Woonwensen van eenpersoonshuishoudensSamenvatting onderzoeksrapport – december 2015

Deze publicatie is uitgegeven door BPD, afdeling Marktonderzoek. Contactpersoon: Cárin Alves, Research Analyst, tel. 088 - 712 20 26, c.alves@bpd.nl.

Voorwoord

Er worden veel aannames gedaan over het

woongedrag van de groeiende groep al-

leenstaanden in ons land. Maar kloppen

die aannames ook? BPD deed kwalitatief

onderzoek naar de woonwensen van een-

persoonshuishoudens in Nederland en trok

een aantal verrassende conclusies.

In 2030 zullen er ca. 3.500.000 personen in

Nederland alleen wonen. Dat zal 40% van

het totale aantal huishoudens zijn. Volgens het

SOCRATES prognosemodel van ABF Research

zal de groep alleenstaande 75-plussers naar

verhouding het sterkst groeien, van 537.000

nu, naar 877.000 in 2030 (= 63%). Toch vormt

de groep alleenstaanden tussen de 45 en de

64 jaar oud momenteel het grootste deel van

alle alleenstaanden (791.000 = 30%). En in

2030 is deze groep, samen met de 75-plussers

de grootste groep alleenstaanden.

Hoe divers is de totale groep alleenstaanden

eigenlijk? Hoe tevreden zijn ze met hun wo-

ning en hoe gebruiken ze hun woning? Wat

zouden alleenstaanden met hun buren willen

delen? Zijn alleenstaanden natuurlijke pio-

niers in ‘nieuwe’ wijken? En willen alleenstaan-

den klein wonen? Onder andere die vragen

worden in deze publicatie toegelicht en be-

antwoord.

De onderzochte groep alleenstaanden:

is tevreden over de eigen woning en

is niet direct op zoek naar iets anders.

brengt veel tijd thuis door.

is veeleisend, maar heeft geen bijzondere

of uitzonderlijke behoeften en gebruiken.

loopt niet warm voor de deeleconomie.

is niet echt dé pionier als het gaat

om gentrificatie.

is geen fan van micro-appartementen.

Meer informatie

Met deze publicatie willen we gemeenten,

woningcorporaties en andere betrokken par-

tijen een handvat bieden om toekomstige

projecten aan te laten sluiten op de woon-

wensen van gesettelde alleenstaanden tussen

de 30 en 60 jaar oud. Wij hopen dat zij hun

voordeel kunnen doen met de onderzoeksre-

sultaten. Voor meer informatie over dit on-

derwerp kunt u contact opnemen met Cárin

Alves, Research Analyst (tel. 088 - 712 20 26 of

c.alves@bpd.nl).

2 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

Van vorige onderzoeken hebben we voorna-

melijk geleerd dat de groep alleenstaanden

zeer divers is. Alleenstaanden komen in alle

gebieden van Nederland voor: in de grote

steden, maar ook op het platteland. Binnen

deze groep vinden we verschillende leeftijden,

opleidingsniveaus en inkomens. Er zijn al-

leenstaanden die trots zijn op hun manier van

wonen en leven en er zijn alleenstaanden

voor wie dat ‘alleen zijn’ helemaal niet wense-

lijk is. Deze diversiteit zorgt voor verschillende

levensstijlen en derhalve voor verschillende

keuzes wat betreft wonen. Om een beter

inzicht te krijgen in deze groeiende groep

alleenstaanden, hun keuzes en motivaties

met betrekking tot het thema ‘wonen’, is BPD

in januari 2015 een kwalitatief onderzoek

gestart.

1 Sociaal en Cultureel rapport 2014

Diverse woonkeuzes

3

De onderzoeksvragen zijn in twee delen ge-

splitst. Allereerst wilden we de alleenstaanden

leren kennen en weten hoe tevreden ze zijn

met hun woning en hoe ze de verschillende

delen van hun woning gebruiken. Ten tweede

wilden we een aantal trends toetsen waarvan

verondersteld wordt dat ze alleenstaanden

aanspreken.

Onderzochte trends

Zo horen we in de media dat mensen tegen-

woordig liever delen dan dat ze dingen willen

bezitten; denk aan opkomende diensten als

Greenwheels, Peerby, Uber en Airbnb. Zijn

alleenstaanden, vanwege het feit dat ze al-

leen zijn en wellicht relatief minder geld ter

beschikking hebben, degenen die het meest

willen delen? Daarnaast komen uit de grote

wereldsteden steeds meer voorbeelden van

micro-appartementen: kleine appartementen

die het wonen in de meest gewilde delen be-

taalbaar hebben gemaakt. We vragen ons af

of alleenstaanden de doelgroep vormen die

een micro-appartement zou accepteren om

in de toplocaties van Nederland te kunnen

wonen. Ook zijn er mensen die pioniers, of-

wel de eerste bewoners, van nieuwe wijken

willen zijn. We denken in het bijzonder aan

het proces gentrificatie: de opwaardering

van gebieden, die eerst bekend stonden als

slecht of minder interessant, door de komst

van nieuwe bewoners. Ter illustratie noemen

we de Jordaan, de wijk die een van de meest

gewilde locaties van Amsterdam is geworden.

Zijn de alleenstaanden dé groep die het

meest durft en bereid is het proces van gen-

trificatie te beginnen?

‘Ik vind dat ik een heel

gezellig huis heb. Het is

leuk ingedeeld en het

ademt een gezellige sfeer

door planten, kleedjes en

andere interieuraspecten.’

4 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

Onderzoeksmethode

Om deze vragen te beantwoorden heeft

BPD  circa 25 werkzame, gesettelde alleen-

staanden uitgenodigd aan dit onderzoek

deel te nemen. De respondenten vormen

een zeer gevarieerde groep mensen tussen

de 30 en de 60 jaar oud, afkomstig uit ver-

schillende woonmilieus. We hebben gekozen

voor kwalitatief onderzoek, omdat we diep-

gaande informatie wilden verzamelen over

de achterliggende motivaties, wensen en be-

hoeften van deze groep. Dit hebben we ge-

daan via twee methodes: het online dagboek

en groepsdiscussies op locatie. Het werken

met een online dagboek is een nieuwe

onderzoeksmethode van BPD, waarbij deel-

nemers aan een onderzoek worden uitgeno-

digd om een bepaalde periode online een

persoonlijk dagboek in te vullen. De respon-

denten in dit onderzoek is gevraagd om dit

dagboek een week lang bij te houden. Dage-

lijks besteedden de respondenten 15 minuten

aan het online beantwoorden van vragen

over hun woning, hun gebruik van de woning

en hun tevredenheid. De respondenten kon -

den met tekst, foto’s en video’s reageren. Van

de 25 respondenten hebben we er vervolgens

15 ‘at random’ geselecteerd om deel te ne-

men aan twee groepsdiscussies. Tijdens die

discussies zijn de drie voornoemde trends

uitgebreid besproken.

Voorbeelden van de online door ons

gestelde vragen:

Welk deel van je woning is favoriet

en waarom?

Wat doe je in jouw favoriete ruimte?

Neem een foto van jouw keuken

en laat ons weten welke aspecten

je het mooist vindt en welke juist

niet. Wat is de reden daarachter?

Wat doe je als je binnenkomt?

Hoe lang ben je bezig met koken?

Wat neem je als ontbijt?

Ontvang je vaak vrienden thuis?

Wat doen jullie dan samen?

4.000.000

3.500.000

3.000.000

2.500.000

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

0Alleenstaanden Samenwonend

zonder kinderenGezinnen met

kinderen

2015

2030p

Structuur huishoudens in NederlandBron: ABF Research, bewerkt door BPD

5

1.000.000

900.000

800.000

700.000

600.000

500.000

400.000

300.000

200.000

100.000

0 <30 jaar 30-44 jaar 45-64 jaar 65-74 jaar >75 jaar

2015

2030p

Alleenstaanden in NederlandBron: ABF Research - Socrates Prognosemodel

6 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

Hoewel het altijd beter kan, zijn de onder-

vraagde alleenstaanden tevreden over hun

woning. Gevraagd naar hun ideale woning, is

het antwoord: ‘Groter dan de huidige woning,

met veel licht en opbergruimte.’ Toch zijn ze

over het algemeen niet actief op zoek naar

iets anders.

Het idee dat alleenstaanden veel buitenshuis

zijn is met dit onderzoek niet bevestigd. De

respondenten werken circa 35 à 38 uur per

week en zeggen gemiddeld zeven uur per

dag thuis te zijn. Deze alleenstaanden zijn

gewend om alleen te zijn en vinden dit vooral

in de avond ook erg prettig. Het is ‘me-time’,

lekker op de bank met een boek, een film of

serie kijken, bellen of internetten. Ze zijn

gemiddeld vier avonden alleen thuis. Ze

ontvangen vrienden en familie ook thuis.

Op andere avonden gaan ze wel op pad om

vrienden en/of familie ergens anders te

ontmoeten.

Overeenkomende woonwensen

‘Het woonkamergedeelte

waar het bankstel staat

is een ideale plek om te

relaxen: lekker licht en

dichtbij de tuin.’

7

Woonkamer

Slaapkamer

Keuken

Extra kamer

Badkamer

Toilet

Buitenruimte

Opbergruimte

Woonkamer

Slaapkamer

Extra kamer

Opbergruimte

Buitenruimte

Toilet

Keuken

Badkamer

Leefomgeving

Indeling ruimten

Inrichting

Bouwstijl/architectuur

Bouwkwaliteit

MEESTE TIJD DOORGEBRACHT

MEER TEVREDEN

MEER TEVREDEN

MINSTE TIJD DOORGEBRACHT

MINDER TEVREDEN

MINDER TEVREDEN

8 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

Favoriete plekken

De onderzochte groep alleenstaanden is

veeleisend, maar de respondenten wijken

met hun woonwensen niet af van meerper-

soonshuishoudens. Woonkamers en slaapka-

mers zijn vaak genoemd als favoriete plekken

in huis. Hier spendeert men ook de meeste

uren. Woonkamers moeten vooral gezellig,

warm en knus zijn. Slaapkamers moeten rust

en ontspanning uitstralen. Daarom hechten

alleenstaanden veel waarde aan opbergruimte.

Ze slapen vaak in een tweepersoonsbed, dus

een slaapkamer in een eenpersoonshuishou-

den moet in principe net zo groot zijn als een

slaapkamer in een meerpersoonshuishou-

den. Over badkamers en keukens zijn de al-

leenstaanden het meest ontevreden. Badka-

mers worden vaak oud en donker genoemd,

en de aanwezigheid van een toilet of wasma-

chine in de badkamer wordt niet gewaar-

deerd. De voorkeur voor bad of douche is

volledig afhankelijk van het type respondent,

niet van of iemand alleen woont.

Woonwensen

Keukens zouden van de alleenstaanden des-

gevraagd moderner en strakker mogen zijn.

Ze besteden dagelijks 30 à 40 minuten aan

koken. Als ze alleen zijn, eten ze het liefst op

de bank en kijken ze tv. Komen er vrienden

eten, dan zitten ze samen aan tafel.

Een buitenruimte wordt door vrijwel alle res-

pondenten als noodzakelijk gezien. Vrij uit-

zicht is zeer gewild, maar ook als er geen

mooi uitzicht is wil men een balkon of tuin(tje).

De alleenstaanden gebruiken de buitenruimte

om te ontspannen, te eten en te drinken, de

was op te hangen en te klussen. Bijna ieder-

een heeft of wil een extra kamer. Een extra

kamer wordt vaak gebruikt als hobbykamer,

bergruimte of werkruimte en lijkt essentieel

te zijn voor de alleenstaanden. Het verlangen

naar een extra kamer gaat ook gepaard met

gastvrijheid. Hoewel een extra slaapplek

gemiddeld slechts tien keer per jaar wordt

gebruikt, vinden alleenstaanden het belang-

rijk om die altijd te kunnen aanbieden.

‘Dat wanneer men geen zin

meer heeft om naar huis te

gaan, er een mogelijkheid

is om te blijven slapen.’

9

10 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

Onderzochte trends

Deeleconomie

De respondenten lopen niet echt warm voor

het idee om dingen te delen. Er leeft de per-

ceptie dat ze dan een stukje van hun privacy,

vrijheid en onafhankelijkheid moeten opgeven.

Weinigen hebben ooit diensten als Peerby,

Greenwheels of Uber gebruikt; er is volgens

de respondenten ook niet veel behoefte aan.

Het delen van woonfuncties, bijvoorbeeld

een keuken of een wasserette, zouden ze een

inbreuk op hun privacy vinden. Ook wordt

‘delen’ geassocieerd met ‘studententijd’, en

dus met het idee van ‘een stapje terug in het

leven’. Hoewel de alleenstaanden een goede

relatie met de buren onderhouden, willen ze

niet meer met de buren ondernemen dan

een dagelijkse begroeting. Er zijn alleen-

staanden die hier anders over denken. Maar

voor de respondenten die wel veel met

anderen zouden willen delen, zouden gedeel-

de woonfuncties alleen interessant zijn als het

een duidelijk, concreet voordeel oplevert, zo-

als extra vierkante meters in de keuken in ruil

voor een gedeelde wasruimte.

Micro-appartementen

De respondenten zijn geen fan van micro-

appartementen. Ook als het over de beste

locaties gaat, wonen de alleenstaanden liever

niet kleiner dan 60 m². Indelingen van appar-

tementen met 30 m² en 50 m² worden snel

uitgeschakeld door de respondenten. Ook

zijn de alleenstaanden zeer gevoelig voor het

aantal kamers. De loft-indelingen, ofwel open

ruimtes, worden slechts door een paar res-

pondenten gewaardeerd. Een klassieke drie-

kamerindeling is het meest geliefd omdat

11

die een woonkamer, een slaapkamer en een

extra kamer aanbiedt.

Pioniers

De alleenstaanden in dit onderzoek zien

geen pioniersrol voor zichzelf weggelegd als

het om gentrificatie, de opwaardering van

een woongebied, gaat. De voornaamste re-

den is de angst dat het project mislukt en de

woningen op lange termijn in waarde zullen

dalen. Economische veiligheid wordt belang-

rijker gevonden dan ‘avontuur’. Verder is het

opkomen van een buurt normaal gesproken

een langdurig proces; de respondenten wilden

niet heel lang ‘alleen’ in een minder goede

buurt wonen. Ook geldt dat alleenstaande

vrouwen zich iets minder veilig zouden voelen

op zo’n locatie. Onder de paar respondenten

die wel openstonden voor pionieren op con-

crete financiële gronden en op een bewezen

goede locatie, waren meer mannen dan

vrouwen.

12 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens

Tot slot

Op basis van de resultaten is het mogelijk om

twee verschillende groepen alleenstaanden

te identificeren, te weten de ‘functionele

avonturiers’ en de ‘honkvaste huismussen’.

Het leven van een avonturier is buitenshuis

gericht, zijn woning staat bij voorkeur in een

‘bruisend centrum’, hij heeft niet veel ruimte

in huis nodig en struikelt niet over de indeling

van een woning.

De huismus is buitenstedelijk georiënteerd,

krijgt vaak visite, heeft veel spullen en dus

veel ruimte in huis nodig en ziet de buiten-

ruimte liefst zo groot mogelijk. Hoewel deze

resultaten indicatief zijn en verder onderzoek

nodig is, lijkt de groep honkvaste huismussen

veel groter dan de functionele avonturiers.

Enkele tips en aanbevelingen

Bij nieuwe projecten is het aan te

bevelen om te zorgen voor veel

natuurlijke lichtinval in de woonkamer.

Keukens kunnen het best worden

aangeboden met veel opbergruimte

en met ingebouwde apparatuur.

In de slaapkamer hebben alleenstaanden

behoefte aan grote ramen.

Een extra kamer is zeer gewild; consu-

menten zouden kunnen kiezen voor een

grote slaapkamer of een iets kleinere

slaapkamer met extra (werk/hobby)ruimte

via een schuifwanden- of kastensysteem.

Er moet altijd een buitenruimte zijn.

Een toilet of wasmachine in de badkamer

wordt niet gewaardeerd; bied altijd een

aparte toiletruimte.

Het is niet verstandig om gemeenschap-

pelijke ruimtes aan te bieden; daar is

geen behoefte aan in dit segment.

Alleenstaanden houden niet van het idee

van ‘klein wonen’. De psychologische

grens ligt op 65 m². Is de woning kleiner,

geef dan meer aandacht aan de verschil-

lende ruimtes en opbergmogelijkheden.

Bij loftwoningen is het van belang de

consument te helpen met voorbeelden

van hoe ze de woning kunnen indelen.

‘Ik ontmoet mijn vrienden

vaak buitenshuis om te wan-

delen of naar de bioscoop te

gaan. Dat zijn leuke dingen

om te doen.’

13

Onderzoek vanzelf-sprekend bij klantgerichte benadering

BPD houdt zich bezig met een van

onze eerste levensbehoeften: wonen.

Met woningen, woonwijken en alle

woonwensen die er leven in de lan-

den waarin wij actief zijn: Nederland,

Frankrijk en Duitsland. Naar die woon-

wensen doen we uitgebreid onder-

zoek, waarvan de resultaten de basis

vormen voor wat we ontwikkelen en

realiseren. Bij BPD verplaatsen we ons

voortdurend in de eindgebruikers: de

toekomstige bewoners. Niet door zelf

te bedenken hoe zij het liefst willen

wonen, maar door hun dat regelmatig

te vragen. Deze klantgerichte bena-

dering is voor ons vanzelfsprekend,

waarbij we altijd oog houden voor

een goede balans tussen gemeen-

schappelijke en individuele behoef-

ten. Zo zijn we in staat onderschei-

dende woon- en leefomgevingen te

ontwikkelen waar een keur aan men-

sen zich thuis voelt.

Onderdeel van Rabo Vastgoedgroep