WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder...

18
WILDERNIS NIEUW WEST hoe natuurgroen een kans te geven in het stedelijk landschap BURO RUIM

Transcript of WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder...

Page 1: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

WILDERNISNIEUW WEST

hoe natuurgroen een kans te geven in het stedelijk landschap

BURO RUIM

Page 2: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

vergelijking waarden

ruimtelijk

welzijn

groenbeheer kosten & hoeveelhedeneigendom & beheerpartijen

Milieugrond/standplaatsfactoren

risico's en kansen met natuurgroen

ontwerp

eindrapportageconclusie en aanbevelingen

communicatie naar actoren

gebruik

veiligheid

betrokken partijen

beeld (vegetatie)

kostenBibliotheekBeheer-

intensiteit

Visie

irt cultuurhistorie

communicatie

huidige situatie

ruimtelijk

kosten

participatie

milieutechnisch

ecologie

milieu

kosten & hoeveelheden

ecologie

cultuurhistorische waarden

ecologisch kader

welzijnhuidig gebruik

veiligheid

koppelen bibliotheek aan uitgangspunten

afronding onderzoek

VERDERE UITWERKING ONTWERP &UITVOERING

inventarisatie, analyse en waardestelling

Page 3: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

3Wildernis Nieuw West, Samenvatting

De natuur als partner van stedelijk cultuurlandschap

Dit onderzoek richt zich op de vraag hoe we natuurgroen een kans kunnen geven binnen het stedelijk landschap. Als voorbeeldlocatie nemen we de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam Nieuw-West.

In principe ontstaat natuurgroen vanzelf. Door te stoppen met groenbeheer of de frequentie te verlagen krijgt natuurgroen de kans om tot ontwikkeling te komen. In veel steden staat het huidige groenbeheer onder druk, de intensief onderhouden parken en groenstroken verliezen hun functie en raken in verval door bezuinigingen op beheer en onderhoud. Daarnaast dwingen politieke en maatschappelijke ontwikkelingen ontwerpers op een andere manier na te denken over de groene openbare ruimte. Natuurgroen toelaten in de stad lijkt makkelijker gezegd dan gedaan. In tegenstelling tot het buitengebied (waar natuurgroen meer regel dan uitzondering is) is het stedelijk landschap versnipperd in belangen van verschillende actoren zoals de gemeente, bewoners, corporaties, groenbeheerders en andere maatschappelijke organisaties. Deze stellen allemaal hun specifieke randvoorwaarden aan de implementatie van natuurgroen. Daarbij is de grootste uitdaging het kunnen voorspellen van een landschappelijk beeld. Bij een regulier landschapsontwerp worden de landschappelijke elementen (zoals bomen) vastgelegd voor jaren, daarbij staat vast welke beeldkwaliteit dit de komende decennia gaat opleveren. Dit levert in de communicatie naar belanghebbenden geen onduidelijkheden op, het beeld ligt immers al vast. Bij de communicatie van natuurgroen ligt dit gecompliceerder omdat de ontwikkeling hiervan dynamisch verloopt en daardoor een zekere mate van onvoorspelbaarheid met zich meebrengt.

Feitelijk staat dit haaks op hoe de overheid met ruimtelijke ordening te werk gaat. Een landschappelijk beeld moet duidelijk gecommuniceerd kunnen worden vanwege risicobeheersing en handhaving van beleidsdoelstellingen. We spreken uit eigen ervaring, al in de beginfase van dit onderzoek hebben we om tafel gezeten met de gemeente voor de uitvoering van een praktijkexperiment. Tijdens deze gesprekken kwamen telkens de volgende vragen naar voren: - wat voor type beeld levert natuurgroen op en hoe verhoudt zich dit tot de cultuurhistorische waarde van het betreffende landschap? - hoe verhoudt zich dit tot het groenbeheer en de kosten daarvan? - hoe kunnen bewoners hierbij betrokken worden? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is een stappenplan/methodiek bedacht waarmee in de toekomst ook andere locaties (zoals bloemkoolwijken of krimpregio’s) op dezelfde systhematische wijze kunnen worden benaderd. In de basis is het een handleiding waarin duidelijk wordt aangegeven welke stappen te doorlopen alvorens te gaan communiceren met de verschillende actoren. Eén van de speerpunten - een groenbeheer bibliotheek - is ontwikkeld in samenwerking met de Hogeschool van Hall Larenstein. Met deze bibliotheek is het mogelijk een landschappelijk beeld te voorspellen door analyse van de omgevingsfactoren (de standplaatsfactoren) te combineren met het toe te passen type beheer.

Vanwege de hoeveelheid aan stedelijk openbaar groen hebben we de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam uitgekozen als praktijklocatie. Aan de hand van de methodiek wordt de locatie stapsgewijs geanalyseerd waarbij de uitkomst van deze analyse de basis vormt voor de ontwerpuitgangspunten van een landschapsplan.

Page 4: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

4 Wildernis Nieuw West, Samenvatting

jaartal 1965_ detailkaart nieuw-west amsterdam

Page 5: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

5Wildernis Nieuw West, Samenvatting

jaartal 1965_ detailkaart nieuw-west amsterdam

Page 6: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

6 Wildernis Nieuw West, Samenvatting

jaartal 2014_ detailkaart nieuw-west amsterdam

Page 7: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

7Wildernis Nieuw West, Samenvatting

jaartal 2014_ detailkaart nieuw-west amsterdam

Page 8: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

8 Wildernis Nieuw West, Samenvatting

ontwerpvoorstel_ kansen voor natuurgroen

Page 9: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

9Wildernis Nieuw West, Samenvatting

before

after

Page 10: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

10 Wildernis Nieuw West, Samenvatting

01

03

03

02

groene fiets-wandelroute naar eendrachtspark

fietsen naar winkelcentrum

cultuurhistorische waarderingper schaalniveau: hofje, blauwgroen, park en stadslaan

groen blauwe as

Pagina 1

Jaartal:1965

positie Landschappelijk elementen analyse functie en vorm waardering

01 heesterbeplanting Zichtgroen en ruimtelijk element. Maakt asymmetrisch profiel Hoog door de wintergroen, bestaande uit 1 soort, soort onbekend combinatie van

in het landschap. Maakt scheiding tussen fiets/voetpad functies en de en waterweg. Veiligheid? ruimtelijke werking

02 heesterbeplanting Zichtgroen en ruimtelijk element. Maakt Hoog vanwege dewintergroen, bestaande uit 1 soort, soort onbekend scheiding fiets/voetpad en achterzijde woningen. ruimtelijke werking

03 gazon met verspreid staande solitaire bomen Hoog in samenhangeen gebruiksfunctie voor omliggende bewoners. Door de combinatie met met de anderede solitaire bomen krijgt de oever een 'parkachtige' uitstraling. elementen (01,02,07)

04 speelplaats voor scholencomplex speelplek kinderen

05 heesterbeplanting

07 bomenrij, driedubbel Ruimtelijke element. Begeleidt de rechte lange lijn van straat en Hoog vanwege dewaterweg. ruimtelijke werking

06 zicht vanuit klaslokalen op heesters en gazon Zicht op afwisselend groen Positief

08 bomenrij in gazon Ruimtelijk element. Verbindt de woonwijk met de groen-blauwe as. Hoog in samenhang2e grootte, waarschijnlijk zelfde soort als 07 Versterkt de rechte lijn van de groen-blauwe as. met de andere

elementen (01,02,07)

09 heesterbeplanting Kijkgroen, brengt kleur in de zomer. Zorgt daarnaast voor afscheiding Hoog in samenhangbladverliezende struiken met doorns, waarschijnlijk rozen tussen openbare ruimte en privé-tuinen met de andere

elementen (08)

t.p.v. waterweg en accentueert op grote schaal lange lijnen

Gazon maakt asymmetrisch profiel t.p.v. waterweg en had

2e grootte, Tilia

01

02

03

04

03

groene fiets-wandel route naar sloterpark

school

kerk

burgemeester roëllstraat

brug

‘wijkweg noordoever’

‘wijkweg noordoever’

jachthaven sloterplas

01

kerk ‘de ontmoeting’

school

05

wan

delrou

te

wandelroute

Page 11: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

11Wildernis Nieuw West, Samenvatting

groenblauw

Pagina 1

Kosten huidig beheer groen blauwe as op basis van gemeente gegevens

Code Beheergroep Aantal Totaal/m²GAB < 300m² Gazon met bollen B 153 m² € 0,68 € 0,30 € 0,98 € 104,04 € 149,94

GAZ < 300m² Gazon B 528 m² € 0,42 € 0,30 € 0,72 € 221,76 € 380,16GAZ > 301m² Gazon B 8.329 m² € 0,38 € 0,30 € 0,68 € 3.165,02 € 5.663,72

GKO Graskanten obstakel B 200 m² € 0,03 € 0,30 € 0,33 € 6,00 € 66,00

WF2 Gras wilde flora B 1.193 m² € 0,22 € 0,02 € 0,24 € 262,46 € 286,32Totaal per jaar voor gazon 10.403 m² € 0,36 € 0,27 € 0,63 € 3.759,28 € 6.546,14

Kosten variant wijzigen beheerintensiteiten groen blauwe as

Code Beheergroep Aantal Totaal/m²

VERW grenzen maaien/dunnen bossages B 0 m² € 0,35 € 0,02 € 0,37 € 0,00 € 0,00RG1A gras 1x met afvoeren B 3.364 m² € 0,40 € 0,02 € 0,42 € 1.345,60 € 1.412,88

RG1A2-3 B 1.114 m² € 0,28 € 0,02 € 0,30 € 313,55 € 335,83RG2ZA gras 2x zonder afvoeren B m² € 0,13 € 0,02 € 0,15 € 0,00 € 0,00

RG6ZA gras 6x zonder afvoeren B 0 m² € 0,28 € 0,02 € 0,30 € 0,00 € 0,00GAB > 301m² Gazon met bollen B 0 m² € 0,68 € 0,30 € 0,98 € 0,00 € 0,00

GAZ < 300m² Gazon B 0 m² € 0,42 € 0,30 € 0,72 € 0,00 € 0,00

GAZ > 301m² Gazon B 5.733 m² € 0,38 € 0,30 € 0,68 € 2.178,54 € 3.898,44GKO Graskanten obstakel B 200 m² € 0,03 € 0,30 € 0,33 € 6,00 € 66,00

WF2 Gras wilde flora B 0 m² € 0,22 € 0,02 € 0,24 € 0,00 € 0,00Totaal per jaar voor gazon 10.411 m² € 0,37 € 0,18 € 0,55 € 3.843,69 € 5.713,15

Kosten vergelijking groen blauwe as

% totaal groen blauw -0,080493824 500000Bestaand € 6.546,14

Nieuw € 5.713,15Verschil € 832,99- 13%

€ 0,63 € 0,55

€ 0,08-nieuw

m² van boven naar beneden m² van boven naar benedenlinkeroever rechteroever linkeroever rechteroeverdeel A deel A

68 bollen bollen1114 55 486 55486 ### 55 66055 486

404 40488 211 wild 1270 1180 wild

105

deel B deel B85 bollen bollen

1093 283 gras 190 141 gras550 401 465190 548465 225

Niv. Eenh Jr prijs Jr Afschr Ex afschr Incl afschr

Niv. Eenh Jr prijs Jr Afschr Ex afschr Incl afschr

gras 1x 2-3 jr met afvoeren

Kosten Incl afschr

55 m²

55 m²

874 m²

373 m²

1510 m²

367 m²

151 m²

211 m²

88 m²

1114 m²

68 m²

55 m²

404 m²

190 m²

465 m²

85 m²

139 m²

550 m²1093 m²

105 m²

283 m²

593 m²

411 m²

401 m²

gazon

water

gazon met bollen

wilde flora

bosplantsoen

Huidige beheerkosten op basis van gemeente gegevens

kosten groenbeheer per m2voorbeeld blauw-groene as, kosten bestaande situatie

Page 12: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

12 Wildernis Nieuw West, Samenvatting

natuurgroen en standplaatsfactoren

parken

hoven

bermen stadslanen

groenblauwe assen

105

106

107

108

A 10

A 1

0A

10

A 1

0

ERASMUSGRACHTERASMUSGRACHT

WES

TELIJKM

ARKTKANAAL

AD

MIRA

LENG

RACHT

JACOB VAN LENNEPKADE

KANAALSTRAAT

JACOB

VAN LENNEPKANAAL

POSTJES WE TERING

POST

JES

WET

ERIN

G

KOST

VERL

ORE

NVAA

RT

NOORDER AMSTELKANAAL

SCH

INKE

L

WES

TLA

ND

GRA

CHT

WES

TLA

ND

GRA

CHT

SCH

INKE

L

-2.10

142P

162

134P

395

396

394

466

145P

658

659

146P

147P

148P

149P

660

661

663

664

673

667

231

186

358

129

359

266

173

382

140

150P

151P

689

159P

688

171P

692

694

178P

179P

385

392

305

695

386

684

683

199

360

348

136

454

455

410

672

669

671

674

-2.45

-0.40

-0.40

682

453

145

381

-2.10

1818 1817

SCH

INKE

L

STADIONGRACHT

WES

TLA

ND

GRA

CHT

OLYMPIAKANAAL

STADION-GRACHT

ZUIDER AM STE LKANAALRIEKERHAVEN

IJSSLOOT

HOORNSLOOT-1.75

-0.4

0

-4.25

-0.70

-0.60

-2.20

573

507

592

591

506

578

552

176P

176P

1634

1633

110P

413

161P

161P

593

501

510

139P

421

414

662

670

655

665

168P

181P

180P

173P

154P

155P

229P

156P

161P

161P

307

589

1541

411

815

140P

1553

505 1552

509

2524

23

22

21

20

104

103

A 1

0

DE RIJPGRACHT

WESTELIJK M

ARKTKANAAL

HAARLEMMERVAART-0.60

-1.80

-2.45

-2.15

-2.15

-0.90

784

1201

P

172P 397

235P

463

383

393

122P

123P

124P

182

175P

120P

2627

106

A 4

A 4

A 9

Osdorper bovenpolder

Lutkemeerpolder

776

-4.35

-5.70

-4.50

-0.60

18701871

788

792

789

791

790

1869

1872

1873

1876

1875

1877

1874

CRAM

ERG

RACH

T

SLOTERVAART

PLANTIJN

GRACH

T

CHRISTO

FFEL

SLOTERVAART

HO

EKENESG

RACHT

OSDORPERGRACHT

binnenpolder

OSDORP

BURG

EMEE

STER

SLOTERPLAS

-1.60

-1.30

-4.35

-2.17

-4.30

(Dieper dan 20m)

-2.10

-2.20

643

700

622

699

630

631

617

612

141

P

322

604

606 632

633

653681

607

652

752

762

751

610

677

634

679

678

657

656

666

706

757

767

759

760

763

755

756

765

764

753

675

676

719

720 718

717758705

702

708

668

685

707

703

691

770

768

754

715

721

716

771

711

712

701 709

710

687

787

MACHIN

ETOCHT

770

2253

2201

793

2252

1885

1886

786

795

794

1832 1833 797 1834 1835

1893

1892

1888

1889

1890

1891

Osdorper-

RINGVAART

SLOTE

RVAA

RT

SLOTEN

NIEUWE MEER

RINGVAART

VIERBUIZEN-

MEERTJE

-0.60

-0.60

-0.90

-2.20

-1.90

-2.20

-0.60

-2.20

-0.70

-1.90

-1.90

-2.1

0

-0.60

-1.20

-2.10

(Dieper dan 20m)

769

773

761

714 690

713

704

158P157P

167P

722730

738

737

734

732

733

9P

26P

152P

1864

1827

1839

1838

18371816

18401841

1842

18561855

1862

18361814

1867

1868

1849

18471846

18451844

1843

1815

18211822

1866

1869

1865

1826

1861

731

735

736

1848

SPAARNWOUDERTOCHT

SPAARNWOUDERTOCHT

RINGVAART

BADHOEVEDORP

-0.60

1

2

3

35

36

37

BURGEMEESTER VAN

TIENHOVENGRACHT

HAARLEMMERVAARTHAARLEMMERVAART

-1.20

-4.25

-4.65

HAARLEMMERVAART

BRAAK

HALFWEG

binnenpolder

-0.60

-1.17

-0.60

-0.60

-5.25

-4.35

-1.20

Osdorper-

lichte hoven

lichte grasvlakten: Ellenbergwaarde 7-8Gazons met een klein aantal bomen (vaak berken), waardoor er veel licht de bodem kan bereiken.

halfdonkere hoven

halfdonkere grasvlakten: Ellenbergwaarde 6-7Gazons met een meerdere bomen/boomgroepen), waardoor minder licht de bodem kan bereiken.

Gemiddelde hoogte grondwaterstandPh water in de bodemVoedselrijkdom (Ellenbergwaarde)

Gemiddelde hoogte grondwaterstandPh water in de bodemVoedselrijkdom (Ellenbergwaarde)

30 - 65 cm 4.5 - 6.54.5 - 5.5

30 - 65 cm 5.0 - 6.26.0

lichte oevers en halfdonkere oevers

licht en halfdonker licht en halfdonker

Gemiddelde hoogte grondwaterstand:Ph water in de bodem:Voedselrijkdom (Ellenbergwaarde)

Gemiddelde hoogte grondwaterstand:Ph water in de bodem:Voedselrijkdom (Ellenbergwaarde)

Gemiddelde hoogte grondwaterstand:Ph water in de bodem:Voedselrijkdom (Ellenbergwaarde)

20 - 40 cm 4.0 - 6.06.5 - 7.5

40 - 75 cm 6.5 - 7.24.5 - 6.5

30 - 65 cm 5.5 - 6.57.5 - 8.5

grondmonsters en anlyse omgevingsfactoren

Page 13: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

13Wildernis Nieuw West, Samenvatting

beheerbibliotheek (beeld +kosten)vegetatieontwikkeling op basis van standplaatsfactoren,

hofbeheerintensiteit stadslaan groen-blauwe as park

17 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijk van de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien zonder afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien, om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

2x per jaar knippen + afvoeren afval, 5x perjaarhaagvoetschoffelen+uitharkenen afvoeren van maaisel

De vegetatierijkdom zal afnemen. Doordat het maaisel blijft liggen zal plaatselijke de bodem verrijkt zijn, waardoor een milieu wordt gecreëerd voor de brandnetel en braam. Bijna alle kruidachtigen zullen snel afnemen.

De gras- en kruidachtigen zullen verder afnemendoordat ze verstikt raken onder het maaisel. Brandnetels hebben vrij spel en breiden zich sneluit. Grasachtigen zullen op plekken met weinig maaisel nog overleven.

De grasachtigen nemen verder af, veel kruidachtigen verdwijnen. Brantnetels en bramen zullen gaan domineren en een aandeel hebben van ong. 70%. Verder bestaat de vegetatie uit wat grasachtigen.

Binnen de tien jaar zal de vegetatie bestaan uit brandnetels en bramen. Grasachtigen en kruidachtigen hebben geen kans meer.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,15 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

20 cm

20-50

70 cm

100 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

hof 2 x per jaar maaien zonder afvoer

17 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijk van de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien zonder afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien, om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

2x per jaar knippen + afvoeren afval, 5x perjaarhaagvoetschoffelen+uitharkenen afvoeren van maaisel

De vegetatierijkdom zal afnemen. Doordat het maaisel blijft liggen zal plaatselijke de bodem verrijkt zijn, waardoor een milieu wordt gecreëerd voor de brandnetel en braam. Bijna alle kruidachtigen zullen snel afnemen.

De gras- en kruidachtigen zullen verder afnemendoordat ze verstikt raken onder het maaisel. Brandnetels hebben vrij spel en breiden zich sneluit. Grasachtigen zullen op plekken met weinig maaisel nog overleven.

De grasachtigen nemen verder af, veel kruidachtigen verdwijnen. Brantnetels en bramen zullen gaan domineren en een aandeel hebben van ong. 70%. Verder bestaat de vegetatie uit wat grasachtigen.

Binnen de tien jaar zal de vegetatie bestaan uit brandnetels en bramen. Grasachtigen en kruidachtigen hebben geen kans meer.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,15 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

20 cm

20-50

70 cm

100 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

hof 2 x per jaar maaien zonder afvoer

16Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

2x per jaar knippen + afvoeren afval, 5x perjaarhaagvoetschoffelen+uitharkenenafvoeren van onkruid.

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de grasmat gaan bloeien, zoals duizendblad, witte klaver en gewone paardenbloem.

Er komen enkele grasachtigen, kruidachtigen en zaailingen van bomen bij zoals, kweek , scherpe boterbloem en witte abeel. Struisgras neemt toe,duizendblad en vogelmuur zullen afnemen door concurrentie.

Door afvoeren van maaisel zal de bodem verarmen. Kruidachtigen nemen daardoor toe zoals kruipende boterbloem. Soorten als fluitenkruidengrotevossenstraatvestigen zich,en zaailingen als witte abeel verdwijnen.

Het aandeel kruidachtigen in het hofje stijgt.Soorten als wilde cichorei en zachte ooievaarsbek vestigen zich. Fluitenkruit en kruipende boterbloem nemen toe, terwijl duizendblad verder afneemt en vogelmuur verdwijnt.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,76 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

40 cm

50 cm

70 cm

80 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

hof 2 x per jaar maaien met afvoer

15 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijk van de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

1x per jaar maaien en afvoeren, 1x rondom obstakels maaien en 1x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

2x per jaar knippen + afvoeren afval,5x per jaarhaagvoetschoffelen+uitharkenenafvoeren van maaisel

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de grasmat gaan bloeien, zoals duizendblad, witte klaver en gewone paardenbloem.

Er komen enkele grasachtigen, kruidachtigen en zaailingen van bomen bij zoals, kweek , scherpe boterbloem en witte abeel. Struisgras zal toenemen, terwijl duizendblad en vogelmuur zal afnemen door concurrentie.

Door afvoeren van maaisel verarmt de bodem. Het aantal kruidachtigen zal daardoor toenemenzoals de kruipende boterbloem. Nieuwe soortenalsfluitenkruidvestigenzich,terwijltijdelijkezaailingen als witte abeel afnemen.

Er komen steeds meer kruidachtigen in het hofje. Kruidachtigen die zich vestigen zijn witte dovenetel en een enkele berenklauw. Houtige soorten zullen door het maaibeheer verdwenen zijn net als de vogelmuur.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,42 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

40 cm

50 cm

70 cm

80 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

hof 1 x per jaar maaien met afvoer

10Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Door het afvoeren van maaisel zal de bodem langzaam verschralen, waardoor grassen het moeilijker krijgen en kruiden meer de kans krijgen om zich te ontwikkelen. Door de lage beheerfrequentie duurt het lang totdat er een vegetatie ontstaat met 15 tot 20% kruiden (kleurrijk beeld).

Er wordt bij dit maaibeheer één keer per jaar gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Degraslengte wordt dan teruggemaaid tot maximaal 15cm. In de winter zal de graslengte lager blijven doordat het gaat liggen door afsterving. De hoogte is dan ongeveer 20cm. De maximale hoogte wordt bereikt in begin juli, namelijk rond de 80cm.

Als op ecologisch niveau wordt gekeken kan het beste rond half juli tot eind augustus of begin september ge-maaid worden. Op deze wijze kunnen kruiden zich beter ontwikkelen middels zaadverspreiding etc.

Gras:

Eenheidsprijs:

Afschrijving:

Totaal:

1x per jaar maaien inclusief afvoeren1x rondom obstakels maaien1x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar graskanten steken

Eerste keer: half juli tot eind augustusof begin september

1.Uitleg

4.Hoogte vegetatie

5.Kosten

2.Handelingen

3.Wanneer maaien

€ 0,40 / m²

€ 0,02 / m²

€ 0,42 / m²

Code Omschrijving Tijdsnorm Eenheid Hoeveelheid Bew. % Freq Prijs

Grassen een keer maaien per jaar en afvoeren

Gazon0,40€

Maaien van het gazon inclusief het afzuigen van het maaiselpersoneel 6 min 100 20 1 42,12 0,01maaier 6 min 100 20 1 85,00 0,02reistijd 2,14 min 100 20 1 7,03 0,00stortkosten bermgras 2,5 m3 100 100 1 11,32759 0,28

Bosmaaien van de randenpersoneel 4,4 min 100 100 1 42,12 0,03bosmaaier 4,4 min 100 100 1 2,74 0,00vervoermiddel 0,8 min 100 100 1 4,531038 0,00

Graskanten stekenpersoneel 19,2 min 100 100 0,33 42,12 0,04kantensnijder 19,2 min 100 100 0,33 3,398278 0,00opruimen*laden gras*vervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,531038 0,00transport grasvervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,531038 0,00stortkosten bermgras 0,2 m3 100 100 0,33 11,32759 0,01

Prijs pereenheid

1 x per jaar maaien + afvoeren

11 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Met het maaibeheer van 2x maaien met afvoeren wordt de bodem verschraald zonder dat er grote en kostbare ingrepen gedaan hoeven te worden als grondwerk. Hierdoor zal men sneller tot een rijkere vegetatie komen dan eenmaal per jaar maaien. Tevens kunnen kruidenvegetaties zich beter op deze wijze ontwikkelen.

Bij dit type maaibeheer wordt er twee keer per jaar gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Bij het maaien wordt het gras gemaaid tot een hoogte van maximaal 15cm. De hoogte van het ruige grasland heeft twee piekmomenten, in april en augustus. Hierbij worden hoogten van 40 en 45cm behaald. In de winter zal het gras meer plat gaan liggen door afsterving, maar ook door neerslag.

Ecologisch gezien moet de vegetatie de kans krijgen om zaden te ontwikkelen en te verspreiden. Daarnaast heeft men ook nog te maken met het feit dat sommige kruiden drachtplanten zijn of juist een voedselbron voor faunasoorten. Indien er bijzondere soorwten aanwezig zijn of soorten die belangrijk zijn voor de fauna (bijv. stuifmeelplant voor de bijen), moet er na de bloei worden gemaaid, ofwel gefaseerd beheer.

Gras:

Eenheidsprijs:

Afschrijving:

Totaal:

2x per jaar maaien en afvoeren2x rondom obstakels maaien2x per jaar graskanten bijmaaien en om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

Eerste keer:

Tweede keer:

Eind mei of begin juni.Afhankelijk van de bloeiende planten kan deze maaibeurt een paar weken worden uitgesteld.

September tot eind oktober

1.Uitleg

4.Hoogte vegetatie

5.Kosten

2.Handelingen

3.Wanneer maaien

€ 0,74 / m²

€ 0,02 / m²

€ 0,76 / m²

Code Omschrijving Tijdsnorm Eenheid Hoeveelheid Bew. % Freq Prijs

Grassen twee keer maaien per jaar en afvoeren

Gazon0,74€

Maaien van het gazon inclusief het afzuigen van het maaiselpersoneel 6 min 100 20 2 42,12 0,02maaier 6 min 100 20 2 85,00 0,03reistijd 2,14 min 100 20 2 7,03 0,00stortkosten bermgras 2,5 m3 100 100 2 11,32759 0,57

Bosmaaien van de randenpersoneel 4,4 min 100 100 2 42,12 0,06bosmaaier 4,4 min 100 100 2 2,74 0,00vervoermiddel 0,8 min 100 100 2 4,531038 0,00

Graskanten stekenpersoneel 19,2 min 100 100 0,33 42,12 0,04kantensnijder 19,2 min 100 100 0,33 3,398278 0,00opruimen*laden gras*vervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,531038 0,00transport grasvervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,531038 0,00stortkosten bermgras 0,2 m3 100 100 0,33 11,32759 0,01

Prijs pereenheid

2 x per jaar maaien + afvoeren

12Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Het niet afvoeren van maaisel zorgt plaatselijk voor veel voedingsstoffen. De afgemaaide vegetatie blijft als eendeken op de vegetatie liggen. Hierdoor zal op deze plekken de onderliggende vegetatie afsterven. Brandnetels en bramen zullen zich dan ook gaan vestigen. Het onverteerde maaisel (viltlaag) wordt in verloop van tijd steeds dikker.

Bij dit type maaibeheer wordt er twee keer per jaar gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Bij het maaien wordt het gras gemaaid tot een hoogte van maximaal 15cm. De hoogte van het ruige grasland heeft twee piekmomenten, in april en augustus. Hierbij worden hoogten van 40 en 45cm behaald. In de winter zal het gras meer plat gaan liggen door afsterving, maar ook door neerslag.

Indien er bijzondere soorten aanwezig zijn of soorten die belangrijk zijn voor de fauna (bijv. stuifmeelplant voor de bijen), moet er na de bloei worden gemaaid, ofwel gefaseerd beheer.

Gras:

Eenheidsprijs:

Afschrijving:

Totaal:

2x per jaar maaien 2x rondom obstakels maaien2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar graskanten steken

Eerste keer:

Tweede keer:

Eind mei of begin juni.Afhankelijk van de bloeiende planten kan deze maaibeurt een paar weken worden uitgesteld.

September tot eind oktober (gefasseerd)

1.Uitleg

4.Hoogte vegetatie

5.Kosten

2.Handelingen

3.Wanneer maaien

€ 0,13 / m²

€ 0,02 / m²

€ 0,15 / m²

Code Omschrijving Tijdsnorm Eenheid Hoeveelheid Bew. % Freq Prijs

Grassen twee keer maaien per jaar

Gazon0,13€

Maaien van het gazonpersoneel 2 min 100 20 2 42,12 0,01maaier 2 min 100 20 2 7,03 0,00reistijd 1,14 min 100 20 2 7,03 0,00

Randen maaienpersoneel 4,4 min 100 100 2 42,12 0,06bosmaaier 4,4 min 100 100 2 2,74 0,00vervoermiddel 0,8 min 100 100 2 4,531038 0,00

personeel 19,2 min 100 100 0,33 42,12 0,04kantensnijder 19,2 min 100 100 0,33 3,398278 0,00opruimen*laden gras*vervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,531038 0,00transport grasvervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,531038 0,00stortkosten bermgras 0,2 m3 100 100 0,33 11,33 0,01

Graskanten steken

Prijs pereenheid

2 x per jaar maaien (niet afvoeren)

13 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Bij zes keer maaien is afvoeren niet noodzakelijk. De gras-sen zullen hierdoor geen hinder ondervinden, kruiden daar-entegen wel. Door het intensieve maaien zal de brandnetel geen kans krijgt om volledig uit te groeien. Ook zal door het maaisel op de bodem een viltlaag ontstaan. Er zal zich een vegetatie ontwikkelen met voornamelijk grasachtigen.

Bij dit maaibeheer zal de graslengte weinig variëren. Tussen de maaibeurten ontstaat een lengteverschil van ongeveer 5cm ontstaan. In de maanden april/mei t/m september wordt er maandelijks gemaaid. Bij het maaien wordt het grasveld op minimaal 10cm terug gemaaid. Alleen in maart zal de hoogte van het gazon boven de 20cm uitkomen. Dit is echter ook afhankelijk van de weersomstandigheden.

Met zesmaal maaien heeft de ecologie weinig kans. Het is een vorm van redelijk intensief beheer. Vooral kruiden kunnen zich minder ontwikkelen.

Gras:

Eenheidsprijs:

Afschrijving:

Totaal:

6x per jaar maaien 6x rondom obstakels maaien6x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar graskanten steken

Eerste keer: aprilTweede keer: meiDerde keer: juniVierde keer: juliVijfde keer: augustusZesde keer: sepetember

1.Uitleg

4.Hoogte vegetatie

5.Kosten

2.Handelingen

3.Wanneer maaien

€ 0,28 / m²

€ 0,02 / m²

€ 0,30 / m²

Code Omschrijving Tijdsnorm Eenheid Hoeveelheid Bew. % Freq Prijs

Grassen zes keer maaien per jaar

Gazon0,28€

Maaien van het gazonpersoneel 2 min 100 20 6 42,12 0,02maaier 2 min 100 20 6 7,03 0,00reistijd 1,14 min 100 20 6 7,03 0,00

Randen maaienpersoneel 4,4 min 100 100 6 42,12 0,19bosmaaier 4,4 min 100 100 6 2,74 0,01vervoermiddel 0,8 min 100 100 6 4,53 0,00

personeel 19,2 min 100 100 0,33 42,12 0,04kantensnijder 19,2 min 100 100 0,33 3,40 0,00opruimen*laden gras*vervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,53 0,00transport grasvervoermiddel 1,4 min 100 100 0,33 4,53 0,00stortkosten bermgras 0,2 m3 100 100 0,33 11,33 0,01* inclusief prijs

Graskanten steken

Prijs pereenheid

6 x per jaar maaien (niet afvoeren)

21 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

De vegetatie van de uitgangssituatie zal iets uitgroeien. Doordat het maaisel blijft liggen zal zich op de bodem langzaam een viltlaag gaan vormen, de kruidachtigen zoals zachte ooievaarsbek nemen af door verstikking.

Het grasveld zal het hele jaar door hetzelfde beeld geven. Engels raaigras zal toenemen.Grote brandnetel zal zich gaan vestigen. Op de bodem vormt zich verder de viltlaag waardoor kruidachtigen langzaam zullen verstikken.

De bodem raakt steeds verder verdicht en geeft kruidachtigen daardoor geen kans te ontkiemen. Brandnetel neemt toe door plaatselijke verrijking door het maaisel. De paardenbloem houdt in dit milieu nog redelijk stand.

De bodem is relatief verdicht door het achtergebleven maaisel. Grasachtigen dominerenmet enkele paardenbloemen. De grote brandnetel zal stabiliseren en door het relatief intensieve beheer niet gaan domineren.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,30 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

40 cm

40 cm

40 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

6x per jaar maaien, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

stadslaan 6 x per jaar maaien met afvoer

20Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

De vegetatierijkdom neemt af. Grasachtigen domineren als Engels raaigras, roodzwenkgras en ruw beemdgras. Omdat maaisel blijft liggen wordt de bodem plaatselijk verrijkt en vormt een milieu voor brandnetel en braam.

De gras- en kruidachtigen zullen verder afne-men doordat ze verstikt raken onder het maaisel. Brandnetels hebben vrij spel en breiden zich sneluit. Grasachtigen zullen op plekken met weinig maaisel nog overleven.

De grasachtigen zullen verder afnemen en veel kruidachtigen verdwijnen. Brandnetels nemen nu de overhand en grasachtigen zullen incidenteelvoorkomen. De braam zal zich ook doorontwik-kelen.

Binnen tien jaar zal de vegetatie bestaan uit brandnetels en bramen. Grasachtigen en kruidach-tigen hebben geen kans meer.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,15 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

40 cm

70 cm

80-100

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijk van de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien zonder afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien, om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

stadslaan 2 x per jaar maaien zonder afvoer

19 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

De vegetatierijkdom zal uitgroeien. Grasachtigen domineren zoals Engels raaigras, roodzwenkgras en ruw beemdgras. Kruidachtigen uit de gesloten grasmat zullen bloeien zoals gewone paardenbloem en zachte ooievaarsbek.

Door verschraling nemen kruiden toe, maar grasachtigen blijven dominant. Soorten als glanshaver, scherpe boterbloem en hondsdraf vestigen zich. Zaailingen van houtige soorten kunnen zich ontwikkelen zoals gladde iep.

Door verdere verschraling ontstaan meerkruidachtigenzoalsfluitenkruid,scherpeboterbloem en witte dovenetel. Zaailingen van houtige soorten nemen af. Ook de zachte ooievaarsbek neemt af door gebrek aan zonlicht.

Het aandeel kruidachtigen stijgt. Soorten als gewone smeerwortel en glad walstro vestigenzich. Fluitekruid en scherpe boterbloem nementoe en zachte ooievaarsbek neemt verder af.Boomvormers nemen ook verder af.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,76 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

20 cm

50 cm

80 cm

80 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

stadslaan 2 x per jaar maaien met afvoer

18Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

1x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de gesloten grasmat gaan uitgroeien en bloeien, zoals zachte ooievaarsbek en paardenbloem.

De kruidachtigen die al aanwezig waren in jaar één zullen nog aanwezig zijn. Er komen enkelekruidachtigen bij als scherpe boterbloem, hondsdraf en glanshaver. Ook zaailingen van gladde iep vestigen zich.

Door afvoeren van maaisel verarmt de bodem. Het aantal kruidachtigen neemt hierdoor toezoals de kruipende boterbloem. Nieuwe soorten alsfluitekruidvestigen zich. Zachte ooievaarsbek neemt af door gebrek aan zonlicht.

Er komen steeds meer kruidachtigen in de berm. Kruidachtigen die er komen zijn o.a gewone smeerwortel en gewone berenklauw. Houtige soorten zullen door het maaibeheer afnemen in aantal.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,42 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

50 cm

50-80

50 -80

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

stadslaan 1 x per jaar maaien met afvoer

25 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

De vegetatierijkdom neemt af. Omdat maaisel blijft liggen zal op plekken waar veel maaisel ligt de bodem plaatselijk verrijken en een milieu creëren voor brandnetels en bramen. Bijna alle kruidachtigen zullen snel afnemen.

De gras- en kruidachtigen nemen verder af doordat ze verstikt raken onder het maaisel. Door de vochtige bodem langs de oever zullen brandnetels snel uitdijen. Grasachtigen zullen op plekken met weinig maaisel nog overleven.

De grasachtigen zullen verder afnemen en veel kruidachtigen verdwijnen. Brandnetels en enkele bramen domineren het gebied. Enkele grasachtigen als Engels raaigras zijn nog aanwezig.

Binnen tien jaar bestaat de vegetatie uit brandnetels met verspreid wat bramen. Grasachtigen hebben ook geen kans meer.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,15 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

40-60

70-120

80-150

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijk van de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien zonder afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien, om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

groen-blauwe as 2 x per jaar maaien zonder afvoer

24Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de grasmat gaan bloeien, zoals witte klaver, kruipende boterbloem en gewone paardenbloem.

Er komen enkele grasachtigen en zaailingen van bomen bij zoals, rietgras, geknikte vossenstaart, zwarte els en schietwilg. Brandnetel en ridderzuring zullen toenemen. Langs de waterkant zal pitrus toenemen.

Door afvoeren van maaisel zal de bodem verarmen. Kruidachtigen nemen daardoor toezoalsridderzuring.Soortenalsfluitekruidenscherpe boterbloem vestigen zich, zaailingen van zwarte els en schietwilg verdwijnen.

Het aandeel kruidachtigen langs de oever stijgt.Soorten als echte valeriaan en vogelwikke vestigen zich. Fluitekruid en kruipende boterbloem nemen toe terwijl houtige gewassen als zwarte els en schietwilg zijn verdwenen.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,76 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

20 cm

40 cm

40-100

80-120

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

groen-blauwe as 2 x per jaar maaien met afvoer

23 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

1x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de grasmat gaan bloeien, zoals witte klaver, kruipende boterbloem en gewone paardenbloem.

Er komen enkele grasachtigen en zaailingen van bomen bij zoals, rietgras, zwarte els en schietwilg. Brandnetel en ridderzuring zullen toenemen.Langs de waterkant zal pitrus toenemen.

Door het afvoeren van maaisel zal de bodem verarmen. Het aantal kruidachtigen zal daardoor toenemen zoals ridderzuring. Nieuwe soorten grasachtigen vestigen zich zoals geknikte vossenstaart, mannagras en glanshaver.

Er komen steeds meer kruidachtigen langs de oever. Kruidachtigen die zich zoal vestigen zijn fluitekruit,gewoneberenklauwenkattenkruid.Houtige soorten zullen afnemen zoals zwarte els en schietwilg.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,42 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

50 cm

80-100

100 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

groen-blauwe as 1 x per jaar maaien met afvoer

22Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

1x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de gesloten grasmat gaan uitgroeien en bloeien, zoals zachte ooievaarsbek en paardenbloem.

De kruidachtigen die al aanwezig waren in jaar één zullen nog aanwezig zijn. Er komen enkelekruidachtigen bij als scherpe boterbloem, hondsdraf en glanshaver. Ook zaailingen van gladde iep vestigen zich.

Door afvoeren van maaisel verarmt de bodem. Het aantal kruidachtigen neemt hierdoor toezoals de kruipende boterbloem. Nieuwe soorten alsfluitekruidvestigen zich. Zachte ooievaarsbek neemt af door gebrek aan zonlicht.

Er komen steeds meer kruidachtigen in de berm. Kruidachtigen die er komen zijn o.a gewone smeerwortel en gewone berenklauw. Houtige soorten zullen door het maaibeheer afnemen in aantal.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,37 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

50-80

120

120-150

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

groen-blauwe as grenzen maaien + boomvormers weghalen

27 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Nieuw struweel:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

6-20 x per jaar graskanten langs paden (grenzen), rest niet maaien.

1 x per 5 jaar uitdunnen/ boomvormers weghalen 1x per jaar boomvormers weghalen die een direct gevaar kunnen opleveren

In de vegetatieontwikkeling vinden weinig veranderingen plaats, concurrerende grassen domineren het beeld. Soorten als grote brandnetel breiden zich uit.

De vegetatie zal veruigen. Zaailingen van bomen, struiken en kruidachtigen zullen zich vestigen,zoals gewone vlier, ruwe berk, zwarte els, veldesdoorn en gewone esdoorn.

Ruigtekruiden en struikvormers worden meer en grassen nemen af. Soorten zoals vlier, gewone esdoorn en ruwe berk groeien boven de kruidlaag uit. Kruiden als kleefkruid en zevenblad vestigenzich aan de schaduwzijde.

Er ontstaat een onderscheidt tussen lichtminnende kruidachtigen aan de zonzijde en schaduwminnende aan de schaduwzijde.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,37 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

50 cm

100 cm

100-150cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

park grenzen maaien + boomvormers weghalen

30Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

De vegetatierijkdom zal gaan afnemen, grassen domineren het beeld. Er zijn weinig tot geenkruiden te vinden. Het achtergebleven maaisel zal de bodem verrijken en een milieu creëren voor brandnetels en bramen.

Het achtergebleven maaisel zorgt voor een viltlaag op de bodem waardoor aanwezige kruiden snel afnemen.Brandnetels en bramen nemen toe.Grasachtigen nemen ook af.

De grasachtigen zullen verder afnemen en veel kruidachtigen verdwijnen. Brantnetels en bramen zullen het gebied domineren. In het bos worden enkele struik- en boomvormers gedund.

Binnen tien jaar zal de vegetatie bestaan uit brandnetels en bramen. Grasachtigen en kruidachtigen hebben geen kans meer. In het bos worden enkele struik- en boomvormers gedund.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,15 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

40 cm

70 cm

100 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Haag:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijk van de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien zonder afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien, om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

park 2 x per jaar maaien zonder afvoer

29 Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

In de vegetatierijkdom vinden nog weinig veranderingen plaats. Concurrerende grassen domineren het beeld. Kruidachtigen uit de bestaande grasmat gaan bloeien, zoals paardenbloem en pinksterbloem.

Afgevoerd maaisel zorgt voor verschraling van de bodem. Dit resulteert in een toename van het aantal kruidachtigen. Soorten als pinksterbloem en peen zullen toenemen. Incidenteel kiemen enkele houtachtigen als veldesdoorn.

De verschraalde bodem zorgt voor een toenamevan het aantal kruidachtigen, zoals kruipende boterbloem.Soortenalsfluitekruidgaanzichvestigen. De opkomende houtachtigen zullen door het maaibeheer afnemen.

De verschraalde bodem zorgt voor een toenamevan het aantal kruidachtigen waarbij pinksterbloem en peen talrijk aanwezig zijn. Verder zijn er veelkruidachtigen zoals wilde cichorei, witte klaver en zachte ooievaarsbek.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,76 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

20 cm

40 cm

70 cm

100 cm

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Struweel:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

2x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

nvt

park 2 x per jaar maaien met afvoer

28Wildernis Nieuw West, Bijlage B Bibiliotheek beheerintensiteiten & vegetaties

Handelingen:Bomen in gazon:

Gras:

Struweel:

1x per 3 jaar controleren en afhankelijkvan de noodzaak snoeien d.m.v. begeleidingssnoei.

1x per jaar maaien en afvoeren, 2x rondom obstakels maaien en 2x per jaar graskanten bijmaaien om de drie jaar worden er graskanten gestoken.

1 x per 5 jaar uitdunnen

De vegetatie van de uitgangssituatie zal uitgroeien. De grasachtigen domineren. De kruidachtigen die aanwezig zijn in de grasmat gaan bloeien, zoals pinksterbloem, geel nagelkuid en gewone paardenbloem.

De kruiden die al aanwezig waren in jaar één zijn nog aanwezig. Er komen enkele kruiden bij zoals witte klaver terwijl kleine veldkers afneemt.Wilde aardbei en geel nagelkruid zullen langs het struweel in stand blijven.

Door afvoer van maaisel verarmt de bodem. Het aantal kruidachtigen neemt toe als peen en pinksterbloem terwijl robertskruid gaat afnemen.Er ontstaan zaailingen van houtige gewassen zoals gewone vlier en veldesdoorn.

Er komen steeds meer kruiden in het park. De kruidachtigen in jaar 5 zullen in aantal toenemen. Fluitenkruid zal zich vestigen. Houtige soorten als gewone vlier en veldesdoorn zullen door het maaibeheer langzaam afnemen.

Beheerkosten grasvlakten: € 0,42 p/m² (jaarlijks)

Vegetatieontwikkeling jaar 1

30 cm

50 cm

50 cm

50-100

Vegetatieontwikkeling jaar 2

Vegetatieontwikkeling jaar 5

Vegetatieontwikkeling jaar 10

Hoogte max (cm)

park 1 x per jaar maaien met afvoer

Page 14: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

14 Wildernis Nieuw West, Samenvatting

natuurgroen op schaal nieuw-west

105

106

107

108

A 10

A 1

0A

10

A 1

0

ERASMUSGRACHTERASMUSGRACHT

WES

TELIJKM

ARKTKANAAL

AD

MIRA

LENG

RACHT

JACOB VAN LENNEPKADE

KANAALSTRAAT

JACOB

VAN LENNEPKANAAL

POSTJES WE TERING

POST

JES

WET

ERIN

G

KOST

VERL

ORE

NVAA

RT

NOORDER AMSTELKANAAL

SCH

INKE

L

WES

TLA

ND

GRA

CHT

WES

TLA

ND

GRA

CHT

SCH

INKE

L

-2.10

142P

162

134P

395

396

394

466

145P

658

659

146P

147P

148P

149P

660

661

663

664

673

667

231

186

358

129

359

266

173

382

140

150P

151P

689

159P

688

171P

692

694

178P

179P

385

392

305

695

386

684

683

199

360

348

136

454

455

410

672

669

671

674

-2.45

-0.40

-0.40

682

453

145

381

-2.10

1818 1817

SCH

INKE

L

STADIONGRACHT

WES

TLA

ND

GRA

CHT

OLYMPIAKANAAL

STADION-GRACHT

ZUIDER AM STE LKANAALRIEKERHAVEN

IJSSLOOT

HOORNSLOOT-1.75

-0.4

0

-4.25

-0.70

-0.60

-2.20

573

507

592

591

506

578

552

176P

176P

1634

1633

110P

413

161P

161P

593

501

510

139P

421

414

662

670

655

665

168P

181P

180P

173P

154P

155P

229P

156P

161P

161P

307

589

1541

411

815

140P

1553

505 1552

509

2524

23

22

21

20

104

103

A 1

0

DE RIJPGRACHT

WESTELIJK M

ARKTKANAAL

HAARLEMMERVAART-0.60

-1.80

-2.45

-2.15

-2.15

-0.90

784

1201

P

172P 397

235P

463

383

393

122P

123P

124P

182

175P

120P

2627

106

A 4

A 4

A 9

Osdorper bovenpolder

Lutkemeerpolder

776

-4.35

-5.70

-4.50

-0.60

18701871

788

792

789

791

790

1869

1872

1873

1876

1875

1877

1874

CRAM

ERG

RACH

T

SLOTERVAART

PLANTIJN

GRACH

T

CHRISTO

FFEL

SLOTERVAART

HO

EKENESG

RACHT

OSDORPERGRACHT

binnenpolder

OSDORP

BURG

EMEE

STER

SLOTERPLAS

-1.60

-1.30

-4.35

-2.17

-4.30

(Dieper dan 20m)

-2.10

-2.20

643

700

622

699

630

631

617

612

141

P

322

604

606 632

633

653681607

652

752

762

751

610

677

634

679

678

657

656

666

706

757

767759

760

763

755

756

765

764

753

675

676

719

720 718

717758705

702

708

668

685

707

703

691

770

768

754

715

721

716

771

711

712

701 709

710

687

787

MACHIN

ETOCHT

770

2253

2201

793

2252

1885

1886

786

795

794

1832 1833 797 1834 1835

1893

1892

1888

1889

1890

1891

Osdorper-

RINGVAART

SLOTE

RVAA

RT

SLOTEN

NIEUWE MEER

RINGVAART

VIERBUIZEN-

MEERTJE

-0.60

-0.60

-0.90

-2.20

-1.90

-2.20

-0.60

-2.20

-0.70

-1.90

-1.90

-2.1

0

-0.60

-1.20

-2.10

(Dieper dan 20m)

769

773

761

714 690

713

704

158P157P

167P

722730

738

737

734

732

733

9P

26P

152P

1864

1827

1839

1838

18371816

18401841

1842

18561855

1862

18361814

1867

1868

1849

18471846

18451844

1843

1815

18211822

1866

1869

1865

1826

1861

731

735

736

1848

SPAARNWOUDERTOCHT

SPAARNWOUDERTOCHT

RINGVAART

BADHOEVEDORP

-0.60

1

2

3

35

36

37

BURGEMEESTER VAN

TIENHOVENGRACHT

HAARLEMMERVAARTHAARLEMMERVAART

-1.20

-4.25

-4.65

HAARLEMMERVAART

BRAAK

HALFWEG

binnenpolder

-0.60

-1.17

-0.60

-0.60

-5.25

-4.35

-1.20

Osdorper-

versterken belevingswaarde individueel hof

versterken ruimtelijke relaties binnen wijk/blok

intensiverenblauw-grijze kruispunten

groene lopersnaar de stad

intensiverengroene/blauwe route door nieuw-west

park

versterken verschil wijken

sterkere verbinding groen binnen en buiten de stad

8

3

6

4

1

9

7

park

5

2

aanpakken stadlanenversterken samenhang ensemble doorgrijs/blauw raamwerk(schotse ruit)

verbinden schotse ruit met grotere schaal van parken en Sloterplas

bevindingen extrapoleren naar schaal Nieuw-West

Page 15: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875

15Wildernis Nieuw West, Samenvatting

praktijkcase ‘natuurtuin geuzeveld’i.o.v. woningbouw corporatie Eigen Haard

Page 16: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875
Page 17: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875
Page 18: WILDERNIS NIEUW WEST · 2015. 9. 21. · 26 27 106 A 4 A 4 A 9 Osdorper bovenpolder Lutkemeerpolder 776-4.35-5.70-4.50-0.60 1870 1871 788 792 789 791 790 1872 1869 1873 1876 1875