Woonvisie Amsterdam tot 2020...Woonvisie Amsterdam Nota van beantwoording en wijzigingen 1....

Nota van beantwoording en wijzigingen concept april 2008

Woonvisie Amsterdam tot 2020

Inhoud 1. Inleiding.......................................................................................................... 2 2. Algemeen ........................................................................................................ 4 3. Dynamiek......................................................................................................... 7 4. Topstad en Ongedeelde stad ........................................................................ 11 5. Middensegment en betaalbaarheid............................................................... 15 6. Vernieuwde stad en kwaliteit ........................................................................ 22 8. Duurzame stad............................................................................................... 34 9. Jongeren en studenten.................................................................................. 36 10. Regio ........................................................................................................... 38 11. Rollen en taken............................................................................................ 40 12. Gebieden ..................................................................................................... 45 13. Overig.......................................................................................................... 52 14. Wijzigingen .................................................................................................. 54 15. Insprekers .................................................................................................... 61

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam

Nota van beantwoording en wijzigingen

1. Inleiding

Voortraject, informatie en inspraak

De inspraakperiode over de concept Woonvisie Amsterdam heeft plaatsgevonden van 13 december 2007 tot en met 22 januari 2008. Alle partners van de Gemeente Amsterdam op het gebied van wonen - van stadsdelen tot ontwikkelaars en van de Stadsregio Amsterdam tot de Huurdersvereniging Amsterdam - zijn over de inspraak geïnformeerd. Deze partijen hebben de concept Woonvisie toegestuurd gekregen en zijn gevraagd hun zienswijze te geven. Veel van deze partijen hebben op dit verzoek gereageerd. In totaal zijn er 57 reacties op de inspraakversie van de Woonvisie binnengekomen. Daarvan waren er 29 reacties van individuele bewoners, de overige reacties kwamen van stadsdelen, bewonersorganisaties, corporaties en belangenpartijen. De inspraak volgde op een interactief voortraject met bewoners, belangenorganisaties, regiogemeenten, diensten, stadsdelen en corporaties. In dit deel van het traject is met alle bij het wonen betrokken partijen en belangenbehartigers in de stad gesproken. Ook zijn er duo-bijeenkomsten georganiseerd waar wethouder Herrema samen met een collega- wethouder een deelonderwerp van de Woonvisie heeft uitgediept: “Emancipatiestad”, met wethouder van Poelgeest en “Zorgzame stad” met wethouder Vos. Daarnaast is de input gebruikt van een ambtswoninggesprek op 25 mei met de Amsterdamse corporatiesector waarbij met wethouder Gehrels is gesproken over de rol van sport en cultuur bij de verbetering van wijken en buurten. Deze fase van luisteren en dialoog is afgerond met een Werkconferentie over de Woonvisie Amsterdam op 31 mei 2007 waarbij met vertegenwoordigers van woningcorporaties, huurders, ontwikkelaars, stadsdelen, politici en zorg- welzijnsinstellingen de uitgangspunten voor de zes deelgebieden zijn uitgewerkt. Na deze inspraakperiode wordt de concept Woonvisie – inclusief deze nota van beantwoording en wijziging – besproken in de Commissie Verkeer en Volkshuisvesting. Tijdens deze behandeling is er voor een ieder de mogelijkheid om in te spreken over dit onderwerp. Vervolgens wordt de Woonvisie ter besluitvorming voorgelegd aan de Gemeenteraad.

2

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Opbouw nota van beantwoording en wijzigingen

In deze nota van beantwoording en wijzigingen wordt ingegaan op alle inspraakreacties op de Woonvisie, maar niet op alle onderwerpen die daarin naar voren komen. De reacties die niet direct raken aan het wonen laten we buiten beschouwing. Bij veel reacties volstaan we met een antwoord of verwijzen we naar concrete notities die hier al eerder antwoord op gaven. Veel onderwerpen zijn of worden in afzonderlijke uitvoeringsnotities nader uitgewerkt en behoeven geen gedetailleerde behandeling in de Woonvisie. Denk daarbij aan de Nota Jongerenhuisvesting, het splitsingsbeleid of de nota Grote Gezinnen. Een aantal reacties leiden tot wijzigingsvoorstellen voor de tekst van de Woonvisie. Daarnaast heeft er sinds het schrijven van de concept Woonvisie een aantal ontwikkelingen plaatsgevonden, die van onze kant leiden tot wijzigingen/actualisering van de tekst van de Woonvisie. Dit geldt bijvoorbeeld voor de verdere uitwerking van het energiebeleid en voor een aantal cijfers. Deze voorstellen voor wijziging worden ook opgenomen in hoofdstuk 14. In de hoofdstukken 2 tot en met 11 van deze nota wordt op de reacties ingegaan en aangegeven op welke wijze aan inspraakreacties tegemoet kan worden gekomen. Eveneens worden vragen beantwoord. De reacties zijn geclusterd naar thema. Binnen elk thema zijn de opmerkingen van verschillende partijen en het antwoord hierop samengevoegd. Een aantal opmerkingen is niet direct onder één van de thema’s te vatten. Deze zijn samengebracht in hoofdstuk 13: Overig. In hoofdstuk 14 wordt aangegeven op welke punten de concept Woonvisie wordt gewijzigd. Tot slot geeft hoofdstuk 15 een overzicht van alle insprekers, met namen en een eventuele verklaring van de afkortingen.

3

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


2. Algemeen

Positieve reacties

De reacties op de woonvisie zijn overwegend positief. Er is waardering voor het voortraject, de regionale inbedding van de woonvisie en de metropoolgedachte en de gebiedsgerichte uitwerking. De zeven ambities worden door geen enkele partij ter discussie gesteld. De Huurdersvereniging Amsterdam (HA) spreekt haar waardering uit voor de Woonvisie en het proces waardoor de Woonvisie tot stand is gekomen. Ook de stadsdelen Bos en Lommer en Westerpark geven complimenten ten aanzien van de totstandkoming van het stuk en de algehele inhoud en opzet. WOUW denkt met genoegen terug aan de bijeenkomst van eind mei 2007 in Pakhuis De Zwijger en heeft de indruk dat hun inbreng daaraan heeft bijgedragen. Zij hebben waardering voor de wijze waarop de gemeente de inspraak stimuleert en serieus neemt. De AFWC ondersteunt de omslag naar een andere manier van denken over wonen en woonbeleid die in dit document is gemaakt. Ook is zij positief over de doorkijk die de Woonvisie maakt naar de zes onderscheiden gebieden. De Key waardeert de manier waarop vanaf het begin alle partijen bij het proces betrokken zijn. Zij hebben “Wonen in de Metropool” met interesse gelezen en complimenteren de Wethouder met het resultaat. Aedes complimenteert de gemeente Amsterdam met een leesbaar stuk en is zeer ingenomen met het opnemen van de transformatie van kantoren. Vesteda vindt dat de vertaling naar deelgebieden veel inzicht geeft in de ontwikkelingsmogelijkheden van die gebieden. De heer H. Lotgering schrijft: “Allereerst hulde voor de kwaliteit van de analyse en voor een echte visie met een gezonde ambitie om van Amsterdam een prachtige maar vooral ook prettige metropool te maken.”

Minder tevreden met proces

Vrijwel alle partijen geven aan tevreden te zijn over het proces rond de Woonvisie. Alleen bewoners georganiseerd in MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost) vinden dat er een inspraakavond georganiseerd had moeten worden.

4

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Ambities en prognoses

De meeste partijen hebben een reactie op de veelheid van ambities in de Woonvisie. Ook worden er tegenstellingen geconstateerd tussen de verschillende ambities. Een aantal partijen vindt dat er te weinig keuzes worden gemaakt. Stadsdeel Zuideramstel stelt: “Zeven ambities, die elkaar deels overlappen, is veel voor een visie”. Ook de ARS stelt dat de Woonvisie ambities stapelt die ogenschijnlijk moeilijk met elkaar zijn te verenigen zijn. De ARS adviseert het gemeentebestuur hierin duidelijke keuzes te maken. De AFWC stelt dat het een onmogelijke ambitie lijkt om zich op alle buurten en doelgroepen te richten, zoals nu gebeurd in de Woonvisie, er zullen daarom keuzes gemaakt moeten worden. Ook de Key, Ymere en Vesteda dringen aan op keuzes, per wijk en woonmilieu. Stadsdeel Westerpark maakt zich zorgen over de haalbaarheid van de gestelde ambities en stelt daarom dat het verstandig kan zijn om de verwachtingen (niet de ambities) naar beneden bij te stellen. De bewonersorganisatie IBW-N (Initiatief voor betaalbaar wonen Amsterdam-Noord) vindt de ambities en prognoses in de Woonvisie te optimistisch en niet aansluiten op de realiteit. Zij hebben het dan vooral over de verwachte inkomensontwikkeling. Ook de bewonersorganisatie uit de Westelijke Tuinsteden, Pro West, acht het beleid dat in de Woonvisie wordt voorgestaan niet conjunctuurbestendig.

5

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • Wij zijn blij met de positieve reacties op de Woonvisie en doorlopen traject. In

het voortraject hebben we vele partijen betrokken die actief zijn in de stad op het gebied van het wonen en de daaraan rakende terreinen. We hebben daarbij vooral gefocust op organisaties op stedelijk niveau en niet op verschillende groepen in de afzonderlijke stadsdelen. Vanwege de uitgebreide consultatie hebben wij besloten geen inspraakavonden te houden tijdens de inspraakperiode. Elke burger of organisatie heeft gedurende de inspraakperiode schriftelijk zijn reactie op de Woonvisie kunnen geven. Desgewenst kan men gebruik maken van de inspreektijd tijdens de behandeling in de commissie Verkeer & Volkshuisvesting.

• De Woonvisie omvat inderdaad een heel scala aan ambities en doelstellingen. Tegelijkertijd worden er wel degelijk keuzes gemaakt en prioriteiten gesteld. De veelheid aan bewoners, doelgroepen en doelstellingen, die inherent zijn aan een grote stad, rechtvaardigt de veelheid aan ambities in de Woonvisie.

• De inkomenspositie van Amsterdammers verbetert. Dat is een positieve ontwikkeling. Ondanks dat zien we ook dat sommige groepen het nog steeds niet makkelijk hebben. Die tweedeling baart ons zorgen en is dan ook de reden dat de ongedeelde stad één van de belangrijkste ambitie van de Woonvisie is. Wij zien de reactie van het IWB-N en Pro West als een aansporing om – onder andere door monitoring van de huur- en inkomensontwikkeling - alert te zijn op de trends rond de sociale huurvoorraad en waar mogelijk en nodig bij te sturen.

6

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


3. Dynamiek

Nieuwbouw

Corporaties (AFWC, Ymere, de Key) stellen dat het gebrek aan doorstroming het grootste probleem van de woningmarkt is. De enige structurele oplossing daarvoor is nieuwbouw en deze partijen vinden dat de gemeente haar inspanningen om nieuwbouwlocaties beschikbaar te stellen moet optimaliseren. De AFWC schrijft: “Op dit punt zou de visie uitgesprokener kunnen zijn. Bijvoorbeeld door aandacht te besteden aan de beschikbaarheid van locaties voor de bouwproductie”. Ook de HA geeft aan dat de aanbiedingsafspraken de krapte verdelen, maar bouwen en nog eens bouwen uiteindelijk de enige oplossing is. Ymere wil graag met de gemeente op zoek naar ontwikkelplekken die om uiteenlopende redenen nog niet worden benut. Waar kosten de drempel vormen pleit Ymere ervoor om de gemeentelijke (meer)opbrengsten aan OZB als gevolg van de stijging van de WOZ-waarde te benutten om de woningproductie vlot te trekken. De Kamer van Koophandel onderschrijft de Amsterdamse ambitie om in de periode 2010-2030 een fors aantal woningen te realiseren, mits deze woningen gerealiseerd kunnen worden op locaties die op grond van het huidige structuurplan bestemd zijn voor ‘stedelijk wonen/ werken’. Extra ruimte kan eventueel worden gevonden op locaties met incourante kantorenleegstand (exclusief de binnenstad) en ruimte boven winkels. De Kamer acht een extra opgave onwenselijk als dit ten koste gaat van de kenmerkende diversiteit aan economische vestigingsmilieus in Amsterdam. WOUW stelt voor om de grootte van nieuwbouwwoningen (uitzonderingen daargelaten) te bepalen op tussen de 70 en 100 m2. Ook gezien het aantal ouderen en kleine huishoudens. Zodoende zouden er in Amsterdam zo' n kwart tot een derde meer woningen kunnen worden gebouwd. Pro West constateert dat ze in de praktijk nog weinig merken van de versnellende werking van de Grote Vereenvoudiging. Bovendien stellen zij leidt de fijnstofproblematiek tot vertraging in de bouw. Aedes wijst op de kansen van wonen boven winkels en stelt voor hiervoor een coördinator voor aan te wijzen.

7

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • Nieuwbouw is inderdaad cruciaal voor de doorstroming in de stad. Voor de

komende 10 jaar zijn er echter nog genoeg bouwlocaties beschikbaar om het geplande aantal nieuwbouwwoningen te kunnen realiseren. Deze zullen niet ten koste gaan van locaties met een economische bestemming. Bij het verder zoeken naar nieuwe locaties voor de verdere toekomst zal er altijd een evenwicht zijn tussen diverse bestemmingen. Het gaat daarbij onder meer om de transformatie van oude bedrijventerreinen, zoals NDSM, Zeeburgereiland e.d. Dat wordt verder uitgewerkt in structuurplannen en bestemmingsplannen.

• De Gemeente is altijd op zoek naar nieuwe plekken om woningbouw toe te voegen en neemt graag het aanbod van Ymere aan om daarbij te helpen. De Gemeente zal extra kosten bij moeilijke locaties niet uit de weg gaan maar niet betalen uit OZB meeropbrengsten. Die zijn er simpelweg niet. Het klopt dat de stijging van de woningprijzen ook tot uitdrukking komt in de WOZ-waarden. Beleid is echter dat evenals in voorgaande jaren de stijging van de WOZ-waarden niet leidt tot een toename van de gemeentelijke belasting- opbrengsten, omdat de waardestijging wordt gecompenseerd door een verlaging van de tarieven. Dit houdt verband met de 'negatieve maatstaf' in het gemeentefonds. Dat wil zeggen dat hogere WOZ-waarden tegen een lalandelijk rekentarief in mindering worden gebracht op de uitkering uit het gemeentefonds.

• Wij zien op dit moment dus geen aanleiding om extra geld te steken in de woningbouwproductie. De huidige inspanningen om de afspraken van 5.000 nieuwbouwwoningen per jaar te halen – inclusief de Grote Vereenvoudiging -zijn al enorm en werpen – gezien de recente productiecijfers – steeds meer hun vruchten af. Voor het ontwikkelen van nieuwe bouwlocaties zijn BLS-subsidies beschikbaar (Besluit Locatiegebonden Subsidies). Op de langere termijn zou door de steeds lastiger wordende locatieontwikkeling wel meer geld nodig kunnen zijn. Bij die discussie zullen we het gebruik van stijgende WOZ-waarde en OZB opbrengsten betrekken.

• We zien geen aanleiding om de woninggrootte af te grendelen op maximaal 100 m2. Voor appartementen in de nieuwbouw geldt dat de helft kleiner is dan 100 m2. Nieuwbouw eengezinswoningen zijn in Amsterdam gemiddeld 130 m2 groot, wat gezien de gezinsgrootte van de doelgroep (gezinnen met kinderen) hard nodig is.

• Het klopt dat fijnstof emissies woningbouwontwikkeling in de stad soms vertraagd. Hiervoor worden in het kader van het milieubeleidsplan en mobiliteitsplan maatregelen getroffen.

• Wij zien net als Aedes het positieve effect van het creëren van woningen boven winkels. Hiermee worden zowel mogelijk enkele honderden woningen toegevoegd alsmede de leefbaarheid in winkelgebieden verbeterd. Dit speelt vooral in stadsdeel Centrum boven de winkels in grote winkelstraten zoals de Kalverstraat en Nieuwendijk. Daar worden op basis van lopend beleid en

8

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


subsidies van het stadsdeel al enkele jaren woningen boven winkels gerealiseerd, bijvoorbeeld door corporatie Het Oosten. De Gemeente is bereid te kijken hoe dit mogelijk nog beter te faciliteren is door bijvoorbeeld gunstige grondvoorwaarden te creëren. De tekst van de woonvisie zal hierop worden aangepast (pag. 70).

Afschaffen overdrachtsbelasting

De Kamer van Koophandel vindt dat de Gemeente Amsterdam bij het rijk zou moeten aandringen op het afschaffen van de overdrachtsbelasting. Deze ‘boete’ op verhuizen belemmert de dynamiek van de woningmarkt.

Bevorderen doorstroming

De Key merkt op dat naast nieuwbouw gedeeld eigendom (MGE) een effectieve maatregel is om de doorstroming te bevorderen. Rochdale stelt dat het jammer is dat de visie vrijwel niets gezegd wordt over het beleid ten aanzien van duurdere woningen, terwijl de doorstroming erg belangrijk wordt gevonden. Ymere pleit voor een betere balans tussen prijs en kwaliteit, omdat dit de doorstroming zal bevorderen van met name groepen die wat hun inkomen betreft niet in het goedkope segment hoeven te wonen. Ymere pleit voor uitbreiding van het experiment “de woonversneller” met het oog op een zo hoog mogelijke doorstroming. Mensen moeten verleid worden zo veel mogelijk kleine stapjes te zetten, in plaats van één grote stap na heel lang wachten. Een inwoner uit Zuidoost (Maazo) geeft aan dat we naar een ander systeem van woonruimteverdeling toemoeten. Een systeem waarbij mensen die een sociale huurwoning nodig hebben, die kunnen krijgen, met een huur passend bij hun inkomen. Als ze te veel verdienen moeten ze na verloop van tijd verhuizen. Een dusdanig systeem zal de doorstroom bevorderen.

9

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • De overdrachtsbelasting is onderdeel van de discussie over de financiering en

betaalbaarheid van het wonen, zowel in de huur- als koopsector. Dit wordt meegenomen bij de samenhangende discussie over financiering van de woningmarkt. (pag. 47).

• De gemeente stimuleert de verkoop in MGE-constructie – onder meer door het hanteren van een korting op de grondprijs - zoals ook al is opgenomen in de Woonvisie. Steeds meer corporaties bieden vormen van verkoop onder voorwaarden aan. Als extra stimulans is met corporaties afgesproken dat woningen die verkocht worden via dergelijke constructies niet meetellen voor de maximale verkoopaantallen voor bestaande huurwoningen.

• Duurdere huurwoningen kunnen inderdaad bijdragen aan de doorstroming. Zij vormen dan ook onderdeel van woningproductie. Het is echter niet nodig om daar specifiek beleid voor te ontwikkelen omdat er geen belemmeringen zijn en de markt hier zijn werk kan doen.

• In ROA-verband wordt gewerkt aan ideeën voor verbetering van het woonruimteverdelingssysteem. In de woonvisie geven we ook aan dat er nagedacht wordt over nieuwe mogelijkheden, mede met het oog op het vergroten van de doorstroming.

• De Gemeente ondersteunt het experiment “woonversneller”. Wij wachten eerst de evaluatie af voordat we samen met de corporatiesector besluiten hoe we hier verder mee gaan.

10

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


4. Topstad en Ongedeelde stad

Spanning tussen Topstad en Ongedeelde stad

De ambities Topstad en Ongedeelde stad krijgen veel aandacht in de inspraakreacties. Een aantal partijen vindt dat er te weinig keuzes worden gemaakt. Er worden met name tegenstellingen geconstateerd tussen Topstad en Ongedeelde stad en aandacht voor middengroepen en de Betaalbare stad. De ARS stelt dat de Woonvisie ongedeeldheid en Topstad nog teveel als

tegenstelling presenteert. Marktwerking kan de woningmarkt juist beter laten

functioneren en helpen doelstellingen van de Woonvisie te behalen. Bijvoorbeeld

door inkomsten uit de Topstad te investeren in andere gebieden en door

particuliere investeringen te bevorderen. Ook vindt de ARS, evenals de AFWC, dat

ongedeeldheid niet tot op het laagste niveau nagestreefd moet worden: niet elk

stadsdeel hoeft een afspiegeling te zijn van de Amsterdamse samenleving. ARS kiest

daarbij voor het schaalniveau van de stad.

De AFWC ziet de uitdaging van de ongedeeldheid vooral in het attractief maken van

gebieden met een lage marktdruk voor de midden- en hogere inkomens, in het

bieden van kansen aan sociale stijgers en het zorgen dat lagere inkomens in betere

en meer gedifferentieerde wijken en buurten kunnen wonen. De ARS vindt dat de

Gemeente nadrukkelijk voor topwijken moet kiezen, waarbij de vrees voor getto’s

niet door moet slaan naar een afkeer van topwijken. De Key vindt verder dat het toegankelijk maken van gebieden met een grote marktdruk voor lage inkomens per gebied beoordeeld moet worden. Om de in de Woonvisie geformuleerde ambities werkelijk te verwezenlijken is een verder doorgevoerde differentiatie per gebied nodig. “Amsterdam Topstad in het Centrum? Een mooie ambitie, maar dan moet de ambitie van Betaalbare stad en Ongedeelde stad in het Centrum op een lager pitje gezet worden. Kiezen voor huishoudens met kinderen? Indien Amsterdam deze prioriteit serieus neemt, heeft dit niet alleen consequenties voor de stedenbouwkundige structuur en de inrichting van de openbare ruimte, maar zullen de implicaties hiervan op meerdere beleidsterreinen uitgewerkt moeten worden.” Een aantal bewoners (Maazo) hebben weinig begrip voor de ambitie Topstad. “Nederland heeft de oppervlakte van een zakdoek, maar jullie willen dat Amsterdam zich gedraagt alsof het het formaat van New York heeft. Ruimte is hier schaars, het beleid moet je daarop afstemmen”. Een ander schrijft: “als we willen dat Amsterdam een fijne stad is om te wonen, moeten we af van het idee dat de economie steeds

11

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


verder moet groeien…Amsterdam heeft de charme van een kleine stad met wereldse mentaliteit. Laat het die charme houden en geen Manhattan aan de Amstel worden.” Stadsdeel Zuideramstel vindt dat de Gemeente prioriteit moet geven aan de Ongedeelde stad, waarmee het stadsdeel wil zeggen dat elke wijk een zekere menging van woningen voor lage inkomens, middeninkomens en hoge inkomens moet zijn. De HA doet de suggestie om in het gebied met de hoogste marktdruk aanbiedingsafspraken te maken per stadsdeel om ook daar zeker te zijn van de beschikbaarheid van betaalbare woningen. De HA onderschrijft het belang van economische groei voor alle bevolkingsgroepen en de speerpunten die worden genoemd. De HA verwijst naar Richard Florida die aangeeft dat een stad alleen floreert als er aandacht is voor de potentie van alle inwoners in een stad. De HA dringt erop aan om niet alleen sociale stijgers vast te houden in de stad, maar ook sociale stijging mogelijk te maken. De armoede neemt nauwelijks af in Amsterdam en er is meer maatwerk nodig voor mensen door het bieden van kansen in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en dergelijke. De HA merkt ook op dat bij nieuwbouw de mensen de voorraad volgen. Duurder bouwen in een buurt met lage inkomens leidt tot verandering van de samenstelling van de bevolking van die buurt. Dat kan op macro niveau gewenst zijn maar voor individuele bewoners is dit vaak een probleem door de gedwongen verhuizing, naar een andere buurt en met een hogere huur. Ook een aantal bewoners geeft aan dat het verhuizen als gevolg van Stedelijke Vernieuwing leed veroorzaakt. Ymere wil in nieuwbouwprojecten streven naar 30% sociale nieuwbouw, om ook mensen met minder kansen een plek te kunnen blijven aanbieden

Beantwoording • Zowel de ARS als de AFWC ondersteunen met hun reacties het uitgangspunt

van de Woonvisie: geen topsport zonder breedtesport. Topstad betekent ook ontwikkeling voor mensen met lage inkomens en minder ontwikkelde gebieden van de stad. Topstad en Ongedeelde stad zijn in die zin niet onverenigbaar maar juist ambities die elkaar aanvullen. In de Woonvisie geven we ook de mogelijkheden voor sociale stijging de ruimte: we kiezen voor differentiatie in de woningvoorraad en binnen de wijkaanpak is veel aandacht voor ontwikkelingsmogelijkheden van individuele bewoners.

• De Woonvisie stelt dat “niet iedere buurt een afspiegeling hoeft te zijn van de Amsterdamse samenleving. Wel moet iedere wijk toegankelijk blijven voor lage inkomens”. Daarmee wordt ongedeeldheid naar een hoger niveau getild. Ongedeeldheid op schaalniveau van de stad als geheel kan echter leiden tot inkomenswijken en vinden wij onwenselijk. Bij deze schaalniveaus is het van

12

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


belang duidelijkheid te hebben over de verschillen in grootte. We spreken van een buurt als er sprake is van een groep bouwblokken die door de omgeving als een eenheid ervaren wordt, door zijn morfologie, zoals de structuur, de ligging, de afbakening, en meestal gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van elementaire basisvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld de Dapperbuurt in Oost of de Erasmusbuurt in Bos en Lommer. We spreken van een wijk bij een samenvoeging van buurten die functioneel gericht zijn op een centrale buurt, met een ruimer assortiment aan voorzieningen, dat voorziet in de dagelijkse behoeften, zoals banken, ziekenfonds, postkantoor, dienstencentrum, zoals bijvoorbeeld Slotermeer of Nieuwendam-Noord. Deze verheldering wordt aan de woonvisie toegevoegd (Toegankelijkheid pag. 42).

• We gaan geen aanbiedingsafspraken maken per stadsdeel. Dit is niet wenselijk omdat het op dat niveau teveel van het toeval afhangt welke woningen er vrij komen, om hierop te kunnen sturen. De effecten van de aanbiedingsafspraken gaan we wel monitoren op stadsdeelniveau. De HA heeft onlangs de afspraken hierover in de beleidsovereenkomst onderschreven.

• Natuurlijk hebben sloop/nieuwbouwprojecten gevolgen voor individuele bewoners. Toch is dit voor de gewenste kwaliteitsverbetering en differentiatie soms onontkoombaar. Tegelijkertijd leiden deze projecten tot kwaliteitsverbetering en bieden ze de bewoners door de unieke voorrangspositie een kans op een gewenste stap in hun wooncarrière, bijvoorbeeld naar een aanpasbare woning of een woning met meer kamers. Dit is één van de redenen waarom veel bewoners de keuze voor sloop/nieuwbouw wel steunen. Hiervoor worden soms tijdelijk huurniveaus aangepast en er wordt rekening gehouden met buurtvoorkeuren.

Meer mogelijkheden voor het huisvesten van buitenlandse werknemers/expats

Rochdale stelt dat de gemeente een te terughoudend beleid voert ten aanzien van het huisvesten van buitenlandse werknemers en expats. Ook de ARS vindt dat het belangrijk is om door middel van het verbeteren van de mogelijkheden voor short-stay én het creëren van topmilieus expats verwelkomd moeten worden. De AFWC vindt de voorstellen short-stay ‘een eerste goede stap’. De rekening die daar in het voorstel op dit moment tegenover staat (3% van WOZ-waarde) vindt de AFWC echter buitengewoon hoog en de maximale termijn van zes maanden te beperkt. Een bewoner, P. Grondhuis, vraagt aandacht voor de jonge kennismigranten die hier kort verblijven vanwege studie of werk. Zij zoeken volledig gemeubileerde appartementen, op een rustige locatie nabij het centrum, met service van de

13

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


verhuurder en hebben nog niet zoveel geld te besteden. Voor Amsterdam als Topstad is dit een belangrijke doelgroep. De Kamer van Koophandel stelt dat het belangrijk is kenniswerkers en midden- en hogere inkomensgroepen gastvrij te ontvangen. Hiervoor zal vooral nieuwbouw gerealiseerd moeten worden. Deze nieuwe woonmilieus moeten inspelen op bepaalde doelgroepen, waarbij gedacht kan worden aan leefstijlen/creatieve beroepen/expats uit bepaalde regio’s/topkader etc. Er zijn echter ook andere geluiden te horen over het beleid ten aanzien van expats en buitenlandse werknemers. Stadsdeel Zuideramstel stelt dat er op dit moment voldoende mogelijkheden zijn voor buitenlandse werknemers. Uitbreiding van de mogelijkheden, met name in Zuideramstel, is niet nodig. Het stadsdeel zal nog separaat reageren op de voorstellen over Short Staybeleid. Ook de HA is niet tevreden over het concrete beleid voor Short Stay en verwijst daarvoor naar haar afzonderlijke reactie op het Short Staybeleid. Stadsdeel Centrum meldt dat op het nu ter visie liggende voorstel voor Short Staybeleid binnenkort een zienswijze zal indienen.

Beantwoording • Wij willen graag meer ruimte te creëren voor buitenlandse werknemers en willen

de tijdelijke vestigingsmogelijkheden verbeteren. Het College van B&W heeft daarom voorgesteld ten minste 800 short stay woningen te realiseren in de geliberaliseerde huursector met het streven dit aantal te verruimen naar 1.200. Dit voorstel – waarin onder meer de woningonttrekkingsvergoeding, de minimale verhuurtermijn (van één week) en de grootte van het quotum worden behandeld - zal in mei 2008 worden voorgelegd aan de Gemeenteraad. Corporaties zijn vrij om in te schrijven op het quotum.

14

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


5. Middensegment en betaalbaarheid

De betaalbaarheid van de goedkope woningvoorraad en de inzet om meer aanbod te creëren in het middensegment is het meest terugkerende item binnen de inspraakreacties. Vrijwel alle partijen – corporaties, stadsdelen, belangenpartijen, burgers – hebben een mening over het middensegment, de goedkope woningvoorraad en de spanning hiertussen.

Verruiming van de doelgroep

De HA vindt het vanwege de martktdruk een goed idee om de lage middeninkomens tot de doelgroep van beleid te rekenen.

Onvoldoende aanbod middensegment

Enerzijds zijn er een aantal partijen en burgers die vinden dat er onvoldoende oplossingen in de Woonvisie staan om de tekorten in het middensegment op te lossen. De Kamer van Koophandel stelt: de koerswijziging is nog niet ingrijpend genoeg, er moet meer nieuwbouw komen voor midden- en hogere inkomens. Stadsdeel Zuideramstel is blij met de aandacht voor middengroepen in deze Woonvisie. Zij zien een ontwikkeling van betaalbare woningen aan de ene kant en woningen in het dure segment aan de andere kant, terwijl er juist veel vraag is naar ruimere woningen in het middensegment. Vesteda ondersteunt de focus op het middensegment maar vindt de geprognosticeerde groei maar matig bij de ambitie passen. De HA dringt er op aan om veel meer te bouwen in constructies tussen huur en koop, het zogenaamde Maatschappelijk Gebonden Eigendom (MGE). Verder dringt de HA er op aan dat het in het algemeen mogelijk moet zijn voor huurders om hun eigen huis in een soort MGE-constructie te kopen. Ook de AFWC, De Key en Rochdale vinden MGE-constructies een belangrijk middel om meer woningen in het middensegment te creëren De Key benadrukt dat zij in Almere een groot aantal woningen met particulier opdrachtgeverschap en de mogelijkheid van een MGE-constructie realiseren. Op deze manier komt particulier opdrachtgeverschap binnen het bereik van lagere inkomens. De Key wil graag met de Wethouder Volkshuisvesting verder praten over de mogelijkheid om dit concept ook in Amsterdam toe te passen. Verder ziet de Key differentiatie door toevoeging van woningen voor middeninkomens als een

15

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


belangrijke manier om de benodigde kentering in de goede richting te veroorzaken in wijken waar zich een opeenstapeling van sociaal economische problemen voordoet. Ook een aantal bewoners geeft hun mening over het middensegment en betaalbaarheid. De heer Lotgering schrijft dat de in de Woonvisie genoemde oplossingen voor de tekorten in het middensegment onvoldoende zijn. R. Burner, lid van de bewonerscommissie Venserpolder, vindt dat iedereen die werkt de gelegenheid moet krijgen een woning te kopen. De HA vindt dat er bij de middeninkomens nog steeds sprake is van een overschatting van de hoogte van het inkomen. Een huur van 950 euro is ruim 40% van het hoogste middeninkomen (HA stelt dat op € 2575). De HA wil meer huurwoningen met een huur tot 750 euro. Ook een aantal inwoners constateert dat de Woonvisie hoge huurquotes hanteert (Maazo). Daarnaast stelt de HA een gedragscode voor corporaties voor, die inhoudt dat men slechts een minimaal percentage van de huurwoningen zal verhuren met een huurprijs boven 750 euro.

Afname goedkope huurvoorraad

Er zijn evenzoveel partijen die juist vinden dat er een tekort aan goedkope sociale huurwoningen dreigt. Stadsdeel Westerpark vindt de daling van het aandeel goedkope huur in het stadsdeel niet verantwoord. SGOA vindt het belang van een betaalbare huurwoningvoorraad groot en vraagt aandacht voor de meerkosten die mensen vanwege een beperking of chronische ziekte hebben, niet alleen aan woonlasten. Ook zijn er burgers die erop wijzen dat de verkoop van sociale huurwoningen veel bewoners van Amsterdam schaadt. (T. Vink) A. Rammelt vindt dat de verkoop van goedkope huurwoningen moet worden gestaakt omdat deze woningen voor altijd onbereikbaar worden voor de doelgroep en hiermee de sociale structuur van buurten wordt vernield. J. Burger vindt de hoge huren in het centrum, 50% verkoop en short stay onaanvaardbaar. “Mensen met een normaal inkomen komen al jaren niet aan een woning hier in de binnenstad….” Een aantal burgers, die via MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost) een reactie hebben gegeven, stelt dat de huren “de pan uitstijgen” en benadrukken dat huurwoningen betaalbaar moeten blijven. Meerdere individuele insprekers vinden

16

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


dat er tekorten zijn in de goedkope woningvoorraad. Een reactie is bijvoorbeeld dat mensen lang moeten wachten op een sociale huurwoning, en er dus blijkbaar niet voldoende woningen in dit segment zijn. De bewonersorganisatie Pro West stelt dat de Woonvisie pleit voor het behoud van het aanbod van sociale huurwoningen en is dus tegen de grootschalige sloop ervan. Zij schrijven: “de huidige voorraad sociale huurwoningen is van cruciale betekenis voor de dynamiek van Amsterdam. . Starters, nieuwkomers, studenten, nieuwe bewoners moeten de gelegenheid krijgen om zich in Amsterdam te vestigen, zonder extreme wachttijden. Scheefwonen moet niet als probleem gezien worden, want scheef wonen leidt juist tot gemengde buurten. Beter is te gaan werken met inkomenshuren. Specifiek voor stadsdeel Centrum is het hoge aantal monumenten. Onlangs heeft stadsdeel Centrum ruim 900 gemeentelijke monumenten aangewezen. De visie op de huurproblematiek (monumententoeslag) wordt in de Woonvisie gemist.

Beantwoording • De Woonvisie stelt dat er meer aanbod in het middensegment gecreëerd moet

worden, maar dit moet beslist niet leiden tot tekorten in het goedkope segment. Ook de meest recente cijfers over inkomensontwikkeling en huur- en koopprijzen laten zien dat er nog steeds ruimte is voor vermindering van de goedkope woningvoorraad. De aanbiedingsafspraken met woningcorporaties garanderen dat er voldoende woningen beschikbaar zijn en komen voor de lage inkomensgroepen. Het zijn vooral de middeninkomens die in de knel zitten. De Woonvisie biedt met de verschuiving in het woningaanbod richting middensegment een evenwichtig beleid dat passend is bij de huidige situatie en de verwachte ontwikkelingen in Amsterdam.

• Door middel van nieuwbouw, de verkoop van sociale huurwoningen, het vergroten van het aanbod van middeldure huur en sociale koop wil de gemeente meer ruimte creëren in het middensegment. Uit verkoopresultaten blijkt dat vrijwel alle door corporaties verkochte woningen in het middensegment zitten, verkoop van sociale huurwoningen draagt dus bij aan verruiming van het aanbod in het middensegment. Meer aanbod in het middensegment zal ook zorgen voor meer doorstroming en daarmee ruimte brengen in de sociale huursector.

• De gemeente stimuleert de verkoop in MGE-constructie – onder meer met een korting op de grondprijs - zoals ook al is opgenomen in de Woonvisie. Steeds meer corporaties bieden vormen van verkoop onder voorwaarden aan. Als extra stimulans is met corporaties afgesproken dat woningen die verkocht worden via dergelijke constructies niet meetellen voor de maximale verkoopaantallen voor bestaande huurwoningen.

• Onder hoge middeninkomens reken we inkomens tussen modaal en 2x modaal. De bovengrens is dan € 3116. In haar inspraakreactie neemt de HA € 2575 als bovengrens voor de hoogste middeninkomens, dat is 1,5 keer modaal. Dat

17

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


levert een andere huurquote op. Overigens kiest de HA, evenals het NIBUD, in ander verband vaak voor het werken met restbudgetten in plaats van huurquotes. Bij hogere inkomens levert een hogere huur minder problemen op, omdat er meer besteedbaar inkomen over blijft. De praktijk laat ook zien dat mensen met hoge middeninkomens deze huren willen en kunnen betalen.

• We zullen geen gedragscode invoeren voor de verhuur van huurwoningen in het middensegment. In de aanbiedingsafspraken hebben we afgesproken dat 85% van de vrijgekomen woningen verhuurd wordt met een huur tot € 615 voor lage en lage middeninkomens. Dat betekent dat maximaal 15% voor een hogere huurprijs verhuurd wordt. In de beleidsovereenkomst is vastgelegd dat partijen het er over eens zijn dat een goede spreiding van de huurhoogtes binnen het middeldure segment (€ 615 - € 950) van belang is. Verder blijkt dat de huur van corporatiewoningen boven € 615 meestal tussen € 615 en € 800 ligt. Wij zien dan ook geen aanleiding voor het maken van aanvullende afspraken.

• De Woonvisie spreekt zich inderdaad uit voor het voldoende beschikbaar krijgen van sociale huurwoningen. Hiervoor zijn aanbiedingsafspraken met de corporaties afgesproken. Dat betekent niet dat er geen sociale huurwoningen mogen verdwijnen door sloop of verkoop. In tegendeel, om ook bewoners met een middeninkomen te bedienen en de noodzakelijke kwaliteitverbetering te realiseren zijn deze maatregelen nodig en worden ze met kracht voortgezet.

• Bestijden van het scheefwonen is onderdeel van de discussie over de financiering en betaalbaarheid van het wonen, zowel in de huur- als koopsector. Dit zullen we meenemen bij de samenhangende discussie over financiering van de woningmarkt. (zie blz 47 concept Woonvisie).

• Het gemeentebestuur van Amsterdam zet met 16 andere grote monumentengemeenten in op aanpassing van de huurprijsregelgeving op rijksniveau. In een brief wordt aan het Ministerie van VROM wordt voorgesteld (1) afschaffing van de 15%-toeslag op de huur van woningen in een van rijkswege beschermd stads- of dorpsgezicht en (2) bij de 30%-toeslag op de huur van woningen in een beschermd rijksmonument een nadrukkelijkere verbinding te leggen tussen investeringen in de instandhouding van monumentale waarden en de mogelijke huurprijs.

• Het is bij het punt van Monumentenhuur van belang nogmaals te benadrukken dat we in Amsterdam zijn afgestapt van het voorraad denken en werken met aanbiedingsafspraken. Daarbij past niet dat apart wordt bewaakt of huren – ook bij monumenten – worden gemaximeerd. Het gaat er om dat voldoende geschikte en betaalbare woningen beschikbaar komen, niet welke woningen dat zijn.

Ophogen liberatiesatiegrens

De HA steunt het pleidooi voor het ophogen van de liberalisatiegrens.

18

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Corporaties (AFWC, Ymere, de Key) en Vesteda vinden echter dat het ophogen van de liberalisatiegrens naar € 950 leidt tot extra regelgeving en belemmering van de marktwerking. Volgens hen is meer bouwen de enige weg naar een meer evenwichtige huurmarkt. Een burger, mr. Ir. D. van Mourik, vindt het ophogen van de liberalisatiegrens geen goed idee omdat de puntentelling uit het Woningwaarderingstelsel niet aansluit bij de daadwerkelijke kosten van bouw. Een verhoging van de liberalisatiegrens zal de doorstroming nog verder beperken.

Beantwoording • De ervaring leert dat de meeste corporaties hun woningen verhuren onder de

door ons voorgestelde hogere liberalisatiegrens. In de Beleidsovereenkomst is geconstateerd dat 1% van de corporatiewoningen verhuurd wordt boven de € 950,- .

• Het verhogen van de liberalisatiegrens betekent inderdaad meer marktsturing vanuit de overheid. Volgens ons is dat nodig om een betere prijs-kwaliteitverhouding te garanderen, zodat de huurprijs niet alleen door de markt bepaald wordt. Daarmee komen er meer woningen beschikbaar voor het middensegment.

• Overigens is het al dan niet verhogen van de liberalisatiegrens Rijksbeleid. Wij willen dit aan de orde stellen in het kader van de brede discussie die nodig is over de betaalbaarheid van het wonen.

Starterslening en beperken splitsen

Corporaties (AFWC, Rochdale) vinden dat de gemeente (ongewild) een deel van de gekte op de woningmarkt creëert door enerzijds de vraag naar koopwoningen te stimuleren met de starterslening en anderzijds het aanbod te beperken door beperkingen op te leggen voor het aantal te splitsen woningen. Zij stellen dat MGE-constructies de voorkeur verdienen. Ook de Kamer van Koophandel vindt dat in de gewilde delen van de stad de splitsingsmarkt te zeer op slot gezet wordt en worden samenvoegingen aan allerlei bureaucratische eisen onderworpen. Met het in de vrije sector brengen van sociale huurwoningen komt veel investeringspotentieel vrij dat rechtstreeks worden ingezet in de kwaliteit en diversiteit van de woningvoorraad. Amsterdam zou dit onbenutte investeringspotentieel serieus moeten nemen en corporaties moeten toestaan nog meer sociale huurwoningen te verkopen en eigenaren meer ruimte moeten bieden woningen te splitsen of samen te voegen.

19

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • Startersleningen hebben een marginaal effect op de prijsvorming van woningen,

zeker als je dat relateert aan de invloed van de hypotheekrenteaftrek. De starterslening is ook maar op een beperkt deel van de markt gericht.

• De splitsingsruimte door corporaties is nog lang niet benut, daar zal niets aan veranderd worden. Het splitsen van particuliere huurwoningen kan een belangrijke bijdrage leveren aan verruiming van het aanbod in het middensegment en aan het kwaliteitsbeleid voor de particuliere sector. Daarmee geeft het bovendien een kwaliteitsimpuls voor gebieden. In 2010 willen wij beoordelen of uitbreiding van het huidige splitsingscontingent voor particuliere huurwoningen mogelijk en wenselijk is. De tekst van de woonvisie zal hierop worden aangepast (splitsen particuliere huurwoningen pag. 72).

Gezinnen in de stad

De HA constateert dat de ambities voor grote gezinnen te laag zijn. Bij de definitie over krap wonen (uitvoeringsnota jongerenhuisvesting) wordt aangegeven dat een gezin krap woont als vijf personen of meer, op minder dan 60 vierkante meter wonen. Dit is wel erg schrijnend; het aantal te krap wonende gezinnen ligt dus eigenlijk veel hoger, uitgaande van een minimale woonoppervlakte van 80 vierkante meter. AFWC stelt dat de prioriteit om meer ruimte te bieden aan gezinnen met kinderen in de stad voor een deel op gespannen voet staat met de stedelijkheidsheidambitie. Beantwoording • De huidige grens van 60 m2 is een absolute ondergrens voor grote gezinnen.

Deze wordt gehanteerd als aanleiding voor een speciale voorrangspositie om in aanmerking te komen voor een grotere woning. Voor woningen vanaf 80 m2 woonoppervlak geldt een voorrang voor vijfpersoonshuishoudens. De grens voor krap wonen is op 60 m2 gesteld omdat er tussen de 60 en de 80 m2 woningen zijn die vanwege het kamertal wel geschikt kunnen zijn voor grote gezinnen. Daarnaast zijn er afspraken om tot een effectievere verdeling van de grote woningen te komen, waarbij grote gezinnen voorrang krijgen, gevolgd door kleinere gezinnen, afhankelijk van de grootte van het huishouden.

• In Bouwen aan de stad is afgesproken dat er deze periode (2007-2011) 1500 grote huurwoningen gebouwd worden. Daarvoor gelden de afspraken dat ze 100m2 BKO zijn. In Amsterdam is het niet realistisch deze definities van grote woningen te verruimen. Het vereist zo al een grote inzet om de gestelde doelen te behalen.

• Wij vinden de huisvesting van grote gezinnen belangrijk. Daarom hebben we onze visie en specifiek beleid verwoordt in de nota Ruimte voor Grote gezinnen. Hierin staat ook dat huisvesting van grote gezinnen het beste

20

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


gecreëerd kan worden in minder stedelijke woonmilieus, ook uitgaande van de vraag.

• Daarnaast zijn we samen met corporaties, stadsdelen, het OGA en de HA gestart met een ‘aanjaagteam grote woningen/grote gezinnen’ dat tot doel heeft zoveel mogelijk betaalbare grote woningen beschikbaar te maken voor de doelgroep.

Woonlastenfonds

De HA dringt er op aan om betrokken te worden bij de uitvoering van de voorlichting en verdeling van het Woonlastenfonds en wil graag dat dit fonds vanaf 1juli 2008 functioneert.

Beantwoording De gemeenteraad heeft in december 2007 extra middelen toegekend voor het Woonlastenfonds. Op dit moment wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe voorstellen. Vóór 1 juli 2008 zal het voorstel klaar zijn. Daarover zal met de HA binnen de reguliere overleggen gesproken worden.

Betaalbaarheid

Voor alle dure huurwoningen stelt de HA voor een maximale leegstand termijn van één jaar te hanteren. Staat de betreffende woning dan nog leeg, dan moet de huur terug worden gebracht met bijvoorbeeld een kwart van de prijs. Daarnaast lijkt het de HA voor de stedelijke vernieuwingsgebieden verstandig om een groot deel van de dure huurwoningen de eerste tien tot vijftien jaar in de sociale huur onder te brengen. Dit stimuleert de stedelijke vernieuwing en vermindert de druk op de woningmarkt. Als er na die periode voldoende woningen zijn bijgebouwd dan kunnen deze woningen duur(der) worden verhuurd.

Beantwoording • Leegstand van woningen moet zoveel mogelijk worden tegen gegaan. Bi

nieuwbouw geldt dat daarvoor van te voren een degelijke afzetanalyse moet worden verricht. Soms wordt leegstand ook daarmee niet voorkomen. Er is echter geen wettelijk kader om te vragen voor een huurverlaging in een dergelijk geval.

• Het tijdelijk voor een lagere huur verhuren van dure huurwoningen ten behoeve van de herhuisvesting in de stedelijke vernieuwing is al praktijk, maar wordt niet als algemeen beleid gezien. Het is de taak van de ontwikkelaars om de verhuizing van bewoners te organiseren.

21

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


6. Vernieuwde stad en kwaliteit

Wijkaanpak

De ARS stelt dat de stedelijke vernieuwing primair in dienst zou moeten staan van de wooncarrières van de bewoners van de te vernieuwen buurten en wijken. Dat betekent dus vooral ook een aantrekkelijk aanbod voor jonge gezinnen creëren. De HA vindt in de Woonvisie vooral bij thema vernieuwde stad/wijkaanpak de tegenstrijdigheid tussen enerzijds aandacht voor het individu en anderzijds het voorraadsdenken. Volgens de HA zou er juist hier aandacht moeten zijn voor de bewoners die te maken krijgen met die vernieuwing. Zij moeten meer kansen krijgen en kunnen participeren in de vernieuwing van hun wijk of buurt. Ymere pleit voor menging van functies binnen de wijken, als onderdeel van de wijkaanpak. Corporaties kunnen daaraan bijdragen door de ontwikkeling van maatschappelijk vastgoed. De kracht zit in hem in de synergie van diverse maatschappelijke functies en de uitstraling naar de buurt. Pro West vindt dat er te onzorgvuldig met de voorraad wordt omgegaan in de stedelijke vernieuwingsgebieden. Zij stellen dat er minder gesloopt moet worden, meer uitgegaan moet worden van aanvullende nieuwbouw in plaats van vervangende nieuwbouw en meer renovatie. Als voorbeeld van hoe het niet moet noemen zij de “Vla-flip-flat” aan de Pieter Callandlaan in Osdorp. Hier hebben sociale huurwoningen plaatsgemaakt voor dure huur en koop die vervolgens erg lang leeg hebben gestaan.

Beantwoording • Wij ondersteunen de stelling dat de stedelijke vernieuwing in dienst zou moeten

staan van de wooncarrières van de bewoners van de te vernieuwen buurten en wijken. In de gebiedsuitwerking in de Woonvisie hebben wij voor de drie vernieuwingsgebieden bij uitstek, Nieuw-West, Noord en Zuidoost, dan ook de huidige bewoners die stijgen op de maatschappelijke ladder als doelgroep van beleid opgenomen.

• De wijkaanpak is bij uitstek gericht op twee sporen: het niveau van de mensen zelf en het niveau van de buurten. Zo staat het ook in de Woonvisie (blz. 48): “Doel is het bevorderen van participatie aan onderwijs, werk en leefomgeving. (…) De mensen moeten weer in hun buurt geloven en trots kunnen zijn op hun buurt. Daarvoor is het nodig dat mensen perspectief op sociale stijging hebben, maar ook dat de buurten zelf versterkt worden”. Bewonersparticipatie is een belangrijke pijler van de wijkaanpak.

22

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


• Wij steunen het pleidooi van Ymere voor menging van functies in wijken, als onderdeel van de wijkaanpak. Wij denken daarbij bijvoorbeeld aan het succesvolle renovatieproject van de voormalige Timorschool op het Timorplein, dat in 2007 de eervolle Geurt Brinkgreveprijs heeft gewonnen. Dergelijke initiatieven van corporaties willen wij van harte ondersteunen.

• Bestaande afspraken over sloop/nieuwbouw blijven bestaan, maar wij hechten er groot belang aan dat er bij nieuwe sloopbesluiten kritisch gekeken en afgewogen wordt of sloop echt nodig is. In de Woonvisie staat dat nieuwbouw in de eerste plaats als doel heeft de bewoners van Nieuw West te dienen en dus meer tegemoet moet komen aan de behoeften van de buurt.

Kwaliteit woningen

De ambitie Vernieuwde stad heeft in de Woonvisie vooral betrekking op de wijkaanpak en de transformatie van buurten. Een aantal partijen en ook burgers vindt dat er in de huidige tekst onvoldoende aandacht is voor de kwaliteit van de woningvoorraad en de woonomgeving in zowel enge als brede zin. De AFWC vindt dat er in de Woonvisie veel wordt geschreven over doelgroepen, maar dat er nauwelijks kwaliteitsambities worden benoemd. Dat is eigenlijk wel nodig, zegt de AFWC, om ook na 2020 voor een aantrekkelijke woningvoorraad te zorgen. Stadsdeel Zuideramstel vindt dat het onderwerp behoud van kwaliteit van de particuliere woningvoorraad meer aandacht moet krijgen in de Woonvisie. Het stadsdeel geeft aan een grote waarde te hechten aan goed functionerende VvE’s en pleit ervoor dat de gemeente het voortouw neemt in goede voorlichting en ingrijpt indien nodig. De bewonersorganisatie Pro West vindt dat de kwaliteit van de nieuwbouw verbeterd moet worden. Zij stellen dat met de Grote Vereenvoudiging is basiskwaliteit is verslechterd, doordat balkons en fietsenbergingen niet meer vereist zijn. De HA vindt het belangrijk dat criteria worden ontwikkeld en vastgesteld voor de basiskwaliteit van een woning. Dit zou in de volgende beleidsovereenkomst gerealiseerd moeten worden. Vesteda pleit voor een bredere blik op het wonen waarbij de openbare ruimte, sociale en economische ontwikkelingen een belangrijke rol spelen.

23

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • In de Woonvisie is inderdaad niet algemeen ingegaan op kwaliteit, maar wel op

afzonderlijke onderdelen daarvan, zoals bij wijkaanpak en transformatie en bij afzonderlijke doelgroepen. Denk bijvoorbeeld aan de woningen voor grote gezinnen en aan de afspraken met betrekking tot aanpasbaarheid en de bouw van zorgwoningen. Overigens geldt in Amsterdam de Basiskwaliteit Woningbouw die kortingen (en binnenkort premies) geeft voor aanpasbaar en duurzaam bouwen. Amsterdam heeft er bij het Rijk op aangedrongen fietsenbergingen en buitenruimte weer in het Bouwbesluit op te nemen. Tot die tijd treedt de gemeente met opdrachtgevers in gesprek om hen te wijzen op het belang van bergingen en buitenruimten.

• In de Woonvisie wordt onder het onderdeel Vernieuwde stad ook aandacht besteed aan de kwaliteit van de particuliere voorraad. Steeds meer eigenaren investeren in hun woning, onder andere om meer rendement te halen uit verhuur of verkoop. Dat maakt dat het met de kwaliteit van koopappartementen gemiddeld genomen goed gesteld is in Amsterdam. Dit wordt bevestigd door onderzoek (Beleidsinzet VvE’s, Dienst Wonen 2005). Wij zien daarom geen reden om op dit moment generiek beleid op te stellen ten aanzien van VvE’s. Wij zien het als de rol van stadsdelen om de rotte plekken in de particuliere voorraad aan te pakken door middel van aanschrijven. Ook kunnen stadsdelen VvE’s actief betrekken bij een buurtaanpak. Hiermee is niet uitgesloten dat de Gemeente in de toekomst actief VVE beleid gaat voeren als ontwikkelingen – zoals het steeds meer uitbreidende particulier bezit – hierom vragen.

• Net als Vesteda vinden wij dat wonen meer is dan alleen stenen. Met name in de stedelijke vernieuwing en de wijkaanpak wordt een integrale aanpak nagestreefd waarbij naast het wonen aandacht is voor de inrichting van de openbare ruimte en sociale en economische ontwikkelingen.

Prettig wonen

Een aantal burgers vindt dat de Woonvisie te veel gaat over aantallen woningen wat voor soort woningen er gebouwd moeten worden, niet om wat een mens nodig heeft om prettig te kunnen wonen (Maazo). Onder andere wordt genoemd: diversiteit in de woningvoorraad, meer aandacht architectuur bij nieuwbouw; evenwicht tussen groen en woningen; gevarieerde vernieuwende woonvormen; veiligheid en schone lucht en leefbaarheid; toezichthouders en aanpak asociaal woongedrag. .

24

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • In de woonvisie wordt naast de benodigde hoeveelheid woningen ook

gesproken over de kwaliteit ervan. Vooral waar het specifieke doelgroepen betreft zoals ouderen (voorzieningen, woonservice wijken), gehandicapten (nul treden woningen) en gezinnen (grote woningen en een kindvriendelijke omgeving). Ook voor een pleidooi gesteund voor particulier opdrachtgeverschap als ultieme manier om bewoners invloed te geven op vorm en uitstraling van hun woning en woonomgeving. Leefbaarheid komt vooral bij de vernieuwde stad en de wijkaanpak aan de orde.

• Over stedenbouw en architectuur is onlangs door PvdA-raadsleden Hetti Willemse en Michiel Mulder en interessante discussie gestart die betrekking heeft duurzaamheid, sociaal karakter herkenbaarheid, ‘Mooi Amsterdam: Prachtstad, eens en voor altijd. Het college zal hier via een apart pre-advies op reageren.

25

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


7. Zorgzame stad Reacties op de ambities van de zorgzame stad komen vooral van corporaties en van belangenorganisaties. Veel van de onderwerpen die worden aangekaart gaan verder dan in de Woonvisie kan worden uitgewerkt. We zullen in deze Nota van beantwoording niet op alle onderwerpen ingaan. Daarbij verwijzen we naar afspraken die in de sector wonen-zorg-dienstverlening zijn en worden gemaakt. De Dienst Wonen van Amsterdam werkt nauw samen met Dienst Zorg en Samenleven, met corporaties, Huurdersvereniging Amsterdam, zorgen welzijnsinstellingen en zorgverzekeraars in het project Wonen - zorg - dienstverlening 2015. Binnen dat project worden over deelonderwerpen rond wonen, zorg en dienstverleningen concrete voorstellen met een planning (agenda) geformuleerd. In 2007 is met genoemde partijen het Woonservicepact afgesloten, voor het gemeenschappelijk commitment op deze deelagenda en de agenda voor o.a. de realisatie van woonservicewijken.

Nog steeds groot tekort aan levensloopbestendige en zorgwoningen

De AFWC roept op om de ambities op het terrein van aanpasbaar bouwen hoog te houden. In de Woonvisie wordt deze ambitie gerelativeerd door te stellen: “we realiseren ons dat dit soms botst met het realiseren van betaalbare woningen in het middensegment en stellen deze eis dan ook niet aan elke nieuwbouwwoning”. SGOA, MEE en Osiragroep benadrukken dat aanpasbare woningen van groot belang zijn en een veel grotere groep bedienen dan alleen ouderen en mensen met een handicap. Zij stellen dat álle woningen in de nieuwbouw aanpasbaar moeten zijn. Ook een burger, A. Schipper, stelt dat er meer levensloopbestendig gebouwd moet worden. De ANBO benadrukt dat er verhoudingsgewijs minder zorgwoningen nodig zullen zijn als alle nieuwbouw toegankelijk wordt. De HA stelt dat in stedelijke gebieden meer dan 12 % van de bevolking in matige of ernstige wijze gehandicapt is en dringt erop aan afspraak te maken over de samenstelling van de woningvoorraad per stadsdeel die hiermee in overeenstemming is. WOUW dringt er op aan het aanbod van passende woningen voor hoogbejaarden en voor ouderen met een indicatie bij voorrang op peil te brengen. Daarbij denken zij aan het nakomen van de belofte om op korte termijn in Amsterdam meer WIBO's te realiseren.

26

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • Wij vinden het inderdaad belangrijk om de ambities op het gebied van

aanpasbaar bouwen hoog te houden. In de nieuwbouw zal zoveel mogelijk aanpasbaar worden gebouwd. Vooral binnen de ring A10 zal, gezien de bestaande woningvoorraad met voornamelijk vooroorlogse woningen, zoveel mogelijk van de nieuwbouw toegankelijk moeten zijn. De tekst van de Woonvisie zal aangepast worden, de relativering in de tekst gaat eruit.

• De afspraak is dat iedere nultrede woning (woning op begane grond of bereikbaar met een lift) aanpasbaar gebouwd moet worden. Niet overal is echter een lift verplicht.

• Het is niet duidelijk waar de 12% gehandicapten die de HA aanhaalt, vandaan komt. Wij baseren ons bij de behoeftenraming op het RIGO-onderzoek van 2003, dat binnenkort zal worden geactualiseerd. Wij beogen wel een spreiding over de stad van de geschikte woningen voor ouderen en mensen met een beperking. In alle stadsdelen moeten ouderen en mensen met een beperking kunnen wonen en in alle stadsdelen zullen er woonservicewijken komen. Dit kan echter niet naar evenredigheid: het haalbare percentage bij deze spreiding wordt mede bepaald door de bestaande woningvoorraad.

• De gemeente blijft het geclusterd zelfstandig wonen voor ouderen promoten. De term WIBO wordt daarbij niet meer gehanteerd (zie verderop in dit hoofdstuk). In ‘Bouwen aan de Stad’ is overeengekomen dat corporaties in vier jaar 1.500 sociale huurwoningen specifiek voor ouderen en zorgbehoevenden bouwen. Daarnaast zijn ook de aanpasbaar gebouwde woningen in woonservicewijken uitstekend geschikt voor ouderen.

Bestaande bouw

SGOA stelt dat ook bij renovatie alle woningen aanpasbaar gemaakt moeten worden en vindt dat vooral binnen de ring alle kansen aangegrepen moeten worden om de voorraad toegankelijk te maken. Ook de HA en MEE benadrukken het belang van aanpasbaar bouwen bij renovatie. MEE wijst op het pakket Woonkeur Bestaande Bouw voor aanpasbaar renoveren.

Beantwoording • De gemeente onderschrijft het belang van aanpassing van de bestaande

woningvoorraad. Met alleen nieuwbouw kunnen we de opgave echter niet realiseren. We zullen dan ook zo veel mogelijk kansen in de renovatie moeten grijpen.

• Wij zoeken dan ook naar mogelijkheden voor het stimuleren van innovatieve oplossingen voor aanpassing van bestaande woningen. Er is bij de Commissie Stimuleringsfonds een aanvraag gedaan voor een innovatiebudget voor

27

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


aanpasbaar renoveren in de bestaande bouw, als prikkel tot investeringen. Hierover is nog geen besluit genomen.

Kwaliteit woningen

Osiragroep pleit voor stevigere afspraken met corporaties over de basiskwaliteit van woningen en de ANBO vindt dat de gemeenteraad de Amsterdamse Bouwverordening op korte termijn zal moeten aanpassen op de toegankelijkheid, zodat alle woningen in de nieuwbouw levensloopbestendig gebouwd moeten worden. SGOA vraagt om meer differentiatie in toegankelijkheid, dan met de ROWO’s, om de keuzemogelijkheden van mensen met een beperking te vergroten. MEE beargumenteert dat aanpasbaar bouwen bijdraagt aan een algemene kwaliteit van de woningvoorraad, men creëert flexibiliteit in de woningvoorraad en biedt meer keuzemogelijkheden voor bewoners. De botsing tussen aanpasbaarheid en het oplossen van parkeerproblematiek met ondergrondse parkeergarages mag van SGOA en Osiragroep niet ten koste van de toegankelijkheid van de complexen gaan. Halverhoogd bouwen is onwenselijk. Verder mist Osiragroep aandacht voor moderne zorgtechnologie/domotica in de woningen. A. Schipper vindt veiligheid van belang en zou graag zien dat liften ook bij noodsituaties gebruikt zouden moeten kunnen worden.

Beantwoording • De Basiskwaliteit wordt niet opgenomen in de Bouwverordening. Dat kan niet

omdat de Bouwverordening gebaseerd is op het Bouwbesluit. Corporaties bouwen in de nieuwbouw ‘aanpasbaar’ conform het afsprakenkader ‘Basiskwaliteit Woningbouw Amsterdam 2006’. We hebben onlangs de premieregeling Basiskwaliteit vastgesteld: ontwikkelaars in de particuliere sector kunnen een premie krijgen als zij in de nieuwbouw voldoen aan de Basiskwaliteit. Deze premie wordt uitgekeerd na oplevering van de woning. In de corporatiesector geldt deze premieregeling niet: daar worden bestaande afspraken over grondprijzen en basiskwaliteit in de nieuwbouw gecontinueerd.

• Aanpasbaar bouwen draagt inderdaad bij aan een algemene kwaliteit van de woningvoorraad. Daarom vinden we het ook van belang om zoveel mogelijk aanpasbaar te bouwen. Toch zijn er doelgroepen voor wie we bouwen, denk aan studenten, waar we niet in alle gevallen deze eisen willen stellen.

• Bij halfverhoogde nieuwbouw is de toegankelijkheid inderdaad een belangrijk aandachtspunt.

• De toepassing van domotica is een vraagstuk bij ontwikkeling en uitvoering van projecten, dat regelen we niet in de Woonvisie.

28

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


• Specifieke eisen ten aanzien van liften moeten worden meegenomen in de uitwerking op projectniveau.

Woningtoewijzing

Wouw, MEE en stadsdeel Zuideramstel zijn blij met het streven om na te gaan of het wenselijk en mogelijk is om vrijkomende (zorg)woningen toe te wijzen aan ouderen uit de eigen buurt, met het oog op het sociaal netwerk. Maar MEE en de HA constateren een tegenspraak met de huidige regeling dat mensen met een rolstoelwoning geen stadsvernieuwingsurgentie krijgen bij sloop. Daarmee hebben zij geen voorrang in hun eigen buurt. Deze partijen verzoeken aanpassing van die regeling en stelt voor enkele rolstoelgeschikte woningen als wisselwoningen aan te houden. Wouw stelt dat uitbreiding van het aanbod van voor senioren geschikte woningen niet alleen de ouderen helpt, maar ook bijdraagt om de door allen gewenste doorstroming op gang te krijgen. De Osiragroep pleit voor een andere wijze van toewijzen van zorgwoningen, waarbij toewijzing gekoppeld is aan zorgindicatie.

Beantwoording • De situatie dat een rolstoelgebruiker gedwongen moet verhuizen voor

sloop/nieuwbouw komt maar sporadisch voor. Deze situaties worden met maatwerk opgelost, waarbij rekening wordt gehouden met buurtvoorkeur en met het aanbod aan geschikte woningen. Met maatwerk kunnen we deze bewoners beter van dienst zijn dan met regelgeving.

• Voor de toewijzing van specifieke categorieën zorgwoningen – met veel ‘bijgeleverde’ zorg is er het labeloverleg. Dit overleg formuleert voor bepaalde zorgwoningen ook de vereiste AWBZ indicatie Voor het overige vindt toewijzing van woningen zoveel mogelijk plaats via het reguliere woonruimteverdeelsysteem.

Woonservicewijken

De HA deelt de speerpunten op dit gebied maar dringt aan op de daadwerkelijke realisatie van een woonservicewijk in ieder stadsdeel aan het eind van de beleidsperiode van deze Woonvisie. De HA vindt dat er in de woonzorgzones voldoende verpleegtehuizen moeten blijven voor mensen die niet meer in staat zijn om zelfstandig te wonen. Ook een inwoonster van Zuidoost (Maazo) vindt dat een verzorgingstehuis bovendien een prettig sociaal klimaat vormt voor mensen die niet makkelijk meer de deur uit

29

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


kunnen. Ook zegt zij dat als je zelfstandig woont binnen een Woonservicewijk, de zorg die je nodig hebt direct geleverd moet kunnen worden zonder wachttijd. De HA vraagt aandacht voor de toegankelijkheid van de fysieke woonomgeving. Er moeten eveneens voldoende voorzieningen in buurten zijn om daar als oudere of gehandicapte te kunnen blijven wonen. Osiragroep steunt de doelstelling van woonservicewijken, maar vindt de aanpak zoals omschreven in de woonvisie te sterk modelmatig. Zinvol is het als concrete kansen genomen worden, ook buiten de aangegeven zones. Verder vraagt Osiragroep aandacht voor de sociale cohesie in de wijken en wil de kwaliteiten van ouderen en mensen met een beperking ook aanspreken ten gunste van de buurt. Het doel is voor hen de opzet van levensloopbestendige wijken, met ruimte voor mobiliteit en sociale verbindingen. Zij adviseren ruimte voor homogene woongroepen in gedifferentieerde buurten.

Beantwoording • Aan het eind van de periode die de woonvisie beslaat, rond 2020, zullen er in elk

stadsdeel woonservicewijken zijn, die een zo groot mogelijke dekking hebben van de hele stad. De realisatie van een woonservicewijk in elk stadsdeel zal nog niet bereikt zijn aan het eind van deze collegeperiode. Wel zijn we voortvarend aan de slag. De inspanning om te komen tot woonservicewijken is ook onderdeel van het bestuursakkoord tussen stad en stadsdelen.

• Wij willen inderdaad verpleeghuizen behouden binnen de woonservicewijken. Er is echter wel een kwaliteitsslag nodig in het huidige bestand.

• Wij onderschrijven het belang van zorgen welzijnsvoorzieningen ook buiten woonservicewijken en vinden het van belang dat kansen gebruikt worden. Binnen het project wonen, zorg en dienstverlening hebben de partijen afgesproken een gegarandeerde basiskwaliteit aan zorg en voorzieningen te behouden.

• De toegankelijkheid van de woonomgeving, voorzieningen in buurten en activiteiten ter versterking van de sociale cohesie zijn allemaal onderwerpen die uitgewerkt worden in het Project Wonen-Zorg-Dienstverlening 2015.

Specifiek bouwen voor specifieke groepen

De ANBO en stadsdeel Bos en Lommer denken dat er nog lang een behoefte zal bestaan aan vormen van collectief wonen voor (allochtone) ouderen. De ANBO adviseert hierbij mogelijkheden voor menging van generaties. De ANBO geeft de voorkeur aan meer mengvormen binnen wooncomplexen: alle woningen levensloopbestendig, maar onderscheid in grootte, woon-werkcombinaties en ruimten voor ontmoeting, vergaderingen, begeleiding, activiteiten. Dan zijn in de toekomst geen specifieke complexen voor ouderen meer

30

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


nodig. Voor verschillende woonmilieus zijn dan verschillende programma’s nodig, met daarbinnen doorschuifmogelijkheden van/naar huur en koop, en naar groter of kleinere woningen. De Key kiest niet voor specifiek bouwen voor specifieke groepen, maar juist voor aanpasbaar bouwen met het oog op de toekomst. Hoewel dit in de nieuwbouw het best te realiseren is, zijn ook in de bestaande voorraad diverse maatregelen mogelijk. SGOA sluit hierop aan door te stellen dat rolstoelwoningen zowel binnen als buiten woonzorgzones van belang zijn. Zij stellen dat niet iedereen met een beperking een zorgbehoefte heeft. MEE bepleit afspraken met corporaties om particuliere initiatieven voor kleinschalig begeleid wonen sneller van de grond te krijgen. De HA dringt aan op ruimte voor initiatieven van bewoners om zich voor elkaar in te zetten. Dit geldt eveneens voor initiatieven van ouders met kinderen met een psychische handicap, die kleinschalig begeleid wonen voor hun kinderen willen realiseren. Ook vinden zij dat bewoners, als zij hiertoe in staat zijn, bij collectieve woonvormen zelf moeten kunnen kiezen wie hun medebewoner wordt.

Beantwoording • De inzet van vooral aanpasbaar bouwen in de nieuwbouw onderschrijven we en

is ook als zodanig opgenomen in de woonvisie. • Rolstoelwoningen kunnen uiteraard ook buiten woonzorgzones worden

gebouwd. Overigens is het niet zo dat het wonen in een woonzorgzone betekent dat je ook gebruikt maakt van de faciliteiten.

• De gemengde wooncomplexen waar de ANBO voor pleit zijn wel geschikt in specifieke situaties, maar onderschrijven we niet als generiek beleid. Er is te weinig vraag naar dergelijke woonvormen: niet iedereen heeft daar behoefte aan, wil betalen en zich inspannen voor vormen van collectief wonen.

• Corporaties kunnen desgewenst aan het labeloverleg complexen voordragen voor specifieke woonvormen, zoals collectieve woonvormen. Daaronder kunnen ook particuliere kleinschalige initiatieven vallen. Wij ondersteunen het belang van dergelijke initiatieven en bekijken samen met corporaties wat er wettelijk mogelijk is. Er wordt op kleine schaal geëxperimenteerd, bijvoorbeeld met kangoeroewoningen of kleinschalige woonvormen voor gehandicapte kinderen.

Betaalbaarheid

Osiragroep bepleit landelijke maatregelen voor het ontwikkelen van rolstoelwoningen onder de huurtoeslaggrens. Tot die tijd is een gemeentelijke

31

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


vangnet nodig om te voorkomen dat mensen met lage inkomens aangewezen blijven op het wonen in een instelling. Door extramuralisering zijn volgens Osiragroep meer betaalbare huurwoningen nodig voor ouderen en mensen met een beperking, terwijl deze juist flink afnemen in de woonvisie. Bewoners georganiseerd in MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost) vinden dat een zorgzame stad vraagt om gevarieerde en vooral ook betaalbare zorgvormen.

Beantwoording • Alle rolstoelwoningen die in de stad worden gebouwd hebben een huurprijs

onder de huursubsidiegrens. • Wij vinden het van groot belang om het aanbod aan betaalbare huurwoningen

te garanderen, ook aan ouderen en mensen met een beperking. Daarom hebben wij aanbiedingsafspraken met de corporaties gemaakt. 65% van de woningen die jaarlijks vrijkomen worden verhuurd aan de primaire doelgroep met een huurprijs onder de € 520 en 85% met een huur onder de € 615.

• Daarnaast zijn afspraken gemaakt voor nieuwbouw van zorgwoningen en van aanpasbare woningen. In de periode 2007 – 2011 worden 1500 zorgwoningen gebouwd. Daarnaast geldt de afspraak dat er 3000 sociale huurwoningen worden gebouwd, zoveel mogelijk aanpasbaar.

Uitholling begrip WIBO’s

WOUW vindt dat het begrip WIBO wordt uitgehold en vindt dat de gemeente de belofte van de bouw van 8.000 wibo’s moet handhaven. Ook ziet WOUW niets in de suggestie dat in de centrale delen van de stad op de kwaliteit van speciaal voor ouderen bestemde woningen wellicht kan worden bezuinigd.

WMO en samenwerking

De HA mist de volgende onderwerpen bij zorgzame stad: de WMO en het welzijnswerk en de maatregelen tot afstemming tussen diverse instanties over wonen en zorg, zowel stedelijk als per stadsdeel. Osiragroep vraagt om mogelijkheden vanuit de gemeente om voor zorgen welzijnsleveranciers de exploitatie van zorgsteunpunten en ontmoetingscentra haalbaar te maken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een horecabestemming met commerciële mogelijkheden voor buurtrestaurants.

32

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • De gemeente is bezig met het ontwikkelen van nieuwe vormen van

zorgwoningen en het herdefiniëren van definities hierover. Zie daarvoor ook pagina 70 van de concept-woonvisie. De subsidieregeling WIBO’s komt te vervallen, het bouwen van zorgwoningen echter geenszins. In Bouwen aan de stad zijn afspraken opgenomen over de nieuwbouw van zorgwoningen. Overigens bestonden in het aanbod van WIBO’s veel knelpunten in kwaliteit ten opzichte van de behoeften van ouderen wat in leegstand van bestaande WIBO’s resulteert. Met de nieuwe afspraken moeten vraag en aanbod beter op elkaar aansluiten.

• Het getal van 8.000 WIBO’s is niet meer actueel. Er is in 2003 een onderzoek gedaan door RIGO naar de behoefte aan zorgwoningen en woningen voor ouderen in de periode tot 2015. Op basis daarvan zijn afspraken gemaakt met corporaties in Bouwen aan de Stad die leiden tot een toename van 3000 zorgwoningen tot en met 2015 en tot nieuwbouwwoningen sociale huur die zoveel mogelijk aanpasbaar gebouwd worden, met name in woonservicewijken. Daarmee kunnen we voldoen aan de vraag. Het behoeftenonderzoek wordt binnenkort geactualiseerd.

• Wij hechten veel waarde aan samenwerking tussen actieve partijen in wonen zorg en dienstverlening. Zowel in de uitvoering binnen de woonservicewijken, als op beleidsniveau wordt inhoudelijk samengewerkt. Wij maken deel uit van de Stuurgroep Wonen-Zorg-Dienstverlening en van de stedelijke Projectgroep Wonen-Zorg-Dienstverlening. Hierin kunnen onderwerpen als exploitatie uiteraard aan de orde komen.

33

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


8. Duurzame stad

Inspraakreacties op de Duurzame stad komen van Stadsdeel Westerpark, de HA en bewoners georganiseerd in MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost). Essentie van de reacties is dat de ambitie van de Woonvisie wel verder mag gaan: hogere ambities en uitbreiding van de thema’s. Daarnaast is er sinds het opstellen van de concept woonvisie intensief samengewerkt met DMB. Ook dit heeft geleid tot verdere uitwerking van de ambities op dit thema.

Hogere ambities

Stadsdeel Westerpark ziet graag een hogere prioriteit voor duurzaamheid, ook gezien het belang voor betaalbaarheid en verbetering van de woningvoorraad. A.Rammelt pleit voor het stimuleren van de bouw van goede (duurzame materialen), energiezuinige goedkope huurwoningen. De HA mist in de woonvisie het gebruik van de energielabels, die dit jaar worden ingevoerd. De ambitie van college en gemeenteraad is 40% besparing op de CO2-uitstoot in 2025 ten opzichte van 1990. Dit zal in de woonvisie verder worden uitgewerkt naar energiebesparing in de bestaande woningvoorraad. Er kan niet volstaan worden met 20% reductie in 10 jaar in de corporatiesector. Daarbij moet de woonvisie niet alleen aandacht besteden aan energiebesparende maatregelen aan woningen zelf, maar zich ook richten op gedragsverandering van bewoners.

Uitbreiding van de thema’s

De HA mist in de Woonvisie met name de kwaliteit van de woonomgeving als onderdeel van de duurzame stad. Daaronder valt in ieder geval bodem- en luchtkwaliteit, groen, water en parkeren. Daarnaast vraagt DMB aandacht voor de relatie tot de wijkaanpak en de kansen die dat biedt voor kwaliteitsverbetering van woningen en woonomgeving. Tot slot pleit de HA voor ruimte voor het realiseren van eigen ideeën van burgers voor energiebesparing. Zuideramstel maakt zich zorgen over de realisatie van het ontwikkelen van de duurzame stad in de Zuidas. In de huidige visie Zuidas stelt de gemeente wel dat de Zuidas een voorbeeldproject moet worden op het gebied van duurzaamheid, maar aan de op te richten onderneming stelt zij hieraan geen specifieke eisen.

34

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording

De inspraakreacties worden verwerkt in de definitieve tekst van de woonvisie, evenals de ontwikkelingen van de afgelopen maanden. We doen in hoofdstuk 13 van deze nota voorstellen tot wijziging van de tekst. • De ambitie van de duurzame stad wordt aangescherpt om op één lijn te komen

met het Miliebeleidsplan en de energievisie van de gemeente Amsterdam. Dat betekent dat we streven naar 40% CO2-reductie in de bestaande woningvoorraad in 2025 ten opzichte van 1990. Daarbij richten we ons zowel op de corporatiesector als op de particuliere verhuurders en eigenaar-bewoners.

• In de eerste periode van de woonvisie gaan we aan de slag met de corporatiesector om te komen tot concrete afspraken over investeringen en energiebesparing in de bestaande woningen. Daarnaast stimuleren we, onder meer in samenwerking met bewoners(organisaties) en corporaties, projecten gericht op gedragsverandering. Als voorbeeld daarbij noemen we Step2Save. Vanaf 2009 zullen we ons ook meer richten op de particuliere verhuurders en eigenaar-bewoners. Daarvoor wordt een plan van aanpak ontwikkeld in samenwerking met het Klimaatbureau.

• Energielabels nemen we op als instrument voor het overleg met eigenaren en het stimuleren van investeringen.

• De kwaliteit van de woonomgeving nemen we op als onderdeel van de ambitie duurzame stad.

• Vanzelfsprekend gaan wij ervan uit dat bij de ontwikkeling van de Zuidas afspraken worden nagekomen. De moet echter in dat kader geregeld worden en niet via de Woonvisie.

35

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


9. Jongeren en studenten

DUWO Pro Student en de HA ondersteunen het bepleiten van huurtoeslag voor jongeren en studenten van harte. De HA vindt de ambities voor jongerenhuisvesting te laag. In de notitie over jongerenhuisvesting is gekozen voor een scenario waarbij slecht 40% van de jongeren wordt geholpen. Als vijftig procent van de jongeren aan een woning wordt geholpen dan is er meer dan een verdubbeling van het aantal woningen nodig: bijna 11.000. Meer en sneller bouwen door bijvoorbeeld ook de particuliere sector lijkt, naast creatieve oplossingen in kantoren en dergelijke, hier de enige optie. Ook Maazo pleit voor voldoende huisvesting voor jongeren. De ARS stelt dat er meer mogelijkheden moeten komen voor jong talent in de stad, dit kan het beste worden gewaarborgd door in de vorm van tijdelijke voorzieningen met een hoge omloopsnelheid. De tijdelijke containerdorpen voor studenten, die de laatste jaren op verschillende plekken in de stad zijn verrezen, voldoen uitstekend. Er zijn nog andere mogelijkheden denkbaar, die soms al op kleine schaal worden toegepast, zoals het tijdelijk verhuren van sloopwoningen of het geschikt maken van leegstaande bedrijfspanden of kantoren. Het zou wenselijk zijn als de mogelijkheid tot tijdelijke contracten ook in de reguliere woningvoorraad toepasbaar zou zijn. DUWO Pro Student vreest dat, in het gevecht om een plaatsje in de Topstad, studenten (en jongeren) – als starters met een laag inkomen - als een van de eersten buiten de boot zullen vallen. Grond is schaars en duur, studentenhuisvesting weinig lucratief. Met andere woorden, studentenhuisvesting komt niet vanzelf tot stand en heeft een extra steun in de rug nodig. DUWO Pro Student en de AFWC stellen dat hen uit de Woonvisie niet duidelijk

wordt hoe de gemeente de overstap van tijdelijke (waar de nadruk op lag de

afgelopen jaren) naar permanente studentenhuisvesting wil maken. Wat bieden we

studenten aan als vanaf 2009 grote aantallen tijdelijke studenteneenheden

wegvallen? Bovendien, stelt DUWO, is de exploitatietermijn van tijdelijke eenheden

tekort om investeringen terug te verdienen. Studentenwoningen alleen maar voor

de tijdelijkheid, is op de lange termijn niet vol te houden en geen oplossing voor het

tekort. DUWO Pro Student vraagt niet om studenten voorrang te geven op andere groepen in de stad, maar om op bepaalde plaatsen, nabij het centrum of de onderwijsinstellingen van de stad, een duidelijke keuze te maken voor studenten en

36

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


deze in samenspraak met de ondertekenaars van de Intentieovereenkomst Studentenhuisvesting te concretiseren. DUWO Pro Student wijst op de positieve bijdrage van (tijdelijke) studentenhuisvesting op de ontwikkeling van gebieden zoals de Houthavens en het NDSM-terrein. DUWO Pro Student wil graag, in lijn met het advies van de Onderwijsraad, dat Amsterdam een plek aanwijst voor de ontwikkeling van een echte campus. DUWO Pro Student ondersteunt het voorstel in de woonvisie om nieuw beleid te ontwikkelen voor de ombouw van kantoren. Kostenverlaging moet daarin speerpunt zijn, vooral met het oog op de betaalbaarheid voor de studenten. Tot slot pleit DUWO Pro Student voor onderzoek naar de mogelijkheid om ook de koopsector voor studenten bereikbaar te maken. MAAZO doet het voorstel om startersleningen te regelen voor alle ex-studenten.

Beantwoording

• Voor jongerenhuisvesting en voor studentenhuisvesting zijn afzonderlijk twee

uitvoeringsplannen uitgewerkt en vastgesteld. Voor beide uitvoeringsplannen is

een speciaal Uitvoeringsteam Jongeren- en Studentenhuisvesting in werking,

waar concrete problemen worden aangepakt en oplossingen worden gevonden.

Vragen over de aanwijzing van een plek voor de ontwikkeling van een echte

campus, de ombouw van kantoren voor studenten en jongeren en onderzoek

naar de mogelijkheid om ook de koopsector voor studenten bereikbaar te

maken, worden aan dit Uitvoeringsteam geadresseerd. Deze onderdelen zullen

we voor de Woonvisie niet verder uitwerken. Hieronder geven we nog wel

antwoord op enkele concrete vragen.

• De ambities voor jongerenhuisvesting zijn al eerder besproken, er zijn

afwegingen gemaakt met andere prioriteiten en de gemeenteraad heeft

daarover besluiten genomen. Meer kunnen we op dit moment niet doen.

• In het Uitvoeringsplan Studentenhuisvesting staan concrete voorstellen voor

permanente studentenhuisvesting: nieuwbouw, labellen en omzetten van

kantoren van studentenwoningen. Ook zijn we op dit moment bezig met het

aanwijzen van specifieke geschikte locaties voor studenten.

37

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


10. Regio

Diemen, Purmerend, de Stadsregio Amsterdam, de AFWC, Ymere, de HA en de ARS prijzen de regionale aanpak van de Woonvisie, maar vinden dat Amsterdam hierin nog verder zou moeten gaan. De woningmarktanalyse is nog te veel bezien vanuit Amsterdams oogpunt en ook de oplossingen worden niet vanuit dit licht bekeken. Ook de ARS dringt er daarom bij het Amsterdamse gemeentebestuur op aan het voortouw te nemen in de samenwerking met de andere gemeenten in de regio, zodat de volgende Woonvisie ook echt over wonen in de metropool zal gaan. De AFWC vindt dat de plannen voor nieuwe regionale afspraken op het gebied van de woonruimtebemiddeling ontbreken. Dit zou als ‘nieuw beleid’ moeten worden toegevoegd. De Stadsregio Amsterdam en ook Purmerend mist een duidelijke visie op de rol die Amsterdam voor zichzelf ziet m.b.t. nieuwbouw in de regio. Hoe moet, naar de mening van Amsterdam, de nieuwbouw opgave kwalitatief worden ingevuld, zodanig, dat ze bijdraagt aan een gezonde metropoolvorming? Welke metropolitane woonmilieus onderscheidt Amsterdam? Welke daarvan behoeven uitbreiding? Welke opgave ziet de stad daar voor zichzelf en welke voor de regiogemeenten? Hoe kijkt Amsterdam bijvoorbeeld aan tegen de creatie in de regio van andere topwoonmilieus dan hoogstedelijke? Maar tevens ook: wat zou Amsterdam kunnen bijdragen aan de realisatie van de woningbouwopgave van met name Almere en Haarlemmermeer? De gemeente Haarlemmermeer bevreemdt het dat de Woonvisie op pag. 69 signaleert dat regiogemeenten onvoldoende sociale (huur)woningen produceert. Haarlemmermeer heeft in zijn woonvisie voor alle nieuw te ontwikkelen bouwlocaties een ophoging opgenomen van het sociale programma tot 40%. De gemeente Diemen vindt het gebruiken van de aanwijzigingsbevoegdheid onwenselijk en stelt dat er betere manieren zijn om de sociale voorraad in de regio te behouden. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld het maken van regionale prestatieafspraken met corporaties. De gemeente Amstelveen onderschrijft de in de Woonvisie aangegeven ambities met betrekking tot enerzijds het ontwikkelen van een topstad en anderzijds het beschermen van de zwakkere groepen in Amsterdam. Verder vragen de gemeenten Amstelveen en Purmerend zich af hoe in regionaal verband oplossingen gevonden kunnen worden voor problemen op de woningmarkt.

38

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Purmerend wil graag naar een regionale differentiatie van de liberalisatiegrens. Voorts ziet zij kansen voor het gezamenlijk optrekken op het gebied van Duurzaamheid (duurzame Metropool) en toetsing van corporatie fusies.

Beantwoording • De Woonvisie is geschreven vanuit de visie dat Amsterdam deel uit maakt van

een regionale woningmarkt, de Amsterdamse Metropool. Het is echter geen regionale woonvisie en dus kan Amsterdam geen regionaal beleid uitzetten. Wel doen we in de Woonvisie het voorstel om meer dan nu af te stemmen met de regio over nieuw te bouwen woonmilieus, het waarborgen van een zo open mogelijke woningmarkt en het oplossen van problemen op de regionale woningmarkt. Amsterdam zet in op gezamenlijkheid en wil een rol spelen bij het aangaan van deze discussies. Daarvoor is het noodzakelijk dat iedereen eerst zijn eigen denkbeelden op papier heeft. Vooralsnog zien wij daarom geen reden om regionale prestatieafspraken te gaan maken.

• Ook de afstemming rond sociale huurwoningen moet in regionaal verband een plek krijgen. De gemeente Amsterdam ziet de aanwijzigingsbevoegdheid als een laatste middel om een goede verdeling van sociale huurwoningen binnen de regio voor elkaar te krijgen.

• Wij zijn verheugd dat Haarlemmermeer een grote bijdrage wil leveren aan de productie in de sociale sector en dat Purmerend wil bijdragen aan een duurzame Metropool.

• Een gedifferentieerde liberalisatiegrens zal worden meegenomen in de discussie met het Rijk.

• Toetsing van corporatie fusies wordt in het algemeen met een andere betrokken gemeente besproken.

39

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


11. Rollen en taken

Algemeen

Het onderwerp rollen en taken vormt ook een belangrijk onderdeel van de inspraak. De mening is met name dat rollen en taken onvoldoende zijn uitgewerkt en meer aandacht behoeven in de Woonvisie. Onder andere wordt genoemd een grotere betrokkenheid van burgers in bouwproces, de invulling van de rol van stadsdelen en meer aandacht voor de particuliere sector.

Participatie

De AFWC reageert op de tekst over participatie. Zij vinden de uitspraak ‘zonder overeenstemming geen sloop of renovatie” te absoluut en te ver gaan. De HA vindt dat zowel het Amsterdams Steunpunt Wonen, als de Wijksteunpunten Wonen als de HA zelf, beter bij de taak- en rolverdeling betrokken kunnen worden. De HA zegt dat bewoners genoeg hebben van steeds weer eenmalige kortlopende projecten in het kader van participatie over bewoners. Zij vinden dat bewoners moeten kunnen rekenen op langdurige structurele ondersteuning zoals geboden wordt door de Wijksteunpunten Wonen. De HA stelt voor om deze Steunpunten voor de duur van deze woonvisie in ieder stadsdeel te handhaven. Daarnaast onderschrijven zij het belang van financiële middelen en begeleiding van bewonersinitiatieven. Ook de vernieuwing van participatievormen en het bereiken van nieuwe groepen bewoners wordt door de HA van harte ondersteund en nagestreefd. De Key zoekt naar nieuwe manieren om bewoners meer invloed op hun eigen woonomgeving te geven en vraagt bewoners anderzijds hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dat doet de Key bijvoorbeeld door buurtinitiatieven te ondersteunen.

Beantwoording • Bestaande afspraken over sloop/nieuwbouw blijven bestaan, maar wij hechten er

groot belang aan dat er bij nieuwe sloopbesluiten kritisch gekeken en afgewogen wordt of sloop echt nodig is. Daarbij is overleg met en inspraak van bewoners noodzakelijk. Het is echter niet de bedoeling dat elke afzonderlijke bewoner in moet stemmen voordat besloten kan worden tot sloop. De tekst zal hierop worden aangepast (Bewoners pag. 63).

• Op de rol van de HA en de Wijksteunpunten Wonen wordt in de woonvisie ingegaan. Daarbij verwijzen we naar de afspraken die in de Beleidsovereenkomst

40

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


zijn gemaakt. Daarin wordt de rol van de HA binnen de stad erkend en gedefinieerd. De invulling daarvan zal in de praktijk plaats moeten vinden.

• Wat de Wijksteunpunten betreft wordt nadrukkelijk aangegeven dat zij een belangrijke taak hebben bij het bevorderen van participatie van bewoners op het gebied van beheer en leefbaarheid. Op basis van een evaluatie zal op korte termijn besloten worden over de toekomst van de Wijksteunpunten Wonen en de financiële verantwoordelijkheidsverdeling daarbij. De eerste signalen zijn positief en wijzen in de richting van voortzetting van de Wijksteunpunten.

• De Woonvisie gaat uitgebreid in op de rol van bewoners niet alleen als participant, maar ook als coproducent. Niet alleen in de Beleidsovereenkomst Wonen 2007 t/m 2010, maar ook in verschillende gebiedsovereenkomsten wordt die rol van de bewoners bevestigd en onderstreept. In de woonvisie wordt benadrukt dat projectleiders en projectorganisaties de taak hebben om die rol in de projecten ook gestalte te geven.

Stadsdelen

Stadsdeel Westerpark valt het op dat de stadsdelen nauwelijks genoemd worden in hun rol, terwijl het de stadsdelen zijn die invulling geven aan veel van de doelstellingen en hierover afspraken maken met corporaties en marktpartijen. Het stadsdeel noemt als voorbeeld de integrale buurtontwikkelingsplannen voor vier buurten, waarmee gewerkt wordt aan verbetering van de woningvoorraad, openbare ruimte, economisch klimaat en versterking van de sociale pijler.

Beantwoording • De verdeling van rollen en taken van stadsdelen is inderdaad op onderdelen

beperkt uitgeschreven in de Woonvisie. De tekst zal hierop aangepast worden (pag 65). Met name de rol van stadsdelen en de particuliere sector zal verder worden uitgewerkt.

Particuliere sector

De HA dringt aan op het maken van afspraken met de particuliere sector door een vergelijkbare overeenkomst als de beleidsovereenkomst. Op deze manier kan wellicht een deel van de particuliere voorraad voor de sociale huur behouden blijven. Als de gemeente wil uitgaan van een gelijke marktpositie van zowel de particuliere als de sociale sector dan lijkt het sluiten van een dergelijke overeenkomst zelfs een noodzaak. De HA vindt het positief dat er naast de handhaving door DW en de Wijksteunpunten Wonen sprake is van het instellen van een gedragcode van en voor particuliere verhuurders bij splitsen. Dit is juist in een overspannen markt van belang.

41

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Stadsdeel Centrum geeft aan dat een groot deel van de woningen in de centraalstedelijke zone is in handen van particulieren. Daaraan wordt in de woonvisie nu wat summier aandacht besteed. Ook al zijn de mogelijkheden beperkt, ook hier is gemeentelijke inzet gewenst. Centrum geeft als voorbeeld het afsluiten van convenanten in het kader van grote particuliere woningbouwprojecten. Vastgoed Belang wil als belangenorganisaties van particuliere beleggers in vastgoed, een bijdrage leveren aan het realiseren van het beleid. Vastgoed Belang wil haar mogelijkheden inzetten en is bereid daarover afspraken te maken. Men noemt met name twee onderwerpen: de zorgzame stad en de duurzame stad. Vastgoed Belang stelt een gedragscode voor van gemeente(n) waarin een normaal te normeren rendement wordt gerespecteerd van particuliere beleggers.

Beantwoording • Met ca. 80.000 woningen is de particuliere huurwoningenvoorraad een niet weg

te denken onderdeel van de Amsterdamse woningmarkt. In de Woonvisie wordt het belang van betrokkenheid van de organisaties van particuliere verhuurders bij het ontwikkelen van het woonbeleid ook benadrukt. Wij zullen nog enkele voorstellen doen voor aanvullingen in de tekst (pag. 66).

• In het verleden heeft de gemeente al eens aangegeven wel tot afspraken te willen komen met de particuliere sector. De daadwerkelijke uitwerking van dergelijke afspraken is altijd lastig gebleken, omdat de particuliere sector in Amsterdam sterk versnipperd is en een echt aanspraakpunt waarmee de afspraken kunnen worden gemaakt ontbreekt. De gedragscode voor de particuliere sector is een nieuwe testcase in hoeverre het lukt om met deze sector generieke afspraken te maken.

• Het maken van afspraken met de particuliere sector is zeker niet uitgesloten. Op gebiedsniveau, of op projectniveau, of met een individuele eigenaar kunnen dergelijke afspraken zeker zinvol zijn. In stadsdelen zijn zulke afspraken (onder meer in kader van het splitsingsbeleid) ook gemaakt. Wij willen het maken van deze afspraken ook verder stimuleren. Daarbij kan het gaan over afspraken om een kwaliteitsimpuls te geven, afspraken over het behoud van een deel van de woningen in de betaalbare voorraad (al dan niet in relatie tot splitsen en verkopen) en alle andere thema’s van het woonbeleid.

• Wij zijn blij met de positieve reactie van Vastgoed Belang en zijn benieuwd naar goede voorstellen en ideeën.

Rol gemeente

Voor de Dienst Wonen ziet de HA een coördinerende rol weggelegd als het gaat om de stadsdeelvisies en de afstemming met de stedelijke visie.

42

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Particulier Opdrachtgeverschap

De Stichting SPOUW wil graag meer aandacht voor collectief particulier opdrachtgeverschap (cpo). Uit eigen bevindingen blijkt dat het ontzettend moeilijk is iets te ontwikkelen. Met name de eerste fase, het verwerven van betaalbare grond, blijkt een probleem. De Stichting SPOUW stelt daarom voor om vanuit de Gemeente een “makelaar” aan te stellen die burgers ondersteunt bij cpo-initiatieven. Deze makelaar begeleidt het initiatief en doet waar mogelijk voorstellen ter voorbereiding van politieke en bestuurlijke beslissingen, die nodig zijn om dergelijke projecten daadwerkelijk te realiseren. De makelaar kent de kansen bij corporaties en weet kansen te creëren om grondposities of bestaande complexen voor dit doel te bestemmen. De AFWC wil samen met de gemeente zoeken naar manieren om vervolg te geven aan de ambitie om concrete projecten op het gebied van particulier opdrachtgeverschap te ontwikkelen. De AFWC stelt echter ook dat particulier opdrachtgeverschap, al dan niet in een collectieve vorm, in onze ingewikkelde stedelijke omgeving per saldo een betrekkelijk bescheiden plaats zal innemen. De Key vindt het bevorderen van (collectief) particulier opdrachtgeverschap de ultieme vorm van emancipatie. De Key heeft al enkele concrete projecten met collectief opdrachtgeverschap op haar naam staan. Daarnaast geeft de Key aan dat zij in Almere een groot aantal woningen met particulier opdrachtgeverschap en de mogelijkheid van een MGE-constructie realiseren. Op deze manier komt particulier opdrachtgeverschap binnen het bereik van lagere inkomens. De Key wil graag verder praten over de mogelijkheden dit concept ook in Amsterdam toe te passen.

43

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • Wij zijn voorstander van particulier opdrachtgeverschap zowel individueel als

collectief in zowel de nieuwe als bestaande voorraad. In de Woonvisie wordt expliciet ingegaan op het belang van (collectief) particulier opdrachtgeverschap. In de praktijk is de gemeente sinds 2003 op het Steigereiland bezig met individueel en collectief particulier opdrachtgeverschap.

• Om dit onderwerp verder onder de aandacht te brengen en de mogelijke scepsis van partijen weg te nemen is – naar aanleiding van de notitie Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, beter en goedkoper!" van de raadsleden Haffmans en Buurma-Haitsma - in oktober 2007 een stadsbrede conferentie georganiseerd door de woningbouwregisseur van het ontwikkelingsbedrijf in samenwerking met de SEV.

• De volgende stap is een is een intensieve kennisuitwisseling tussen Almere (waar dit instrument breed wordt ingezet) en Amsterdam waarvoor een informatiebijeenkomst in Almere met wethouder Duivensteijn wordt georganiseerd.

• Daarnaast verwachten wij van corporaties dat zij bij dit onderwerp een actieve rol zullen spelen. Wij waarderen dan ook de inzet die de Key op dit gebied pleegt.

• In al deze gevallen is het Ontwikkelingsbedrijf Amsterdam het kenniscentrum voor (collectief) particulier opdrachtgeverschap en fungeert in die hoedanigheid ook als contactpersoon bij initiatieven van burgers op dit terrein.

44

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


12. Gebieden

Algemeen De Key vindt dat de Woonvisie niet duidelijk maakt welke ambities meer voorrang krijgen dan andere ambities in een gebied. Graag zou de Key vernemen hoe de gemeente de gebiedsgerichte uitwerking ziet.

Beantwoording De veelheid aan bewoners, doelgroepen en doelstellingen, die inherent zijn aan een grote stad, rechtvaardigt ons inziens de veelheid aan ambities in de Woonvisie. In de gebiedsuitwerkingen maken we vervolgens wel degelijk keuzes en geven daarmee per gebied voorrang aan bepaalde ambities boven andere.

Opmerkingen ten aanzien van gebied 1: Centraal stedelijke zone Stadsdeel Centrum onderschrijft de conclusies op pagina 93, maar zouden graag uitgebreid zien met aandacht voor stedelijk georiënteerde gezinnen in het centrum (en dan niet alleen de gezinnen met een hoog inkomen, maar ook de gezinnen met een middeninkomen). Het middensegment en met name de gezinnen daarbinnen vormen de ruggengraat van de stad en door woningen voor middeninkomens te realiseren wordt de doorstroming op gang gebracht. Concreet is er vooral een tekort aan woningen van 80-90 m2 die nog voor middeninkomens te betalen zijn. Daar wil stadsdeel Centrum zich sterk voor maken in het overleg met de corporaties. Ook stadsdeel Zuideramstel vindt het belangrijk dat ook in het centraal stedelijk gebied ruimere woningen voor de middengroepen worden gerealiseerd om een deel van de inwoners de gelegenheid te geven door te stromen binnen de wijk. Stadsdeel Zuideramstel maakt zich ernstig zorgen over de differentiatie van de woningvoorraad in de Zuidas en de mogelijkheden voor lagere en middengroepen. De goedkope woningen in de Zuidas worden zeer klein, maar ook de woningen in het middensegment worden maar 40 m2 en zijn alleen geschikt voor éénpersoons-huishoudens. Corporaties bouwen nauwelijks in de Zuidas. Het stadsdeel vraagt daarom extra aandacht voor het behoud van de ongedeelde stad in de Zuidas. Verder wil het stadsdeel op de Zuidas woningen en voorzieningen toevoegen voor mensen met een beperking, omdat dat meer en betere woningen oplevert dan het aanpassen van de bestaande woningvoorraad. De Kamer van Koophandel echter vindt dat de Zuidas ontwikkeld dient te worden voor het topkader en dus geen 30% sociale woningbouw hoeft te omvatten.

45

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


ZuiderAmstel mist enkele onderdelen in de gebiedsbeschrijving. De Rivierenbuurt is een onderdeel van Plan-Zuid met architectuur van de Amsterdamse School. Het is nog steeds een zeer gewilde woonbuurt. De Zuidas wordt in de beschrijving te kort gedaan door alleen voor te stellen als studentenwijk voor de VU. Hier zijn 8.000 – 10.000 woningen gepland, circa 1,1 miljoen m2 kantoren en 1,3 miljoen m2 voorzieningen. Het is de bedoeling dat hier het tweede centrum van Amsterdam wordt gerealiseerd.

Antwoord • Ook wij vinden dat middeninkomens een belangrijke groep zijn voor de centraal

stedelijke zone. Echter vanwege de hoge marktdruk zijn betaalbare woningen van enige oppervlakte voor gezinnen met een middeninkomen vrijwel niet te realiseren in de centrumgebieden van de stad. We hebben weinig instrumenten tot onze beschikking en gezien de kosten die ermee gemoeid zijn, kiezen we in dit gebied voor andere prioriteiten.

• Wij zijn het er van harte mee eens dat ook op de Zuidas een gemengd woonmilieu moet ontstaan. Deze discussie en de verdere uitwerking van de plannen vindt plaats in het Bestuurlijk Overleg Zuidas. Daarbij gaan wij ervan uit dat in de Zuidas een gedifferentieerd aanbod voor diverse doelgroepen komt, dus ook aanpasbare woningen voor mensen met een beperking of zorgbehoefte. In de afspraken die hierover gemaakt worden met de gebiedsontwikkelaars zal dit aan bod komen.

• De gebiedsbeschrijving van de centraal stedelijke zone zal voor stadsdeel Zuideramstel, de Rivierenbuurt en de Zuidas worden aangepast (pag. 90-121).

Opmerkingen ten aanzien van gebied 2: 19e eeuwse ring en gordel 20-40 Stadsdeel Bos en Lommer vindt dat bij de locatiekeuze van voorzieningen zoals musea, kenniscentra, culturele instellingen de mogelijkheden en voordelen van situering in de ontwikkelingsgebieden nadrukkelijk prioriteit moeten krijgen. Zij willen in dit kader de invulling van het GAK-gebouw onder de aandacht brengen, maar ook elders in het stadsdeel doen zich mogelijkheden voor. Dit aspect en de aandacht van de positieve spin-off van dit soort ontwikkelingen missen zij in de concept-woonvisie. Verder kan Bos en Lommer zich vinden in de indeling van het stadsdeel bij het gebied 19e eeuwse ring en gordel 20-40, mits erkent wordt dat voor Bos en Lommer een actief investeringsbeleid onontkoombaar is. Stadsdeel Westerpark vindt de omvangrijke daling van de goedkope woningvoorraad niet verantwoord en staat in geen relatie tot de werkelijkheid in Westerpark en stadsdelen met een vergelijkbare voorraad. Ook vraagt Westerpark zich af hoe deze berekening tot stand is gekomen. Uit recente participatietrajecten

46

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


in stadsdeel Westerpark, maar ook uit verkiezingsuitslagen, is gebleken dat er in onze buurten weinig draagvlak is voor een grote afname van het goedkope segment. In Westerpark blijft een overmaat aan goedkope huurwoningen dan ook een bestuurlijk uitgangspunt. Tot slot wil Westerpark graag meer ruimte om woningen voor jongeren te labelen in Westerpark, omdat onze woningvoorraad bij uitstek geschikt is voor deze groep. Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer geeft aan dat zij zich niet op alle fronten thuis voelt in gebied 2 19e eeuwse ring en gordel ’20-’40. Herkenbaar is de tweespalt tussen betaalbare huurwoningen in de sociale sector enerzijds en dure koop of huur anderzijds. Tegelijkertijd wijkt Oost-watergraafsmeer af van onze collegastadsdelen in gebied 2. In de Woonvisie staat dat er nauwelijks nieuwbouwlocaties zijn in gebied 2, het stadsdeel rekent echter op ongeveer 7000 woningen in de nieuwbouw. Het gaat dan met name om het project Wibaut aan de Amstel, dat ongeveer eenderde van het stadsdeel beslaat. Verder vraagt het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer steun om de betaalbare woningvoorraad in het stadsdeel voldoende te beschermen en om een zorgvuldige beleidsafweging te maken ten aanzien van verkoop van sociale huurwoningen en het splitsen in de particuliere huursector. Ook vraag het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer om creativiteit in het ontwikkelen van nieuwe instrumenten voor woningen in het middensegment, zowel voor bestaande bouw als nieuwbouw ook in Oost-Watergraafsmeer. Tot slot meldt het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer dat zij voor in Overamstel een locatie voor de Akropolis hebben gevonden.

Beantwoording • Het aanbod van culturele voorzieningen kan absoluut een belangrijke bijdrage

leveren aan de ontwikkeling van de stad en ontwikkelingsgebieden in het bijzonder. Het gaat echter voorbij de reikwijdte van deze Woonvisie om daar een concrete invulling aan te geven.

• De prognose van de voorraad in 2020 is gebaseerd op sloop, nieuwbouw, verkoop en huurontwikkelingen. De prognose heeft betrekking op het gehele gebied 2, voor Westerpark kan de prognose anders uitpakken. Uiteraard is desalniettemin een afname in het aandeel goedkope voorraad te verwachten door de verkoop van huurwoningen en bouw van koopwoningen (Houthavens).

• Ongedeeldheid is het uitgangspunt voor het Wonen in Amsterdam, en dus ook voor Westerpark en Oost-Watergraafsmeer. Wij menen met de huidige voorstellen een zorgvuldige afweging gemaakt te hebben tussen het creëren van meer woningen in het middensegment en betaalbaarheid.

• Het labelen van jongerenwoningen maakt onderdeel uit van het Uitvoeringsplan Jongeren. Het grootste deel hiervan zal in Nieuw West gelabeld worden, maar ook in andere stadsdelen kan eventueel op deze manier ruimte gemaakt worden voor jongeren.

47

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


• Terecht vraagt het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer aandacht voor de nieuwbouwlocatie Wibaut aan de Amstel. In de Woonvisie staat echter alleen bij gebied 1 dat er weinig nieuwbouwlocaties zijn. De tekst behoeft dus geen aanpassing.

Opmerkingen ten aanzien van gebied 3: Nieuw West De ARS stelt dat bij (vervangende) nieuwbouw zou op het schaalniveau van geheel naoorlogs West bewuster een differentiatie moeten worden aangebracht tussen deelgebieden die zich lenen voor verdichten in de richting van een stedelijk milieu en deelgebieden die zich meer lenen voor een gezinsvriendelijker milieu. In die laatste gebieden passen ook compacte vormen van grondgebonden wonen. Als die in de plaats komen van krappe portieketagewoningen zou dat ter plekke per saldo best tot verdunning mogen leiden. Kwaliteit en toekomstwaarde, niet kwantiteit zouden daarbij voorop moeten staan. Stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer vindt dat de Woonvisie goed de ambities weergeeft voor het Wonen in Nieuw-West en in het bijzonder het stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer. Verder zou het stadsdeel graag zien dat de afspraak om in 2015 uit te komen op 45% goedkope en betaalbare voorraad in Nieuw-West te laten gelden per stadsdeel. Dit omdat het stadsdeel zich zorgen maakt over deze doelstelling en het feit dat er nog veel vernieuwd moet worden in het stadsdeel. Om goed zicht te houden op de woningvoorraad in Nieuw West wil het stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer twee keer per jaar in het Bestuurlijk Overleg Koers Nieuw West een monitor van de betaalbare voorraad laten zien, zodat indien nodig interventies kunnen worden gepleegd om het einddoel te halen. De Bewonersorganisatie Pro West vindt dat er in Nieuw West te veel gesloopt wordt, ten koste van sociale huurwoningen (zie ook Hoofdstuk 4, middensegment en betaalbaarheid). Zij willen in de Woonvisie bij gebied 3 graag opgenomen zien dat er een accentverschuiving zal plaatsvinden van sloop/nieuwbouw naar renovatie. Verder vinden ze dat er in de nieuwbouw meer voor bestaande bewoners gebouwd moet worden in plaats van dure huur en koop die vervolgens leeg komen te staan. Tot slot vinden zij dat de woningbouwplannen de bestaande ruimtelijke structuur van Nieuw West ernstig schaden: nieuwbouw dient beter te worden ingepast in de bestaande stedenbouwkundige structuur (het AUP). Ook vinden ze de kwaliteit van de openbare ruimte te wensen overlaten.

48

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • De behoefte aan kwaliteit, zoals gesteld door de ARS, is het uitgangspunt van

de Raamovereenkomst Parkstad. De kwantitatieve woningopgave blijft echter belangrijk voor Amsterdam en Nieuw West. De exacte invulling van de nieuwbouw zal per gebied bepaald worden en wordt niet voorgeschreven in de Woonvisie.

• De Woonvisie leent zich er niet voor specifieke doelstelligen per stadsdeel te formuleren, dus ook niet een gewenst percentage sociale huurwoningen. Dat is eventueel een afspraak die het stadsdeel bestuur zelf kan maken met de in het stadsdeel actieve corporaties al past dit niet geheel bij het principe van de aanbiedingsafspraken. Uiteraard verzorgt de centrale stad wel de noodzakelijke monitoriong om de gemaakte afspraken te toetsen.

• Zoals al eerder gesteld beseffen we dat sloop-nieuwbouwprojecten ingrijpende gevolgen kan hebben voor individuele bewoners en wordt een pleidooi gedaan om bij nieuwe projecten nog eens goed naar de afweging sloop of behoud te kijken. Toch is dit voor de gewenste kwaliteitsverbetering en differentiatie soms onontkoombaar. Tegelijkertijd leiden deze projecten tot kwaliteitsverbetering en bieden ze de bewoners door de unieke voorrangspositie een kans op een gewenste stap in hun wooncarrière, bijvoorbeeld naar een aanpasbare woning of een woning met meer kamers. Dit is één van de redenen waarom veel bewoners de keuze voor sloop/nieuwbouw wel steunen.

• Voor het meer rekening houden met het AUP verwijzen we naar de diverse ruimtelijke ordeningsdocumenten die hier uitspraken over doen.

Opmerkingen ten aanzien van gebied 4: Amsterdam-Noord Stadsdeel Amsterdam-Noord vindt dat de eigen kracht en kwaliteiten van Amsterdam-Noord meer tot uiting moeten komen in de ‘Verkenning over Amsterdam-Noord’. Hierin wordt nu een sterke link gelegd met het meeliften op het succes van het centrum. Daarnaast geeft het stadsdeel Amsterdam-Noord aan dat er in de tekst gesproken wordt over aanhoudende klachten over beheer en leefbaarheid. Amsterdam-Noord scoort in de monitoren echter niet slechter dan andere delen van de stad. Het stadsdeel herkent deze uitspraak niet. Stadsdeel Amsterdam-Noord geeft verder aan dat meerdere keren verwezen wordt naar Amsterdam-Noord als concurrerend milieu voor gebieden als Almere en Purmerend. Dit doet geen volledig recht aan de ontwikkelingen in het stadsdeel, zij willen tevens de aandacht vestigen op de ontwikkeling van omvangrijke stedelijke woonmilieus (Overhoeks, CAN-gebied, Buiksloterham) en op de potentie van Oud Noord.

49

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Ten slotte noemt stadsdeel Noord dat toevoeging van nieuwe sociale huurwoningen nog steeds van groot belang is voor het stadsdeel, zij willen dat expliciet benoemd zien. De bewonersorganisatie IWB-N (Initiatief Betaalbaar Wonen Amsterdam-Noord) maakt zich grote zorgen over de afname van sociale huurwoningen in het stadsdeel. Zij vinden de verwachte inkomensverbetering veel te optimistisch en zijn daardoor van mening dat de omvang goedkope en betaalbare sociale woningvoorraad niet verder mag slinken en zelfs fors zal moeten stijgen. De IWB-N heeft ter toelichting een eigen berekening van de verwachtingen ten aanzien van inkomensontwikkeling en voorraad in stadsdeel Noord toegevoegd.

Beantwoording • Naast de gunstige ligging dichtbij het centrum van Amsterdam heeft

Amsterdam-Noord beslist eigen kwaliteiten die het gebied maken tot wat het nu is. Hiermee sluit de schets goed aan bij de ‘Verkenning over Amsterdam-Noord’.

• Het is inderdaad zo dat uit Wonen in Amsterdam blijkt dat stadsdeel Amsterdam- Noord redelijk gemiddeld scoort op leefbaarheid en zelfs beter dan de andere naoorlogse stadsdelen. Het is echter wel zo dat de leefbaarheid in Noord de afgelopen jaren het sterkst gedaald is en dat geeft reden tot waakzaamheid. De tekst van de Woonvisie zal op dit punt genuanceerd worden.

• De nieuwe stedelijke woonmilieus komen inderdaad erg weinig aan de orde in de huidige tekst, deze zal hierop aangepast worden.

• Om het belang van sociale nieuwbouw voor Noord te benadrukken voor het idee van 30% sociaal op stadsdeelniveau aan de tekst toegevoegd.

• Wij hebben veel waardering voor de grondige analyse in het IBW-N-rapport. Een aantal constateringen is echter betwistbaar, zoals die m.b.t. de fasering en het rendement van sloop/nieuwbouw, de omvang van de voor de doelgroep benodigde kernvoorraad en het resultaat van splitsing en verkoopbeleid. Wij zien de reactie van het IWB-N daarom als een aansporing om – onder andere door monitoring van de huur- en inkomensontwikkeling - zeer alert te zijn op de trends rond de sociale huurvoorraad en waar mogelijk en nodig bij te sturen. De beleidsvoorstellen uit de Woonvisie zullen niet aangepast worden. Het stadsdeel Amsterdam-Noord zal na overleg met de Dienst Wonen separaat reageren op de berekeningen in de rapportage en blijft hierover in gesprek met de IBW-N.

Opmerkingen ten aanzien van gebied 5: Zuidoost Stadsdeel Zuidoost wil de tekst positiever maken door de eerste twee alinea’s van de gebiedsgebeschrijving om te draaien. Verder willen zij graag minder nadruk op allochtone middenklasse, middenklasse alleen is voldoende.

50

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Ook Rick Eggink, bewoner uit Zuidoost, vindt zich af waarom de tekst voor Zuidoost in de Woonvisie alleen gericht is op de allochtone middenklasse. Hij vraagt zich ook af hoe de toewijzing rond woningen in het middensegment geregeld gaat worden. Een aantal bewoners, die via MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost) een reactie hebben gegeven op de Woonvisie, benadrukken dat er een goede mix moet komen van wonen en werken en dat leegstaande kantoren gebruikt moeten worden voor culturele voorzieningen of woningen. Er moeten geen nieuwe kantoren komen. Ook stellen deze bewoners dat de nieuwbouw meer tegemoet moet komen aan de behoeften van alleenstaanden, senioren en starters. Nieuwbouw mag gevarieerder en meer vernieuwend zijn dan nu. Tot slot geven deze bewoners, georganiseerd via Maazo, aan dat aandacht voor leefbaarheid in de breedste zin van het woord belangrijk is. Het gaat dan om aandacht voor de openbare ruimte, ruimte voor ontmoetingsplekken, fietsvoorzieningen, veiligheid en schone lucht.

Beantwoording • Het beleid in Zuidoost is erop gericht om de middenklasse, waaronder de

allochtone middenklasse, te behouden. De tekst zal hierop aangepast worden (pag. 118). Ook zal de tekst op voorstel van het stadsdeel Zuidoost positiever gemaakt worden.

• Toewijzing van woningen in het middensegment is niet gerelateerd aan afkomst. Toewijzing zal gaan volgens de aanbiedingsafspraken met woningcorporaties. Hierin is geregeld dat 65% van alle vrijkomende huurwoningen met een huur tot maximaal € 520 worden toegewezen aan lage inkomens en ten minste 85% wordt toegewezen aan huishoudens met een inkomen tot de voormalig Ziekenfondsgrens. Koopwoningen en huurwoningen met een huur boven de € 615 worden niet toegewezen.

• In de uitwerking van gebied 5, Zuidoost, geeft de Woonvisie aan dat senioren en starters een belangrijke doelgroep zijn van beleid. De prioriteit bij nieuwbouw ligt niet bij alleenstaanden maar bij eengezinswoningen voor gezinnen in het middensegment.

• Een goede mix van wonen en werken is belangrijk, zeker in Zuidoost waar – meer dan elders- veel kantoren staan. De daadwerkelijk uitvoering van woningbouwplannen ligt echter bij het stadsdeel en maakt geen onderdeel uit van deze Woonvisie.

• Wij ondersteunen het creëren van vernieuwende en gevarieerde woonvormen in Zuidoost, dit staat het ook in de Woonvisie geformuleerd (pagina 121). De uitvoering hiervan ligt bij het stadsdeel.

• Leefbaarheid is een essentieel onderdeel is van het wonen en daarom is leefbaarheid is een van de speerpunten in Zuidoost. De kwaliteit van de woonomgeving in brede zin maken daar onderdeel van uit. Ook hierbij ligt de uitvoering bij het stadsdeel.

51

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


13. Overig

Hier volgen nog enkele opmerkingen en vragen die buiten de hoofdcategorien vallen maar wel relevant zijn voor de woonvisie discussie.

Ruimtelijke vertaling

De AFWC vindt de planologische doorvertaling van de gestelde ambities op dit

moment te mager in de Woonvisie neergelegd. Volgens de AFWC zou definitieve

versie concreter moeten worden gemaakt waar de geformuleerde ambities

gerealiseerd worden. Bijvoorbeeld tot waar moet een stedelijk woonmilieu ontstaan

en waar gaat de overgang naar een meer suburbaan woonmilieu ontstaan?

Ook een aantal bewoners, die via MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw

Zuidoost) een reactie hebben gegeven op de Woonvisie, benadrukken dat de

concrete plannen ontbreken in de Woonvisie.

De HA stelt dat voor sociale huurwoningen verplicht parkeren in een parkeergarage niet duurder mag zijn dan parkeren op straat. SGOA wil dat in complexen met rolstoelwoningen die niet op begane grond gelegen twee liften aanwezig zijn.

Beantwoording • We begrijpen de opmerkingen in het kader van de woonvisie maar zijn van

mening dat deze onderwerpen moeten worden geregeld in de uitwerking van de diverse ruimtelijke plannen van projecten, bestemmingsplannen of het nieuwe Structuurvisie waar DRO op dit moment aan werkt.

Garandeer nakomen afspraken

A. Schipper vindt dat als corporaties hun afspraken over de bouw van zorgwoningen niet nakomen zij pittige sancties zouden moeten krijgen. Ook een aantal bewoners, die via MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost) een reactie hebben gegeven op de Woonvisie, benadrukken dat de gemaakte afspraken dienen te worden nagekomen.

52

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Beantwoording • De gemeente heeft in de afspraken met de corporaties aangegeven dat bi het

niet nakomen van afspraken in de eerste plaats gebruikt wordt gemaakt van naming en shaming. Als dat niet werkt en de afspraken structureel niet worden nagekomen dan wordt het hele pakket uit de beleidsovereenkomst en bouwen aan de stad – dus ook de verkoop van sociale huurwoningen – door de gemeente heroverwogen.

Erfpacht en eigen grond

De Kamer van Koophandel vindt dat om als Amsterdam te kunnen concurreren met het regionale woningaanbod het wenselijk is bewoners de keuze te bieden tussen erfpachtgrond en eigen grond.

Beantwoording • Er is niets dat erop wijst dat erfpacht invloed heeft op de concurrentiepositie van

Amsterdam. De woonvisie is echter niet de plek voor discussies over het erfpachtstelsel. Deze vinden plaats bij ontwikkeling van de nota grondprijsbeleid. Het erfpachtstelsel maakt een belangrijk onderdeel uit van het ruimtelijk beleid van de Gemeente en zal niet aangepast worden.

53

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


14. Wijzigingen

Hieronder het overzicht van tekstwijzigingen die naar aanleiding van de beantwoording van de vragen uit de inspraak worden voorgesteld. Pagina 42

Onder “Toegankelijkheid” bij paragraaf 2 “ongedeelde stad” om het schaalniveau van ongedeeldheid te definieren toevoegen: Bij deze schaalniveaus is het van belang duidelijkheid te hebben over de verschillen in grootte. We spreken van een buurt als er sprake is van een groep bouwblokken die door de omgeving als een eenheid ervaren wordt, door zijn morfologie, zoals de structuur, de ligging, de afbakening, en meestal gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van elementaire basisvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld de Dapperbuurt in Oost of de Erasmusbuurt in Bos en Lommer. We spreken van een wijk bij een samenvoeging van buurten die functioneel gericht zijn op een centrale buurt, met een ruimer assortiment aan voorzieningen, dat voorziet in de dagelijkse behoeften, zoals banken, ziekenfonds, postkantoor, dienstencentrum, zoals bijvoorbeeld Slotermeer of Nieuwendam-Noord. Pagina 47

Onder “Veranderen landelijke woonmaatregelen”, bij 3e punt toevoegen na hypotheekrente-aftrek: overdrachtsbelasting Pagina 54

1e alinea over aanpasbaar bouwen vervalt en wordt vervangen door meer stellige paragraaf: Zoveel mogelijk aanpasbaar bouwen in de nieuwbouw Amsterdam streeft ernaar dat zoveel mogelijk woningen in de nieuwbouw aanpasbaar gebouwd worden. Daardoor zal op termijn een groot deel van de woningvoorraad geschikt zijn voor ouderen en mensen met een lichamelijke beperking en zoveel mogelijk afgestemd op de behoefte. Daar waar subsidies verstrekt worden voor aanpasbaar bouwen worden deze pas gesubsidieerd na oplevering van de woningen, als duidelijk is dat de afgesproken kwaliteit ook daadwerkelijk geleverd is. Specifiek voor rolstoelafhankelijke bewoners is het streven in de nieuwbouw om deze zoveel mogelijk op de begane grond te realiseren. Dit is ook de wens van de meest rolstoelers. Het is echter niet altijd mogelijk om dit te realiseren als er bijvoorbeeld gebouwd wordt op een parkeersouterrain of door de behoefte van

54

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


andere doelgroepen. Uiteraard blijven we aandringen bij de corporaties om aan deze wens zoveel mogelijk tegemoet te komen. Pagina 56

2e alinea over energiebesparing vervalt en wordt vervangen door paragraaf die spoort met de ambities voor alle woningen in de stad (niet alleen de corporatie woningen): “De ambitie is een besparing op het gasverbruik in de bestaande woningvoorraad met 40% in 2025 ten opzichte van 1990. Daarbij richten we ons zowel op de corporatiesector als op de particuliere verhuurders en eigenaar-bewoners. We starten met de corporatiesector om te komen tot concrete afspraken over investeringen en energiebesparing in de bestaande woningen. Vanaf 2009 zullen we ons ook meer richten op de particuliere verhuurders en eigenaar-bewoners. Daarvoor wordt een plan van aanpak ontwikkeld in samenwerking met het Klimaatbureau. Samen met koplopers op het gebied van duurzaamheid in woningbouw (energiebedrijven, woningcorporaties, bouwers, ontwikkelaars) wordt werk gemaakt van energiebesparing in de bestaande woningvoorraad. Deze Koplopersalliantie voert voorbeeldprojecten uit op weg naar een woningvoorraad van goede energetische kwaliteit. Door gerichte investeringen in de woningen kan het gasverbruik en daarmee de woonlasten afnemen. Ook verhogen deze investeringen de algehele kwaliteit van de woning en daarmee de woontevredenheid. Voorlichting kan daarnaast bijdragen aan verandering in bewonersgedrag en daarmee tot besparing op het gebruik van elektrische apparaten, water en gas. We noemen hier als voorbeeld het project ‘Step2Save’ dat de gemeente Amsterdam, waaronder ook de stadsdelen, in samenwerking met NUON en de woningcorporaties Far West en Ymere is gestart. We zoeken naar mogelijkheden om in de hele woningvoorraad eigenaren te stimuleren tot investeringen in energiebesparende maatregelen. Amsterdam zal in haar beleid gebruik maken van de energielabels van woningen, die vanaf 2008 verplicht zijn (voor corporaties die hun hele woningvoorraad in één keer labelen geldt die verplichting vanaf 1 januari 2009). De energielabels geven een indicatie van de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad en de voortgang in de verbetering. Zij zijn daarmee één van de instrumenten voor het overleg met eigenaren en het stimuleren van investeringen.” Pagina 56

Toevoegen bij paragraaf duurzaam bouwen, na de tweede alinea verwijzing naar het milieubeleidsplan:

55

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


“Een duurzame stad vraagt om een hoge kwaliteit van de woonomgeving. Dan gaat het om zaken als het beperken van geluidsoverlast, rekening houden met veiligheidszones/gevaarlijke stoffen, het verbeteren van de luchtkwaliteit, de aanwezigheid van groen en water en een schone bodem. Alleen door milieuhinder verder te beperken kan de stad verdergaand worden verdicht en tegelijkertijd leefbaar blijven. Voor een verdere uitwerking hiervan verwijzen we naar het Milieubeleidsplan. “ Pagina 63

Te stellige zin in paragraaf ‘participatie’: “zonder overeenstemming geen sloop of renovatie.” Vervalt. Pagina 64/65/66

Bij paragraaf over partners in de volkshuisvesting de volgende ontbrekende partners toevoegen Stadsdelen De stadsdelen hebben een belangrijke rol in het realiseren van het in de woonvisie uitgezette beleid. Binnen de kaders van de woonvisie en de Beleidsovereenkomst Wonen formuleren zij het woonbeleid op stadsdeelniveau. Dat hoeft niet noodzakelijk in eigen woonvisies of bredere beleidsvisies, maar kan ook heel goed in uitvoeringsgerichte buurten wijkplannen. De stadsdelen vormen wat dat betreft de voorhoede van de gemeente in de verbetering van de kwaliteit van leven in de stad. Daarbij kan het gaan om plannen voor verbetering van de leefbaarheid in de wijken, om voorraadplannen (waaronder verkoop), om bouwplannen, om plannen in het kader van stedelijke vernieuwing en wijkaanpak. De stadsdelen zijn ook degenen die het overleg met en de betrokkenheid van de bewoners en andere partijen over deze concrete plannen vorm geven. Rol- en taakverdeling tussen centrale stad en stadsdelen is vastgelegd in verordening op de stadsdelen en inhoudelijk inhoud gegeven in het bestuursakkoord met de stadsdelen. Daarmee is niet gezegd dat de Centrale Stad niet meedenkt en mee richting kan geven aan de discussie op decentraal niveau. Zowel in het kader van de Stedelijke Vernieuwing als de Wijkaanpak is ook een actieve betrokkenheid van de Centrale Stad aan de orde. Een betrokkenheid die vooral vanuit de inhoud (de toekomst van Amsterdam) en niet vanuit bevoegdheden is gemotiveerd. Particuliere huursector Met ca. 80.000 woningen is de particuliere huurwoningenvoorraad een niet weg te denken onderdeel van de Amsterdamse woningmarkt. De betrokkenheid van de organisaties van particuliere verhuurders bij het ontwikkelen van het woonbeleid is dan ook van groot belang. In het verleden heeft de gemeente daarnaast al eens aangegeven wel tot afspraken te willen komen met de particuliere sector. De daadwerkelijke uitwerking van dergelijke afspraken is altijd lastig gebleken, omdat de particuliere sector in Amsterdam sterk versnipperd is en een echt aanspraakpunt waarmee de afspraken kunnen worden gemaakt ontbreekt. De gedragscode voor de

56

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


particuliere sector is een nieuwe testcase in hoeverre het lukt om met deze sector generieke afspraken te maken. Dat wil niet zeggen dat het maken van afspraken met de particuliere sector uitgesloten is. Op gebiedsniveau, of op projectniveau, of met een individuele eigenaar kunnen dergelijke afspraken wel zinvol zijn. In stadsdelen zijn zulke afspraken (onder meer in kader van het splitsingsbeleid) ook gemaakt. Wij willen het maken van deze afspraken verder stimuleren. Daarbij kan het gaan over afspraken om een kwaliteitsimpuls te geven, afspraken over het behoud van een deel van de woningen in de betaalbare voorraad (al dan niet in relatie tot splitsen en verkopen) en alle andere thema’s van het woonbeleid. Pagina 70

Toevoegen bij uitvoering in voorbereiding: Wonen boven winkels Het creëren van woningen boven winkels heeft een positieve effect op het toevoegen van woningen en het verbeteren van de leefbaarheid in winkelgebieden. Dit speelt vooral in stadsdeel Centrum boven de winkels in grote winkelstraten zoals de Kalverstraat en Nieuwendijk. Daar worden op basis van lopend beleid en subsidies van het stadsdeel al enkele jaren woningen boven winkels gerealiseerd. De Gemeente wil onderzoeken hoe dit mogelijk nog beter is te faciliteren door bijvoorbeeld het creëren van gunstige grondvoorwaarden. Pagina 72

Mogelijke verruiming splitsingscontingent toevoegen aan paragraaf splitsen particuliere huurwoningen Het splitsen van particuliere huurwoningen levert een belangrijke bijdrage aan verruiming van het aanbod in het middensegment en aan het kwaliteitsbeleid voor de particuliere sector. In 2010 willen wij beoordelen of uitbreiding van het huidigesplitsingscontingent voor particuliere huurwoningen mogelijk en wenselijk is.

57

Pagina 90 Toevoegen aan gebiedsbeschrijving Zuideramstel: De Rivierenbuurt is een onderdeel van Plan-Zuid met architectuur van de Amsterdamse School. Het is nog steeds een zeer gewilde woonbuurt. Op de Zuidas wordt het tweede centrum van Amsterdam gerealiseerd met 10.000 nieuwe woningen, 1,1 miljoen m2 kantoren en 1,3 miljoen m2 voorzieningen. Pagina’s 106 t/m 121

In de gebiedsbeschrijvingen Nieuw-West en Zuidoost allochtone middenklasse wijzigen in (allochtone) middenklasse.

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Pagina 111 Tweede alinea over Amsterdam-Noord vervangen door meer uitgebreide beschrijving: Maar alleen voor de IJ-oevers en de direct aangrenzende wijken (V/D Pekbuurt, Vogelbuurt) geldt dat ze mee kunnen liften op het succes van de centraal stedelijke zone. Ook het succes van de nieuwbouwbuurten zoals De Albatros en de Bongerd wordt hierdoor verklaard. Daarmee is niet meteen heel Noord populair. In sommige wijken is de leefbaarheid afgenomen1 en ook lijken sommige delen van Amsterdam-Noord op de sociaal-economische ladder niet goed mee te komen. Met name in de naoorlogse gestapelde bouw van Nieuwendam en de Banne gaat het nog steeds niet goed, maar daarvoor staan aanzienlijke vernieuwingsprogramma’s op stapel. De oude tuindorpen zijn nooit rijk geweest maar het is er gemiddeld wel goed wonen, mét het oude gemeenschapsgevoel, sociale cohesie binnen moderne stedelijke context. Pagina 111

Alinea 4 over Amsterdam-Noord vervangen door meer uitgebreide beschrijving: Van de drie grote vernieuwingsgebieden (Nieuw West, Zuidoost, Noord) heeft Noord de beste kansen om mee te liften op de ontwikkeling van het centrum, omdat het daar zo dichtbij ligt, een nabijheid die vooral aan de IJ-oevers tot uiting komt. De unieke lappendekenstructuur met al zijn diversiteit naar mensen, bedrijven, wijken, architectuur biedt veel mogelijkheden. Steeds meer mensen ontdekken dat het grote Noord bestaat uit allerlei mooie groene intieme wijken, prachtige oude stukken stad en interessante nieuwe stedelijke ontwikkelingen (Overhoeks, CAN-gebied, Buiksloterham). Noord begint interessant te worden voor instromers van buiten het stadsdeel, die er steeds vaker gaan wonen en een huis kopen. Daarmee kan Noord de komende jaren steeds meer een logische plek worden voor de metropolitane stadsbewoners om neer te strijken. Noord wordt daarmee een concurrerend milieu voor zowel gebieden als Almere en Purmerend als voor andere delen van de stad.

1 Wonen in Amsterdam 2005, Leefbaarheid, AFWC, 2007

58

Pagina 114 Onder de speerpunten Noord de 5e bullet wijzigen: Zet daarnaast ook waar mogelijk in op meer ontspannen gezinsmilieus en eengezinswoningen.Bij nieuwbouw in Amsterdam-Noord toevoegen bullet: 30% sociale woningbouw op stadsdeelniveau

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Pagina 118 Eerste twee alinea’s over Amsterdam Zuidoost vervangen door meer uitgebreide beschrijving: Langzaam wordt de vernieuwing van de Bijlmermeer een succes. Sinds 1992 werken de Gemeente Amsterdam, stadsdeel Zuidoost en woningstichting Rochdale aan de vernieuwing van de Bijlmermeer. Doel is om van de Bijlmermeer een aantrekkelijke en leefbare wijk te maken, waar bewoners met plezier wonen. De grootschalige structuur en de gescheiden verkeerstromen worden rigoureus aangepakt. Het wonen en de bedrijvigheid komt weer dichter bij het straatniveau, looproutes worden levendiger en er zijn veel meer verschillende type woningen dan voorheen. De vernieuwing wordt integraal aangepakt. Naast de ruimtelijke vernieuwing vindt er ook vernieuwing van het beheer en sociaal-economische vernieuwing plaats. Heel Zuidoost heeft in het kielzog van de Bijlmer jarenlang een slecht imago gehad. Enorme leegstand in de dertig honingraatflats en verder vervuiling, criminaliteit en een openbare ruimte die ooit was ontworpen vanuit gemeenschapssfeer en recreatie maar inmiddels onneembare barrières van onveiligheid geworden waren. Pagina 119

5e alinea over Amsterdam Zuidoost vervangen door meer uitgebreide beschrijving: Zuidoost biedt haar bewoners inmiddels mogelijkheden om een stapje verder te kunnen in het wonen. Daarin is de vernieuwing succesvol. Er is in Zuidoost door de lagere marktdruk voldoende ruimte voor de ontwikkeling van woningen in het middensegment. Hier kunnen betaalbare grote woningen gebouwd worden. Het is belangrijk om de (allochtone) middenklasse te behouden. Zij dragen, met hun vertrouwen in het gebied, de opgaande lijn van de vernieuwing. Zij maken hier wooncarrière en daarmee worden de doelstellingen gerealiseerd die we als stad hebben met de stedelijke vernieuwing. Onder speerpunten Amsterdam Zuidoost als 8e bullet toevoegen:Functiemenging (wonen en werken)

Behoud

(allochtone)

middenklasse

59

Pagina 121

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Pagina 135

Tabel over inkomens en voorraadgrenzen vervangen door:

H uur- en koopklassen 2007

huurklassen per 1-1-2007 rekenhuur kale huur goedkope voorraad € 394 en > 60m² € 520 € 388 en > 60m² € 510 betaalbare huurvoorraad € 615 € 605 middeldure huurvoorraad € 986 € 970 koopklassen per 1-1-2007 leencapaciteit koopprijs k.k. goedkoop € 161.000 € 146.000* middelduur € 270.000 € 245.000*

Inkomensklassen per 11-2007 Netto per maand lage inkomens 1 persoonshuishouden tot € 1154 lage inkomens meerpersoonshuishouden tot € 1633 lage middeninkomens > lage inkomens tot € 1988 hoge middeninkomens van € 1988 tot € 3116 hoge inkomens Vanaf € 3116

* Bij nieuwbouwwoningen wordt uitgegaan van resp. € 152.000 en € 255.000 v.o.n.

60

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


15. Insprekers

Stadsdelen: Stadsdeel Bos en Lommer Stadsdeel Centrum Stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer Stadsdeel Noord Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer Stadsdeel Westerpark Stadsdeel Zuideramstel Stadsdeel Zuidoost Regio: Gemeente Amstelveen Gemeente Diemen Gemeente Haarlemmermeer Gemeente Purmerend Stadsregio Amsterdam Woningcorporaties en ontwikkelaars: Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) De Key Duurzaam Wonen, huisvesting jongeren en studenten (DUWO) Pro Student Ymere Rochdale Vesteda Belangenorganisaties: Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling (ARS) Aedes, landelijke koepelvereniging woningcorporaties ANBO (Bond voor Ouderen) Huurdersvereniging Amsterdam (HA) Initiatief voor Betaalbaar Wonen in Amsterdam-Noord (IBW-N) Kamer van Koophandel (KvK) Netwerk maatschappijkritische 50+ vrouwen (WOUW) Osira-groep ProWest Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam (SGOA) Stichting Spouw Vastgoed Belang Vereniging voor ondersteuning bij leven met een beperking Nederland (MEE)

61

Gemeente Amsterdam

Dienst Wonen

Woonvisie Amsterdam


Bewoners: A. Rammelt A. Schipper D. van Mourik F. van der Vlist H. Lotgering J. Burger P. Grondhuis R. Eggink R. Oranje T. Vink Tot slot hebben een aantal bewoners van Zuidoost deelgenomen aan een Woonvisiebijeenkomst georganiseerd door MAAZO (Stichting Maatschappij Opbouw Zuidoost) en hier hun zienswijze naar voren gebracht. Het gaat om de volgende personen: A. De Graven A. Stijkel D. den Dekker E. Keisrie-Asajas G. Bernet G. Menkveld H. Snel J. Steijn K. Bahadoer L. Ruskamp M. MacLean R. Bunner T. Arts T. Hensen T. Raben Van Dijk W. Pezaro W. Clappers Y. Boomgaard-Thiry

62

Woonvisie Amsterdam tot 2020...Woonvisie Amsterdam Nota van beantwoording en wijzigingen 1....

Documents

Transcript of Woonvisie Amsterdam tot 2020...Woonvisie Amsterdam Nota van beantwoording en wijzigingen 1....