

Lubach en John Green spraken al hun waardering uit

voor deze opkomende talenten. Houd ze in de gaten,

dan kun je over tien jaar zeggen dat jij ze al kende

vanaf het begin.

THE NEXTGENERATIONONTDEK DE TALENTEN VANABCYOURSELF


PONT Het is nacht. Het is stil. Delucht is licht door de lichtjes van destad, het water is donker.Ik sta, met een tas tussen mijn benengeklemd en een fiets aan mijn rechter-hand, op de pont naar Amsterdam-Noord.

Ik ben te koud gekleed voor de tijdvan het jaar (ik wil nog geen afscheidnemen van mijn zomerkleren, en ooknog niet van de zomer), ik ril. In mijnhoofd vormen zich beelden van deplaatsen waar ik op dit moment lieverzou willen zijn, in mijn bed bijvoor-beeld. Of in een warm land.

Ik ben de enige op de pont, zo lijkthet. Totdat ik achter me de zware ademvan een brommer hoor. En de zwareadem van iemand die afstapt en mijnkant op loopt. In mijn hoofd vormenzich beelden van de plaatsen waar ik opdit moment niet zou willen zijn: lastig-gevallen, omvergeduwd, aan mijn

haren meegesleurd achter op die brom-mer.

Hee maisje! hoor ik nu uit eendreigende mannenmond naast me.Kom je met me mee?

Daar heb je het gedonder al. Op eenzo neutraal en strak mogelijke manierzeg ik: Nee.

Dan blijft het even stil. De pontmeert aan, zachtjes klotsen golfjestegen hout.

Ok, zegt de man. Hij start zijnmotor. Dan niet, fijne avond nog.

En weg is hij.En ik blijf staan, beduusd.En heel even hoef ik niet meer in

een bed te zijn, of in een warm land.Een plek waar simpele dingen simpelgevraagd worden is op dit moment ge-noeg.

11YA ! # 2 - 2 0 1 3THE N EXT G ENERATION

THE NEXTGENERATIONONTDEK DE TALENTEN VANABCYOURSELF

IDUNA P A A L M A N ( 1 9 9 1 )HEE MAISJE!

Proteg van: Ingmar Heytze (bekijk

ook h t t p: / / y o u t u . b e / s U 2 K st c M s 3 I)

Favoriete quote: Whrend ich Geschichten erzhle,beschftige ich mich nicht mit der Wahrheit, sondern mitden Mglichkeiten der Wahrheit. Arthur Schopenhauer

MAT H I J S M E I N E M A ( 1 9 9 1 )WIJ GAAN HELE GOEDE VRIENDEN WORDEN

Proteg van: Hanna Bervoets (bekijk ook

h t t p: / / y o u t u . b e / B X 4 k Q p L v Eg Y)

Favoriete quote: Starting tonight and from now on. Well never, never be the same again. Mel C

VRIENDSCHAP Soms weet je gewoon dat je verbonden bent met ie-mand. In het extreemste geval is dat te vergelijken met hoe een baby naarzijn moeder kijkt. Ik verlies jou nooit uit het oog, zolang jij mij niet uit hetoog verliest. Ik vertrouw je, als jij mij vertrouwt.

Ik ben bevriend met een aantal mensen van wie ik heilig geloof dat ertussen hen en mij een onzichtbaar draadje loopt. Als er iets met ze ge-beurt, voel ik automatisch dat er wat mis is. Ik weet niet hoe dat soort tele-pathische connecties ontstaan, maar leuk zijn ze wel. Vooral als je eensmsje stuurt en dan bijna gelijk Ik zat nt aan je te denken! terugkrijgt.Het is wonderlijk hoe we minstens honderden kilometers van elkaar ver-wijderd zijn en elkaar dan op een of andere manier toch aanvoelen. Hoewerkt het? Hoe komt het dat de een blijkbaar wel mijn soulmate is en deander na een jaar weer naar de achtergrond verdwijnt? Sowieso is de magi-sche formule van vriendschap mij totaal onbekend. Sommige vriendschap-pen zijn niet meer dan een pact, omdat beide partijen weten dat ze nietzonder elkaar kunnen. Ga jij ten onder, dan ga ik net zo hard mee. Vooralals je jong bent, is je groepje, je clubje, je posse, ontzettend belangrijk. Enzo, lieve mensen, ontstaan dus die grote groepen blonde Hyvesmeisjes.

Ik ben aan het werk en ik voel me, verrassend genoeg, prima. Een be-jaarde mevrouw maakt een bochtje om daarna bijna het schap van de ap-pels in te vliegen. Ze kan het nog net voorkomen door adequaat te sturen.Een mevrouw met geverfd haar achter haar heeft blijkbaar haast. Door demanoeuvre van de oude vrouw wordt ze een beetje klemgezet. De vrouwmet het geverfde haar zucht veel te hard en rolt met haar ogen. Ik kijk haaraan. Ze geeft me een vette knipoog en ik knipoog terug. Wij gaan helegoede vrienden worden, ik voel het nu al.

Scan de QR-code voor nog een leesfragment



VOORBIJGANGER s Avonds alsiedereen in kroegen zit, met haar datglanst en wangen in dezelfde kleurrood als hun lippen, ben ik die voorbij-ganger. Die ene die je blik vangt, be-smuikt wegduikt en verder loopt. Ikben de voorbijganger die jou niet ver-geet. Omdat ik in je ogen, in je rodewangen en in je glas wijn medelevenzie met iedereen die nu niet op de-zelfde barkruk om dezelfde grap lacht.

Ik flirt met mannen met kleinehondjes die ze s avonds, als iedereenin de kroeg zit, aan twee lange lijnenuitlaten. Mannen die hun hondjes inbuitenwijken langs speeltuinen ma-noeuvreren. Ik doe dat niet omdat hetmannen zijn die ik leuk vind, het zijnde enige mannen die terugflirten.

Dat ben ik. Ik heb geflirt met man-nen met permanentjes, mannen die bijhun oma woonden en mannen die inde winter goedkope kortemouwen-

t-shirts over hun shirts met lange mou-wen droegen zodat ze eruitzagen alseen uit de kluiten gewassen kindmodelvan c&a.

En ik zag dat jullie me aankekenmet jullie medelijden, met jullie glaas-jes wijn en jullie grappen.

En als jullie me de weg vragen moetik mijn keel schrapen omdat mijn stemme als moed in de schoenen is gezakt.Ik heb bijna nooit gehoord van de plekwaar jullie heen willen. En dan moet ikverontschuldigend om mezelf lachenom minder zielig te lijken.

En dat zijn dan gebeurtenissen waarik vervolgens weer heel lang over na-denk terwijl jullie je bestemming zon-der mijn hulp ook wel gevondenhebben en mij allang vergeten zijn.Diegene ben ik.

Mijn beste vrienden ken ik al sinds de basisschool. Jonathan begrijpt mijn humor: als ik twee woorden zeg kan hij de grap af-

maken. En Michal kent mijn twijfels, misschien wel beter dan ikzelf. Ikwoon sinds een tijdje op kamers en mijn tofste huisgenoot is Gerard. Gerardis fan van Oost-Europa, net als ik. We gaan uit, we kijken sportwedstrijden,we vertellen foute verhalen over vroegere vriendinnen.

Hoe het ook loopt, ik vermaak me wel. Ik hou van tennis, muziek luiste-ren en uitgaan. Ik ben Thijs van Acker, achttien jaar, eerstejaarsstudent com-municatiewetenschappen. Met mij gaat alles goed.

En dan verdrinkt mijn vader. Gewoon, tijdens het zwemmen. In een meertje in Zuid-Frankrijk, waar hij met mijn moeder op vakantie

was. Plotseling. Michal vraagt: Zomaar? Weg? En ik antwoord: Zwemmen. Paniek. Dreggen. Dood.Er komt een begrafenis, een kerkdienst, een aantal weken waarin mensen

lieve kaartjes sturen. Maar wat dan? Het leven zonder vader houdt niet op na die eerste weken.

Voor ik het weet zijn er twee jaar voorbij. Dit zijn die twee jaar.

12 YA ! # 2 - 2 0 1 3 THE N EXT G ENERATION

D J O E K E A R D O N ( 1 9 9 2 )IEMAND DIE TERUGZWAAIT

Proteg van: Bert Wagendorp

Favoriete quote: Ik verlang naar een wereld van

fictie waarin ik zelf mag bepalen hoe het drama zich ont -

wikkelt en wat de afloop is. A.F.Th. van der Heijden

S T E E F V A N G O R K UM ( 1 9 9 0 )DE TWEE JAAR NADAT

Proteg van: Sieb Posthuma

Favoriete quote: Nieuws is wat afwijkt van het alle daagse,

de uitzondering op de regel Joris Luyendijk

Twee jaar lang blogde Steef van Gorkum bij ABCyourself over de twee jaar nadat zijnleven ondersteboven werd gegooid de twee jaar nadat zijn vader overleed. Hijherschreef zijn columns tot een boek: De twee jaar nadat, dat als enige ABCyourself-boekgeen bundeling van blogs is, maar een roman. Geen autobiografie, wel een ontroerendverhaal over Thijs, een jongen die net als Steef zijn vader verloor. Geschreven dooriemand die het weten kan.



(zie ook h t t p: / / w w w. l e m nisc a a t . n l / Yo u ng Ad u l t / D e t w e e j a a rn a d a t)


H A RM H E N D R I K T E N N A P E L ( 1 9 9 1 ) ZE VRAAGT: IS DIT JE KAMER

Favoriete quote: She wrote down in her notebook that they had disturbed the bearded manwriting at the next table and then saw that since she herself, as she wrote this, was writing atthe next table, she was probably calling herself a bearded man. Lydia Davis

13YA ! # 2 - 2 0 1 3THE N EXT G ENERATION

In 2010 startte Edward van de Vendel ABCyourself, een web-

site waarop zes jongeren minstens drie keer per week een

blog plaatsen. De beste stukken worden een boek. Lees de

blogs van de zes schrijvers van dit moment op www.abcyour-

self.nl of volg ze via ABCyourself op Facebook en Twitter.

MEESTE Ze zijn met zn drien enze houden een spelletjesavond: hij, zijnhuisgenoot en zij. Ze drinken meerdan genoeg en zij drinkt te veel. Omdathet gevolg van te veel drinken in haargeval kotsen is, hangt ze, noodzakelij-kerwijs, aan het einde van de avondboven de toiletpot. Overgeven is eenoplossingsreflex. Alles eruit, heel demaag leeg, grote schoonmaak, alsnieuw. Zoals je alles van een nare exverbrandt. Maar het werkt soms, vaakgenoeg en tot op een zeker punt ge-lukkig nu ook niet. Haar buik is mis-schien als nieuw, maar haar krachtblijft pleite. Lichamen zijn imperfectemachines. Dat van haar wordt naar zijnkamer gebracht, haar arm om zijn neken zijn arm om haar middel. Als hijhaar nu naar huis brengt met de treingaat er geen meer terug. Ze mag opzijn bed zitten en omvallen, slap ophaar zij. Hij pompt een luchtbed op enzoekt een teiltje, voor de zekerheid. Zij

trekt alleen haar schoenen uit en kruiptonder de dekens. Ondertussen ruimenhij en zijn huisgenoot op. Ze ligt, wan-neer hij zijn kamer weer binnenkomt,niet meer op het luchtbed. Ik kan daarniet slapen. Niet. Alleen haar neus enogen (en wangetjes) piepen onder zijndeken vandaan. Hij legt zich erbij neer,op het luchtding. Fiona Apple zingt na-melijk ook (over lichamen): Ill makethe most of it, Im an extraordinary ma-chine. Hij slaapt goed genoeg en is dedag daarop fit om naar college te gaan.Zij niet. Hij vertrekt met de gedachtedat ze zich wel redt. Ze is er nog wan-neer hij thuiskomt het gaat wel beter.Frisse lucht lijkt een goed idee, dus zemaken samen een wandeling. Ze latenhun benen wat werk doen. De dagendaarop eten ze vaker samen, praten zevaker samen en uiteindelijk slapen hunlichamen samen in hetzelfde beden maken er het meeste van.



14 YA ! # 2 - 2 0 1 3 PAGE THRE E

VERSLAVEND ALS EEN SOAPSERIEDE BOEKEN VAN KATAR INA VAN BREDOW

De boeken van Katarina von Bredow zijn de soapseries onder de Young Adult-boeken: herkenbaar, niet te ingewikkeld en een heerlijke guilty pleasure. Om in jejoggingbroek met een pot thee in je luie stoel van te genieten. Je weet precies wat jekunt verwachten: een meeslepend verhaal, een onmogelijke liefde, een paar uurlekker weg van de wereld. Onze tip: sluit ramen en deuren, zet je telefoon uit en leesde hele serie lekker in n weekend uit.


EXPERT IN BLOZEN Er zijn jongens van wie je dekriebels krijgt en jongens van wie je niet de kriebels krijgt.Zo is het gewoon. Jesper hoort bij de eerste soort. Natalieheeft hem pas een paar keer gezien, maar dat was genoeg.Hij is absoluut een jongen van wie je de kriebels krijgt. Envan nu af aan zullen ze samen op de bank voor de televi-sie zitten, samen ontbijten en elkaar s morgens tegenko-men op weg van en naar de badkamer.Natalie trekt met haar moeder in bij diens nieuwevriend Bo. Bo heeft een boerderij met paarden. En eenzoon, Jesper. Op wie Natalie op slag verliefd wordt.

HOE VERLIEFD MAG JE ZIJN? Adams donkereblauwgrijze ogen keken recht in de mijne en zijn mondglimlachte en vormde het woord hoi. Een heel speciaalhoi. En Frida zag het. Hij dacht dat het niet opviel. Hijdacht dat het een heel klein tekentje van verstandhoudingwas, alleen tussen ons. Hij begreep natuurlijk niet wat hijdeed. Hij kon toch niet weten dat hij net zo goed een dolkin mijn rug had kunnen steken. Fridas blik schoot vanhem naar mij, verbaasd, vragend, en ik moest wel met eenverklaring komen. Meteen.Katrinas beste vriendin Frida heeft alles mee: ze heeftgenoeg geld en is het populairste meisje van de klas.Maar n ding heeft ze niet: Adam, de nieuwe jongenwaar ze gek op is. Want die heeft een oogje op Katrina.

ONMOGELIJK VERLIEFD Soms, als Tessa iets overhaar vader zegt, heb ik zin om te glimlachen. Alsof ikmeer weet dan zij. Alsof ik heb ontdekt wie hij is, de mandie de rol speelt van Tessas vader en Monikas echtgenoot.En als we elkaar thuis zien, als onze families bij elkaarzijn en ik zijn blik af en toe ontmoet, is het net of we eengeheim hebben.Tijdens een schrijfcursus leert Elin Paul op een heelandere manier kennen: niet langer als de vader vanTessa, haar beste vriendin en buurmeisje, maar alseen man die haar klamme handen en verwarde ge-dachten bezorgt. En dat gevoel blijkt wederzijds.

IK EN MIJN BROER Ik had altijd graag naar Ludviggekeken. Aangekleed of uitgekleed. En ik had mezelf metsucces ingebeeld dat het vanzelfsprekend was dat eenvrouw graag naar een aantrekkelijke man kijkt. Ook alshij toevallig haar broer is.Amanda en haar broer zijn altijd vrij close geweest,maar als Amanda in de puberteit komt, merkt ze datde gevoelens voor haar broer onstuimiger zijn dannormaal is en dan wat toegestaan is.

ZO WIL IK ZIJN Het is vier uur s ochtends, het is vrij-dag en Jessica is vijftien jaar. Ze heeft n keer in haarleven onveilig gevreen en ze is zwanger.Tijdens een feestje belandt Jessica in bed bij Arvid, opwie ze al langer stapelverliefd is. Een paar weken langleeft ze op een roze wolk, totdat blijkt dat ze zwangeris. En terwijl iedereen in haar omgeving haar moe-der, haar beste vriendin, Arvid en zijn ouders vindtdat ze abortus moet plegen, voelt Jessica steeds meervoor het piepkleine mensje in haar buik.

IEDEREEN BEHALVE JI J Mijn wangen zijn rozerooden mijn ogen wijd opengesperd en glanzend. Niet verliefdworden op Adrian, zeg ik tegen mijn spiegelbeeld. Op iedereen, behalve op hem!Emma heeft haar leven op orde: lieve vrienden, eenknus appartement en een leuk baantje. Maar opeens,snel na elkaar, gebeuren er dingen die alles overhoopgooien: ze wordt verliefd op Adrian, de vriend vanhaar beste vriendin, en de vriendschap met haar bestevriend Markus wordt op de proef gesteld als ze in eenonbezonnen moment met hem naar bed gaat. En danheeft haar broertje zich ook nog eens in de nesten ge-werkt in het drugscircuit.

15YA ! # 2 - 2 0 1 3VERS LAVEND AL S E EN SOAP S ER I E



E E N O NMO G E L I J K E K E U Z E

We wonen aan de rand van het Gewest. Tussen de be-woonde wereld en de dijk staan kassen en strekken dras-sige weilanden zich uit, maar lang zo ver niet als in devier grotere Gewesten. Hoe vaak heeft dit stuk al nietonder water gestaan? Wijk Zeven is wel de laatste plekwaar je wilt wonen. Niet dat je als Natte veel keus hebt.GGs zijn voor ons verboden terrein. Of je moet je ziel heb-ben verkocht en wadloper zijn; een Natte die vrijwillig vrijwillig man! voor Drogen werkt. Alles voor dat beetjemeer bescherming dat Drogen hun gunnen. Ik spuug opde grond. (Max)In Kamp Westerbork werden joodse gevangenen ge-dwongen mee te werken aan de deportatie van hunlotgenoten. Meewerken aan het transportsysteem konhen voor kortere of langere tijd van transport vrijwa-ren. Zo stonden ze voor een onmogelijke keuze: tus-sen het (tijdelijk) redden van hun eigen leven en datvan een ander. Want als er een naam van de trans-portlijst werd geschrapt, kwam er altijd een andere

voor in de plaats. Sommige van deze gevangenen had-den extra goede posities met veel privileges, zij wer-den door anderen spottend prominenten genoemd.Andere gevangenen beschouwden deze prominentensoms als verraders vooral degenen die de Duitsershielpen de transportlijsten op te stellen en zo huneigen deportatie konden uitstellen. Maar zouden heelveel gevangenen niet hetzelfde hebben gedaan alshun de mogelijkheid was geboden? En wat voor keuzehadden deze en andere gevangenen in Kamp Wester-bork eigenlijk?In de Vijf Gewesten worden Natten onderdrukt doorDrogen. Net als in Westerbork geven Drogen som-mige Natten de kans om hun bestaan te verbeteren ze laten ze zelfs dichter bij de ggs wonen; de veilige,droge gebieden. Ook zij staan voor een onmogelijkekeuze: door voor Drogen te werken, bieden zij hun fa-milie en zichzelf een kans op een veiliger leven. Maarkunnen ze andere Natten dan nog recht in de ogenkijken? Natten noemen deze verraders wadlopers:

16 YA ! # 2 - 2 0 1 3 DE WAARHE I D KOMT ALTI J D BOVEN WATER

Overstroomd, het debuut van Eva Moraal, speeltzich af na de Grote Overstromingen. Het land is ver-deeld in veilige, droge gebieden, en terreinen diegevaar lopen als het water weer stijgt. Ook de be-volking leeft strikt gescheiden: de Drogen vormende rijke elite, de Natten leiden een hard bestaanom te overleven en komen steeds meer in verzet.Nina, de dochter van de Droge Gouverneur, en Max, een Natte wiens broer bij de verzetsbewegingNAtTO zit, leren elkaar kennen. Ondanks de totaalverschil lende levens die ze leiden, worden ze ver-liefd. Maar weten ze wel wie de ander cht is?

Eva Moraal is niet alleen de schrijfster van de dystopische YA-roman Overstroomd, ze is ook historica.

Voor haar proefschrift deed ze onderzoek naar de beleving van en herinneringen aan Kamp

Westerbork, het grootste doorvoerkamp voor joden in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Overstroomd was een vlucht de toekomst in, maar het verleden de rug toekeren bleek niet zo

gemakkelijk: onbewust verwerkte ze veel van wat ze leerde over Westerbork in haar roman.

DE WAARHE ID KOMT A LT I JD BOVEN WATER

PARAL L E L L EN TUSSEN KAMP WESTERBORK EN D E V I J F G EWESTEN



mensen die zich voortdurend begeven op aarde dieniet echt nat, maar ook niet droog is. En altijd dreigthet gevaar dat het water terugkomt en de vaste grondonder hun voeten weer verdwijnt.

V E R H A L E N A L S V E R A N TWO O R D I N G

Roelofs legt zijn hand op mijn schouder. Ik laat mijn kop tegen zijn arm vallen. Het gaat vanzelf.Veilig. Ik voel me veilig. Bij een wadloper! Ik kijk op.Waarom?Waarom wat?Waarom doe je dit werk?Roelofs zucht. Het was dit of Gewest Vier. De mijnen. Alleen. In zijn ogen lees ik angst. De mijnen; dat is gevaarlijk rotwerk. Hoe vaak hoor je op dos-nieuws nietover ongelukken? Maar kolen is een van de weinige fos-siele brandstoffen die nog gedolven kunnen worden. Ik zwijg. Hij zwijgt. Wat een fukking rotzooi. (Max)Na de oorlog worstelden veel prominente joden metkeuzes die ze in het kamp hadden gemaakt ten kostevan anderen. Ze probeerden deze keuzes zo in hun le-vensverhaal in te passen dat ze met zichzelf kondenleven. Hun acties interpreteerden ze als noodzakelijkonder de omstandigheden. Zo konden ze beter levenmet hun schuldgevoelens of die nu terecht waren ofniet.

In Overstroomd voelen wadlopersals Roelofs zich gedwongen tedoen wat ze doen. De terroristenvan natto zien geen andere ma-nier om het onrecht in de Gewes-ten te bestrijden dan met geweld.Gouverneur Brandsma, Ninasvader, heeft de dood van tientallenmensen op zijn geweten, maarzelfs hij vertelt zichzelf dat hij nietanders had kunnen handelen. Ie-dereen wil zijn handelen kunnenverantwoorden en vertelt daartoeeen bepaald verhaal over de ge-beurtenissen en zijn rol daarin.Sommige van die verhalen doende werkelijkheid geweld aan. Terwijl de situatie van de wadlopers in bepaalde op-zichten lijkt op die van de prominenten in Wester-bork, kan dat voor Gouverneur Brandsmabijvoorbeeld niet gezegd worden. Nina probeert deverschillende verhalen bovenal het verhaal dat haarvader vertelt over wat er bij de overstroming van deschool (het Vasteland) is gebeurd en het verhaal datnatto daarover vertelt te rijmen met wat ze weet enhoe ze haar vader en Max kent en moet dan haareigen beslissing nemen.

17YA ! # 2 - 2 0 1 3DE WAARHE I D KOMT ALTI J D BOVEN WATER

PARAL LE L L EN TUSSEN KAMP WESTERBORK EN D E V I J F G EWESTEN

D O O R E VA M O R A A L


18 YA ! # 2 - 2 0 1 3 QUOTE SQUOTES OM OVER TE SCHRIJVEN, OM UIT JE HOOFD TE LEREN, OM OVER NA TE DENKEN

Wees in de wereld maar niet van de we-reld. Die woorden zijn van Jezus. Maar ikheb geen flauw idee of ik dat kan bereiken, enof dat zelfs wel mogelijk is. De wereld zal jealtijd met zijn wijsvinger in de borst prikken. Marcelo in Marcelo en de echte wereld, Francisco X. Stork

Wat een sloerie is de tijd. Ze naait iedereen. Peter van Houten in Een weeffout in onzesterren, John Green

Vandaag begin ik vragen te stellenen vrienden kwijt te raken. Brigadier Grainger in Cold Skin, Steven Herrick

Boeien! Je zal zien dat ze al freakenals je een potje amandeltennis speelt.Laat staan dat je wat powergutzt ofpollewopt. Jasmine in Its a Wonderful Life,Jesse Goossens

Hij had een naam die klonkals een vergeten groente. Iemand die terugzwaait,Djoeke Ardon

Sommige dagen kun je betitelen als dagen van de gemistekans. Dat zijn dagen waarop er van alles openligt, de hele wereld eigenlijk, de hele lucht en het hele veld, maar waar je opwacht, dat komt niet. Je denkt: ik ben er klaar voor, ik kan hetaan, kom maar op. Maar dan verschijnt er niets. Hee maisje!, Iduna Paalman


19YA ! # 2 - 2 0 1 3I NTERV I EW MET LYD IA ME EDEREEN HOOGBEJAARDE

LIJPE SHIT, OUWE!LATEN ZEGGEN

I N T E R V I EW M E T V E R TA A LS T E R LY D I A M E E D E R

Auteurs worden genterviewd, geprezen en hun naam wordt onthouden, maar de vertalerwordt door lezers vaak over het hoofd gezien. Tijd om daar verandering in te brengen! We interviewden Lydia Meeder, al zon twintig jaar vertaalster, van de onvolprezen Bouquet-romannetjes tot behoorlijk serieuze kost. Voor Lemniscaat vertaalde zij veel YA-titels, vanE.R. Franks America tot Gesplitst van Neal Shusterman en Oneindig, het laatste deel in deDeadline-trilogie van Rachel Ward.Al vrij jong bleek ik een talenknobbelte hebben. Frans, Duits, Engels,Spaans, Nederlands; er prijkten alleenmaar negens en tienen op mijn cijfer-lijsten. Gelukkig werden die ruim-schoots gecompenseerd door de krappeviertjes voor wis-, schei- en natuur-kunde. Ik wilde snel aan het werk, daarom benik nooit begonnen aan de studie die ikgraag had willen doen: journalistiek.Maar in de loop der jaren heb ik naastmijn baan onder meer de certificatenEngels van de universiteit van Cam-bridge bemachtigd.Op een dag vroeg ik aan een uitgevervoor wie ik boeken redigeerde of ikeens een proefvertaling mocht maken,want ik was ervan overtuigd dat hetvaak beter kon. Het mocht, en ik heb ervreselijk op zitten zweten. Je had mijn

gezicht moeten zien toen die werd af-gekeurd! In eerste instantie was ik daarenorm pissig om het stnd er tochprecies zo? Toen het wat was bezonken,zag ik in dat ze gewoon gelijk hadden.Ik was veel te dicht bij het origineel ge-bleven, waardoor het een houterige toe-stand was geworden. Een klein jaarlater heb ik een nieuwe poging ge-waagd, met veel meer aandacht voorhoe het verhaal op de lezer over zoukomen, en veel minder voor hoe strikthet met het woordenboek klopte. Hetschijnt een beruchte valkuil te zijn,vooral bij beginnende vertalers: te wei-nig afstand nemen van de brontekst.Tegenwoordig neem ik meer vrijheid:ik prent me in dat het er niet om gaatwat er staat, maar wat er wordt be-doeld. Ja, dat was voor mij ook eendoordenkertje.

You must it so see: translating is

also a fak


20 YA ! # 2 - 2 0 1 3

20 20

LIJPE SHIT,OUWE !

JE KUNT JEZELF INMIDDELS WEL EEN DOORGEWINTERD

YOUNG ADULT-VERTAALSTER NOEMEN

H, bah, ik baal z van Young Adult,echt drie keer niks vind ik die typering.Waarom mag het geen puberliteratuurheten? Of desnoods, als je het chiquerwilt, adolescentenliteratuur? Maar in-derdaad, ik vertaal ontzettend graag ikzeg het lekker toch puberboeken. Nu is het natuurlijk zo dat de schrijversdaarvan zelf haast nooit pubers zijn, en

daarmee begeven ze zich op glad ijs.Sommige auteurs hebben de neigingveel te diep door de knien te gaan omjeugdig over te komen, en dat is watmij betreft een doodzonde: de lezersaanspreken alsof je ze niet voor volaanziet. Een andere instinker: een jong perso-nage overdreven hippe taal in de mondleggen. Of erger nog: geen onderscheidaanbrengen in de registers (de speci-fieke manier van uitdrukken van perso-nages) en een hoogbejaarde Lijpe shit,ouwe! laten zeggen. Als ik zulke din-gen tegenkom, pas ik het een beetjeaan. Zon boek moet nog jaren meekunnen, en dan zouden modewoordenal weer verouderd kunnen zijn. Ookhoop ik zo te voorkomen dat persona-ges karikaturaal worden.

PUBERLITERATUUR


WAAR BEN JE ALS VERTAALSTER

TROTS OP? Tja, dat klinkt misschienvreemd, maar soms kun je trotser zijnop een vertaling van een slecht boekdan van een goed boek, omdat je ernaar je eigen idee dan toch nog iets fat-soenlijks van hebt weten te breien. Zoheb ik wel eens getobd met een thriller,een echte whodunnit, waarin bij de ont-knoping een dader werd opgevoerd diede moord helemaal niet gepleegd knhebben, want hij was al een paar hoofd-stukken eerder met veel omhaal vanwoorden verdronken. In een andere po-licier werd een terrorist eerst met dertig

mitrailleurkogels door het hoofd ge-schoten, en een bladzijde daarop werdhij tegenstribbelend in een arresta-tiebus gehesen. Psychedelische lec-tuur is mijn term daarvoor.Het zal voor iedere vertaler anders zijn,maar zelf heb ik tijdens het werken eenzekere afstand; ik ben zo bezig met dewoorden en zinnen dat ik de grote lijnvan het verhaal nog niet zie. Dat komtpas bij het corrigeren (soms wel vier ofvijf rondes), en kan dan soms heel ver-rassend zijn, dat je denkt: goh, wat zitdat eigenlijk schitterend in elkaar. Ofdat je ineens zit te schateren om eengrap die je toch echt zelf hebt vertaald.

21YA ! # 2 - 2 0 1 3I NTERV I EW MET LYD IA ME EDER

REACHED ALLY CONDIELydia Meeder vertaalde Reached, het laatste deelvan de Matched-trilogie. Deeerste twee delen zijn dooranderen vertaald. Als eenmetselaar bij de bouw vaneen huis halverwege hetwerk overneemt van eencollega, moet hij natuurlijkwel dezelfde stenen en spe-cie blijven gebruiken. Tochzal een kenner altijd ziendat er iemand anders aanhet werk is geweest; doornet een wat smallere ofbredere voeg, bijvoorbeeld.Met vertalen is het net zo:je probeert zo veel mogelijkaan te sluiten op je voor-

ganger, omdat er anders tegenstrijdighedenontstaan die de lezer in dewar kunnen brengen, maarin de zinsconstructies,woordkeuze en interpunc-tie zal een geoefend oog al-tijd nuanceverschillenontdekken. Het is ook geenexacte wetenschap: leg tienvertalers dezelfde alineavoor, en dikke kans dat jetien verschillende tekstenkrijgt.

AMERICA E.R. FRANKVan collegas hoor ik weleens dat ze jankend of kok-halzend boven hun toet-

senbord zitten bij bepaaldepassages, of zelfs even nietverder kunnen, maar ik benschijnbaar een kouwe.Dood en verderf, bloed-spetters, afgerukte ledema-ten, het doet me allemaalniks. Met n uitzondering:America van de AmerikaanE.R. Frank, mijn allereersteopdracht voor Lemniscaat.Het gaat over een jongendie bij zijn verslaafde moe-der is weggehaald en jaren-lang van de ene naar deandere jeugdzorginstellingwordt doorgeschoven.Hartverscheurend, vooralomdat de stijl zo rauw is,zonder enige opsmuk ofvals sentiment. Geen hys-terische toestanden hoor,maar ik had geregeld eenbrok in mijn keel.

ANTSY DOES TIME& THE SCHWA WAS HERENEAL SHUSTERMAN

Het al dan niet vertalenvan persoons- of plaatsna-men die ook een inhoude-

lijke betekenis hebben is al-tijd een precaire onderne-ming. Dan probeer ik me teverplaatsen in de lezer: zouiemand van die leeftijdweten dat Antsy ook drukof nerveus betekent? Nee,waarschijnlijk niet. Zou ikhet dan kunnen vertalen,door hem bijvoorbeeld

Stuiteraar te noemen?Nee, want bij alle andereEngelse namen valt dat uitde toon, en dan word je alslezer met de neus op hetfeit gedrukt dat je een ver-taling voor je hebt. Zou dielezer het zonder al te veelmoeite kunnen opzoeken?Zeker weten. Ok, latenstaan dan. In het geval vanThe Schwa speelt nog datook Engelstalige lezers nietallemaal zullen weten watdie term betekent, dan kunje het nog makkelijker los-laten.

En ook nogONEINDIG (het derdeboek in de Deadline-trilogievan RACHEL WARD)SUICIDE NOTESMICHAEL THOMAS FORD

THIRTEEN REASONS WHYJAY ASHER

GESPLITSTNEAL SHUSTERMAN

VERTAALD DOOR LYDIA MEEDER


YA ! # 2 - 2 0 1 3PAGE THRE E22 YA ! # 2 - 2 0 1 322 YA ! # 2 - 2 0 1 3

IK BEN NIET ANTI-GAMES

INTERV IEW MET URSULA POZNANSK I

Ursula Poznanski sleept haar lezers moeiteloos meein de meest bijzondere werelden: in Erebos was datde wereld van een online computergame, in Saecu-lum die van een Live Action Role Playing Game. Eeninterview met de Duitse thrillerauteur, die als geenander weet hoe ze de lezer een boek lang in haargreep kan houden.

Online games, rollenspelen, in je nieuwe thrillerVijf komt geocaching voor Je gebruikt in je boe-ken vrij actuele spellen als belangrijke themas.Dat klopt! Al is het voor het grootste deel toeval. Hoe-wel ik altijd gefascineerd ben geweest door games alsconcept voor een verhaal, ben ik ook gewoon een ergspeels persoon. Dat helpt als je schrijver bent. Je moetkunnen spelen met het plot, je personages, de ver-haallijn Zoals ik het zie, zijn creren en spelen sterkmet elkaar verbonden.

Vr Erebos schreef je boeken voor jongere kinde-ren. Waarom besloot je een verhaal te schrijvenvoor oudere lezers? Ik heb het idee van een divers lezerspubliek altijdleuk gevonden. Het schrijven voor oudere kinderenwas op een bepaalde manier makkelijker. Een in-teressant verhaal vertellen voor jonge kinderen is eenuitdaging op zich.


23YA ! # 2 - 2 0 1 3I NTERV I EW MET UR SULA POZNANSK I

INTERV IEW MET URSULA POZNANSK I

Ik vond het vooral leuk om te horen dat Erebos vaak isgelezen door zowel jongeren als hun ouders en somszelfs hun grootouders. Het boek werd doorgegevenvan het ene familielid aan het andere.

E R E B O S In Erebos wordt hoofdpersoon Nick dewereld van een wel heel intelligente game ingezo-gen: Erebos. Zijn avonturen in het spel zijn zo rea-listisch beschreven dat het lijkt alsof je als lezerhet spel zelf speelt. Ben je zelf gamer?Als student heb ik met veel plezier games gespeeld,en nu heb ik een zoon die er gek van is. Dus ik weethoe de werelden van games als Oblivion of Diablo er-uitzien. Bij het schrijven van de scnes die zich afspe-len in het spel Erebos wilde ik vooral dat ze aan- voelden alsof ze uit een fantasyverhaal kwamen. En ikwilde mijn eigen regels opstellen.Wat ik wel heb moeten onderzoeken is het mecha-nisme van verslaving. Wat zorgt ervoor dat een gameralsmaar doorgaat? Waarom stopt hij niet als hij hon-ger heeft, moe is of iets belangrijks te doen heeft? Ikrealiseerde me dat ik veel inspiratie kon putten uitmijn ervaring als lezer; ik kan nooit stoppen metlezen als ik gefascineerd ben door het plot. Ik wilweten wat er gaat gebeuren. Maar een boek wacht opje als je moe bent en gaat slapen. Je kunt verdergaanwaar je de vorige nacht was gestopt. Een spel als Ere-bos wacht niet.Toch schreef ik Erebos niet als een waarschuwing voorgameverslaving. Ik ben niet anti-games, ik zie er delol van in. Maar zodra het virtuele leven het echteleven begint over te nemen en succes in het spel be-langrijker wordt dan succes op school of werk, en be-langrijker dan vrienden en familie, dan zou ik hetgevaarlijk noemen. Je zou het boek misschien kun-nen zien als een pleidooi voor zelf nadenken in plaatsvan slaafs de regels volgen.

SA E C U L UM In Saeculum neemt de nieuwevriendin van de nuchtere student Sebastian hemmee op een weekend in de uitgestrekte bossen,waar ze met een groep vrienden een middeleeuwsrollenspel gaat spelen. Hoe lukte het je om de we-reld van Live Action Role Playing (L ARP ) zo goed tebeschrijven?Ik ben nooit naar een LARP-bijeenkomst geweest,maar toevallig ken ik een aantal mensen die zeer intensief spelen. Dus ik stuurde hen een lange en gedetailleerde vragenlijst en kreeg geweldige antwoor-den. Daarnaast vond ik een heleboel materiaal opYouTube en een aantal heel goede blogs over LARP-ervaringen.Hoewel ik vaak heb gehoord dat mensen het boek ver-gelijken met The Blair Witch Project, moet ik tot mijnschaamte bekennen dat ik die film niet heb gezien.Natuurlijk ken ik de trailer en het idee, maar ik weetnog steeds niet wat het exacte verhaal is. Ik ben eer-der genspireerd geraakt door middeleeuwse marktenen de mensen die je daar ontmoet, die zoveel liefdeen energie stoppen in hun kostuums en het middel-eeuwse gevoel dat ze proberen te creren. Ik vond hetzonde dat niemand dit voor zover ik wist had gebruiktals achtergrond voor een boek.Mijn tweede inspiratiebron waren de detectiveromansvan Agatha Christie. Zij gebruikt vaak besloten decorsals een manier om suspense te creren een eiland,een trein die vastzit in de sneeuw. Niemand kan erin,niemand kan eruit. Het leek me geweldig als de val inmijn verhaal dat bos bleek te zijn.


uit Erebos


uit Saeculum


24YA ! # 2 - 2 0 1 3PAGE THRE E24 YA ! # 2 - 2 0 1 3 I NTERV I EW URZULA POZNANSK I

WE HOEVEN NIETALLES TE BEGRIJPEN

D E U N I E O N D E R D E LO E P

In de Matched-trilogie schept Ally Condie een wereld die je niet meer loslaat: de Unie een maatschappij die in de toekomst ligt, maar toch angstaanjagend dichtbij lijkt. In 2012verscheen Crossed, het vervolg op Matched, en in het najaar van 2013 komt het laatste deeluit: Reached. Hoog tijd om die Unie eens onder de loep te nemen.


WE HOEVEN N I E T ALLE S TE B E GR I J PEN

In de Unie wordt alles voor je geregeld: wie je bent, wat je eet,met wie je trouwt, hoe je je tijd indeelt en wanneer je sterft. Burgers kunnen blind vertrouwen op wat de Autoriteiten voorhen bepalen die hebben immers het beste met hen voor. Toch?

DE BEVOLKING Aan het hoofd van de Unie staatde LEIDER . We weten niet veel over hem of haar, be-halve dat het een Single is een alleenstaand persoon.AUTORITEITEN zijn de ambtenaren van de Unie,herkenbaar aan hun witte uniformen. BURGERS dragen donkerbruine burgerkleding als zenog op school zitten, of donkerblauwe burgerkledingals ze hun definitieve werkpositie hebben gekregen.Een gewone Burger kan een gelukkig bestaan leidendat volledig voor hem is uitgestippeld. Hij heeft dekeuze om gematcht te worden met een andere Burgerof Single te blijven. Dankzij de Unie leeft hij een opti-maal leven, waarin hij op zijn tachtigste verjaardagoverlijdt.Een DWALING is een persoon wiens burgerstatusdoor de Autoriteiten is afgenomen doordat hij of een van zijn ouders een Wetsovertreding heeft be-gaan. Hij wordt niet gematcht, mag zich niet voort-planten en heeft een lagere status. Bij oproepen voorhet Leger zijn Dwalingen als eerste aan de beurt.Ten slotte zijn er de AFWIJKINGEN , van wie de Auto-riteiten het bestaan het liefst ontkennen. Dit zijn dezware misdadigers en geestelijk gestoorden. Vroegerwerden ze opgeborgen in veiligheidshuizen, maar te-genwoordig weet niemand waar ze zijn. Er gaan ge-ruchten dat ze in de Buitenprovincies leven. Feit isdat ze nog niet zijn uitgeroeid.

HET REGIME De Unie heeft een sterk controle-netwerk opgebouwd om haar Burgers overal in degaten te houden. Dat bestaat uit een streng ministeri-eel apparaat en allerlei technologische snufjes. In ieder huishouden hangt op een centrale plaats eencontactscherm waarop spelletjes kunnen worden ge-speeld, dat als beeldtelefoon dient n een spiedendoog is dat iedereen in de gaten houdt. De meeste be-woners van de Unie kunnen niet schrijven. Dat komtomdat er alleen nog maar wordt getypt: op schrijf-pads, op computers en die worden allemaal vanuitde overheid gecontroleerd.

De overheid in de Unie is in vijf ministeries onderver-deeld: het MINISTERIE VOOR VEILIGHEID , dat re-gels opstelt voor de veiligheid van de Unie en haarbevolking, en deze handhaaft; het MATCHMINISTE-RIE , waar alle gegevens van Burgers worden bijge-houden om te zien welke personen het best metelkaar gematcht kunnen worden; het MINISTERIEVOOR VOEDING , dat de maaltijden en de rantsoene-ring voor iedere inwoner van de Unie bepaalt, bereidten verdeelt; het MINISTERIE VOOR UNIECLASSI-FICATIE , waar de Autoriteiten de bevolking classifice-ren (als Burger, Dwaling of Afwijking); en hetMINISTERIE VOOR BIOLOGISCHE CONSERVE-

RING , de opslagplaats voor weefsels van de mensendie op hun tachtigste sterven. Dit Ministerie doet on-derzoek naar hoe mensen later weer tot leven kunnenworden gewekt. Dat is ongetwijfeld een manier omhet volk rustig te houden: het vooruitzicht opnieuw tekunnen leven vermindert de kans dat mensen in op-stand komen tegen het feit dat ze op hun tachtigsteverjaardag moeten sterven.


25YA ! # 2 - 2 0 1 3


26 YA ! # 2 - 2 0 1 3 WE HOEVEN N I E T ALLE S TE B E GR I J PEN

Iedere Burger in de Unie is verplicht drie tabletten ineen kokertje bij zich te dragen: een blauw tablet, datgenoeg voedingsstoffen bevat om iemand enkeledagen in leven te houden, een groen tablet, dat eenkalmerende werking heeft, en een rood tablet. Overdat rode tablet doen allerlei geruchten de ronde, maarniemand weet waarvoor het precies dient.De controle van de Autoriteiten gaat zo ver dat allecultuuruitingen uit de wereldgeschiedenis tot een mi-nimum zijn teruggebracht. Enkele decennia geledenkozen commissies van alles de honderd beste: Hon-derd Liederen, Honderd Schilderijen, Honderd Ver-halen, Honderd Gedichten. De rest werd vernietigd,voor altijd weggevaagd. Dat was het beste, stelde deUnie, en niemand twijfelde eraan. Want hoe kun jeiets echt waarderen als je door zoveel uitingen wordtoverspoeld?

HOUD HET VOLK DOM De Autoriteiten van deUnie bepalen alles voor het volk. Zolang het volk ge-zond is en vermaakt wordt, houdt het zich rustig, ishet uitgangspunt. Dit is een tactiek die Julius Caesarruim tweeduizend jaar geleden al gebruikte. Geef hetvolk brood en spelen: houd het tevreden, maar dom.Hoe dommer de mens, hoe afhankelijker hij is vanzijn overheid. En daar zijn de Autoriteiten slim in.Het volk neemt klakkeloos aan dat de Unie weet wathet beste voor ze is. Voedingsspecialisten hoeven niette weten hoe ze luchttreinen moeten programmeren,om maar iets te noemen, en omgekeerd hoeven pro-grammeurs niet te weten hoe ze eten moeten klaar-maken. Deze onderverdeling zorgt ervoor dat mensenniet overweldigd raken door alle gegevens. We hoevenniet alles te begrijpen.

Zolang het volk gezond is envermaakt wordt, houdt het zich rustig

Geef het volk brood en spelen: houd het tevreden, maar dom.


YA ! # 2 - 2 0 1 3

Zolang het volk gezond is envermaakt wordt, houdt het zich rustig

WAAR LIGT DE UNIE? Wie Matched goed leest, ziet dat er allerleiaanwijzingen besloten liggen in de beschrijvingen van de provinciesvan de Unie. De Unie ligt in de huidige Verenigde Staten. Oria, waarCassia, Xander en Ky wonen, ligt in de staat Illinois de naam is af-geleid van Peoria County. Oria is blauw en groen, met glooiendeheuvels en valleien met rivieren. Er wordt voornamelijk landbouwbedreven.

Uit de beschrijving van de rivier de Sisyphus kunnen we afleidenwaar de Buitenprovincies en de Andere Landen (van de Vijand) naarverwijzen. De rivier slingert door een aantal van de Westelijke Pro-vincies en dan door twee Buitenprovincies, voor hij vervaagt in deleegte van de Andere Landen. De rivier de Sisyphus werd lang geleden stroomafwaarts giftig, waar-door niemand meer aan de oevers kon wonen. Het lijkt erop dat deSisyphus de huidige Missouri River is. De Cheyenne River, die dezerivier voedt, raakte in 2007 zo vervuild door het afval uit uranium-mijnen dat er niet meer aan de oevers kon worden geleefd; eenenorm gebied was radioactief geworden. De Missouri stroomt vanuitde staat Missouri langs de grens van Kansas en de grens tussen Ne-braska (de provincie Keya in Matched) en Iowa naar North en South

Dakota dat zouden de twee Buitenprovincies kunnen zijn waarnahij vervaagt in de leegte van de Andere Landen: de huidige staatMontana.

DE UNIE IS ER AL Het lijkt zo onwaarschijnlijk: voortdurende con-trole, een overheid die bepaalt of en met wie je mag trouwen, of jekinderen krijgt, wanneer je sterft... Toch weet iedereen dat we van-

daag de dag met allerlei cameras in de gaten worden gehouden. Viaons betalingssysteem, onze mobiele telefoons en OV-chipkaarten, hetgps-systeem in onze autos en andere elektronische hulpmiddelen isonze levenswijze bijna volledig te achterhalen.Matchen door anderen laten bepalen met wie je het beste kunttrouwen is al eeuwenoud. In veel culturen is uithuwelijken eennormale gang van zaken. Matchmaking is bij sommige orthodoxejoden nog in gebruik, en veel mensen roepen vrijwillig de hulp invan een matchmaker via internet of in levenden lijve om hunperfecte partner te vinden.Van sterilisatie is nog nergens een verplichting gemaakt, maar aanhet eind van de negentiende eeuw kwam een sterke beweging op dieeen superieur ras in de Verenigde Staten tot stand wilde brengen nog voor de nazipraktijken dus. Een gevolg daarvan was dat tussen1907 en 1963 64.000 ongeschikte mensen gedwongen werden ge-steriliseerd. Sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw heeft het genetisch on-derzoek een enorme vlucht genomen. De discussie hoe ver je maggaan bij het ingrijpen in het menselijk bestaan is nog lang niet be -eindigd. De creatie van een gezond, superieur volk is al mogelijk, alsalle ethische bezwaren maar worden weggewimpeld. De Unie kanwerkelijkheid worden.

HOE DICHTBIJ IS

DE UNIE?

HOE D I CHTB I J I S D E UN I E ?

Geef het volk brood en spelen: houd het tevreden, maar dom.

27


T H I RT E E N R E A S O N S W H Y JAY ASHER

Hannah, het mooiste meisje van de school,heeft zelfmoord gepleegd. Voordat ze een eindaan haar leven maakte, sprak ze dertien zijdenvan cassettebandjes in, met dertien voorvallendie er uiteindelijk toe leidden dat ze niet meerwilde leven. Op ieder van die dertien kantenwordt iemand beschuldigd betrokken te zijn bijhaar dood dertien mensen die de cassette-bandjes moeten beluisteren en doorgeven aande volgende. Ook Clay krijgt de bandjes in zijn bezit, en hijweet dat hij dus ergens in het verhaal voorkomt.Maar waar? Tijdens een nachtelijke wandelingdoor de stad met een walkman op zijn hoofdkomt hij achter het ware verhaal van de doodvan Hannah Baker.Door de stem van Hannah en de gedachten vanClay word je meegezogen in een verhaal waar-van je de ontluisterende afloop al kent.

28 YA ! # 2 - 2 0 1 3 Z E LFMOORD

Doodsoorzaak nummer twee onder jongeren

ZELFMOORDIn Nederland is zelfmoord of zelfdoding, zoalshet vaak verzachtend wordt genoemd detweede doodsoorzaak onder jongeren (het ver-keer eist nog altijd de meeste slachtoffers). Jaarlijksmaken 1500 Nederlanders een eind aan hun leven,van wie de helft jonger is dan 25 jaar. 96.000 mensenproberen jaarlijks zelfmoord te plegen, en maar liefst400.000 overwegen het. Wat is er aan de hand?Waarom verkiezen steeds meer jongeren de doodboven het leven? Dat komt door hun overmatigedrugs- en drankgebruik, roept de overheid, en doordatdeze kindonvriendelijke maatschappij slecht naar ze luistert.

Maar de juiste vraag is wat daarvoor al is gebeurd.Wat is de reden dat jongeren zich verliezen in verdo-vende middelen? Wat zijn de vragen waarmee ze nietbij hun ouders of jeugdzorg terechtkunnen? Er kun-nen thuis aanwijsbare problemen zijn, zoals mishan-deling, misbruik of verwaarlozing. Maar vaak wordtvergeten hoe hard jongeren tegen elkaar kunnen zijn:hoe eenzaam het leven is als je niet wordt geaccep-teerd door klas-, club- of studiegenoten, als jij degenebent die tot pispaaltje is verheven, als je je iedere dagopnieuw afvraagt waarom je eigenlijk de moeiteneemt uit bed te komen. Er zijn maar weinig oudersdie dat begrijpen.


29YA ! # 2 - 2 0 1 3Z E LFMOORD

Doodsoorzaak nummer twee onder jongeren

S U I C I D E N O T E S

MICHAEL THOMAS FORD

Jeff wordt op nieuwjaarsdag wakker niet inzijn eigen bed, maar op de psychiatrische afde-ling van een ziekenhuis, met zijn polsen in hetverbandJa, hij heeft geprobeerd een eind aan zijn levente maken. Nou en? No big deal!Zijn ouders denken daar kennelijk anders over:zij hebben hem laten opnemen en nu moet hijverplicht zijn hart en ziel blootleggen voor depsychiater. Niet dus.Het zijn twee andere jongeren op de afdeling dieJeff aan het denken zetten: de leuke, humoristi-sche, maar zwaar sucidale Sadie, en Rankin, desarcastische sportheldDe zwarte humor maakt je aan het lachen, terwijl je langzaam maar zeker samen met Jeffontrafelt wat hem zo dwarszit.

WHAT H A P P E N E D T O C A S S M C B R I D E

GAIL GILES

Als David Kirby de stap heeft gewaagd om een van de populairste meisjes van school meeuit te vragen, en hij op pijnlijke wijze wordt vernederd, aarzelt hij niet: hij hangt zichzelf op.Kyle, Davids broer, is gek van verdriet en wilmaar n ding: wraak nemen op het meisje datDavid de dood in heeft gedreven. Wraak nemenop Cass McBride en dat doet hij op gruwelijkewijze. Cass McBride wordt wakker in een piepkleinestikdonkere ruimte, en beseft langzaam dat hetmeest vreselijke is gebeurd dat je je kunt voor-stellen: ze is levend begraven. Via een pijp houdtKyle contact met haar, maar dan zwijgt hij ook.Wat Cass niet weet is dat Kyle is opgepakt, endat twee rechercheurs er alles aan doen omhem te ontfutselen waar hij Cass dood of le-vend heeft verborgen. Kyle denkt aan zijnbroer en zegt niets. Wordt Cass op tijd gevon-den?

ZELFMOORDYA!-2.e$S_Opmaak 1 29-07-13 10:38 Pagina 29

30YA ! # 2 - 2 0 1 3PAGE THRE E30 YA ! # 2 - 2 0 1 3 Z E LFMOORD30 YA ! # 2 - 2 0 1 3 PAGE THRE E

Als jongere las Rachel Ward geen enkel boek. Schrijfster wilde ze ook niet wor-

den. Ze studeerde aardrijkskunde en ging na haar studie bij de gemeente in Bath

werken. Een boek en een tv-serie zorgden er uiteindelijk voor dat ze toch ging

schrijven. Het boek was Het Noorderlicht van Philip Pullman, over een meisje meteen bijzondere gave. Het zette Rachel Ward aan het denken over hoe zon meisje

zich zou gedragen in het Engeland van de 21e eeuw. De televisieserie was Six FeetUnder, waarvan elke aflevering begint met de naam en sterfdatum van een per-soon. Ze raakte erdoor gefascineerd: zou ieder mens een vaste datum hebben

waarop hij sterft? En wat zou het met je doen als je die datum kent? Haar

gedachte-experimenten werden uiteindelijk de verhalen van Jem, Adam en Mia

in de Deadline-trilogie.

IK BEN VRESELIJK NAAR TEGEN MIJN HOOFDPERSONEN

INTERV IEW MET RACHEL WARD


IK BEN VRESELIJK NAAR TEGEN MIJN HOOFDPERSONEN

INTERV IEW MET RACHEL WARD

ZELF LAS JE ALS JONGERE NOOIT, VIND JE DAT

NU JAMMER?

Toen ik vier was, kon ik al lezen. Dat had mijn moe-der me geleerd. Op de basisschool was ik een goedelezer, maar op de middelbare school verloor ik mijnbelangstelling. Muziek luisteren vond ik veel interes-santer. Zeven of acht jaar lang las ik niks. Geen ideewaarom eigenlijk, ik kon misschien de goede boekenniet vinden. Als ik nu andere schrijvers hoor vertellenover hoe belangrijk sommige jeugdboeken voor henzijn geweest, dan is het wel een gemis. Aan de anderekant begrijp ik jongeren die een hekel hebben aanlezen heel goed.

DE HOOFDPERSONEN IN DE DEADLINE-TRILO-

GIE ZIJN ALLEMAAL EENLINGEN DIE GEEN

STANDAARD GEZINSLEVEN KENNEN. WAAROM

IS DAT? Dat is een schrijverstrucje om de hoofdper-sonen meer vrijheid te geven. Denk je dat Harry Pot-ter zoveel verboden nachtelijke uitstapjes hadgemaakt als hij ouders had gehad? Maar ik wilde ookdat Jem een gesoleerd persoon was, die zich voor ie-dereen afsluit en van niemand durft te houden, zodathet, wanneer Spider in beeld komt, heel duidelijk isdat hij speciaal is. Hem lukt het wl om dicht bij Jemte komen. En Adam moet in De Chaos een maniervinden om met zijn gave om te gaan. Dat kan hij al-leen zelf, niemand kan hem daarbij helpen... Armehoofdpersonen van me, ik ben vreselijk naar tegen ze!Ik heb eigenlijk medelijden met ze, maar dat weer-houdt me er toch niet van om verschrikkelijke dingenmet ze te doen.

GELOOF JE DAT DE STERFDATUM VAN MENSEN

INDERDAAD VASTLIGT EN NIET TE VERANDE-

REN IS? Dat weet ik niet zo goed. Ik geloof dat dekeuzes die je maakt invloed hebben op hoelang jeleeft. Maar misschien kom je ondanks die keuzes uit-eindelijk toch uit bij het nummer dat altijd al voor jebepaald was... Het is een heel lastige kwestie. Ik hoopdat je zelf kunt bepalen hoe je leven loopt, dat je jeeigen levensverhaal kunt maken. Maar er gebeuren zovaak dingen zomaar uit het niets, dingen waarover jegeen controle hebt. Terroristische aanslagen bijvoor-beeld: die zijn niet te begrijpen. Misschien is dat tochhet lot.

WIL JE DAT JE LEZERS NADENKEN OVER DAT

SOORT DINGEN? Het belangrijkst vind ik dat zeplezier hebben in het lezen van mijn boeken. Als zeook nadenken over de onderwerpen, is dat fantas-tisch. Ik hoop natuurlijk dat ze mijn boodschap, na-melijk dat je het leven en je vrienden en geliefdenmoet koesteren, oppikken. Maar als lezers het alleeneen spannend boek vinden, is dat ook prima. Elkelezer heeft een andere achtergrond, waardoor ieder-een een boek anders leest.

ZOU JI J JE EIGEN NUMMER WILLEN WETEN?

Nee! Zeker niet. Dat zou ik verschrikkelijk vinden!

Dit interview door Linda Ackermans verscheen eerder ineen uitgebreidere versie op www.leesfeest.nl

DE DEADLINE-TRILOGIEDEADLINE Als Jem iemand in de ogen kijkt,ziet ze wanneer diegene sterft. Het is een gavedie ervoor zorgt dat ze zo min mogelijk contactmaakt met anderen vriendschap sluiten heeftimmers geen zin. Dat verandert als ze Spiderontmoet, die haar uitnodigt een ritje in de Lon-don Eye te maken. Als ze in de rij staan voor hetreuzenrad, realiseert Jem zich iets verschrikke-lijks: iedereen om haar heen heeft hetzelfdenummer. De datum van vandaag.

DE CHAOS Ook Adam ziet in de ogen van depersoon die hij aankijkt de datum waarop die-gene zal sterven. Bij steeds meer mensen zietAdam dezelfde dag verschijnen, en hij krijgt erbeelden bij van brandende gebouwen en voelteen verstikkende pijn. Sarah ziet diezelfde beel-den, in een nachtmerrie die iedere nacht terug-keert. Wat staat hen te wachten?

ONEINDIG De kleine Mia heeft een bijzonderegave: ze kan haar sterfdatum ruilen met die vaniemand anders. Dat geeft haar een macht dieiedereen wel wil hebben: de mogelijkheid omeeuwig te leven. Als haar gave bekend wordt,begint een bloedstollende klopjacht.

31YA ! # 2 - 2 0 1 3I NTERV I EW MET RACHE L WARD


uit Deadline


32 YA ! # 2 - 2 0 1 3 GE EN S TUK J E GAAT V ER LOREN

GEEN STUKJE GAAT VERLORENGesplitst is d nieuwe dystopische YA-roman

genomineerd voor de gouden lijst 2013

Liefhebbers van de betere dystopische roman kun-nen hun hart ophalen: het nieuwste boek van NealShusterman is minstens zo gruwelijk spannend alsDe Hongerspelen. In Gesplitst worden drie jongerengevolgd: Connor, Lev en Risa, alle drie splitsers. De praktijk van splitsen is ontstaan na de TweedeBurgeroorlog in Amerika, waarin de burgers tweekwesties uitvochten: het abortusvraagstuk en het ge-brek aan orgaandonoren.

Je kunt de wet niet veranderen zonder eerst de menselijkeaard te veranderen. zuster GretaJe kunt de menselijke aard niet veranderen zonder eerstde wet te veranderen. zuster Yvonne

De lugubere oplossing, vastgelegd in de zogenaamdeWet op het Leven, maakt een einde aan beide kwes-ties: vrouwen die ongewenst zwanger zijn, mogen hetkind niet weg laten halen, maar moeten het opvoedentot het minstens dertien jaar is. Vanaf het dertiendetot aan het achttiende levensjaar kunnen ouders be-sluiten tot een retroactieve abortus, oftewel: het kindwordt opgegeven als splitser. Zijn of haar lichaams -delen worden hergebruikt voor mensen die eennieuw orgaan of lichaamsdeel nodig hebben. Geenstukje gaat verloren.

Ik had het nooit ver zullen schoppen, en nu is er, statis-tisch gezien, tenminste nog een kans dat een deel van meergens op de wereld iets belangrijks zal bereiken. Ik benliever voor een deel belangrijk dan compleet nutteloos. Samson Ward

Splitsers Connor, Risa en Lev zijn niet van plan zomaar uit elkaar te worden gehaald, en ze gaan er-vandoor. Het levert een bizarre road trip op, door eenmaatschappij die in bijna alles nog op die van onslijkt, op vreemde gebruiken en uitdrukkingen na dievoortvloeien uit de Wet op het Leven.

Uit praktische overwegingen en om u gemoedsrust te bie-den, wordt u de keuze uit een ruim aantal oogstkampengeboden. Elke faciliteit is een private onderneming, doorde overheid geautoriseerd en gefinancierd uit belastingin-komsten. Ongeacht de locatie die u kiest, kunt u erop ver-trouwen dat uw splitser de best mogelijke zorg zal krijgenvan ons hoog gekwalificeerde personeel tijdens zijn of haarovergang naar de verdeelde toestand. Uit: Handboek voor ouders van splitsers

Precies die subtiele veranderingen maken Gesplitst toteen geweldige roman. Verschijnselen die wij niet ken-nen, zoals ooievaren (een ongewenst kind bij ie-mand voor de voordeur leggen; wie het kind vindt,mt het opvoeden) worden op een niet nadrukkelijkemanier gentroduceerd, en zonder ook maar iets tehoeven verklaren, zorgt Shusterman ervoor dat je alleins en outs van de wereld in zijn boek leert kennen alsof je er zelf vandaan komt.



33YA ! # 2 - 2 0 1 3TWEET S

7 MayBought a magazine b/c I liked the look of an article mentioned on the cover, opened it up to read, and of course @realjohngreen wrote it.

8 May@allycondie I write magazine articles? Was it a different John Green? IS THERE AN IMPOSTER?

Tweets

18 juniIn het park om de hoek staat sex op de bomen, hangen rupsen in lange draden tot net boven de grond en geurt de vlierbloesem onbescheiden.

20 juniBloed laten prikken. Ik trap altijd in dat ga je nog wat leuks doen-praatje. Mens weet nu alles van mn nonvakantie.

5 JunThere is a small child in this coffee shop endlessly singing I like to eat eat eat apples and Bananas and i want to unwind her.

23 juniUsb-stick heeft de was overleefd. Ik schrijf weerbarstiger en waterdichter verhalen dan ik dacht.

13 novVerlegen jehovas getuigen +1

2 JunAt the end of each day, I sit down with a good book and a cold drink and ask myself: What did I do today to become more like Jay-Z?

8 AprVeel geloop deze keer, in Game of Thrones. Doet me denken aan die drie maanden dat ik geen fiets had.

16 JunWhen I congratulate Selena on becoming a big sister: 1,000+ RTs. When I joke about a superpower enabling you to see farts: 3 RTs. #whatever

19 JulNet eens rondgevraagd hoeveel medewerkers moesten huilen tijdens hetlezen van Een weeffout in onze sterren. Total bodycount so far: 6!


Ingvar Ambjrn-sen - De moordenvan Barkvik978904770105717,95

Jay Asher - Thir -teen Reasons Why978904770326617,95

Jay Asher & Car-olyn Mackler The Future of Us 978904770461416,95

Swati Avasthi Split978904770403416,95

Katarina von Bre-dow Ik en mijnbroer978905637982716,95

Katarina von Bre-dow Iedereen behalve jij 978904770446116,95

Katarina von Bre-dow Zo wil ik zijn978904770224514,95

Katarina von Bre-dow Onmogelijkverliefd978905637821916,95

Katarina von Bre-dow Hoe verliefdmag je zijn?978905637820216,95

Katarina von Bre-dow Expert inblozen978905637971016,95

Ally Condie Matched978904770319817,95

Ally Condie Crossed978904770402717,95

Ally Condie Reached 978904770560417,95

Michael ThomasFord SuicideNotes978904770223817,95

E.R. Frank America 978904770130917,95

Gail Giles - RightBehind You978904770099916,95

Gail Giles - WhatHappened to CassMcBride978904770211516,95

John Green Paper Towns978904770142217,95

John Green 19 keer Katherine978905637899817,95

John Green Het Grote Misschien978904770210817,95

John Green &David Levithan Will Grayson, will grayson978904770327317,95

Jesse Goossens -Its a Wonderful Life978904770022716,95

Steef van Gorkum De twee jaarnadat 978904770512312,50

Mariken Jongman Liefde, liefde, nogeens liefde978904770431714,95

Mathijs Meinema Wij gaan helegoede vrienden worden97890477043869,95

Steven Herrick Aan de rivier978905637900116,95

Steven Herrick De roep van de wolf 978904770023416,95

Steven Herrick Cold Skin978904770204716,95

Steve Kluger MyMost Excellent Year978904770153817,95

E.L. Konigsburg Silent to the Bone978904770132317,95

Eva Moraal Overstroomd 978904770511617,95

Per Nilsson 17978905637525617,95

34 YA ! # 2 - 2 0 1 3 ALLE Y A -TITE L S VAN LEMN I S CAAT

ALLE YA-TITELS VAN LEMNISCAAT


Per Nilsson 15978905637779317,95

Per Nilsson Anders dan jij978905637372616,95

Per Nilsson Jij, jij en jij978905637261316,95

Per Nilsson De geur van Melisse978905637150017,95

Per Nilsson De terugkeer vanMelisse978904770180416,95

Per Nilsson Hetlied van de raaf978905637021317,95

Per Nilsson Ikben geen racist978905637922317,95

Joyce Pool De castraat978904770534517,95

Ursula Poznanski Erebos 978904770373018,95

Ursula Poznanski Saeculum 978904770483619,95

Jordan Sonnen-blick Drums, Girlsand Dangerous Pie 978904770131617,95

Jordan Sonnen-blick Notes fromthe Midnight Driver978904770155216,95

Neal Shusterman The Schwa WasHere978904770154516,95

Neal Shusterman Antsy Does Time978904770205417,95

Neal Shusterman Gesplitst978904770401016,95

Andreas Steinh-fel Het middenvan de wereld978905637725017,95

Francisco X. Stork Marcelo en deechte wereld978904770242917,95

Francisco X. Stork De laatste zomervan de Krijgers desDoods978904770347117,95

Janet Tashjian The Gospel Accor-ding to Larry978904770209217,95

Rachel Ward Deadline978904770222117,95

Rachel Ward De Chaos978904770308217,95

Rachel Ward Oneindig978904770434817,95

LEMNISCAATLITERAIR

Djoeke Ardon Iemand die terug-zwaait 97890477051309,95

Lieneke Dijkzeul De overwintering opNova Zembla 978904770400318,95

Rita Falk Reservetijd978904770493518,95

John Green Een weeffout inonze sterren978904770456016,50

Steven Herrick Zwartgelakte nagels 978904770458416,50

Iduna Paalman Hee maisje!97890477043939,95

Matthias Roze-mond De Rattenlijn 978904770514719,95

Bernard Beckett Willoos 978904770478218,95

Harm Hendrik tenNapel Ze vraagt:Is dit je kamer97890477054999,95

35YA ! # 2 - 2 0 1 3ALLE Y A -TITE L S VAN LEMN I S CAAT


www.lemniscaat.nl

uitgeverijlemniscaat

@ilemniscaat

uitgeverijlemniscaat


YA! 2

Documents

Transcript of YA! 2