Witwas op maat van het notariaat

Witwas op maat van het notariaat

Mr. Dave van Moppes

Advocaat-vennoot Tuerlinckx Fiscale Advocaten

Programma

• 16u.00 – 17u.30: Deel 1 – De preventieve witwaswet voor het notariaat

• 17u.30 – 18u.00: Pauze met broodjes

• 18u.00 – 19u.00: Deel 2: Omgaan met fiscaal geregulariseerde vermogens & praktische voorbeelden

Deel 1 : De preventieve witwaswet voor het notariaat

Wettelijk kader

• Europese richtlijnen. Vierde anti-witwas Richtlijn (2015/849) van 20 mei 2015, om te zetten tegen uiterlijk eind juni 2017.

• Wet van 11 januari 1993 en diverse wijzigingen tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Notaris sinds 1998 onderworpen.

• Reglement van de Nationale Kamer van Notarissen inzake witwassen van geld en de financiering van terrorisme van

26 april 2011 (gewijzigd op 18 april 2013) en Vademecum witwas

Toepassingsgebied

• Wet en het Reglement van toepassing op de notarissen, d.w.z.:

– De notarissen-titularis;

– De geassocieerde notarissen, niet-titularis;

– De notarissen plaatsvervanger.

• Medewerkers?

– niet rechtstreeks onderworpen aan de wet, maar vervullen cruciale taak binnen kantoor op vlak van informatieverzameling, waakzaamheid en informeren van de Notaris over elke abnormale, twijfelachtige of vraagtekens oproepende situatie. Het Vademecum richt zich dan ook tot het volledige notariaat.

Bestraffing

• Repressieve witwaswetgeving (artikel 505 Sw.): – Gevangenisstraf van vijftien dagen tot vijf jaar en met geldboete van

zesentwintig euro tot honderdduizend euro (x 6) of met een van die straffen alleen; – Verbeurdverklaring illegaal vermogensvoordeel; – Ontzetting; – Beroepsverbod.

• Preventieve witwaswetgeving (wet van 11 januari 1993): – een administratieve geldboete van 250 EUR tot 1.250.000 EUR (na overtreder te hebben

gehoord of minstens behoorlijk te hebben opgeroepen). Eventuele openbaarmaking beslissingen en maatregelen door Nationale Kamer.

– Op overtredingen betalingen in contanten van een dienstverrichtingen staat een geldboete (art. 41 Witwaswet) van 250 tot 225.000 euro. Evenwel mag deze geldboete niet meer bedragen dan 10 % van de ten onrechte in contanten betaalde sommen.

• Tuchtsanctie (Notariswet). CFI wordt in kennis gesteld door Nationale Kamer van genomen sancties

Begrip “witwassen” 3 varianten van het witwasmisdrijf (artikel 505 Sw.)

1. het kopen, ruilen, om niet ontvangen, bezitten, bewaren of beheren van illegale vermogensvoordelen indien men op het ogenblik van de aanvang van deze handelingen de illegale oorsprong van die zaken kenden of moesten kennen 2. het omzetten of weer overdragen van illegale vermogensvoordelen met de bedoeling de illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen of een persoon die betrokken is bij een misdrijf waaruit deze zaken voortkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden 3. het verhullen van de aard, de oorsprong, de vindplaats, de vervreemding, verplaatsing of de eigendom van illegale vermogensvoordelen indien men op het ogenblik van de aanvang van deze handelingen de illegale oorsprong van die zaken kenden of moesten kennen

Begrip “witwassen”

• Een fiscale inbreuk kan een vermogensvoordeel opleveren dat bestaat uit het vermijden van belasting (o.a. Cass. 22 oktober 2003 en 8 november 2008)

• Witwasmisdrijf is een voortdurend misdrijf virtueel onverjaarbaar


• Witwassen (artikel 505 Sw): Mildering strafrechtelijke aansprakelijkheid derde (geen deelnemer of medeplichtige aan (ernstige) fiscale fraude) – Behalve ten aanzien van de dader, de mededader en de medeplichtige van het

misdrijf dat de zaken bedoeld in artikel 42, 3°, heeft opgeleverd, hebben op fiscaal vlak de misdrijven bedoeld in het eerste lid, 2° (kopen, ruilen of om niet ontvangen, bezitten, bewaren of beheren) en 4° (verhelen of verhullen), uitsluitend betrekking op feiten gepleegd in het raam van [ernstige fiscale fraude waarbij bijzonder ingewikkelde mechanismen of procédés van internationale omvang] worden aangewend.

• Wet van 15 juli 2013 met ingang vanaf 29 juli 2013: ernstige fiscale fraude al dan niet georganiseerd (strengere strafwet)

• Artikel 505, 3° Sw. : omzetten of overdragen van illegale vermogensvoordelen [met de bedoeling de illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen of een persoon die betrokken is bij een misdrijf waaruit deze zaken voortkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden], waarbij strafbare deelneming of medeplichtigheid geen bijzonder opzet veronderstellen, enkel algemeen opzet (wetens & willens)


• Repressief: Aan de bewijslast betreffende de illegale of misdadige herkomst is voldaan wanneer op grond van feitelijke gegevens met zekerheid elke legale herkomst van de vermogensvoordelen kan worden uitgesloten (o.a. Cass. 25 september 2001, P.01.0725.N; Cass. 28 november 2006).

• Moreel element • Redelijke termijn • Preventief: vermoeden van witwassen


Toepassing Preventieve witwaswet is minder uitgebreid dan artikel 505 Sw. Herkomst van geld of activa is illegaal wanneer deze voortkomen uit:

1. een misdrijf dat in verband staat met: – terrorisme of de financiering van terrorisme;

– georganiseerde misdaad;

– illegale drughandel;

– illegale handel in wapens, goederen en koopwaren met inbegrip van antipersoonsmijnen en/of submunitie;

– handel in clandestiene werkkrachten;

– mensenhandel;

– exploitatie van de prostitutie;

– illegaal gebruik bij dieren


– …

– illegale handel in menselijke organen of weefsels;

– fraude ten nadele van de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen;

– ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd (voorheen: ernstige en georganiseerde fiscale fraude waarbij bijzonder ingewikkelde mechanismen of procedés van internationale omvang worden aangewend)

– verduistering door personen die een openbare functie uitoefenen en corruptie;

– ernstige milieucriminaliteit;

– namaak van muntstukken of bankbiljetten;

– namaak van goederen;

– zeeroverij.


2. een beursmisdrijf, het onwettig openbaar aantrekken van spaargelden of het verlenen van beleggingsdiensten, diensten van valutahandel of van geldoverdracht zonder vergunning;

3. een oplichting, misbruik van vertrouwen, misbruik van vennootschapsgoederen, een gijzeling, een diefstal of afpersing , of een misdrijf dat verband houdt met de staat van faillissement

Begrip “ernstige fiscale fraude”

• Geen wettelijke definiëring in fiscale wetboeken of strafwetboek

• Voorheen het begrip “ernstige en georganiseerde fiscale fraude”. Evenmin een wettelijke definitie.

– “het onwettig ontwijken of een onwettige terugbetaling van belastingen, door middel van valsheid in geschrifte, gepleegd ter uitvoering van een constructie die hiervoor in het leven werd geroepen, met een opeenvolging van verrichtingen en/of de tussenkomst van een of meerdere tussenpersonen, alsook het aanwenden, op nationaal of internationaal niveau, van simulatie- of verbergingsmechanismen zoals vennootschapstructuren of juridische constructies”.

– Klassiek vb.: btw-carrousel


• Indicatoren (Koninklijk besluit van 3 juni 2007 tot uitvoering van artikel 14quinquies [artikel 28] van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme) als hulpmiddel – Bijvoeglijke interpretatie: feit dat één van deze

indicatoren voorkomt volstaat niet om automatisch aanleiding te geven tot een melding aan de CFI. (GWH Arrest nr. 102 van 10.07.2008)


• Wet van 15 juli 2013 houdende dringende bepalingen inzake fraudebestrijding: invoering ‘ernstige fiscale fraude’ in Sw., W.I.B. en preventieve witwaswet

• 'ernst' van het fiscale misdrijf wordt beoordeeld o.b.v. "aanmaak en/of het gebruik van valse stukken", "het omvangrijke bedrag van de verrichting en het abnormale karakter van dit bedrag gelet op de activiteiten of het eigen vermogen van de betrokkene", alsook "het voorkomen van een van de indicatoren van het koninklijk besluit van 3 juni 2007". De mate van "organisatie" van de fraude is ook "één van de criteria van de beoordeling van de 'ernst' van het misdrijf", "zonder dat dit vereist is om als dusdanig te worden beschouwd"


• Met andere woorden, van ernstige fiscale fraude (die aanleiding geeft tot de verhoogde strafmaat, de verzwaarde bestuurdersaansprakelijkheid, enz.) kan ook sprake zijn wanneer deze "helemaal niet georganiseerd is, maar [...] bijvoorbeeld door de grote bedragen van de fraude als ernstig kan worden beschouwd".

• Gevolgen voor de praktijk?

Begrip “financiering van terrorisme”

• Verstrekking of verzameling van fondsen, op welke wijze ook, rechtstreeks of onrechtstreeks, met de bedoeling of wetende dat deze geheel of gedeeltelijk zullen worden gebruik door een terrorist of een terroristische organisatie of voor het plegen van een of meerdere terroristische daden

• Nadruk op aanwending van de fondsen en niet zozeer de herkomst !

Verplichtingen van de preventieve witwaswet

• KYC

• Intern schriftelijk verslag Klantenonderzoek

• Risk based approach

• Aanstelling witwasverantwoordelijke

• Sensibilisering en aanwerving personeel

• Bewaringsverplichting

Interne organisatie

• Vermoeden van witwassen van geld of financiering van terrorisme

• Bevriezen van tegoeden

• Tipping-off verbod

Meldingsverplichting C.F.I.

Specifieke bepalingen inzake contante betaling

Klantenonderzoek

• Over het algemeen weinig problemen inzake identificatieverplichting: kerntaak van de Notaris

• Toekomst: UBO-register

• Wel enkele blijvende aandachtspunten

Klantenonderzoek

Wie ? • Cliënt: (artikel 1, 7° van het Reglement)

– “ iedere persoon is die de notaris vraagt een akte of een verrichting voor te bereiden, voor een bedrag van 10.000 euro of meer, ongeacht of zij wordt uitgevoerd in één of meerdere akten waartussen een verband lijkt te bestaan,

– of die advies vraagt aan de notaris met het oog op de voorbereiding van dergelijke akten of verrichtingen,

– alsook iedere gewone cliënt, dit wil zeggen een cliënt voor wie de notaris regelmatig akten of verrichtingen uitvoert of aan wie hij regelmatig advies verleent.”

Klantenonderzoek

• “Risk based approach”: Wettelijke gevallen van verhoogd risico witwassen van geld:

– Identificatie op afstand

–PEP

• Verscherpt klantenonderzoek

• Andere gevallen (artikel 39 Reglement): “verminderde transparantie”

Politiek Prominent Persoon

• “Politically Exposed Person” (PEP) als cliënt / UB is elke NP die in het buitenland woont en die: – Staatshoofd, regeringsleider, (afgevaardigde van een ) minister en staatssecretaris, parlementslid, lid

van hoge gerechtelijke instanties; leden rekenkamers en directies van centrale banken; ambassadeur, hoge legerofficieren; lid van bestuursorgaan, leidinggevend of toezichthoudend orgaan overheidsbedrijven

– Directe familieleden:

• Echtgenoot of echtgenote;

• Partner die naar nationale recht als gelijkwaardig met echtgenoot of echtgenote wordt aangemerkt;

• Kinderen en hun echtgenoten of partners;

• Ouders.

– Naast geassocieerden. Identificatie slechts vereist indien nauwe zakenrelatie van deze persoon met PEP door publiek gekend is of als beroepsbeoefenaar redenen heeft om te oordelen dat deze nauwe relatie bestaat

– Opmerking: 4e Anti-witwasrichtlijn zal toepassingsgebied uitbreiden naar ook binnenlandse PEPS

Politiek Prominent Persoon

• Verscherpt klantenonderzoek PEP heeft betrekking op:

– Procedure om te beoordelen of cliënt, lasthebber, UB een PEP is d.m.v. betrouwbare externe bronnen of verklaring cliënt • Vendors: Thomson Reuters World-check, Accuity, Dow Jones Watchlist,

Namescan, FinScan, LexisNexis, …

• Oplossing via e-notariaat (vademecum) in ontwikkeling?

• Openbare bronnen en search engines (vb. google)

– Nemen van passende maatregelen om herkomst van het vermogen en van de fondsen vast te stellen die bij de zakelijke relatie of verrichten worden gebruikt;

– Verkrijgen van toestemming persoon op “passend hiërarchisch niveau” alvorens zakenrelatie aan te gaan

– Het doorlopend verscherpt controleren van de zakelijke relatie.

Klantenonderzoek ten aanzien van verrichtingen en zakelijke relaties

• Verplichting tot inwinnen van informatie aangaande het doel/voorwerp en de verwachte aard van de zakelijke relatie

• Bestendige waakzaamheid aan de dag leggen t.o.v. cliënten, zakelijke relatie en uitgevoerde verrichtingen en onderzoekt in voorkomend geval de oorsprong van fondsen aandachtig om zich ervan te vergewissen dat die stroken met kennis die zij hebben van hun cliënt, zijn beroepsactiviteiten en profiel

Klantenonderzoek ten aanzien van verrichtingen en zakelijke relaties

• Oorsprong van de fondsen impliceert eveneens fiscale behandeling (hebben de tegoeden hun normale fiscale behandeling gekend)

• Opvragen van hand van stukken die op verzoek overlegd kunnen worden (aangifte PB, aangifte in de successierechten, bewijzen schenkingen, verkoop aandelen, …) bij voorkeur in samenhang met bancaire informatie.

• Richten van bijkomende vragen

Schriftelijk verslag ongebruikelijke verrichting

• Verplichting om schriftelijk verslag op te stellen telkens als blijkt dat verrichting of feit vatbaar lijkt voor witwassen van geld of financiering van terrorisme, wegens aard of ongebruikelijk karakter gelet op activiteiten van cliënt, dan wel wegens begeleidende omstandigheden of hoedanigheid betrokken personen

• Belang ? Motivering niet-melding

• Bewaringsplicht van 5 jaar

Interne organisatie

• Kantoororganisatie op vlak van:

–Risk based-approach;

–Cliëntenacceptatie- en opvolgingsbeleid;

–Aanwijzing “compliance officer”;

–Bewaring documenten;

– Selectie en opleiding van personeel;

Aanstelling compliance officer

• Noodzaak? Slechts wanneer notariskantoor geen drie vennoten of 20 medewerkers telt, is er geen compliance officer vereist (artikel 32 Reglement);

• Rol: Toezien op naleving verplichtingen • Concreet minstens:

– Opstellen en invoeren van procedures om toe te zien op naleving

– Toezien op correcte toepassing – Vastleggen betrouwbaarheidscriteria bij aanwerving en

aanstelling kantoorpersoneel – Analyseren en verwerken schriftelijke interne verslagen

(atypische verrichtingen) – Opstellen jaarlijks activiteitenverslag – Bevoorrechte contactpersoon controle instanties (Kamer, CFI)

Bewaringsverplichting

• 5 jaar vanaf einde zakenrelatie

– Afschrift bewijsstukken identificatie (of referentie)

– Verantwoording vrijstelling

– Intern schriftelijk verslag (atypische verrichting) en opvolging

– Jaarverslag (i.g.v. compliance officer)

Procedures inzake opleiding en sensibilisering personeel

• Aandacht bij aanwerving: blijk geven van een passende betrouwbaarheid i.f.v. risico’s en hun functie

• Deelname aan speciale opleidings- en sensibiliseringsprogramma’s

• Terbeschikkingstelling informatie die in staat moet stellen om kennis inzake witwas te actualiseren

KENNISGEVING C.F.I.

Kennisgeving C.F.I

• Wettelijke uitzondering op beroepsgeheim

• Doel: CFI in staat stellen om te bepalen of er ernstige aanwijzingen bestaan van het witwassen van geld dat afkomstig is uit één van de door de wet beoogde vormen van ernstige criminaliteit, en/of financiering terrorisme

• Indien het geval:

– Inschakeling O.M.

• Instelling opsporingsonderzoek

• Vorderingen gerechtelijk onderzoek

• Seponeren

Werking C.F.I.

• Ontvangt meldingen die verband kunnen houden met een witwasoperatie of financiering van terrorisme

• Analyse van de aangiften van: – Ondernemingen en personen die verplichting hebben tot melden

– Toezichthoudende of tuchtoverheden

– Buitenlandse FIU

– OLAF (Europees Bureau voor Fraudebestrijding)

• CFI verrijkt deze gegevens met andere informatie die ze kan opvragen bij o.a. meldingsplichtigen, politiediensten, administratieve overheidsdiensten en gerechtelijke overheden (uitgebreide bevoegdheid)

Kerncijfers verslag 2014 C.F.I.

• Globaal: toename in 2014 van aantal subjectieve meldingen van 7.078 naar 10.229

• In totaal ontving de CFI 27.767 meldingen in 2014, ongeveer 4.800 meer dan in 2013.

• Aantal doormeldingen aan de gerechtelijke overheden blijft constant: 1.131 (2014) vs. 1.168 (2013)

• In 2014 seponeerde de CFI 3.790 dossiers na analyse en vaststelling dat ernstige aanwijzingen in de zin van de wet van 11 januari 1993 ontbraken vs. 2.967 in 2013.

Kennisgeving CFI

Kennisgeving CFI

• Over grote deel van de meldingen door Notarissen betreffen zgn. “objectieve meldingen”

– 2012: 550 objectieve, 37 subjectieve;

– 2013: 929 objectieve, 38 subjectieve.

Kennisgeving CFI

• Objectieve vs. subjectieve

• Objectieve melding:

– Betaling in contanten van de prijs van de verkoop (artikel 1582 B.W.) van een onroerend goed (artikel 20 AWW); • Verplichting tot melding, hoe miniem ook

• Accessoria: geen betaling in contanten boven de 3.000 EUR

• Quid andere overdrachten (ruil met opleg, compensatie, verdeling, toewijzing,…)?

• Onthouding – melding

Kennisgeving CFI

• Objectieve melding: – Niet-vermelding van de rekeningnummer verkoopovereenkomst en –akte

• De verkoopsovereenkomst en de verkoopsakte, moeten nummer rekening vermelden waarlangs de prijs / voorschot werd overgedragen of een verklaring bevatten van de partijen, waarin het nummer wordt vermeld van de rekening waarlangs de prijs / voorschot zal worden overgedragen en, bij gebrek hieraan, de wijze waarop deze gefinancierd zal worden.

• Deze verplichting slaat zowel op de onderhandse als op de openbare verkopen, op de verkoopsovereenkomsten en op de verkoopsakten.

• “De koper verklaart dat het saldo van de prijs zal worden betaald via een nog te onderhandelen financiering, waarvan op dit moment noch de kredietverstrekker, noch het juiste bedrag reeds gekend is” (J. Rochtus, “De notaris en de meldingsplicht in het kader

van de Witwaswet”, Not. Fisc.M., 2014/8)

• Onderhandse overeenkomst verleden met /zonder tussenkomst makelaar / notaris

• Regularisatie in authentieke akte

Kennisgeving CFI

• Subjectieve melding:

– Vaststelling van feiten waarvan Notaris weet of vermoedt dat ze verband houden met witwassen van geld of financiering van terrorisme

– Fiscaal (zie Deel II)

Kennisgeving CFI

Uitzondering melding • Informatie ontvangen binnen kader van

beroepsuitoefening bij bepalen van de rechtspositie van hun cliënt. Juridisch advies verstrekken in deze context valt buiten meldingsplicht. Tenzij: – beroepsbeoefenaar zelf deelneemt aan witwasactiviteiten / terrorisme – Juridisch advies voor witwasdoeleinden / terrorisme verstrekt – Weet dat cliënt advies wenst voor deze doeleinden

Juridisch advies? GwH: informeren van cliënt over de staat van de wetgeving die van toepassing is op zijn persoonlijk situatie of op de verrichting die hij overweegt, of hem te adviseren over de wijze waarop die verrichting binnen wettelijk kader kan worden uitgevoerd

Kennisgeving CFI

• Procedure: – Beroepsbeoefenaar of in voorkomend geval compliance officer

(of plaatsvervanger) is bevoegd om melding te doen

– schriftelijk of elektronisch: formulier beschikbaar gesteld door C.F.I. (http://www.ctif-cfi.be)

– Elektronische melding: ingeschreven melders melden zich aan op een beveiligde portaalsite met hun gebruikersnaam en wachtwoord en kunnen zo hun meldingen invullen.

– Meldingsplicht blijft bestaan wanneer dezelfde verrichting of feiten reeds voorwerp uitmaken van aangifte bij gerechtelijke overheden of bij poging tot witwassen

– Verzet CFI tegen uitvoering verrichting ?

Kennisgeving CFI

• Verbod cliënten of derden in kennis te stellen van feit dat inlichtingen werden verstrekt aan CFI (No Tipping off)

• Notaris mag zich inspannen cliënt af te raden deel te nemen aan illegale activiteit

• Informatie-uitwisseling mogelijk tussen advocaten, notarissen, bedrijfsrevisoren, externe accountants en belastingadviseurs die tussenkomen m.b.t. eenzelfde cliënt en verrichting

• Bescherming van de melder • Beëindiging klantenrelatie?

Immuniteit van de melder

• Geen enkele burgerlijke rechtsvordering, straf- of tuchtvordering mogelijk tegen de melder;

• Geen enkele professionele sanctie uitgesproken tegen beoogde ondernemingen of personen, hun werknemers of vertegenwoordigers evenals de leiding of personeelsleden wegens een te goeder trouw verstrekte inlichting aan CFI

Bevriezing van tegoeden inzake terrorisme

• De CFI geeft in zijn richtsnoeren – die op zijn website gepubliceerd zijn – uitdrukkelijk aan dat bijzondere waakzaamheid aan de dag moet worden gelegd ten aanzien van personen en entiteiten die als terroristen worden beschouwd op basis van: • de Europese verordeningen die rechtstreeks van toepassing zijn:

• Verordening (EG) nr. 2580/2001 van 27 december 2001 inzake specifieke beperkende maatregelen tegen bepaalde personen en entiteiten met het oog op de strijd tegen het terrorisme;

• Verordening nr. 881/2002 van de Raad van 27 mei 2002 tot vaststelling van bepaalde specifieke beperkende maatregelen tegen sommige personen en entiteiten die banden hebben met het Al Qaeda-netwerk;

• de koninklijke besluiten van 28 december 2006, 30 mei 2016, 21 juli 2016 en 3 november 2016 inzake specifieke beperkende maatregelen tegen bepaalde personen en entiteiten met het oog op de strijd tegen de financiering van het terrorisme.

47


• Indien match met entiteit op de “consolidated list of persons, groups and entities subject to EU financial sanctions of de Belgische lijst”, worden de tegoeden en economische middelen bevroren (art. 3 Koninklijk besluit van 28 december 2006 inzake specifieke beperkende maatregelen tegen bepaalde personen en entiteiten met het oog op de strijd tegen de financiering van het terrorisme, B.S. 17 januari 2007)

• http://eeas.europa.eu/cfsp/sanctions/consol-list_en.htm • https://www.un.org/sc/suborg/en/sanctions/un-sc-consolidated-list • http://www.ctif-

cfi.be/website/index.php?option=com_content&view=article&id=66&Itemid=89&lang=nl

• Onder «bevriezing van tegoeden en economische middelen» wordt verstaan het voorkomen van het op enigerlei wijze muteren, overmaken, corrigeren, gebruiken van, omgaan met of toegang hebben tot deze tegoeden met als gevolg wijziging van hun omvang, bedrag, locatie, eigenaar, bezit, onderscheidende kenmerken, bestemming of verdere wijzigingen waardoor het gebruik van bedoelde tegoeden, inclusief het beheer van een beleggingsportefeuille mogelijk zou worden gemaakt.

•

48


• Onder “tegoeden” wordt verstaan financiële activa en economische voordelen van enigerlei aard, met inbegrip van: – de financiële instrumenten zoals gedefinieerd in artikel 2, 1°, van de wet van 2 augustus 2002

betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten; – contanten, cheques, geldvorderingen, wissels, postwissels en andere betaalmiddelen; – deposito's bij financiële instellingen of andere entiteiten, saldo's op rekeningen, schulden en

schuldbewijzen; – in het openbaar en onderhands verhandelde waardepapieren en schuldbewijzen, met

inbegrip van aandelen, certificaten van waardepapieren, obligaties, promesses, warrants, schuldbekentenissen en derivatencontracten;

– interesten, dividenden of andere inkomsten over of waarde voortkomende uit of gegenereerd door activa;

– krediet, recht op compensatie, garanties, uitvoeringsgaranties of andere financiële verplichtingen;

– kredietbrieven, cognossementen, koopbrieven; – bewijsstukken van een belang in fondsen of financiële middelen; – ieder ander exportfinancieringsbewijs.

• Onder “economische middelen” wordt verstaan activa van enigerlei aard, materieel of immaterieel, roerend of onroerend, die geen tegoeden vormen, maar kunnen worden gebruikt om tegoeden, goederen of diensten te verkrijgen.


• Geen tegoeden of economische middelen direct of indirect ter beschikking stellen aan of ten behoeve van de bedoelde personen of entiteiten (art. 4 KB – voor de ruime draagwijdte van de begrippen fondsen en economische middelen, zie de richtsnoeren van de CFI, blz. 23, voetnoten 11 en 12).

• Onverwijld alle informatie die betrekking heeft op het bevriezen van de fondsen en de economische middelen, zoals informatie over de bevroren rekeningen en andere tegoeden en economische middelen, verstrekken aan de minister van Financiën, p/a de Algemene Administratie van de Thesaurie, Kunstlaan 30, 1040 Brussel (e-mail: [email protected]).

• Indien de verrichte opzoekingen aanleiding geven tot een vermoeden van witwassen van geld, in het bijzonder in verband met terrorisme, of een vermoeden van financiering van terrorisme: melding CFI

•

50

Deel 2: Omgaan met fiscaal geregulariseerde vermogens & praktische voorbeelden

Fiscale regularisatie

• Voorheen Eenmalig Bevrijdende Aangifte (EBA/DLU) (1 januari 2004 tot en met 31 december 2004)

• “Permanente fiscale regularisatie” : ingevoerd met de wet van 27 december 2005 (B.S. 30 december 2005), met inwerkingtreding 15 maart 2006 en gewijzigd met ingang van

2 juli 2013 om te eindigen op 31 december 2013

• Sinds 1 januari 2014: “Spontane fiscale rechtzetting”

• Wet van 21 juli 2016 tot (her)invoering van een permanent systeem van fiscale en sociale regularisatie

Bron: http://ruling.be/sites/5075/files/content/download/files/2014_dvb_jaarverslag.pdf

Belang ?

• Notaris kan op verschillende manieren geconfronteerd worden met de problematiek van een fiscale regularisatie : – Aangifte nalatenschap – Verdeling – Schenking – Aankoop onroerend goed – Kapitaalverhoging; inbreng – Toewijzing in kader van echtscheiding

• Inzicht in de beoordeling van een fiscale regularisatie in het

licht van de preventieve witwaswetgeving is essentieel

Belang?

• Vermijden van strafrechtelijke aansprakelijkheid: mededaderschap/medeplichtigheid aan witwassen van geld en/of fiscale fraude

• Inbreuk bepalingen van de preventieve witwaswetgeving kunnen aanleiding geven tot een administratieve boete

In de praktijk

• Hypothese 1: cliënt heeft in het verleden fiscaal geregulariseerd en wenst tegoeden aan te wenden voor een transactie (vb. aankoop, kapitaalverhoging of schenking);

• Hypothese 2: cliënt communiceert omtrent zijn intentie bepaalde tegoeden te repatriëren in het licht van een transactie (schenking, aankoop, …) en heeft fiscaal niet geregulariseerd;

• Hypothese 3: cliënt wendt tegoeden aan waarvan het (on)duidelijk is of deze hun normale fiscale behandeling hebben gekend;

EBA

• Inkomsten

• Kapitaal

• 6% of 9%

• Via bank of thesaurie

• Attest

• Fiscale en strafrechtelijke immuniteit

Fiscale regularisatie 15.03.2006 – 01.07.2013

• Wat ? Beroepsinkomsten, overige inkomsten en BTW • Geen onderscheid fiscaal niet-verjaarde inkomsten en

fiscaal verjaarde kapitalen: de problematiek van de te regulariseren periode in het licht van de verjaring van het witwasmisdrijf

• Geen fiscale regularisatie voor ernstige en georganiseerde fiscale fraude en misbruik van vennootschapsgoederen

• Voor natuurlijke personen en vennootschappen, maar niet voor verenigingen en instellingen onderworpen aan de rechtspersonenbelasting (VZW)

• Heffing: verschuldigde belasting + 10% (punten); voor BTW geen verhoging

Anonimiteit

• Lijst met afgeleverde regularisatieattesten wordt zesmaandelijks meegedeeld aan de C.F.I.

• Voor aangiften waarvan attesten niet naar de lokale controle worden gestuurd: verbod om ze over te maken aan andere diensten van FOD Financiën

• Afschrift van attest met uitsluitend beroepsinkomsten en/of BTW-handelingen wordt aan bevoegde controle toegezonden

Gevolgen

• Fiscale immuniteit: geregulariseerde overige inkomsten en beroepsinkomsten kunnen niet nogmaals worden belast indien juiste heffing werd betaald (tarief) en juiste kwalificatie door aangever werd bepaald

• Strafrechtelijke immuniteit: geen vervolging voor fiscale inbreuken en witwassen

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

NIET-VERJAARD = klassieke systeem regularisatie 7 jaar zwarte inkomsten Boete 10 % 15 % bij gewone fraude 20 % bij ernstige georganiseerde fraude

VERJAARD

Aangifte PB

Oorsprongsverklaring = checklist (fraudeschema)

Amnestie + afdekking zwart kapitaal = FORFAIT

Ernstige georganiseerde fraude 35 %

Gewone fraude 35 %

Witte oorsprong 0 %

GEEN BEWIJS ?

Fiscale regularisatie 01.07.2013 – 31.12.2013

Verplichte bijlagen

• Vanaf 1 juli 2013: – “Bondige verklaring omtrent het fraudeschema” toe

te voegen aan de regularisatie-aangifte alsook de oorsprong en omvang van het kapitaal mee in te dienen met de aangifte (artikel 124, 3° lid).

– Omvang en oorsprong van geregulariseerde kapitalen en inkomsten, de periode waarin de kapitalen en inkomsten zijn ontstaan en de voor de regularisatie gebruikte financiële rekeningen = beschrijving waarin de historische oorsprong en opbouw van het vermogen wordt toegelicht, voor zover bekend.

Gevolgen



• Misdrijven die werden gepleegd om de fiscale fraude te kunnen plegen of te vergemakkelijken, dan wel het gevolg ervan zijn, worden eveneens uitgesloten van strafrechtelijke: valsheid in geschriften, misbruik van vertrouwen, misbruik van vennootschapsgoederen, inbreuken op de boekhoudwetgeving, valsheid in de jaarrekening, de niet-aangifte van fysieke geldtransfers van meer dan 10.000 euro van of naar de EU en ten slotte de verschillende strafbepalingen waarin het Wetboek van vennootschappen voorziet.

Conclusie permanente regularisatie

• Om de hoogte te bepalen van de regularisatieheffing moet een onderscheid worden gemaakt – Naargelang vóór of na 2 juli 2013

– naargelang het gaat om gewone fiscale fraude, dan wel om ernstige en georganiseerde fiscale fraude;

– naargelang het gaat om 'beroepsinkomsten', dan wel om 'overige' inkomsten

– naargelang het gaat om wel of niet “fiscaal verjaarde inkomsten, sommen, waarden of kapitalen”

Fiscale regularisatie sinds 1 januari 2014 (fiscaal niet-verjaard)

• Roerende inkomsten (interesten en dividenden) : – Voor de periode van de laatste 7 jaren;

• Verschuldigd tarief inzake roerende voorheffing zoals van toepassing in het betreffende belastbaar tijdperk (15 of 25%);

• Belastingverhoging van 50%;

• Nalatigheidsinteresten à rato van 7% per jaar (verschuldigd vanaf 1 juli van het tweede jaar van het aanslagjaar);

• Verrekening van de in het buitenland reeds ingehouden woonstaatheffing (interesten);

• Bij regularisatie van de roerende inkomsten wordt toelichting gevraagd bij de herkomst van het kapitaal


• Personenbelasting: – In principe voor de periode van de laatste 3 jaren of 7 jaren, afhankelijk van de

concrete casus. – Verschuldigd tarief zoals van toepassing in het betreffende belastbaar, zijnde

het progressief tarief dat in de hoogste schijf 50% bedraagt; – Belastingverhoging van 20%; – Nalatigheidsinteresten à rato van 7% per jaar; – Bijkomende sociale zekerheidsbijdragen ingevolge de aanvullende aanslag in

de personenbelasting.

• Vennootschapsbelasting: – In principe voor de periode van de laatste 3 jaren of 7 jaren, afhankelijk van de

concrete casus; – Verschuldigd tarief zoals van toepassing in het betreffende belastbaar, zijnde

het normaal tarief van 33,99% of verlaagd tarief; – Belastingverhoging van 20%; – Nalatigheidsinteresten à rato van 7% per jaar.


• BTW

– In principe voor de periode van de laatste 3 jaren of 7 jaren, afhankelijk van de concrete casus;

– Verschuldigd tarief zoals van toepassing in het betreffende belastbaar, zijnde het tarief van 6, 12 of 21%;

– Belastingverhoging van 30 tot 50%;

– Nalatigheidsinteresten à rato van 9,6% per jaar op de hoofdsom en 7% op de geldboete.


• Erfbelasting – Doorgedreven regionale bevoegdheid sinds 1 januari

2015; – In principe voor niet-verjaarde successierechten – Verschuldigd tarief progressief tarief – Belastingverhoging van 20% in geval van foutieve of

onvolledige verklaringen inzake nalatenschap op de aanvullende rechten; tenzij de overtreding van de Vlaamse Codex Fiscaliteit gedaan zijn om erfbelasting te ontduiken in welk geval er een belastingverhoging van 100% kan worden toegepast. In de praktijk wordt 20% aanvaard in geval van “spontante regularisatie”.

Fiscale regularisatie sinds 1 januari 2014

• Fiscaal verjaarde kapitalen (< 1 januari 2008 m.b.t. inkomstenbelastingen en btw)

• Taxatie als divers inkomsten in jaar van spontane aangifte ten belope van 33% + 10% belastingverhoging op het niet verantwoord kapitaal. Dit betekent 36,3% + gemeentebelasting

• Indien er kan worden aangetoond dat het beginkapitaal de normale fiscale behandeling heeft ondergaan en de aangroei uitsluitend afkomstig is uit roerende inkomsten, kan de heffing beperkt zijn tot 15% (interesten) of 25% (dividenden) + 10% belastingverhoging.

• Quid regularisatie van fiscaal verjaarde successierechten? • Vernietiging interne instructie door Raad van State

Gevolgen

• Geen automatische strafrechtelijke immuniteit voor witwassen van geld

• Rechtszekerheid in het licht van het una-via principe en het “non-bis in idem beginsel” ?

• Praktijk?

Regularisatie Quater (2016)

• Wet van 21 juli 2016 tot (her)invoering van een permanent systeem van fiscale en sociale regularisatie

Regularisatie Quater (2016)

• “Geregulariseerde inkomsten”: inkomsten de aard hebben van inkomsten die normaal aan de inkomstenbelasting worden onderworpen in het jaar waarin zij werden behaald of verkregen. Worden eveneens aangemerkt: de inkomsten die, overeenkomstig artikel 5/1 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, door een oprichter of een derde begunstigde van een juridische constructie moeten worden aangegeven, de inkomsten van een in artikel 307, § 1, tweede lid, van hetzelfde Wetboek bedoelde buitenlandse rekening en de inkomsten van de in artikel 307, § 1, derde lid, van hetzelfde Wetboek bedoelde levensverzekeringsovereenkomsten

• “Geregulariseerde sommen”: sommen en waarden niet de aard hebben van inkomsten die normaal aan de inkomstenbelasting worden onderworpen in het jaar waarin zij werden behaald of verkregen maar onder de toepassing van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten vallen, voor zover ze betrekking hebben op niet in artikel 3, eerste lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen en de gewesten, vermelde registratierechten, of onder de toepassing vallen van het Wetboek diverse rechten en taksen

Wat ?

• “Geregulariseerde btw handelingen”: artikel 51 van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde vermelde aan btw onderworpen handelingen.

• “Fiscaal verjaarde kapitalen”: kapitalen ten aanzien waarvan de fiscale administratie ingevolge het verstrijken van de termijnen, naargelang het geval, bedoeld in de artikelen 354 of 358, § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 of de artikelen 81, 81bis, of 83 van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde of de artikelen 214, 216, 2171 en 2172 of 218 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten voor zover deze artikelen betrekking hebben op niet in artikel 3, eerste lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen en de gewesten, vermelde registratierechten, of de artikelen 2028 of 2029 van het Wetboek diverse rechten en taksen, op het ogenblik van de indiening van de regularisatieaangifte geen heffingsbevoegdheid meer kan uitoefenen in hoofde van diegene op wiens naam de regularisatieaangifte is ingediend.

Tarief ?

• Het toepasselijk tarief bedraagt 20 percentpunten bij regularisaties die ingediend worden in 2016. Dit tarief zal jaarlijks tot 2020 verhogen. M.b.t. btw handelingen: indien reeds aanleiding tot regularisatie beroepsinkomsten, geen verhoging

• Het tarief dat van toepassing zal zijn op de regularisaties van fiscaal verjaarde kapitalen die in 2016 worden ingediend, bedraagt 36 percentpunten. Ook dit tarief zal een jaarlijkse stijging ondergaan en dit tot 2020.

• Overgangsmaatregelen: – Vanaf 1 januari 2017:

• 20 percentpunten worden 22 percentpunten


– Vanaf 1 januari 2018:









Tarief ?

• Artikel 3, § 1 lid 2 van de wet luidt: – “Bij de vaststelling van deze heffing geen rekening gehouden met enige

belastingvermindering of belastingkrediet, noch met een verrekening van voorheffingen, voorafbetalingen of van de woonstaatheffing.”

• De verrekening van de woonstaatheffing wordt dus opnieuw uitgesloten onder de nieuwe regeling. Het CPR was deze mening reeds toegedaan onder de vorige regelingen van 2005 en 2013 ondanks dat de Spaarrichtlijn het vermijden van dubbele belasting oplegt alsook de verrekening met bronbelasting (artikel 14, lid 2 richtlijn 2003/48/EG van 3 juni 2003 en artikel 7, § 2 van de wet van 17 mei 2004). Dit heeft tot gevolg dat men op interesten een totale heffing tot 70 % kan betalen (35 % woonstaatheffing + 15 %-tarief + 20 % verhoging), of een proportionele boete van 367 %. Bezwaar Raad van State in zijn tweede advies (randnr. 13)

Bewijslast

• De aangever moet in zijn aangifte aan de hand van schriftelijk bewijs, desgevallend aangevuld met andere bewijsmiddelen van het gemeen recht, met uitzondering van de eed en het bewijs door getuigen, aantonen dat de inkomsten, de sommen, de btw-handelingen en de fiscaal verjaarde kapitalen hun normale belastingregime hebben ondergaan.

• De inkomsten, de sommen, de btw-handelingen en de fiscaal verjaarde kapitalen, of het gedeelte ervan waarvan de aangever niet kan aantonen dat ze hun normale belastingregime hebben ondergaan op de wijze bedoeld in het eerste lid, moeten worden geregulariseerd.

Bewijslast

• Aangever moet aan de hand van een schriftelijk bewijs, zo nodig aangevuld met andere bewijsmiddelen van het gemeen recht, met uitzondering van de eed en het bewijs door getuigen, de aard van de belasting aantonen alsook de belastingscategorie en het tijdperk waartoe de inkomsten, de sommen, de btw-handelingen en de fiscaal verjaarde kapitalen die niet hun normale belastingregime hebben ondergaan, behoren.

Gevolgen



Voorontwerp van decreet houdende een tijdelijke Vlaamse

fiscale regularisatie

• Eigen regeling is noodzakelijk wegens bevoegdheidsverdeling die vervolgens in een samenwerkingsakkoord moet worden bekrachtigd (cfr. advies RvS).

• Tijdelijk tot en met 31 december 2020

• Enkel voor inbreuken begaan vóór 1 augustus 2016

• Vermoedelijk van toepassing vanaf 01.01.2017

Voorontwerp van decreet houdende een tijdelijke Vlaamse fiscale regularisatie

• Tarieven:

• Het tarief van 37% wordt vanaf 2018 verhoogd met 1% tot het maximale tarief van 40% in 2020 wordt bereikt.

Soort belasting Fiscaal niet

verjaard Fiscaal verjaard

Erfbelasting in rechte lijn en tussen partners

35% 37%

Erfbelasting in alle overige gevallen 70% 37%

Andere belastingen dan erfbelasting 20% 37%

Voorontwerp van decreet houdende een tijdelijke Vlaamse fiscale regularisatie

• Erfbelasting: verjaring na 9 jaren (artikel 3.3.0.0.1 § 4/1

VCF) • Successierechten die nog niet verjaard waren op moment

dat Vlabel bevoegd werd (01.01.2015): verlenging verjaring met 4 jaren: tot 31 december 2019 (artikel 5.0.0.11 VCF)

• M.b.t. registratierechten: verlenging i.g.v. fraude van termijn met nog eens 4 jaren: tot 31 december 2023, met uitzondering van de successierechten (artikel 5.0.0.11 lid 2 VCF)

• Vreemd boetestelsel rekening houdend met boetestelsel voor laattijdige (nieuwe) aangifte: 20% belastingverhoging vs. een verhoging van 29,63% in hoogste schijf (35 t.o.v. 27 %).

Checklist regularisatie

• In voorkomend geval: interpretatie type regularisatie en attest • Aangifte bestaan buitenlandse rekening en roerende inkomsten (PB aangifte) • Juridische constructie (Kaaimantaks) (PB aangifte) • CAP melding (NBB) • Aangifte levensverzekering (PB aangifte) • Bijstortingen op buitenlandse rekening/levensverzekering laatste zeven jaar • “Voluntary disclosure” document getekend m.b.t. buitenlandse rekening • Getekende verklaring herkomst van het vermogen en verantwoordingsstukken of

bondige verklaring afgeleverd t.a.v. Contactpunt Regularisaties • Familiale, financiële en professionele situatie • Openbare bronnen • Verificatie rekeninggegevens vermeld in regularisatie met rekening waarvan

tegoeden worden gerepatrieerd • Significante contra-indicaties ?

Tuerlinckx Fiscale Advocaten cvba

Maria-Henriëttalei 1 Place Ste Véronique 10 Nijverheidsstraat 14

B-2018 Antwerpen B-4000 Liège B-2260 Westerlo

T. +32 3 206 21 10 T. +32 4 233 34 36 T. +32 14 21 01 10

F. +32 3 206 21 19 F. +32 4 233 81 45 F. +32 14 21 01 19

www.tuerlinckx.eu

Witwas op maat van het notariaat

Law

Transcript of Witwas op maat van het notariaat