WONENweekend 4 en 5 januari 2014

ECOLOGISCH BOUWEN doe je samen

68LEES

Fleurig INTERIEUR mag weer

70LEES

Samen is het sleutelwoordin de woonwereld. We gaanin groep wonen voor het sociale contact en om een huis enigszins betaalbaar te houden. We bouwen ook huizen met het oog op later, met plaats voor kinderen diethuis blijven wonen of voorouders die komen inwonen om niet naar een rusthuis te moeten.

BJÖRN COCQUYT

Samen is veel leuker(en goedkoper)!

66 67LEES EN

Foto

’s L

iesb

et G

oets

chal

ckx

Lila is hetnieuwe GROEN

73LEES

1Trend

Trends

2014

66 weekend 4 en 5 januari 2014

Leven in groep, Collectief wonen is een ruim begrip,maar bij elke vorm wordt er wel iets ge-deeld. Hier in Antwerpen is de tuin ge-meenschappelijk. Het project is het re-sultaat van een wedstrijd die de staduitschreef om een terrein met daaropeen oude drukkerij te herbestemmen.Dat de site in ‘een van de slechtste buur-ten’ van ’t Stad lag, vormde voor het ar-chitectenbureau Collectief Noord geenbezwaar. «Integendeel, daardoor had zezelfs meer potentieel. Iemand moet alseerste het initiatief nemen om eenbuurt nieuw leven in te blazen», verteltErik Wieërs van Collectief Noord.

Niet voor de happy fewHet stadsbedrijf AG Vespa kocht dedrukkerij op, brak ze af en organiseerdevervolgens een architectuurwedstrijdmet een bod op de grond. Daardoor konhet terrein voor een prikje - 160.000euro voor 1.000 m2 - gekocht worden.«De stad heeft echt haar verantwoorde-lijkheid genomen en beseft dat het deenige mogelijkheid was om te verhin-deren dat dit een exclusief project voorde happy few zou worden.»Collectief Noord hielp ook zelf de prijste drukken door eenvoudige ‘blokken’te tekenen met een ruwe afwerking: demuren en plafonds zijn niet bepleisterden de gevels zijn met goedkope bak-steen gemetseld. «Door die totaalaan-pak konden we de huizen verkopenvoor zo’n 1.900 euro per m2, terwijl dat

anders op een locatie als deze makkelijkrond de 2.500 à 3.000 euro per m2

schommelt.»

PrivéterrasDe sterkte van het project -met drie hui-zen en een bureau voor Collectief Noord- zit niet alleen in de betaalbaarheid,maar ook in het gemeenschappelijkeaspect door de invulling van het per-ceel. «We hebben heel hard nagedachtover een woonconcept met een zo neu-traal mogelijke tuin die voor iedereentoegankelijk is. Elke bewoner is, in ver-houding tot zijn eigendom, wel eige-naar van de tuin, maar hijmag er bijvoorbeeldgeen terras aan-leggen. Datwordt ookontmoe-digd

omdat er vanuit de huizen geen leef-ruimtes rechtstreeks uitgeven op detuin. En om mogelijke problemen tevermijden, heeft iedereen een privéter-ras, weg van de tuin.»Het architectenbureau is met zijn visiedus als bij toeval uitgekomen bij een be-paalde manier van collectief wonen.«Maar door dit project ben ik er wel vanovertuigd geraakt dat deze woonvormeen mooie toekomst heeft», verzekertErik ons. «Kwalitatief wonen in een aan-gename buurt en voor een betaalbaarbedrag hoeft geen utopie te zijn als deoverheid en privé de handen in elkaarslaan. Er zijn tal van terreinen die ge-

schikt zijn voor collectiefwonen. Het komt er

alleen op aan omer verstandigmee om tesprin-gen.»

cCollectief wonen is misschien wel hét antwoord op de stijgende huizenprijzenen het groeiende tekort aan gronden.Voorwaarde is wel datde overheid een handjetoesteekt, zoals bij ditproject in het noordenvan Antwerpen. Drie gezinnen wonen er ingroep, maar toch ookapart. En dat werktwonderwel.

Huis 1: 207 m2

• Realisatie:2010• Perceel:1.000 m2, waarvan iets meer

dan de helft tuin Huis 1:207 m2, huis 2:130 m2,

huis 3:160 m2

(flat boven architectenbureau)Architectenbureau : 270 m2

• Prijs grond:160.000 euro• Prijs woningen:+/- 1.900 euro/m2

(alles inbegrepen)

Het project in cijfers

«Niet te veel regeltjes»Het gezin Wieërs

Het beste bewijs dat architect Erik Wieërs hard in deze woon-vorm gelooft, is dat hij hier zelf een huis kocht. «Bij ons wordt de stad weer een beetje zoals vroeger, met veel meer contacttussen de buren.»

Erik (50) woont met zijn kinderenLouise (20), Babette (16), zijn partnerRowena (33) en haar dochter Janthe (7)in het grootste huis op het domein. Ie-dereen van het gezin is even enthou-siast over het samenwonen. «Het is ab-soluut een succesverhaal. In het beginkende niemand elkaar en nu zijn we al-lemaal vrienden. Dat het zo goeddraait, verwondert me eigenlijk niet.Mensen hebben nood aan sociaal con-tact. Niet alleen op grote schaal zoalsop Facebook, maar ook op kleineschaal. Vroeger kende de hele buurt el-kaar, maar dat is grotendeels verlorengegaan, misschien zonder dat we hetgoed beseften en wilden. Hier wordt de

stad opnieuw een beetje zoals toen endat is voor iedereen heel plezant.»«Het mooie is dat de collectiviteit heelspontaan is gegroeid en dat er, in te-genstelling tot bij cohousing, niet teveel regeltjes zijn en niet te veel geor-ganiseerd is. We eten niet op vaste tijd-stippen samen, maar zien wel wanneerhet gebeurt. En dat is best wel vaak, ze-ker in de zomer. Net omdat het geenverplichting is, is de sfeer altijd goed.Er zijn ook nog nooit spanningen ge-weest. Een keer was er een verjaar-dagsfeestje in de tuin en bleek iemandanders net een barbecue georgani-seerd te hebben. Maar dan hebben wegewoon met z’n allen samen gevierd.»

65VERVOLG

67weekend 4 en 5 januari 2014

maar toch apartBouwen TRENDS 2014

Ook samen huren zit in de lift

Huis 2: 130 m2 Het gezin Plog-Deforche

Het lot - het intikken van een verkeerde postcode - heeft Nico Plog (29) en Alien Deforche (28) tot in Antwerpen-Noord gebracht en het koppel kon het naareigen zeggen niet beter treffen.

«We hebben een tijdje samenge-woond met de zus van Alien enhaar man en dat was heel plezant.Toen we op zoek gingen naar eeneigen huis, wilden we dan ookgraag iets in een doodlopendstraatje waar er veel contact ismet de buren. Ik denk dat veeljonge mensen daar behoefte aanhebben: er is nog maar weinig tijdvoor een sociaal leven en als ze dateen beetje kunnen uitbouwen inde buurt waar ze wonen, is datmooi meegenomen», zegt Nico. Hij en Alien vonden hier niet al-leen een plek waar ze dicht bij an-dere mensen wonen, maar ookvan veel groen kunnen genieten.«Beter kun je het toch niet treffenin een stad? We hadden wel ge-dacht dat het collectieve woneneen goede keuze zou zijn - wie nietsociaal en tolerant is, kiest er nietvoor - maar eigenlijk overtreft hetonze verwachtingen. Er zijn nognooit strubbelingen geweest ofwoorden gevallen. Na twee jaarzijn Erik, Rowena, Johan en Maai-ke in onze ogen geen buren meer,maar goede vrienden.»

Het geheim zit hem volgens Nicoin de vrijblijvendheid. «Er hangtnergens een bord uit met afspra-ken: wie zin heeft om het gras temaaien, doet dat. We hebben dusgeen beurtsysteem ingevoerd,maar op een spontane manierheeft iedereen wel een specialiteitontwikkeld. Zo ben ik nogal han-dig, dus voor klusjes komen ze bijmij aankloppen. Maaike weet danweer veel over groen en daarom iszij diegene die helpt als we eenprobleem met planten hebben.»De favoriete plek van Nico enAlien is de tuin. «We hebben eengroot privéterras, maar gebruikendat bijna nooit. Het is gewoon veelgezelliger in de tuin, omdat daarbij mooi weer bijna altijd iemandzit. Omdat ik als bouwer vanstrijkstokken deels thuis werk,was dat in het begin de grootstemoeilijkheid. Maar ik ben trotsdat ik voldoende discipline ge-kweekt heb om af en toe aan m’nbureau te blijven zitten als ik weereens hoor hoe plezant er het bui-ten aan toegaat», lacht Nico.www.plogviolinbows.com

Huis 3: 160 m2 Het gezin Schuckink Kool

Toen Johan Schuckink Kool (45), zijn vrouw Maaike (39) enhun kinderen Coen (13) en Jet (11) op zoek gingen naar eenhuis om samen te wonen met anderen, bleek dat niet zo eenvoudig. Gebouwen genoeg, dat wel, alleen hadden diegeen woonbestemming. Toen het gezin via via hier terecht-kwam, werd er dan ook geen seconde getwijfeld.

«Nadat we een poosje hadden ge-huurd in de wijk Zurenborg, was hettijd om een woning te kopen. Wewilden graag in de stad blijven enzochten een huis voor twee gezin-nen. Maar er bestaan zoveel regeltjesdat zoiets in de praktijk niet evidentis», vertelt Johan. «Op een keer had-den we ons oog laten vallen op eenoud klooster, maar renoveren hadgeen zin, want het gebouw had geenwoonbestemming. Het bleef dusverkommeren en wij moesten opzoek naar iets anders. Best wel jam-mer, want met een beetje minderhokjesdenken zouden veel menseneen oplossing voor hun woonpro-bleem vinden én verloederde ge-bouwen opgeknapt worden.»Dat gebeurde in zekere zin dus welin de Lange Beeldekensstraat, waarde stad grond ter beschikking steldevoor de opwaardering van de buurt.«Toen we hier voor het eerst een kijk-je kwamen nemen, waren we met-een verkocht. Zowel de voordelenvan wonen in de stad - alles dichtbij- als wonen in een dorp - in het groenen het feit dat iedereen iedereenkent - waren aanwezig. Dat de buurt

een slechte reputatie had, was geenreden om het niet te doen. En maargoed ook, want dat blijkt allemaalwel mee te vallen. Het is hier geen‘blank reservaat’ zoals Zurenborg,maar een correcte weerspiegelingvan onze samenleving. Natuurlijkzien we hier en daar ellende, maarhet is in zo’n realistische omgevingdat we onze kinderen willen opvoe-den. Het brengt hen verdraagzaam-heid bij en zeker binnen onze woon-groep leren ze ook rekening te hou-den met anderen.»De verhuizing is voor het hele gezineen voltreffer. «Het is hier inderdaadfantastisch en wellicht heeft datvooral te maken met het gebrek aanverstikkende regels. Een mooi voor-beeld vind ik zelf de wagen die wemet Nico en Alien delen. Wij mogenhun carport gebruiken en zij onzetweede auto. En als de benzinetankleeg is, gooit diegene die ermee opde baan is hem vol. We houden de ki-lometerteller en zo niet bij. Dat luktprima omdat we als grote mensen eneen positieve instelling met elkaaromgaan. En dat doen we bij alleshier.»

«Buren zijn vrienden geworden»

«Zij gebruiken onze tweede auto,wij hun carport»

Collectief wonen is volop aan hetdoorbreken. Cohousing is misschiende bekendste en de meest verre-gaande vorm van samenwonen. Eengroep mensen koopt daarbij sameneen grond of een gebouw en beslistin overleg wat ze ermee aanvangen.Naast individuele woningen wordenook altijd een paar gemeenschappe-

lijke ruimtes ingericht, om samen teeten, te vergaderen, activiteiten te or-ganiseren... Er zijn ook heel watgroepsaankopen, zoals bijvoorbeeldvoor elektriciteit en wasmachines.Het jongste jaar is ook samen hurenaan een serieuze opmars bezig, voor-al bij jongeren. Ze huren in groep eenhuis of appartement en hebben al-

leen een eigen slaapkamer. Ze doenhet voor het sociale contact, maarook voor het geld. Voor sommigen ishet de enige manier om betaalbaarin de stad te kunnen wonen, anderenkunnen zo al wat geld opzij zettenom later een flat of huis te kopen.www.woningdelen.be, www.samen-huizen.be, www.cohousingprojects.be

Foto

’s L

iesb

et G

oets

chal

ckx