Witteveen+Bos Maatschappelijk jaarverslag 2014

Ingenieurswerk mensenwerkMaatschappelijk jaarverslag 2014

Ingenieurswerk mensenwerk

Maatschappelijk jaarverslag 2014

4

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Witteveen+Bos N.V. heeft in 2014 we-reldwijd met uitdagende projecten bijgedragen aan grote hedendaagse opgaven rond leefbaarheid, gezond-heid, veiligheid en bereikbaarheid. De organisatie is gegroeid naar 977 medewerkers, de omzet naar 119 miljoen euro en het nettoresultaat van 15,3 miljoen euro is gezond. De directie, bestaande uit algemeen directeur Karin Sluis en directeur Henk Nieboer, kijkt terug op een succesvol jaar.

De wereldeconomie en de Nederlandse economie herstellen licht. De meeste markten waarin Witteveen+Bos opereert lijken in Nederland stabiel, terwijl inter-nationaal groeikansen zijn. Karin: ‘Naar verwachting groeit de wereldbevolking naar negen à tien miljard mensen in 2050, waarbij de groei met name in Azië en Afrika plaatsvindt. De vraag naar water en voedsel neemt toe en sterke verstedelijking leidt tot andere opgaven op het gebied van leefbaarheid en bereikbaarheid. Tel bij deze ontwik-kelingen de effecten van wereldwijde trends als klimaatverandering en snelle technologische ontwikkelingen op en de groeimarkten voor ingenieursbureaus tekenen zich af.’

Witteveen+Bos werkt toegewijd aan het leveren van betrouwbare oplossingen voor deze technische en sociale opga-ven van onze stakeholders, waaronder klanten, medewerkers, leveranciers, burgers en milieu- en maatschappe-lijke organisaties. Henk: ‘Wij willen ons daarbij opstellen als ‘verantwoordelijke burger’, die betrouwbaar en betrokken is en haar deskundigheid benut om bij te dragen aan het oplossen van de pro-blemen van nu en later. Zo hebben wij in antwoord op de toenemende vraag naar energie in 2014 extra aandacht geschonken aan onze expertise op het gebied van hernieuwbare energie.’

‘Om in te spelen op de wereldwijde ont-wikkelingen, zijn we 2014 gestart met een aanpassing van onze organisatie. We hebben vier sectoren gevormd waarin mensen op basis van hun inhou-delijke expertise zijn samengebracht. Op deze manier kunnen we altijd het beste team inzetten voor onze projecten’, al-dus Henk. ‘Tevens openden we in 2014 nieuwe kantoren in Singapore en Dubai. We zijn trots op de ingezette ontwik-kelingen. Echter, Nederland is en blijft voor ons het thuisland waar we graag in

grote en kleinere projecten werken en steeds weer nieuwe kennis en ervaring opdoen’.

Ook in 2014 heeft Witteveen+Bos uit-dagende projecten verworven, zoals Ruimte voor de Rivier IJsseldelta, re-novatie van het stadion van Go Ahead Eagles in Deventer, het tracébesluit voor de verbreding en verdieping van de A9 bij Amstelveen en het ontwerp van een afvalwaterzuivering bij Azomures in Roemenië. Karin benadrukt de samen-werking met andere partijen. ‘Bij elke offerte vragen we ons af met wie we het project het beste kunnen aanpakken. Het oplossen van ingewikkelde vraag-stukken vraagt dat we topkennis bij elkaar brengen, altijd op zoek gaan naar een topteam.’

‘Door integraal, waarde- en functie-gericht te ontwerpen kunnen wij met onze projecten maximaal bijdragen aan duurzame ontwikkeling. Het inbedden van duurzame ontwerpprincipes en daadwerkelijk integraal ontwerpen blijft in onze projecten een belangrijke priori-teit’, volgens Henk. ‘Daarnaast gaan we door met het ontwikkelen en toepassen van verschillende duurzaamheidsin-strumenten, zoals Duurzaam GWW en CO2-vriendelijk ontwerpen en blijven we de tien principes van United Nations Global Compact omtrent mensenrech-ten, arbeidsomstandigheden, milieu en anticorruptie onderschrijven.’

De projecten waaraan Witteveen+Bos werkt worden steeds groter, waardoor het risicoprofiel verandert. Karin: ‘Om zowel de klanttevredenheid als het werkplezier en het financiële resultaat op niveau te houden, besteedden we in 2014 extra aandacht aan projecten met grotere risico’s, onder meer door het organiseren van een masterclass Contractmanagement. Samen met op-drachtgevers en externe partijen hebben vier projectteams van grote projecten onderzocht wat zij kunnen verbeteren.’

‘Om het werken in projecten beter te faciliteren, ontwikkelden we in 2014 een nieuw kantoorconcept: PLUSwerken. Afhankelijk van het soort werk kunnen medewerkers ervoor kiezen om samen in een projectruimte of juist afgezonderd te werken. Ook al maken nieuwe ICT-faciliteiten veel mogelijk, we vinden het belangrijk dat mensen elkaar opzoeken omdat juist in toevallige ontmoetingen nieuwe ideeën ontstaan. Mooi om te

zien dat veel projectteams, inclusief op-drachtgever en samenwerkingspartners, graag gebruik maken van ons nieuwe kantoor in Amsterdam’, aldus Henk.

‘Ook buiten projecten dragen wij bij aan duurzame ontwikkeling’, vervolgt Karin. ‘Via gastlessen op opleidingen en scholen, en activiteiten zoals het Weekend van de Wetenschap brengen we jonge mensen met techniek in aan-raking. Relaties met opdrachtgevers en samenwerkingspartners versterken we door ontmoetingen in een setting met kunst en cultuur. Daarom orga-niseren we een festivalterras tijdens Deventer op Stelten en reiken we jaarlijks de Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek uit.’

Kortom, zowel in als buiten projecten wil Witteveen+Bos maatschappelijk verant-woord ondernemen. Onderdeel daarvan is het transparant zijn over andere be-drijfsprestaties dan de financiële. ‘In 2014 hebben we niet-financiële kritische prestatie-indicatoren benoemd waarmee wij onder meer de duurzaamheid in onze projecten moni-toren. Dit is een belangrijke volgende stap. We streven naar een geïntegreer-de rapportage, waarin financiële en niet-financiële indicatoren naast elkaar zijn opgenomen’, vertelt Henk.

Over 2014 rapporteren we nog in een separaat financieel en maatschappelijk jaarverslag. Dit maatschappelijk jaar-verslag geeft een overzicht van de niet-financiële doelen en prestaties in de periode van 1 januari tot en met 31 de-cember 2014. Het verslag is gebaseerd op de GRI G3-richtlijn van het Global Reporting Initiative (GRI) op niveau B+ en werd geëvalueerd door een stakehol-derpanel met externe deskundigen.

Karin sluit af: ‘In onze jaarverslagen delen we ons werk en de resultaten van 2014 graag met u. Van twee etalagepro-jecten vertellen de mensen achter het project enthousiast over hun bijdrage. Want ingenieurswerk is mensenwerk. Ook de komende jaren is er veel ingeni-eurswerk te doen in de wereld. We heb-ben dan ook de ambitie verder te groei-en om zo onze bijdrage te vergroten.’

Deventer, 12 maart 2015

Directie Witteveen+Bos N.V.Karin SluisHenk Nieboer

6

11

12 20

28 34

INHOUD

8 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 10 Duurzame ontwerpprincipes12 Interview met Jochem Schut en Richard Sedafor 16 Leven in een veranderend klimaat 18 Duurzaam gebruik van bronnen20 Bescherming van het milieu 22 Ontwikkelen en delen van kennis 24 Interview met Steven Delfgaauw en Renée van Dorst 28 Betrokkenheid 31 Rapportage volgens GRI-richtlijn37 CO2-footprint40 Ontwikkeling niet-financiële prestatie-indicatoren42 United Nations Global Compact44 Stakeholderpanel

7

1816

4024

4442

9

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

Wereldwijde overstromingsrisico’s, dichtslibbende steden, energiebronnen die opraken. Voorbeelden van opgaven waarvoor we staan in deze tijd. Als ingenieursbureau kun-nen en willen wij met onze expertise een belangrijke bijdra-ge leveren aan het oplossen van uitdagingen op het gebied van leefbaarheid, veiligheid, gezondheid en bereikbaarheid van onze maatschappij.

Onze missie luidt letterlijk:‘Witteveen+Bos levert adviezen en ontwerpen op het gebied van water, infrastructuur, milieu en bouw. Wij zetten onze topexper-tise in om complexe vraagstukken op te lossen en zijn een be-trokken partner voor onze opdrachtgevers. Wij hechten aan onze onafhankelijkheid en de bedrijfscultuur waarin elke medewerker het beste uit zichzelf haalt, de talenten ten volle benut en maxi-male klantwaarde biedt.’

VisieWitteveen+Bos wil een advies- en ingenieursbureau van top-klasse zijn. Dit betekent voor ons dat wij zelf heel goed zijn in ons vak en ons blijven ontwikkelen, dat wij samenwerken met goede partners en dat wij werken in een cultuur van ondernemerschap en vertrouwen. Goed zijn in wat we doen, begint bij liefde voor de inhoud: werken aan interessante projecten waarbij we waardevol-le oplossingen creëren. Het ontwikkelen van kennis en talenten is essentieel om te excelleren, evenals het ontplooien van vaar-digheden als professioneel projectmanagement. In de samen-werking met andere partijen brengen we topkennis van binnen en buiten de organisatie bijeen door voor al onze projecten op zoek te gaan naar het beste team, omdat dit ons advies versterkt. We geloven dat iedere Witteveen+Bos’er moet kunnen doen waar hij of zij goed in is. Daarom bieden we ruimte en vertrouwen en leg-gen we verantwoordelijkheden laag in de organisatie.

Duurzame ontwerpprincipesDe core business van een ingenieur is het op een verantwoorde manier plannen, vormgeven en ontwerpen van de fysieke om-geving. Dit betekent bewust omgaan met de gevolgen van de te maken keuzes voor mens en maatschappij. Witteveen+Bos heeft duurzame ontwerpprincipes uitgewerkt op basis van de benade-ring van duurzame ontwikkeling van de Commissie Brundtland uit 1987. Deze principes worden door ons toegepast binnen de begrenzingen van onze praktijk. Onze ontwerpen houden reke-ning met het ‘hier en nu’. Wij creëren ontwerpen voor de mensen die in de huidige maatschappij leven en die er direct profijt van hebben. Wij denken daarnaast ook aan het ‘daar en later’. Wij streven ernaar deze principes bedrijfsbreed toe te passen. Hier-door ontstaat een krachtige drive om duurzaamheid daadwerke-lijk vorm te geven. MVO-teamHet beleid van Witteveen+Bos op het gebied van maatschap-pelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt bewaakt en uitgevoerd door het MVO-team. Het team, bestaande uit ver-tegenwoordigers van de verschillende sectoren, vergadert zes keer per jaar en ziet er onder meer op toe dat Witteveen+Bos tweemaal per jaar de CO2-footprint uitbrengt. Daarnaast stuurt het team op MVO in de bedrijfsvoering via het milieumanage-mentsysteem (milieuzorg) en heeft het een loketfunctie voor duurzaamheidsvraagstukken. Jaarlijks organiseert het team een MVO-event voor de ingenieurs- en architectenbranche.

MVO in projectenWij vinden input van en naar medewerkers een voorwaarde om duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen in projecten te borgen. De rol van de directie en het MVO-team is enerzijds visiebepalend en anderzijds ondersteunend aan de medewerkers. Door enthousiaste collega’s actief bij het MVO-team te betrekken, blijven we continu in beweging. In 2014 is tijdens de training integraal ontwerpen bepaald op welke manier onze zes duurzame ontwerpprincipes nog beter kunnen worden toegepast in projecten.

Kritische prestatie-indicatorenWitteveen+Bos wil in het kader van maatschappelijk verant-woord ondernemen ook gaan sturen op niet-financiële kritische prestatie-indicatoren (KPI’s). In 2014 is gewerkt aan een intro-ductie van de eerste niet-financiële parameters met als doel om over 2016 een geïntegreerd jaarverslag te kunnen maken.

Een KPI wordt gebruikt om bedrijfsprocessen te meten en te kunnen bijsturen. KPI’s zijn belangrijk voor het langetermijnper-spectief van Witteveen+Bos en moeten daarom aansluiten op onze missie en visie. Het gaat om zaken die voor Witteveen+Bos belangrijk zijn (impact), maar ook van belang zijn voor de stake-holders in de keten (materialiteit).

We hebben twee niet-financiële doelen benoemd: - leveren van maatschappelijke waarde - ontwikkelen van toptalent.

Op pagina 40 staan deze doelen verder uitgewerkt in KPI’s.

UitgangspuntenBij het opstellen van niet-financiële KPI’s hanteerden wij een aantal uitgangspunten. Zo vinden wij dat KPI’s enigszins flexibel moeten zijn en te allen tijde moeten aansluiten bij het invloedsge-bied van Witteveen+Bos. Daarnaast worden de KPI’s opgesteld op organisatieniveau, sectorniveau en op het niveau van de ver-schillende productmarkt-combinaties (PMC’s). Het MVO-team is verantwoordelijk voor de KPI’s op organisatieniveau. De KPI’s op sectorniveau en op PMC-niveau zijn de verantwoordelijkheid van de betreffende leidinggevenden. Onderling vindt interactie plaats en worden ervaringen uitgewisseld.

Geleidelijke implementatieHet aantal KPI’s is overzichtelijk gehouden om gedragsverande-ring soepel te laten verlopen. KPI’s worden gepresenteerd in de vorm van een actiegericht dashboard om vooruitgang te stimule-ren. De KPI’s moeten eenvoudig meetbaar en communiceerbaar zijn, zowel intern als extern met de markt. Het sturen op niet-financiële KPI’s betekent voor leidinggevenden een gedragsver-andering. Daarom kiezen we voor een geleidelijke implementatie. De eerste niet-financiële KPI’s worden in 2015 geïntroduceerd en zullen op basis van jaarlijkse metingen evolueren.

10

DUURZAME ONTWERPPRINCIPES

1. Natuur en klimaatWij streven er naar dat onze ontwerpen natuurgerelateerd en klimaatbestendig zijn. De natuur en het klimaat zijn niet statisch, maar dynamisch en onderhevig aan veran-deringen in de tijd. Onze ontwerpen houden zo veel mo-gelijk rekening met de natuur, waarbij we uitgaan van het ecosysteem en gebruik maken van natuurlijke processen waardoor de biodiversiteit gewaarborgd blijft of verbeterd kan worden.

2. Trias-principeWij hanteren het principe van de Trias-gedachte voor duur-zame oplossingen. Hierbij wordt de Trias-gedachte op tal van onderwerpen toegepast, waaronder energie, grond-stoffen, afvalstoffen, water, bodem, uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen, mobiliteit en beheer. Het principe van de Trias-gedachte is:• beperk de vraag en voorkom onnodig gebruik• gebruik oneindige bronnen• gebruik eindige bronnen verstandig en efficiënt.

3. KetenWij volgen bij onze ontwerpen de ketenbenadering vanuit het streven om de gehele keten van processen en pro-ducten zo veel mogelijk in hun onderlinge samenhang te beschouwen. Ons doel is om duurzame oplossingen te bieden, die over alle schakels van de keten bezien het optimale resultaat geven, zoals bij een levenscyclus-bena-dering of Cradle to Cradle®-aanpak.

4. Optimalisatie van functiesWij streven bij ontwikkelen (her)inrichtingsvraagstukken voor zowel de boven- als de ondergrond naar de juiste functie op de juiste plaats en de juiste combinatie van functionaliteiten. Functiemenging van wonen, werken en recreëren zal veelal versterkend werken, waarbij multi-functionaliteit en flexibiliteit vereisten zijn. In de bestaande gebouwde omgeving streven we naar doelmatige revitali-sering.

5. ParticipatieWij onderschrijven het belang van participatie van stake-holders en gebruikers in de besluitvorming binnen het ont-wikkelen ontwerpproces. Hierbij hechten we groot belang aan goede communicatie omdat duurzaam ontwerpen breed gedragen moeten worden.

6. WelzijnVolksgezondheid, veiligheid, sociale cohesie, cultuurhis-torie, beleving en andere onderdelen van sociale duur-zaamheid zijn voor ons bij het ontwerpproces een leidend principe (sociaal adaptief).

12

Jochem Schut + Richard Sedafor GhanaHet grootste gedeelte van de bevolking van Ghana heeft nauwelijks toegang tot sanitai-re voorzieningen. De sanitaire voorzienin-gen ontbreken of zijn van laag niveau en ook schoon drinkwater wordt vaak beperkt geleverd. Hetzelfde geldt voor drainage en afvalverwerking. Dit heeft een nadelig ef-fect op de gezondheid van de bevolking, het belemmert de economie en het schaadt een gezonde woonomgeving.

Het doel van het Ghana Netherlands WASH Programme (GNWP) is om samen met pri-

vate partijen een duurzame ontwikkeling op het gebied van water, sanitatie en hygiëne te bewerkstelligen in vijf gemeenten. Dit programma wordt gefinancierd door het Ne-derlandse ministerie van Buitenlandse Zaken in samenwerking met de Ghanese overheid. Simavi is als ngo een expert op het gebied van de implementatie van duurzame Water Sanitation and Hygiene (WASH)-program-ma’s. Met haar kennis van de lokale context draagt ze zorg voor de betrokkenheid van de lokale bevolking, zodat mensen zelf initiatie-ven nemen die aansluiten bij hun behoeften.

Samen met de kennis van Berenschot en Witteveen+Bos over het organiseren van pro-jecten in complexe omgevingen, heeft dit con-sortium de regie om de problemen in Ghana op een pragmatische manier te benaderen en op te lossen. ‘Door de toegang tot sanitaire voorzieningen in 100 scholen te verbeteren leveren we een concrete bijdrage aan het welzijn van de inwoners van Ghana’, vertelt Jochem Schut, hoofd van het Witteveen+Bos-kantoor in Ghana. ‘We leren mensen ook hoe ze met de nieuw gebouwde voorzieningen zoals toiletgebouwen moeten omgaan. Het

INTERVIEW

13

onderhouden van deze voorzieningen is vaak nog een hele uitdaging, en mede daardoor komen bijvoorbeeld ziektes zoals cholera hier nog veel voor.’ Naast het aanleggen van sanitaire voorzieningen in scholen is het doel om de totale infrastructuur op het gebied van water en sanitatie te verbeteren. ‘In de eerste fase van het project zijn we vooral actief met het opstellen van masterplannen, waarbij we gemeenten helpen om beleid te formuleren op het gebied van water, sanitatie en hygiëne. Inmiddels zijn we ook bezig met de voorberei-ding en implementatie van concrete projecten.

Door overstromingen ontstaan bijvoorbeeld verkeersopstoppingen op wegen. Met de voorbereiding van drainagevoorzieningen in Accra zorgen we ervoor dat wegen weer begaanbaar worden. Het voorkomt bovendien dat huizen onderlopen met water. Je kunt je voorstellen dat dit ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengt’, vertelt Jochem. Een deel van de ontwerpwerkzaamheden wordt in samenwerking met lokale ingenieursbureaus gedaan. Witteveen+Bos ondersteunt bij het maken van de juiste keuzes op het gebied van bijvoorbeeld planning en onderhoud. Uitein-

delijk is het de bedoeling dat lokale partijen zelf de faciliteiten gaan bouwen en beheren. ‘Het informeren en meekrijgen van stakehol-ders zoals gemeenten en omwonenden is hier belangrijk. Je moet wel weten hoe je een ver-gadering moet openen en welke formaliteiten voorafgaan aan een overleg of veldbezoek’, licht Jochem toe. ‘Ik ben blij dat we inmiddels zeven Ghanese collega’s een leuke baan kun-nen bieden, waarmee zij hun gezin kunnen onderhouden. Daarnaast willen we mensen ook een inspirerende werkomgeving bieden waar zij hun talenten kunnen ontwikkelen.

Richard: ‘Schoon drinkwater en toiletten voor steeds meer kinderen. Daar doen we het voor. Dat maakt me blij’

15

Voor onze Ghanese collega’s is het heel leer-zaam om voor een internationaal bedrijf als Witteveen+Bos te werken.’ Richard Sedafor uit Ghana, die sinds 2013 als ingenieur bij Witteveen+Bos werkt, vond vooral de begin-fase van het ontwikkelen van het masterplan bijzonder. ‘Door samen te werken met Neder-landse collega’s heb ik geleerd out-of-the-box te denken. Hierdoor hebben we in de gesprek-ken met lokale Ghanese partners echt een mooi toekomstplaatje voor mijn land kunnen schetsen’, vertelt hij. ‘En uiteindelijk maken die lachende kinderen op scholen waar we

al drinkwater- en toiletvoorzieningen hebben aangelegd me enorm blij.’ Jochem: ‘Andersom leren wij ook ontzettend veel van hen, onze collega’s hebben bijvoorbeeld een ongeëve-naard enthousiasme en zijn vaak optimisti-scher over de aanpak. Deze ervaringen com-bineren we met onze Nederlandse kennis. Zo zien we het op kantoor ook als een uitdaging om zo duurzaam mogelijk te handelen. We hebben hier weinig stroom: het komt wekelijks voor dat we ineens 24 uur zonder zitten. Met een generator zorgen we ervoor dat we toch altijd kunnen werken en we zetten de stroom

na werktijd weer uit. Momenteel bekijken we de mogelijkheden om stroomonderbrekingen met zonnepanelen op te vangen. Ook zame-len we plastic flessen apart in en wordt ons afval netjes opgehaald. Dat is in Ghana niet vanzelfsprekend!’

16

LEVEN IN EEN VERANDEREND KLIMAAT

Ingenieurs maken in hun advieswerk fundamentele keuzes die van invloed zijn op onze omgeving. Een leefbaar gebied is een aantrekke-lijk gebied om te wonen, te werken of te recreëren. De wereldbevolking groeit sterk en het aantal mensen dat in een stedelijke omgeving woont neemt toe. Hierdoor vermindert de leefbaarheid in steden. In combi-natie met klimaatverandering leidt dit tot problemen als wateroverlast, verminderde luchtkwaliteit en hittestress. Witteveen+Bos draagt bij aan het oplossen van deze vraagstukken door rekening te houden met deze trends en adaptieve maatregelen op te nemen in haar ontwerpen. Door deze maatregelen blijven gebieden leefbaar, nu en in de toe-komst.

Hittebestendige stadHittegolven leiden tot verhoogde gezondheidsrisico’s. In steden wor-den deze risico’s nog eens versterkt. De stedelijke inrichting is van invloed op de hittebestendigheid van de stad. Juist in steden is dus aandacht nodig voor hitte en de effecten van hittestress. Het ontbreekt echter aan een eenduidige methode om deze effecten in beeld te brengen en te beoordelen. Het directe gevolg is dat maatregelen nog nauwelijks worden toegepast. Witteveen+Bos heeft in samenwerking met Wageningen University & Research centre en KNMI de UCAM-methode ontwikkeld: Urban Climate Assessment & Management. Deze methode is gericht op het in beeld brengen en beoordelen van de hittegevoeligheid van een wijk, zowel in bestaande als toekomstige situaties. De uitkomsten van de UCAM-methode geven een objectief en reëel beeld van de hittebestendigheid van een wijk en van de even-tuele verbeteropgave. Het effect van projecten en maatregelen wordt inzichtelijk gemaakt. De meerwaarde van de UCAM-methode is dat de methode objectief en wetenschappelijk gefundeerd is, maar toch laag-drempelig en eenvoudig kan worden toegepast.

Veerkrachtig watersysteem ValkenburgVoor de stedelijke ontwikkeling van de locatie Valkenburg bij Leiden heeft Witteveen+Bos een levenscyclusanalyse (LCA) gemaakt voor een veerkrachtig watersysteem van het nieuwe gebied. De LCA was gericht op de centrale ontwerpvraag voor het watersysteem, namelijk: welk toekomstig waterpeil en maaiveldniveau dient te worden gehan-teerd om zowel vanuit een economisch, technisch als ecologisch oog-punt duurzaam te zijn? Aspecten als klimaatverandering en bodemda-ling stonden bij deze vraag centraal. Op basis van de uitkomsten van het LCA-model van Witteveen+Bos, werd voorgesteld om het maai-veldniveau en het waterpeil tot boven polderniveau te verhogen. Het bestaande poldersysteem, waaronder een pompstation, is niet meer nodig om het overtollige water af te voeren omdat het water door de zwaartekracht kan worden afgevoerd. Bovendien zijn dijken niet meer nodig om de polder te beschermen. Ook kan een groter watersysteem worden gecreëerd, waardoor het mogelijk wordt voor boten om naar het nieuwe stedelijk gebied te varen.

Hittebestendige stad

17

Hittebestendige stad

Valkenburg Nederland

18

Watergebruik energiesector

Watervoorziening glastuinbouw

19

DUURZAAM GEBRUIK VAN BRONNEN

In onze projecten letten wij op verantwoord en veilig gebruik van na-tuurlijke hulpbronnen. Door groei van de wereldbevolking en stijging van de welvaart wordt op wereldwijde schaal steeds meer gebruik gemaakt van natuurlijke grondstoffen als gas, aardolie, water en hout. Deze grondstoffen raken in een hoog tempo uitgeput. Ook dragen som-mige bouwmaterialen overmatig bij aan wereldwijde uitstoot van broei-kasgassen. Daarom is het van essentieel belang om in onze ontwerpen duurzame bronnen en duurzame energie te gebruiken.

Hergebruik afvalwater in glastuinbouwIn het glastuinbouwgebied Nieuw Prinsenland in de provincie Noord-Brabant wordt een kas gerealiseerd met een totale glasoppervlakte van 220 hectare. Het gebied is uniek om zijn centrale watervoorziening en collectieve behandeling van afvalwater van omliggende woningen. De watervoorziening van de kassen is een combinatie van regenwater van de daken van de kassen en hergebruikt afvalwater van de nabijge-legen suikerfabriek van de Suiker Unie. Op jaarbasis wordt ongeveer 200.000 m³ gedemineraliseerd zuiver water gemaakt van 270.000 m³ behandeld afvalwater van de suikerfabriek. Tijdens de bietencampagne (september-januari) wordt industrieel afvalwater omgezet in een hoge kwaliteit water, wat vervolgens ondergronds wordt opgeslagen voor gebruik tijdens het groeiseizoen (april-oktober). Witteveen+Bos is be-trokken bij de inkoop en het projectmanagement voor het ontwerp, de bouw en de exploitatie van de waterproductie-installatie, de ontwerp-beoordelingen en (een deel van) de licentieaspecten.

Onderzoek watergebruik energiesectorWitteveen+Bos voert een studie uit in opdracht van Greenpeace International naar de verwachte groei van het watergebruik in de energiesector en de gevolgen daarvan voor de beschikbare grondwa-teren oppervlaktewatervoorraden op wereldwijde schaal. Groei van de energiesector en toename van het watergebruik kunnen regionaal tot watertekorten leiden. Hierdoor kan de leveringszekerheid van de energieproductie in gevaar komen, maar het kan ook effecten hebben op andere watergebruikers, zoals landbouw, industrie of drinkwater. Ook kunnen rivieren plaatselijk droogvallen. De studie richt zich met name op het watergebruik in op kolen gebaseerde energieproductie, waarbij zowel het watergebruik in de mijnbouw (steenkool, bruinkool) als in kolen gestookte energiecentrales wordt meegenomen. De studie onderzoekt het watergebruik in de periode 2012-2050, waarbij drie verschillende ontwikkelingsscenario’s zijn beschouwd.

20

De Alde Feanen Nederland

Naardermeer Nederland

21

BESCHERMING VAN HET MILIEU

Het besef dat de gezondheid van mensen direct gekoppeld is aan de gezondheid van de aarde, groeit. Wij zien het als onze verantwoor-delijkheid om hieraan een bijdrage te leveren. Witteveen+Bos richt zich met haar activiteiten ook op de bescherming van het milieu, bio-diversiteit en het herstel van natuurlijke habitats. Met onderzoek naar ecosysteemdiensten en biodiversiteit impact assesments proberen we ecologie als belangrijke drager van duurzaamheid in projecten te verankeren.

Herstel natuurlijke habitats NaardermeerHet Naardermeer is het oudste beschermde natuurgebied van Neder-land. Het bestaat uit kleine meren met riet, moerassen en moerasbos-sen. Het reservaat dient als leefgebied voor vele planten en vogelsoor-ten. Door veranderingen in hydrologie en waterkwaliteit in de 20e eeuw, is het kienhout in dit gebied gaan degraderen. In een poging om de na-tuurlijke habitats te herstellen, heeft Waternet onderzoek gedaan naar de effecten van de invoering van een soepeler waterpeil. De resultaten van deze studie toonden aan dat flexibel peilbeheer positief bijdraagt aan de ecologische kwaliteit van de moerasbossen. Samen met aan-vullende maatregelen kan dit soort beheer een ecosysteem creëren dat grote overeenkomsten vertoont met de natuurlijke omstandigheden waaronder een moerasbos zich ontwikkelt. Witteveen+Bos heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de integratie van dit grootschalige onderzoek dat samen met de partners B-Ware, Scirpus Ecologisch Ad-vies, Nederland Instituut voor Ecologie en Deltares, werd uitgevoerd.

Verbetering biodiversiteit De Alde FeanenMidden in de provincie Friesland ligt het laagveengebied De Alde Fea-nen. Dit natuurgebied is rijk aan uiteenlopende landschapstypen vari-erend van open water en rietvelden tot moerasbossen. Hierdoor is De Alde Feanen een gebied van internationaal belang voor talloze planten diersoorten en is aangewezen als Natura 2000-gebied. De biodiver-siteit in De Alde Feanen staat echter onder druk. In het kader van het EU LIFE+ project ‘Booming Business’ werden uitgebreide herstelmaat-regelen gepland om de milieuomstandigheden te verbeteren en daar-mee de verschillende landschaptypen en bijbehorende biodiversiteit te beschermen en herstellen. Witteveen+Bos heeft actief deelgenomen aan het gehele verbeteringstraject. In eerste instantie hebben we een watersysteemanalyse uitgevoerd om de belangrijkste knelpunten te vinden voor een goede ecologische toestand. Op basis van deze ana-lyse hebben we geadviseerd welke maatregelen wel of niet effectief zullen zijn. Vervolgens ondersteunde Witteveen+Bos bij de vormgeving van de maatregelen en uiteindelijk zijn we ook verantwoordelijk ge-weest voor de daadwerkelijke uitvoering van de maatregelen.

22

ONTWIKKELEN EN DELEN VAN KENNIS

Het bereikbaar maken en ontwikkelen van innovatieve technolo-gie is een belangrijk onderdeel van ons werk. In gebieden waar grote overstromingen voorkomen is soms weinig kennis van watermanagement aanwezig. Het delen van kennis is een voor-waarde om dit soort vraagstukken op te lossen. Witteveen+Bos werkt met lokale onderzoeksinstellingen, lokale ingenieurs en lokale gemeenschappen om technologische ontwikkeling te be-vorderen en kennis te delen.

Aanpak stedelijk drainagesysteem DhakaMet een geschat aantal inwoners van meer dan 12 miljoen men-sen is de hoofdstad van Bangladesh, Dhaka, een grote stad. Gelegen in de delta van zowel de Ganges- en de Brahmaputra-rivieren en met een moessonklimaat, wordt de stad geconfron-teerd met problemen van wateroverlast en overstromingen. Het stedelijke drainagesysteem wordt uitgedaagd door het groot-schalig dumpen van afval, de snelle groei van drijvende vegetatie en aantasting door illegale bouw. In combinatie met een gebrek aan onderhoud heeft dit geleid tot een verminderde capaciteit van het afvoersysteem, wat resulteert in overstromingen die ef-fect hebben op inwoners en economische ontwikkeling. Om deze uitdaging op te pakken, is de Dhaka Water and Sanitation Aut-hority (DWASA) gestart met het Urban Dredging Demonstration Project (UDDP) in samenwerking met Vitens Evides International en de Nederlandse ambassade in Bangladesh. Binnen dit project levert Witteveen+Bos technische ondersteuning en trainingen, waardoor de capaciteit van DWASA om stedelijke baggerprojec-ten uit te voeren met de door het project geleverde apparatuur wordt vergroot. De training omvat alle lagen van de organisatie, van projectbestuurders tot de bedieners van apparatuur in het veld. Via dit project draagt Witteveen+Bos bij aan de distributie en verspreiding van kennis en technologie, om de uitdagingen van de moderne megasteden aan te gaan.

Duurzaamheid in de praktijkWitteveen+Bos participeert in het platform D-Tool.nl. D-Tool is het platform voor het meetbaar en tastbaar maken van duurzaam-heid. Het omvat een grote lijst met aan duurzaamheid gerela-teerde tools en apps. Belangrijkste kenmerk is dat bezoekers zelf hun meetinstrument kunnen delen met anderen. Tevens kunnen gebruikers hun ervaringen met elkaar delen en kunnen tools worden beoordeeld. Het toevoegen van tools is gratis, waardoor er een objectieve lijst met meetinstrumenten wordt getoond. Met D-Tool hoopt Witteveen+Bos een bijdrage te leveren aan het toegankelijk maken van kennis over verduurzaming van de ge-bouwde omgeving en van infrastructuur.

23

Dhaka Bangladesh

Duurzaamheidstools

24

Steven Delfgaauw + Renée van DorstNederlandDe verwachte forse toename van verkeer en OV-reizigers in de Amsterdamse Zuidas zal leiden tot slechte bereikbaarheid, ver-minderde luchtkwaliteit en grote geluids-overlast voor omwonenden. In het finan-ciële hart van de Nederlandse hoofdstad worden daarom de komende jaren diverse werkzaamheden uitgevoerd om de bereik-baarheid zowel met het openbaar vervoer als over de weg in de toekomst maximaal te faciliteren.

De capaciteit tussen de knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel wordt uitgebreid over een lengte van ruim vijf kilometer en de A10 ter hoogte van de Zuidas wordt ondergronds gebracht. Station Amsterdam Zuid wordt uit-gebreid, waarbij stedelijk en regionaal open-baar vervoer worden ingepast. Het station krijgt een grotere transfercapaciteit, een bete-re overstapkwaliteit en nieuwe voorzieningen. Ook worden de trein- en metroperrons uitge-breid. De combinatie van advies- en ingeni-

eursbureaus ARCADIS en Witteveen+Bos, ondersteund door adviesbureau AT Osborne, werken samen aan de planuitwerking en de voorbereiding van de realisatie van dit project. De impact van het project op de omgeving is groot, zowel tijdens de uitvoering als bij het beoogde resultaat. Het maken van een slim referentieontwerp waarbij rekening wordt gehouden met de juiste functies op de juiste plaats was een grote uitdaging. ‘In het gebied staan kantoren, woningen, ziekenhuizen en

INTERVIEW

25

andere publieke gebouwen. Iedere partij heeft eigen wensen en behoeften die zorgvuldig afgewogen moeten worden. Het is soms een gevecht op de vierkante meter’, vertelt Steven Delfgaauw, projectleider namens Witteveen+Bos. ‘Om de beste oplossing te kunnen vinden, moeten we soms out-of-the-box denken. De oplossing voor het ene pro-bleem doet ergens anders weer pijn. Om het woonplezier voor de inwoners van het gebied te verbeteren wordt bijvoorbeeld een deel

van de A10 ondergronds gelegd. Daarnaast is besloten om hogere geluidsschermen te plaatsen dan wettelijk nodig, zodat mensen ook lekker hun ramen open kunnen zetten.’ Nu de fase van planuitwerking ver gevorderd is en de voorbereiding van de aanbesteding nagenoeg is afgerond, wordt binnenkort de aanbesteding gestart. Het is een hele uitda-ging om tijdens de uitvoering van het project alles gewoon door te laten gaan: mensen reizen naar hun werk, bezoeken openbare

gebouwen en willen een fijne omgeving om in te wonen. ‘Samen met het team omgevings-management is geanalyseerd welke locaties trillings- en geluidgevoelig zijn voor bouwacti-viteiten en op welk tijdstip. Je kunt je voorstel-len dat mensen op kantoor het liefst willen dat bouwwerkzaamheden in het weekend worden uitgevoerd, maar dat omwonenden hier min-der blij mee zijn’, vertelt Steven. ‘Daarnaast worden aannemers uitgedaagd om mee te denken over beperking van hinder voor weg-

Renée: ‘Het complexe project Zuidasdok biedt mij een geweldige kans om me te ontwikkelen.’

27

gebruikers en OV-reizigers.’ Renée van Dorst studeerde in 2013 af bij Witteveen+Bos en ging daarna aan de slag met de grondonder-zoeken voor Zuidasdok. Al vrij snel werd ze door Steven Delfgaauw uitgenodigd om hem te assisteren in zijn rol als projectleider. ‘Het is ontzettend leerzaam om de processen met de opdrachtgever te mogen volgen’, vertelt Renée. ‘Ineens zat ik bij allerlei belangrijke overleggen, waardoor ik veel beter begreep hoe mijn inhoudelijke bijdrage paste in het

grote geheel. Op een dag moest ik mee op de trucks die de grondonderzoeken uitvoeren. ’s Ochtends om vijf uur zat ik klaar om ook eens ‘live’ te zien hoe de resultaten waar ik dage-lijks mee werk tot stand komen. Heel gaaf.’ In oktober 2014 viel Renée in de prijzen. Haar afstudeeronderzoek naar mogelijkheden om met tijdelijke grondbevriezing ondergrondse ruimtes te realiseren kreeg een eervolle ver-melding bij de uitreiking van de Schreuders-studieprijs tijdens het congres van het COB

(Kenniscentrum voor ondergronds bouwen en ondergronds ruimtegebruik). Steven: ‘Werken aan een complex project als Zuidasdok is voor jong talent zoals Renée een geweldige kans om zich te ontwikkelen.’

28

EigendomsstructuurWitteveen+Bos N.V. vormt de holding van de gehele Witteveen+Bos-groep. Sinds 1992 zijn de aande-len volledig in handen van eigen medewerkers. Dit participatiesysteem is een essentieel onderdeel van onze identiteit en vormt een belangrijke stimulans voor betrokkenheid en ondernemerschap. Deelname aan het participatiesysteem betekent commitment voor een lange termijn, met continuïteit van de on-derneming als belangrijkste doel.

Het systeem bestaat uit vier categorieën aan-deelhouders: senior partners, premium partners, partners en participanten. De seniorpartners en pre-miumpartners vormen het senior management van het bedrijf. Zij zijn door de directie voorgedragen en worden met goedkeuring van de Algemene Verga-dering van Aandeelhouders aangesteld. De partners zijn belangrijke medewerkers van het bedrijf. Ze zijn voorgedragen en benoemd door de directie. De categorie participanten is open voor medewerkers met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De mate waarin medewerkers kunnen deelnemen in deze categorie is afhankelijk van hun positie (sala-ris), het aantal jaren dat ze werken bij het bedrijf en de werkmaatschappij waarmee zij een arbeidscon-tract hebben.

Op 1 juli 2014 is de participatiegraad 78,5 %. De se-niorpartners (19) en de premiumpartners (9) houden 62,5 % van de aandelen, de partners (79) 22,0 % en de participanten (487) 15,5 %. De interne koers van het aandeel Witteveen+Bos N.V. was op 1 juli 2014 EUR 5,59 (1 juli 2013 EUR 5,36).

De Ondernemingsraad In 2014 is de Ondernemingsraad (OR) actief be-trokken geweest bij verschillende ontwikkelingen in de organisatie van Witteveen+Bos. Zo heeft de OR overleg gevoerd met de directie en de betrok-ken medewerkers over de overgang van de groep Gevelsanering en de bodem-veldploeg naar andere bedrijven. Beide overgangen zijn in de loop van 2014 afgerond. Daarnaast heeft in 2014 de verhuizing van de kantoren Almere en Maastricht naar respectieve-lijk Amsterdam en Breda plaatsgevonden. De OR is met de directie een set aanvullende regelingen over-eengekomen, waarmee betrokken medewerkers voor een periode van twee jaar tegemoetgekomen worden voor de toegenomen reistijd. De OR werkt samen met de directie aan een privacy- en internetprotocol. Hierin worden de kaders vastgelegd van de manier waarop binnen Witteveen+Bos omgegaan wordt met privacygevoelige informatie. De invoering van de werkkostenregeling, het PLUSwerken en arbo- zaken zijn andere (deels al langer lopende) thema’s waar de OR zich in 2014 over heeft gebogen.

Om een goed beeld te krijgen van de belangen en standpunten van de achterban heeft de OR in 2014 een enquête gehouden. De uitkomsten van de enquête worden in het eerste kwartaal van 2015 door middel van een roadshow langs de kantoren gepresenteerd aan de medewerkers. De uitkomsten vormen ook input voor het overwegen van nieuwe speerpunten voor de nieuwe OR, die aantreedt na de verkiezingen in het voorjaar van 2015.

Maatschappelijke betrokkenheidWij hechten veel waarde aan onze maatschappelijke betrokkenheid. Om te kunnen sturen op maatschap-pelijke factoren is betrokkenheid en kennis van de keten van essentieel belang.

Enkele initiatieven in 2014:- De training integraal ontwerpen, die in 2013 voor

het eerst werd gehouden, werd in 2014 opnieuw gegeven. Bij deze training staat het integrale ka-rakter van ontwerpen centraal, waarbij vroegtijdig alle disciplines en de externe omgeving worden betrokken.

- Witteveen+Bos heeft in oktober 2014 samen met 33 andere partijen het regionaal actieprogramma ‘Klimaat Actieve Stad’ IJssel-Vechtdelta onderte-kend. De partijen onderschrijven het belang van kli-maatbestendig ontwikkelen en zien hierin een kans om waarde toe te voegen aan de IJssel-Vechtdelta door slim samen te werken, te investeren, te reali-seren en te beheren.

- Witteveen+Bos was medeorganisator van het con-gres Cleantech Tomorrow 2014 in Deventer waarin ondernemers, onderwijs en overheid ervaringen en reisverhalen uitwisselden over hun reis naar de schone en circulaire toekomst. Witteveen+Bos organiseerde als onderdeel van dit congres een workshop ‘BREEAM’.

- Witteveen+Bos is initiatiefnemer van het Ontwik-kelcentrum Stadslandbouw Almere (OSA) en orga-niseert in dit verband diverse activiteiten.

- In oktober 2014 startte Het WaterLab, waarbij leerlingen van vier Delftse basisscholen samen met de TU Delft, het Science Centre Delft en Witteveen+Bos hun eigen klimaatonderzoek uit-voeren.

- Witteveen+Bos is initiatiefnemer van ‘De Nieuwe Hanze’ dat zich richt op de intensivering van de handel en samenwerking met Duitsland op het ge-bied van technologie, energie en grondstoffen. Een inspirerend perspectief waarin samenwerking van internationale Hanzesteden leidt tot een duurzame economie en nieuwe werkgelegenheid.

- Van 2011 tot en met 2015 is ons maatschappelijk jaarverslag voorzien van feedback door een panel van (onze) stakeholders.

BETROKKENHEID

Rotterdam Nederland

31

RAPPORTAGE VOLGENS GRI-RICHTLIJN

Personeelsbestand onderverdeeld in tijdelijke/vaste contracten, fulltime/parttime contracten en land (31 december 2014)

2014 2013

Fulltime (Nederland) 529 583Parttime (Nederland) 325 276

Bepaalde tijd of tijdelijk contract (Nederland) 91 118Onbepaalde tijd of vast contract (Nederland) 763 741

Nederland 854 859Indonesië 28 29Kazachstan 67 55Rusland 2 2Letland 8 8België 13 12Vietnam 2 2Singapore 2 0Dubai 1 0

Totaal aantal medewerkers wereldwijd 977 967

Totaal personeelsbestand in Nederland (fte) 780 789Totaal personeelsbestand wereldwijd (fte) 899 892

Energieverbruik (Nederland)

2014 2013

Stadverwarming (heet water in GJ) 355 874Gasverbruik kantoren (m3) 236.100 290.849Zakelijk autoverkeer met bedrijfsauto’s (liters) 203.305 219.310Woon/werkverkeer met bedrijfsauto’s (km)* 292.883 288.034Elektriciteit (kWh) 1.597.084 1.711.573Vliegreizen (km) 7.159.934 7.245.532Zakelijk autoverkeer met privéauto’s (km)* 3.152.086 4.029.135Papierverbruik (kg)** 36.971 46.208Woon/werkverkeer met privéauto’s (km)* 2.251.995 2.100.539Openbaar vervoer (km) 6.254.426 5.957.059

* Voor het inventariseren van onze CO2-emissie gebruiken we de volgende eenheden: liters brandstof voor het gebruik van bedrijfsauto’s voor zakelijke doeleinden, kilometers voor het gebruik van hybride auto’s voor zakelijke doeleinden en kilometers voor het gebruik van de eigen auto voor zakelijk en woon-werkverkeer.

** Deze categorie omvat uitsluitend kantoorpapier; gedrukte boeken en folders zijn uitgesloten.

32

Interne opleidingen/trainingen en stagiairs/afstudeerders (Nederland)

2014 2013

Aantal medewerkers dat een interne opleiding/training heeft gevolgd 457 437Bedrag dat is besteed aan opleiding/training per medewerker € 544 € 598Aantal stagiairs/afstudeerders 112 113

Personeelsverloop per leeftijdsgroep en geslacht (Nederland)

2014 2013

Totaal aantal medewerkers uit dienst 77 69Mannen 47 53Vrouwen 30 16

Jonger dan 30 jaar 17 16Tussen 30 en 45 jaar 48 38Ouder dan 45 jaar 12 15

Gemiddeld aantal dienstjaren medewerkers uit dienst 8,7 10,1

Uitkeringen voor medewerkers (Nederland)

Uitkeringen Fulltime/parttime medewerkers

Ongevallenverzekering met levens- en arbeidsongeschiktheid Alle medewerkers/invaliditeitsdekkingCollectieve zorgverzekering Alle medewerkers kunnen participerenZwangerschapsverlof/vaderschapsverlof/ouderschapsverlof Alle medewerkersBedrijfspensioen Alle medewerkersAandelenbezit Fulltime en parttime medewerkers met een vast contract


Opleidingsniveau (Nederland)

34 % hbo 20 % mbo/administratief46 % wo33 % hbo 22 % mbo/administratief45 % wo

20142013

+ Energiezuinig kantoorgebouw APM TerminalsVoor APM Terminals heeft Witteveen+Bos een kantoorgebouw ontworpen volgens de BREEAM duurzaamheidsrichtlijnen. Energiebesparing en duurzame energietechnieken spelen voor dit nieuwe kantoor op de Tweede Maasvlakte een belangrijke rol. In het ontwerpproces is gewerkt volgens de Trias-gedachte: ver-minder het energiegebruik, gebruik duurzame energie en gebruik niet-duurzame energie spaarzaam en efficiënt.

34

Dit maatschappelijk jaarverslag is gebaseerd op de G3-richtlijn van het Global Reporting Initiative (GRI) op niveau B+. Om te laten zien wat we in 2014 hebben gepresteerd en hoe we dit hebben gedaan, behandelen we in dit hoofd-stuk de vijf belangrijkste indicatoren uit deze richtlijn. De cijfers staan weergegeven op pagina 31/32 en 37/38.

De volledige ‘GRI index’ is te vinden op onze website www.witteveenbos.nl/mvo. De tabel geeft een overzicht van alle GRI indicatoren die wij hebben gekozen.

EconomieCijfers over onze financiële prestaties zijn te vinden in het financiële jaarverslag 2014. In 2014 heeft Witteveen+Bos 130.976 euro geïnvesteerd in diverse projecten op het ge-bied van sport, educatie, gezondheid, duurzame energie, cultuur en de Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek. Daarnaast hebben we een belangrijke bijdrage in natura geleverd aan maatschappelijk relevante projecten.

MilieuBescherming van het milieu houdt meer in dan het vol-doen aan de weten regelgeving. Het behandelt ook alle aspecten van duurzaamheid. Witteveen+Bos probeert milieueffecten zorgvuldig te beheersen in alle stadia van onze projecten, van bedrijfsvoering tot de impact van onze ontwerpen. Om een systematische aanpak in onze be-drijfsvoering te garanderen, passen wij een milieumanage-mentsysteem toe op basis van internationale richtlijnen en normen. We passen duurzame ontwerpprincipes toe in onze producten en diensten.

MaterialenIn 2014 gebruikte Witteveen+Bos 36.971 kilogram print-papier (zonder recyclede materialen) in de Nederlandse kantoren. Dit papier is FSC gecertificeerd en wordt CO2-neutraal geproduceerd in een geïntegreerde pulp- en pa-pierfabriek, waar geen fossiele maar uitsluitend natuurlijke brandstoffen worden ingezet voor de resterende energie-behoefte. Het materiaal is gemaakt van hout, afkomstig uit duurzaam beheerde bossen. Daarnaast is het papier voor-zien van het EU Ecolabel en het Nordic Swan-certificaat. Wij stimuleren digitaal werken om het papierverbruik ver-der te verminderen.

EnergieWe maken gebruik van aardgas voor verwarming van onze Nederlandse kantoren. Het resterende directe energie-verbruik komt voort uit de brandstof van ons wagenpark. Op pagina 16 tot en met 23 staan onze initiatieven om energie-efficiënte of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten te ontwikkelen.

CO2-footprintIn absolute getallen is de carbon footprint over 2014 gedaald ten opzichte van onze footprint over 2013. Het aantal medewerkers is toegenomen, waardoor de footprint per persoon ook een daling laat zien. Het meest in het oog springend is de afname van gasverbruik als gevolg van een overwegend warm jaar. Het verbruik van zakelijk autoverkeer is gedaald door het stimuleren van videocon-ferencing, openbaar vervoer en gebruik van leaseauto’s bij lange termijnprojecten en grote afstanden.

Onze carbon footprint voldoet aan de ISO 14064 norm. De juistheid van deze carbon footprint is gebaseerd op de ver-strekte gegevens voor de emissiefactoren van de SKAO CO2-Prestatieladder. Aangezien grotere bedrijven naar verwach-ting ook hogere emissies hebben, geven we ter vergelijking de emissie per persoon weer. In 2014 is de totale emissie van Witteveen+Bos 3.689 ton aan CO2 met een personeels-bestand van 899 fte. De CO2-emissie per persoon is gedaald van 5,41 ton in 2007 naar 4,10 ton in 2014. Dit heeft geleid tot een totale reductie van 24 % ten opzichte van het referentie-jaar 2007. Witteveen+Bos heeft een reductieschema opge-steld voor de periode tot 2020.

Werk Ons personeelsbestand (gemiddeld 899 fte in 2014) vormt de basis voor ons aanhoudende succes. Op 31 december 2014 had Witteveen+Bos 977 medewerkers in dienst. In totaal hadden acht medewerkers een contract op oproepbasis. Het personeelsbestand kan worden onderverdeeld in tijdelijke en vaste contracten, fulltime en parttime contracten en per land.

Deze verdeling laat zien dat een grote meerderheid (89 %) van het personeelsbestand van Witteveen+Bos in Nederland werkzaam is onder een vast contract. Het vrijwillig perso-neelsverloop als percentage van het totale personeelsbe-stand bedroeg 9,7 % in het jaar eindigend op 31 december 2014. De gemiddelde duur van een dienstverband was 8,7 jaar. We publiceren geen personeelsverloop per regio. De verdeling van het totale personeelsbestand naar geslacht was 71 % man en 29 % vrouw. Van de medewerkers in Ne-derland is 46 % wo, 34 % hbo en 20 % mbo en administratief opgeleid. Witteveen+Bos registreert geen samenstelling van bestuurslichamen volgens geslacht of leeftijdsgroep. Witteveen+Bos registreert ook geen lidmaatschappen van minderheidsgroepen.

Bij Witteveen+Bos krijgen medewerkers met een tijdelijk con-tract en reguliere deeltijdmedewerkers dezelfde voordelen als fulltime medewerkers. Het aandelenbezit vormt hierop een uitzondering, dat is alleen mogelijk voor medewerkers met een vast contract.

Witteveen+Bos heeft een systeem van interne opleidingen en trainingen voor haar medewerkers. Daarnaast leveren wij een financiële bijdrage aan relevante particuliere opleidingen die personeelsleden volgen en aan externe seminars, workshops en trainingen. Omdat de verschillende sectoren specifieke behoeften hebben op het gebied van opleidingen en trainin-gen die niet centraal worden beheerd, kunnen wij niet be-drijfsbreed het gemiddeld aantal opleidingsuren per jaar rap-porteren. In 2014 heeft Witteveen+Bos 464.686 euro besteed aan leiderschap en ontwikkeling van medewerkers.


De Alde Feanen Nederland

37

CO2-FOOTPRINT

Emissies per scope in ton CO2* (Nederland)

2014 2013 2007

Scope 1 Zakelijk verkeer met bedrijfsauto’s 611 643 620Gasverbruik 431 531 258Subtotaal scope 1 1.042 1.174 878

Scope 2 Elektra 24 26 849Vliegreizen 1.125 1.117 606Stadsverwarming 4 10 -Zakelijk autoverkeer met privéauto’s 626 786 655Subtotaal voor scope 2 1.779 1.939 2.110

Scope 3 Papierverbruik 4 4 4Woon-werkverkeer met privéauto’s 451 420 778Gebruik openbaar vervoer 356 328 362Woon-werkverkeer met bedrijfsauto’s 57 58 90Subtotaal voor scope 3 868 810 1.234

Totaal voor scope 1, 2, 3 3.689 3.923 4.222

* Volgens de SKAO CO2-Prestatieladder scope classificaties

2010

CO2-reductieschema tot 2020

2020 2011 2012 2013 2014 2015

11 % 22 % 30 % 17 % 24 %

9,5 % 17 % 25 % - - 29 % 30 %

Geplande reductie t.o.v. 2007 Behaalde reductie t.o.v. 2007

Emissie per fte in ton CO2 (Nederland)

899

875

7084,48

5,41

4,102014

2013

2007

Aantal medewerkers (jaarlijks gemiddelde in fte) Emissie per fte

CO2-FOOTPRINT

38

Emissie per activiteit en/of bron in ton CO2 (Nederland)

2014

34 % zakelijk verkeer met auto

30 % vliegreizen

10 % openbaar vervoer<1 % papier12 % verwarming

<1 % elektriciteit

14 % woon-werkverkeer met auto

2013


28 % vliegreizen

8 % openbaar vervoer<1 % papier14 % verwarming

<1 % elektriciteit


2007


16 % vliegreizen

9 % openbaar vervoer<1 % papier

7 % verwarming

22 % elektriciteit


+ Verbetering biodiversiteit De Alde FeanenMidden in de provincie Friesland ligt het laagveengebied De Alde Feanen. Dit natuurgebied is rijk aan uiteenlopende landschap-typen variërend van open water en rietvelden tot moerasbos-sen. Hierdoor is De Alde Feanen een gebied van internationaal belang voor talloze planten diersoorten. De biodiversiteit in dit Natura 2000-gebied staat echter onder druk. Witteveen+Bos was betrokken bij het verbeteringstraject om milieuomstandigheden te herstellen en de biodiversiteit te verbeteren.

40

ONTWIKKELING NIET-FINANCIËLE PRESTATIE-INDICATOREN

Met ingang van 2015 wordt gestart met het meten van niet-financiële doelen aan de hand van KPI’s. In 2014 is gewerkt aan de uitwerking van deze niet-financiële KPI’s. In 2015 werken wij aan het vormgeven van deze niet-financiële KPI’s onder begeleiding van een externe partij.

Leveren van maatschappelijke waardeWij willen bijdragen aan het oplossen van de grote problemen in de wereld, zoals klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit en vervuiling en (zo) bijdragen aan een gezonde economische en sociale ontwikkeling.

Door toepassing van onze zes duurzame ontwerpprincipes in al onze ontwerpen kunnen wij een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen en verzachten van negatieve effecten. Het zal een grote inspanning vergen dit voor elkaar te krijgen.

We zijn reeds op niveau 5 van de CO2-Prestatieladder, maar het vraagt steeds veel inzet om hieraan te vol-doen. Dit geeft aan dat we ook op dit vlak nog een weg hebben te gaan. Zowel door CO2-bewust te ontwer-pen als door een CO2-bewuste bedrijfsvoering.

Ontwikkelen van toptalentToptalent is altijd op zoek naar een inspirerende omgeving om een zinvolle bijdrage te kunnen leveren aan de wereld. Witteveen+Bos wil toptalent ook deze kans bieden om zich te ontwikkelen via haar projecten. We willen daarbij gelijke kansen bieden aan al onze medewerkers, zowel qua geslacht als qua nationaliteit.

Van belang is dat er voldoende toestroom is naar relevante (technische) opleidingen om instroom naar Witteveen+Bos mogelijk te maken. We willen jonge generaties dan ook bij ons werk betrekken.

doel subdoel middel KPI 2015

bijdragen aan klimaat-bestendigheid, biodiversiteit en milieubescherming

klimaatbestendigheid

duurzame ontwerpen

- aantal projecten waarin zes duurzame ontwerpprincipes zijn toegepast

- niveau 5 van de CO2- Prestatieladder

- niveau 5 van de CO2- Prestatieladder

- nulmeting

- behoud niveau 5

- behoud niveau 5

duurzame bedrijfsvoering

Maatschappelijkewaarde leveren

doel subdoel middel KPI 2015

opleiden en ontwikkelen toptalent

borgen toestroom techniek

gelijke kansen op doorstroming medewerkers qua geslacht en nationaliteit

- % m/v instroom = doorstroom

- % internationaal instroom = doorstroom

- aantal stagiairs/ afstudeerders

- aantal bijdragen in onderwijs

- aantal business courses- aantal events op onze

kantoren voor jongeren

- nulmeting

- nulmeting

- nulmetingbetrekken van jonge generaties bij ons werk

Ontwikkelen van toptalent

41

RWZI Halsteren

43

De UN Global Compact bindt bedrijven aan tien principes op het gebied van mensenrechten, ar-beidsomstandigheden, milieu en anticorruptie. De principes zijn afgeleid van de Universele verklaring van de rechten van de mens, internationaal erkende verklaringen, zoals bijvoorbeeld van de International Labour Organisation en conventies van de Verenig-de Naties. Witteveen+Bos onderschrijft de principes en beschrijft per principe haar voortgang.

Principe 1: bedrijven dienen binnen de grenzen van hun invloedssfeer de internationaal uitgevaardigde mensenrechten te eerbiedigenIn de gedragscode van Witteveen+Bos staat dat ‘opdrachten in strijd met nationale en internationale wetgeving en regels niet worden geaccepteerd’. Wij ondersteunen en respecteren de bescherming van de internationaal uitgevaardigde mensenrechten. Veilige en goede arbeidsomstandigheden voor me-dewerkers in Nederland en daar buiten zijn ook van belang voor Witteveen+Bos.

Principe 2: bedrijven dienen zich er steeds van te vergewissen dat zij niet medeplichtig worden aan schending van de mensenrechtenGeen gevallen van medeplichtigheid aan schendin-gen van de mensenrechten werden gemeld in 2014.

Principe 3: bedrijven dienen de vrijheid van vakvereniging en de effectieve erkenning van het recht op collectieve onderhandelingen te handhavenWitteveen+Bos is volledig in handen van de mede-werkers. Door middel van aandeelhoudersvergade-ringen kunnen medewerkers het beleid van de orga-nisatie beïnvloeden. Bovendien is de betrokkenheid van medewerkers in Nederland gegarandeerd door de Ondernemingsraad (OR). De OR behartigt de belangen van alle medewerkers. Witteveen+Bos is niet gebonden aan formele overeenkomsten met vakbonden; Witteveen+Bos heeft eigen afspraken met medewerkers. Deze afspraken zijn goedgekeurd door de OR en in de Regelingen en het kwaliteits-handboek vastgelegd.

Principe 4: de uitbanning van iedere vorm van verplichte en gedwongen arbeidWitteveen+Bos gelooft dat medewerkers zich het beste inzetten voor werk waar zij achter staan. Me-dewerkers worden gestimuleerd zich te ontwikkelen in de richting waar hun krachten en ambities liggen. De medewerker is daarmee gelukkig en productief. Onze gedragscode verbiedt gedwongen en ver-plichte arbeid.

Principe 5: de effectieve afschaffing van kinderarbeidOnze gedragscode verbiedt gedwongen en ver-plichte arbeid in onze activiteiten. Witteveen+Bos onderschrijft de ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work.

Principe 6: de bestrijding van discriminatie in arbeid en beroepAl jaren levert Witteveen+Bos een actieve bijdrage om meer vrouwen op belangrijke posities te benoe-men. In 2013 werd een vrouwelijke algemeen direc-teur benoemd. Deze lijn is in 2014 doorgezet waarbij bijvoorbeeld voor de product-marktcombinatie Industrie en energie een vrouwelijke PMC-leider is aangesteld.

Principe 7, 8 en 9: bedrijven dienen voorzorg te betrachten bij hun benadering van milieu-uitdagingen, initiatieven te ondernemen om een groter milieubesef te bevorderen en de ontwik-keling en de verspreiding van milieuvriendelijke technologieën te stimulerenHet vinden van oplossingen voor milieu-uitdagingen is één van de kernactiviteiten van ons bedrijf. Wij bevorderen innovatieve technologieën en versterken partnerschappen. Wij bieden onze klanten onge-vraagd advies over duurzame alternatieven in inves-teringsprojecten. In 2014 hebben wij de duurzame ontwerpprincipes gepromoot en verzorgden wij op-leidingen voor onze ontwerpers bij de uitvoering van de principes in al onze projecten. Meer informatie is te vinden in het hoofdstuk ‘Maatschappelijk verant-woord ondernemen’ en de projecten op pagina 16 tot en met 23.

Principe 10: bedrijven moeten elke vorm van corruptie tegengaan, inclusief afpersing en omkopingWitteveen+Bos zal nooit deelnemen aan omkoping en wij zullen elke activiteit die aan ons op dubieuze wijze wordt toegewezen of aangeboden niet accep-teren. Wij accepteren geen betalingen die onze ob-jectieve en maatschappelijk verantwoorde aanpak kunnen beïnvloeden. Het hoofdstuk over normen en waarden van de Witteveen+Bos Regelingen biedt medewerkers duidelijkheid over waar de grenzen liggen. Door onze arbeidsovereenkomst te onder-tekenen, verklaart elke medewerker te voldoen aan deze waarden. Een integriteitcommissie houdt zich bezig met de naleving van onze bedrijfscode en medewerkers kunnen contact opnemen met een vertrouwenspersoon (benoemd door de directie) om de integriteit van problemen of dilemma’s te melden. In 2014 werden geen incidenten gemeld.

UNITED NATIONS GLOBAL COMPACT

44

Voor het vierde jaar heeft Witteveen+Bos een extern panel van stakeholders gevraagd om feedback. De rol van het stakeholderpanel is om evenwichtige en onpartijdige feedback te geven op de wijze waarop Witteveen+Bos met duurzaamheid en de rapportage over maatschappelijk verantwoord onder-nemen omgaat. Daarnaast geeft het panel Witteveen+Bos passende aanbe-velingen voor verbetering.

KernpuntenHet panel geeft Witteveen+Bos een compliment voor de keuze om op niet-financiële KPI’s te willen gaan sturen. Het is spannend om te monitoren op welke manier het leveren van maatschappelijke waarde (KPI 1) en het ont-wikkelen van toptalent (KPI 2) daadwerkelijk een bijdrage zullen leveren aan de vier belangrijkste thema’s voor Witteveen+Bos: leefbaarheid, veiligheid, gezondheid en bereikbaarheid. Daarnaast is het goed dat Witteveen+Bos op basis van haar internationale ambitie bekijkt welke kansen er internatio-naal zijn op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Inzicht in het werkveld van de wereldWitteveen+Bos heeft een groeiende internationale ambitie. Probeer daarom ook op internationaal niveau inzicht te krijgen in het eigen werkveld. Op dit moment doet Witteveen+Bos al wel veel op dit gebied, maar zijn de resul-taten nog beperkt inzichtelijk. Geadviseerd wordt om de kansen en risico’s in kaart te brengen en te kijken wat er op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen kan worden bereikt.

Betekenis internationale ambitie voor ontwikkeling van toptalent Blijf je als Witteveen+Bos afvragen wat de toegevoegde waarde is voor de maatschappij. Als de wereld het speelveld is, wat heeft Witteveen+Bos dan nodig om te kunnen blijven bestaan? Sluit je aan bij de belevingswereld van de (lokale) mens om de waarde voor Witteveen+Bos te verstevigen.

Meetbaarheid van doelen en resultatenDoelen en resultaten kunnen nog scherper worden omschreven. Op deze manier wordt nog duidelijker op welke manier Witteveen+Bos heeft gewerkt aan het behalen van haar (MVO)doelstellingen.

Rode draad in het verslag Bouw het maatschappelijk verslag op vanuit missie, visie en strategie van de organisatie. Vermijd teveel vakjargon, verwerk verplichte referenties (zo-als voortgang op UNGC principes) in je eigen verhaal, gebruik een actieve schrijfwijze en blijf dicht bij jezelf. Hiermee wordt het verslag leesbaarder voor de belangrijkste doelgroep: de eigen medewerkers.

Deventer, 20 februari 2015

Stakeholderpanel 2015 Jessica van den Bosch (Innovation & Sustainability Project Manager, ProRail)Sander Dekker (Manager Sustainability, Van Oord)Frank Hoekemeijer (Sustainability Manager, Heijmans Wegen en Civiel)Ruud Sprock (Senior Consultant Sustainability, C2N)

STAKEHOLDERPANEL

46

COLOFON

RedactieWitteveen+Bos

Concept en vormgevingHoudbaar

DrukTe Sligte-Olijdam

FotografieAPM Terminals Maasvlakte IICynthia BollDinesh Dhawan Renske DiekGerard DuboisHans EngbersGeert-Jan HobijnPaul KavanaghAstrid van LooTom van der PutRijkswaterstaatBeeldbank ShutterstockFemke TeusinkHilko VisserFonger de VlasSander van der WerfWitteveen+Bos

Witteveen+Bos N.VVan Twickelostraat 2Postbus 2337400 AE Deventert 0570 69 79 11f 0570 69 73 44e [email protected] www.witteveenbos.nl

Handelsregisternummer 55094503

Witteveen+Bos Maatschappelijk jaarverslag 2014

Documents

Transcript of Witteveen+Bos Maatschappelijk jaarverslag 2014