Wijkcontract Morichar-Voorplein

Duurzaam Wijkcontract «VOORPLEIN-MORICHAR»

Gemeente Sint-Gillis

Diagnose

Suède 36sprl architectes381B, avenue Van Volxem1190 Bruxelles

TVA : BE 0865.051.146

+32(0)2 229 03 79+32(0)485 071 [email protected]

Onderzoek uitgevoerd door Suède 36

OpdrachtgeverGemeente Sint-GillisKabinet van de Burgemeester/Dienst Ontwikkeling van de Wijken/Cel Wijncontracten

003Suède 36Gemeente Sint-Gillis

DiagnoseDuurzaam Wijkcontract Voorplein-Morichar

00 Inleiding

01Liggingvan de wijk

02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing

04 Huisvesting & grond

05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling

09Socio-economische infrastructuur

10 Mobiliteit

11 Milieu & gezondheid

12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

Inhoudsopgave

00 Inleiding

p. 00

01Ligging

van de wijkp. 008

02Geschiedenis

p. 021

03Stadsvernieuwingp. 025

04 Huisvesting

& grondp. 035

05 Grondgebruik

p. 049

06 Leefomgeving

p. 052

07Bevolking

p. 074

08Tewerkstelling

p. 078

09Socio-

economische infrastructuur

p. 082

10 Mobiliteit

p. 090

11 Milieu &

gezondheidp. 105

12 Sociaal klimaat

p. 110

13 Bijlagen

p. 117



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

00Inleiding

Sint-Gillis, een mythische gemeente

Duurzaam wijkcontract

Interactieve benadering



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

00Sint-Gillis, een mythische gemeenteDe gemeente Sint-Gillis, en in het bijzonder het zenuwcentrum «Voorplein», is een buitengewone plek. De identiteit, «de identiteiten», zijn heel sterk en heterogeen. De vele contrasten vormen een harmonie binnen een mix die door de bewoners, de gebruikers en alle spelers van deze mythische wijk als positief ervaren wordt. De diagnose benadrukt de sterke punten: open-bare ruimtes, horeca, een gemengd karakter, creativiteit, erfgoed, sociale samenhang, bereikbaarheid, imago. Dat betekent echter niet dat alles per-fect is: fysieke scheiding en sociaal verschil tussen «Hoog» en «Laag» Sint-Gillis, mobiliteitsproblemen, onzekerheid voor een deel van de bevolking, infrastructuren voor kinderen en jongeren die voor verbetering vatbaar zijn, matige staat van de gebouwen, moeilijke toegankelijkheid tot huisvesting, hoog werkloosheidspercentage.

Iedereen heeft ooit wel eens in Sint-Gillis ver-bleven. De gemeente heeft een positief auto en bood lange tijd redelijke huurprijzen voor studenten, kunstenaars en jonge startende kop-pels. Dankzij het gemende gebruik, de aanwe-zigheid van creatievelingen, de mythische plekken, de Art nouveau, de kunstscholen, de evenementen, de historische cafés van het Voorplein heeft onze onderzoekszone een uits-traling die veel verder reikt dan het Brussels Gewest. Al in 2000 kopte La Libération «La movida bruxelloise»». In het dossier zelf werd gefocust op twee gemeenten: Elsene en … Sint-Gillis. De zone had in de ogen van het grote Brusselse publiek nog steeds de uitstraling van een verloederde wijk. Maar tegelijk liet de «Trotter» zich enthousiast uit over de cafés «l’Union» en «Verschueren» die een in-vesteerder volledig had gerenoveerd.

Sinds deze gouden tijden is de wijk veel veran-derd. Het Voorplein is een voetgangerszone geworden. Er komen veel nachtraven naartoe en ook overdag gonst het er van de activiteit. De trendy cafés en restaurants tieren welig in deze zone die gerenoveerd wordt en waar de huur- en koopprijzen de hoogte in schieten. Elsene deint uit als een «olievlek» en beetje bij beetje veran-dert het sociologische profiel van «Hoog Sint-Gillis». Sint-Gillis blijft multicultureel, volks, creatief en eclectisch. Maar naast de bevolking die weerstaat aan de stijging van de vastgoedpri-jzen komt een wat welgesteldere sociale klasse zich stilaan vestigen binnen de onderzoekszone. De prijs van de huizen met tuin blijft betaal-baar in vergelijking met andere hoofdsteden. De identiteit van Sint-Gillis is dus bedreigd.

Andere aspecten zijn zorgwekkend en rechtvaar-digen de interventie van een wijkcontract. Er werd ons een behoefte aan infrastructuren gemeld, maar ook aan opvang voor kinderen en jongeren. De perimeter vertoont een hoog werkloosheidspercentage, vooral onder de jon-geren. Het nachtelijke publiek vergroot het onveiligheidsgevoel, vooral rond het Voorplein en het Marie-Jansonplein. Er werd ook melding gemaakt van «huisjesmelkers» tijdens onze

gesprekken met de operatoren op het terrein. De vraag naar sociale en middelgrote woningen is groot en de gemeente heeft moeite om tegemoet te komen aan de toenemende vraag naar toegang tot openbare huisvesting.

Wat de openbare ruimte betreft, daar isoleren de files de groene ruimtes en pleinen die noch-tans talrijk aanwezig en van goede kwaliteit zijn. Atrium maakt zich zorgen om de winkels langs de Waterloosteenweg. De kwaliteit is slecht en er komen weinig klanten. In de Fortstraat komen steeds meer winkelpanden leeg te staan. De staat van sommige gevels, van bepaalde winkels, het illegaal gestorte afval, de onveiligheid van bepaalde plaatsen zijn problemen die vaak bena-drukt worden door de gebruikers en in bevra-gingen op het terrein.

De identiteit van de wijk behouden, de kwetsbare bevolkingsgroepen steunen en de openbare ruimtes verbinden

Uiteraard kunnen niet alle problemen opge-lost worden met deze operatie, maar ze zal de problemen wel in kaart brengen en de energieën samenbrengen. De diagnose stelt duidelijk de vragen waarop de projecten van het basisdossier een antwoord zullen moeten geven. Hoe kun-nen de veelzijdige en complementaire identitei-ten van de zone behouden blijven? Hoe kunnen we interveniëren om de zachte mobiliteit te be-vorderen en de openbare ruimtes te verbinden? Welke projecten moeten geïmplementeerd wor-den om de tewerkstelling, de beroepsopleiding, de begeleiding van jongeren, drugsverslaafden en achtergestelde bevolkingsgroepen te bevorde-ren? Waar en hoe kunnen woningen en infras-tructuren ontwikkeld worden? Gezien de grote dynamiek in de wijk, zowel privé als openbaar, hebben we al heel wat projecten actiepisten kunnen verzamelen die, dat hopen wij althans, de wijk de mogelijkheid zullen bieden om al zijn unieke troeven te behouden zonder zijn ziel te verliezen. Op die manier willen we hulp bie-den aan een meer achtergestelde bevolking die, ondanks de stijging van de vastgoedprijzen, toch nog in de wijk woont.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

00Duurzaam Wijkcontract

Dit rapport vormt de diagnose, de eerste fase van het Duurzaam Wijkcontract «Voorplein-Morichar», opgestart door de gemeente Sint-Gillis en waarvan het programma in de praktijk zal worden omgezet tussen 2016 en 2019-2021.

De Duurzame Wijkcontracten vertegenwoordi-gen een geheel van acties de geïntegreerd worden in verschillende interventiedomeinen:

Een vooraanstaand project en trans-versale milieubekommernissen

De doelstellingen van de duurzame ontwikke-lingen en de milieubekommernissen vormen de rode draad doorheen het programma van het wijkcontract. De ontwikkeling van een voo-raanstaand project steunt op de diagnose en is gericht op de verbetering van de duurzaamheid van de wijk.

Bovendien zullen alle vastgoedoperaties en her-kwalificaties van de openbare ruimtes op een transversale manier rekening moeten houden met de volgende milieuproblemen: de verbe-tering van de energieprestaties, de verbetering van het waterbeheer, de afvalpreventie en het afvalbeheer.

De vastgoedoperaties moeten voldoen aan strenge criteria wat de energieprestatie betreft.

Huisvesting

• De productie van woningen die in eerste instantie bestemd zijn voor lage en gemiddelde inkomens.

• Het naleven van de ecologische bouwcriteria: de «passiefstandaard» voor nieuwbouw en de «heel-lage-energiestandaard» voor renovaties.

Buurtvoorzieningen en -infrastructuren

• Prioriteit moet gaan naar voorzieningen en infrastructuren voor kinderen en jongeren.

• De creatie van minstens één infrastructuur voor kleine kinderen.

• De educatieve, recreatieve en sportieve dimensies moeten de voorkeur genieten bij het maken van de keuzes.

De productieve, economische en commerciële ruimtes

• De bouw of transformatie van plaatsen die bestemd zijn voor ondernemingen en buurtwinkels.

• De oppervlakte van elke ruimte mag niet groter zijn dan 500 m² per operatie en mag enkel gebruikt worden als buurtwinkel of door een onderneming die zich richt op de lokale behoeften.

De openbare ruimtes

• Interventie die aansluit bij een logica van duurzaamheid waarbij de voorkeur gegeven wordt aan de «verblijfsfuncties» en een ecologisch ontwerp (keuze van de materialen, waterbeheer, doordringbaarheid, ...)

• De creatie van nieuwe groene ruimtes.

• Het evenwicht herstellen in de verhoudingen tussen automobilisten en andere gebruikers, voorrang verlenen aan actieve verplaatsings-modi, de creatie van voetgangerszones, enz.

• Aansluiten bij het plan Iris 2. In het bijzonder de zachte mobiliteit verbeteren en de druk van de auto’s verminderen.

De sociaaleconomische acties

• Ondersteuning van de socioprofessionele integratie, de opleiding van de werkzoeken-den, de lokale economische ontwikkeling, de begeleiding van personen m.b.t. huisvesting en de promotie van levenswijzen gekoppeld aan de belangen van duurzame ontwikkeling

• Ook project bedoeld en toegankelijk voor een vrouwelijk publiek.

• Projecten in samenwerking met bestaande lokale spelers (vereniging, organisatie, gemeen-schap, enz.)

• Schoolse en buitenschoolse ondersteuning (vb.: huiswerkscholen).

• Originele culturele projecten die een meerwaarde bieden in termen van sociale samenhang en identiteit van de wijk.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

00Interactieve benadering

Een aantal verplichte gegevens in het lastenboek zijn niet kwantificeerbaar en vereisen een sociologische expertise. Dankzij deze benadering zal de diagnose beter aansluiten bij de ervaren realiteit van de wijk waardoor voorstellen kunnen worden uitgewerkt die passen binnen de sociale context.

We denken onder andere aan:

• de identiteit van de wijk, de perceptie binnen en buiten

• de identificatie van de symbolische en belan-grijke plaatsen

• de appreciatie van de leefomgeving, van het sociale klimaat

• de perceptie van de perimeter vanuit het standpunt mobiliteit, openbare en privéru-imte, enz.

• de al dan niet uitgedrukte behoeften

• de collectieve praktijken van de wijk

• de banden met de buitenwereld

• enz.

Deze gegevens zijn volgens ons even belangrijk voor de diagnose als de gegevens die verzameld worden op basis van een analytische benade-ring. Ze dienen trouwens om geïnterpreteerd, genuanceerd en gehiërarchiseerd te worden. Het schudden van de “fysieke” kaarten (staat van de gebouwen, van de openbare ruimte, enz.) en de “sociologische» kaarten (identiteit, symbolen, enz.) maakt het mogelijk om relevantere strate-gieën te definiëren.

Uiteraard zijn we betrokken bij de «reglemen-taire» participatieve processen, de wijkcommis-sies en de algemene vergaderingen van de wijk, maar we hebben ook een reeks complementaire methodes ingevoerd.

Participatieve methodes

In het kader van de diagnose werden ver-schillende participatieve methodes uitgewerkt:

• Vragenlijsten (resultaten en analyse in bijlage)

• Interviews met bronpersonen

• Een «week waarin we luisteren naar de wijk» We waren gedurende drie dagen aanwezig in de Wijkantenne, Jourdanstraat 195, te midden van de onderzoekszone naast het Voorplein. We hielden er permanentie van dinsdag 31 maart tot donderdag 2 april 2015, tussen 10 uur en 18 uur. Dit evenement werd aangekon-digd via communicatie in alle brievenbussen en sociale en gemeentelijke netwerken.

• 2 verkennende wandelingen: Met een groep bronpersonen overdag. Met een groep bronpersonen ‘s nachts.

• Thematische ontmoetingen

• 3 dagen permanentie van het studiebureau in de wijkantenne van het Voorplein om de bevolking op het terrein te ontmoeten en de meningen en projectpistes te verzamelen

1

Verkennende wandeling overdag. Gesprek op het Marie Jansonplein

2

Een moment uit de «week waa-rin we luisteren naar de wijk». Ontmoeting tussen de schepen van economische ontwikke-ling, Patrick Debouverie, en de bewoners van de wijk.

2

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Ligging van de wijk

Onderzoekszone

Ligging

Een sterk gesectoriseerde zone

Echte grenzen van de wijk en ste-denbouwkundige samenhang

Een sterk aanwezig wegennet

Identificatie van de polen van de wijk

Gewestelijk Ontwikkelingsplan

Gewestelijk Bestemmingsplan

Gemeentelijk Ontwikkelingsplan



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

De onderzoekszone ligt tussen:

• in het noorden: de Hallepoortlaan, de Henri Jasparlaan, de Berckmansstraat;

• in het oosten: het Loixplein (niet inbe-grepen), de Lausannestraat, het Hermann Dumontplein, de Roemeniëstraat, het Moricharplein en de Taminesstraat;

• in het zuiden: de Adolphe Demeurlaan, het Maurice Van Meenenplein (niet inbegrepen)

• in het westen: de volledige Alsembergsesteenweg tot aan de gemeentegrens, de Bareel van Sint-Gillis, de Waterloosesteenweg, de Dethystraat, de Fortstraat, het Sint-Gillisvoorplein, de Jean Volderslaan.

De betrokken straten zijn de vol-gende :

• Rue Berckmansstraat (n°78-156)

• Bordeauxstraat (n°1-29/2-16)

• Louis Coenenstraat (n°1-33/2-30)

• Stenen-Kruisstraat (n°17-87/2-84)

• Paul Dejaerlaan (n°1-39/2-28)

• Adolphe Demeurlaan (n°1-63)

• Dethystraat ( n°1-25/2-16)

• Julien Dillensplein (n°1-13)

• Dumont Hermann Plein (n°1-5)

• Schotlandstraat (n° 41-89,44/96)

• Studentenstraat (n°1-17/2-34)

• Spinnerijstraat (n°1-25/2-24)

• Smidsestraat (n°1-31/2-26)

• Fortstraat (n°1-53/2-64)

• Munthofstraat (n°29-199/40-194)

• Henri Jasparlaan (n°107-139)

• Jourdanstraat (n° 129-207/122-164)

• Lausannestraat (n°1-63)

• Vlasfabriekstraat ( n°1-39/2-32)

• Loixplein (n°1-23)

• Lyceumstraat (n°1-37/2-8)

01Onderzoekszone

• Metaalstraat(n°1-53/2-56)

• Moskoustraat (n°5-29/2-46)

• Witte-Bergstraat (n°1-39/2-8)

• Louis Moricharplein (n°1-21/35-56)

• Parlastraat (n°1-69/2-94)

• Hallepoortlaan (n°1-17)

• Retoricastraat (n°1-39/2-16)

• Romestraat (n°1-43/2-34)

• Roemeniëstraat (n°1-51)

• Sint-Gillisvoorplein (n°1-55/2-58)

• Bronstraat (n°1-69/12-64)

• Steensstraat (n°1-39/2-44)

• Taminesstraat (n°1-35)

• Vanderschrickstraat (n°1-25/2-18)

• Maurice Van Meenenplein (n°2-38)

• Overwinningsstraat ( n°1-129/2-142)

• Jean Volderslaan (n°2-74)

• Waterloosesteenweg (n°1-211/2-232)

De betrokken statistische sectoren zijn:

• A101-A102- Hallepoortwijk;

• A11- wijk Berckmans-Munthotel;

• A151- wijk Hoog Sint-Gillis in het zuiden.

De voorgestelde onderzoekszone bevindt zich in het hart van de gemeente Sint-Gillis, aan de oostkant van de Zennevallei. Hoewel de gemeente Sint-Gillis sinds 1994 al kon profiteren van zes wijkcontracten, hebben bepaalde delen van de onderzoekszone nooit het voorwerp uitgemaakt van een stadsvernieuwing.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

Luchtfoto van de perimeter van het Duurzaam Wijkcontract Voorplein-Moricharbron: Google Earth

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

Perimeter van het Duur-zaam Wijkcontract Voorplein-Moricharbron: Suède36

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

Eerste perimeter van het Duurzaam Wijkcontract Voorplein-Morichar De Alsembergsesteenweg werd eruit gehaald. De Fortstraat tussen het Voorplein en de Théodore Verhaegenlaan werd echter toegevoegd aan de onde-rzoekszone. Op deze manier zal er meer samenhang zijn tussen de interventies binnen de commerciële zone.

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

Luchtfoto van de perimeter van het Duurzaam Wijkcontract Voorplein-Morichar: in het zwart de wijken, in het wit de Gemeente Sint-Gillis, in het blauw de statistische sectoren.

1

Hallepoortwijk

A11

A151

A51

A102

A211

A101

wijk Berckmans-Munthof

wijk Hoog Sint-Gillis



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Ligging

Polen buiten de wijk

• De Marollen De zone is rechtstreeks verbonden met de wijk van de Marollen: een dynamische, volkse en levendige zone. De dagelijkse markt op het Vossenplein, de antiekwinkels en de horeca zorgen hier voor animatie. De Hallepoort is de enige functionele verbinding tussen het centrum en de eerste kroon. Het park verbindt deze pool met het centrum van Sint-Gillis zonder de onderzoekszone in sectoren te verdelen.

• Het Stadscentrum De wijk ligt heel dicht bij de Vijfhoek en is ermee verbonden via de trams, de bussen en de metrolijn, maar ook via een ononderbroken winkelwandeling door de Jean Voldersstraat/Waterloosesteenweg en de Hoogstraat/Blaesstraat.

• De Kasteleinswijk De Kasteleinswijk maakt deel uit van de meest levendige en dynamische zones van het Brussels Gewest. Hier zijn veel bars, restau-rants, boetieks en een bekende avondmarkt met verfijnde producten.

• De Louizawijk Pool met ‘haut de gamme’ winkels en activi-teiten, gekoppeld aan de diensten- en beheer-sectoren. We vinden hier een concentratie van administratieve zetels en ambassades.

• Het park van Vorst en het

Dudenpark Een van de grote groene longen van Brussel. Het Dudenpark is een gesloten, steile en gehei-mzinnige uitloper van het Zoniënwoud. Het park van Vorst is een landschappelijk meeste-rwerkje van Victor Besmes, open naar de stad toe. De twee parken stellen verschillende erva-ringen en infrastructuren voor: grote grasvel-den, bosachtige sferen, speel- of sportvelden, het stadion van Union Saint-Gilloise, enz.

• Albertplein/Altitude 100 Heel dichtbevolkte burgerlijke wijk waarvan de oudere bevolking opnieuw aan het verjon-gen is. We zien hier een dynamische horeca en handel, heel wat supermarkten en de grootste spektakelzaal van Brussel.

• Het Zuidstation Het belangrijkste station van het land en de «toegangspoort» tot het Gewest. Het is een internationaal platform van treinen en bussen met een rechtstreekse verbinding met de luchthavens van Zaventem en Charleroi. Het station biedt de wijk doorgang, bereikbaarheid en winkels. In deze wijk wordt ook een van de grootste markten van Brussel georganiseerd, de Zuidmarkt.

• Het park van de Hallepoort Ontmoetingsplaats en aangename ruimte. Aanwezigheid van sportinfrastructuren, ter-rasjes en bars (Potemkine).

1

1

Ligging van de perimeter ten opzichte van de andere wijken

De betreffende zone is omringd met polen met een grote aantrekkings-kracht. Daarom lopen doorheen de perimeter verschillende verbindingss-tromen tussen deze verschillende entiteiten en ook wijkverbindende wegen. Tegelijk omvat de perimeter zelf ook belangrijke aantrekkingspo-len die zich kristalliseren rond de openbare ruimtes, de infrastructuren en diensten.

ZuidstationDe Marollen

Kasteleins

Park van Vorst

AlbertpleinAltitude 100

Hoog Sint-Gillis

Laag Sint-Gillis

Louiza



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Twee zones, één realiteit

Twee fysieke barrières

• Munthofstraat

De Munthofstraat, die de onderzoekszone van het wijkcontract van oost naar west doorkruist, verdeelt het grondgebied van de gemeente Sint-Gillis perfect in twee. Deze straat heeft vaak te kampen met files door het autoverkeer. Het is geen aangename straat, ze is moeilijk over te steken en de handel krijgt er maar moeizaam vaste voet aan grond.

Vanuit het standpunt van de functies zien we geen verschil tussen «Laag» en «Hoog» Sint-Gillis, want de twee zones zijn hoofdzakelijk residentieel met enkele winkelstraten. Vanuit het standpunt van de staat van de gebouwen, de straten en de voetpaden en wat het sociaaleco-nomisch profiel van de bewoners betreft, hebben we hier echter te maken met twee afzonderlijke realiteiten.

• Overwinningsstraat

De Overwinningsstraat verbindt de Hallepoort, en dus de kleine ring, met de Charleroisesteenweg en het Paul Jansonplein. Het is een interwijks-traat met heel veel doorgaand verkeer.

De straat verdeelt de perimeter in een meer «open-baar» gedeelte (bij het Sint-Gillisvoorplein, Moricharplein, Pierre Pauluspark) en een resi-dentiëlere zone in de richting van de Louizawijk.

Eén enkele sfeer

Ondanks deze fysieke opsplitsing nemen we bij het wandelen doorheen de straten van de onderzoeksperimeter een gelijkaardige sfeer waar in de hele gemeente. Het is een continu, coherent en gemengd stadsweefsel waarbinnen residentiële wijken en geanimeerde wijken elkaar afwisselen. Deze zone geniet een positief imago binnen het Gewest en daarbuiten. De identiteit wordt erkend als aangenaam, pittoresk, Boheems, multicultureel, volks, intellectueel en artistiek met een dominerend residentieel karakter. Er is ook de positieve invloed van een concentratie populaire openbare ruimtes zoals het Sint-Gillisvoorplein, het Moricharplein en buiten de perimeter van het Van Meenenplein en het Betlehemplein.

Ondanks een heel centrale ligging en een continue stedenbouw is de peri-meter van het wijkcontract opgedeeld in vier zones door twee heel drukke interwijkassen: de Overwinningsstraat en de Munthofstraat. Deze laatste verdeelt de gemeente in twee zones met heel verschillende profielen en ritmes: «Hoog» en «Laag» Sint-Gillis.

1

1

De perimeter met in het rood: de barrières «Munthofstraat», «Overwinningsstraat». In het zwart: de perimeters van de wijken. In het wit de grens van de gemeente Sint-Gillis.

Hoog Sint-Gillis

Laag Sint-Gillis

Hallepoortwijk

Bosniewijk

wijk Berck-mans-Munthof



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Een sterk aanwezig wegennet

1Foto genomen in de Munthofs-traat tijdens het spitsuur.2Waterloosesteenweg3De perimeter van het Duur-zaam Wijkcontract Voorplein-Morichar met in het blauw de interwijkwegen en in het grijs de lokale wegen.

De zone van het wijkcontract bevindt zich in het hart van Sint-Gillis. De gemeente bevindt zich binnen de «eerste kroon» en grenst aan de «Kleine Ring» van Brussel. Wat verder zorgt de Ring van de autosnelweg voor een aanzienlijke stroom wagens vanuit Vorst, een belangrijke toegangspoort tot het zuiden van Brussel en het einde van de autosnelweg «Parijs-Brussel». De wijk wordt gekenmerkt door een sterke glooiing.

3

2

1

Overwunningsstraat

Waterloosesteenweg

Alsem

bergsesteenw

eg

Wa

terlo

ose

stee

nwe

g Mun

thofst

raat

Sint-Gillis wordt dus doorkruist door het verkeer dat de twee structurele wegenpolen verbindt en die het Gewest en de Vijfhoek omringen. Bovendien lopen er ook belangrijke gewestwegen door de zone: de Munthofstraat, de Waterloosesteenweg en de Alsembergsesteenweg. De Overwinningsstraat is een andere belangrijke as en die verbindt Hoog Sint-Gillis rechtstreeks met de Kleine Ring.

Deze wegen maken de verbinding mogelijk met de belangrijke polen die rondom de perimeter liggen. Ze zijn vaak heel druk en verzadigd door het doorgaand verkeer. De andere wegen zijn bes-temd voor het lokale verkeer, maar de wagens wij-ken steeds meer uit naar deze straten die eigenlijk bedoeld zijn om te wonen.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Identificatie van de polen van de wijk

Sint-Gillisvoorplein (01)

Het Voorplein, gelegen in het centrum van de perimeter, is een bekende plek voor de Brusselaars, maar ook meer en meer voor de bezoekers van de hoofdstad. Deze ruimte is een referentiepunt, een plaats voor handel, activitei-ten en multiculturele ontmoetingen, en het is er druk van ‘s morgens tot ‘s avonds. Naast de da-gelijkse markt, die al bestaat van in 1865, vinden we op het Voorplein enkele van de beroemdste cafés van Brussel, zoals de «historische en mythische» cafés Le Verschueren en L’Union of nieuwe «trendy» plaatsen zoals het café La Maison du Peuple.

Pierre Pauluspark (02)

Het Pierre Pauluspark verbindt het Moricharplein en het Marie Jansonplein. Het park, dat ‘s nachts wordt afgesloten, bestaat uit twee delen. Het eerste, recentere, deel bestaat uit grasvelden, speelterreinen en decoratieve struikenmassa’s. Het andere deel is wat ouder en stemt overeen met de oorspronkelijke tuin van het Pelgrimshuis met een pittoreske sfeer en een vijver. Het park wordt druk bezocht, zowel in de week als tijdens het weekend. Het is een ontspanningsruimte voor de bewoners, de kin-deren en de studenten van de scholen binnen de zone, en het wordt gebruikt als binnenweg door de gebruikers van de wijk. Ter hoogte van de ingang van het park bevindt zich een van de metro-ingangen.

Moricharplein (03)

Samen met het Sint-Gillisvoorplein is het Moricharplein een van de belangrijke polen van de wijk. Overdag is het een actieve en druk bezochte plaats. Tijdens ontmoetingen en wan-delingen benadrukten de bewoners dat het plein ‘s avonds weinig gebruikt wordt en wat angst in-boezemt, omdat het slecht verlicht is. Het plein trekt een publiek van alle leeftijden aan en biedt een hele waaier aan uiteenlopende activiteiten.

Waterloosesteenweg (04)

De Waterloosesteenweg is de belangrijkste win-kelstraat van de perimeter. Het zijn voorname-lijk buurtwinkels, discounters en kledingwin-kels, maar de markt, het cultureel centrum, de cafés en de restaurants trekken ook een ruimer cliënteel aan. De voetgangersstroom op deze wegen is continu.

De Bareel van Sint-Gillis (05)

Deze plek is de toegangspoort tot de wijk, een referentiepunt, een overvol multimodaal knoop-punt, een onwaarschijnlijke verzamelplaats bij voetbaloverwinningen. Ze ligt achter de fontein van Sint-Gillis met het emblematische stand-beeld. Het is een zone met winkels en cafés en hier bevindt zich ook al jaren een van de be-roemdste «fritkoten» van Brussel, dat de hele nacht open is.

1

1

01 Sint-Gillisvoorplein02 Pierre Pauluspark03 Moricharplein04 Waterloosesteenweg & Alsembergsesteenweg05 De Bareel van Sint-Gillis

Er werden duidelijk verschillende polen met een concentratie van activiteiten geïdentificeerd in of in de nabije omgeving van de onderzoeksperimeter:

03

02

01

04

05



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Identificatie van de polen van de wijk

Jacques Franksquare (01)

De Jacques Francksquare zal gerenoveerd wor-den in het kader van het Wijkcontract «Midi-Fontainas». Het project zal een ruimte creëren voor de bewoners met structuren voor alle leefti-jden en tegelijk worden de openingen en verbin-dingen met de wijk bevorderd.

Hallepoort (02)

Het park van de Hallepoort ligt binnen de perimeter van de Kleine Ring. Het overblijfsel van de poort van de oude omwalling werd in de 19de eeuw met enkele vrijheden opgeknapt door architect Henri Beyaert die er een wat «Disneyland»-achtig allure uit gefantaseerde middeleeuwen aan gaf. Rond de «toren», die een museum is geworden, ligt een groot park met beplante zones, grasvelden, speelpleinen en sportterreinen. Dit park ligt vlakbij de perimeter van de wijk en is ook de toegangspoort tot Sint-Gillis. Het is ook de enige functionele verbin-ding tussen een wijk van de eerste kroon en de vijfhoek dankzij het ondergrondse verkeer, de versmallingen van de wegen en de voetgangers-wegen van het park.

Van Meenenplein (03)

Op het Van Meenenplein staat het gemeentehuis van Sint-Gillis. Eén keer per week wordt er een markt met verfijnde producten georganiseerd. De beplante zone maakt deel uit van de steden-bouw van het begin van de eeuw toen ook de ge-vangenis van Sint-Gillis, de Waterloosesteenweg en het gemeentehuis het levenslicht zagen. De eerste wedstrijden van Union Saint-Gilloise wer-den hier georganiseerd.

Albertplein (04) - wijk Altitude 100 (05)

De wijk die betrokken is bij het duurzaam wijkcontract Albert omvat het hoger gelegen gedeelte van de gemeente Vorst, gelegen aan de grens met «Hoog» Sint-Gillis. De bouw van een complex met infrastructuren en de renovatie van de openbare ruimte staan op het program-ma. Het is een belangrijk knooppunt dat in de kijker gezet wordt door het succes van de «Bar du Matin» die Sint-Gillis verbindt met Altitude 100, het Dudenpark en het Molièrepark.

De scholen (in het blauw)

De onderzoeksperimeter van de diagnose telt zeven schoolinstellingen van het basisonde-rwijs, secundair en universitair onderwijs. Heel wat studenten zijn gebruikers van de aanwezige openbare ruimtes en diensten. Vaak wonen ze ook in de zone of de gemeente.

0405

0102

1

1

01 Jacques Franksquare02 Hallepoortpark03 Van Meenenplein04 Albertplein05 Project «Albertplavuis»In het blauw: de scholen

03



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Gewestelijk Plan voor

Duurzame Ontwikkeling (GPDO)

1

1

Zoom op de kaart van het GPDO-stadsproject 20142

Legende van het GPDO

2

De wijk Voorplein-Morichar bevindt zich bin-nen de eerste kroon. Het volledige deel van Laag Sint-Gillis ligt binnen de perimeter van de zone «ZSR». Deze benaming neemt deze wij-ken op in een gevoelige stedelijke zone, geken-merkt door een hoog werkloosheidspercen-tage, een groot aandeel mensen zonder diploma

Het GPDO wil van Brussel een aantrekkelijkere en meer inclusieve stad maken op sociaal vlak, een competitievere stad op economisch vlak, een creatievere stad wat onderzoek betreft en een groenere en doeltreffendere stad wat het gebruik van energie en hulpbronnen betreft.

en een zwak fiscaal potentieel. De Duurzame Wijkcontracten worden verdergezet en versterkt en exclusief uitgevoerd op het grondgebied van de ZSR.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Gewestelijk Plan voor

Duurzame Ontwikkeling

2

1

1

Zoom op het GOP - verbe-tering van de leefomgeving - 20022

Zoom op het GPDO - verbete-ring van de leefomgeving - 20143

Legende van het GPDO

3

In 2002 voorzag het tweede Gewestelijke Ontwikkelingsplan een «groene continuïteit» tussen de Hallepoort en het Park van Vorst. Dit is niet gebeurd. De verbinding tussen het Sint-Gillisvoorplein, het Marie Jansonplein, het Pierre Pauluspark, het Moricharplein en het Van Meenenplein zou het mogelijk maken om de im-pact van de Munthofstraat te verkleinen. Deze verdeelt Sint-Gillis op dit moment in twee. Het GOP benadrukte in die tijd al de noodzaak van een bijzondere aandacht voor de zachte mobili-teit. Het nieuwe GPDO omvat dit zelfde groene netwerk.Naar de «Moskouplein» (Marie Jansonplein) wordt in het GBP verwezen als «groene ruimte».



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

01Gewestelijk Bestemmingsplan

De bestaande feitelijke situatie

We merken op dat dit reglementaire plan 14 jaar oud en dat de situatie sindsdien sterk geëvo-lueerd is. Het is dus aangewezen om dit plan te vergelijken met onze bestemmingsoverzich-ten. We merken echter een sterke aanwezigheid van voorzieningen van collectief belang of voor openbare dienstverlening, voornamelijk schools-tructuren die zich concentreren binnen de

perimeter van het wijkcontract. Het GBP ver-meldt ook de noodzaak om te interveniëren ter hoogte van bepaalde blokken, eerder geconcen-treerd in het lager gelegen deel van Sint-Gillis, waar een intensere aanplanting vereist is. We stellen geen sterk gemengd karakter vast in de blokken. De aanwezigheid van industrieën en kantoren is heel laag. De residentiële en com-merciële functies blijven domineren.

1

1

Zoom GBP2

Legende GBP

2

Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) bepaalt de algemene bestem-ming van de verschillende zones van het grondgebied van het Gewest, evenals de maatregelen voor de planning van de belangrijkste communi-catiemiddelen. Het GBP werd door de Brusselse Regering goedgekeurd op 3 mei 2001.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

02Geschiedenis



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

02Geschiedenis

De volgende teksten beschrijven op een chronologische manier de evo-lutie van het grondgebied waarop de perimeter van het duurzaam wijk-contract zich uitstrekt.

Tussen de 7de en de 11de eeuw werd het ge-hucht «Obbrussel», wat «Hoog-Brussel» betekent, gevormd ter hoogte van het noorde-lijke deel van de parochie van Vorst. In die tijd strekte het grondgebied zich ongeveer uit van de Kapellekerk tot Altitude 100 en het bezette de ruimte tussen de loop van de Zenne en het plateau dat de vallei scheidde van die van de Maalbeek. In 1216 gaf de Hertog van Brabant Hendrik I de toestemming voor de bouw van een kerk in het gehucht Obbrussel; de kerk werd opgedragen aan Sint-Gillis. Rond deze kerk werd de eerste dorpskern georganiseerd. In de middeleeuwen en de moderne tijden waren de twee belangrijkste activiteiten in Sint-Gillis de graanteelt en de groenteteelt, in het bijzonder de spruitenteelt. Vanaf het einde van de 18de eeuw maken de teksten melding van de aanwezigheid van verschillende watermolens op het grondge-bied van Sint-Gillis.

In de 15de eeuw maakt Brussel haar vestin-gwerken af. Op het grondgebied van Sint-Gillis verrijst in 1670 een fort dat de toenaderingszone ten zuiden van Brussel moest controleren. Het fort bevond zich op de plaats van het huidige kruispunt van de Fortstraat en de Vestingstraat. Het fort werd ook gebouwd als een barrière op de weg die Brussel verbond met Ukkel. Het fort en alle vestingen van Brussel werden op het einde van de 18de eeuw ontmanteld. In de 18de eeuw werden de funderingen gelegd voor de toekomstige stedenbouwkundige ontwikke-ling van Sint-Gillis met de aanleg van de hui-dige Waterloosesteenweg tussen de «Bareel van Sint-Gillis» en «Bascule». In die tijd telde Sint-Gillis 2500 inwoners.

1

2

1

Sint-Gillis, Kaart Ferraris 17702

Zicht op Brussel vanaf de ruïnes van het Fort Monterey, rond 1850

Een parochie landbouwers aan de poorten van de stad

Brussel. Dankzij Victor Besme zien we het Sint-Gillis ontstaan dat we vandaag kennen.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

02Geschiedenis

De verstedelijking

Tussen 1840 en 1925 werd het dorp Sint-Gillis een volledig verstedelijkte wijk (creatie van de Louizawijk als gevolg van de opening van een nieuwe poort, de aanleg van de toekomstige Charleroisesteenweg, …). In de jaren 1860-1870 kenmerkte de bouw van een gemeente-huis en een kerk door Victor Besme ter hoogte van het Sint-Gillisvoorplein de transformatie van het gehucht in een kleine stad. De bouw van de gevangenis van Sint-Gillis tussen 1878 en 1884 kenmerkte de eerste fase van de crea-tie van de «Zuidwijk». De Zuidwijk (A) werd gecreëerd op basis van een uitlijningsplan van Victor Besme, dat goedgekeurd werd in het Koninklijk Besluit van 27.04.1892. Deze wijk werd georganiseerd volgens een uitgestrekte monumentale compositie van wegen vanaf de

1

Kaart Vandermaelen - 18582

Plan van Sint-Gillis, rond 1880 (ACSG/TP niet-geklasseerde fondsen)A-ZuidwijkB-Wijk van het ParkC-wijk van de MiddenscholenD-de LouisawijkE-het oude dorpF-wijk van het Zuid

2

1

Bareel. Zo haalt het plan voordeel uit de drie-hoekige schikking van de Alsembergsesteenweg en de Waterloosesteenweg, en ook uit de aanwe-zigheid van de gevangenis van Sint-Gillis, die gebouwd werd tussen 1978 en 1884 en die het perspectief afsluit. In 1896 besloot de gemeente om een stadhuis te bouwen in het midden van de hoofdas van deze compositie. De wijk van de middenscholen, zo genoemd door het aantal scholen dat er de deuren opende, werd gebouwd in de omgeving van het Parmaplein (nu het Moricharplein). Deze wijk ontwikkelt zich binnen de vierhoek tussen de Charleroise- en de Waterloosesteenweg, de Munthofstraat en de Overwinningsstraat. Ze wordt verdeeld in vrij regelmatige huizenblokken die voorname-lijk rond de eeuwwisseling van de 20ste eeuw gebouwd werden.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

02Geschiedenis

1

4

2

3

1

Zicht op Sint-Gillis, 18602

Postkaart Sint-Gillisvoorplein3

Moricharplein voor de renova-tie van 20104

Postkaart Bareel van Sint-Gillis

De dorpskern in het hart van de gemeente zit in 1900 vervat in een ruime agglomeratie van mooi uitgelijnde gebouwen op regelmatige per-celen. De landelijke en bescheiden woningen van het primitieve dorp, de doodlopende stra-ten, de smalle en onregelmatige straatjes wor-den grotendeels weggegomd uit het landschap in het kader van een verfraaiings- en sanerings-campagne uit de jaren 1900. Brede verkeersa-ders zien het levenslicht in de buurt van de kerk van Sint-Gillis en nemen de plaats in van de oude volkse straatjes: de belangrijkste zijn het Voorplein Sint-Gillis en de Jean Volderslaan. In 1910 is Sint-Gillis een moderne agglomeratie geworden. Gebouwen met meerdere woningen werden veelvuldig gebouwd tussen 1900 en 1914 ongeveer.

Na de Eerste Wereldoorlog werd Sint-Gillis bijna volledig heropgebouwd. Tijdens de periode tussen de twee oorlogen werden heel uiteenlo-pende gebouwen neergezet op de laatste onbe-bouwde terreinen, vaak hoekpercelen. In dit tijd-perk worden ook sociale woningen opgetrokken.

Na de oorlog verschijnen enkele steden-bouwkundige gehelen waaronder het Van Caulaertsquare in 1953 en het Jordenssquare in 1959. Het zijn voornamelijk hoge gebouwen die verspreid ingeplant werden binnen het bes-taande stadsweefsel. Vanaf de jaren 1970 leidt een wens tot integratie in het stadsweefsel tot façadisme of recenter nog tot de reconversie van industriële gehelen in woningen of een cultureel centrum zoals de «Pianofabriek».

Als gevolg van de stedelijke uittocht tussen de jaren 1960 en 1980 zijn de gebouwen sterk vervallen. Met de oprichting van het Brussels

Gewest en een geleidelijke terugkeer naar de stad van een nieuwe generatie wordt Sint-Gillis beetje bij beetje gerenoveerd. Op dit moment zien we een verdichting van de gebouwen met de opdeling van huizen in appartementen en een stijging van de grondwaarde.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

03Stadsvernieuwing

Lijst projecten stadsvernieuwing en sociaalecono-

mische vernieuwing

Wijkcontracten

Andere projecten rond de perimeter



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

03Lijst projecten

stadsvernieuwing en sociaa-leconomische vernieuwing

Wegen en Mobiliteit en Openbare Ruimte

• Fortstraat, renovatie van de riolering, Hydrobru. 2015

• Paul Dejaerlaan, volledige heraanleg (water, riool, openbare ruimte) en verlichting, MIVB (halve site eigen tram en eenrichtingsverkeer voor de Paul Dejaerlaan). 2015-2016

• Bareel van Sint-Gillis, heraanleg voetpaden en riolering, HYDROBRU, BRUSSEL MOBILITEIT

• Marie Jansonplein, VOLLEDIGE HERINRICHTING met ondergrondse parking, BELIRIS-GEMEENTE

• Savoiestraat, waterdistributie, riolen, voetpa-den, PTI (2019/2021)

• Metaalstraat, verlichting (dateert uit 97) en asfaltering, Gemeente Sint-Gillis (2015/2017)

• Jean Volderslaan, verlichting, Sibelga, 2017

• Romestraat, verlichting, waterdistributie, Sibelga en Hydrobru, (2015-2016)

• Coenenstraat, verlichting, waterdistributie, Sibelga en Hydrobru, (2015-2016)

• Dethystraat, waterdistributie, Hydrobru, (2016)

• Vanderschrickstraat, waterdistributie, Hydrobru, (2016)

• Moskoustraat, waterdistributie, Hydrobru, (2016)

• Spinnerijstraat, waterdistributie, Hydrobru, (2016)

• Fortstraat, waterdistributie, Hydrobru, (2016)

• Bordeauxstraat, verlichting, Sibelga, 2015

• Schotlandstraat, verlichting, Sibelga, 2017

• Stenen-Kruisstraat, verlichting, Sibelga, 2017

• Overwinningsstraat, renovatie van de riole-ring en het water; renovatie van de voetpaden in de richting van Janson (verwijdering van de rijstrook die naar rechts gaat), Hydrobru, Gemeente Sint-Gillis

• Sint-Gillisvoorplein, Gemeente van Sint-Gillis, 2017

• Parmastraat, toegang Pierre-Pauluspark, Gemeente Sint-Gillis, 2015

• GFR 2016

• Nieuw richtplan bussen van de MIVB

• Een project voor een afgescheiden fietspad op de kleine ring en een GFR-project binnen de gemeente, BRUSSEL MOBILITEIT

Infrastructuren en Cultuur

• École du Voorplein, Coenenstraat 12

• Centre d’interprétation de l’Art nouveau, Marie Jansonplein

• BBP, Marie Jansonplein, in uitvoering

• Heraanleg van de «Jacques Franck»-square

• Stenen-Kruisstraat 72 en Overwinningsstraat 126: gedeeltelijke aanpassingen aan het type schoolgebouw.

• Bordeauxstraat 14-16: vervanging van het volledige geraamte van de school

• AEGIDIUM: oude filmzaal, geklasseerd, renovatie van de plek om er een congrescen-trum van te maken.

Sociaaleconomisch

• Wijkconciërges

• Informatiepunten voor jongeren, Schietbaanstraat 14 (buiten de perimeter, maar dichtbij): algemene informatiedienst voor jongeren tussen 12 en 16

• Oprichting van een platform «Pianofabriek / Cultureel Centrum Jacques Franck» voor de creatie en het beheer van een culturele agenda voor Sint-Gillis en voor de ontwikkeling van een netwerk.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

Kaart van de operaties voor stadsvernieuwing. SUEDE36

03Wijkcontracten

rond de onderzoekszone

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

07

0509 06

08

03

040102

11

10

03Wijkcontracten

«Metaal-Munt» 2003-2007Het Wijkcontract overlapt de perimeter van het Wijkcontract Voorplein-Morichar. De twee omvatten het Marie Jansonplein waarvoor een renova-tieproject werd voorgesteld in het Wijkcontract Metaal-Munt.

Volgende projecten werden uitgevoerd:

• woningen en een benedenverdieping met een kunstenaarsatelier of handelszaak: Jean Voldersstraat 72, Jourdanstraat 129, Metaalstraat 56;

• woningen en collectieve infrastruc-turen: Metaalstraat 40, Bronstraat 61 (kinderdagverblijf);

• openbare ruimtes: Smidsestraat, Vanderschrickpark, Dillensplein, renovatie van de Overwinningsstraat, het Marie Jansonplein, beplantingen;

• sociaaleconomische acties: Metaalstraat 40 - een turnzaal, een huiswerkschool van het CIFA, (Centre Interculturel de Formation par l’Action), «Objectif Langues» en woningen van de grondregie. Opleidingscentrum - antenne «Lire et écrire», opvanglokaal voor drugsverslaafden, begeleiding «enfant et son quartier».

De diagnose benadrukt de moeilijke situatie in de wijk die de dichtst bebouwde huizenblok-ken telt van de gemeente Sint-Gillis. Er zijn ook

verlaten gebouwen, stadskankers en heel wat leegstaande commerciële oppervlakken. De wijk wordt in twee verdeeld door de Munthofstraat. Langs de ene kant ligt de wijk «Voorhof», een belangrijke commerciële pool, en langs de andere kant de wijk «Overwinning», wat residentiëler en gekoppeld aan «Hoog Sint-Gillis». In het midden van de perimeter ligt het Marie Jansonplein waarvoor de diagnose de problemen aanhaalt rond sectorverdeling, onveiligheids-gevoel en bezetting door een nachtelijke of kwetsbare bevolking. In het basisdossier voorziet de heraanleg een skatepark, een berm, een plein met een kleine theaterzaal. Gezien het huidige project van de ondergrondse parking en het Centre d’interprétation de l’Art nouveau heeft de gemeente er de voorkeur aan gegeven te wach-ten op de beslissing rond de toekomst van de site alvorens van start te gaan met de transformaties.

Aangezien het Marie Jansonplein ook deel uit-maakt van de perimeter van het wijkcontract «Voorplein-Morichar», zou het interessant zijn om het op te nemen in een visie van de open-bare ruimte op schaal van de wijk en dan in het bijzonder de link met het groene netwerk, zoals voorzien in het GPDO. 1

De perimeter van het DWC Metaal-Munt

woningen en een benedenver-dieping met een handelszaak of een kunstenaarsatelier: 01-Metaalstraat 56 03-Jourdanstraat 12905-Jean Voldersstraat 72

woningen en collectieve infrastructuren: 02-Metaalstraat 40, 04-Bronstraat 61 (kinderdagverblijf)

openbare ruimtes: 09-Smidsestraat, 07-Vanderschrickpark, 08-Dillensplein, 11-renovatie Overwinningsstraat, 10-Marie Jansonplein



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

3

2

1 et 2

Binnen- en buitenzicht van de Metaalstraat 403

Het Vanderschrickpark

Metaalstraat 40

Het project van de Metaalstraat 40 omvat de renovatie van een oude achtergelaten site. Het stelt collectieve infrastructuren en woningen voor: een turnzaal, een huiswerkschool van het CIFA, «Objectif Langues» en woningen van de grondregie. Het project met een duurzame connotatie heeft geleid tot de beplanting van het dag en de recuperatie van het regenwater.

Vanderschrickpark

De binnenterrein van het huizenblok Waterloo/Vanderschrick omvatte een parking en een leegstaande feestzaal. Het blok werd aangekocht door de gemeente en omgevormd tot een park en speeltuin. Het project werd vanaf het ontwerp tot de uitvoering opgevolgd door de kinderen van de school J.J Michel in het kader van het «miniwijkcontract». Dankzij het project kon ook de omgeving van de woningen verbeterd worden door het aanbrengen van groen en licht.

In vergelijking met het wijkcontract «Voorplein-Morichar» kan dit project het begin betekenen van een ludiek netwerk dat geïntegreerd zou kunnen worden in het netwerk dat gecreëerd zal worden in het wijkcontract Bosnië. Verder zou het ook kunnen aansluiten op een toekomstige «groene wandeling»: dit kleine park is logistiek gezien goed gelegen tussen het park van de Hallepoort en het Marie Jansonplein.

03Wijkcontract

«Metaal-Munt» 2003-2007



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

03Wijkcontract

«Zuid-Fontainas» 2007-2011

1 02

0405

10

08

01

06

03

09


• Gemeentelijke woningen: Claesstraat 36, Hallepoort 65, Engelandstraat 47, Vorst 111, Ruslandstraat 8-10-12, Merode 19, Vorst 28/Kerk 1-3

• Collectieve infrastructuren: Émile Feron 12, Rusland 41

• Openbare ruimtes: wijk van het Jacques Francksquare werd voorgesteld, maar niet uitgevoerd

• Sociaaleconomische acties: de informatica-boetiek, de versterking van de teams voor openbare netheid, de «gevel»-premies in de Voldersstraat, het aanzetten tot renovatie, de architecturale troeven in de Voldersstraat, de beplanting van de gevels.

De perimeter omvat de wijk van de Hallepoort. In het noorden wordt de wijk begrensd door de Kleine Ring, in het oosten door het

Sint-Gillisvoorplein, in het zuiden door het Betlehemplein en in het westen door de nieuwe Zuidwijk.

De diagnose biedt een vrij volledig beeld van deze wijk. Deze plek wordt omringd door grote infrastructuren en bestaat uit een dicht stads-weefsel dat dateert uit de 19de eeuw. Er zijn te weinig groene ruimtes. De bevolking is arm en heterogeen (48% van de bevolking is niet-Belg) en er is een hoog werkloosheidspercentage. In het onderzoek wordt ook al de levendige en hartelijke sfeer in de wijk beschreven.

Vanuit het standpunt van de huisvesting bena-drukt de diagnose het groot aantal verloederde gebouwen die een opportuniteit kunnen vormen voor de creatie van sociale woningen. Wat de infrastructuren betreft benadrukt het onderzoek een gebrek aan infrastructuren voor jongeren en de derde leeftijd.

Dit wijkcontract, waarvan het onderzoek afgerond werd in 2007, had een interventieperimeter die dicht bij het wijkcontract van dit onderzoek ligt. Het is dus interessant om even opnieuw te gaan kijken naar die diagnose en dat programma.

1

De perimeter van het WC Zuid-Fontainas licht dicht bij de perimeter van het huidige onderzoek.Woningen: 01-Claes 36, 02-Hallepoort 65, 03-Vorst 111, 04-Rusland 8-10-12,05-Merode 19, 06-Vorst 28/Kerk 1-3

Collectieve infrastructuren: 08-Émile Feron 12, 09- Engeland 47, 10-Rusland 41

Openbare ruimtes in het blauw: 07-wijk van het Jacques Francksquare werd voorgesteld, maar niet uitgevoerd



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

3

2

03Wijkcontract

«Zuid-Fontainas» 2007-2011

1 et 2

De Jacques Francksquare vandaag3 et 4

Plan en zicht op het project voor de heraanleg van de Jacques Francksquare; (bron: Presentatie JACQUES FRANCK, Gemeente Sint-Gillis)

Een van de doelstellingen is de sociale huisves-ting in de wijk verbeteren om zo te strijden tegen de gentrificatie en om de toegang tot een woning te garanderen voor de meest achtergestelde bevolkingsgroepen. Het programma heeft plaat-sen gebouwd voor de verenigingen van de wijk en infrastructuren gecreëerd voor de jongeren.

Het Wijkcontract «Zuid-Fontainas» heeft geleid tot de creatie van 26 nieuwe openbare woningen met een gematigde huurprijs en twee kinderdagverblijven. Vanuit het standpunt van de openbare ruimte is een vernieuwings-project voorzien voor de Fontainasstraat, de Vorstlaan, de Argonnestraat en vooral de Jacques Francksquare. De gemeente heeft ook de financiering geprogrammeerd voor de renovatie van de gevels van de meest beschadigde huizen, en ook de beplanting ervan. Vandaag werd de renovatie van de gevels van de meest beschadigde gebouwen nog niet uitgevoerd, en hetzelfde geldt voor de gevelpremies in de Jean Voldersstraat.

Heraanleg van de Jacques Francksquare

Op dit moment is de Jacques Franck een verdeelde ruimte, ingenomen door de wagens en volledig losgekoppeld van de wijk en de

omringende gebouwen. De enige aanwezige infrastructuren zijn een sportterrein dat voorna-melijk gebruikt wordt door jongeren ouder dan 15, een paar bomen, banken en vuilnisbakken. De groene ruimtes zijn erg beperkt of weinig toe-gankelijk. Het voorstel voorziet een verminde-ring van de storende en verdelende aanwezigheid van de weg en de verbinding van de restzone van de Fontainasstraat, waar de frituur staat en een hondentoilet ligt, met de rest van de square. Er zullen speeltuinen aangelegd worden en er komt een nieuw gebouw met één verdieping, bedoeld voor functies die gekoppeld zijn aan de wijk. De doelstelling bestaat er dus in de Jacques Francksquare te herkwalificeren en opnieuw te verbinden met de wijk door een generatieoversti-jgend publiek aan te trekken.

In vergelijking met de perimeter van het wijk-contract «Voorplein-Morichar» is dit laatste project interessant voor de creatie van een groen netwerk dat de Hallepoort verbindt met het Park van Vorst via de Jacques Francksquare, het Germeaupark, het Sint-Gillisvoorplein, het Marie-Jansonplein (Moskouplein), het Pierre-Pauluspark, het Moricharplein, het de Laveleyepark (metro Horta) en het Van Meenenplein.

De doelstellingen zullen zich concentreren op de noodzaak om de nieuwe Zuidwijk, waarvan de functies vooral gekoppeld zijn aan de tertiaire sector, te verbinden met de residentiële wijk van de «Hallepoort». Er zal ook een sterk groen netwerk uitgebouwd worden dat de bestaande groene ruimtes verbindt en verbetert.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

0102

05

08

06

07

0403

Dit wijkcontract omvat gedeeltelijk de perimeter van het wijkcontract «Voorplein-Morichar». Het is dus belangrijk om daar de diagnose en de voorziene interventies van te kennen. We merken op dat de Waterloosesteenweg en de Alsembergsesteenweg niet gerenoveerd wer-den in het kader van deze procedure.

1

De perimeter van het DWC Park-Alsemberg.

Woningen: 01-Fort 11, 02-Waterloo 103, 03-Willem Tell 48, 04-Fort 74, 05-Park 1-3-Verhaegen é-4, 06-Garibaldi 60

Woningen en kinderdagverblijven: 07-Vorst 193-195, 08- Alsemberg 51-53- Gari-baldi 20-22.

De openbare ruimtes in het blauw.

03Wijkcontract

«Park-Alsemberg» 2009-2013


• Woningen: Fort 11, Waterloo 103, Willem Tell 48, Fort 74, Park 1-3-Verhaegen 2-4, Garibaldi 60

• Woningen en kinderdagverblijven: Vorst 193-195, Alsemberg 51-53- Garibaldi 20-22

• openbare ruimtes: pleintje met de «twee banken» (Gustave Definetstraat-Montenegrostraat-Vorstlaan), Selderijstraat, Vestingstraat, speeltuin «school 1-2», Garibaldistraat, plateau Villas.

• Sociaaleconomische acties: openbare netheid, Jobyourself@Parc-Alsemberg, Murmuur, De Waaier, ID Fortes, femmes actives du monde (FAM).

De diagnose schetst een vrij gedetailleerde ana-lyse van de troeven en de beperkingen van de perimeter. Het resultaat is het imago van een actieve en levendige wijk met een rijk archi-tecturaal erfgoed. De zone is vanuit een logis-tiek standpunt goed gelegen ten opzichte van het stadscentrum en de andere belangrijke polen die verspreid liggen rond de perimeter.

De gevoeligste punten zijn de huisvesting en de openbare ruimte. Net zoals binnen de perimeter van de huidige diagnose is het sociale woning-park volledig verzadigd. Binnen de zone zien we ook een grote kwetsbare bevolkingsgroep. Er zijn ook heel wat gebouwen in slechte staat. Dezelfde vaststelling geldt ook voor de openbare ruimte. Deze wordt vaak ingenomen door de wagens waardoor er maar weinig plaats overblijft voor zachte vervoersmiddelen. Dit wijkcontract voor-ziet 25 woningen, twee nieuwe kinderdagverblij-ven en de renovatie van 40 gevels.

Op de Waterloosesteenweg werden geen in-terventies aan de weg uitgevoerd. Dit nieuwe wijkcontract is een gelegenheid om dit te ove-rwegen. Dit wijkcontract ontwikkelde ook de creatie van woningen en de toegang tot de verdiepingen boven leegstaande handelszaken (Waterloosesteenweg), evenals een procedure voor commerciële heropleving van de Fortstraat (feest van de eerste mei, rommelmarkt, beplan-ting van de openbare ruimte - boomstronken, enz.) Via het wijkcontract Voorplein-Morichar zal deze dynamiek verdergezet kunnen worden.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

0102

03Wijkcontract

«Bosnië» 2012-2016De perimeter van het Wijkcontract Bosnië grenst aan de perimeter van het wijkcontract «Voorplein-Morichar».


• Woningen: Schietstandstraat 12;

• Infrastructuren: Schietstandstraat 12-16/ Th. Verhaegenstraat 110, renovatie OCMW elektriciteitscentrale, sociale kruidenier met ISP;

• openbare ruimtes: Schietstandstraat 12-16/ Th. Verhaegenstraat 110, inrichting van de Bosniëstraat, ludiek netwerk, aanplantingen in de Schietstandstraat, moestuintjes op balkons, gemeenschappelijke moestuintjes, duurzame boomgaard en landschappelijke inrichting van de Van Caulaertsquare, lichte inrichting van het Betlehemplein;

• Sociaaleconomische acties: «steunpunt», «remobilisatie», begeleiding en opvolging van ondernemingen, commerciële heropleving Betlehem en Verhaegen, «selidaire» project, naaicafé, breiwinkels, «Parlez vous-saint-gil-lois?», project Handi-Percussion, lessen voor de kinderen van de wijk, miniwijkcontract, «objectif réussite» en «Informatiepunt jongeren».

Bosnië is de dichtstbevolkte wijk van het Brussels Gewest (4 x het gewestelijk gemiddelde). De bovenkant van de wijk is dichter bevolkt en

in zichzelf gekeerd, de lagere wijk is minder dichtbevolkt en wordt doorkruist door door-gaand verkeer. Het aandeel openbare woningen binnen de perimeter ligt beduidend hoger in vergelijking met het wijkcontract «Voorplein-Morichar» (500 ongeveer in de wijk «Bosnië» ten opzichte van 60 voor “Voorplein-Morichar”).

De wijk wordt gekenmerkt door een kleine hoe-veelheid openbare ruimtes en groene ruimtes. Het gebrek aan ontmoetingsruimtes leidt tot de isolatie van een deel van de bevolking, voorna-melijk vrouwen, senioren en jongeren. Heel wei-nig ruimtes zijn ingericht voor kinderen en tie-ners. Een van de voorstellen wil een netwerk van ludieke en recreatieve installaties plaatsen om te-gemoet te komen aan de grote vraag vanuit deze dichtbevolkte wijk. Het wijkcontract Bosnië is nog steeds lopende.

Er moet rekening gehouden worden met de ini-tiatieven die het voorstel van het wijkcontract «Voorplein-Morichar» zouden kunnen verrij-ken. En er moet een globalere visie voorgesteld worden die verder gaat dan de grenzen van de onderzoekszone.

1

De perimeter van het DWC Bosnië, in het blauw de open-bare en groene ruimtes, in het oranje het ludieke netwerk.

01- Belangrijkste project, oude site van ECAM. Het project voorziet de aanleg van een park binnen het huizenblok, de creatie van lokalen voor verenigingen van de wijk, de transformatie van 2 huizen in meerdere woningen.

02-Renovatie van de «elektriciteitscentrale»



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

2

3

4

03Andere projecten ron-

dom de perimeter

Gevangenis van Sint-Gillis

Onderzoek van het masterplan, reconversie van de site van de gevangenis van Sint-Gillis en Vorst.Studie- en architectenbureau MSA(2013-2014)

In het kader van de progressieve vrijmaking van de gevangenis van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevraagd om een onderzoek om een reconversie van de betreffende sites te evalueren en voor te stellen. De ligging binnen het stads-weefsel, de verbinding met het openbaar vervoer en de oppervlakte maken van de gevangenis van Sint-Gillis een unieke grondopportuniteit.

De verstedelijking van de gevangenis van Sint-Gillis zal een groot aantal woningen, infrastruc-turen en nieuwe openbare ruimtes opleveren. Nieuwe investeringen en nieuwe dynamieken zullen gecreëerd worden binnen een zone dicht-bij de onderzoeksperimeter.

Naast de projecten die voorzien zijn in de wijkcontracten voor de ge-meente Sint-Gillis zijn nog andere stadsoperaties gepland rond de onde-rzoeksperimeter. De bebouwbare terreinen zijn schaars geworden en daarom wordt steeds vaker overgegaan tot de reconversie van industriële oppervlakken. Zoals het MIVB-depot, een verlaten gebouw, een project dat overwogen wordt. Verschillende belangrijke projecten zullen het levenslicht zien op het hele Brusselse grondgebied en ook in Sint-Gillis.

1-2

Masterplan, projectvoorstel voor de reconversie van de gevangenis van Sint-Gillis (bron: MSA). 3

Visie voor de heraanleg van het Albertplein (bron: Espace approprié)4

Luchtfoto van het Albertplein

Heraanleg van het Albertplein

Duurzaam wijkcontract «Albert», gemeente Vorst.

Het Albertplein zoals het er vandaag uitziet is een onsamenhangende ruimte door de com-plexiteit van de werken voor de bouw van de metrohalte Albert. De openbare ruimte is slecht gedefinieerd, van slechte kwaliteit en bestaat uit verschillende percelen die vaak braak lig-gen. Het idee bestaat erin dit plein weer een identiteit te geven door te werken aan de verbin-ding tussen de openbare ruimte en de assen die samenkomen op het Albertkruispunt.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Huisvesting & grond

Dichtheid

Het gemende karakter

Bezettingsstatus

Comfort van de woningen

Bouwdatum

Openbare huisvesting

Gronddynamiek

Recente vergunningsaanvragen

Staat van de woningen



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Dichtheid

2

1

1

Bevolkingsdichtheid binnen de perimeter (in het blauw) (bron: Gemeentelijke fiches voor de analyse van de lokale statistieken in het Brussels Gewest_nr. 13) 2

Bevolkingsdichtheid (bron wijkmonitoring)

Het comfort en de staat van de gebouwen ver-beteren naarmate men meer naar «Hoog Sint-Gillis» gaat en in de omgeving van de wijken «Kastelein» en «Louiza». De zone is een van de dichtst bevolkte zones van België en trekt een relatief jonge bevolking aan. De wijk van de Hallepoort heeft een bevolkingsdichtheid die drie keer groter is dan die van het Brussels Gewest. De jonge leeftijd van de bewoners en de financiële onzekerheid van een deel van de bevolking remmen de renovatie van de wonin-gen af.

Het aantal sociale woningen binnen de onde-rzoeksperimeter is kleiner dan het gewestelijk gemiddelde: 4,6% ten opzichte van 7,8% in het BHG. Ook al ligt de zone in de buurt van grote groene ruimtes en bevinden zich binnen de peri-meter verschillende openbare ruimtes en par-ken, toch is de aanwezigheid van plantengroei en ontmoetingsruimtes beperkt ten opzichte van de aanwezige bevolkingsdichtheid. Deze vaststelling geldt ook voor de infrastructuren en diensten.

Dichtheid

De bevolkingsdichtheid is heel groot. De ge-meente Sint-Gillis telt globaal genomen 44.000 inwoners (4,4% van de gewestelijke bevolking) voor een grondgebied van 2,5 km² (1,5% van de gewestelijke oppervlakte).

• Wijk Berckmans-Munthof: 18850,48 inwoners/km2

• Wijk Hallepoort: 26046,95 inwoners/km2

• Wijk Hoog Sint-Gillis: 20075,11 inwoners/km2

• BHG: 7057 inwoners/km²

(Bronnen: IBSA, FOD Economie - Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium; URBIS)

Sint-Gillis maakt deel uit van de eerste kroon van gehuchten en de gebouwen zijn er vrij homogeen (84% dateert van voor 1961). De leeftijd van de gebouwen, de grootte en de onderverdelingen maken bepaalde woningen weinig comfortabel door de precaire sanitaire voorzieningen en soms de afwezigheid van warm water. Dit zien we vooral in het lager gele-gen gedeelte van de perimeter.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Stedelijke mix

2

1

1

Zoom GBP 2

Legende GBP

Het GBP vermeldt een zeer lage mix binnen de huizenblokken die binnen de onderzoeksperimeter vallen. Er zijn maar weinig industrieën en kantoren. De residentiële en commerciële functies domineren. We willen echter wel opmerken dat de plannen en overzichten van het GBP en de gegevens over de dichtheid van de woningen van de wijkmonitoring niet recent zijn. Dit plan en de gegevens moeten dus vergeleken worden met onze bestemmingsoverzichten.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Stedelijke mix

1

Overzicht van de grondbezet-ting. SUEDE36 - mei 20152

Dichtheid kantoren(bron: de monitoring van de wijken)3

Aandeel vloeroppervlakte dat niet toegewezen is aan huisves-ting, 1997 (%)Wijk Berckmans-Munthof: 39,23%Wijk Hallepoort: 30,97%Wijk Hoog Sint-Gillis: 27,54%BHG: 39,96%(bron: de monitoring van de wijken)

1

Uit de statistieken en ons overzicht blijken een duidelijke stijging van de «woon»-functie, het quasi verdwijnen van de industriële bestemmingen en een daling van het aantal kantoren binnen de onderzoekszone. Er blijft een overwicht van een mix van woningen/handelszaken met een niet te verwaarlozen aandeel collectieve infrastructuren.

32

Recentere gegevens (2013) met betrekking tot de dichtheid van de kantoren (m²/km²) tonen een grotere aanwezigheid ervan in de wijken Hoog Sint-Gillis en Hallepoort ten opzichte van 1997.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Bezettingsstatus

1

2

1

Aandeel woningen bewoond door de eigenaars(bron: de monitoring van de wijken)2

Aandeel van de woningen die verhuurd worden door privépersonen(bron: de monitoring van de wijken)

Aandeel woningen bewoond door de eigenaars :

• Wijk Berckmans-Munthof: 29,02%

• Wijk Hallepoort: 25,14%

• Wijk Hoog Sint-Gillis: 30,10%

• BHG: 41,15%

(DGSIE - ESE 2001 via Monitoring van de wijken)

Aandeel van de woningen die ve-rhuurd worden door privépersonen :




• BHG: 72,82%


Ook al ligt het aandeel lager dan het gewestelijk gemiddelde, toch woont een derde van de eigenaars in hun eigen woning. Deze informatie toont aan dat een groot deel van de bevolking van de wijk er blijft, vooral in het hoger gelegen deel van de wijk. Maar voor de andere bevolkingsgroe-pen (nieuwkomers van de eerste generatie, studenten) is deze zone een «doorgang».



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Comfort van de woningen

1

1

Aantal m²/woning(bron: de monitoring van de wijken)

De gewestelijke kaart van het comfort van de woningen (m² per woning en m² per bewoner) toont een verdeeldheid tussen Hoog en Laag Sint-Gillis. Wat het aantal kamers betreft stellen we echter een zekere homogeniteit vast voor het hele grondgebied. 84% van de gebouwen dateren van voor 1961.

Zoals eerder al gezegd hangt het comfort van de woningen af van de inkomens en het profiel van de bewoners. De zone trekt een jonge bevolking aan met een laag eisenniveau. Vooral in «Laag» Sint-Gillis zijn de economische mogelijkheden van een deel van de bevolking heel klein. Heel wat gebouwen werden dus niet gerenoveerd.

De gevels zijn vaak beschadigd en er zijn nog gebouwen met ramen zonder dubbele beglazing. De wijk Hallepoort is een van de armste wijken binnen het BHG wat comfort, inkomens en dichtheid betreft. Sommige woningen hebben geen warm water en/of badkamer.

Aantal m² per woning

• Wijk Berckmans-Munthof: 66,49 m2

• Wijk Hallepoort: 62,48 m2

• Wijk Hoog Sint-Gillis: 70,31 m2

(DGSIE - ESE 2001 via Monitoring van de wij-ken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

2

3

04Comfort van de woningen

1

Aantal m² per bewoner

• Wijk Berckmans-Munthof: 39,83 m2

• Wijk Hallepoort: 27,96 m2

• Wijk Hoog Sint-Gillis: 37 m2

• BHG: 35,58 m²


Aantal kamers per woning

• Wijk Berckmans-Munthof: 3,58

• Wijk Hallepoort: 3,63

• Wijk Hoog Sint-Gillis: 3,87

• BHG: 4,07


1

Aandeel woningen kleiner dan 55 m²(bron: de monitoring van de wijken)2

Aantal m²/bewoner(bron: de monitoring van de wijken)3

Aantal kamers per woning(bron: de monitoring van de wijken)

Aandeel woningen kleiner dan 55 m²




• BHG: 34,72%

(DGSIE - ESE 2001 via Monitoring van de wij-ken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Thermografie

1

Thermografie vanuit de lucht, SUEDE36 - mei 2015

1

De thermografie van de BIM toont aan dat een groot deel van de gebouwen in Sint-Gillis slecht, zelfs zeer slecht geïsoleerd is. Het DWC «Voorplein-Morichar» zal een gelegenheid zijn om de isolatie van de ge-bouwen binnen de perimeter aan te moedigen.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Bouwdatum

van de woningen

1

Aandeel woningen gebouwd voor 1961(bron: de monitoring van de wijken)

Het zijn neoklassieke gebouwen of gebouwen met een eclectische stijl. De woningen hebben verschillende gevels, maar zien er binnen min of meer gelijk uit: een derde van de huizen wordt ingenomen door het verkeer tussen de verdiepingen en de inkomhal geeft uit op het trappenhuis. Het overige twee derde is voorbehouden voor de leefruimtes die achter elkaar liggen. Deze typologie vinden we nog het meest terug in de gemeente Sint-Gillis. Binnen de zone zien we ook enkele voorbeelden van art-nouveau, art-déco en modernistische woningen. Deze zijn echter in de minderheid en worden geïntegreerd in een zeer coherent stadsweefsel. In de jaren 1970-1980 doorbreken bepaalde meer hedendaagse gebouwen de homogeniteit van de bebouwing.




• BHG: 53,03%

(Bron: DGSIE )

84% van de woningen dateert van voor 1961. De verstedelijking van Sint-Gillis zoals we het nu kennen krijgt vorm tussen 1840 en de twee oorlogen. De bouwpiek wordt bereikt tussen de jaren 1865 en 1905.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Openbare huisvesting

1

2

De onderzoeksperimeter telt een achtergestelde bevolking die in een heel dichte omgeving leeft. Het aandeel van de bevolking waarvan de inkoms-ten enkel afhangen van het OCMW of van een vervangingsinkomen in is Sint-Gillis groter dan in het hele Gewest. Het sociale woningpark van de onderzoekszone is ontoereikend om aan de vraag te voldoen.

1

Sociale woningen per sector (bron monitoring van de wijken)2

Regionale kaart met alle sociale woningen binnen het Brussels Hoofdstedelijke Gewest onder toezicht van de BGHM (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij)

23,6% van de actieve bevolking, 19,1% van de jongeren en 26,2% van de oudere mensen genie-ten van een inkomensgarantie, een invaliditeit-suitkering of een sociaal integratieloon of equi-valent (tegenover respectievelijk 18,4%, 17,1% en 17,6% in het Brussels Gewest).

Het aanbod aan sociale woningen is klein. In Sint-Gillis is de vraag voor dit type huurwoning tien keer groter dan het huidige aanbod. Binnen de onderzoekszone zijn heel weinig sociale wo-ningen. Deze situatie kan gedeeltelijk verklaard worden door het gebrek aan bouwgronden of grote oppervlakken die omgevormd kunnen worden.

Openbare huisvesting

De Sint-Gillishaard begeert 1054 sociale wonin-gen op het gemeentelijk grondgebied. Binnen de perimeter tellen we 3 complexen met sociale wo-ningen, van het individuele huis tot het apparte-mentsgebouw:

• Moskoustraat (1921) met 9 woningen;

• Romestraat (1994) met 23 woningen;

• Bronstraat (2014) met 28 woningen.

De Grondregie beheert dan weer meer dan 800 woningen op het gemeentelijk grondgebied;

ze blijft een belangrijke tool wat de stadsver-nieuwing betreft. De grondregie van Sint-Gillis is een van de belangrijkste regies van het land.

Het grootste deel van de sociale woningen van de grondregie bevindt zich voornamelijk in Laag Sint-Gillis.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Gronddynamiek

1

Kopen of huren binnen de sector van het onderzoek wordt steeds duurder. De trend die ingezet werd in de jaren 90 is niet verzwakt. Er zijn binnen de onderzoekszone echter grote verschillen tussen «Hoog» en «Laag» Sint-Gillis. Het verschil in huurprijs bedraagt gemiddeld 130 euro en dat verschil is de voorbije twee jaar nog groter geworden. De aankoopprijs van de huizen en appartementen volgt deze beweging ook, maar de verschillen zijn min-der uitgesproken.

Het fenomeen is gekend en de onderzoekszone is geen uitzondering op de gewestelijke trend: de aankoop- en huurprijzen voor woningen zijn al 20 jaar voortdurend aan het stijgen. En nu het Federaal Planbureau een bevolkingstoename met 150 000 mensen verwacht tegen 2040 zal deze trend niet snel omkeren. Een ander gegeven waar rekening mee gehouden moet worden is de mobiliteit. De uitzonderlijke ligging van de on-derzoekszone wat nabijheid van de werkplekken van de hoofdstad en de optimale toegang tot het openbaar en zacht vervoer betreft zijn twee fei-ten die de prijsstijging nog zouden kunnen doen toenemen. Het positieve imago van Sint-Gillis, de nabijheid van groene ruimtes en allerhande diensten maken van de woningen hier een goede investering, zelfs in Laag Sint-Gillis.

Een artikel in Le Vif l’Express van 12 juni 2014 werpt wat meer licht op de gewestelijke trend: «Op 8 à 9 jaar tijd is de stijging van de huur-prijzen met 12% gestegen ten opzichte van de index, volgens de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen (BBRoW). Nog een zorgwekkend fenomeen: door een gebrek aan middelen en uit angst meer huur te moeten betalen blijven de huurders steeds langer in eenzelfde woning, ook al voldoet deze niet langer aan hun behoefte. In 2004 bleven de huurders ongeveer vier en een half jaar in eenzelfde woning en in 2012 was dat gemiddeld 12 jaar.»

Aankoop

De cijfers van Sint-Gillis volgen de gewestelijke trend. De aankoopprijzen variëren naargelang de wijken en de onderzoekszone. De prijzen zijn hoger naarmate we meer in de buurt van Elsene en het park van Vorst komen. Maar ook de zone van de «Hallepoort» wordt duurder. Speculanten baseren zich immers op het posi-tieve imago van Sint-Gillis, de nabijheid van het stadscentrum, van het Zuidstation en ver-schillende metro- en buslijnen.

1

Evolutie van de gemiddelde jaarlijkse verkoopprijs van huizen en appartementen in het BHG. Bron: FOD Economie



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Gronddynamiek

Code TerritoireLoyers mensuels moyen par logement

(€)

Loyers mensuels moyen par logement

(€)

2010 2011

Moyenne des territoires affichés / /

RBC 591 640

41BERCKMANS - HOTEL DES

MONNAIES616 653.77

47 HAUT SAINT-GILLES 578 588.9

48 PORTE DE HAL 517 522.4

* ND: non disponible

* VS: valeur soumise au seuil Non disponible Non disponible

Created and hosted by IBSA©2012

29/04/15 https://monitoringdesquartiers.irisnet.be 1/3

2

1

Ligging

De gemiddelde maandelijkse huurprijs ligt lager dan het gewestelijk gemiddelde en dat sluit logi-scherwijs aan bij het inkomen per bewoner. We zien echter een constante stijging, vooral langs de kant van de «Louiza»-wijk die tussen 2010 en 2011 een ware heropleving kent.

Behoeften en types van woningen

Alle formaten van woningen zijn nodig bin-nen de onderzoekszone. De bevolking bestaat uit een grote mix van profielen, zowel wat de grootte van de gezinnen (eenoudergezin, koppels zonder kinderen, alleenstaande, studenten, grote gezinnen, enz.) als de inkomens betreft.

Besluiten

In hetzelfde artikel van Le Vif-l’Express van 12 juni 2014 worden volgende feiten benadrukt: «De gemiddelde huurprijs in Brussel is geëvo-lueerd van 346 euro in 1992 naar 649 euro in 2012. Deze stijging heeft er mee voor gezorgd dat bijna 200 000 Brusselse gezinnen moei-lijkheden hebben om betaalbare woningen te vinden. De openbare huurwoningen verte-genwoordigen nauwelijks 9% van het Brusselse vastgoedpark terwijl meer dan 50 000 gezinnen wachten op een openbare woning. In het licht van de niet-bewoonde sociale woningen zou

dit percentage zelfs 6% kunnen bedragen. Dit is een zorgwekkende vaststelling als we weten dat het percentage sociale huisvesting in de rest van Europa 20% bedraagt en zelfs 35% in Nederland.

De BBRoW geeft toe dat er geen tienduizend oplossingen bestaan voor dit probleem, tenzij bijvoorbeeld het aantal sociale woningen ve-rhogen of een huurondersteuning toekennen.»

De gronddynamiek van de onderzoekszone rechtvaardigt het belang van een actief be-leid voor openbare huisvesting. De «volkse», «Boheemse», «jonge», «multiculturele» en «kunstzinnige» identiteiten van deze plek wor-den bedreigd door deze prijsstijgingen. Elsene en Ukkel hebben het effect van een «olievlek» en de wijk wordt steeds duurder. Het gaat niet alleen om het belang van het behoud van een bescheiden en gemiddelde bevolking binnen de perimeter, maar ook de «ziel» van de wijk staat hier op het spel. In het kader van deze operatie zal het dus belangrijk zijn om te investeren in kwalitatieve openbare huisvesting.

1

Maandelijkse huurprijzen per woning 2011 (bron: monito-ring van de wijken)2

Evolutie van de maandelijkse huurprijzen per woning, 2010 en 2011 (bron: monitoring van de wijken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Recente aanvragen

voor stedenbouwkun-dige vergunningen

1

Bestaande rechtssituatie. SUEDE36

1

De huidige gronddynamiek wordt ook bevestigd in het overzicht van de aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen. De projecten zijn van verschillende omvang en verschillend belang, maar de egale versprei-ding ervan over de volledige onderzoekszone bewijst dat ook «Laag Sint-Gillis» aan het renoveren is en kan rekenen op de belangstelling van de investeerders.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

04Staat van de woningen

De globale staat van de woningen kan gekwalificeerd worden als «gemid-deld», met nuances. Een aantal gebouwen is in zeer slechte staat. We zien een concentratie van gebouwen die een renovatie vereisen rond de Fortstraat, de Waterloosesteenweg en de Romestraat.

1

Overzicht van de staat van de gebouwen SUEDE36

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

05GrondbezettingBezettingsgraad van de

bebouwing van de huizenblokken

Ondoordringbare oppervlakken



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

1

2

3

05Bezettingsgraad van de

bebouwing van de huizenblokkenDe statistische sector «Hallepoort» maakt deel uit van de dichtbebouwde zones van het Brussels Gewest (74,54% tegenover een gewestelijk gemid-delde van 26,31%). In dit geval stellen we ook de degressieve verandering vast van «Laag» naar «Hoog» Sint-Gillis.

1

Bezettingsgraad van de bebouwing van de huizenblok-ken in 2003 (bron: monitoring van de wijken)2 et 3

Luchtfoto van de binnenter-reinen van huizenblokken, vol constructies en uitbreidingen.

Bezettingsgraad van de bebouwing van de huizenblokken in 2003




• BHG: 26,31%

(Bronnen: URBIS)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

05Ondoordringbare oppervlakken

2

3

1

Als we de huizenblokken bekijken op de luchtfoto’s, dan zien we essentiële verschillen. Minder dan de helft van de huizenblokken van dit onderzoek behoudt een zekere doordringbaarheid en omvat bomen en tuinen. De rest is dichtbebouwd met industriële constructies en vooral uitbreidingen van woningen.

1

Ondoordringbare oppervlak-ken in 2006 (bron: monitoring van de wijken)2 et 3

Luchtfoto van bepaalde beplante binnenterreinen van huizenblokken

Ondoordringbare oppervlakken in 2006




• BHG: 46,45%

(Bron: Brussel Mobiliteit + URBIS via monito-ring van de wijken)

Het gemiddelde percentage van de ondoordring-bare oppervlakte bedraagt 86% van het gron-doppervlak tegenover een gewestelijk gemid-delde van 46,5%.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Leefomgeving

Pleinen en parken

Binnenterreinen van huizenblokken

Wegen

Verloedering en ille-gale stortplaatsen

Openbare verlichting

Erfgoed

Groen netwerk en blauw netwerk



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Openbare plaatsen en ruimtes

Naast de ingang van de metro vinden we de vzw Clos die onderdak en voedsel geeft aan arme mensen en/of daklozen. Deze aanwezigheid in combinatie met de feestelijke sfeer die er heerst tijdens een deel van de nacht veroorzaakt heel wat problemen rond het imago, de netheid van het plein en overlast door het lawaai.

De openbare ruimte van het Sint-Gillisvoorplein zal binnenkort gerenoveerd worden. Het project voor de heraanleg van het Voorplein werd in september 2014 voorgesteld aan de inwoners van Sint-Gillis. De werken zijn voorzien in 2016 en zullen klaar zijn in 2017. Het project zal zorgen voor de ruimtelijke samenhang tussen het ker-kplein en het Voorplein door een identieke behandeling van de grond waardoor een plateau gecreëerd wordt op de Waterloosesteenweg. Het is de bedoeling om de ruimtelijke verdeling van de terrassen, de markt en de wandelzones te or-ganiseren, want op dit moment verloopt dat pro-blematisch via stroken die van elkaar gescheiden worden door een trede. Deze inrichting maakt het bovendien mogelijk om de huidige helling van 4% te corrigeren en terug te brengen tot 2%, wat een voordeel is voor de tafels en winkelkra-men. Er zal ook een nieuwe verlichting bes-tudeerd worden. Een deel van de huidige tegels zal gerecupereerd en verzaagd worden voor de nieuwe inrichting. De rest van de oppervlakte wordt bedekt met graniet.

1

31

De terrassen van het Sint-Gillisvoorplein2

De dagelijkse markt op het Sint-Gillisvoorplein3

Uitzicht op de kerk van Sint-Gillis

2

De onderzoeksperimeter omvat verschillende openbare ruimtes. Sommige parken en plaatsen liggen verscholen binnen een huizenblok of wat ver verwijderd van de hoofdstraten en zijn enkel bekend bij de bewoners van de wijk.

De onderzoeksperimeter heeft een goed niveau wat de toegankelijkheid van de groene ruimtes betreft. Het Moricharplein en het Pauluspark zijn de twee belangrijkste groene polen. We zien ook sommige straten en pleinen met beplan-ting, zoals de Jean Volderslaan, het Sint-Gillis Voorplein en het Marie Jansonplein. De ver-binding tussen deze ruimtes nodigt echter niet uit tot wandelen en leent zich niet voor zachte mobiliteit.

Het nieuwe project voor het Voorplein voor-ziet de verplaatsing van de bestaande bomen naar het voorplein van de kerk. Het Marie Jansonplein wordt op dit moment niet ervaren als een groene en openbare ruimte. Er zou een interventie overwogen kunnen worden om een groen netwerk te creëren ter versterking van de beplanting in de wijk, als aanmoediging voor de zachte mobiliteit, maar ook om de bestaande groene plekken zichtbaarder te maken.

Sint-Gillisvoorplein

Oppervlakte: 3600 m²Beheerder: Gemeente Sint-Gillis

Het Sint-Gillisvoorplein, een commerciële kern en referentieplaats voor vrije tijd en ontspan-ning, speelt een belangrijke rol in het gemeen-schapsleven van de wijk. Het is een voetganger-szone met verschillende cafés en een dagelijkse markt. Hier heerst nog een dorpssfeer met een grote mix van leeftijden, mensen en nationa-liteiten. Het Voorplein heeft een onregelma-tige vorm, gebogen en langgerecht, die vanaf de Jourdanstraat breder wordt naar de kerk toe. Het Voorplein wordt begrensd door hoge gebouwen met een commerciële benedenverdie-ping, de meeste in eclectische stijlen. Vanaf 1993 werd een metrohalte gecreëerd die toegankelijk is ter hoogte van nummer 27. Op het Voorplein ligt ook de Aegidium, de oude wijkbioscoop. Het is een opmerkelijk gebouw vanuit erfgoeds-tandpunt dat binnenkort het voorwerp zal uit-maken van een grote renovatie.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

2

1

1

Schema van het project voor het nieuwe Voorplein. We zien de verdeling in schijven voor de organisatie van de activiteiten. (Bron: Bureau Bas Smets)2

Sfeerbeelden van het project voor het nieuwe Voorplein. (Bron: Bureau Bas Smets)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

1

Het Marie Jansonplein met zijn afsluitingen2

De verloederde staat van de grond op het Marie Jansonplein3

Een deel van het Marie Jan-sonplein wordt vaak gebruikt door de markt van het Sint-Gillisplein. Er bestaat al een spontane verbinding4

Het Marie Jansonplein op een zonnige dag.

4

Marie Jansonplein

Oppervlakte: 9730,68 m²Beheerder: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:

Het Marie Jansonplein wordt door het GBP beschouwd als een groene ruimte. Helaas zijn er heel wat disfuncties en functioneert het park niet als een openbare ruimte. Het Marie Janson ligt op het einde van het Sint-Gillisvoorplein en is ook gekend onder de naam «Moskouplein».

Op dit moment heeft deze ruimte geen enkele relatie met de omgeving en in plaats van als een verbinding te functioneren, snijdt ze de wijk doormidden en remt de voetgangers af. Door de bewoners van Sint-Gillis wordt dit plein gezien als een doorgang die ‘s avonds best vermeden wordt. In de richting van de Overwinningsstraat en de Munthoflaan verhinderen afsluitingen van 40 cm hoog de doorgang via het plein. De parkeerplaatsen voor wagens vormen langs de Jourdanstraat en de Moskoustraat nog een bar-rière tussen het Voorplein en het plein. De ver-lichting is zwak. Deze plek is gedestructureerd, slecht uitgerust, heeft geen functie, identiteit of definitie.

De spelers op het terrein, maar ook onze eigen waarnemingen, bevestigen de regelmatige aanwezigheid van een achtergesteld publiek, van drugsverslaafden en daklozen. Het plein staat voor iedereen gelijk met een gevoel van onvei-ligheid. Alle personen die we ondervroegen tijdens onze enquête noemden het Marie Janson als de plaats binnen de onderzoekszone waar ze niet graag komen en die ze vermijden. Het voet-balveld is echter een positief punt, omdat het een ontmoetingsplaats is voor de jongeren van de wijk.

1

2

3



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

De toekomst van het Marie Jansonplein is nog niet duidelijk. Sinds 2008 bestudeert de ge-meente de mogelijkheid om er een ondergrondse parking te bouwen in combinatie met een pro-ject voor de inrichting van de oppervlakte dat zou aansluiten bij de status van groene ruimte. De noodzaak van een interventie die deze ste-delijke leegte kan transformeren en ten dienste stellen van de wijk en de bewoners is evident voor alle spelers van de wijk.

De bewoners, gebruikers en spelers van de site uiten vaak de wens van een herinrichting van het Marie Jansonplein in het verlengde van het project voor het Voorplein. Het idee van voetgangerszones voor de Jourdanstraat en de Moskoustraat werd al vaak aangehaald, samen met een versterking van de activiteiten rond en op het plein om een sociale controle te garan-deren. Het is de bedoeling om een voetganger-sdoorgang te creëren en de aanwezigheid van een steward of een agent van de gemeente te garanderen.

Wat de openbare ruimte betreft, daar vragen de bewoners en de gebruikers van de zone om een gezellige ruimte voor alle leeftijden. Er moeten rustplaatsen voorzien worden, maar ook speeltuinen, voor de allerkleinsten en de tieners. Bij de inrichting van de grond zal het belangrijk zijn de diagonale doorgang naar de Overwinningsstraat te behouden, maar ook een verbinding te creëren met het Pauluspark door de parkeerplaatsen weg te halen, want die ver-smallen het voetpad en zorgen voor een gevoel van onveiligheid.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

1

Moricharplein: basketplein en grasveld2

Moricharplein: eerste terras, gebruikt om te fietsen, te skaten of te rolschaatsen3

Moricharplein: luchtfoto met de verdeling in drie niveaus.

3

1

2

Moricharplein

Oppervlakte: 10164,35 m²Beheerder: Gemeente Sint-Gillis

Het Moricharplein, dat vroeger gekend was onder de naam Parmaplein, heeft verschillende evoluties van de structuur doorgemaakt. Het plein ontstaat in 1898: de «square» diende eerst als oefenveld voor de burgerwacht en als speelterrein voor de kinderen. De organisatie in drie terrassen krijgt vorm in 1958: het terrein werd bezet door sportterreinen, tuinen en een constructie met portiek.

In 2010 begint de gemeente aan een nieuwe inrichting waarbij het portiek zal verdwijnen en er betere verbindingen voorzien worden tus-sen de verschillende terrassen. Vandaag kun-nen mensen van alle leeftijden terecht op het Moricharplein. Het is een ontmoetingsplek geworden voor tieners en universiteitsstudenten. Het Athénée Royal Victor Horta en het Institut Saint-Luc liggen in de buurt van het plein. Overdag, tijdens de middagpauzes en in het weekend is het er erg druk. ‘s Avonds gaan de bewoners echter niet naar het plein, misschien door de slechte verlichting die op bepaalde delen schaduwzones creëert.

De verdeling in terrassen organiseert de vers-preiding van het gebruik. De kleinsten leren fietsen op het bovenste gedeelte van het plein, de tieners staan gewoonlijk meer in het mid-den. De «bendes» van de wijk bezetten het onderste deel, vlakbij de sportterreinen. De verschillende bewoners van het Moricharplein lijken in vrede met elkaar te leven. Sommige

jongeren veroorzaken echter soms wat oproer ‘s nachts. Het gebeurt ook dat er vechtpartijen ontstaan. Het Moricharplein is ook het activi-teitenterrein van het burgercomité «Morichar en transition». Dit comité ontstond in 2012 en zorgt voor verschillende interventies in de wijk. Op het Moricharplein werden twee percelen aan hen toevertrouwd voor de creatie van «bloemen-perken» met de bedoeling de biodiversiteit van de plek te beschermen en in het bijzondere de insectenpopulatie. Deze polyvalente plek wordt soms gebruikt voor occasionele evenementen, zoals het vuurwerk met Halloween.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

1

2

3

4

1

De speeltuin van het Pierre Pauluspark2 et 3

Gezellige momenten in het Pierre Pauluspark4

Het Pelgrimshuis5

Uitzicht op het grote grasveld van het Pierre Pauluspark

5

Pierre Pauluspark


Het Pierre Pauluspark ligt binnen het huizen-blok «Munthofstraat - Parmastraat» en het is een rustige plek met een speeltuin, een land-schappelijk gedeelte met een vijver en een grote zonneweide. Het pittoreske deel rond de vijver is de tuin van het Pelgrimshuis, dat een openbare ruimte geworden is. Door de ligging en de hek-ken die errond staan blijft het park een plek die onvoldoende zichtbaar is.

Voor de bewoners van de wijk is het Pierre Pauluspark een plek om even te pauzeren en te ontspannen. De jonge kinderen komen er graag voor de eendjes en de speeltuin. De speeltuin is echter te klein voor een zo dichtbevolkte en jonge wijk. Deze plek is ook een binnenweg tus-sen het Marie Jansonplein en het Moricharplein. Ter hoogte van de ingang van het park licht een van de toegangen tot het metrostation «Munthof». Het Pelgrimshuis, de cultuur-dienst van Sint-Gillis, de muziekacademie, de instelling voor de derde leeftijd en de petanque-baan Charles Picqué geven uit op het park. s’ Nachts is het park gesloten.

Het Pierre Pauluspark wordt vaak genoemd als een van de favoriete plekken van de bewoners. Toch werden er enkele opmerkingen gegeven. De speeltuin voldoet niet voor de gebruikerss-troom die er dagelijks langskomt. De speeltuigen zijn gedateerd en de oppervlakte is te klein voor zo een dichtbevolkte en jonge wijk.

Volgens de interviews en enquêtes die afgeno-men werden van de spelers (gemeente en vere-nigingen), bewoners en gebruikers van de wijk vertegenwoordigt het Pauluspark een van de kritieke punten inzake veiligheid. Door de nabi-jheid van het Marie Jansonplein en de metro wordt deze plek vaak gebruikt voor het gebruik en de verkoop van drugs. Sommige bewoners hebben ons verteld over onaangename situaties of gebeurtenissen, onveiligheid en zelfs agressies.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

1 4

5

1 & 2

Victor de Laveleyeplein3

Luchtfoto van het park metro Horta: het park is een rechtstreekse verbinding tussen de Waterloosesteenweg en de Paul Dejaerlaan4

Dillensplein5

Interieur van het Dillenscafé; dankzij de inrichting van het plein en de commerciële heropleving is het Dillensplein een aangename plek geworden die druk bezocht wordt door de bewoners van de wijk en een publiek dat van elders komt.

2

3

Julien Dillensplein


De laatste jaren kreeg het Dillensplein opnieuw een sfeer en een vitaliteit. Na de opening van het Dillenscafé en de groene herinrichting van het kruispunt is het plein een ontmoetingsplek geworden, in het bijzonder voor de jongeren van de wijk. Er zijn echter nog wat leegstaande win-kels die het voorwerp zouden kunnen uitmaken van een renovatie.

Park Metro Horta / Victor de Laveleyepark


Dit kleine huizenblok verbindt de Waterloosesteenweg met de Paul Dejaerlaan. Het omvat de toegangen tot de metro Horta. Op dit moment telt deze plek tuintjes en een speeltuin. Een herinrichtingsproject voor een beter beheer van de rol als binnenweg en verbin-ding tussen de twee straten is noodzakelijk. Ook om deze groene ontmoetings- en rustplaats voor de bewoners van de twee nabijgelegen woon-blokken te optimaliseren.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Pleinen en parken

1

1 et 2

Van Meenenplein op een marktdag. 3

Luchtfoto van het Van Meenenplein. Uitzicht op de gevangenis 4

Uitzicht op het plein vanaf het gemeentehuis; vooraan: het voorplein.

2

4

3Van Meenenplein


Het Van Meenenplein ligt buiten de perimeter, maar vertegenwoordigt een belangrijk en invloe-drijke pool voor de onderzoeksperimeter. Op dit plein staat het gemeentehuis en elke week wordt er een markt georganiseerd die bekend is tot bui-ten de wijk.

Dit plein met beplantingen wordt gedeeltelijk bezet door de parking, wat de bezetting en het gebruik als volwaardige openbare ruimte beper-kt. Op dit moment bevindt het voorplein zich in een staat van vergevorderde verloedering en dringt een renovatie zich op.

Om een symbolische reden, maar ook om de lig-ging op stedenbouwkundig niveau is deze plek een strategische pool waar rekening mee moet worden gehouden in het kader van de onde-rzoekszone van onderhavig wijkcontract. Het plein ligt immers in het centrum van heel wat belangen en verbindingen: het Voorplein, de Bareel, het park van Vorst en de gevangenis van Sint-Gillis zullen in de toekomst het voorwerp uitmaken van een grote reconversie.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

De binnenterreinen van huizenblokken vertonen heel uiteenlopende situaties. Naar «Hoog» Sint-Gillis toe zijn de huizenblokken groener en ingenomen door privétuinen. Meer naar «Laag» Sint-Gillis toe worden de huizenblokken meer en meer bezet door uitbreidingen van gebouwen of echte huizen. Hoewel Sint-Gillis altijd al een residentiële connotatie heeft gehad, zien we hier nog enkele oude industriële gebouwen die uitgeven op de binnenterrein van huizenblokken. Er werden al reconversieoperaties uitgevoerd en enkele binnenterreinen van huizenblokken werden ingericht als openbare ruimtes.

06Binnenterreinen van huizenblokken

1

Toegang «Huizenblok Louis Coenenstraat»2

Toegang naar de moestuin en de speeltuin in het huizenblok Coenen3

De speeltuin «huizenblok Coenen»4

Toegang «huizenblok Vanderschrick»5 & 6

Speeltuin «huizenblok Vanderschrick»

Huizenblokken ingericht als openbare ruimte

Huizenblok Louis Coenenstraat Het werd gerenoveerd in het kader van het Grootstedenbeleid en werd in 2007 ingehul-digd. Het omvat een speeltuin en sinds 2011 een stadsmoestuin met 8 bakken die toegewezen werden aan 12 bewoners van de wijk. De toegang is mogelijk via nummer 13 van de Coenenstraat. De toegang is niet erg zichtbaar. Er is een hek dat vaak gesloten worden door de bewoners van het huizenblok. Volgens de UNEUS eigen sommige bewoners zich deze plek toe voor persoonlijk gebruik. Daarom lijkt het alsof men een privé-tuin betreedt en dat ontmoedigt bezoekers. De nabijheid van de school van het Voorplein, waar op dit moment renovatiewerken aan de gang zijn ter hoogte van de Louis Coenenstraat 12, is belangrijk.

Door het gebrek aan toegankelijkheid, visi-biliteit en het «privé»-imago wordt niet al het potentieel van deze groene ruimte geëx-ploiteerd. Er liggen dus verschillende toegangs-voorstellen op tafel: een van de interessantste, naast het zichtbaarder maken van de toegang vanaf de Coenenstraat, is een rechtstreekse toegang creëren tot het huizenblok via de Waterloosesteenweg. Een dergelijke oplossing zou het ook mogelijk maken om overdag een sociale controle te garanderen.

Huizenblok Vanderschrickstraat Het binnenterrein van het huizenblok Waterloo/Vanderschrick omvatte een parking en een verlaten feestzaal. Het huizenblok werd aangekocht door de gemeente en omgevormd tot een park en een speeltuin. Het project werd vanaf het ontwerp tot de uitvoering opgevolgd door de kinderen van de school J.J. Michel in het kader van het «miniwijkcontract». Het project heeft het ook mogelijk gemaakt om de leefomgeving van de omliggende woningen te verbeteren en wat groen en licht te brengen. In het wijkcontract «Voorplein-Morichar» kan dit project het begin betekenen van een ludiek netwerk dat geïntegreerd zou kunnen worden in het netwerk dat ontwikkeld zal worden in het wijkcontract “Bosnië”.

Voor een toekomstige groene wandeling is dit kleine park goed gelegen, tussen het park van de Hallepoort en het Marie Jansonplein. Volgens de bewoners en de vertegenwoordigers van de UNEUS wordt het park niet echt gebruikt. Door de ligging op het binnenterrein van het huizenblok wordt het park eer gebruikt door jongerenbendes dan door ouders met hun kin-deren. De toegang in de Vanderschrickstraat is zo goed als onbekend en niet echt aantrekkelijk. Net als bij het binnenterrein van het huizenblok in de Coenenstraat wordt het potentieel niet maximaal geëxploiteerd. De toegang zou zichtbaarder gemaakt kunnen worden, ook al is het goed geklasseerd.

1 2

3

4 5

6



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Binnenterreinen van huizenblokken

1

Binnenterrein huizenblok Jacques Franck. Uitzicht op de muur bedoeld voor graffiti. Elke 6 maanden worden er nieuwe muurschilderingen aangebracht.2 & 3

Binnenterrein van het huizen-blok «Jacques Franck» tijdens de dagmarkt met de bewoners4

Huizenblok «metro Voorp-lein», luchtfoto

Potentiële «groene» huizenblokken

Huizenblok «Jacques Franck»

Het open plein van het Cultureel Centrum Jacques Franck, gelegen op het binnenterrein van het huizenblok tussen de Waterloosteenweg, de Coenenstraat, de Romestraat en de Munthofstraat, is een van de weinige leegs-taande oppervlakken binnen een huizenblok op het hele grondgebied. Deze gesloten en bevei-ligde ruimte wordt begrensd door de muren van het Cultureel Centrum Jacques Franck en de muren van de school van het Voorplein (op dit moment een werf). De ruimte is toegankelijk via het Cultureel Centrum Jacques Franck vanaf de Waterloosesteenweg en vanaf de Romestraat. Vandaag wordt het plein gebruikt als parking, maar binnenkort wordt er een trap gebouwd als rechtstreekse toegang tot de school om er een nooduitgang van te maken. De bewoners, de bestuurders van het cultureel centrum en de ouders zouden het plein willen openstel-len naar het publiek toe. De vraag bestaat erin een ruimte te creëren voor de lokale diensten (biologische korf, enz.) en een openbare ruimte met een terras voor de ouders van leerlingen, wachtend aan de uitgang van de school. Het Cultureel Centrum Jacques Franck zou deze ruimte willen beheren en zeven dagen op zeven een sociale controle willen garanderen. Ondanks de beperkte oppervlakte zou het plein, mits een kleine investering, ingericht kunnen worden in een openbare groene ruimte.

Huizenblok «metro Voorplein»

Het huizenblok tussen het Sint-Gillisvoorplein, het Marie Jansonplein, de Romestraat en de Waterloosesteenweg, gedeeltelijk bezet door de MIVB, omvat een grote oppervlakte bedekt met gazon. Gezien de ondergrondse aanwezigheid van de metro kan er maar weinig grond afge-graven worden. Het is dus niet mogelijk om er bomen te planten. Een lichte inrichting en meer openheid naar buiten toe kunnen echter wel overwogen worden. De gemeentebibliotheek zou dienst kunnen doen als ingang. Men zou er evenementen kunnen organiseren en deze ongebruikte ruimte kunnen omvormen tot een ontspannings- en leefruimte, rustiger dan de omliggende pleinen en straten.

1

2

3

4



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Wegen

De perimeter omvat een aantal straten met aanplantingen zoals de Jean Volderslaan waar de bomen al groot zijn en het wandelen aangenaam maken. Op het Sint-Gillisvoorplein hebben bepaalde aanplantingen de weinige diepte die ze hadden om zich te ontwikkelen - door de onderliggende metro - niet overleefd. Er zou een onderzoek gevoerd kunnen worden om groene alternatieven te vinden voor de wegen recht boven de metro.

Rond het Moricharplein heeft het bewonersco-mité «Morichar en transition» de beplanting van bepaalde gevels en straten georganiseerd. Deze beplanting wordt volledig beheerd en onderhouden door de bewoners van de wijk. Er werden klimplanten aangebracht dankzij de financiering van het BIM. (Operatie groene wijken)

Heel wat voetpaden binnen de perimeter wer-den recent heraangelegd. De voetpaden die niet gerenoveerd werden zijn echter erg beschadigd. Bepaalde straten in Sint-Gillis zijn heel moei-lijk toegankelijk voor kinderwagens of minder-validen. In de enkele winkerstraten, zoals de Moskoustraat of de Waterloosesteenweg, wor-den de voetpaden ingenomen door de terrassen of het afval van de winkels waardoor de door-gang te voet bemoeilijkt wordt. De beperkte omvang van de wegen en de aanwezigheid van bovengrondse parkeerplaatsen laten maar weinig plaats over voor fietsers, die binnen de perimeter geen eigen afgeschermd fietspad hebben.

In de Waterloosesteenweg en de Overwinningsstraat zijn er vaak files: Hoewel de Overwinningsstraat pas gereno-veerd werd (DWC «Metaal-Munt») heeft de Waterloosesteenweg al 20 jaar lang niet meer het voorwerp uitgemaakt van een renovatie. Secundaire wegen, zoals de Schotlandstraat of de Stenen-Kruisstraat, worden gebruikt als sluipweg om de kleine ring te vermijden en ken-nen een heel intens doorgaand verkeer tijdens de spitsuren.

1

Overwinningsstraat / Moskoustraat2

Schotlandstraat3

Berkmansstraat4

Munthofstraat5

Smidsestraat6

De bomen van het Voorplein

Sommige straten vertonen interessante elementen: herenhuizen, bomen, comfortabele voetpaden. Binnen de perimeter vinden we gewestwegen en gemeentelijke wegen, brede winkelstraten en smallere straten met een rustige dorpssfeer.

1

2

3

4

5 6



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Wegen

1

1

Waterloosesteenweg: gebouwen met leegstaande verdiepingen2

Sluikstort Waterloosesteenweg3

Leegstaande winkels Waterloosesteenweg4

De voetpaden, ingenomen door de kartonnen dozen van de winkels

3

4

2

Het eerste deel van de Waterloosesteenweg en ook het vervolg achter de Bareel zijn in heel slechte staat. De leegstaande of verlaten huizen vereisen een renovatie- of reinigingsprogramma voor de gevels.

De wegen zijn beschadigd en de huidige voetpa-den zijn te smal voor het aantal voetgangers dat er voorbijkomt. De onaangepaste breedte van de weg veroorzaakt ernstige verkeersopstoppingen, vooral tijdens de leveringsuren voor de winkels.

De doorgang wordt op de Waterloosesteenweg verhinderd door verschillende obstakels: wild-parkeren, verkeer, geluidsoverlast, sluikstorten. Het imago van de steenweg gaat achteruit, het gebruik ervan ook en alle bevraagde personen beschreven deze plek als de minst gewaardeerde plek binnen de perimeter. De verouderde ui-thangborden, de chaotische etalages en de recla-meposters hebben de gevels van de gebouwen en de voetpaden letterlijk overgenomen.

De Waterloosesteenweg kan nog prat gaan op zijn rol als commerciële pool, maar dat is niet het geval voor de Fortstraat waar op een paar jaar tijd verschillende handelszaken hun deuren gesloten hebben. Door de markt die plaatsvindt op de voetpaden verdwijnen de tuinders beetje bij beetje.

De Waterloosesteenweg telt een groot aantal gebouwen met leegstaande verdiepingen. Dit probleem is te wijten aan de structurering van de toegang tot de gebouwen. Vaak is er immers maar één enkele ingang voor de winkel op de benedenverdieping en de woningen op de hogere verdiepingen.

«De Waterloosesteenweg

telt een groot aantal gebouwen met leegstaande verdiepingen.»



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Wegen

1

1

Jean Voldersstraat2

Munthofstraat3

Munthofstraat tijdens de spitsuren

Jean Voldersstraat

Deze bijzonder aangename weg verbindt het Sint-Gillisvoorplein met de Hallepoort. Uit de analyse van onze vragenlijsten blijkt dat de Jean Volderslaan vaak genoemd wordt als een van de meest gewaardeerde plaatsen in de wijk. Deze straat vormt een aangename doorgang met weelderige bomen, verschillende winkels en de schoonheid van de geklasseerde gebouwen in Haussmannstijl.

Ter hoogte van nummer 48 bevindt zich te mid-den van een geheel van Art Nouveauhuizen, ontworpen door architect Ernest Blérot, La Porteuse d’eau, een beroemd en historisch café van Brussel.

De Jean Volderslaan is het resultaat van een combinatie tussen de zachte mobiliteit (er loopt een fietspas), het autoverkeer, de commerciële as, het erfgoed en het groen.

Munthofstraat

De Munthofstraat is de andere grote gewestweg die door de perimeter loopt. Zoals al benadrukt werd in het eerste hoofdstuk vormt deze weg een echte grens tussen «Hoog» en «Laag» Sint-Gillis. Net als de Waterloosesteenweg en de Alsembergsesteenweg kent de Munthofstraat problemen van netheid en vervuiling als gevolg van het doorgaand verkeer.

Volgens de bewoners en de vertegenwoordi-gers van de UNEUS heeft de Munthofstraat ook last van sluikstorten als gevolg van de vele verkeerslichten die snel en doeltreffend stoppen mogelijk maken.

Via deze weg komt men in het Pierre Pauluspark, het Marie Jansonplein en het Dillensplein. Ze verbindt de kleine ring met de Bareel van Sint-Gillis. De Munthofstraat bedient belangrijke polen in de wijk. De door-gang langs de Munthofstraat wordt door de bewoners als vrij positief ervaren. Vanuit het standpunt van de continuïteit is de overgang tus-sen de weg en de openbare ruimtes echter niet duidelijk. Bijvoorbeeld: het kruispunt tussen het Pauluspark, de Moskoustraat en het Marie Jansonplein.

De winkels liggen meer naar de Bareel van Sint-Gillis toe. De zone naar de Hallepoort toe wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van herenhuizen en infrastructuren.

De weg zou gerenoveerd moeten worden met een bijzondere aandacht voor de zachte mobili-teit en de rechtstreekse verbindingen tussen alle verschillende polen en infrastructuren die er-langs liggen (de petanquebaan, de ingang tot de metro, het park, de muziekacademie, enz.). De Munthofstraat is de ruggengraat van de wijk en het belang ervan mag niet verwaarloosd worden.

2

3



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Verloedering en ille-gale stortplaatsen

Er werden illegale stortplaatsen gevonden binnen de hele zone met een grote concen-tratie op de assen Alsembergsesteenweg, Waterloosesteenweg en Munthofstraat.

In 2013 haalden de vuilniswagens meer dan 2000 ton afval op. We moeten ook de nadruk leggen op een probleem van coördinatie tussen de twee beheerders van de wegen. Aangezien het gaat om gemeentelijke of gewestwegen, hangen ze dus af van twee aparte netheidsdiensten, wat het beheer er niet eenvoudiger op maakt.

Heel wat acties van de gemeente en de verenigin-gen werden al georganiseerd om te proberen de situatie te verbeteren, zoals de operaties «Flag» en «Rues propres».

Het Marie Jansonplein is het zwarte punt van de wijk. Het imago en het gebrek aan sociale controle leiden tot een staat van verloedering en hier is de aanwezigheid van afval het grootst binnen de perimeter. Het stadsmeubilair wordt verwaarloosd, de tegels liggen los, de zones met gras liggen vol lege bierblikjes. De binnenkant van het Pierre Pauluspark heeft ook last van ver-loedering, misschien door de nabijheid van het Marie Jansonplein.

Rond het Moricharplein werden verschillende tags en graffiti waargenomen. Er werd een voors-tel ingediend om een openbare muur voor graf-fiti te creëren. Een gelijkaardig initiatief werd al voorgesteld in de wijk, voor het binnenplein van het Cultureel Centrum Jacques Franck waar de muren nu vol tekeningen staan. Elke 6 maanden worden er nieuwe muurschilderingen aangebracht.

1 et 3

Sluikstort Waterloosesteenweg2

Net Brussel ruimt de illegale stortplaatsen op

3

1

2

Een schonere omgeving is een van de belangrijkste vragen van de spelers en de bewoners van de wijk.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Openbare verlichting

Over het algemeen is de onderzoekszone goed verlicht, maar er zijn nog enkele donkere plek-ken in de wijk die een onveiligheidsgevoel creë-ren. het deel tussen de Bareel en het Voorplein - Waterloosesteenweg, de Fortstraat, de Dethystraat, de Smidsestraat, de Spinnerijstraat, de Overwinningsstraat (het laatste stuk dichtbij de Hallepoort), een deel van het Moricharplein, het Marie Jansonplein en een deel van de Lyceumstraat. De gebruikers komen er liever niet te voet langs eens de avond gevallen is.

Dat betekent niet dat de straten verlicht moeten worden zoals in volle dag, maar verticale refe-rentiepunten zouden geruststellend zijn: enkele bomen van het Moricharplein verlichten, de architectuurdetails aan de Waterloosesteenweg belichten, enz. De huidige verlichting lijkt in de eerste plaats te zijn ontworpen voor het

1

Overzicht van de staat van de verlichting SUEDE36 2

Waterloosesteenweg, avond-wandeling op 21 april;

wegverkeer en verlicht de wegen zonder referen-tiepunt voor de voetganger.We tellen ook een gebrek aan samenhang vast tussen de types gebruikte verlichting. Van de ene tot de andere straat veranderen het model, de kleursfeer en de plaats. Soms is de verlichting niet geschikt, zoals in de Metaalstraat of de Schotlandstraat waar de verlichting langs één kant van de straat staat en de bomen de be-lichting van het voetpad verhinderen.

Verder merken we nog de mooie verlichting van het gemeentehuis op, maar het ontbreken van de benadrukking van het Van Meenenplein, dat er ‘s avonds maar somber bijligt. La Porteuse d’eau en andere gebouwen van het mooie erfgoed van Sint-Gillis verdienen eigenlijk ook een esthe-tische verlichting.

1

2

Tijdens waarnemingen op het terrein en de avondwandeling met een groep burgers hebben we verschillende situaties vastgesteld vanuit het standpunt van de openbare verlichting.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Erfgoed

3

2

1

1

Vanderschrickstraat2

Moricharplein3

Erfgoedkaart

De zone van de perimeter telt meer dan 35 geklasseerde gebouwen en meer dan 100 gebouwen die behoren tot de inventaris van het architectu-raal erfgoed van de Stad Brussel. Sint-Gillis is erin geslaagd een historisch gebouwenpark in stand te houden dat rijk is aan verschillende architectu-rale stijlen. Bijna de volledige zone van de perimeter is geklasseerd als ge-bied van culturele, historische, esthetische waarde of voor stadsverfraaiing.

De perimeter telt verschillende Art Nouveau-gehelen. De bekendste toeristische par-cours vertrekken vanuit de perimeter (metro Horta) en eindigen bij het Hortahuis in de Amerikastraat. Op basis van waarnemingen op het terrein en getuigenissen van de bewoners stellen we vast dat de bewegwijzering voor ver-betering vatbaar is. Vaak moeten de bewoners de toeristen de weg wijzen.

De Jean Voldersstraat, het Voorplein, de Vanderschrickstraat, de Paul Dejaerlaan en de Bronstraat zijn ook een bezoek waard om de opeenvolging van architecturale gehelen. De schoolinstellingen in de wijk vormen op zich al een patrimoniale rijkdom en ze bieden een grote schoonheid. Bijvoorbeeld: de gemeenteschool J.J Michel ter hoogte van de nummers 14-16 van de Bordeauxstraat, ontworpen door architect Edmond Quétin.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Erfgoed

1

2

3

1

Aegidium, de monumentale trap2

Aegidium, de feestzaal3

Pelgrimshuis, zicht vanuit het Pierre Pauluspark

Het Pelgrimshuis

Dit grote herenhuis in eclectische stijl kijkt uit over het Pierre Pauluspark (dat vroeger de pri-vétuin was). Het Pelgrimshuis werd in 1905 gebouwd door Adolphe Îrenne en gerenoveerd in 1927. Het gebouw is in 1963 eigendom van de gemeente geworden. Sindsdien vonden al verschillende diensten onderdak in het gebouw. Vandaag worden in de lokalen verschillende ten-toonstellingen georganiseerd. In 2001 werd het Pelgrimshuis geklasseerd voor zijn esthetische kwaliteiten en voor de bijzondere schikking van de binnenruimtes, wat heel vernieuwend was voor die tijd. De typische aaneenschakeling van drie kamers, zoals gebruikelijk in de Brusselse huizen, zien we hier niet terug.

AEGIDIUM

Deze oude bioscoop op het Sint-Gillisvoorplein werd in 1905 gebouwd, kreeg de naam «Aegidium» en werd in 1913 beroemd als «Diamant Palace». Het wordt een van de trendy plaatsen van het Brusselse nachtleven. In 1929 kreeg het gebouw opnieuw de naam Aegidium. De functies veranderden en er wer-den parochieactiviteiten georganiseerd. Vanaf 1929 veranderd Aegidium meerdere keren van eigenaar en bestemming tot de noodzaak tot een renovatie zich in 1985 opdringt. In 2006 wordt het gebouw geklasseerd door het Brussels Gewest. Het wordt op dit moment gerestruc-tureerd door architect Francis Metzger. Een nieuwe opening is voorzien voor 2017.

De binnenkant van het gebouw is spectaculair: een monumentale trap met daarboven een ova-len glasraam, een feestzaal versierd met stucwerk van Moorse inspiratie en bedekt met spiegels, een conferentiezaak in Lodewijk de 15de-stijl. Aegidium biedt 4000 vierkante meter rijkelijk versierde ruimtes.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Erfgoed

1

2

3

4

5

1

Vanderschrickstraat 25 Jean Volderslaan 48 2-3

Vanderschrickstraat, overzicht van het geheel4

Gemeentelijke bibliotheek van Sint-Gillis5

Gebouw 24-28 Romestraat

Vanderschrickstraat

Dichtbij de Hallepoort telt deze straat ver-schillende architecturale gehelen in ver-schillende stijlen. Langs de ene kant zien we een opmerkelijk geheel van 14 huizen in Art Nouveau-stijl, ontworpen door architect Ernest Blérot tussen 1900-1902. Langs de andere kant volgen de neoklassieke gevels elkaar op.

Romestraat 24-28

Voorbeeld van industriële architectuur in Art décostijl. Historisch gezien waren hier de privé-appartementen en de textielketen «Hoguet» ondergebracht. Sinds 1998 hebben de gemeente-lijke bibliotheek en het Maison du Livre onder-dak gevonden in de lokalen.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Groen netwerk en blauw netwerk

De onderzoekszone omvat alle elementen om een project met een groen en een blauw netwerk te implementeren. Naast de groene continuïteit tussen de Hallepoort en het Park van Vorst heeft het grondgebied het geluk te beschikken over een belangrijk hydrologisch erfgoed. We bevin-den ons in de Zennevallei, die rijk is aan bron-nen. Deze waterloop heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Brussel. Hier lie-pen ook enkele zijarmen van de Zenne. De voor-naamste is de Elsbeek die ontsprong bovenaan de … Bronstraat en rond het Moricharplein. Gedurende lange tijd bevonden zich hier de bronnen van het waterdistributienetwerk van de stad Brussel. Bovendien voedden ze ook de Minervafontein op de Grote Zavel en de Keizer Karelfontein aan de Hallepoort.

1

Oud hydrologisch netwerk van Sint-Gillis; we zien het blauwe parcours dat van het Moricharplein tot aan de Hallepoort loopt. (Bron: groep ‘Geschiedenis’ van Morichar en transition_Marie-Claire Van Cutsem, Michel Bastin, Marco Schmitt)

1

De onderzoekszone omvat groene continuïteiten zoals voorgeschreven in het GOP van 2002. Binnen de continuïteit van het Pauluspark en het Moricharplein voorziet het toekomstige groene netwerk immers een par-cours dat van de Hallepoort tot het park van Vorst zal lopen. Deze verbin-ding omvat, onder andere, de oude loop van de Elsbeek die vanaf het Moricharplein tot aan de Hallepoort om daar in de Zenne uit te monden.

Maar ook al telt Sint-Gillis 28 putten, ver-schillende stroompjes en bronnen, toch is de aanwezigheid van het water absoluut niet zichtbaar. Behalve de vijver van het Pauluspark vinden we geen enkele getuigenis van het hydrologische verleden van het grondge-bied. De ontwerpers van de heraanleg van het Moricharplein hadden nochtans water geïnte-greerd in hun project. Dat concept werd echter afgevoerd als gevolg van een relatieve onvei-ligheid van de infrastructuur en door een gebrek aan netheid in het kleine kanaal dat op het plein werd aangelegd. Het doel van het groene en dus ook blauwe netwerk bestaat erin de open-bare ruimtes van de Hallepoort, het Marie Jansonplein, het Pauluspark, het Moricharplein, het de Laveleyepark (metro Horta), het Van Meenenplein en het park van Vorst opnieuw te verbinden en tegelijk het water te benadrukken.Samaritaine

De sortie



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Groen netwerk en blauw netwerk

1

Overstromingskaarten voor het Brussels Gewest. (Bron: BIM)

1

De onderzoekszone omvat een belangrijk hydraulisch netwerk. Het DWC «Voorplein-Morichar» zou een gelegenheid kunnen zijn om dit weer in de kijker te zetten. De overstromingsrisico’s worden binnen de onderzoekszone gekwalificeerd als klein.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

06Het groene netwerk

1

Het groene en blauwe netwerk dat het park van de Hallopoort zal verbinden met het park van Vorst via het Marie Jansonp-lein, het Pierre Pauluspark ,̈ het Moricharplein, het Victor de Laveleyepark en de parken van Vorst en Duden.2

2012: de Geleytsbeek komt weer aan de oppervlakte in Ukkel: voorbeeld blauw netwerk.3

Werken op het Moricharplein door het comité Morichar en transition4

Beplantingen op de balkons: Altitude 81

1

2

3

4

Om in de richting te gaan van de duurzaamheid van deze groene en blauwe verbinding zou-den ook inspanningen gedaan kunnen worden om zoveel mogelijk een «zachte» continuïteit tussen deze plaatsen te garanderen. Het is ook belangrijk om de infrastructuren, het stadsmeu-bilair en de aanwezigheid van plantengroei langs de promenade te versterken, in het bijzonder op het minerale Marie Jansonplein. Dergelijke interventies moeten rekening houden met de biodiversiteit en de bescherming bevorderen van bepaalde soorten die verdwenen zijn of niet beschermd zijn tegen de intensieve verstedelij-king van de wijk.

Tijdens de voorafgaande studie hebben we een burgerbereidheid vastgesteld om projec-ten te implementeren die gebaseerd zijn op dit groene en blauwe netwerk. Het bewonerscomité «Morichar en transition» creëerde bijvoorbeeld «bloemenzones» om de insectenbevolking in stand te houden. Dit comité doet ook voorstel-len ter bevordering van de terugkeer van mus-sen naar de wijk, en dit door de te renoveren daken wat te laten inspringen om zo plaats te maken voor de nesten. Het comité «Altitude 81» lanceerde burgerprojecten voor meer groen. Rond het kruispunt «Dillens» heeft een groep bewoners zich gemobiliseerd rond een land-schapsarchitect om een bloemenpleintje met een bank aan te leggen.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

07Bevolking



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

07Bevolking

1Code Territoire

Nombre total de 0-17

ans


ans

Nombre total de 65 ans et

plus

2012 2012 2012

Moyenne des territoires affichés / / /

RBC 255118.0 730020.0 153716.0


MONNAIES1169 6489 679

47 HAUT SAINT-GILLES 2831 11020 1491

48 PORTE DE HAL 3307 9383 1180

49 BOSNIE 1869 4933 804


* VS: valeur soumise au seuil



Code TerritoireNombre total de 0-17

ans


ans


plus

2000 2000 2000


RBC 201996.0 596408.0 160392.0


MONNAIES983 4951 1239


48 PORTE DE HAL 2988 7976 1335

49 BOSNIE 1827 4313 350





Code TerritoireNombre total de 0-17

ans


ans


plus

1991 1991 1991


RBC 165772.0 619664.0 166695.0


MONNAIES792 4608 965


48 PORTE DE HAL 2666 8591 1257

49 BOSNIE 1612 4747 845





De wijk is dichtbevolkt. Er woont een jonge en heterogene bevolking. De gemeente Sint-Gillis omvat het grootste aandeel niet-Belgen van het BHG, bijna 42% van de bevolking. In Hoog Sint-Gillis trekt de nabijheid van Elsene meer en meer Fransen aan. Het aandeel geïsoleerde mensen is groter dan in het geheel van het Brussels Gewest (minder groot in het lagere deel van het Sint-Gillisvoorplein).

Leeftijd van de bevolking

De zone omvat een groot aandeel jongeren van minder dan 17 jaar oud. Bovendien tellen we hier zeven schoolinstellingen en verschillende openbare ruimtes die dienst doen als ontmoe-tingsplaats voor de jongeren (Moricharplein, het Voorplein, enz.).

0-17 jaar :

• wijk Berckmans-Munthof 14,02%

• wijk Hallepoort: 23,84%

• wijk Hoog Sint-Gillis: 18,45%

• BHG: 22,4%

(Bronnen: IBSA, FOD Economie - Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium; IBSA, FOD Economie - Algemene Directie statistiek - Statistics Belgium)

Tussen 1991 en 2012 zien we een toename van de bevolking binnen de actieve leeftijdscatego-rieën. De bevolkingsgroep van de 65-plussers is

1

Evolutie van de bevolking met betrekking tot de leeftijd in de wijken van de perimeter(1991,2000,2012)(Bron: monitoring van de wijken)

echter kleiner dan het gewestelijk gemiddelde. in 2008 is 10% van de bevolking ouder dan 65 te-genover 17% in het Brussels Gewest. De gemid-delde leeftijd ligt rond de 35 jaar en is dus lager dan het gewestelijk gemiddelde (37 jaar).

Gemiddelde leeftijd:

• wijk Berckmans-Munthof 36,68


• wijk Hoog Sint-Gillis: 36,47

• BHG: 37,53




00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

07Bevolking

1

1

1

2

3

Code Territoire

Part de l'Europe des

15 (hors Belgique)

(%)

Part du reste de

l'Europe (hors

UE28) (%)

Part de

l'Afrique du

Nord (%)

Part de la

Turquie (%)

Part de

l'Amérique

latine (%)

Part de

l'Afrique

subsaharienne

(%)

2012 2012 2012 2012 2012 2012

Moyenne des territoires affichés 25.44 0.87 5.26 0.33 2.94 2.83

RBC 14.95 1.04 4.11 0.87 0.87 2.53

41

BERCKMANS -

HOTEL DES

MONNAIES

31.63 1.4 2.37 0.2 1.73 3.47

47HAUT SAINT-

GILLES27.73 0.98 2.86 0.23 2.61 2.24

48 PORTE DE HAL 21.82 0.61 7.48 0.5 3.51 3.03

49 BOSNIE 20.63 0.53 9.19 0.37 3.88 3


* VS: valeur soumise au seuil <200 habitants< 200

habitants

< 200

habitants

<200

habitants<200 habitants



Situatie van de gezinnen

57,0 % van de gezinnen is geïsoleerd, een record in het BHG. Voor de hele gemeente zien we een daling van de geïsoleerde gezinnen, gaande van oost naar west.

Gemiddelde grootte van de gezin-nen in 2009

• wijk Berckmans-Munthof: 1,65



(Bronnen: ADS)

Eenoudergezinnen

Het gemiddelde aandeel eenoudergezinnen is ongeveer 10% binnen de perimeter ten opzichte van 10,75% voor het hele Brusselse Gewest. De zone van het Sint-Gillisvoorplein heeft het grootste aandeel eenoudergezinnen (13,8%).

Buitenlandse bevolking

De bevolking bestaat uit, en dat is geen verras-sing, een groot aantal buitenlanders. In 2008 heeft 42,1% van de bevolking van Sint-Gillis niet de Belgische nationaliteit. Het gemiddelde van het Brussels Gewest is 32,58%. De meer-derheid van de niet-Belgische bevolking is af-komstig uit de 15 landen van de Europese Unie. Dit is de weerspiegeling van de immigratie van arbeiders in de jaren 60, voornamelijk vanuit de mediterrane landen.

De grootste gemeenschap niet-Belgen wordt ver-tegenwoordigt door de Fransen (14,5% van de niet-Belgen, 6,1% van de totale bevolking),gevolgd door de Portugezen (14,1% van de niet-Belgen), de Marokkanen (12,8% van de niet-Belgen), de Spanjaarden (9,7% van de niet-Belgen) en de Italianen (8,7% van de niet-Belgen).

Let wel, deze statistieken houden geen reke-ning met de «niet-officiële» inwoners. Heel wat arbeiders in de bouwsector keren regelmatig terug naar huis om hun familie te zien. Eigenlijk wonen ze hier in transit. Andere zijn tewer-kgesteld in parallelle en niet-aangegeven tewer-kstellingsnetwerken. Er zijn geen officiële cijfers voor deze illegale inwoners.

1

Aandeel geïsoleerde gezinnen binnen de perimeter (in het blauw) (bron: gemeentelijke fiches voor de analyse van de lokale statistieken in het Brus-sels Gewest_nr. 13) 2

Aandeel eenoudergezinnen binnen de perimeter (in het blauw) (bron: gemeentelijke fiches voor de analyse van de lokale statistieken in het Brus-sels Gewest_nr. 13) 3

Aandeel buitenlanders in de wijken van de perimeter(Bron: monitoring van de wijken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

Code Territoire Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)Revenu moyen par habitant (€)-1993- -1994- -1995- -1996- -1997- -1998- -1999- -2000- -2001- -2002- -2003- -2004- -2005- -2006- -2007- -2008- -2009- -2010- -2011-

41 BERCKMANS - HOTEL DES MONNAIES5831,30 6100,01 6412,80 6592,46 7821,93 8280,44 8787,75 9465,14 9981,61 10194,84 9902,23 10498,70 10848,67 11490,38 12309,42 12954,68 12747,17 12559,62 12789,9747 HAUT SAINT-GILLES5440,11 6209,80 6434,51 6614,66 7677,32 8196,49 8560,09 8966,21 9647,80 9814,72 9947,92 10513,90 10923,63 11404,17 11837,39 12450,37 12547,50 12572,33 12772,3348 PORTE DE HAL3510,50 3802,77 3947,94 4019,56 4597,37 4858,88 5017,72 5261,87 5856,01 6074,40 6136,76 6683,47 6871,14 7485,81 7834,51 8451,02 8329,23 8449,46 8749,08

Moyenne des territoires affichés4763,55 5248,46 5466,70 5598,57 6525,64 6936,45 7248,38 7673,38 8281,32 8479,62 8489,53 9065,72 9381,77 9956,86 10460,72 11074,59 11027,09 11042,36 11290,12RBC 8472,61 8392,98 8665,96 8847,92 9050,79 9373,69 9687,91 9934,40 10486,15 10730,84 10802,91 11270,80 11481,84 11915,62 12270,60 12740,24 12746,18 12592,58 12884,52

* ND: non disponible* ND: non disponible* VS: valeur soumise au seuilPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenusPas d'information sur les revenus

0

3250

6500

9750

13000

-1993- -1995- -1997- -1999- -2001- -2003- -2005- -2007- -2009- -2011-

Zone d’étude RBC

1

2

3

Aandeel buitenlanders in 2012

• wijk Berckmans-Munthof: 53,99%



• BHG: 32,58%


InkomensDe gemiddelde en mediane inkomens van de zone liggen lager dan in het volledige Brusselse Gewest. Er zijn echter ongelijkheden naargelang de bewoners gedomicilieerd zijn in «Hoog» of «Laag» Sint-Gillis. De zones die grenzen aan Elsene benaderen het gewestelijke gemiddelde. De wijk van de Hallepoort ligt onder het gemid-delde van het BHG, bijna 30% lager.

Gemiddelde inkomens per bewoner (€) in 2011:

• wijk Berckmans-Munthof 12789,97

• Wijk Hallepoort: 8749, 08


• BHG: 12884,52

(Bronnen: FOD Financiën; IBSA, FOD Economie - Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium)

1

Aandeel buitenlanders binnen de bevolking 2012 (bron: monitoring van de wijken)2

Gemiddelde inkomens per bewoner in de perimeter, 2011 (bron: monitoring van de wijken)3

Evolutie van het gemiddelde inkomen per bewoner van 1993 tot 2011 (bron: monitoring van de wijken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

08Tewerkstelling



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

08Tewerkstelling

2

1

ActiviteitenpercentageIn Sint-Gillis ligt het activiteitenpercentage (67%) in de zone van de perimeter heel dicht bij dat van het Brussels Gewest (66%). Op het niveau van het gemeentelijk grondgebied zijn evenveel mannen als vrouwen actief op de arbeidsmarkt (mannen 65,3%, vrouwen 53,5%). Het activiteitenpercentage bij de 15- tot 24-ja-rigen ligt hoog (Sint-Gillis 28,7%, BHG 26,7%). Dit kan vertaald worden als een mindere neiging van de jongeren om hogere studies te doen.




• BHG: 66,06%

(Bronnen: BCSS - Actiris; RN)

Werkloosheidspercentage

Het werkloosheidspercentage binnen de peri-meter is groter dan in het Brussels Gewest, 25% tegenover 22,5%.




• BHG: 22,05%

(Bronnen: Bronnen: ACTIRIS; BCSS - Actiris Belgium)

Le taux de chômage de la commune de Saint-Gilles est supérieur à la moyenne bruxelloise. Du point de vue de l’âge, plus on descend vers la gare du Midi, plus les demandeurs d’emploi sont jeunes, contrairement au Haut de Saint-Gilles où le profil est plus âgé. Les taux d’activités sont com-parables à la moyenne régionale.

1

Activiteitenpercentage in 2009(Bron: monitoring van de wijken)2

Werkloosheidspercentage 2009(Bron: monitoring van de wijken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

08Tewerkstelling

1

3

2

3

4

Code Territoire

Part des chômeurs

de longue durée

dans les chômeurs

(%)

Part des chômeurs

de longue durée

dans les chômeurs

(%)

Part des chômeurs

de longue durée

dans les chômeurs

(%)

Part des chômeurs

de longue durée

dans les chômeurs

(%)

Part des chômeurs

de longue durée

dans les chômeurs

(%)

2002 2007 2009 2011 2013

Moyenne des territoires affichés 50.39 67.88 62.57 62.13 63.59

RBC 52.48 65.1 59.38 61.99 63.06

41

BERCKMANS -

HOTEL DES

MONNAIES

51.37 67.52 61.19 60.85 60.42

47HAUT SAINT-

GILLES49.82 66.65 62.5 62.49 62.86

48 PORTE DE HAL 50.47 69.26 63.22 62.34 65.63


* VS: valeur soumise au seuil < 4 chômeurs < 4 chômeurs < 4 chômeurs < 4 chômeurs < 4 chômeurs



Code TerritoireTaux de chômage des

jeunes (%)

Taux de chômage des

jeunes (%)

Taux de chômage des

jeunes (%)

2002 2007 2009

Moyenne des territoires affichés 33.99 35.72 39.14

RBC 31.76 33.31 38.43


MONNAIES29.5 29.47 31.99

47 HAUT SAINT-GILLES 30.94 33.3 35.08

48 PORTE DE HAL 38.74 41.09 45.29





Werkloosheidspercentage bij de jongeren

Het werkloosheidspercentage bij de jongeren is zorgwekkend. De werkloosheid treft ongeveer één jongere op twee voor de statistische sector van de Hallepoort. Bovendien lijkt te situatie te verergeren in de drie statistische sectoren. Voor de Hallepoort gaan we van een gemiddelde van 38,74% naar 45,29% tussen 2002 en 2009. Het gemiddelde in het BHG bedroeg 38,43% in 2009, een veelzeggend cijfer. Als we het gemid-delde berekenen van de drie statistische sectoren (37,45), dan stellen we vast dat de perimeter bin-nen het gewestelijk gemiddelde blijft. De hoge percentages van de Wijk Hallepoort worden ge-compenseerd door de wijk «Hoog» Sint-Gillis.

Aandeel langdurige werklozen

Ongeveer 2 op 3 werklozen zijn zogenaamde «langdurige» werklozen, volgens de statistieken van 2013 (62%). Dit ligt dicht bij het gemid-delde van het BHG (63,06%). Hieruit blijkt het structurele karakter van het probleem van de toegang tot werk.

Aandeel van de kinderen dat naar het beroepsonderwijs georiënteerd wordt

In het kader van het onderwijs worden tech-nische of beroepsscholen vaker gekozen door de jongeren van de wijk. De schoolvertraging treft de jongeren hier veel sterker dan gemiddeld in het Brussels Gewest waar de situatie al alles behalve schitterend is.

Een vrij klein aandeel jongeren studeert ver-der in het hoger onderwijs, vooral in de wijken onderaan de gemeente. In het hoger gelegen deel van de gemeente is het opleidingsniveau van de volwassenen duidelijk hoger en dat weerspie-gelt zich in de studiekeuze van hun kinderen. In de wijken van het lager gelegen deel van de gemeente stelt het kwalificatieniveau problemen op het vlak van de integratie op de arbeidsmarkt.

1

Werkloosheidspercentage bij de jongeren tussen 2002 en 2009 (bron: monitoring van de wijken)2

Percentage langdurig werklo-zen tussen 2002 en 2013 (bron: monitoring van de wijken)3

Aandeel jongere werklozen onder de werklozen (bron: monitoring van de wijken)



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

08Tewerkstelling

La Mission locale

Deze operator bevindt zich aan de Waterloosesteenweg 255, aan de rand van de onderzoekszone. Dit erkende orgaan wordt gesubsidieerd door Bruxelles Formation, Actiris, de Europese sociale fondsen, Cocof, de Federatie Wallonië-Brussel, het BHG en de Gemeente. Deze operatoren begeleiden de werkzoeken-den, organiseren en oriënteren de beroepsoplei-dingen, helpen de jongeren bij het vinden van studentenjobs, enz. Maar de Mission Locale werkt ook aan de sociale samenhang.

Niet ver van de onderzoekszone, op het Betlehemplein, werd in het kader van het lo-pende DWC Bosnië een nieuwe ruimte geo-pend, de «Espace Bethléem», om diensten aan te bieden zo dicht mogelijk bij de bewoners van de wijk, rekening houdend met hun voorkeuren en behoeften. Er worden projecten voor lokale en gemeentelijke ontwikkeling georganiseerd: een «naaicafé» voor de vrouwen van de wijk en een SEL. En de activiteiten rond permanente opleiding van de Mission Locale zullen ook plaatsvinden in de Espace Bethléem.

Het Maison de l’Emploi et de la Formation, Merodestraat 143.

Dit is een eerste onthaal- en informatiepunt voor de werkzoekenden en werklozen: hier wordt hen informatie aangeboden, evenals het administratieve beheer van hun dossier, de bege-leiding bij hun integratieparcours. Het is ook een contacten informatiepunt voor de lokale ondernemingen: hier wordt hen informatie gegeven, krijgen ze persoonlijke oplossingen die aangepast zijn aan de evolutie van hun vragen inzake human resources, het verzamelen en verwerken van werkaanbiedingen, het mobilise-ren van gewestelijke en federale infrastructuren voor tewerkstelling. De opdracht bestaat er ok in de coördinatie te garanderen tussen de lokale integratiespelers. Deze plek is ten slotte ook de plaats van de coördinatie en strategische en ope-rationele reflectie van het lokale bestuur inzake tewerkstelling en opleiding, zodat de coherentie en de impact van de lokale initiatieven inzake tewerkstelling en opleiding versterkt wordt voor de infragekwalificeerde doelgroepen.

Het Maison de l’Emploi groepeert de volgende structuren: de Antenne Actiris, het Plaatselijk werkgelegenheidsagentschap, het CAFA, het stempelkantoor, het Comité van de Werklozen en de Cel Relatie met de werkgevers.

Cenforgil

CENFORGIL is een belangrijke lokale vzw. Ze ligt in een straat dichtbij de zone, maar de actie bereikt de hele Gemeente. Het is een beroep-sopleidingscentrum met als opdracht de bevor-dering van de sociale en professionele integratie van de laaggeschoolde werkzoekenden van het Brussels Gewest. Ze begeleiden de werkzoeken-den bij de verschillende stappen die noodza-kelijk zijn om werk te vinden. Ze werken rond verschillende domeinen: elektriciteit, sport, Horeca, enz.

De «Ateliers du midi» zijn een initiatief dat ontwikkeld werd door Cenforgil en de gemeente Sint-Gillis, gelegen in de Merodestraat 54. Dit centrum in het hartje van de Zuidwijk is gewijd aan de beroepsopleiding en de ontwikkeling van sociale integratieactiviteiten: 1000 m², volle-dig gerenoveerd en ter beschikking gesteld van de werkzoekenden die een beroep willen leren en zo werk willen vinden. Dankzij Europese fondsen (Doelstelling 2, Feder). Twee nieuwe afdelingen zullen gevestigd worden in het aan-grenzende gebouw: één voor de sector van het ecologisch bouwen, gekoppeld aan de afdeling elektriciteit, en de andere binnen de sector van de evenementen en spektakels.

«Village Partenaire» - Ondernemingscentrum

Het Village Partenaire stelt de ondernemers kantoren ter beschikking, evenals een hele reeks diensten die het leven van de onderneming gemakkelijker maken. De opdracht van het Village Partenaire bestaat erin de best mogelijk omstandigheden te creëren voor de leefbaarheid van de projecten van de ondernemers of KMO’s tijdens de opstartfase.

Wat de opleidingsstructuur en de promotie van de tewerkstelling betreft, kan de onderzoekszone rekenen op verschillende operatoren en heel wat initiatieven. Het zou echter interessant zijn om deze in een netwerk te plaat-sen en op een meer gecoördineerde en complementaire manier te laten werken. Hier volgen enkele belangrijke operatoren binnen en in de buurt van de onderzoekszone.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Socio-economische

infrastructuurEconomische activiteiten

Handel

Infrastructuren



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Economische activiteiten

De onderzoekszone «Sint-Gillis centrum» is een dichtbevolkte en gemengde zone. Ze leeft zo intens dankzij de handel, de Horeca en de markt. Deze drie commerciële aspecten en de culturele plaatsen zijn onlosmakelijk verbonden. Ze vullen elkaar aan en creëren zo deze schitterende pool. Het is een kwetsbare sector die onderhevig is aan een sterke concurrentie, niet alles tussen de wijken, maar ook tussen naburige steden, want het Voorplein wordt meer en meer een «cult»-plek die aanbevolen wordt in de gidsen.

Het Voorplein is het dynamische centrum van de commerciële zone. De markt is al sinds lange tijd de laatste dagelijkse markt in Brussel. Dankzij de terrasjes van de cafés en de winkelkraampjes heerst hier een unieke sfeer, zeker sinds het plein een volledige voetgangerszone geworden is. Aan de basis ontwikkelde de handel in deze zone zich echter langs een steenweg, zoals vaak het geval is binnen de «eerste kroon» van Brussel. Na verloop van tijd heeft de handel zich dan uitgebreid langs andere assen: Jean Volders, Munthof, Overwinning, enz. Ter hoogte van de Bareel splitst de commerciële wandeling zich in een «vork» die richting zuiden naar de Alsembergsesteenweg en de Waterloosesteenweg loopt.

De Horeca is de sector binnen de onde-rzoekszone die het best draait. Sinds tien jaar kent de Horeca een ware opmars met regelmatig de opening van nieuwe etablissementen. Ze zijn gericht op heel uiteenlopende doelgroepen: volks, trendy, etnisch, alternatief, enz. Naast de «historische» cafés L’Union en Le Verschueren vinden we de trendy plaatsen (Maison du Peuple, La Pompe, Le Dillens, Les Trois Frères), maar ook biologische restaurants, nieuwe Poolse, Braziliaanse, Afrikaanse cafés, enz. Binnen de onderzoekszone zijn cafés en restaurants goed voor één commerciële oppervlakte op vijf. De wereldwijde mode van de terrasjes heeft ook Sint-Gillis niet gespaard. De straten en kruispunten vullen zich dus met tafeltjes.

Naast de Horeca blijft ook de handel functione-ren met een wisselend succes. De voorbije jaren is de kwaliteit van het aanbod gedaald, maar ook het aantal klanten. Met 10 000 voorbijgangers per dag en een aantrekkelijke identiteit rond het Voorplein beschikt Sint-Gillis nochtans over een enorm potentieel dat vandaag eigenlijk onvoldoende benut wordt. Er zijn meer klanten dan in de Bailliwijk of de Dansaertstraat en bijna evenveel als op de Guldenvlieslaan. Bovendien noteert de Waterloosesteenweg een daling van 5% en kennen de Fortstraat en de Jean Voldersstraat een daling van 17% tussen 2007 en 2012 (zie hoofdstuk mobiliteit/voetgangers).

We halen verschillende redenen aan om de min-der snelle groei van de handelszaken «buiten de Horeca» in de wijk te verklaren:

• de slechte kwaliteit van de openbare ruimte en de files waardoor de commerciële «wan-deling» absoluut niet aangenaam is (zie hoofdstuk mobiliteit); ook het commerciële aanbod wordt steeds minder aantrekkelijk. Er zijn minder en minder buurtwinkels van goede kwaliteit;

• de commerciële identiteit is onvoldoende gedefinieerd;

• te weinig dynamiek en originele investeringen;

• het ontbreken van uithangborden, bekende locomotieven;

• leegstaande handelspanden (vooral in de Fortstraat),

• verouderde uithangborden,

• een negatief imago door de staat van bepaalde etalages, door de «alles-aan-één-euro»-winkels, door de vermenigvuldiging van de gsm-winkels, het uitzicht van de straat, de verlichting, de netheid, enz.

• de verandering van de gewoontes van een steeds minder «traditionele» bevolking die de wijken van de stad en de markten verlaat voor andere manieren van winkelen: supermarkten, Ikea, enz.

• de concurrentie van andere stadscentra, die een beter imago en een duidelijk gedefi-nieerde commerciële identiteit hebben: de wijk Bailli, Dansaert, Sint-Jakob, enz.

• De concurrentie van andere Belgische en Buitenlandse steden door een grotere mobili-teit van de klanten. Een niet te verwaarlozen deel van de gebruikers zijn bezoekers of toeristen, want de wijk werd opgenomen in en wordt gewaardeerd door de toeristische gidsen, onder andere voor de sfeer en de Art Nouveau.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Handel

Type handelszaken

In oktober 2014 telde Atrium binnen de zone «Centrum Sint-Gillis», die in grote lijnen ove-reenstemt met onze onderzoekszone, 240 han-delszaken. In volgorde van belangrijkheid:

Enkele grote merknamen: Match, Di, Brico en Zeeman en ook 4 apotheken (1,6%) en 1 geldau-tomaat (0,4%). De winkels zijn «vrij klassiek» en hebben vaak oude en vuile etalagegevels en uithangborden. Aanwezigheid van verouderde uithangborden (5 getelde uithangborden - 2%).22 leegstaande handelszaken werden in 2014 door Atrium geteld aan de Waterloosesteenweg.

De commerciële mix is dus gevarieerd en evenwichtig en maakt het mogelijk om in de wijk «te blijven» en er bijna alles te vinden. Er zijn heel wat boekhandels en tweedehandsboe-kenwinkels binnen de zone en errond. Sinds 2007 verbiedt een gemeentelijk reglement de opening van nachtwinkels en phone shops bin-nen de perimeter.

Document de travail – version du 17/3/15 - p. 6/7

4. Surfaces commerciales

La base de données Oligo comprend 690 commerces/ surfaces commerciales répertoriées dans le périmètre CQD Morichar Les données exactes concernant les surfaces disponibles doivent encore être comparées entre les différents supports et sources.

4.1 Mix commercial Globalement :

Alimentation; 81Combustible et

matériel de transport; 10

équipement de la maison; 67

équipement de la personne; 70

horeca; 139

service; 128

soins de la personne; 83

vide ou disponible; 83

Type de commerces - périmètre CQD MoricharMars 2015




équipement de la personne; 53horeca; 30

service; 25



Type commerces - chaussée de WaterlooMars 2015

Document de travail – version du 17/3/15 - p. 6/7

4. Surfaces commerciales

La base de données Oligo comprend 690 commerces/ surfaces commerciales répertoriées dans le périmètre CQD Morichar Les données exactes concernant les surfaces disponibles doivent encore être comparées entre les différents supports et sources.

4.1 Mix commercial Globalement :




équipement de la personne; 70

horeca; 139

service; 128



Type de commerces - périmètre CQD MoricharMars 2015




équipement de la personne; 53horeca; 30

service; 25



Type commerces - chaussée de WaterlooMars 2015

1

2

3

4

1

Type handelszaken zone «centrum Sint-Gillis». (bron: ATRIUM)2

Type handelszaken peri-meter DWC Morichar en Waterloosesteenweg. (bron: ATRIUM)3 & 4

Commerciële mix aan de Waterloosesteenweg



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Handel

Waarderingen en netheid van de etalages en uithangborden

In oktober 2014 deed Atrium de volgende vaststellingen:

Deze cijfers bevestigen het adjectief «klas-siek» om de handelszaken in de wijk te kwa-lificeren. Dat wil zeggen zonder duidelijke identiteit, noch vernieuwing. Het uitzicht, de netheid, het verouderde karakter blijken ook uit deze cijfers. Daarom steunt de Gemeente Sint-Gillis, in partnerschap met Atrium, het project

1

2

3

1

Staat van de etalages (bron ATRIUM)2

Staat van de uithangborden (bron ATRIUM)3

Staat van de terrassen (bron ATRIUM)

«ARCHITECTURALE TRIEVEN» dat de oorspronkelijke architectuur van de etalages wil benadrukken (Jean Volderslaan en Voorplein).

Bovendien zorgde ATRIUM al voor de verwi-jdering van 60 verouderde uithangborden bin-nen de perimeter.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Handel

Welke toekomst voor de Fortstraat?

De Fortstraat is de meest «noodlijdende» win-kelstraat van de onderzoeksperimeter. Enkele ja-ren geleden strekte de markt zich nog uit tot aan de Théodore Verhaegenstraat en men vond er aantrekkelijke kramen, zoals een vogelhandel en een drogist. Ondanks de komst van de biowin-kel, de platenwinkel Arlequin en de aanwe-zigheid van het Cultureel Centrum Pianofabriek, die steeds actiever worden, sluiten de winkels één na één en daalt de kwaliteit. Een van de verkla-ringen is dat deze straat als een doodlopende straat is die uitgeeft op de drukke en weinig le-vendige as van de Théodore Verhaegenstraat. We zien dat de hoge frequentatie van de andere assen te danken is aan de verbinding «Van Meenen-Voorplein», maar ook aan het metrostation, de Hallepoort en de Marollen/Stadscentrum.Een van de belangen van dit wijkcontract wordt de definitie van een nieuwe identiteit voor deze zone. Deze straat zou ook plaats kunnen bie-den aan de vele vzw’s en verenigingen die de dynamiek van Sint-Gillis uitmaken, als aanvul-ling op de gemeentelijke spelers die al actief zijn in de straat (MaisonEcohuis, Maison du web, Pianofabriek, …).

1

1

Staat van de handelszaken in de Fortstraat. Heel wat leegs-taande of gesloten handelsza-ken werden opgemerkt tijdens de waarneming

De renovatie van de gebouwen van Blokker waar-bij woningen voorzien zijn op de verdiepingen (Fort en Waterloo) en de toegankelijkheid van de handel langs de kant van de Fortstraat zijn ook gepland.

Bareel, De Jaerstraat, Van Meenen

Het Van Meenenplein heeft een positief imago ondanks de geparkeerde wagens die er voor-tdurend staan. De markt en de rommelmarkten zijn een gelegenheid om het plein eens anders te bekijken. De omringende cafés draaien goed. Het is er rustiger dan op het Voorplein, maar het aanbod is even gevarieerd.De Paul Dejaerlaan is breed en heeft een mooi uitzocht op het gemeentehuis en de Bareel en ook een rechtstreekse toegang tot de metro. De winkels draaien vrij goed en worden soms vernieuwd. De Bareel heeft een imago- en comfort-probleem dat nog groter is dan dat van de Waterloosesteenweg. Het is een onmogelijk kruispunt met smalle voetpaden en daarom is een gevoel van comfort en gezelligheid hier moeilijk haalbaar. Toch is de frituur die de hele nacht open is gekend in het hele Gewest. En sommige volkscafés zorgen voor een warme sfeer. Het project dat op tafel ligt verandert de huidige inrichting niet fundamenteel aangezien we de kruispuntfunctie met zes toegangswegen beves-tigen door de voetpaden lichtjes te verhogen.Deze drie plaatsen hebben een heel groot com-mercieel potentieel. Het is een aaneenschakeling van drie verschillende en complementaire open-bare ruimtes.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Handel

Inrichting van de kruispunten

De voorbije jaren zien we een nieuwe aandacht van de caféhouders voor de kruispunten van de onderzoekszone. Het café «La Pompe» en «Le Dillens» hebben het imago van deze plek veranderd door terrasjes neer te zetten. Het zou interessant zijn mocht het wijkcontract zich over andere kruispunten buigen: Metaal/Munt, Waterloo/Munt, Demeur/Waterloo, Dillens/Munt en Berckmans/Munt bijvoorbeeld.

2

1

1

Voorstel voor de inrichting van het Julien Dillensplein (bron-nen: Benjamin Raickman, Dillens Bar, Gaëtan Deswarte Landschapsarchitect DPLG).2

Het café La Pompe

Besluiten

De wijk heeft een enorm potentieel en veel klan-ten. De kwaliteit van het aanbod moet ech-ter verbeterd worden en er moet een duidelijke commerciële identiteit komen. Twee pistes die complementair kunnen zijn: buurtwinkels met kwalitatief hoogstaande voedingsmiddelen (als aanvulling op de markt, de slagerij «Gaston», de biowinkel, enz.) en de cultuur, de kunst en de creatie (als aanvulling op de boekhandels en tweedehandsboekenwinkels, maar ook de vele kunstenaars en ontwerpers waarmee de wijk geassocieerd wordt).Verder werd in vele steden ook al aangetoond dat het commerciële succes rechtstreeks afhangt van de kwaliteit van de openbare ruimte. Rustiger verkeer, voetgangerszones, bredere voetpaden, groen, netheid, harmonie en een goede ver-lichting zijn allemaal aspecten die noodzakelijk zijn om het overleven van deze commerciële as te garanderen. Nu is deze as kwetsbaar en wordt ze bedreigd door de concurrentie van andere omlig-gende commerciële wijken, maar vooral door het stadscentrum waarvan het voetgangersproject een schaduw zal werpen over alle «historische» winkelstraten van Brussel.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Infrastructuren

Kantoren en ondernemingen

Binnen de perimeter hebben we één grote onder-neming geteld: Schindler (Stenen-Kruisstraat), een internationaal merk binnen de productie van liften. Er liggen verschillende kantoren binnen de perimeter, ze bezetten de benedenverdiepin-gen of net de verdiepingen van de gebouwen. We zien hier ook veel zelfstandige activiteiten, zoals advocatenkantoren, notarissen, architecten, gra-fische vormgevers.

Infrastructuren

De zone telt verschillende educatieve polen: lager en hoger, technisch en kunstonderwijs. Naast de sportterreinen van het Moricharplein, het Marie Jansonplein en de petanquebaan omvat de peri-meter niet veel specifieke sportinfrastructuren. Er is vraag naar en behoefte aan de creatie van een nieuwe structuur die andere activiteiten zou kunnen onthalen.

In de buurt van de perimeter vinden we het zwembad Victor Boin en het sportcentrum van de Ruslandstraat 41 waar Sint-Gillis Sport in ondergebracht is. Volgens ons interview met de Jeugddienst is er vanuit de bevolking een heel grote vraag om deel te nemen aan de spor-tactiviteiten. Zo zitten het sportcentrum in de Ruslandstraat en de klimactiviteiten van de AMO volledig vol. De gemeentedienst wenst de creatie van een nieuw centrum met lokalen voor sport en activiteiten voor de jeugd.

1

2

3

4

5 6

1

Buitenschoolse sportlessen2

School Peter Pan3

Buitenschoolse sportlessen4

Zwembad Victor Boin5

AMO-parcours6

Cultureel Centrum Jacques Franck

De perimeter biedt een brede waaier aan infrastructuren en diensten. We tellen verschillende vzw’s, minstens zeven scholen en twee grote culturele centra. Er is echter wel een gebrek aan sportinfrastructuur en lokalen voor de opvang van jongeren.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Infrastructuren

Opvang voor kleine kinderen

Sint-Gillis telt 6 gemeentelijke kinderdagver-blijven en verschillende vzw’s of privéorganisa-ties die een opvangdienst of kinderdagverblijf garanderen.Toch blijft de opvang van jonge kinderen een probleem, net als in de rest van het Brussels Gewest. Daarom is een van de doelstellingen van het Wijkcontract ook de creatie van een kinder-dagverblijf binnen de perimeter.

• wijk Berckmans-Munthof: 0,36



• BHG: 0,32

(Bronnen: ACTIRIS; BCSS - Actiris Belgium)

1

1

Totaal aantal plaatsen binnen de opvangomgeving per kind, 2013 (bron: monitoring van de wijken)2

Overzicht van de infrastructuren SUEDE36



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

09Infrastructuren

Scholen

Opvang voor kleine kinderen• Kinderdagverblijf Les Bengalis:

Retoricastraat 11

• Kinderdagverblijf Marie Janson: Bronstraat 61

• Zonnebloem: Munthofstraat 50

• Het Kinderdagverblijf Zigomar-Tintamar: Overwinningsstraat 63

Basis

• Gemeenteschool J J Michel: Bordeauxstraat

• Gemeenteschool Peter Pan: Retoricastraat

• Basisschool Victor Horta: Studentenstraat

• School Ulenspiegel: Van Meenenplein

• Institut des Filles de Marie: Théodore Verhaegenstraat

• BasisSchool De Bron Sint-Gillis: Bronstraat

Secundair

• Athénée Royal Victor Horta: Retoricastraat

• Centre communal d’ens. techn. Pierre Paulus: Stenen-Kruisstraat

• École des Filles de Marie : Théodore Verhaegenstraat

Hoger

• ESA Saint-Luc: Moricharplein

• Académie des Beaux-Arts Jean-Jacques Gailliard: Munthofstraat

Gespecialiseerd:

• École du Parvis: Munthofstraat, Coenenstraat

Sociocultureel

• Het Pelgrimshuis

• Cultureel Centrum Jacques Franck

• PianoFabriek

• Gemeentelijke bibliotheek en het boekenhuis

• Atelier du Web

• CEMO ( centre d’éducation en milieu

ouvert)

• Centre Familial Belgo-Immigré

• Centre Hellénique & Interculturel de Bruxelles

• Entr’ages asbl

• Le salon d’Art (kunstgalerij)

• Les yeux Gourmands

• Museum van de lift

• Théâtre le Poème

• Theorema (kunstgalerij)

• Aegidium

• AMO-parcours

• Codes

• Wijkantenne Voorplein

• Le Clos

• La Pièce

• Le Bazar jongerencentrum, Académie des Beaux-Arts Jean-Jacques Gailliard: Munthofstraat

Sports

• Boulodrome Charles Picqué

• Sportzaal Metaalstraat

• AMO-parcours

Sportterrein

• Moricharplein

• Marie Jansonplein



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

De mobiliteit is heel belangrijk geworden voor onze stadswijken. Ze bepaalt de kwaliteit van de openbare ruimte, maar ook de tewerkstelling, de eco-nomie, het merkimago, de gezondheid, de handel, het toerisme en de le-venskwaliteit. We stellen twee tegenstrijdige trends vast: een stijging van de bewoners die gebruik maken van de zachte mobiliteit, van het openbaar vervoer en de multimodaliteit tegenover een toename van de verkeersops-toppingen, voornamelijk te wijten aan het doorgaand verkeer.

Gewestelijke reglementaire plannen

«Om dit hoofdstuk aan te vatten kan het nuttig zijn even de doelstellingen en de acties te over-lopen die voorzien zijn in het «Plan Iris ii», dat onlangs werd toegepast door de Brusselse rege-ring en dat vandaag van kracht is:

«Het Gewestelijk mobiliteitsplan is een stra-tegisch oriëntatiedocument voor het verplaat-singsbeleid. Het wil iedereen de mogelijk garan-deren om zich doeltreffend te verplaatsen om te leren, te werken, zich te ontspannen. Met andere woorden: om aangenaam te leven in Brussel. De diagnose waarop het plan gebaseerd is laat er geen twijfel over bestaan: als we het huidige beleid aanhouden, dan worden we bedreigd door verkeersopstoppingen met hun bijhorende socio-economische en milieuoverlast.

De doelstelling van het plan is onder andere de actieve transportmodi te bevorderen, zoals fiet-sen of wandelen, als alternatief voor de wagen, in het bijzonder voor kleine afstanden.

Gemeentelijk Mobiliteitsplan (GMP)

Tot op heden heeft de gemeente Sint-Gillis geen GMP.

1

2

3

1

Tram 812

Sint-Gillisvoorplein voor de voetgangerszone er kwam3

Fietser in de straten van Sint-Gillis



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

1

Evolutie van de verschillende modi die minstens één dag per week gebruikt worden door de Brusselaars die verklaren er minstens één te gebruiken (één keer per week) naast het wandelen (bron: MOBEL 1999 en BELDAM 2010)

1

Modale aandelen

Er bestaan helaas geen cijfers over het modale aandeel per gemeente of statistische sector. Verschillende factoren brengen ons echter tot de hypothese dat de modale aandelen ten gunste van de zachte mobiliteit in Sint-Gillis boven het gewestelijk gemiddelde liggen:

• het inkomen per inwoner in de statistische sectoren van de onderzoekszone ligt heel wat lager dan het gewestelijk gemiddelde, vooral in «Laag» Sint-Gillis. Welnu, uit studies blijkt de rechtstreekse relatie tussen het inkomen en het bezit van een wagen;

• de onderzoekszone wordt heel goed bediend door het openbaar vervoer, gedeelde fietsen en wagens, taxi’s;

• de onderzoekszone ligt dichtbij het stad-scentrum, de werkplekken, de culturele, commerciële, recreatieve, sportieve, educatieve en dienstenpolen;

• Binnen onze onderzoekszone is het niet absurd om rekening te houden met de iden-titeit van een deel van de bevolking met een

«progressief» profiel wat mobiliteit betreft. Deze groep bestaat uit stedelijke actieve jongvolwassenen die bewust hun verplaat-singsgewoonten veranderd hebben en opteer-den voor de zachte mobiliteit. Sint-Gillis trekt al lange tijd dit «alternatief» bewonersprofiel aan van kunstenaars, intellectuelen, progres-sieve en geëngageerde mensen. Het aantal vzw’s, spontane projecten, culturele plaatsen, straatfeesten en sociale engagementen getuigt daarvan.

Multimodaliteit

De recente studie van het Kenniscentrum van de mobiliteit (De verplaatsingsgewoonten in Brussel: diepteanalyses / Kenniscentrum van de mobiliteit - Brussels Hoofdstedelijk Gewest - 2012) werpt een bijzonder verfijnd en compleet nieuw licht op de gewoonten van de Brusselaars wat mobiliteit betreft.

Zo lezen we:

«het exclusieve gebruik van de auto kent een (sterke) terugval, vooral als bestuurder (-11,3 punten). Want het aantal personen dat heeft ver-klaard enkel het openbaar vervoer of de fiets te nemen, is gestegen (respectievelijk +6,3 en +1,8 procentpunten). Dat betekent dat de mono-modale profielen ‘Openbaar vervoer’ en ‘Fiets’ voortaan globaal genomen hetzelfde aandeel hebben als de monomodale profielen ‘Auto’.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

De multimodale gewoonten zijn absoluut aan het toenemen (…) en ze vertegenwoordigen 44,6% van de personen, ofwel een toename van 5,6 procentpunten. En ook hier is de enige com-binatie die erop achteruitgaat (met de helft), de combinatie auto als bestuurder-auto als passa-gier (-4,5 procentpunten), voornamelijk in het voordeel van het gebruik van de auto in combi-natie met het openbaar vervoer (+2,6), eventueel ook met de fiets (+2,2). De combinatie fiets-openbaar vervoer gaat er eveneens op vooruit (+1,9).

Het lijkt dus duidelijk dat de gewoonten van de Brusselaars zijn geëvolueerd naar meer multimo-daliteit en veel minder dan vroeger gericht zijn op de auto alleen. Zo daalt het totale aandeel van de exclusieve autogebruikers, met inbegrip van de combinatie auto (bestuurder)-auto (pas-sagier), van 51,7% naar 31,0%.»

Het «Kenniscentrum van de mobiliteit» onde-rzocht drie categorieën op basis van een reeks sociaaldemografische variabelen. Uit deze krui-singen wordt vooral weerhouden dat:

• de Brusselaars die exclusief de auto ge-bruiken een ouder en mannelijker profiel hebben (54,3%);

• de laaggeschoolden (zonder diploma of met een diploma lager onderwijs) beter verte-genwoordigd zijn binnen de niet-gebruikers van de auto;

• de actieve individuen proportioneel met meer zijn binnen de gebruikers van de auto

1 2

1

Erg storende paal voor de doorgang van de voetgangers en slecht geplaatst bord, onlees-baar voor de voertuigen.2

chaotische bewegwijzering op de grond

(al dan niet exclusief). De kruisingen met variabelen gekoppeld aan de infrastructuur of de samenstelling van het gezin hebben dan weer aangetoond dat:

• de individuen die deel uitmaken van gezin-nen met kind(eren) proportioneel met meer zijn binnen de gebruikers van de auto (al dan niet exclusief);

• in vergelijking met de niet-gebruikers van de auto zijn er immers vier keer meer bezit-ters van een tweede wagen binnen de groep van de gemengde gebruikers, en zeven keer meer binnen de groep van de exclusieve autobestuurders.

De cijfers met betrekking tot de multimodaliteit zijn helaas niet beschikbaar per gemeente.

Bewegwijzering

De bewegwijzering is voor verbetering vatbaar, zeker die voor de voetgangers en de fietsers. Hier moet men ook rekening houden met het intercommunale onderzoek dat in 2013 werd uitgevoerd.

Voetgangers

Volgens ons moeten op schaal van een duurzaam wijkcontract de zachte modi, en in het bijzon-der het wandelen, verkozen worden boven alle andere verplaatsingsmodi.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

Er zijn twee openbare ruimtes die bijzonder comfortabel zijn en die aangepast zijn aan de voetgangers: het Voorplein, de Fortstraat en de Jean Voldersstraat. De wijk telt veel aange-name, comfortabele en boomrijke straten met voldoende brede voetpaden. Uit onze enquête blijkt echter dat alle mensen op de vraag naar de plek waar ze het minst van houden binnen de zone antwoorden: het Marie Jansonplein en, ver-rassender, de Waterloosesteenweg.

Uittreksel uit «het Kenniscentrum van de mobiliteit - Brussels Hoofdstedelijk Gewest» - 2010:

«Uit de Mobel-enquête blijkt dat 27,6% van de verplaatsingen die de Brusselaars doen op een gemiddelde dag te voet gebeurt (Hubert et Toint, 2002) en dat is dit nog een onder-schatting, omdat heel wat verplaatsingen die niet hoofdzakelijk te voet gebeuren binnen het traject van deur tot deur toch een stuk te voet omvatten (Montulet et al., 2007). En toch is uit een recente studie de omgekeerde relatie naar voor gekomen tussen het aandeel verplaatsin-gen te voet en de investeringen ten voordele van de voetgangers. De studie onthult ook de grote diversiteit aan bestaande «sferen» in Brussel die gunstig zijn voor het wandelen, maar de weinige inrichtingen die tot op heden plaatsvonden.»

Op de schaal van een wijk als deze van de onde-rzoekszone moeten we erop wijzen dat onze voetpaden in de eerste plaats een manier zijn om de voetganger te scheiden van de andere weggebruikers en dat ze in dat opzicht geen voorwaarde zijn om de wandelen. Het theo-retische aanbod voor de voetganger bestaat in werkelijkheid uit zo goed als de hele openbare ruimte, ook al is een deel ervan specifieker op hem gericht: voetpaden, voetgangerszone, zone «20», park, groene wandeling, enz.

Ook al is de situatie de voorbije jaren sterk ver-beterd, toch is er nog veel werk aan de winkel om van het centrum van Sint-Gillis een zone te maken die echt comfortabel is voor de voe-tgangers. De verbindingentussen de openbare ruimtes, de breedte van bepaalde voetpaden, het ontbreken van beveiligingsplateaus bij bepaalde oversteekplaatsen, de bewegwijzering, … Heel wat punten zijn voor verbetering vatbaar en een wijkcontract kan een opportuniteit zijn om de situatie te verbeteren.

1

Het kruispunt van de Bareel van Sint-Gillis is een van de gevaarlijkste kruispunten voor voetgangers

1

Voetgangersstromen

De onderzoeksperimeter telt heel grote voe-tgangersstromen. De tellingen die Atrium heeft uitgevoerd binnen de uitgebreide onderzoeks-perimeter bevestigen de belangrijke plaats van het wandelen. Op zaterdagnamiddag zijn er pieken van 2500 voetgangers/uur. De passages die in de buurt komen van de 10 000 voetgan-gers per dag zijn voornamelijk geconcentreerd rond het Voorplein. Hier komen meer voe-tgangers dan in de Dansaertstraat (7773) of de Baillistraat (6445) en bijna evenveel als in de Guldenvlieslaan (13815).



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

1

Passage voetgangers per dag. (bron ATRIUM)2

Kaart met het gemiddeld aantal voetgangers per dag (tussen 10 en 18 uur) (bron: ATRIUM)

2

Toch neemt het aantal voorbijgangers met de helft af in de richting van de Hallepoort en de Bareel (5000 - 7000 voetgangers/dag). Het is dus de «pool» Voorplein die de motor is van deze stroom voetgangers en niet de assen zelf.

Toch is de vergelijking tussen de tellin-gen van 2007 en 2012 zorgwekkend. De Waterloosesteenweg verliest 5% van zijn klan-ten en de Fortstraat en de Jean Voldersstraat 17%. Welnu, gezien de evolutie van de modale verplaatsingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de uitstekende connectiviteit van de commerciële zone met het openbaar vervoer, de lokale bevolkingsdichtheid, de nabijheid van andere wijken met bewoners met mooie inko-mens en de parkeermeters die het bovengronds parkeren binnen de commerciële zone onder-tussen gemakkelijker gemaakt hebben door een uitstekende rotatie, kunnen we de mobiliteit of het parkeerprobleem zeker niet met de vinger wijzen als verklaring voor deze daling van het aantal klanten. Bovendien is het Horecabezoek op het Voorplein geëxplodeerd dankzij de ope-ning van nieuwe succesvolle bars en restaurants. Door de creatie van de voetgangerszone kon-den de terrassen uitbreiden en dat maakte deze plaats aantrekkelijker en comfortabeler.

Wij schuiven drie groepen argumenten naar voor ter verklaring van de daling van het bezoek aan de commerciële assen:

• Het steeds minder aantrekkelijke com-merciële aanbod, een weinig gedefinieerde commerciële identiteit, weinig dynamiek en originele investering, het ontbreken van uithangborden, leegstaande handelspan-den (vooral in de Fortstraat), verouderde uithangborden, een negatief imago (zie hoo-fdstuk «handel»).

•• de verandering van de gewoontes van een

steeds minder «traditionele» bevolking die de wijken van de stad en de markten verlaat voor andere manieren van winke-len: supermarkten, Ikea, enz. Maar ook de concurrenten van andere stadcentra met een beter imago: de wijk Bailli, Dansaert, Saint-Jacques, Sint-Jakob, enz.

•• de slechte kwaliteit van de openbare ruimte

en de files waardoor de commerciële «wandeling» absoluut niet aangenaam is. De voetpaden van de Waterloosesteenweg zijn op sommige plaatsen te smal voor de voetgangersstroom en ze staan soms vol met stadsmeubilair. De minimale breedte om comfortabel te wandelen bij een dergelijke voetgangersstroom zou groter moeten zijn dan 2m50 (gebruik van de formule van het studiebureau «Transitec»)

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

1

Plaats voor de voetgangers op de weg (%) per statistische sector. (Bron: monitoring van de wijken)

2

Plaats voor de voetgangers op de weg (%) tussen 2005 en 2013 (bron: monitoring van de wijken)

2

Plaats voor de voetgangers op de weg (%)

De plaats voor de voetganger op de weg is min-der dan de helft van de openbare ruimte. Dit ligt ver onder het gewestelijk gemiddelde. Tussen 2005 en 2013 kwam er echter een verbetering (aanleg van verhogingen, verbreding van be-paalde voetpaden, enz.) Opgelet, wanneer we echter de Waterloosesteenweg volgen tussen het Voorplein en de Bareel, dan daalt het aandeel tot 30% ruimte voor de voetgangers tegenover 70% enkel voor de auto’s. Dit is volledig in strijd met het modale aandeel van de gebruikers van de wijk en veel minder dan het gewestelijk gemiddelde.

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

Zone 30

Tussen 2003 en 2010 is Sint-Gillis geëvo-lueerd van 0 naar 50% wegen in «zone 30». Binnen onze perimeter lag een stuk van de Retoricastraat en van de Lyceumstraat en de Steensstraat. Nadien zijn er nog regel-matig nieuwe straten bijgekomen binnen onze onderzoekszone: Overwinningsstraat, Spinnerijstraat, Smidsestraat, Moskoustraat, Jourdanstraat, Vlasfabriekstraat, Romestraat, Coenenstraat, Parmastraat, Mont-Blancstraat, Studentenstraat en de andere delen van de Retorica- en de Lyceumstraat. Er moet enkel nog een deel van de bewegwijzering geplaatst worden voor deze straten.

1

Plan zones 30 op het grondgebied van de gemeente Sint-Gillis2

Bushalte 48 tegenover de Hallepoort. Het voetpad wordt ingenomen door het stadsmeu-bilair; de doorgang verloopt moeilijk, zowel voor de voe-tgangers als de mindervaliden

1

2

Mindervaliden / comfort openbare ruimte

De inrichtingen binnen de onderzoeksperime-ter zijn zeker voor verbetering vatbaar. Voor de mindervaliden is de toegankelijkheid tot de acti-viteiten en de vervoersmiddelen (vooral de me-tro) niet gemakkelijk. Het stadsmeubilair maakt de doorgang voor een rolstoel vaak moeilijk. Dat geldt ook voor de bushalte 48 tegenover de Hallepoort. Heel wat oversteekplaatsen hebben nog geen verlaagde randen.

Nog opmerkingen • Rond het Voorplein zijn verschillende overs-

teekplaatsen voor voetgangers vrij moeilijk in de praktijk

• Het parkeren op de hoeken van bepaalde kruispunten leidt ook tot problemen, in het bijzonder aan de geldautomaten zoals ter hoogte van de Bareel

Bovendien zijn de belangrijkste openbare ruimtes vrij slecht met elkaar verbonden:

• Het Pauluspark en het Marie Jansonplein, ondanks twee oversteekplaatsen met verkeerslichten; de fases van de verkeerslich-ten zijn te kort en de wachttijd is te lang; Bovendien ontstaan er vaak files door stilstaande voertuigen op de oversteekplaat-sen voor de voetgangers

• Het Marie Jansonplein is slecht verbonden met het Voorplein.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

GFR

Drie GFR’s (Gewestelijke Fietsroutes), waar-van er twee samenkomen op het Dillensplein, doorkruisen of lopen langs de perimeter (zie kaart p.100) :

• De «A», een ronde route die langs de westkant langs de vijfhoek loopt en aan de oostkant langs het centrum via Schaarbeek, Etterbeek en Elsene

• De «9» die Laag Sint-Gillis verbindt met het centrum van Anderlecht en dan Neerpede

• De GFR «8» loopt langs de zuidwestkant van de perimeter en verbindt de Wetstraat met Drogenbos via Sint-Gillis en Vorst.

Verschillende trajecten en kruispunten zullen door Brussel Mobiliteit ingericht worden tussen 2015 en 2017, maar ze bevinden zich allemaal buiten de perimeter (vooral in de Merodestraat).

De GFR A/9 die door Laag Sint-Gillis loopt is verre van optimaal en functioneel. Ze is slechts gedeeltelijk bewegwijzerd. In de Vanderschrickstraat moeten de fietsers en ge-vaarlijke BEV nemen, zo smal is de weg. Niets vertraagt de wagens die uit de andere richting komen en soms toeteren terwijl het hier eigenlijk toch om een route gaat die speciaal werd aange-legd voor fietsers.

Behalve Laag Sint-Gillis lijkt het wel of de gemeente vreemd genoeg vermeden wordt door de gewestelijke fietsroutes. Misschien kan dit gedeeltelijk verklaard worden door het reliëf. Maar vandaag moeten het exploderende mo-dale aandeel van de gemeente en het succes van de elektrische fietsen dit gegeven veranderen. De «groene wandeling» Hallepoort - Park van Vorst, die reeds geprogrammeerd werd in het GOP 2002, is een gelegenheid om een vei-lige route toe te voegen aan het centrum van Sint-Gillis.

Villo-Station / Gedeelde fietsenEr zijn drie «Villo»-stations binnen de perimeter:

-Station nr. 65SINT-GILLISVOORPLEIN - WATERLOOSESTEENWEG 65-69

Ondanks een aanzienlijke stijging van het aantal fietsers, blijft de fiets te weinig aanwezig in het Brussels Gewest met een percentage dat duidelijk lager ligt dan in de meeste andere Europese hoofdsteden. Er bestaan geen statistieken voor de sectoren van de onderzoekszone, maar de waar-nemingen en het profiel van een deel van de bevolking bevestigen het idee dat de bewoners van de wijk bij de koplopers behoren wat het dage-lijks gebruik van de fiets betreft.

25 fietsen-Station nr. 19MORICHARPLEIN - STUDENTENSTRAAT 32 - 3419 fietsen-Station nr. 76VAN MEENENPLEIN - PAUL DEJAERLAAN (TEGENOVER 35 - 39)25 fietsen

Dit is goed voor 69 gedeelde fietsen voor de zone. De gebruikscijfers zijn uitstekend:

• Wat «uitgeleende fietsen» behalen Voorplein (8568) en Van Meenen (8502) het dubbel van het gewestelijk gemiddelde per station (4306), goed voor een gemiddelde van 24 uitgeleende fietsen per dag voor elk van deze stations.

• Morichar schommelt rond het gewestelijk gemiddelde met 4297 uitgeleende fietsen per dag.

• Wat «binnengebrachte fietsen» betreft, behaalt Voorplein het driedubbele van het gewestelijk gemiddelde met 12 098 binnen-gebrachte fietsen, goed voor een bemiddelde van 33 fietsen per dag enkel voor dit station.

• Van Meenen is goed voor 7320 binnen-gebrachte fietsen en Morichar voor 4348 (gewestelijk gemiddelde 4300 per station per jaar)

• Als we deze cijfers optellen voor de onderzoekszone, dan komen we dus op 21367 uitgeleende fietsen per jaar en 23747 binnengebrachte fietsen, ofwel 60 uitge-leende fietsen en 66 binnengebrachte fietsen.

Het verschil tussen de «uitgeleende» fiet-sen en de «binnengebrachte» fietsen voor het Voorplan kan uiteraard verklaard worden door de helling. Men «daalt» immers van Hoog Sint-Gillis, Elsene of Altitude 100 naar het Voorplein om weer naar boven te gaan met de metro of de bus. Dit leert ons ook dan de «Villo»-verbindingen met Elsene en Vorst belangrijker zijn dan die met het stadscentrum. Uit deze informatie blijkt ook dat het socioculturele pro-fiel van deze drie gemeenten en hun territoriale gebruiksgewoontes vrij gelijkaardig zijn.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

Openbaar vervoer

Op de kaart die opgesteld werd door het GSV om de toegankelijkheid tot het openbaar ver-voer te definiëren stellen we vast dat de onde-rzoekszone zich in zone A en B bevindt, dat be-tekent in een zone die heel goed en goed bediend wordt door het openbaar vervoer.

«de zoneverdeling werd gedefinieerd op basis van een wandelafstand ten opzichte van de ver-schillende spoorwegstations, (pre-)metrostations en tramhaltes en ook op basis van de passagefre-quenties op deze plaatsen. Het busnet wordt dus uitgesloten van deze zoneverdeling.

• Zone A: heel goed bediend door het openbaar vervoer;

• Zone B: goed bediend door het openbaar vervoer;

• Zone C: matig bediend door het openbaar vervoer.»

Lijnen die de onderzoekszone bedienen

Trein

Het Zuidstation, het belangrijkste sta-tion van het land, is toegankelijk vanuit de onderzoekszone:

te voet: Voorplein - Zuidstation = 12 minuten

met de metro: Voorplein - Zuidstation = 3 minuten

Met de fiets / Villo: Voorplein - Zuidstation = 5 minuten

Met de auto: Voorplein - Zuidstation = 8 minu-ten (buiten de spitsuren)

Metrolijnen: 6 en 2

Tramlijnen: 3,4,7,97,81,51,92

Buslijnen: 48,27TEC-lijnen: w 365, 136-137

Taxi / Collecto

De onderzoekszone telt twee taxihaltes: op het Sint-Gillisvoorplein en aan de Dejaerlaan.

Er zijn ook twee «Collecto»-stations bin-nen de perimeter: één op het Voorplein en het andere aan de Parklaan 4, in de buurt van de Bareel. Collecto is een collectieve taxidienst die 7 dagen op 7 beschikbaar is tussen 23 uur en 6 uur op het hele grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Deze dienst wordt verzekerd door een geheel van klassieke taxi’s die verschillende klanten groepe-ren die een rit wensen over eenzelfde traject.

1

Toegankelijkheidszone voor het openbaar vervoer. (bron: GSV)2

Metro Sint-Gillisvoorplein, van de hand van kunstenares Françoise Schein

1 2



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

Gedeelde auto’s

De perimeter telt niet minder dan 3 Cambio-stations en een vierde aan het begin van de Vorstsesteenweg, dus vlakbij de onderzoekszone. Het is een van de best bediende wijken van het Gewest, samen met de Vijfhoek:

HALLEPOORTCapaciteit: 4Vorstsesteenweg1060 Sint-Gillis

DUMONTCapaciteit: 2Hermann Dumontplein1060 Sint-Gillis

VOORPLEINCapaciteit: 3Moskoustraat1060 Sint-Gillis

HORTACapaciteit: 5Lyceumstraat1060 Sint-Gillis

Dit is goed voor een totaal van 14 auto’s voor de wijk waaronder een berlingo van 2,7 m³ in het station Horta. Voor 2014 registreerden de 4 sta-tions een totaal van 7409 reservaties.

Volgens Cambio Brussel: «Sint-Gillis scoort al-tijd goed binnen het gewestelijke klassement, ui-teraard samen met het administratieve Brussel-Stad, het hypercentrum en de drie satellieten (1020, 1120, 1130) en Elsene. Onze netto groei bedraagt duizend nieuwe jaarlijkse en constante leden voor het Gewest.»

Het station «Dumont» is minder rendabel (1,3 verhuurde wagens per dag), omdat de verbin-ding met het openbaar vervoer en de winkels-traten minder goed is. De drie andere stations registreren echter gemiddeld meer dan twee reservaties per dag en dat is een record binnen het Brussels Gewest. Dat is bijvoorbeeld meer dan het Flageyplein, het Madouplein of het Noordstation die 1,5 wagen verhuren per dag. De abonnees van Sint-Gillis worden steeds ta-lrijker en worden soms op wachtlijsten geplaatst.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

1

Kaart met het verkeer en de verplaatsingen. SUEDE36

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

Tussen 2000 en 2010 is het wagenpark in België met 21,8% gegroeid (bron: FOD economie). Wat opmerkelijk is, is dat tegelijk het gebruik van de wagen is afgenomen in het Brussels Gewest ten voordele van het openbaar vervoer, de fiets, maar ook en vooral de «multimodaliteit»: «het exclu-sieve gebruik van de wagen gaat (sterk) achteruit, vooral als bestuurder (-11,3 punten). De indivi-duen die verklaren exclusief gebruik te maken van het openbaar vervoer of de fiets nemen toe (respectievelijk +6,3 en +1,8 punten). Dit bete-kend dat de monomodale gebruikers «openbaar vervoer» en «fiets» voortaan globaal genomen hetzelfde gewicht hebben als de monomodale gebruikers «wagen».» (Bron: «Het kenniscentrum van de mobiliteit - 2010)

Anderzijds is de trend nog steeds een toename van het autoverkeer, want we zien een stijging van de verkeersintensiteit in het Gewest. De cij-fers van 2015 met betrekking tot de trend binnen de intensiteit van het verkeer tegenover die van 2001 zijn zorgwekkend:

• +6% in 2015 tijdens de spitsuren in vergelij-king met 2001

• +0,5% per jaar.

• Buiten het Gewest bedraagt de groei van het verkeer 17% met de impact die dat met zich meebrengt voor het BHG.

• + 45% van de verplaatsingstijden

• - 5 km/uur gemiddelde snelheid

(Bron: Plan Iris 2).

Een waarneming van 2010 rond het Marie Jansonplein toont bovendien dat het vertrek van de wagens van bewoners vanaf de bovengrondse parkings vrij langzaam gaat en zich verspreidt over de hele ochtend, wat wijst op een beperkt gebruik van de wagen om naar het werk te gaan. (bron: BBP Marie-Janson – Verslag over de mi-lieueffecten – Niet-technische samenvatting). De toename van de verkeersopstoppingen binnen de onderzoekssector, maar ook het tekort aan parkeerplaatsen langs de weg ‘s nachts is dus niet te wijten aan de bewoners, maar wel aan de pen-delaars die door de gemeente rijden zonder er te stoppen en aan het publiek dat naar de wijk komt die ‘s avonds steeds geanimeerder wordt.

1

1

Kaart van de verzadiging van het netwerk van het gewestelijk grondgebied. Situatie in 2001 tussen 8h-9h en trendscenario 2015 zonder RER – 8h-9h. (in het blauw: hoofdwegen, in het rood: bezettingsgraad, 80% van de capaciteit en meer). (Bron: Iris 2 mobiliteitsplan)

Doorgaand verkeer

Ondanks de invoering van «zones 30» blijft het op de lokale wegen heel druk tijdens de spitsu-ren. De aanwezigheid van 7 scholen binnen de zone versterkt deze trend nog, want heel wat ou-ders zetten hun kinderen af aan de schoolpoort op weg naar hun werk. (terugkerende getuigenis van schooldirecteurs)

Zoals we al vermoedden in het inleidende hoofdstuk, hoort de wijk die bin-nen het onderzoek valt bij de «goede leerlingen» van het Brussels Gewest. De onmiddellijke nabijheid van de Vijfhoek via de Hallepoort, het maxi-male aanbod aan openbaar vervoer, het profiel van de bevolking, het re-cordaantal gebruikte gedeelde auto’s en fietsen doen ons veronderstellen dat de betreffende zone, ook al ontbreekt het ons aan lokale statistische cijfers, sterk aan het dalen is wat het exclusieve gebruik van de wagen betreft.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

Deze kaarten en tabellen tonen een bezettings-graad van de parkeerplaatsen, waargenomen tus-sen 5h30 en 7h39. Op deze manier kunnen de wijken geïdentificeerd worden waar het parkeren voor de bewoners van de wijk een probleem is (verzadiging van het parkingaanbod ‘s nachts).

Gezien de datum van de waarneming en de stijging van het motorisatiepercentage moeten we ervan uitgaan dat deze bezettingsgraad heel waarschijnlijk gestegen is door de demografische groei ondanks een lichte daling van de motori-satie binnen de gezinnen (Lebrun et al., 2013 : 33). Het modale aandeel van de verplaatsingen met de wagen vermindert en de multimodali-teit neemt toe. We kunnen dus vrezen dat het aandeel «langparkeerders» ook is toegenomen, aangezien de bewoners hun wagen steeds minder regelmatig gebruiken. We zien dat de parkeer-plaatsen langs de weg zo goed als verzadigd zijn, vooral in Hoog Sint-Gillis, de statistische sector waar de bewoners een hoger inkomen hebben.

Immobilisatie van een voertuig

Voor de inwoners van Brussel bedraagt het gemiddelde immobilisatiepercentage van een voertuig 97,9% van de tijd. Dit is een opvallende vaststelling, vooral gezien de demografische evo-lutie van het Gewest en de verandering van het sociaaleconomische profiel van de onderzochte wijk.

Uittreksel van het kenniscentrum van de mobiliteit:

«In een stad waar de verdichting volop aan de gang is, heeft de openbare ruimte namelijk nietalleen een verkeers- maar ook een verblijfsfunc-tie, in het bijzonder voor alle gezinnen die geen tuin of balkon hebben. Openbare ruimten waar geen auto’s komen en die worden aangelegd op

1

1

Bezettingsgraad van de par-kings langs de weg tijdens de uren 10.30-12.00 uur en 5.30-7.00 uur. (bron: monitoring van de wijken)

basis van de verwachtingen en behoeften van de verschillende bevolkingsgroepen, vormen dan ook een noodzakelijke voorwaarde om de levenskwaliteit in de stad te verbeteren en een belastingbetalende middenklasse in Brussel te houden.

Willen we de openbare ruimte wat meer vrij-maken, dan moeten we voor alle auto’s die in de buurt van de woning langs de weg worden geparkeerd eigenlijk niet langer inspelen op het aanbod, maar wel op de vraag. Dat kan door het autobezit te beperken zonder daarom het gebruik van de auto volledig te bannen. We kun-nen dit doen op basis van verschillende formules (commercieel of maatschappelijk) van autode-len (Hubert et al., 2013). We zouden de produc-tiviteit van de auto’s dus moeten vergroten, en dan eerder volgens een dienstenlogica dan een eigendomslogica.»

Prospectieve analyse

We mogen niet vergeten dat het plan Iris II tegen 2018 een vermindering met 16% voor-ziet van het aantal parkeerplaatsen langs de weg (BHG, 2010). Het is dus niet absurd om in dit wijkcontract te een eerlijkere verdeling van de openbare ruimte voorzien tussen de verschillende modale verplaatsingsaandelen, evenals een intensifiëring van het groen in de straten.

Welnu, we stellen vast dat:de breedte van de voetpaden van bepaalde drukke assen van de zone ontoereikend is om de stroom te absorberen;

• de onderzoekszone geen enkel echt veilig fietspad omvat;

• een verbetering van de milieukwaliteit, het groene netwerk en het imago van bepaalde



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

10Mobiliteit

1

1

Parkeerplan van de gemeente Sint-Gillis.

40% van de plaatsen tijdens de dag.

• Anderzijds wordt ongeveer 20% van de plaatsen bezet door wagens die meer dan vier uur blijven staan (lange rotatie). Het gaat om bewoners van Sint-Gillis, bestuurders met een parkeerabonnement of mensen die het risico durven nemen om 15€ te betalen, omdat ze te lang zijn blijven staan.

• Ongeveer 15% van de plaatsen wordt ingenomen door wagens die gedurende 2 à 3u30 blijven staan.

• Er wordt maar weinig geparkeerd voor korte duur (hoewel dit aantal onderschat wordt door de uurfrequentie van de waarnemingen).

• De parkings in het centrum worden zowel ‘s nachts als overdag gebruikt, maar er zijn altijd plaatsen vrij.

• Ook langs het plein zijn er ‘s nachts nog vrije plaatsen.

Besluit

Parallel met de eerder genoemde vaststellingen van 2009 en ook al telt de sector - in het bijzon-der die van het Marie Jansonplein – nog een groot aantal langparkeerders, heeft de invoering van het parkeerplan al bemoedigende resultaten opgeleverd, want vandaag zien we al tot 20% vrije plaatsen binnen sectoren die vroeger zo goed als verzadigd waren, in het bijzonder overdag.

(Bron: BBP Marie-Janson – Verslag over de milieueffecten – niet-technische samenvatting pagina 17 en 18)

straten zal moeten gebeuren door de aanplan-ting van extra bomen.

Een verbetering van deze verschillende situa-ties zal onvermijdelijk moeten gebeuren door de afschaffing van parkeerplaatsen langs de weg.

Reglementering

Sint-Gillis is een van de goede leerlingen van het Brussels Gewest, want het grondgebied is voor 100% gereglementeerd wat het parkeren op de weg betreft. Binnen onze onderzoekszone bevindt ongeveer de helft van de wegen zich in de oranje zone (enkel gratis voor bewoners van de sector) of de rode zone (ook betalend voor de bewoners). Deze zone stemt overeen met het «commerciële en culturele» deel van het cen-trum van de gemeente ten noordwesten van de Munthofstraat. Het zuidoosten van deze as, het begin van «Hoog» Sint-Gillis, bevindt zich in een «groene zone» (gratis voor alle bewoners en binnen duur voor de bijkomende uren). In 2009 stelde het impactonderzoek van het «BBP Marie-Janson» vast dat:

• Er zijn altijd vrije plaatsen voor de bezoekers, ongeveer 20% van alle plaatsen naargelang het moment van de dag

• Het vertrek van de wagens van bewoners vanaf de bovengrondse parkings gaat vrij langzaam gaat en verspreidt zich over de hele ochtend, wat wijst op een beperkt gebruik van de wagen om naar het werk te gaan.

• Bovendien zijn de langparkeerders - die blijven staan zonder van plaats te veranderen - goed voor 20% van het totaal aantal plaat-sen. De bewoners bezetten dus minstens



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

11Milieu & gezondheid



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


Wat het milieu betreft, vertoont de perimeter verschillende gunstige criteria, zoals de mogelijkheid om een groen netwerk te creëren. We zien echter ook tal van problemen rond openbare netheid en een verslechtering van de luchtkwaliteit, voornamelijk als gevolg van het doorgaand verkeer.

Biologische inhoud van de site

De perimeter van het BBP en de onderzoeks-perimeter hebben geen specifieke biologische rijkdom. De enige faunaelementen die in aan-merking komen zijn de kleine soorten die zich nestelen in de buurt van de plantengroei in de wijk.

De ontwikkeling van het gewestelijke groene netwerk zou de onthaalcapaciteit moeten ver-groten voor soorten die weggetrokken zijn door de stedelijke uitbreiding. De aanplantingen op het Marie Jansonplein ten koste van de parkeer-plaatsen zou al in die richting gaan.

Groen netwerk

De onderzoekszone omvat groene continuïteiten die voorgeschreven werden sinds het GOP van 2002. In de continuïteit van het Pauluspark en het Moricharpark zou het toekomstige groene netwerk het ontstaan van een groene as moeten bevorderen tussen de Hallepoort en het Park van Vorst.

Fauna en flora

De site heeft geen echte waarde in termen van fauna en flora. Toch wordt er gezorgd voor het nodige groen voor het overleven van bepaalde diersoorten. Zo bestaat er een project om de mussen opnieuw te introduceren in de wijk, gesteund door het comité «Morichar en transi-tion». De verbetering van het uitzicht en van de planteninhoud op het Marie Jansonplein (in het GBP ingeschreven als groene ruimte), maar ook van de verbindingen tussen alle groene ruimtes binnen de onderzoekszone, zou het gevoel van de aanwezigheid van groen versterken en zo bij-dragen tot een betere waardering van de conti-nuïteit van groene ruimtes binnen de sector. De zone zou een grotere rol kunnen spelen bin-nen het ecologische netwerk van het centrum, minstens toch voor de vogelpopulatie.

1

2

3

4

1

Zoom GPDO, verbetering van de leefomgeving, 2014, het groene netwerk.2

Bijenkasten op het dak van BNP PARIBAS in Brussel3

De mussen die we vaak zien op de pleinen van Brussel4

Verschillende bloemen die gekweekt worden om de biodi-versiteit in stand te houden



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


Geluids- en trillingsomgeving

Op dit moment heeft de geluidsomgeving vooral last van:

• het wegverkeer rond het plein waaronder de vele bussen en trams;

• het luchtverkeer;

• het lawaai van jongeren op de speelpleinen;

• het potentiële lawaai van de dagelijkse markt in de Jourdanstraat en op het Sint-Gillisvoorplein;

• het lawaai van de nachtelijke sfeer op het Voorplein, de feestvierders, de straatmuzikan-ten, enz.;

• andere storende geluiden (geblaf, voetgangers, sirenes, toeters, ...).

De belangrijkste bronnen van trillingen rondom de site die de trillingsomgeving van de site zou-den kunnen beïnvloeden zijn het wegverkeer en in het bijzonder de bussen en de trams.

Binnen de onderzoekszone is het lawaai van het verkeer alomtegenwoordig. In het bijzonder op de belangrijkste assen, maar ook op de lokale wegen, want er zijn geen voorzieningen om «infiltraties» en het zoeken naar sluipwegen te ontmoedigen.

De grote gewestwegen (Waterloo, Verhaegen, Defaqz) veroorzaken de meeste overlast. Ook de Overwinningsstraat, de Munthofstraat, de

1

Kaart meervoudige blootstel-ling, 2006, gedurende de week. (bron: IBGE)2

De aanwezigheid van heel wat Horecazaken zorgt voor geluidsoverlast ‘s nachts.

Bareel en de Waterloosesteenweg genereren lawaai met een gemiddeld niveau van 65 Db. Ter herinnering: het door de WGO aanbevolen gemiddelde bedraagt 50 Db en het Gewest heeft interventiedrempels gedefinieerd (65 Db buiten en 60 binnen), namelijk geluidsniveaus vanaf dewelke de akoestische situatie van de residen-tiële bevolking beschouwd wordt als absoluut niet te verdragen en die aanleiding geven tot een interventie van de overheid.

‘s Nachts dalen de geluidsniveaus echter aan-zienlijk tot ongeveer 30 dB (A) waardoor de bewoners van de zone ‘s nachts toch kunnen genieten van een relatief kalme omgeving op de meer lokale wegen.

1

2



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


1

Parklaan Sint-Gillis: vorm van protest tegen de luchtvervui-ling. 2012

1

Luchtkwaliteit

Gezien het niveau van verstedelijking en indus-trialisatie dat de Brusselse agglomeratie ken-merkt, kunnen we zeggen dat de luchtvervuiling in Sint-Gillis niet echt verschilt van de vervui-ling die waargenomen wordt in het Brussels Gewest. Het vervuilingsniveau varieert vooral in functie van het weer (temperatuur, bewolking, windsnelheid en -richting, ...) en van de intensi-teit van het wegverkeer. In dit opzicht tonen de autoloze dagen het belang dat een vermindering van het verkeer kan hebben op de kwaliteit van de lucht.

De vaststelling van de laatste twintig jaar toont duidelijk een verbetering van de luchtkwaliteit in Brussel. Dit is te danken aan verschillende factoren, zoals de afschaffing van belangrijke bronnen van uitstoot (ziekenhuisverbranding, cokesfabrieken, ...), het lagere gehalte vluchtige organische bestanddelen en zwavel in brands-toffen, de verwijdering van lood uit de ben-zine, de invoering van de katalytische knalpot op wagens, de vernieuwing van het wagenpark, het toenemende gebruik van aardgas voor de verwarming, ...

De wegen met verkeersopstoppingen (Overwinning, Munthof, Waterloosesteenweg, enz.) hebben hoge vervuilingsniveaus. Een toe-name van de aanplantingen binnen de zone zou de negatieve impact van de vervuiling kunnen verminderen.

Afval, netheid en openbare toiletten

Bepaalde vormen van overlast, gekoppeld aan het gebrek aan openbare netheid, moeten ver-meld worden. De problemen met netheid die het vaakst aangehaald worden zijn: uitwerpselen van honden, papiertjes, blikjes, glasscherven en an-der afval dat op de openbare weg gegooid wordt, vuilniszakken die zomaar neergegooid worden buiten de toegelaten plaatsen en/of momenten en de illegale stortplaatsen.

De perimeter wordt vrij goed onderhouden en is globaal genomen goed voorzien van infras-tructuren voor de inzameling van afval: er staan vuilnisbakken aan de ingang en rond de par-ken, straten en pleinen. De schoonmaak en het beheer van de markt van het Voorplein, die zich tijdens het weekend uitstrekt tot op het plein, worden gegarandeerd door een privéfirma, de ‘établissements Charve’. Er lijkt niet echt een probleem met netheid te bestaan na de schoon-maak van de markt. Binnen de zone werden op verschillende plaatsen echter wel illegale stort-plaatsen waargenomen.

De aanwezigheid van succesvolle bars op het Sint-Gillisvoorplein, maar ook van daklozen vergroot de problemen van urine binnen de openbare ruimte aanzienlijk. Er zijn geen open-bare toiletten binnen de onderzoeksperimeter.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


Gezondheid

Volgens de monitoring van de wijken verklaard gemiddeld 27,1% van de bewoners in 2001 niet in goede gezondheid te zijn. Dit sluit aan bij het gewestelijk gemiddelde van 27,2%.

In Sint-Gillis zien we een sterftecijfer van 696 voor 100 000 bij de mannen en van 750 voor de vrouwen.

Het sterftecijfer licht aanzienlijk hoger ten opzichte van het gemiddelde in het Brussels Gewest. + 9%, zowel voor de vrouwen als voor de mannen. Een van de belangrijkste doodsoor-zaken zijn de frequentere cardiovasculaire aan-doeningen, enkel bij de mannen.

Aandeel van de bevolking dat ver-klaart niet in goede gezondheid te zijn, 2001 (%)



• Wijk Hoog Sint-Gillis :25,65%

• BHG: 27,2%

(Bron: DGSE)

In de buurt van de perimeter vinden we twee grot ziekenhuiscomplexen:

-Hôpital Saint-Pîerre-Hôpital Molière Longchamp

en er bevinden zich minstens 9 medische centra in de perimeter.

1

Aandeel van de bevolking dat verklaart niet in goede gezondheid te zijn, 2001 (%) (bron: monitoring van de wijken)

1



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

12 Sociaal klimaat

Aanwezige spelers

De identiteiten en de bevolking van de wijk

Spontane activiteiten, bewonerscomités en sociale band



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

12Aanwezige spelers

De specificiteit van deze wijk is de vrij harmo-nieuze samenleving van al deze verschillende realiteiten. De samenwerking tussen de soms erg verschillende bewoners verloopt vreedzaam. De sociale samenhang wordt ervaren als men door de straten wandelt, met de bewoners praat in de vele cafés rond het Voorplein, waar soms sterk verschillende gebruikers samenkomen. Er wor-den door de bewoners of de gemeente heel wat evenementen georganiseerd binnen de openbare ruimte en dat geeft het leven van de wijk een grote visibiliteit: markt, straatfeest, cultureel evenement, animatie, enz.

Aangezien het grondgebied zo een grote sociale waaier telt, zien we uiteraard ook de aanwe-zigheid van bepaalde achtergestelde bevolkings-groepen die meer aandacht en steun nodig hebben. Heel wat verenigingen en gemeentelijke operatoren zijn actief en worden erkend bin-nen de bestudeerde zone. Dit is een aanzienlijke troef waarop de ontwikkeling van projecten rond renovatie, milieu, tewerkstelling en sociale samenhang steunen.

1

Een van de initiatieven van de Mission Locale om de sociale samenhang te bevorderen.2

Wijkantenne van het Voorplein

De perimeter is een representatieve steekproef van de Gemeente. De sfeer die we hier inademen wordt gewaardeerd door de bewoners, de gebrui-kers, de toeristen. Er is niet één enkel Sint-Gillis. De identiteit van de zone is meervoudig en iedereen projecteert er zijn eigen beeld: artistiek, commer-cieel, bobo, volks en multicultureel.

Binnen de perimeter hebben we in eerste ins-tantie het OCMW. Maar er zijn nog heel wat andere spelers op het terrein:

• een commissariaat;

• een wijkantenne;

• een complex gemeentelijke sociale woningen;

• 7 schoolinstellingen;

• verschillende culturele spelers

• verschillende vzw’s waaronder de Clos Sainte Thérèse, heel actief onder de achtergestelde bevolkingsgroepen.

Bovendien werken een heel aantal spelers rechtstreeks op het terrein:

• de stewards;

• de preventie- en veiligheidsagenten;

• de gemeenschapswachters;

• de straatwerkers.

Binnenkort gaat er op het terrein een pilootpro-ject van start: de «wijkconciërges». Dit pro-ject voorziet de installatie van zes conciërges. Telkens één persoon zal instaan voor het contact met de bewoners en kan dagelijks feedback krijgen over de activiteiten, belangen en pro-blematische situaties binnen zijn/haar werkpe-rimeter. Samen met de toezichters op de open-bare netheid zal deze nieuwe speler een sociale controle garanderen van 7 tot 21 uur, 7 dagen op 7.

1

2



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

12De identiteiten en de bevol-

king van de wijk

1

Invasie van de Bareel van Sint-Gillis om een voetbalmatch te vieren 2

Rommelmarkt Voorplein-Fortstraat3

Carnaval georganiseerd door de Mission locale

Het dorp

Net als in heel wat Brusselse wijken noemen de bewoners en gebruikers hun wijk graag «Dorp». Dit komt vaak omdat de sociale ban-den, de buurtverhoudingen, de socioculturele activiteiten er talrijk zijn, ook al blijven ze vaak begrensd tot de gemeenschappen. Binnen de pe-rimeter worden de culturele grenzen echter vol-ledig overstegen ter gelegenheid van de wijkfees-ten. Op dat moment is het feit van in dezelfde straat of zone te wonen belangrijker dan de grenzen van de sociale of culturele origines die vaak heel verschillend zijn.

Volks en Brussels

Sint-Gillis behoudt een volks en Brussels kantje. Er is folklore met reuzen en traditionele cafés. Er wordt al lang geen Brussels meer gespro-ken, maar er blijft hier nog iets authentieks. Hoewel het stadion ver van de zone ligt, blijft de mythe rond de voetbalclub «Union Saint-Gilloise» bestaan. Jongeren van alle origines zijn beginnen supporteren voor de club waar-van bepaalde plaatsen, zoals de Verschueren, nog sporen dragen. De naam van het mythische café «L’Union» zou dan weer komen van «L’Union maraîchère», getuige van het heel oude verleden van dit evenement dat bijdraagt tot het traditio-nele imago van een Brusselse wijk.

Trendy en creatief

Men zegt vaak dat Sint-Gillis de gemeente van de kunstenaars is. Dat klopt nog altijd, ook al werden de ateliers, die 20 jaar geleden goedkoop waren, beetje bij beetje omgevormd tot luxewo-ningen. Binnen de zone en in de omgeving leven echter nog steeds allerhande creatievelingen: schilders, architecten, grafici, schrijvers en muzi-kanten. Daarvan getuigen ook: de aanwezigheid van de school Saint-Luc, heel wat boekenwin-kels, twee belangrijke culturele centra, evene-menten zoals het kunstenaarsparcours, het feest van de muziek, enz. We merken echter op dat deze identiteit absoluut niet tot uiting komt in de openbare ruimte. De Art Nouveau wordt verheerlijkt, maar we zien geen vernieuwende architectuur of hedendaagse sculpturen in de openbare ruimte. Het lijkt wel alsof men zich schaamt voor de hedendaagse expressie, want ze wordt verstopt achter de 19de-eeuwse gevels, in de hightech bijgebouwen van de huizen of op de binnenterreinen van de huizenblokken, zoals het bijzonder geslaagde ondernemingscentrum van Pierre Blondel.

Multicultureel

Dat is ook een cliché. Sint-Gillis is de gemeente van de Spanjaarden, de Portugezen, de Italianen, de Marokkanen rond het Betlehemplein en sinds korter ook de Brazilianen en de Polen. Cafés, winkels en voetbaloverwinningen getui-gen daarvan. De Bareel is immers een verza-melplaats bij successen op de wereldbeker.

1

2

3

De wijk Voorplein-Morichar wordt bewoond en bezocht door een bevolking van alle leeftijden, nationaliteiten en sociale klassen. Deze heterogene wijk telt een heel jonge bevolking. Net als overal in Sint-Gillis stellen we een verdeling vast tussen het «Hoge» en het «Lage» deel van de gemeente. De bevolking, de inkomensbronnen, de samenstelling van de gezinnen, de staat van de bebouwing zijn heel verschillend naargelang het deel van het grondgebied.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


king van de wijk

1

2

1

De feestelijke sfeer op het Voorplein 2

Royale Union Saint-Gilloise, een beroemde voetbalclub3

Het aperitief van maandaga-vond op het Van Meenenplein

«Embourgeoisement»

De nabijheid van Elsene en Ukkel heeft een «olievlek»-effect. Er liggen hele mooie ge-bouwen die de Belgische burgerij achtergelaten heeft tijdens de exodus uit de steden van de jaren 70. Deze krijgen nu weer welgestelde eigenaars. Dit geldt voor de hele zone, ook al is logische-rwijs vooral in «Hoog Sint-Gillis» de bevolking de voorbije 20 jaar veranderd. De ambtenaren van de Europese gemeenschap komen steeds talrijker in de gemeente wonen. We vinden hier ook steeds vaker een welgesteldere stedelijke be-volking die ook geëngageerd en alternatief is. De «bobo’s» hebben echter niet allemaal een hoog inkomen, maar ze delen vaak wel een «universi-tair» profiel.

Het gemengd karakter

Studenten, huisvrouwen, hippe grafici, archi-tecten, gezinnen, jongeren en ouderen, ze ontmoeten elkaar allemaal in de straten van deze wijken. De markten van het Voorplein en het Van Meenenplein, de winkels van de Waterloosesteenweg, de esplanades van het Moricharplein en het Pierre Pauluspark zijn het theater voor elk type sociaal karakter. Net zoals bij James Joyce in «The dubliners» zijn deze plaatsen de vertellers van de geschiedenis van een multiculturele, intergenerationele, residen-tiële en tegelijk feestelijke geschiedenis.

Identificatie en trots

Het is een heterogene en heel verschillende, maar toch heel actieve gemeente. De bewoners van Sint-Gillis worden gekenmerkt door een sterke zin voor initiatief; in de hele wijk organi-seren ze straatfeesten, wijkcomités en sociale ac-tiviteiten. Het aantal antwoorden dat we kregen

3

op onze vragenlijsten, de e-mails en telefoontjes die we kregen vanaf de eerste dag dat we ons engageerden voor het wijkcontract getuigen van de passie en de belangstelling van de bewoners voor hun grondgebied. Sint-Gillis is een wijk waar men bewust gaat wonen en de bewoners zijn er trots op.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


king van de wijk

1

Het jeugdhuis BAZAR, Jean Voldersstraat.

1

De minder welvarende bevolkingsgroepen

De bevolking van de perimeter omvat een aandeel armere mensen. Het gemiddelde inko-men in de wijk ligt lager dan het gewestelijke gemiddelde, terwijl Hoog Sint-Gillis rijker is. Het werkloosheidspercentage bedraagt 26% te-genover 22% voor het BHG. We mogen ook niet vergeten dat deze cijfers, net als alle statistie-ken van dit verslag, enkel rekening houden met de «officiële» bevolking. Er bestaat echter ook een clandestiene en illegale wereld van mensen «zonder papieren». Zij leven bij huisjesmelkers of op straat en maken eigenlijk ook gewoon deel uit van de gebruikers van de zone.

De «jongeren»

De bevolking van de wijk is heel jong: 22% van de bewoners zijn tussen 0-17 jaar oud. Volgens de verenigingen die binnen de perimeter werken bevinden heel wat gezinnen zich in een hache-lijke situatie: 42 % van de kinderen tussen 0 en 17 leeft in gezinnen zonder inkomen uit arbeid. (bron: itinéraire AMO). Hoe meer we afda-len naar Laag Sint-Gillis, hoe minder ontmoe-tingsplaatsen de jongeren van de wijk hebben. We zien hier veel jongeren zonder richtpunt. Ze hebben doelstellingen nodig, plaatsen waar ze terecht kunnen, activiteiten, toekomstpers-pectieven. Er zijn spelers genoeg op het terrein, maar het tekort aan lokalen voldoet absoluut niet aan de grote vraag.

Volgens de vragenlijst willen heel wat ouders meer activiteiten, stages en buitenschoolse les-sen, vooral tijdens de vakantieperiodes. Deze vraag komt zowel van het hoger- als het lagerge-legen deel van de onderzoekszone. Er is ook een grote vraag naar ondersteuning van de ouders, voornamelijk binnen de bevolkingsgroep van de nieuwkomers. Volgens de politie en de UNEUS zijn er verschillende bendes van jongeren tussen 14 en 18 jaar die rondhangen in de wijk, kleine diefstallen plegen en de ingangen van gebouwen of de straat bezetten. Uit al deze informatie

blijkt de noodzaak om de tieners te begeleiden door ze een alternatief te bieden voor het «luie-ren» en de delinquentie, de reeds aanwezige spe-lers in situ te versterken en door echte referentie-plaatsen voor de jongeren te creëren.

De waarnemingen op het terrein, de interviews met bronpersonen, de analyse van de vragen-lijsten en statistieke tonen een tekort aan wat infrastructuren voor jonge kinderen betreft. We hebben het dan over kinderdagverblij-ven, speeltuinen en sportterreinen voor ver-schillende leeftijden, van de allerkleinsten tot de adolescenten.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen


king van de wijk

2

1

1

Workshops voor nieuwkomers2

Daklozen op het Sint-Gil-lisvoorplein en het Marie Jansonplein

De nieuwkomers

De wijk telt ook een aantal nieuwkomers, een bevolkingsgroep die minder dan drie jaar in België woont. De taal van het onthaalland niet kennen en niet weten bij welke diensten aan te kloppen in geval van problemen kan de integra-tie afremmen en kan een verklaring zijn voor isolement en onbegrip. Op het grondgebied van het wijkcontract zijn de CFS en de CFBI heel actief. Ze organiseren workshops burgerschap voor de nieuwkomers en projecten voor school-begeleiding voor de allerkleinsten. We zien hier ook alle organisaties terug die gekoppeld zijn aan de scholen en die de ouders in moeilijkhe-den proberen te bereiken via de kinderen.

De vrouwen zijn het meest achtergesteld bin-nen deze groep. En dit of om culturele redenen of door een gebrek aan ontmoetingsplaatsen of kinderopvang. Buitenlandse vrouwen zijn vaak het slachtoffer van isolement.

Dat de wijk een «landingsbasis» is voor nieuw-komers zorgt voor de verspreiding van illegale activiteiten als gevolg van hun lastige situatie. Op basis van de observaties op het terrein en de informatie van de politie stellen we in eerste ins-tantie het bestaan vast van verschillende huisjes-melkers binnen de perimeter.Een kelder zonder badkamer kan tussen 350-400€ per maand kosten.

Daklozen en drugsverslaafden

De nabijheid van het Zuidstation, de aanwe-zigheid van verschillende metrohaltes en ver-schillende opvangcentra trekken een andere laag van de bevolking aan in de omgeving van de perimeter. Op het Marie Jansonplein komt dagelijks een kwetsbare bevolkingsgroep (dronkaards, kleine dealers, drugsverslaafden, daklozen). De drukte op het Voorplein en de Waterloosesteenweg trekt vaak bedelaars aan.

Er zijn opvangorganisaties aanwezig binnen de perimeter: de «Clos Sainte-Thérèse» en de «Entrée Sint-Gillis» voor de opvang van daklo-zen, «La Pièce» en «La Perche» voor de hulp en steun aan drugsverslaafden.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

12Spontane activiteiten,

bewonerscomités en sociale band

Morichar en transition en Altitude 81

Bewonerscomités, samengesteld in het kader van de duurzame wijken. Deze burgers zijn heel ac-tief binnen het grondgebied voor alles wat duur-zaamheid en groen betreft. Het eerste comité is actief in de omgeving van het Moricharplein, het tweede bij het Van Meenenplein. Ze tellen tussen 15 en 20 personen. De activiteiten zijn gericht aan alle bewoners.

Feest Fortstraat

Een grote rommelmarkt met recreatieve activi-teiten en kleine concerten neemt de Fortstraat een hele dag lang in. Ze wordt georganiseerd door «Fort Ensemble» en ze brengt hande-laars en bewoners samen met de bedoeling de Fortstraat weer energie en leven in te blazen. Een honderdtal jaar geleden was deze ader de plaats van een van de bekendste markten van de wijk. Op dit moment is het comité in crisis en sommigen hebben twijfels over het voortbestaan ervan.

Het feest van de Fortstraat is een gezellige afs-praak die de hele bevolking van Sint-Gillis - ongeacht de origines - bij elkaar brengt. Het is een voorbeeld van de heterogene en vreedzame samenleving die deze wijk kenmerkt.

Sint-Gillis, «woordenstad»

Voor het jaar 2015 verkoos de Federatie Wallonië-Brussel Sint-Gillis als «Woordenstad» en zenuwcentrum van «La langue Française en fête». De gemeente heeft in deze straten en in de winkeletalages ver-schillende animaties, optredens en installaties georganiseerd met als thema de Franse taal. Verschillende culturele centra hebben aan deze beweging meegewerkt. «Sint Gillis, woorden-stad» en andere evenementen hebben de kracht aangetoond van de spelers op het terrein en de omvang van dit niet-officiële culturele netwerk.

Culturele agenda

De twee culturele centra van de zone, Jacques Franck en de Pianofabriek, zijn bezig met de samenstelling van een niet-officiële «agenda» voor het volledige grondgebied van Sint-Gillis. Het doel is een volledige en continue informa-tie te garanderen en een cultureel en sociaal netwerk te creëren tussen de vele culturele spe-lers van de gemeente.

Gemeentelijke steun

De heksenwandeling in Sint-Gilles, kinders-traat, Café Alzheimer, het Halloweenfeest, het kunstenaarsparcours, enz. zijn allemaal initiatie-ven die voorgesteld worden door de gemeente. Ze sluiten perfect aan bij de creatieve energie en het engagement van de gemeente. Ze kennen vaak een groot succes.

1

1

Carnaval georganiseerd door de Mission Locale, Moricharplein2

Sint-Gillis, woordenstad 20153

De heksenwandeling

3

2

Er zijn heel wat bewonerscomités, initiatieven, straatfeesten, evenementen, rommelmarkten, enz. binnen de onderzoekszone, maar het zijn er te veel om ze allemaal te noemen in het kader van dit onderzoek. Hier zijn er enkele die de grote dynamiek van de onderzoekszone illustreren.



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

13 Bijlagen

Listing van de kaarten

resultaten vragenlijsten

Listing interviews

Referenties en Bibliografie



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

13Listing des cartes

000 Périmètre / Perimeter001 Zone étude / Studiegebied002 Situation existante de droit / Bestaande rechtstoestand003 Opérations de rénovation urbaine/ Stedelijke renovatieoperaties004 État du bâti / Staat van de bebouwing005 Dynamique foncière / Vastgoed dynamiek006 Propriétés publiques / Openbare eigendommen007 Occupation du sol / Bodembezetting008 Espace public / Openbare Ruimte008a Éclairage / Verlichting009 Intérieur d’îlot / Binnenterrein010 Patrimoine / Erfgoed011 Commerces / Handel012 Equipements / Voorzieningen013 Circulation et déplacement / Circulatie verplaatsing013a Mobilité et parking / Mobiliteit en parking014 Transports en commun / Openbaar vervoer015 Statut des voiries / Wegstatuut016 Sols pollués / Verontreinigde bodem017 Thermographie aérienne / Luchtthermografie



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

13Resultaten vragenlijsten

72 ontvangen vragenlijsten

• 25: ouder dan 50

• 29: tussen 30 en 50

• 15: jonger dan 30

• 1: 5 jaar

Plaatsen waar u het vaakst komt?

• 100% Sint-Gillisvoorplein

• 100% Pierre Pauluspark

• 80% Van Meenenplein

• 80% Moricharplein

• 70% Waterloosesteenweg

• 70% Verschillende straten van de perimeter

Plekken die u het liefst hebt?

• 100% Sint-Gillisvoorplein

• 100% Pierre Pauluspark

• 80% Van Meenenplein


• 70% Dillensplein

• 70% Jean Voldersstraat

Plekken die het minst graag hebt?

• 100% Marie Jansonplein / Marie Jansonplein

• 100% Waterloosesteenweg

• 70% Munthofstraat


• 20% Wijk Hallepoort

• 10% Park Metro Horta / Victor de Laveleyepark

Terugkerende thema’s

• Marie Jansonplein / Marie Jansonplein

• Ruimtes voor de allerkleinsten

• Netheid

• Meer groene ruimtes

• Zachte mobiliteit

• Waterloosesteenweg

• Activiteiten voor de tieners



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

13Listing interviews

College

• Cathy Marcus - échevine des Affaires sociales, Contrats de quartier, Espaces publics, Logement (Régie foncière), Programmes européens et Rénovation urbaine, Sports

• Thierry Van Campenhout - échevin de la Cohésion sociale, Emploi et formation, Urbanisme

• Patrick Debouverie - échevin des Affaires juridiques, Animations locales, Coordination du quartier du Midi, Développement économique, Finances, Syndicat d’Initiative, Tourisme

• Jean Spinette - Président du CPAS

Gemeentebestuur

• Christophe Moyson - Openbare werken

• Anne de Canniere - Dienst Openbare Ruimte

• Pascale Felix - Openbare netheid

• Catherine Avakian - Stedenbouw

• Nathalie David - Jeugd en sport

• Quentin Mezosy - Dienst Veiligheid, Hygiëne en Milieu

• Christophe Deblieck - mobiliteitsadvi-seur

• Luca Ciccia - Mission Locale

• Frédéric Morleghem- administratief directeur - Grondregie van Sint-Gillis

• Didier Vincentelli - Wijkantenne Voorplein

• Isabelle De Bock - Wijkantenne Louiza

Gewest

• Marc Mohy - Cabinet Vervoort

• Anne Bouchoms - GOB

• Frederik Depoortere - Fietsmanager bij Brussel Mobiliteit - BHG

• Ulric Schollaert - Fietsafgevaardigde bij Brussel Mobiliteit - BHG

• Martine Bourguignon - Manager ATRIUM

• Jérémy Vanhuffelen - ATRIUM

Operatoren / vzw’s / comités

• Genti Metaj – Café netwerk habitat

• Sandrine Mathevon - Cultureel Centrum J.

Franck

• Geert Steendam - Pianofabriek

• M.Karacaoglu - Le Clos - vzw L’îlot

• Claudine Vanremoortere - Morichar en Transition (Groene Wijk)

• Jos Beni - ALTITUDE 81

• Vanessa Hutchinson - Ecole du Voorplein

• Véronique Billen - JJ Michel

• Carlos Rios Bassi - Itinéraire AMO

• vzw Nadja

Handelaars

• Yvan Bauwens - oude «Roi de Pantalon», UNION ROYALE COMMERCANT

• Bart Lemmens - «l’Union», bar

• Christine Waignein - «Tricycle», food truck (artisanaal ijs op donderdag op de markt)

• Mr Parfait - «Vieux Milla», Afrikaans restaurant

• Anne Art

• Francis Fontain

• Thomas Bertrand

Bewoners

Ontmoet tijdens de enquête, tijdens onze bezoe-ken op het terrein en tijdens de permanenties.De lijst is te lang en vaak wordt anonimiteit gevraagd

Studiebureau

• Bureau Bas Smet - Bas Smet en Luc Chinier - project Voorplein



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

13Referenties en bibliografie

• RÉGION DE BRUXELLES, «Fiches communales d’analyse des statistiques locales en Région bruxelloise, Commune de Saint-Gilles». édition 2010/1-2

• BRUSSELS STUDIES NUMÉRO 65, 25 février 2013, «La mixité sociale dans l’action publique urbaine à Bruxelles. Projet ou langage politique ?» Emmanuelle Lenel

• MINISTÈRE DE LA RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALE, DIRECTION DES MONUMENTS ET DES SITES, Histoire du développement urbanistique de Saint-Gilles Des origines à 1840. édition 2004

• MINISTÈRE DE LA RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALE, DIRECTION DES MONUMENTS ET DES SITES, Histoire du développement urbanistique de Saint-Gilles De 1840 à nos jours. édition 2004

• MINISTÈRE DE LA RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALE, DIRECTION DES MONUMENTS ET DES SITES, Histoire de l’architecture à Saint-Gilles édition 2004

• JOSEPH KEMENEERS, histoire d’ Obbrussel Saint-Gilles, 1962

• OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL DE BRUXELLES-CAPITALE, Statistiques sanitaires et sociales en Région de Bruxelles-Capitale, Commune de Saint-Gilles. édition 2006/1

• SECRÉTAIRE D’ÉTAT AU LOGEMENT DE LA RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALE, Observatoire des Loyers 2011

• ITINÉRAIRES AMO, diagnostic social 20147

• ASSOCIATION MOMENTANÉE ERU ASBL-21 SOLUTIONS SPRL, diagnostic contrat de quartier Bosnie

• SUMRESEARC SA, diagnostic contrat de quartier Fontainas

• ARIES CONSULTANTS SA, diagnostic contrat de quartier Métal-Monnaies

• COOPARCH-R.U. , diagnostic contrat de quartir Parc-Alsemberg

• COOPARCH-R.U. , Plan particulier d’affectation du sol de la place Marie Janson, prescriptions littérales

• COOPARCH-R.U. , Plan particulier d’affec-tation du sol de la place Marie Janson, rapport sur les incidences environnementales

• COMMUNE DE SAINT-GILLES, dossier de candidature nouveau contrat de quartier

durable

• ATRIUM, diagnostic 2014-2015 CQD Morichar

• ATRIUM, baromètre 2014 profil des quar-tiers commerçants bruxellois

• COMMUNE DE SAINT-GILLES, info Saint-Gilles, 46, les espaces publics à Saint-Gilles

• COMMUNE DE SAINT-GILLES, tableaux 2014

• BENJAMIN RAICKMAN ET GAETAN DESWARTE, proposition d’aménagement pour la place Julien Dillens à Bruxelles.

• MSA, projet d’urbanisme, prison de Saint-Gilles

• BUREAU BAS SMETS, Parvis de Saint-Gilles

• SUMPROJECT-CITYTOOLS, workshop participatif participatif avant projet de réaménagement place Marie Janson, 2008

• STÉPHANE MALANDRIN, la movida Bruxelloire, 3 août 2000

• KEVIN LEBRUN, MICHEL HUBERT, PHILIPPE HUYNEN, GEOFFROY PATRIARCHE, les pratiques de déplacement à Bruxelles, Bruxelles-Mobilité 2014

• IRIS 2, plan mobilité/ Bruxelles-mobilité de la RBC et association momentanée, Atanor/Yuluka/Speculoos/2011

• AGORA, étude de faisabilité pour la création d’un parking public «hôtel des monnaies», rapport final, août 2005 (rév. 13 nov 2006)

• BRUXELLES ENVIRONNEMENT, les jeux dans la ville, pour un maillage jeux à Bruxelles, 2015

• AGLAÉ DEGROS, MICHIEL DE CLEENE, Bruxelles à la reconquête de ses espaces, l’espace public dans les contrats de quartiers durables, 2014

• MATHIEU BERGER, PAULUNE BEUGNIES, Bruxelles à l’épreuve de la participation, 2008

• BRUXELLES MOBILITÉ, Cahiers de l’Observatoire de la mobilité

• BRUXELLES MOBILITÉ, Note d’orientation de mobilité CQD PARVIS-MORICHAR, 2-04-2015



00 Inleiding


02Geschiedenis

03Stadsvernieuwing


05 Grondgebruik

06 Leefomgeving

07Bevolking

08Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

13Referenties en bibliografie

Sites Web consultés :

• http://www.monitoringdesquartiers.irisnet.be/

• www.slrb.irisnet.be

• http://www.observatbru.be/(Obs. de la santé et du social RBC

• http://maps.google.be/

• http://www.bing.com/maps/

• http://www.villo.be

• http://www.bruxellesmobilite.irisnet.be : Carte vélo interactive

• http://www.bruxelles.be/artdet.cfm/5699

• http://www.stib.be

• http://www.prd.irisnet.be

• http://www.pras.irisnet.be

• http://www.cambio.be

• http://www.iris2.irisnet.be

• http://www.arcgis.com

• http://www.kbr.be

• http://www.ibgebim.be

• http://www.prdd.be

• http : // www.immoweb.be

• http://statbel.fgov.be/

• http://www.gis.irisnet.be/bxlheat/

• http://geoportal.ibgebim.be/webgis/inven-taire_sol.phtml

• http://urbanisme-bruxelles.hsp.be

• http://www.mybrugis.irisnet.be

• http://www.quartiers.irisnet.be

• http://www.irismonument.be

• http://www.numeriques.cfwb.be/

• http://geoportal.ibgebim.be/ webgis/inven-taire_sol.phtml

• http://www.gis.irisnet.be/ bxlheat/

Suède 36sprl architectesavenue Van Volxem 381B1190 Bruxelles

TVA : BE 865.051.146

+32(0)2 229 03 79+32(0)485 071 [email protected]

Duurzaam wijkcontractVoorplein - Morichar

2015-2019


Vierjaren-programma

versie 14/09/2015

Onderzoek uitgevoerd door Suède36

OpdrachtgeverGemeente Sint-GillisKabinet van de Burgemeester/Dienst Wijkontwikkeling/Wijkcontracten

OPGEPAST

Dit programma is niet het definitieve programma. Het is onderhevig aan

aanpassingen tijdens de verschillende processen van overleg en volgens

de uitvoering van het programma.

003Suède 36Sint-Gillis07/09/2015

ProgrammaWijkcontractVoorplein - Morichar

00Inleiding

01Pool 01Wandeling Sint-Gillis

02Pool 02Voorplein -Marie Janson

03Pool 03 Waterloo -Fort

04TransversaleOperaties

05Operationele omkadering

06Complementaire prioritaire operaties

07Niet-prioritaire operaties

08Bijlagen

Inhoudstafel

00Inleiding

p. 004

01Pool 01

Wandeling Sint-Gillis

p. 011

02Pool 02

Voorplein -Marie Janson

p. 052

03Pool 03

Waterloo -Fort

p. 065

04Transversale

operatiesp. 074


p.099

06Complementaire

prioritaire operaties

p.101

07Niet-prioritaire

operatiesp.104

08Bijlagen

p. 112



00Inleiding








08Bijlagen

00Inleiding

Dit Programma is onderverdeeld in 5 hoofdstukken:

• Pool 01 Wandeling - Sint-Gillis (Hoofdproject)

• Pool 02 Voorplein - Marie Janson

• Pool 03 Waterloo -Fort

• Hoofdstuk 04 Transversale operaties;

• Hoofdstuk 05 Complementaire prioritaire operaties

• Hoofdstuk 06 Niet-prioritaire operaties

De 3 eerste hoofdstukken hebben betrekking op geografische polen, gekozen om hunstructureel belang en hun concrete actiepoten-tieel. Hoofdstuk 04groepeert operaties die zich geografisch niet bin-nen een van de polen bevinden en/of die trans-versaal met deze zones zijn. De twee laatste hoo-fdstukken omvatten een aantal ‘reserve”-acties

Deze concentratie van de interventies tot een beperkt aantal plaatsen moet ‘versnippering’ voorkomen en kan de visibiliteit en de impact van het Duurzaam Wijkcontract “Voorplein - Morichar” versterken. Voor elk van deze polen worden zowel projecten voor een fysieke renova-tie van de wijk (bouw en renovatie) als operaties voor de sociale en economische ontwikkeling van de wijk voorgesteld.

Pool 1 Wandeling - Sint-Gillis (Hoofdproject)

Deze pool omvat het geheel van de operaties die zich bevinden langs de ‘wandeling’ die het programma wil implementeren om de opeenvol-ging van bestaande groene ruimtes en pleinen tussen de Hallepoort en het Park van Vorst te verbinden en te versterken. Deze ‘wande-ling van Sint-Gillis’ zal niet alleen een groene en rustige verbinding worden, maar ook een blauw, ludiek, sportief, cultureel, sociaal, patri-moniaal, helder netwerk en ook de plaats waar twee grote vastgoedprojecten ontwikkeld wor-den met woningen, een kinderdagverblijf, een wijkfietsenstalling, een kringloopwinkel en een generatieoverstijgend project.

Het basisprogramma van het duurzaam wijkcontract “Voorplein-Morichar” bestaat uit twee delen: de diagnose en het operatieprogramma. Onderhavig volume is gewijd aan de voorstelling van de verschillende operaties die kunnen tegemoetkomen aan de behoeften die geïdentificeerd werden voor de wijk.

Pool 2 Voorplein - Marie Janson

Dit is het “hart van Sint-Gillis” en omdat het langs de wandeling van Sint-Gillis ligt, is het interessant om het te behandelen als een pool om het evenwicht van de functies te herstellen. De drie plaatsen “Voorplein - Marie Janson (aka Moskouplein) / Jardin du peuple du livre” zullen elk hun eigen specifieke kenmerken hebben en zullen complementair worden. Dit vernieuwen-de project zal overgangsfuncties implementeren op het Marie Jansonplein om op het einde van het Wijkcontract te komen tot een duurzaam park dat zal aansluiten bij de veelzijdige behoef-ten van de wijk. Het park dat aangelegd wordt op het binnenterrein van het huizenblok wordt een rustige tegenhanger voor de drukte op het Voorplein. Projecten die de transversale ontmoe-tingsplaats worden van de dynamiek van Sint-Gillis en van de vele hulpbronnen, of deze nu afkomstig zijn van de overheid, van verenigingen of burgers of gewoon spontaan zijn.

Pool 3: Waterloo -Fort

De diagnose heeft aangetoond dat de Waterloosesteenweg en de Fortstraat een actieve ondersteuning nodig hebben op alle vlakken: kwaliteit van de openbare ruimte, verlichting, gebruik van de leegstaande verdiepingen en benedenverdiepingen, steun aan de volkse buur-twinkels, enz. Er worden operaties geïmple-menteerd om deze twee belangrijke assen in het hart van Sint-Gillis te ondersteunen.

Transversale operaties

We vinden er transversale interventies, zoals een lichtplan dat uitgewerkt zal worden voor elke pool, maar dat tegelijk ook gecoördineerd is voor de volledige perimeter. Dit hoofdstuk omvat heel wat socio-economische operaties die tegemoetkomen aan de behoeften die aange-haald werden in de diagnose: tewerkstelling, sociale band, kinderen, jongeren, ondersteuning voor renovatie, netheid, enz.



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo

Chaussée de Waterloo

Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick

Avenue de la Porte de Hal

Rue de la Victoire

Place Louis Morichar

Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

1

2

3

Pool 01 - Wandeling - Sint-Gillis

Pool 02 - Voorplein - Marie Janson

Pool 03 - Waterloo -Fort

04 - Transversale operaties

05 - Niet-prioritaire operaties



00Inleiding








08Bijlagen

00Programma



00Inleiding








08Bijlagen

01Pool 01




00Inleiding








08Bijlagen

01Pool 01


Deze pool omvat het geheel van de operaties die zich

bevinden langs de ‘wandeling’

de opeenvolging van bestaande

groene ruimtes en pleinen tussen de Hallepoort en het

Park van Vorst met elkaar verbindt

en versterkt.

De “wandeling van Sint-Gillis” wordt het Hoofdproject van dit programma. Naast het milieu- en ludieke aspect is deze wandeling ook een gelegenheid om tegemoet te komen aan heel wat behoeften die uitgedrukt werden in het kader van de diagnose en om een sterk en uitgerust parcours te creëren dat de verschillende subwijken van de interventieperimeter met elkaar zal verbinden.

Zoals uitgelegd in de diagnose voorzien de gewestelijke inrichtingsplannen al lang de crea-tie van een groen netwerk dat de Hallepoort verbindt met het Park van Vorst. Wij stellen voor om verder te gaan dan gewoon een lineaire groene ruimte en een netwerk, en verschillende “lagen” aan te brengen op dit project: blauw netwerk, ludiek en sportief netwerk, erfgoed-netwerk, sociaal netwerk, lichtparcours.

We hebben ervoor gekozen om de belangrijkste vastgoedinterventies te laten aansluiten bij deze groene, sterke en opvallende doorgang om open-bare huisvesting, een kinderdagverblijf en een grote fietsengarage te vestigen in een wijk waar de grondprijs voortdurend stijgt.

De “wandeling” beantwoordt perfect aan de behoeften van de wijk:

• Ze zal het aanbod aan groen ruimtes en openbare ruimtes verbeteren voor de bewoners van deze dichtbevolkte wijk waar maar weinig woningen een tuin hebben;

• Ze zal sport, ontspanning en toegang tot cultuur voor de bevolking bevorderen;

• Ze zal de veiligheid en het comfort van verplaatsingen binnen de wijk verbeteren, vooral voor de zwakke weggebruikers;

• Ze zal de biodiversiteit bevorderen en de doordringbaarheid van de boden, de transit van vogels en insecten bevorderen;

• Ze zal de wijk uit zijn isolement halen door een landschappelijke verbinding te creëren die bereikbaar is met de zachte vervoersmid-delen en die de verschillende subwijken, de infrastructuren en diensten met elkaar zal verbinden;

De doelstelling van dit project bestaat er ook in de mentale visie op de verplaatsingen binnen de wijk te veranderen, want deze wordt in ruime mate gedomineerd door het alomtegenwoordige en oververzadigde autowegennetwerk. De wan-deling zal een evident, bewegwijzerd, verlicht en gemakkelijk parcours worden voor verplaatsin-gen binnen de wijk, een flexibele as met referen-ties, toegankelijk voor alle doelgroepen.

Het lijkt dus opportuun om de aanleg van deze wandeling te voorzien binnen het kader van dit wijkcontract en er het belangrijkste project van dit programma van te maken.



00Inleiding








08Bijlagen

01Pool 01

Wandeling Sint-GillisLijst van de projecten

01.1 Openbare en groene ruimtes

• 01.1.1 Creatie van een continue zachte verbinding

• 01.1.2 Versterking van het groene netwerk

• 01.1.3 Benadrukking van het blauwe netwerk

• 01.1.4 Versterking van het ludieke / sportieve / gezondheidsnetwerk

• 01.1.5 Aanleg van een “erfgoedwandeling”

• 01.1.6 Lichtinterventie

01.2 Vastgoedoperaties

• 01.2.1 Bouw van woningen en fietsengarage - metro “Horta”

• 01.2.2 Bouw van een kinderdagverblijf en woningen - site “Renault”

• 01.2.3 Woningen met horeca op de bene-denverdieping - Lyceum/Steens

01.3 Socioculturele projecten

• 01.3.1 Kringloopwinkel - reparatieatelier

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

BinnenterreinVanderschrick

Koer Jacques Franck

Binnenterrein Coenen

Hallepoortpark

Park van Vorst

01.2.2 Bouw van een kinderdagver-blijf en woningen - site “Renault”

01.3.1 Krin-gloopwinkel - reparatieatelier

01.2.3 Woningen met horeca op de benedenverdie-ping - Lyceum/Steens

01.2.1 Bouw van woningen en fietsengarage - metro “Horta”

l’école du Parvis



00Inleiding








08Bijlagen

01.1Openbare ruimtes / groene ruimtes

de “wandeling van Sint-Gillis”

Een groene en zachte verbinding, maar ook een blauw, ludiek, sportief, cultureel, sociaal,

patrimoniaal, lichtnetwerk.



00Inleiding








08Bijlagen

01.1.1Creatie van een

continue zachte verbindingBeschrijving van het projectCreatie van een continue zachte verbinding op een schone en veilige site tussen de Hallepoort en het Park van Vorst.

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Prioritaire actie

Beoogde doelstellingen

• Op een comfortabele en veilige manier alle volgende openbare ruimtes met elkaar verbinden: Hallepoort, Marie Jansonplein, Pauluspark, Moricharplein, de Laveleyepark (metro Horta), Van Meenenplein, Park van Vorst (buiten de perimeter), de huizenblok-ken Vanderschrick en Coenen, het binnenp-lein van het cultureel centrum Jacques Franck;

• Vermindering van de aanwezigheid van de auto’s op de weg, vermindering van de snel-heid van het verkeer;

• Betere deling van de openbare ruimte

Voorgestelde verwezenlijkingen

• Creatie van een schone en veilige site tussen de Hallepoort en het Park van Vorst;

• Symbolische continuïteit, gekenmerkt door artistieke interventies, continue markerin-gen op de grond, aanplantingen, enz.;

• Aanleg van beschermende infrastructuur voor de oversteekplaatsen voor voetgangers en fietsers;

• Creatie van een gedeelde ruimte tussen fiet-sers/voetgangers, rollers, mindervaliden, enz.

Ligging : Les rues concernées

• Overwinningsstraat 1-32, Moskoustraat, Jourdanstraat 181-207, Overwinningsstraat 54-70, Munthofstraat 82-124, Parmastraat 66-94, Lyceumstraat, Adolpe Demeurlaan 39-63, Coenenstraat, Vanderschrickstraat.

• Moricharplein, Marie Jansonplein, de Laveleyepark.

Doelgroep

Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars en bezoekers. De zwakke gebruikers: kinderen, seniors, voetgangers, mindervaliden, enz.

1Vandaag wordt de openbare ruimte tussen de pleinen en de parken van de perimeter voornamelijk ingenomen door de autowegen en bovengrondse parkeerplaatsen. Het zijn deze verbindingen die domineren op de parcours en de wandelingen.

1



00Inleiding








08Bijlagen

1Voorbeeld: Superkilen - Kopenhagen

2Voorbeeld: Project van Jan Gehl in New York

3Voorbeeld: Sustainable cities collectif

4Voorbeeld: Norrebrogade - Kopenhagen

5De toegang tot het Pauluspark (Munthofstraat) vandaag, langs de kant van het Marie Jansonplein, op het einde van de Moskoustraat. Niets ver-bindt de twee openbare ruimtes zichtbaar. De Munthofstraat domineert en verdeelt de twee plaatsen in sectoren. De oversteekplaatsen zijn moeilijk en gevaarlijk.

1

2

3

4

5

Referenties

01.1.1 Création d’une liaison douce continue

Prioritaire actie

Beoogde resultaten

• Gemakkelijke en natuurlijke leesbaarheid van het parcours;

• Comfort en veiligheid voor de bewoners en gebruikers;

Verwachte impact op lange termijn

• Stijging van de zachte verplaatsingen;

• Verbetering van het imago van de wijk, van de aantrekkingskracht naar de bezoekers toe;

Valorisatie van de openbare en erfgoedruimtes van de perimeter.

Partners

• Gemeente Sint-Gillis

• Brussel mobiliteit

Drager van het project


Bruto oppervlakte

1kmx2,5m=2500m2

Fasering

2016: toewijzing projectauteur2017: aanbesteding2018: werf

Kosten

463 914 €



00Inleiding








08Bijlagen

01.1.2Versterking van het groene netwerk


• Versterking van de biodiversiteit en toe-name van de aanplanting op de pleinen en in de parken van het groene netwerk;


• Aanplantingen, bewegwijzering en crea-tie van “stadssalons” aan de ingangen van de parken op de binnenterreinen van huizenblokken;

• Infrastructuren en aanplantingen op het binnenplein van Jacques Franck en het huizenblok Coenen;

• Heraanleg van de Steensstraat;• Aanleg van een stadsmoestuin en mini-zoo

in het Pauluspark, in verbinding met de Ecole du Parvis ;

Beschrijving van het projectDeze fiche omvat alle aanplantingsinterventies langs de “wandeling van Sint-Gillis” en in de onmiddellijke omgeving.

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Wandeling vanSint-Gillis

Jacques Franck

Coenen

École du Parvis

Metro «Horta»

Vanderschrick

Moskouplein

Pierre Paulus

Moricharplein

• Nieuw landschappelijk project voor het park “Metro Horta”;

• Herintroductie van de mussen in de stad.

Fasering

2016 Toewijzing projectauteur(s) / definitie / coördinatie van de projecten / uitwerking van de planning2017 Aanbesteding of/en coördinatie van de diensten2018 Uitvoering2019 Inhuldiging

Globale kost van de operaties

639 430 €(Budget voor het geheel aan acties ontwikkeld in het project 01.1.2)

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Groene interventies langs de continue zachte verbinding


Punctuele aanplantings- en infrastructuurinter-ventie langs de volledige continue zachte ver-binding. Aanplanting van bomen, plaatsing van plantenbakken, beplanting van voor(gevels), plaatsing van stadsmeubilair, enz.

Ligging: De betreffende straten en pleinen

Overwinningsstraat 1-32, Moskoustraat, Jourdanstraat 181-207, Overwinningsstraat 54-70, Munthofstraat 82-124, Parmastraat 66-94, Lyceumstraat, Adolpe Demeurlaan 39-63; Moricharplein; Moskouplein; plein metro Horta.

Doelgroep

Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars en bezoekers.

Partners van de interventie

Aanplantingsdienst van de gemeente Sint-Gillis, Brussel mobiliteit.

Drager van het projectGemeente Sint-Gillis

Bruto oppervlakte

Punctuele interventie, te definiëren in het project

01.1.2 Versterking van het groene netwerk

Referenties1

2

3

1St.Joan Boulevard - Barcelona

2Lonsdale Street - Dandenong

3Pietro in Molenbeek - WC Bioscoop-Bellevue - Suède 36 / Parcours voor zachte mobiliteit - stadsmeubilair

Te coördineren met andere

projectfiches

geheel van projecten van 01.1 OPENBARE EN GROENE RUIMTES “Wandeling van Sint-Gillis”

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Versterking van de biodiversiteit en toename van de plantengroei op de pleinen en in de parken


Punctuele aanplantingsinterventie voor alle pleinen en parken langs de “wandeling van Sint-Gillis”. Toename van de variëteit van soorten, variatie van de stamhoogte, versterking van de biodiversiteit.

Ligging: De betreffende locaties

Huizenblok Vanderschrick, Marie Jansonplein, binnenplein van het cultureel centrum Jacques Franck, Pauluspark, huizenblok Coenen, Moricharplein, de Laveleyepark (metro “Horta”).

Doelgroep



Gemeentediensten van Sint-Gillis



Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis Marie Janson

Paulus

Morichar

Métro Horta

Vanderschrick

Jacques Franck

Coenen

1

2

1Interventie van het bewoner-scomité “Morichar en transi-tion” op het Moricharplein.

2Marie Jansonplein (Moskou-plein). Een sterk mineraal plein met weinig plantaardige diversiteit. Zoals te zien op de foto die genomen werd op een zonnige zondagnamiddag, wordt het plein heel weinig gebruikt door de bewoners en gebruikers van de perimeter


projectfiches

Voor het Moskouplein, coörd. met project 02.1 Gebruik en progressieve landschappelijke inrichting - Voorplein / Marie Janson


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Aanplantingen, bewegwijzering en creatie van “stadssalons” aan de ingangen van de parken op de binnenterreinen van huizenblokkenVoorgestelde verwezenlijkingen

Punctuele interventies, bedoeld als bewegwij-zering van de toegangen van de parkeerplaatsen binnen de huizenblokken. Aanleg van voorp-leinen voor deze toegangen: stadssalon, beplan-ting, meubilair, enz.

Ligging de betreffende ingangen

• Huizenblok Vanderschrick:

Toegang Vanderschrickstraat 7 • Binnenplein CC Jacques Franck

Toegang Waterloosesteenweg 92-96 Toegang Romestraat 11

• Pierre Pauluspark

Toegang Munthofstraat 120-124 • Huizenblok Coenen

Toegang Munthofstraat 139 Toegang Louis Coenenstraat 13-15 Toegang Waterloosesteenweg 130

Doelgroep



Gemeentediensten van Sint-Gillis



Bruto oppervlakte

6 x 10 m2 = 60m2

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la VictoirePlace Louis Morichar

Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Vanderschrick

Jacques Franck

Coenen

Paulus

1De parken binnen de huizen-blokken kunnen moeilijk bewegwijzerd worden vanaf de voetpaden. Ze zijn geïsoleerd, verscholen en soms heel weinig bekend, ook bij de bewoners. Dit is het binnenplein Jacques Franck.

2Toegang tot het binnenplein Jacques Franck. Hier heeft men toch geen idee dat het gaat om de toegang tot een gedeeld binnenplein?

3De geheime parken van Sint-Gillis. Hier, het “park” Coenen.


projectfiches


1

2

3


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

8 9

1Toegang binnenterrein Vanderschrick langs de Vanderschrickstraat

2Toegang koer Jacques Franck langs de Romestraat

3Toegang koer Jacques Franck langs de Waterloosesteenweg

4Renault site, Munthofstraat die kan communiceren met binnenterrein Coenen

5Toegang Pierre Paulus park langs de Munthofstraat.

6 Toegang binnenterrein Coenen langs de Louis Coenenstraat

7 Toegang binnenterrein Coenen langs de Waterloosesteenweg

8Levinson Plaza, door Mikyoung Kim. Bron: www.landezine.com

9Noriega Street Parklet in San Fransisco. Bron:www.inhabitat.com

Referenties

Toegangen van de binnenterreinen

Toegang

1

Toegang

Toegang

Toegang

Toegang

Toegang

Toegang

2

3

4

5

6

7


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen


Het cultureel centrum Jacques Franck wil het binnenplein nog meer opentrekken naar de be-volking toe. Het wil ook een verbinding maken met de nieuwe speelplaats van L’Ecole Nouvelle. Een aantal interventies moeten het comfort ver-beteren en de culturele, ontspannings- en hore-cafuncties optimaliseren.

• Aanplantingen• Nieuwe grondbekleding;• Verlichting;• Afvoer van regenwater;• De toegang voor voertuigen verhinde-

ren door een parkeerinfrastructuur en een kaai voor laden en lossen te creëren die ook dienst kan doen als toegang voor mindervaliden;

• Zuil om het plein te overdekken bij regen;• De bar en de keuken opentrekken naar het

park toe, ondersteuning bieden aan het pro-ject voor socioprofessionele integratie dat gefinancierd wordt door het CCJF.

Ligging

Romestraat 11

Doelgroep

Buren, ouders van L’Ecole Nouvelle;Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars en bezoekers.


Gebruikers van Cultureel centrum Jacques Franck


Cultureel centrum Jacques Franck

Bruto oppervlakte

+/- 215m2

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Infrastructuren en aanplantingen op het binnenplein van het cultureel centrum Jacques Franck (CCJF)

4Referenties

1

2

3

1Facebookpagina Binnenplein Jacques Franck

2Wijkevenement - participatieve karaoke van de yéyéVOLLEgaz met de buren van het cultureel centrum

3Het binnenplein vandaag.

4Simpla Kert - Budapest - Bash


projectfiches

met project 01.1.4 “Versterking van het ludieke netwerk”


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen


• Vervanging van de huidige banken door een nieuw stadsmeubilair dan banken en pick-nicktafels zal omvatten, bestemd voor de wijk en de kinderen van de Ecole du Parvis;

• Bijkomende aanplantingen.

Ligging

Huizenblok tussen de Louis Coenenstraat, de Waterloosesteenweg en de Munthofstraat

Doelgroep

• Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars en bezoekers;

• De Ecole du Parvis waarvan de ingang tegenover de ingang van het park ligt.


• Dienst openbare en groene ruimtes van Sint-Gillis

• Programma van het Grootstedenbeleid



Bruto oppervlakte

+/- 1450m2

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

école duParvis

Infrastructuren en aanplantingen van het huizenblok Coenen

Referentie1

1Stadsmeubilair - Museum Quartier - Vienna


projectfiches

01.1.2 Versterking van het groene netwerk / aanplantin-gen, bewegwijzering en creatie van “stadssalons” ter hoogte van de toegangen tot de parken binnen de huizenblokken


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Voorgestelde verwezenlijkingen De Steensstraat zal geïntegreerd worden in het groene netwerk. Het is belangrijk om tot bij de polen «wandeling van Sint-Gillis” en “Waterloo-Fort” te komen. De straat is in slechte staat, heel mineraal en ze verdient een specifiek project voor renovatie, inrichting en beplanting. Het volgende programma zal uitge-voerd worden:

• Creatie van een lokale en gedeelde straat met voorrang voor de zachte vervoersmiddelen;

• Verbreding van de voetpaden;• Veiligheidsvoorzieningen voor de zachte

vervoersmiddelen;• Verlichting (in coördinatie met project

04.1.2 “Lichtproject” voor de drie polen);• Comfort mindervaliden;• Oversteekplaatsen;• Beveiliging en creatie van een nieuwe toe-

gang tot de school Peter Pan;• Aanplantingen.

Ligging Steensstraat

Doelgroep

• Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars en bezoekers;

• De school Peter Pan waarvoor een nieuwe ingang gemaakt zal worden in de Steensstraat.


Dienst openbare en groene ruimtes van Sint-Gillis



Bruto oppervlakte+/- 122m x 10m = 1220m2

Heraanleg van de Steensstraat


projectfiches

geheel van projecten van 01.1 OPENBARE EN GROENE RUIMTES “Wandeling van Sint-Gillis”en in het bijzonder met de fiche 01.1.1 Creatie van een continue zachte verbinding

1Grande Rue in Oullins by Atelier du Bocal Landscape Architecture. Oullins (FR)

1

Referenties


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Parc

École du Parvis

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Aanleg van een stadsmoestuin en een “mini-zoo” in het Pauluspark, in verbinding met L’Ecole NouvelleVoorgestelde verwezenlijkingen

Aanleg van een moestuin en een klein die-renparkje op de grens van de speelplaats van de Ecole du Parvis en het Pauluspark. De school zal zich er tijdens de week mee bezighouden en de bewoners tijdens het weekend en in de school-vakanties. De twee doelgroepen zijn vragende partij voor een dergelijke verdeling van het onderhoud. De tuin zal toegankelijk zijn vanuit de school en ook vanuit het Pauluspark voor de bewoners.

Ligging

Tussen de Ecole du Parvis en het Pierre Pauluspark

Doelgroep

• Leerlingen / Ecole du Parvis, omwonenden

• Bewonerscomité

• Bezoekers van het park


• L’école du Parvis

• Bewonerscomité

• Dienst duurzame ontwikkeling Sint-Gillis



Bruto oppervlakte

+/- 150m2

Referenties1

1Prinzesinnengarten - Berlin


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis


Uit de diagnose zijn het gebrek aan aansluiting en de problemen van het de Laveleyepark geble-ken. Het programma voorziet een nieuw land-schappelijk project dat de inrichting, het meubi-lair en de aanplantingen voor deze plek omvat.

Ligging

Tussen de Waterloosesteenweg en de Paul Dejaerlaan

Doelgroep



• Dienst groene ruimtes van Sint-Gillis

• Programma van het Grootstedenbeleid

Bruto oppervlakte+/- 2750m2

Nieuw landschapsproject voor het de Laveleyepark (metro Horta)


projectfiches

geheel van projecten van 01.1 OPENBARE EN GROENE RUIMTES “Wandeling van Sint-Gillis”en in het bijzonder het project 01.1.4 Versterking van het ludieke netwerk.

Referenties1

2

3

1Stevenage Town Centre Gardens by HTA Landscape. Stevenage (UK)

2Salamander Playground by Cardinal Hardy. Montreal, (CA)

3BUGA 05 Playground by Rainer Schmidt Landschaftsar-chitekten. München (D)


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

01.1.3Benadrukking van het

blauwe netwerkBeschrijving van het projectDe perimeter ligt in de Zennevallei en die is rijk aan bronnen. Enkele zijarmen van de Zenne liepen langs deze oever. De belangrijkste, de Elsbeek, ontsprong bovenaan de ... Bronstraat en in de buurt van het Moricharplein. Tijdens de diagnose hebben verschillende bronpersonen het erfgoedbelang benadrukt van het hydrologische verleden van de onderzoekszone. Dit Wijkcontract is de gelegenheid om dit opnieuw te valoriseren, al was het maar op een symbolische manier.


• Het hydrologische verleden van de zone langs de “wandeling van Sint-Gillis” in de kijker zetten, zodat de bewoners en de bezoekers het kunnen leren kennen.

• Het water gebruiken als element voor de samenstelling van het landschap langs het parcours.


• Installatie van elementen die verwijzen naar of gebruik maken van water, op een symbo-lische of natuurlijke manier;

• Didactisch parcours;• Fonteintjes langs het volledige parcours;• Ludieke waterspelletjes.

Ligging

Langs de volledige “wandeling van Sint-Gillis”

Doelgroep



Bewonerscomités, bronpersonen met betrekking tot het thema water, Vivaqua

Fasering

Af te stemmen op de projecten 01.1 van de wan-deling van Sint-Gillis

Kosten

80 000 €

Samaritaine

De sortie

1

Geschiedenis van het blauwe netwerk

2

3

4

Referenties

1Oud hydrologisch netwerk van Sint-Gillis; bronnen: Mori-chart en transition

2Openbare ruimte in Banyoles

3Voorbeeld: Flageyplein - Brussel

4Cemetery by Vetschpartner Landscape Architecture


projectfiches

van de projecten 01.1 OPENBARE EN GROENE RUIMTES “wandeling van Sint-Gillis” en in het bijzonder:01.1.4 Versterking van het ludieke netwerk. 01.1.5 Aanleg van een “erfgoedwandeling”

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

01.1.4Ludiek / sportief /

gezondheidsnetwerkBeschrijving van het projectUit de recente gewestelijke onderzoeken is de noodzaak gebleken om in de buurt ludieke en sportieve infrastructuren te creëren voor de bewoners. De densiteit van de wijk, maar ook de grote aanwezigheid van kinderen, tieners en gezinnen, rechtvaardigt de creatie van een ambitieus “speelnetwerk”, gericht aan alle doelgroepen. Dit moet het ontoereikende bestaande aanbod aanvullen en een complementariteit aanbieden langs de volledige “wandeling van Sint-Gillis”.

Moskou

Vanderschrick

Paulus

Morichar

Metro Horta

Jacques Franck

Coenen


Versterking en renovatie van de ludieke en spor-tieve infrastructuren, bestemd voor alle leefti-jden en alle doelgroepen


• Speeltuin voor de 0- tot 3-jarigen en de 3- tot 10-jarigen;

• Sportinfrastructuren;

• Generatieoverstijgende spelletjes;

• Waterspelletjes (gekoppeld aan 01.1.3);

• Spelletjes toegankelijk voor mindervaliden.

Ligging

Huizenblok Vanderschrick, Marie Jansonplein (Moskouplein), binnenplein Jacques Franck, Pauluspark, huizenblok Coenen, de Laveleyepark (metro Horta), Moricharplein


Dienst groene ruimtes van Sint-Gillis

Fasering

Af te stemmen met de projecten 01.1 van de wandeling van Sint-Gillis

Kosten285 000 € (globaal budget, te verdelen over de interventies op basis van het onderzoek) Te coördineren met andere

projectfiches


Prioritaire actie



Groupes cibles

Familles

Ado

âgé

Moscou

Vanderschrick

Paulus

Morichar

Métro Horta

Jacques Franck

Coenen

Activités

Plaine de jeux petit

Plaine de jeux 3-10 a ans

terrains de sports

Equipment �tness

Endroit creatif

transitoire

Moscou

Vanderschrick

Paulus

Morichar

Métro Horta

Jacques Franck

Coenen

Complementariteit van de doelgroepen Variatie van de activiteiten

Voorstel voor de definiëring van het ludieke netwerk

01.1.4 Ludiek / sportief / gezondheids-netwerk

Maillage - routes sécuritaires

Zone sécurisée

croisements sécurisés

Moscou

Vanderschrick

Paulus

MoricharMétro Horta

Jacques Franck

Coenen

Veilige verbinding tussen de plaatseninbegrepen in “01.1.2 Versterking van het groene netwerk”

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Seniors

Plaine de jeux petits

Fitness apparaten

Prioritaire actie

Creatieve plek in

transitie

Speeltuin3-10 jaar

Kleine speeltuin

Sportplein



00Inleiding








08Bijlagen


Tegemoetkomen aan de behoefte aan infrastruc-turen voor gezinnen en andere doelgroepen. De bestaande speeltuigen aanpassen en aanvullen.


• De bestaande speeltuin groter maken;

• De petanquebaan vernieuwen;

• Ook interventies voor volwassenen en senioren.

Ligging Tussen de Munthofstraat en de Parmastraat

Doelgroep Omwonenden en gebruikers, in het bijzonder: gezinnen, kinderen, senioren, gebruikers van de petanquebaan.


• Het Pelgrimshuis

• Petanquebaan Charles Picqué

• “Notre Cercle” - seniorenclub

• École du Parvis

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Petanquebaan

speeltuin

Het pelgrims-huis

Louis Morichar plein

Marie-Janson Plein

Pauluspark

Mogelijkheid tot klimmuur?

Connectie metpetanquebaan?

1

2

1Speeltuin Pierre Pauluspark

2Zicht op het Pierre Pauluspark

(Gedefinieerde interventie)


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

1Marie-Jansonplein

2Voorbeeld: Allée du Kaai - Brussel, bron: alleedukaai.be

3Uitzicht op het Marie Jansonplein

Marie-Jansonplein(Gedefinieerde interventie)

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

1

2

3


Tegemoetkomen aan de behoefte aan infrastruc-turen voor de tieners, de kinderen (8-12) en de volwassenen. De interventie aanpassen aan het veranderende, voorlopige en definitieve project.


Af te stemmen op het project 02.1“Gebruik en progressieve inrichting - Marie Jansonplein”

Ligging Tussen de Jourdanstraat, de Overwinningsstraat, de Moskoustraat, de Munthofstraat

Doelgroep

Alle doelgroepen, in het bijzonder de tieners


idem project 02.1“Gebruik en progressieve inrichting - Marie Jansonplein”

Oppervlakte1540m2 (totaal)


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen


Tegemoetkomen aan de behoefte aan infrastruc-turen voor alle doelgroepen en in het bijzonder de gezinnen.


• Renovatie van de speeltuin voor de allerkleinsten;

• Een rustplaats voorzien voor de ouders naast de metrohalte Horta en niet ver van de scholen van de wijk

• De speeltuin groter maken

Ligging

Doorgang tussen de Waterloosesteenweg en de A. Demeurlaan

Doelgroep

Gezinnen en in het bijzonder de kinderen (0 tot 3 jaar en 3 tot 10 jaar)


MIVB, Dienst groene ruimtes van Sint-Gillis

Gekoppeld aan andere projectfiches01.2.1 ouw van woningen en fietsengarage - metro “Horta”

Parc Horta

Métro

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

1 & 2Victor de Laveleyepark

1

2

de Laveleyepark - metro Horta(Gedefinieerde interventie)


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen


Tegemoetkomen aan de behoefte aan infrastruc-turen voor alle doelgroepen en in het bijzonder de gezinnen. De huidige infrastructuren zijn in goede staat. Deze interventie stelt dan ook voor om dit aanbod uit te breiden om de speeltuin zichtbaarder te maken en ervoor te zorgen dat de ludieke infrastructuren beter aansluiten bij de vraag en bijgevolg ook bij het ludieke netwerk.


• Renovatie van de speeltuin voor de kinderen (8-12 jaar)

Ligging

Tussen de Hallepoortlaan, de Jean Volderslaan, de Waterloosesteenweg en de Vanderschrickstraat

DoelgroepGezinnen, kinderen


Dienst groene ruimtes van Sint-Gillis, bewoners

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Huizenblok Vanderschrick (te overwegen interventie)

1Huizenblok Vanderschricks-traat - Bron: wijken.irisnet.be

2Huizenblok Vanderschricks-traat - Bron: Duurzaam wijkcontract

1

2


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen


Het Moricharplein werd recent met succes gerenoveerd en omvat al goede infrastructuren. Het gaat dus enkel om punctuele interventies om tegemoet te komen aan bepaalde specifieke behoeften:

• Het sportieve aanbod versterken voor iedereen;

• Het aanbod voor de allerkleinsten en de senioren vergroten;

• De middenruimte in dolomiet voorzien van infrastructuren, want deze functioneert niet goed.


• Petanquebanen;• Fitnesstoestellen;• Atletiekpistes;• enz.

Doelgroep

Sportievelingen van alle leeftijden, bewoners, bezoekers, gezinnen, kinderen en tieners.


• Dienst groene ruimtes van Sint-Gillis;

• Bewonerscomité “Morichar en transition”

• De verenigingen op het plein: AMO, Itinéraires, de schoolinstellingen, enz.

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Pour tout âge

1 & 3Moricharplein

2Infrastructuren voor fitness

1

2

Moricharplein(te overwegen interventie)

3


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis


De interventie die voorzien is in het project 01.1.2 “Versterking van het groene netwerk” aanvullen door een kleine ludieke interventie die gedefinieerd moet worden in het kader van de implementatie van het inrichtingsproject.


• Bank met geïntegreerde glijbaan;

• Microspeeltuin voor de allerkleinsten.

Ligging

Huizenblok CC Jacques Franck

Doelgroep De kinderen van de wijk en de school na de lessen


Cultureel centrum Jacques Franck

Binnenplein van het cultureel centrum Jacques Franck (te overwegen interventie)

1Binnenplein van het cultureel centrum Jacques Franck

1


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis Beoogde doelstellingen

Het bestaande park werd ingericht met ludieke infrastructuren die dit project zal renoveren en versterken. De doelstelling bestaat er ook in de doelgroep uit te breiden tot alle publieken.


• Tafels en banken plaatsen voor bijeenkomsten en picknicks;

• Kinderzone (0-12 jaar) + gezinnen;

• Gemengde zone.

Ligging

Binnenterrein van het huizenblok tussen de Coenenstraat, de Munthofstraat en de Waterloosesteenweg.

Doelgroep

Bewoners en leerlingen van de Ecole du Parvis


• École du Parvis;

• De bewoners;

• Dienst groene ruimtes van Sint-Gillis.

Gekoppeld aan andere projectfichesmet project 01.2.2 Bouw van een kinderdagver-blijf en woningen - Munthofstraat, 139 - “site Renault”

Huizenblok Coenen (Te overwegen interventie)

1Uitzicht op de speeltuin binnen het huizenblok Coenen

1


Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

01.1.5Aanleg van een culturele

«erfgoedwandeling»

Mogelijke pistes

800 jaar Sint-Gillis!

Beschrijving van het projectSint-Gillis heeft een belangrijk cultureel erfgoed. De gemeente staat bekend als gemeente van de Art Nouveau en om de vele kunstenaars die er wonen of werken. Maar hoewel de architectuur van 1900 en het stripverhaal op de voorgrond geplaatst worden, worden de andere hedendaagse culturele rijkdommen te weinig uitgedrukt in de openbare ruimte. De “wandeling van Sint-Gillis” is de gelegenheid om de cultuur van Sint-Gillis in al haar diversiteit ook bekendheid te geven buiten de muren.


Het erfgoed van gisteren en vandaag bekendheid geven aan de hand van een didactisch parcours


Alle uitdrukkingsmiddelen zijn mogelijk: beeld-houwwerken, panelen, enz.

Ligging

Langs de volledige groene wandeling

Doelgroep

Bewoners, gebruikers en wandelaars


• Cultuurdienst van Sint-Gillis;

• Een te definiëren project rond de sociale band van het programma dat zich bij voorkeur richt tot de kinderen en/of de jongeren;

• Mini-wijkcontract.

• 800 jaar Sint-Gillis/Gemeente Sint-Gillis

• Le CEMO asbl

Fasering

Af te stemmen op de andere projecten rond de “sociale band” waarop de projectfiche betrek-king heeft

Kosten

De kost wordt geïntegreerd in projecten die hun introductie op eigen rekening nemen: 04.2.4 Mini wijkcontracten, 02.2.3 Jongerenprojecten en publieke ruimte - CEMO, 01.1.2 Versterking van het groene netwerk

1Art nouveau - Vanderschrickstraat

2Vincent Patar en Stéphane Aubier, auteurs van de « Pic Pic André Shoow »,van « Paniek in het dorp » en van «Ernest en Célestine». Internationalesuccessen die in Sint Gillis ontstonden. Waarom geen standbeeld plaatsen van«Pic Pic en André» ergens op het groene traject? De talrijke hedendaagseauteurs uit Sint Gillis krijgen weinig aandacht in het straatbeeld.

3Een Smartphone app die de vroegere omgeving toont, dank zij een GPS en eendatabank.

4Sexy verklarend paneel - Mexico City

1

2

3

4

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

01.1.6Lichtinterventie


• De groene wandeling benadrukken, bewegwi-jzeren en opwaarderen;

• Het publiek dat door de wijk komt naar de groene wandeling leiden;

• Benadrukken van bepaalde bomen, gebouwen en architecturale details, enz.


• Artistieke en/of scenografische verlichting langs de volledige wandeling. De voorkeur verlenen aan de verticale verlichting die de voetgangers begeleidt;

• Verlichting van de bomen (met mate om de vogels en de omwonenden niet al te veel te storen);

• Belichting van de groene huizenblokken;

• Belichting van de belangrijkste kruispunten met beveiliging van de oversteekplaatsen;

• Verlichting van de belangrijkste plaatsen: Marie Jansonplein, Pauluspark, Moricharplein

• Ingang van de metro “Horta” en het de Laveleyepark.

• Verlichting van het nieuwe hoekgebouw en de fietsengarage (project 01.2.1)

• In de kijker plaatsen van historische, kwalita-tieve of symbolische gebouwen, architecturale details, enz.

Doelgroep Alle gebruikers van de wandeling van Sint-Gillis, de bewoners van de perimeter

Partner van het project SibelgaGemeente Sint-Gillis

Beschrijving van het projectEen lichtspecialist, waarvan de fiche deel uitmaakt van hoofdstuk 04 “transversale projecten”, zal belast worden met het uitwerken van een interventie voor elk van de drie polen van het programma. Voor de “wandeling van Sint-Gillis” zal hij een project uitwerken voor een lichtwandeling voor de volledige wandeling. Een specifiek project voor deze plek dat zich echter wel moet integreren in een globale visie voor de verlichting van de zone.

Carré Moscou

Paulus

MoricharHorta

Referenties1

2

1Oldenzaal -Nederland

2McBurney Lane - Langley


projectfiches


Inbegrepen in het project 04. 2.2 “Lichtproject” voor de drie polen

FaseringTe coördineren

Kosten pm, inbegrepen in fiche 04.2.2bijkomende financiering Sibelga

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

01.2Wandeling Sint-Gillis/ Vastgoedoperaties



00Inleiding








08Bijlagen

01.2.1Bouw metro «Horta»

Fietsengarage en woningen

Projecttype

Gemengd gebouw met verschillende types woningen: studio, één, twee of drie kamers. Op de benedenverdieping: een openbare fietsenga-rage, de ingang van de metro en de ingang van de woningen. De benedenverdieping zal ook een fietsengarage omvatten voor de opslag en een atelier voor herstellingen.

Bouwmethode

Nieuwbouw gebouwd op een leegstaand terrein. Noodzaak om gebruik te maken van een lichte structuur, bijvoorbeeld in hout, om het funde-ringssysteem dat door de metro zal lopen niet te belasten.

Doelgroep

Bewoners + doelgroepen die voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een open-bare woning + dus alleen toekomstige bezetters van de woningen

Ligging

Kruispunt Lyceumstraat en Waterloosesteenweg

Bestemming in het GBP

Woonzone

Oppervlakte

Woningen + ingang woningen: 1270 m2Fietsengarage + ingang metro: 171 m2

Bruto oppervlaktePerceel: 307m2

ModelR+3+T

Beschrijving van het projectBouw van een gebouw op het onbebouwde hoekterrein boven het metrostation “Horta”. Het gebouw zal een fietsengarage, de ingang van de metro en woningen omvatten.C

haus

sée

de

Wa

terlo

o


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

307m2

620cm

1520

cm

500c

mso

rtie

Sortie Métro

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Driehoekige tuin Energieprestaties

Passiefbouw

Eigenaar

Openbare dienst

Partners van het project

Drager van het project: Grondregie van Sint-GillisAankoop: te onderhandelen

Slaagvoorwaarden

• Bevestiging van het stabiliteitsonderzoek voor de bouw boven het station;

• Onderhandeling met Brussel Mobiliteit en de gewestelijke Grondregie voor de aankoop van het terrein.

Gekoppeld aan andere projectfichesmet project 01.1.1 en 01.1.2 - het gebouw integreren binnen de zachte verbinding en de groene en ludieke ruimte van het park van de metro Horta en de oversteekplaats van de Waterloosesteenweg

Piloot


Fasering

2015-2016 Aankoop / Erfpacht2016 Procedure en toewijzing van het studiebureauArchitectuurwerk (project, stedenbouwkundige vergunning)2017 Architectuurwerk (uitvoeringsdossier)Procedure en toewijzing aannemers2018 Werf2019 Oplevering

Kosten 3.110.204,23 €

01.2.1 Bouw metro «Horta» Fietsengarage en woningen

Prioritaire actie

Referenties1

2

4

3

1Steinmetzdemeyer: kantoorge-bouw, Luxemburg

2Shigeru Ban: kantoorgebouw, Zwitserland

3Tectône Architectes: sociale woningen, Parijs



00Inleiding








08Bijlagen

Woningen + ingang woningen

Beschrijving van het project: Bouw van de ingang en de ver-diepingen van een gebouw met woningen op de “holle tand” boven het metrostation “Horta”.

+/- 65m2

+/-100m2

+/- 8

0m2

180,

26m

232

,5m

2

Entrée jardin

triangulaire

+ parking vélo

Entrée loge-ments

parkingvélo

42m2

49m2

216m2

Doelgroep

Bewoners + doelgroepen die voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een open-bare woning

Bruto oppervlakte

1270 m2

Aantal verdiepingen

3+T

Aantal woningen 11 tot 14


Drager van het project: Grondregie van Sint-Gillis

Ingang woningen

01.2.1 Bouw metro «Horta» Fietsengarage en woningen Woningen

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Beschrijving van het project : Bouw van een fietsengarage en de ingang van de metro

620cm

1520

cm

500c

mso

rtie

Uitgang metro

180,

26m

232

,5m

2

Entrée jardin

triangulaire

+ parking vélo

Entrée loge-ments

parkingvélo

Fietsenparking

42m2

49m2

216m2

Referentie

1Alter Eco Box - Perpignan – Frankrijk

Doelgroep

• Bewoners van de wijk

• Gebruikers van de MIVB

Bruto oppervlakte

171 m2


MIVB

Gekoppeld aan andere projectfichesmet project 01.1.1 en 01.1.2 - het gebouw en de fietsengarage integreren binnen de zachte ver-binding en de groene en ludieke ruimte van het park van de metro Horta en de oversteekplaats van de Waterloosesteenweg

Fietsengarage + metro ingang

01.2.1 Bouw metro «Horta» Fietsengarage en woningen

Prioritaire actie

1



00Inleiding








08Bijlagen

01.2.2Munthofstraat, 139 – Renault

Kinderdagverblijf en woningen

Projecttype

• Afbraak/heropbouw van het “Renault”-gebouw;

• Gemengd en dubbel gebouw: aan de voorkant het gebouw met woningen en handelszaken, aan de achterkant het kinderdagverblijf, verbonden aan het huizenblok Coenen;

• Woningen van verschillende types: studio, één, twee of drie kamers;

• Kinderdagverblijf met opvangcapaciteit voor 48 kinderen.

Bouwmethode

Afbraak / heropbouw. Bouw in twee afzonder-lijke fases: eerst het kinderdagverblijf achteraan en dan het woongebouw vooraan.

LiggingMunthofstraat, 139


Woonzone

Oppervlaktes

Handelszaken: 262 m2Woningen: 917 m2benedenverdieping - Kinderdagverblijf: 587 m2

Bruto oppervlakte

Perceel: 641m2

Staat van de gebouwen

Erg beschadigd

Energieprestaties

Passiefbouw

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

641m2

Beschrijving van het projectAfbraak van een oude “Renaultgarage” voor de bouw van een kinderdagverblijf en een gemengd gebouw met woningen en handelszaken op de benedenverdieping.

Prioritaire actie

1Site Renault geven Munthofstraat.

1



00Inleiding








08Bijlagen

Eigenaar

Privaat


• Grondregie van Sint-Gillis• Diensten kinderdagverblijf en kinderopvang

Slaagvoorwaarden

• Aankoop van het bestaande gebouw• De organisatie van een samenwerking tus-

sen het gemeenschapsproject (kinderdagver-blijf) en het project via een private invers-teerder (handel en woningen) op het vlak van tijdsmanagement en het architecturale project.

Gekoppeld aan andere projectfiches

01.1.2 Infrastructuren en aanplantingen van het huizenblok Coenen

Piloot

Grondregie van Sint-Gillis

Fasering

2015-2016 Aankoop / Erfpacht2016 De doorverkoop aan een operator voor het deel «woningen». 2016 Procedure en toewijzing van het studiebureau2017-2018 Architectuurwerk (project, steden-bouwkundige vergunning)Architectuurwerk (uitvoeringsdossier)2018 Procedure en toewijzing aannemersWerf2019 Oplevering

Kosten

2 130 762 €

01.2.2 Munthofstraat, 139 – Renault Kinderdagverblijf en woningen

Prioritaire actie

Referenties2

2

1

1Site Renault geven Munthofstraat.

2AGWA: Metaalstraat 40, voorbeeld van een polyvalent gebouw in het kader van het DWC Metaal-Munt. Het gebouw omvat een kinder-dagverblijf, woningen en een polyvalente zaal voor sportactiviteiten.

3ADN: 3 sociale woningen en een park op het binnenterrein van het huizenblok. Interes-sant is het belang dat gehecht wordt aan de doorgang naar het binnenterrein van het huizen-blok, alsof het park “de straat komt zoeken”.



00Inleiding








08Bijlagen

Doelgroep


Bruto oppervlakte

Handel : 262 m2Woningen : 917 m2

Voorziene verdiepingen

R+3+T

Aantal woningen

8 à 11

Financiële tussenpersonen

Te definiëren

Slaagvoorwaarden

Aankoop / doorverkoop van het parceel vooraan in het tijdsmanagement van het Duurzame wijk-contract aan een private investeerder binnen het kader van de voorziene operaties van artikel 12 van het decreet Stedelijke revitalisatie.

Piloot


Kosten

Verwerving via het Duurzame wijkcontract / Doorverkoop volgens de condities zoals bes-chreven in Artikel 12 van het decreet ‘Stedelijke revitalisatie’ / Realisatie buiten het budget van DWC

Woningen

Beschrijving van het project Afbraak / heropbouw van een woongebouw met commerciële benedenverdieping, vooraan op het perceel.

1

1V+: bouw van een kinder-dagverblijf plus woningen en kantoren, Schaarbeek

Referenties

01.2.2Munthofstraat, 139 – Renault Kinderdagverblijf en woningen

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Kinderdagverblijf

Beschrijving van het project Afbraak / heropbouw van een kinderdagverblijf achteraan op het

Doelgroep

Bewoners + doelgroepen die voldoen aan de voorwaarden voor toegang tot een gemeentelijk kinderdagverblijf

Bruto oppervlakte

587 m2dakterras : 191 m2

Voorziene verdiepingen

R+1

Nombre de places d’accueil

48 kinderen

Slaagvoorwaarden

Fasering van de werken met de vastgoedoperatie vooraan op het perceel.

Piloot


1

2

1SPLAAR: dubbel kinder-dagverblijf voor de stad Sceaux in het kader van een gemengd programma met twee kinderdagverblijven en een studentenwoning.

2Froetscher Lichtenwagner Architecten: Centrum Odorf, wijkhuis, kinderdagverblijf en supermarkt. Innsbruck. Een goed voorbeeld van cohabitatie van openbare, halfprivate en private functies.

Referenties

01.2.2 Munthofstraat, 139 – Renault Kinderdagverblijf en woningen

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

01.2.3Woningen met horeca op de bene-

denverdieping Lyceum / Steens(metro Horta)

Beschrijving van het project : Dit gebouw in zeer slecht staat kijkt uit over het Moricharplein en ligt niet ver van het Pierre Pauluspark en de school Peter Pan. Het programma voorziet de renovatie tot 4 woningen + een benedenverdieping met Horeca.

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

77m2

Projecttype

Renovatie van een oud gebouw

Bouwmethode

Zware renovatie

Doelgroep


LiggingLyceumstraat 29


Woonzone

Oppervlakte

Woningen 355 m2Benedenverdieping met Horeca en ingang wo-ningen : 69 m2

Bruto oppervlakte

Perceel: 77m2

Voorziene modelR+4+T

Aantal woningen4 tot 5

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen


Erg beschadigd

Energieprestaties

Renovatie: zeer lage energie

Eigenaar

Privaat

Slaagvoorwaarden

Aankoop / doorverkoop van het parceel binnen het tijdsmanagement van het Duurzame wijk-contract aan een private investeerder binnen het kader van de voorziene operaties van artikel 12 van het decreet Stedelijke revitalisatie.

Gekoppeld aan andere projectfiches met project 1.2.1 en 1.2.2 - het gebouw integreren binnen de zachte verbinding en de groene en ludieke ruimte van het Moricharplein

Uitvoering en middelen

Piloot


Fasering

2015-2016 Aankoop / Erfpacht2016 Doorverkoop aan een operator2016 Procedure en toewijzing van het studiebureau2017-2018 Architectuurwerk (project, steden-bouwkundige vergunning)Architectuurwerk (uitvoeringsdossier)2018 Procedure en toewijzing aannemers2019 Werf2019 Oplevering

Kosten

Verwerving via het Duurzame wijkcontract / Doorverkoop volgens de condities zoals bes-chreven in Artikel 12 van het decreet ‘Stedelijke revitalisatie’ / Realisatie buiten het budget van DWC

Prioritaire actie

1

1b612associates: geheel van 4 sociale woningen in Schaarbeek

2V+: 5 lage-energie sociale woningenVorst

1

2

Referenties

01.2.3Woningen met horeca Lyceum/Steens



00Inleiding








08Bijlagen

01.3Wandeling van Sint-Gillis/Socio-

economische projecten



00Inleiding








08Bijlagen

01.3.1 Reparatieatelier

hergebruik

1La ressourcerie - Namen

1

Prioritaire actie

Beschrijving van het projectUit de diagnose bleek de problematiek van het sluikstorten en een terug-kerende vraag van de bewoners om gebruik te kunnen maken van een inzamelpunt. De sensibilisering van de bewoners van de perimeter voor de duurzame ontwikkeling en het verantwoord consumeren vereist echter nog heel wat werk, vooral bij de armere doelgroep. Dit project stelt voor om werklozen de kans te bieden een opleiding te volgen om achtergelaten objecten te restaureren: meubels, kleding, allerhande voorwerpen, enz.


• Een opportuniteit creëren voor tewerkstelling en de strijd tegen de uitsluiting en tegelijk een verantwoorde consumptie bevorderen;

• De bewoners en gebruikers van de zone een alternatieve vorm van consumptie aanbieden en hergebruik aanmoedigen.


• Een soort van kringloopwinkel creëren waar men tegen een bescheiden prijs (tweedehands) dagelijkse gebruiksobjecten kan kopen (meubels, elektro, kleding, enz.) en die tegelijk bijdraagt tot de tewerkstelling via het circuit van de socioprofessionele integratie, de opwaardering van een ongebruikte ruimte die voldoende zichtbaar en toegankelijk is voor het publiek.

• Creatie van een reparatieatelier dat meubels, elektrische huishoudapparaten, speelgoed enz., ophaalt bij bewoners om deze indien mogelijk te repareren en/of te herverkopen tegen bescheiden prijzen.

Doelgroep

• Kansarmere doelgroep van de zone

• De bewoners en gebruikers


Te definiëren

Piloot

Te definiëren

Fasering

2016-20192020 verduurzaming van de activiteit

Kosten 50 000 €



00Inleiding








08Bijlagen

02Pool 02

Voorplein - Marie Janson



00Inleiding








08Bijlagen

Een pool die een band zal

smeden tussen de meervoudige

identiteiten

Het Voorplein is ontegensprekelijk het hart van Sint-Gillis. Deze gewestelijke en zelfs toeristische pool ontwikkelt zich al tien jaar lang op een exponentiële manier. Er vlak naast verdeelt het lege en angstaanjagende “Moskouplein” de onderzoekszone in 4 subwijken. En het nochtans brede en groene binnenterrein van het huizenblok boven de metro is niet toegankelijk. Deze pool wil deze drie plaatsen animeren om ze complementair te maken. En ervoor te zorgen dat ze tegemoetkomen aan

Na de lineaire en uitgestrekte pool 01 vormt dit tweede geheel van programma’s een gevulde en geanimeerde kern. Deze pool sluit aan bij de “wandeling van Sint-Gillis” en vormt er het cen-trum van.

Vandaag is de activiteit geconcentreerd op het Voorplein. De doelstelling van het programma bestaat er niet in de identiteit van deze plek uit te breiden tot de volledige pool. Het is ech-ter wel de bedoeling drie afzonderlijke ruimtes op elkaar af te stemmen, zodat ze in interactie treden en tegelijk tegemoetkomen aan ver-schillende doelgroepen en behoeften:

• Het “Voorplein”, het dorpsplein met zijn markt en hippe, volkse en historische terrasjes. Een commerciële en feestelijke plek die samenwerkt met de winkelstraten.

• Het “Marie Jansonplein” wordt een geani-meerd, maar rustig plein. Een progressief overgangsproject moet het mogelijk maken om nieuwe recreatieve, sportieve, culturele en ontspanningsfuncties progressief maar duurzaam te installeren.

• De “jardin du Peuple du Livre” zal een tegengewicht moeten bieden voor de twee geanimeerde plaatsen. Dit park op het binnenterrein van een huizenblok zal slechts toegankelijk zijn via het volkshuis en de bibliotheek. Het wordt een rustige plek, geschikt om te lezen, te mediteren of voor kleine rustige evenementen: ontmoeting met een auteur, leesmoment, les in openlucht, enz.

• Het lijkt ons belangrijk het belang te bena-drukken van de doelgroepen, van de identiteit en de transversaliteit met betrekking tot de

02Pool 02


definiëring van het programma van deze pool. De diagnose heeft de kwetsbaarheid aangetoond van het evenwicht tussen de meervoudige identiteiten van Sint-Gillis. Het gaat er niet om de ene bevolkingsgroep te bevoordelen ten opzichte van de andere en om het Marie-Jansonplein om te vormen tot een nieuw Voorplein.

Het programma wil activiteiten creëren voor alle doelgroepen: volks, multicultureel, hip, jongeren of ouderen, meisjes of jongens. En het wil banden smeden, energieën en creativiteit verenigen en weghalen van tussen de vier muren van de vzw’s, de galerijen, de bars en de ateliers, zodat ze uitgedrukt kunnen worden binnen de openbare ruimte. Ook de kwetsbare bevolkings-groep wordt niet vergeten. De gemeente stelt immers voor om deze groep te begeleiden en te sturen door met eigen middelen een pilootpro-ject te lanceren met betrekking tot een “wijk-conciërgerie”. Hiermee wil men de gemeente-diensten dichter bij de bevolking brengen via de aanwezigheid van gedecentraliseerde agenten op het terrein. Er wordt voor dit project een lokaal voorzien in de wijk van het Marie Jansonplein. (zie project 02.2.1)



00Inleiding








08Bijlagen

Lijst met projecten

02.1 Gebruik en progressieve landschappelijke inrichting - Voorplein/Marie Janson

• 02.1.1 Gebruik, animatie en installatie in transitie

• 02.1.2 Progressieve en duurzame landschappe-lijke inrichting

• 02.1.3 Inrichting van het binnenterrein van het huizenblok “Voorplein” tot een lees- en rustpark

• 02.1.4 Lichtinterventie

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

02.2 Socio-economische projecten en sociale band

• 02.2.1 Wijkconciërgerie

• 02.2.1 Petanquebaan

• 02.2.2 Jongerenprojecten en publieke ruimte - CEMO

Binnenkoer «Voorplein»

VoorpleinMarie Janson plein

02Pool 02




00Inleiding








08Bijlagen

02.1Gebruik en progressieve

landschappelijke inrichting - Marie-Jansonplein



00Inleiding








08Bijlagen

Processus:

Beschrijving van het project De toekomst van het Marie-Jansonplein blijft onzeker. In navolging van andere Brusselse projecten die hun sporen verdiend hebben, stellen wij voor om een progressief proces van toe-eigening van de openbare ruimte te implementeren. Het moet de bedoeling zijn om, ongeacht de uiteinde-lijke bestemming van de plaats, een progressief project op te starten met de hulp van uiteenlopende lokale spelers. Het wordt een evolutief maar ook duurzaam en “definitief” project dat aansluit bij de behoeften en de meervoudige identiteit van de wijk.

1 2 3 4Années

Ap

pré

cia

tion

usa

ge

rs

1 2 3 4Années

Ap

pré

cia

tion

usa

ge

rs

Intervention classique

Intervention avec occupation et installation durable progressive

02.1.1Gebruik, animatie en installatie in transitie


Het is de bedoeling om voor weinig geld acti-viteiten te organiseren “voor iedereen” door de samenwerkingen met de lokale spelers te verme-nigvuldigen. De ruimte zal beetje bij beetje inge-richt worden in functie van de behoeften en met een grote flexibiliteit. Het gaat erom het “defi-nitieve” programma te definiëren in samenwer-king met het team verantwoordelijke landschap-sarchitecten dat tegelijk actief zal zijn (zie fiche 02.1.2 Progressieve en duurzame landschappe-lijke inrichting)


In dit stadium willen we blijven open staan voor de verwezenlijkingen en evenementen die georganiseerd zouden kunnen worden. De vzw Toestand deed dit met succes in het project ”AlléeduKaai” waarin het 40 verenigingen en bewonersprojecten coördineert. Het voorstel bestaat erin te steunen op de lokale energie en te proberen om voor iedereen een oplossing te vin-den door een band te creëren tussen de projec-ten. Zo zou de petanquebaan bijvoorbeeld twee banen kunnen openen op het plein om nieuwe doelgroepen aan te trekken. Hiphop en klassieke muziek, grote jojo en Braziliaanse samba zouden elkaar kunnen ontmoeten tijdens een transver-saal festival. De “echte” waterdraagster zou een nieuwe fontein kunnen worden, en in navolging van manneken pis, pakjes kunnen dragen ter gelegenheid van evenementen. De Art-nouveau zou de grafische kunsten kunnen ontmoeten, enz. Sint-Gillis is een creatieve gemeente en aan materie zal het zeker niet ontbreken.

LiggingMarie-Jansonplein

Place Parvis

Place Marie Janson

Prioritaire actie

In een klassiek project organiseert men het programma “ex nihilo”. We stellen hier

voor om de openbare ruimte te ontwerpen door ze te animeren met de lokale krachten,

zodat de ruimte beantwoordt aan de reële behoeften van de gebruikers.



00Inleiding








08Bijlagen

Referenties

1Allée de Kaai - vzw Toestand - Brussel

2Campo de Cebada - Madrid

3Boblepladsen Carlsberg - Kopenhagen

1

2

3

02.1.1Gebruik, animatie en overgangs-installatie

Doelgroep

• Alle bewoners en gebruikers van het centrum van Sint-Gillis, de levendige krachten en de bronpersonen.

Slaagvoorwaarden

• Coördinatie en perfecte verstandhouding tussen het gebruiksproject (02.1.1) en het definitieve landschappelijke project (02.1.2);

• Complementariteit, transversaliteit van het project;

• Respect voor de omwonenden (lawaai, overlast);

• Formele integratie in het kader van Sint-Gillis, aanvaarding van de manifestaties en de installaties door alle doelgroepen.


Coördinatie: vzw ToestandEigenaar: domein van de gemeente Sint-Gillis

Coordination avec autres asbl/organisations possibles

• De lokale verenigingen: Papa Douala, CEMO, Itinéraires, de petanquebaan;

• De bewonerscomités: Morichar en transition;

• De scholen;• De handelaars;• De instellingen in de wijk: Bibliotheek

- Maison du livre, Muziekacademie, Volkshuis, CCJF, Pianofabriek, Maison Eco, Wijkantennes, Wijkconciërgerie, Cultuurdienst;

• en alle andere kleine of grote energieën.

Bruto oppervlakte+/- 11.160m2 (zonder wegen)


projectfiches

met project 02.1.2 «Progres-sieve en duurzame landschap-pelijke inrichting»

Fasering

2016 (januari - juni) ontmoetingen met spelers, eerste pistes, uitwerking van strategieën.Zomer 2016, implementatie eerste projecten2017 Toewijzing projectteam 02.1.2 “Progressieve en duurzame landschappelijke inrichting”2017-2019 Progressieve implementatie van voor-lopige en definitieve installaties. Animaties. Coördinatie van steeds meer projecten.

Kosten

352 000 € + eigen middelen van de partners



00Inleiding








08Bijlagen

02.1.2Progressieve en duurzame landschappelijke inrichting

Referentie

Voorplein

Marie JansonPlein

Beschrijving van het projectToewijzing van een multidisciplinair team van landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en architecten voor de begeleiding van het overgangsproces en om het uiteindelijke project op zich te nemen. De definitieve inrichting wordt beetje bij beetje geïmplementeerd, want het programma wordt gedefinieerd aan de hand van de initiatieven en de dynamiek van het coördinatieteam van het project 02.1.1 “Gebruik, animatie en overgangsinstallatie” en de lokale middelen die aansluiten bij het proces.

1Folkets Park gecombineerd met volkets hus - Kopenhagen

1


De openbare ruimte ontwerpen in functie van de experimenten en de dynamiek van project 02.1.1. en op die manier perfect tegemoetkomen aan de vraag, de transversaliteit, de behoeften en de consolidatie van de meervoudige identiteiten van de wijk.

Voorgestelde verwezenlijkingen Het is de bedoeling het park te hertekenen door lessen te trekken uit het “laboratorium” dat de overgangsinrichting zal zijn en met de midde-len van de wijk: aanplantingen, stadsmeubilair, ludieke en sportieve infrastructuur, enz.

Ligging

Marie-Jansonplein

Doelgroep

Alle gebruikers van de zone

Partners

• Dienst openbare en groene ruimtes van Sint-Gillis

• Studiebureau van het “groene netwerk” (project 01.1.2)

• Coördinator van het overgangsproject 02.1.1

Bruto oppervlakte

+/- 11.160m2 (zonder wegen)

Prioritaire actie


projectfiches

met project 02.1.1 “Gebruik en progressieve inrichting - Marie Jansonplein”Verlichting: met project 04.2.2 “Lichtproject voor de drie polen”Groen: met project 01.1.2 “Versterking van het groene netwerk”

Fasering

2017 Toewijzing projectteam 2018 - 2019 Progressieve implementatie van het project op basis van de resultaten van het project 02.1.1

Kosten

700 000 €



00Inleiding








08Bijlagen


Aanleg van een park dat toegankelijk is via de bibliotheek en het Volkshuis. Op dit moment is dit grasveld niet toegankelijk. De toegang is mogelijk via de bibliotheek en het Volkshuis. Men kan er thee of koffie drinken op een rustige, vredige plek.


• Bescheiden interventie: toegang, tafels, banken, aanplantingen, verlichting;

• Plek ingericht voor de organisatie van evene-menten rond boeken, openluchtklassen, enz.;

• De planten en de serres van de gemeente kunnen er opgeslagen worden en zo bijdragen tot meer groen.

Ligging

Binnenterrein van het huizenblok tussen het Voorplein en de Romestraat, de Moskoustraat en de Waterloosesteenweg

Doelgroep

• Bezoekers van het maison du livre en het volkshuis;

• Bewoners, scholen.

Slaagvoorwaarden

• Akkoord met Brussel-mobiliteit;

• Respect voor de omgeving.

Partners van de interventie• Maison du livre• Volkshuis• MIVB


02.1.3 Inrichting van het binnenterrein van het huizenblok “Voorplein”

Entrée Maison du Peuple

Entrée maison du livre

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Referentie

Beschrijving van het projectLichte inrichting van het binnenterrein van het huizenblok op het terrein boven de metro “Voorplein”. Creatie van een rustige lees- en rustruimte als tegenhanger van het Voorplein en het Marie Jansonplein.

1Vrije bibliotheek - Boston

1

Prioritaire actie

Fasering

2016: toewijzing projectauteur / definitie2017 Aanbesteding of coördinatie diensten2018 Uitvoering2019 Inhuldiging

Kosten

100 000 €



00Inleiding








08Bijlagen

02.1.4 Lichtinterventie

Beschrijving van het projectHet Voorplein wordt binnenkort gerenoveerd. Deze fiche voorziet de integratie van de verlichting van de hele pool in één enkele denkpiste, niet alleen voor het geheel “Voorplein - Marie Jansonplein”, maar ook voor de twee andere polen. Het is niet de bedoeling te uniformiseren, maar wel om elke pool een uniek karakter te geven, maar wel afgestemd op en compatibel met de andere plaatsen.


Een geruststellende lichtsfeer creëren die ech-ter ook functioneel, artistiek, specifiek en coherent is voor de hele pool en die aansluit bij de “lichtwandeling”, de verlichting van de Waterloosesteenweg en de Fortstraat, zonder te streven naar de algemene uniformisering van de verlichting.


• Verlichting van de plaats en het plein;

• Artistieke verlichting;

• Verlichting van bepaalde bomen en gebouwen die in de kijker gezet mogen worden, enz.

Ligging

Sint-Gillisvoorplein en Marie Jansonplein

Doelgroep Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars en bezoekers.


• Bureau Bas Smet, projectauteur van de inrichting van het Voorplein

• Sibelga

• Dienst werken Sint-Gillis

Fasering


Kosten

pm, inbegrepen in fiche 04.2.2 bijkomende financiering Sibelga

place Marie Janson

Parvis

Prioritaire actie


projectfiches

04. 2.2 “Lichtproject” voor de drie polen01.1.6 Lichtnetwerk03.2.1 Interventie verlichting 02.1.1 Gebruik, animatie en overgangsinstallatie02.1.2Progressieve en duurzame landschappelijke inrichting

1

1Project Sint-Gillisvoorplein, Bas Smets



00Inleiding








08Bijlagen

02.2 Socio-economische

projecten en sociale band



00Inleiding








08Bijlagen

02.2.1Wijkconciërgerie

Beschrijving van het projectImplementatie van een pilootproject voor coördinatie en actie met de bestaande diensten voor preventie, netheid en alle levendige krachten van de wijk.

Context

Dit project wil een antwoord bieden op de diagnose van de problemen van de openbare ruimte, sluikstorten, huisjesmelkers, leegstaande gebouwen, beschadigde wegen, overlast door vervuiling (geluid, visueel, …), enz.

Vooral op het Voorplein en het Marie-Jansonplein zien we de aanwezigheid van een kansarme bevolking die zich in een situatie van sociale uitsluiting bevindt. Deze feiten hebben een invloed op de levenskwaliteit, de sociale samenhang, de bewoners en gebruikers, en dan in het bijzonder de kwetsbaarste groepen, en ook op het veiligheids- en buurtgevoel van de open-bare dienst en de agenten op het terrein.


• De administratie vereenvoudigen en dichter bij de burger brengen, en dit binnen alle domeinen die raken aan de levenskwaliteit (fysieke kwaliteit van de omgeving - sociale cohesie - veiligheid);

• Een trouw multidisciplinair team van terreins-pelers samenstellen;

• De anonimiteit van de terreinspelers doorbreken;

• Gepaster antwoorden op de vragen van de burgers en sneller reageren na een vaststelling.


• Micro-enquête van de sector bij de opstart van het project;

• Fysieke aanwezigheid van de conciërgerie binnen de perimeter van het nieuwe Wijkcontract. Deze conciërgerie zal geves-tigd zijn in een lokaal ter hoogte van de verbinding van het Moricharplein en het Marie-Jansonplein met het oog op de garantie van de komende overgang naar aanleiding van de toekomstige heraanleg van het Sint-Gillisvoorplein en de inrichting van het Marie-Jansonplein (ook wel “Moskouplein” genoemd). Dit lokaal werd al gevonden en het is eigendom van de Gemeente Sint-Gillis;

• De trouwe terreinspelers (stadswachten, stewards, straatvegers) waaronder twee vaststellende agenten zullen de pilootperime-ter surveilleren;

• Beheer van de openbare ruimte, netheid en beschadiging van de gebouwen: openbare verlichting, verven zebrapaden, markeringen op de grond, beschadiging van het stadsmeu-bilair, groene ruimtes, riolen, bewegwijzering, enz.;

• Sociale samenhang: dankzij de getrouwheids-factor van het personeel. De agenten zullen actief meewerken aan een infrastructuur die vooral bedoeld is om de kwetsbaarste groepen uit hun isolement te halen (en dit in samenwerking met de ad hoc bevoegde diensten van de Gemeente). Betrokkenheid van andere spelers, zoals sociale assistenten, dienst van de gepensioneerden, gehandicapten en straathoekwerkers;

• Preventie en veiligheid: strategische aanwe-zigheid op bepaalde plaatsen in functie van de criminaliteitscijfers (toezichts- en controleoperaties).

Doelgroep

Alle bewoners en gebruikers van het centrum van Sint-Gillis, de levendige krachten en de bronpersonen.

Slaagvoorwaarden

Coördinatie tussen de diensten en de projecten van het Wijkcontract.


Alle gemeentelijke en gewestelijke diensten, de verenigingen van de sector

Fasering

2015 opstart van het project en testfase voor de implementering van een team dat vertrouwd is met de sector

Kosten Eigen middelen van de gemeente Sint-Gillis



00Inleiding








08Bijlagen

02.2.2Een petanquebaan

open en voor iedereenBeschrijving van het projectHet project wil het gevoel van sociale samenhang verbeteren binnen de verschillende onderdelen van de bevolking van de wijk “Voorplein”. Er werd immers vastgesteld dat deze wijk over onvoldoende plaatsen of infrastructuren beschikt waar de bevolkingsgroepen elkaar kunnen ont-moeten buiten de “horeca”-zaken.


• De petanquebaan opentrekken naar het Marie-Jansonplein en het Pauluspark;

• Verbetering van het gevoel van sociale samen-hang onder de bevolking;

• Promotie van het sporten in het algemeen en van het petanque spelen in het bijzonder;

• De wijk een gezellige ruimte en kleine versna-peringen bieden, naast het Pierre Pauluspark


• Renovatie van het clubhouse (keuken en cafetaria) tot een onthaalruimte die geschikt is voor gezellige ontmoetingen tussen de bewoners van de wijk en die samenwerkt met het Pierre Pauluspark;

• Renovatie van 4 petanquebanen buiten naar het Pauluspark toe;

• Organisatie van evenementen voor alle gebruikers, ook generatieoverstijgend;

• Organisatie van activiteiten voor ouderen;

• Aanleg van petanquebanen op het Marie Jansonplein, in coördinatie met het project 02.1.1 “Gebruik, animatie en overgangsinstal-latie Marie Janson”

Ligging

Toegang Munthofstraat, 108

Doelgroep

De bevolking van de wijk “Voorplein”, de bewo-ners, de gebruikers van de vzw «Notre Cercle» (senioren) en de gebruikers van de perimeter Voorplein-Morichar en ook de bezoekers van het Pierre Pauluspark.

Slaagvoorwaarden

• Coördinatie met het inrichtingsproject “Marie Janson”, visibiliteit in de openbare ruimte;

• Transversaliteit van het project, vermogen om een gevarieerd publiek te mobiliseren.

Partners van het projectvzw Toestand, Gemeente Sint-Gillis, St-Gilles Sport asbl, Boulodrome asbl, vzw Notre Cercle, Petanque club St-Gillois, Pétanque club le Silence, jeugddienst, partners van het DWC Voorplein-Morichar, te definiëren. Andere ge-meentelijke diensten te definiëren.

Gekoppeld aan andere projectfichesmet project: 02.1.1“Gebruik, animatie en overgangsinstallatie Marie Janson”

Piloot

Petanquebaan Charles Picqué

Fasering

2015 Uitvoering van de inrichtingsplannen van de lokalen en de petanquebanen / Definitie van het projectFormalisatie van de opdracht en de doelstellin-gen van het project met de verschillende par-tners (gemeente, vzw, projectfiche 02.1.1) 2016 Start van de werken / Renovatie van de lokalen 2016 Start van de acties2017 Definitie en formalisatie van de wer-king: human resources, uurroosters, beschrijving van de opdracht, evaluatie, …

Kosten

268 500 € 1Petanque is een sport die beoefend kan worden door alle leeftijden, geslachten en culturen.

1

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

02.2.3Jongerenprojecten en

publieke ruimte - CEMOBeschrijving van het projectDit project zal bepaalde openbare ruimtes opnieuw aanleggen in samenwerking met jongerengroepen. Het is de bedoeling om ontmoe-tingsruimtes te creëren voor jongeren, buurten, experts, vakgroepen en overheden voor de inrichting van bepaalde ruimtes. Op die manier zullen de jongeren concreet betrokken worden bij de inrichting.


Door de creatie van ontmoetingsruimtes voor buurten, overheden en experts zal het project proberen om:

• de doelgroep te sensibiliseren voor de inrichting van het grondgebied en het bestuur van de stad;

• het publiek en de gebruikers te betrekken bij de creatie van deze ruimtes aan de hand van ontmoetingen met professionals en kunste-naars. Vb: versiering van een deel van het skatepark met een kunstenaar;

• rekening houden met wat de gebruikers van de openbare ruimtes zeggen, zodat deze beter aansluiten bij hun behoeften;

• ervoor zorgen dat verschillende types van doelgroepen deze ruimtes samen kunnen gebruiken en elkaar er kunnen ontmoeten met respect voor ieders behoeften;

• de doelgroep betrekken bij het verenigings- en politieke leven;

• de burger dichter bij de politieke belangen brengen;

• de politiek dichter bij de behoeften van de burger brengen en dan in het bijzonder van de jongeren;

• tools ter beschikking stellen, zodat de jon-geren actieve, kritische en verantwoordelijke burgers kunnen worden.


• Oprichting van verschillende denkgroepen rond de inrichting van de openbare ruimte;

• workshops met de doelgroep, gekoppeld aan de inrichting van het Marie Jansonplein en andere projecten rond openbare ruimtes van het programma;

• artistieke creaties op verschillende nader te bepalen plaatsen.

Ligging

De openbare ruimtes van de wijk en in het bi-jzonder van het Marie Jansonplein

Doelgroep

De jongeren van de wijk


Amo Itinéraires, Dienst van de straat-werkers, Matissa, projectcoördinator 02.1.1«Gebruik, animatie en overgangsinstallatie.»

Piloot

CEMO

Fasering

2016-2019

Kosten

56 500 €

Prioritaire actie


projectfiches

02.1.1Gebruik, animatie en overgangsinstallatie



00Inleiding








08Bijlagen

03Pool 03

Waterloo - Fort



00Inleiding








08Bijlagen

In een gemengd stadscentrum is de commerciële rand heel belangrijk. De assen met winkels vestigen zich in het centrum / het hart (het Voorplein) en hun uitstraling reikt tot de andere wijken. Een stedelijke aanvulling bij de rustiekere wandeling van Sint-Gillis. Met de Waterloosesteenweg en de Fortstraat gaat het niet goed: oncomfortabele openbare ruimte, negatief imago, leegstaande (beneden)verdiepingen, vermindering van de commerciële aantrekkingskracht. Het is dus belangrijk dat dit programma deze twee belangrijke wegen voor Sint-Gillis steunt.

Een van de grote verrassingen van deze dia-gnose was de vaststelling in onze enquête dat 100 % van de ondervraagde personen de Waterloosesteenweg als eerste noemden van de plaatsen die ze het minst waarderen binnen de onderzoekszone. Dezelfde score als voor het “Moskouplein”. We hebben geprobeerd om deze unanieme verwerping te begrijpen en deze kan op verschillende manieren verklaard worden: permanente verkeersopstoppingen, te smalle en overladen voetpaden, steeds minder kwalitatief commercieel aanbod, “wegverlichting” ‘s nachts, verouderde uithangborden, openbare netheid, enz.

Voor de Fortstraat is de vaststelling nog schri-jnender, want de benedenverdiepingen staan steeds vaker leeg en de markt komt er ook niet meer. Deze as loopt dood in de Théodore Verhaegenstraat, in tegenstelling tot de Waterloosesteenweg die nog een doorgang heeft naar winkelstraten, zoals de Baljuwstraat of de Leuvensesteenweg, en dit dankzij de ligging tussen het Van Meenenplein/de Bareel en het Voorplein/Hallepoort.

Het is dus nodig om op verschillende niveaus te interveniëren: zorgen voor de openbare ruimte, de verlichting, de aanplantingen, de beveiliging, het comfort. Maar we moeten ook denken aan het imago en de commerciële identiteit. Wat zal het centrum van Sint-Gillis bijzonder maken? Wat gaat men er kopen? De horeca functioneert heel goed, maar er is nog plaats voor de ontwik-keling van de buurtwinkels waar de bewoners om vragen. Maar dat is niet genoeg. Er moet

verder nagedacht worden over de definiëring van een visie voor deze twee assen. Verschillende po-sitioneringen zijn mogelijk, want zoals we zagen in de diagnose heeft Sint-Gillis verschillende identiteiten. “Populaire” handelszaken ontwik-kelen? Winkelketens aantrekken? De cultuur, het lezen, de creatie aanmoedigen? De Fortstraat omvormen tot “straat van de vzw’s”? Er werden heel wat pistes naar voor geschoven in de dia-gnose. Het programma zal de denkpiste en de acties steunen die georganiseerd worden samen met de gemeente, de handelaars, Atrium en de levendige krachten van de wijk.

Twee assen ondersteunen dus deze pool:

• “proactieve” operaties met betrekking tot de handelszaken om de leegstaande (beneden)verdiepingen te activeren. Maar ook om de winkels en gevels te renoveren;

• interventies met betrekking tot de openbare ruimte en de verlichting.

Bovendien stelt een prioritaire reserveoperatie voor om een belangrijk afbraak-/heropbouw-project te organiseren van 4 gebouwen aan de Waterloosesteenweg die verloederd en in slechte staat zijn.

We willen er ten slotte even aan herinneren dat de ondersteuning van de handel ook de onders-teuning betekent van de tewerkstelling binnen de interventiezone, een belangrijke problematiek voor het hele Brusselse gewest.

03Pool 03

Waterloo - Fort



00Inleiding








08Bijlagen

03Pool 03

Waterloo - Fort

Lijst met projecten

03.1 Operaties commerciële gebouwen

• 03.1.1 Operatie leegstaande (beneden)verdiepingen

• 03.1.2 Interventie met betrekking tot de etalages, Waterloosesteenweg

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

03.2 Openbare en groene ruimtes • 03.2.1 Punctuele interventies openbare ruimte

• 03.2.2 Lichtinterventie (cf. 04.2.2 “Lichtproject” voor de drie polen)



00Inleiding








08Bijlagen

03.1Operaties commerciële gebouwen



00Inleiding








08Bijlagen

03.1.1Operatie leegstaande

(beneden)verdiepingenBeschrijving van het projectInterventies met betrekking tot de (beneden)verdiepingen van de Waterloosesteenweg en de Fortstraat met het oog op de omvorming ervan tot woningen en diensten / vzw’s.

Vaststellingen

Uit de diagnose blijken aanzienlijke problemen ter hoogte van de commerciële assen en in het bijzonder de assen van de Waterloosesteenweg en de Fortstraat. Behalve met de algemene slechte staat van de gebouwen en de problemen met netheid en gezelligheid van de openbare ruimtes, worden deze assen ook geconfronteerd met een commerciële problematiek (afwezigheid van een sterke identiteit van de commerciële kern, slechte kwaliteit van de uithangborden, slecht imago van de winkels, onderbezetting van de commerciële ruimtes in de Fortstraat, enz.), maar ook met een problematiek, gekoppeld aan de leegstand van de verdiepingen boven deze handelszaken.


• Toename van het woningaanbod: 20 tot 30 nieuwe woningen op de markt brengen.

• Verbetering van de kwaliteit van de gebouwen en van de leefomgeving langs de assen van de Waterloosesteenweg en de Fortstraat


• Een potentieel betrokken gebouwen identifi-ceren die het mogelijk maken om gedurende het volledige project een doelstelling aan te houden van 20 tot 30 nieuwe woningen (opstellen van een inventaris/overzicht dat een voldoende grote database garandeert, zelfs in geval van mislukking van een of ander project);

• een opvolging en terreinwerk garanderen bij de eigenaars en handelaars tijdens de 4 jaar van het Wijkcontract en architecturale en technische oplossingen aanreiken voor de heraanleg van een toegang;

• een nauwe samenwerking garanderen met de partners (Atrium, Cafa, …) tijdens de volledige duur van het Wijkcontract om zo een goede coördinatie van de taken te garanderen en de partnerprojecten te valoriseren;

• een premie toekennen die equivalent is aan 80% van het bedrag voor de werken die nodig zijn voor de creatie van de aparte ingang, met een plafond van 12.500€.

Ligging

• Waterloosesteenweg (aantal leegstaande verdiepingen: 9 x 2 verdiepingen + dak en 1 x 3 verdiepingen + dak) (maart 2015)

• Fortstraat: 16 leegstaande benedenverdiepin-gen (maart 2015)

Doelgroep

Potentiële eigenaars en huurders

Slaagvoorwaarden

• Samenwerking van de eigenaars

• Coördinatie tussen de partners CAFA en ERU


Atrium, Cafa, AIS, partnerdorp en de Gemeente Sint-Gillis.

Piloot

vzw ERU

FaseringJanuari - juni 2016: implementering, overzich-ten, contacten, dashboard, enz.September 2016-2019: Proactief werk op het terrein

Kosten

180 000 €

Prioritaire actie


projectfiches

03.1.2 “Interventie met betrek-king tot de etalages”



00Inleiding








08Bijlagen

03.1.2Interventie

commerciële gevels Beschrijving van het project : Interventies met betrekking tot de com-merciële gevels aan de Waterloosesteenweg.

Vaststellingen

De Waterloosesteenweg 1 tot 211 en 2 tot 262 vormt de centrale commerciële kern van Sint-Gillis, een geanimeerde as in de buurt van de Gemeente met een markt op het Sint-Gillisvoorplein en een gediversifieerde com-merciële mix. Deze as omvat echter heel wat leegstaande commerciële ruimtes en een betreu-renswaardige staat van de etalages met verou-derde uithangborden, verlaten oppervlakken en weinig aantrekkelijke etalages met afgebladderde uithangborden.


• Fysieke herkwalificatie van de Waterloosesteenweg;

• De commerciële omgeving/leefomgeving verbeteren;

• De handel in de wijk steunen en nieuw leven inblazen;

• Nieuwe handelszaken naar de wijk lokken. Deze opdracht werd overgenomen door de inplantingsdienst van Atrium die zich er regelmatig mee bezighoudt;

• De rotatie van de handelszaken verminderen en de aantrekkingskracht voor nieuwe handelszaken en klanten consolideren via een actie rond het goede beheer van de handelszaken.


• 30 tot 50% van de etalages moeten opgeknapt worden en weer conform gemaakt worden in de hoop dat dit een sneeuwbaleffect zal hebben.

• Coherentie en leesbaarheid van de commer-ciële wijk Centrum Sint-Gillis (te verspreiden brochures).

• Vereenvoudiging van de opvolging door de Gemeente van de nieuwe inplantingen en van de inrichting van de etalages.

• Strijd tegen het verval van de wijk en voor de aantrekkingskracht van de wijk.

• Verbetering van de financiële duurzaamheid van de bestaande handelszaken en opleiding van de nieuwe handelszaken voor een goed beheer (doel van 30 tot 50% van de handelszaken)

• Verbetering van de diversiteit en de relevantie van het aanbod (via oriënteringsacties en jury);

• Brochures voor de naamsbekendheid van het project voor de handelaars.

Ligging

Waterloosesteenweg 1 tot 211 en 2 tot 262

Doelgroep

Handelaars, eigenaars


Cafa, ERU, enz.

Piloot

Atrium zone zuid

Fasering

2016 Waarneming op het terrein en bijwer-king van de diagnoses, diagnose handelsza-ken, verwijdering verouderde uithangborden, contextnota, openbare aanbesteding creatieve designer en selectie, uitvoering van een leidraad, overeenkomt en reglement voor de etalagepre-mie, voorstelling, samenstelling van de jury, goedkeuring, openbare aanbesteding crea-tieve kracht, gemeenschappelijk voor de gra-fische handvesten, brochures voor de naamsbe-kendheid van het project voor de handelaars2017-2019 Uitvoering2016-2019 Evaluatie 2019 Balans

Kosten

198 000 €

Prioritaire actie


projectfiches

3.1.1 «Operatie leegstaande (beneden) verdiepingen»



00Inleiding








08Bijlagen

03.2Openbare en groene ruimtes



00Inleiding








08Bijlagen


• Het imago van de wegen veranderen;

• De voetpaden functioneel maken en de oversteekplaatsen beveiligen en toegankelijk maken voor mindervaliden;

• Doorgaand autoverkeer ontmoedigen;

• De plaatsen doen aansluiten bij de commer-ciële functies, een harmonieuze verhouding herstellen tussen de voetpaden en de benedenverdiepingen.


• Punctuele fysieke interventies: stadsmeubilair, stadssalon, vuilnisbak, beveiligde oversteek-plaats, bareel, kunstwerken, fresco’s, enz.;

• Aanplantingen.

Ligging

Waterloosesteenweg en Fortstraat

Doelgroep

Klanten, bewoners en gebruikers

Slaagvoorwaarden

Coördinatie met Brussel mobiliteit

Partners

Gemeente Sint-Gillis, Brussel Mobiliteit, hande-laars, handelaarsvereniging

Fasering

2016 Diagnose, actieplan, toewijzing van een projectauteur en/of coördinatie met de diensten2017-2019 Interventies

03.2.1Punctuele interventies

openbare ruimteC

haus

sée

de

Wa

terlo

o


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Beschrijving van het projectLichte interventie, zonder wijziging van het wegenprofiel: aanplanting, stadsmeubilair, punctuele verbreding van de voetpaden, bescherming van de bomen, oversteekplaatsen, enz.

1Stationstraat - Sint-Niklaas

2Nicholson Street Mall in Footscray

1

2

Prioritaire actie


projectfiches

04.2.2 “Lichtproject voor de drie polen”

Kosten

200 000 €



00Inleiding








08Bijlagen

03.2.2Lichtinterventie

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de l’

Hôte

l des

Mon

naie

s

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Beschrijving van het projectDe diagnose heeft aangetoond dat de twee assen betreffende deze pool niet van een optimale verlichting zijn voorzien op het vlak van commerciële sfeer, gezelligheid en een coherent lichtparcours. Ze bevorderen het veiligheidsgevoel niet en verbeteren het imago van de straat niet. Het programme geeft gehoor aan deze twee commerciële beperkingen en stelt een bijzondere esthetische verlichting, coherent met de andere «verlichting» interventies in het Wijkcontract voor.


Creatie van een geruststellende lichtsfeer, die ook functioneel, artistiek, bijzoner, en coherent met de samenstelling van de pool is. En dat zich articuleert met de «lumineuze promenade», zoals ook de verlichting op het Sint Gillis Voorplein/ Marie Janson Plein, zonder een nor-malisering van de verlichting.


• Verlichting van de wegen;• Artistieke verlichting;• Verlichting van bepaalde bomen, gebouwen,

publieke diensten en functies, enz.

Ligging

Waterloosesteenweg en Rue du Fort

Doelgroep

Bewoners van de zone, gebruikers, wandelaars, voorbijgangers en bezoekers.

Piloot


Partners

• Sibelga

• Dienst werken Sint-Gillis

Prioritaire actie


projectfiches

03.1.2 «Interventie commerciële gevels»

Fasering

2016 Aanduiding auteur van het project / definitie. 2017 Aanbesteding of coordination diensten2018 Uitvoering2019 Oplevering/Inhuldiging

Kosten

pm, vervat in fiche 04.2.2 Complementaire financiering Sibelga

1Brown Hart Gardens door BDP, Londre (UK)

2Nicholson Street Mall in Footscray

2

1



00Inleiding








08Bijlagen

04Transversale operaties



00Inleiding








08Bijlagen

04Transversale operaties

Lijst met projecten

04.1 Openbare en groene ruimtes • 04.1.1 Punctuele interventies openbare

ruimte, aanplantingen, beveiliging en oversteekplaatsen

• 04.1.2 “Lichtproject voor de drie polen”

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

04.2 Niet-fysieke operaties • 04.2.1 Tewerkstelling

• 04.2.2 Hulp bij de renovatie / leefomgeving

• 04.2.3 Socio-cultureel

• 04.2.4 Kinderen en jongeren

Kruispunt Dillens/Jourdan/Munthof

Kruispunt Metaal/Overwinning/Munthof

Kruispunt Schot-land/parma/Stenen-Kruis/Metaal

Kruispunt Waterloo/Demeure (café La pompe)

Kruispunt Waterloo/Lyceum

Beschrijving van het projectDit hoofdstuk verenigt de interventies die niet specifiek gekoppeld zijn aan een van de drie polen. Het gaat voornamelijk om interventies binnen de openbare ruimte (de kruispunten en de fiche algemene “verlichting”), maar ook om de socio-economische operaties die tegemoetkomen aan de specifieke vragen van de diagnose.



00Inleiding








08Bijlagen

04.1Openbare en groene ruimtes



00Inleiding








08Bijlagen

04.1.1Punctuele interventies openbare

ruimte, aanplantingen, bevei-liging en oversteekplaatsen

Referenties

Voorbeeld: school Pierre Paulus • Inrichting kruispunt• Aanplantingen

Schoolomgevingen

Beschrijving van het project:Herinrichting in termen van kwaliteit van de ruimte, zachte mobiliteit en duurzaamheid van bepaalde kruispunten binnen de perimeter. Interventies met betrekking tot de aanplantingen, het stadsmeubilair, de punctuele verbreding van de voetpaden, de bescherming van de bomen, de oversteekplaatsen.

1Ligging scholen

2School Pierre Paulus

3 Hart’s Mill - Port Adelaide

4tussen Kadiner en Lasdehners-trasse - Berlin

1

2

3

4


De interventies van de gemeente en het gewest bijstaan en de openbare ruimte rond de vele scholen van de wijk beveiligen, markeren en verfraaien.


• Plantaardige landschappelijke inrichting van de omgeving van de scholen;

• Een klein aangepast plein voor de ouders;• Stadsmeubilair

Ligging

Rond de scholen van de perimeter

Doelgroep

Leerlingen, ouders, leerkrachten, omwonenden


Scholen, mini-Wijkcontract, partners van het Wijkcontract Piloot


Fasering


Globale kosten voor de interventies van de operaties 04.1.1

135 000 €

Prioritaire actie


projectfiches

01.1.2 “Versterking van het groene netwerk”, 01.1.4 “Versterking van het ludieke/sportieve/gezondheidsnetwerk”



00Inleiding








08Bijlagen

Aanplantingen kruispunten


• Bepaald kruispunten, die doen denken aan stedelijke autosnelwegen, een nieuw imago geven

• De voetpaden en oversteekplaatsen veiliger en comfortabeler maken.


Aanplantingen, plaatsing van stadsmeubilair, enz.

Ligging

• Kruispunt Dillens/Jourdan/Munt • Kruispunt Metaal/Overwinning/Munt • Kruispunt Schotland/Parma/Stenenkruis/

Metaal • Kruispunt Waterloo/Lyceum • Kruispunt Waterloo/Demeure • Toegang school Pierre Paulus,

Stenen-Kruisstraat

Doelgroep

Alle gebruikers van de wijk

Partners van de interventie• Brussel-mobiliteit, • de handelaars en de omwonenden van de

kruispunten.

Porteur

La Gemeente Sint-Gillis,

Fasering

2016-2017 Toewijzing projectauteur / definitie / Aanbesteding of coördinatie diensten2018-2019 Uitvoering / Inhuldiging

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Kruispunt Dillens/Jourdan/Munthof

Kruispunt Schotland/parma/Ste-nen-Kruis/Metaal


Kruispunt Waterloo/

Lyceum

Kruispunt Metaal/

Overwinning/Munthof

04.1.1Punctuele interventies openbare ruimte

Prioritaire actie

1Kruispunt Dillens/Jourdan/Munt

2 Kruispunt Waterloo/Demeure

2

1



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Kruispunt Dillens/Jourdan/Munt

Kruispunt Schotland/parma/Stenen-Kruis/Metaal

Toegangschool Pierre

Paulus, Stenen-Kruisstraat


Kruispunt Waterloo/

Lyceum

Kruispunt Metaal/

Overwinning/Munt

Referenties1 2

1Bellami Park - Vlissingen

2Grande Rue D’Oullins - Lyon

Context Prioritaire actie




00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Kruispunt Dillens/Jourdan/Munt

LiggingKruispunt Dillens/Jourdan/Munt


Kosten

15 000 €

Prioritaire actie

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Kruispunt Metaal/Overwinning/Munt

LiggingKruispunt Metaal/Overwinning/Munt


Kosten

15 000 €




00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Kruispunt Schotland/Parma/Stenenkruis/Metaal

LiggingKruispunt Schotland/Parma/Stenenkruis/Metaal


Kosten

15 000 €

Prioritaire actie

Ligging• Kruispunt Waterloo/Demeure• Café La Pompe


Kosten

15 000 €

Kruispunt Waterloo/Demeure




00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Kruispunt Waterloo/Lyceum

LiggingKruispunt Waterloo/Lyceum


Kosten

15 000 €

Prioritaire actie

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Toegang school Pierre Paulus, Stenen-Kruisstraat

LiggingToegang school Pierre Paulus, Stenen-Kruisstraat


Kosten

15 000 €




00Inleiding








08Bijlagen

Referentie

1Project Leeuwarder Stadsmus - Leeuwarden (NL)

1

Herintroductie van de stadsmus



• Didactisch sensibiliseringselement bedoeld voor de bewoners, de scholen, de verenigingen, enz.

• Plaatsing van kastjes, nesten en open dakgoten voor de mussen.

Partners van de interventieMorichar en transition, BIM, mini-Wijk-contract, andere partners van het Wijkcontract te bepalen.

FaseringTe coördineren met verschillende interventies voor de drie polen en elders

Kosten

15 000 €

Prioritaire actie


projectfiches

01.1.2 «Versterking van het groene netwerk»




00Inleiding








08Bijlagen

04.1.2«Lichtproject» voor de drie polen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick



Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

Place Van Meenen

Beschrijving van het projectHet gaat om een verlichtingsproject voor de volledige onderzoekszone, en in het bijzonder voor elk van de drie polen van het DWC. Het project moet globaal zijn om het geheel van de interventies samenhang te geven. Maar elke pool en elke plaats moet ontworpen worden rekening houdend met de specificiteit.


• Het imago van elk van de polen verbeteren;

• Het veiligheidsgevoel verbeteren;

• De parcours bewegwijzeren: wandeling van Sint-Gillis en winkelparcours;

• Het erfgoed en de omgeving in het algemeen valoriseren.


• Overzicht van de bestaande verlichtingen. Opgelet voor de straten met aanplantingen, de bomen mogen geen obstakel vormen voor het licht;

• Samenwerking met Sibelga. Werken met hun catalogus om de gemeente geen ingewikkeld onderhoud op te leggen;

• De verlichtingen die niet werken vervangen of veranderen of toevoegen daar waar ze ontbreken;

• Een goede verlichting garanderen betekent niet verlichten zoals in volle dag. Dus, een geschikte manier bestuderen naargelang de behoeften van de verschillende plaatsen;

• De voorkeur geven aan discrete verlichtingsap-paraten die niet opvallen. Het is de omgeving die gevaloriseerd moet worden: bomen, architectuur, enz.;

• Voor pool 01 de “wandeling van Sint-Gillis” een lichtparcours ontwikkelen van de Hallepoort tot aan het Park van Vorst;

• Ook een verticale verlichting installeren met referentie-elementen en niet enkel een horizontale verlichting voor de wegen;

• Enkele scenografische of artistieke verlichting-sinterventies bedenken;

• Gevel- en erfgoedelementen valoriseren.

Ligging

De drie polen van het Wijkcontract

Doelgroep

Alle spelers van de perimeter


Electrabel, dienst werken Sint-Gillis, alle pro-jectauteurs van de inrichtingen van openbare ruimtes van het Wijkcontract

Porteur


Fasering 2016-2017 Toewijzing projectauteur / definitie / Aanbesteding of coördinatie diensten2018 - 2019 Uitvoering / Inhuldiging

Kosten

311 696 €

pool 3

pool 2

pool 1

Prioritaire actie


projectfiches

01.1.6 Lichtnetwerk02.1.4 Interventie verlichting03.2.1 Interventie verlichting



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick



Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

Place Van Meenen

Referenties

1Verlichtingsonderzoek Gent Centrum - Gent

2Gent - Lichtfestival

1 2

04.1.1«Lichtproject» voor de drie polenPorte de Hal Kruispunten

Toegangen van de binnernkoeren

Patrimonium

Gevels van publieke gebouwen


Veiligheid in de parken

Verlichting van actieve zones

Bomen engevels

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

04.2Niet-fysieke operaties



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.1Tewerkstelling



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.1.1CAFA - ISP- Tewerkstelling/

Opleiding (Art.60): Beheer en onderhoud openbare en groene ruimtes

Beschrijving van het projectCreatie van een afdeling aangepast aan de lokale behoeften en ontwikkeld voor de lokale doelgroep die op zoek is naar werk/opleiding. Deze afdeling zal betrekking hebben op de beroepen van de groene afdeling en de afdeling openbare ruimtes: inrichting van de openbare ruimtes, onderhoud van de openbare ruimtes, aanplantingen, enz.

Beoogde doelstellingen Creatie van een afdeling met betrekking tot de beroepen van de groene afdeling en de afdeling beheer van de openbare ruimtes (inrichting van de openbare ruimtes, onderhoud van de openbare ruimtes, aanplantingen, ...). Deze zal op termijn of tijdens het WC leiden tot en oprichting van een gemeentelijke Regie voor het beheer van een boomgaard en het onderhoud van de openbare ruimtes


• Administratieve omkadering en ISP van de bouw van de afdeling;

• Begeleiding van personen in het kader van het tewerkstellings-/opleidingsproces zal opge-nomen worden in het kader van de basisop-drachten van het OCMW en/of van andere partners (vb.: ML Saint-Gilles) in functie van het oorspronkelijke profiel van de persoon.

Bepaalde punten moeten bij aanvang van het project opgehelderd worden:

• De structuur van de eindspeler: Interne gemeentelijke Regie, …;

• Het type statuut van de personen die aangeworven zullen worden (A60 - …) en de financiering ervan;

• Het oorspronkelijke profiel en het volume van de personen die deel zullen uitmaken van het proces;

• Het opleidingsprogramma, afgestemd op de behoeften van de eindstructuur;

• De keuze van de opleidingspartner – die of een partnerstatuut heeft (bestaand opleidings-programma) of die deel zal uitmaken van een toewijzing en een aparte projectfiche (indien het programma specifiek ontwikkeld wordt voor dit project);

• De structurering van de uiteindelijke afdeling.

Ligging

Actie voor de volledige interventiezone van het WC

Doelgroep

Bewoners van de zone die kwetsbaar zijn wat tewerkstelling betreft

Partners van de interventieGemeente - Diensten openbare en groene ruimtes - Mission locale, ETA op het niveau van het BHG

Gekoppeld aan andere projectfiches01.1.2 Versterking van het groene netwerk

Piloot

CAFA, Fortstraat, 25

Fasering

zie bijlage

Kosten

95 000 €

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Beschrijving van het projectDe doelstelling van dit project is de creatie van werkgelegenheid en opleiding door de oprichting van een naaiatelier om de bewoners een snelle dienst voor retouches en verstelwerk te bieden. Dit atelier moet gekoppeld worden aan een strijkatelier dat ontwikkeld zou kunnen worden door de afdeling “Dienstencheques huishoudelijk werk”.


• Strijden tegen zwartwerk door de creatie van vaste stabiele en aantrekkelijke lokale banen voor een laag of niet geschoold publiek;

• De ALE van Sint-Gillis verankeren in een buurtinfrastructuur;

• De overgang van het ALE- en OCMW-publiek naar vaste banen verbeteren;

• De integratie van kwetsbare personen - vrouwen en/of ouderen - bevorderen;

• Meewerken aan de lokale ontwikkeling van Sint-Gillis, in synergie met de lokale spelers binnen de socioprofessionele integratie;

• Tegemoetkomen aan de behoeften die gekop-peld zijn aan de evolutie van de maatschappij: uitbesteding van huishoudelijke taken (naaien en strijken) om familiale, professionele en andere redenen.


• 5 aanwezigheden per week (4 dagen op het Voorplein en 1 dag op Van Meenenplein), langs «camion» gearrangeerd werk van 3 werkers, als een wekelijkse parkeergelegen-heid op het Moricharplein en de aanwe-zigheid wanneer er uitzonderlijke evenemten zijn.

• Zo goed als dagelijks dienstenaanbod: twee posten “artikel 60” binnen de socioprofessio-nele integratie die een valoriserende ervaring mogelijk maken met het oog op de oprichting van een eigen zaak als zelfstandige of in de richting van de dienstenchequebedrijven. Op 4 jaar tijd werden 6 ETP “artikel 60” opgericht;

• Een gunstige context bevorderen voor de verdere creatie en ontwikkeling van lokale tewerkstelling;

• Een zo goed als perfecte klantenbinding (Dienstencheques huishoudelijk werk) en dus een stabilisering en zelfs een stijging van het totaal aantal klanten van Sint-Gillis. Duur van maximum 18 maanden (duur van de testfase);


• Het aanleren van een oud beroep gedurende twee jaar en voor twee personen. Visibiliteit van de dienst door middel van een truck op de markten en openbare ruimtes van de perimeter. Creatie van arbeidscontracten voor autofinanciering.

• Een zo goed als perfecte klantenbinding (Dienstencheques huishoudelijk werk) en dus een stabilisering en zelfs een stijging van het totaal aantal klanten van Sint-Gillis.

• Deze belangrijke investering in de voor-tgezette opleiding van de doelgroep wordt door het geheel van de klanten gezien als een element (noodzakelijk voor een onderneming voor sociale integratie om vooruitgang te kunnen boeken) om de kwaliteit van de dienstverlening te kunnen krijgen die het project wil bieden.

Ligging

Ambulate vrachtwagen

Doelgroep

Bewoners van de zone die kwetsbaar zijn wat tewerkstelling betreft


ALE Saint-Gilles, OCMW, Dienstencheques voor huishoudelijk werk, crea naaien, Cobeff

Piloot

Lokaal tewerkstellingsagentschap Sint-Gillis

Fasering2016-2019

Kosten

200 000 €

04.2.1Tewerkstelling

Prioritaire actie

04.2.1.2Couture Truck

ISP



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.2Hulp bij renovatie /

leefomgeving



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.2.1Hulp bij de renovatie - CAFA

Beschrijving van het projectOprichting van een antenne voor hulp bij de renovatie die de bewoners en de eigenaars moet helpen bij de volgende elementen: pro deo architect, renovatie, gevelverfraaiing, aanplantingen, groendak, energie, hernieuw-bare energie en collectieve projecten

Beoogde doelstellingen In het kader van zijn adviserende en informe-rende opdracht stelt het CAFA voor om het luik Renovatie en Energie te benaderen op basis van de volgende assen:

• Adviseren wat Renovatie en Energie betreft door een volledige dienstverlening aan te bieden in het kader van het thema, gekoppeld aan de huisvesting binnen de perimeter van het Wijkcontract;

• Pro deo architect die het mogelijk maakt om de stedenbouwkundige benaderingen te vereenvoudigen met het oog op de regu-larisering van een onregelmatige situatie in welbepaalde gevallen;

• Promotie van renovatiepremies, hernieuwbare energieën, gevel, aanplantingen;

• Begeleiding van projecten voor gevelverfraaiing;

• Begeleiding van aanplantingsprojecten (gevel en groendak).


• De administratieve stappen vereenvoudigen en een aangepaste begeleiding opstarten met het oog op de regularisering van een onregelmatige stedenbouwkundige situatie in welbepaalde gevallen en naar een kansarm publiek toe;

• De actie ondersteunen van de adviseur Renovatie van de gemeente door het verlenen van energieadviezen waarbij een volledige dienstverlening aangeboden wordt in het kader van het thema, gekoppeld aan de huisvesting binnen de gemeente Sint-Gillis;

• Promotie van hernieuwbare energieën in het kader van collectieve projecten.

Ligging

De volledige zone van het Wijkcontract

1Fortstraat

1

Doelgroep

Potentiële eigenaars en huurders

Aantal leegstaande benedenverdie-pingen (Waterloo en Fort)26


Gemeente, ERU, ATRIUM en Villages Partenaires (regularisatieprojecten voor de commerciële benedenverdiepingen en de toe-gangen tot de leegstaande verdiepingen), …, Bewonersgroepen, gemobiliseerd of te mobilise-ren rond het thema energie, …

Piloot

2016-2017: CAFA - Fortstraat, 252018-2019: à déterminer

Fasering

2016-2019

Kosten

250 000 €

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Beschrijving van het projectUit de diagnose zijn problemen met de openbare en private ruimtes gebleken (tags op de gevels, stadsmeubilair, enz.), in het bijzonder rond de schoolinstellingen en aan de Waterloosesteenweg. Het project beoogt een samenwerking met de scholen en het Institut Saint-Luc, op de grens van de perimeter van het Wijkcontract, de schoolinstellingen binnen de perimeter, het CAFA, het Réseau Habitat en de partners van het Wijkcontract. Op basis van een inventaris die gemaakt werd binnen de zone zullen bepaalde gevels of luiken het voorwerp uitmaken van een projectoproep, of om er fresco’s op te schilderen of om er “groene” muren met klimplanten van te maken.


• Vermindering van het aantal tags in de zone;

• Creatie van sociale banden aan de hand van een artistiek project;

• Een betere toe-eigening en meer respect voor de openbare en private ruimtes;

• Een betere integratie van de school binnen de wijk;

• Valorisatie van het samenhorigheidsgevoel in de wijk;

• Bewustwording van de milieubelangen;

• Stimuleren van het burgergevoel bij toekoms-tige volwassenen.


• Fresco’s op muren;

• Graffiti op luiken;

• Aanplantingen op muren of voorgevels.

Ligging

• De omgeving van de scholen;

• Overal waar de inventaris zal wijzen op problemen met tags en/of netheid

Doelgroep

Leerlingen van de Ecole Saint-Luc, het publiek van het Cafa, schoolinstellingen binnen de peri-meter die blijk zouden geven van belangstelling, bewoners, gebruikers, jongeren


Réseau Habitat, Cafa, Institut Saint-Luc, te bepalen partners van het Wijkcontract, dienst netheid van het BHG.

Piloot

Dienst Openbare Netheid van Sint-Gillis

Fasering

2016 ontmoeting met de partners2017 aanvang van het project

Kosten

50 000 €

04.2.2Hulp bij de renovatie / leefomgeving

Prioritaire actie

04.2.2.2Artistiek project op getagde wanden



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.3Socio-cultureel



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.3.1Ecogeneration

Beschrijving van het projectDit project wil informeren, nadenken over en acties ondernemen met de vrouwen en de jongeren van de perimeter en dan in het bijzonder met de vrouwen in onzekere situaties. De projecten zijn gericht op duurzame ontwikkeling.


• Sensibilisering voor en introductie tot een duurzame levenswijze;

• Sensibilisering van de vrouwen om deze levenswijze te introduceren in hun gezin en in hun sociale netwerk;

• De vrouwen in onzekere situaties de kans geven op meer zelfvertrouwen;

• Emancipatie van de vrouwen; • De uitwisseling tussen de generaties

bevorderen; • Banden smeden tussen de verschillende

gemeenschappen; • De jongeren helpen om hun identiteit te

vormen; • Bewustwordingsactiviteiten ontwikkelen met

de jongeren; • De projecten van de jongeren met betrekking

tot duurzame ontwikkeling ondersteunen; • Jongeren en vrouwen kennis laten maken met

het beroep van imker.


• Biologische ontbijten; • Generatieoverstijgende workshops; • Plaatsing van bijenkorven en animatie rond

de positieve effecten van bijen. En dit alles gekoppeld aan duurzame boomgaarden en de groene wandeling. 2 honingdrachten per jaar, eind mei en eind juli, workshops honing oogsten.

Besoins

• Lokaal met polyvalente ruimtes; • Werkingskosten voor de implementatie van

het project in het kader van het Wijkcontract Voorplein-Morichar;

• Vraag ingediend bij het MaisonEcoHuis voor de installatie van 2 bijenkorven.

Ligging

Geheel van de zone van het Wijkcontract

Doelgroep

De vrouwen van de perimeter


• de partners van het Wijkcontract• CAFA• Scholen• Village partenaire• enz.

Piloot

Inaya vzw - Munthofstraat, 140

Fasering

2016 ontmoetingen met partners, implementatie2017 aanvang van de activiteiten van het project

Kosten

100 013 €

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.4Kinderen en jongeren



00Inleiding








08Bijlagen

04.2.4.1«Apprentissages singuliers»

Overgang kleuter / basisonderwijsBeschrijving van het projectDit project wil samen met de leerkrachten een laboratorium creëren voor pedagogische praktijken. Het idee is ontstaan uit de vaststelling dat heel wat kinderen in onzekere situaties op psychologisch vlak, gezins- en/of socio-economisch vlak moeilijkheden ondervinden bij de overgang van de derde kleuterklas naar de lagere school. Het project sluit aan bij een preventief vooruitzicht op vroegtijdige schoolverlating.

Beoogde doelstellingen • Een andere tijd in een derde ruimte • Aanpassing aan de specifieke behoeften van

elk kind • Een multidisciplinaire benadering om

schoolverlating tegen te gaan • Overdracht van positieve ervaringen in een

kleine groep naar de klasgroep toe. • Implementatie van een opvolging na het

project “Aparte Leervormen” • Versterking van de samenwerking tussen alle

spelers binnen de opvoeding • Ontwikkeling van een nieuwe begeleiding-

sinfrastructuur voor kinderen van 5 tot 7 jaar oud in kwetsbare schoolsituaties.

• Creatie van pedagogische tools


De verwezenlijkingen worden georganiseerd rond verschillende assen:

• Begeleiding van een groep kinderen tijdens de twee laatste trimesters van de kleuterschool en het eerste trimester van de lagere school; opvolging na het project.

• Creatie van een samenwerking tussen alle spelers die betrokken zijn bij de opvoeding van het kind.

• Voorstellen van tools met de bedoeling het kind de middelen te geven om zijn leerpoten-tieel te ontplooien en die de betrokken spelers op school de mogelijkheid bieden om het kind in dit proces te begeleiden.

Verwachte impact op lange termijn Het project richt zich tot een groep van acht kinderen per jaar. In functie van het budget zou parallel een tweede groep opgestart kunnen worden om zo verschillende schoolstructuren te dekken. Zo zouden de samenwerkingen met de leerkrachten vermenigvuldigd worden om de impact van de actie te vergroten. Dit project is ook een “laboratorium” waar nieuwe pedagogische praktijken uitgewerkt en getest

kunnen worden om de kinderen die het moeilijk hebben op school te begeleiden. Een ander resultaat zou dus bestaan uit de creatie op basis van deze tools van een pedagogisch koffertje voor de leerkrachten. Deze actie is gericht op de verandering van houding of kijk op de steun aan kinderen die het moeilijk hebben op school, en wel door een globale benadering en een samenwerking tussen de betrokken spelers te bevorderen.

Doelgroep

De kinderen van de scholen binnen de perimeter.


OCMW Sint-Gillis, Koning Boudewijnstichting, Mecenaatsfonds van ING(te bevestigen), CFWB Ministerie van onde-rwijs, Gemeenteschool ½ Sint-Gillis, basisschool Victor Horta, École du Parvis, gemeentelijk PMS van Sint-Gillis, PMS van de Franse ge-meenschap van Sint-Gillis

Piloot

Singularités Plurielles vzw - Antoine Bréartstraat 147

Fasering

2016-2019

Kosten

100 050 €

Prioritaire actie



00Inleiding








08Bijlagen

Project beschrijvingUitbouwen van een tienerwerking op maat van de 12 tot 16-jarigen in Sint-Gillis, een werking in een grootstedelijke context en die inclusief is.

Vooropgestelde doelstellingen

De accenten in de tienerwerking liggen op:

• Jeugdparticipatie (jeugd krijgt een stem);

• Procesmatige werking (proces waarbij de tijd en aandacht gaan naar de tienergroep);

• Open werking (iedereen welkom, gendertoets);

• Op maat van jongeren ;

• Een verbindend project (samen met de groep groeien).

Voorgestelde realisaties

• Een warme gemeente waar jongeren zich thuis voelen.

• Een duurzame Nederlandstalige tienerwer-king voor jongeren van 12 tot 16 jaar.

• 3) Versterking van bestaande initiatieven met focus op de schakelgroep van 10 tot 12-jarigen.

Locatie

De gehele zone van het Wijkcontract

Doelpubliek

Tieners van 12 tot 16 jaar, met ook aandacht voor de schakelgroep van jongeren van 10 tot

Partners

Dienst Nederlandstalige aangelegenheden, Brede School Sint-Gillis, GC Pianofabriek, Nederlandstalige Bibliotheek Sint-Gillis, Cultuurbeleidscoördinator Sint-Gillis, Gemeentelijke Jeugddienst, VGC Jeugddienst, JES Brussel (en haar deelwerkingen: YOTA!, BEAM…), De Nederlandstalige basisscho-len en immersieschool in Sint-Gillis (vrije basisschool Sint-Gillisschool, basisschool GO

de Bron, gemeentelijke basisschool 4 Saisons), De Nederlandstalige secundaire scholen in de naburige gemeenten Anderlecht, Ukkel en Brussel-Stad, Inaya vzw (ouderwerking), VGC Sportdienst, steunpunt KARUUR, Opvoeden in Brussel vzw, Mooss vzw, etc. Saint-Gilles Sport, Cemôme asbl, AECD asbl, Declik asbl, la Cité des Jeunes asbl, etc.

Piloot

Dienst Nederlandstalige Aangelegenheden

fasering

Zie bijlage

kosten

200 000 €


Prioritaire actie

04.2.4.2«Tiener zijn in Sint-Gillis»



00Inleiding








08Bijlagen

Beschrijving van het projectImplementatie van transversale burgerprojecten voor de kinderen van de zone. Een proces dat verschillende spelers impliceert en in het bijzonder de scholen de kans biedt om volop mee te werken aan dit algemene programma van het Wijkcontract.


• Verwerving van kennis en vaardigheden door de kinderen, het aanleren van de burgeroe-fening en een betere kennis verwerven van de werking van de openbare instellingen, oefening in groepswerk en voor het leiden van collectieve projecten;

• Verbetering van het samenhorigheidsgevoel in de wijk end e gemeente, sociale integratie van de kinderen en bijgevolg van hun gezinnen;

• Kennis van het erfgoed van de wijk, nog bestaande industriële activiteiten;

• Generatieoverstijgende uitwisselingen; • Bewustwording van de milieubelangen en

respect voor de openbare ruimte.


• Reproductie en toepassing van de participa-tieprocedures met de leerlingen;

• Begeleid bezoek aan de wijk met de blik van een stedenbouwkundige en beheerder van de openbare ruimte: observatie van de ruimte, opsporing van problemen, enz.;

• Projecten organiseren die gekoppeld zijn aan het duurzaam Wijkcontract, samen met ges-pecialiseerde tussenpersonen naargelang de thema’s: sensibilisering voor de architectuur en het behoud van het erfgoed, sensibilisering voor het beheer van de openbare ruimes en duurzame ontwikkeling (aanplantingen, netheid, enz.), democratische werking, enz.

• Praktijkworkshops: een krant maken, een maquette maken, een fotoatelier, tekeningen, plannen lezen, een informatiebord maken, een lied of een filmpje maken, ….

• Een “Algemene Vergadering van Juniors” oprichten, bestaand uit een afgevaardigde van elke deelnemende school om zo beter te begrijpen wat er zal veranderen in de wijk en daar dan verslag van uit te brengen binnen hun school;

• Bezoek aan de lokale instellingen; • enz.


Verwachte voordelen voor de doelgroep zodra de actie is afgelopen

• Verwerving van vaardigheden en kennis; • Versterkte burgerhouding; • Informatie aan en grotere betrokkenheid

van de gezinnen rond de projecten van het Wijkcontract en uitwerkingsprocessen van openbare projecten;

• Betrokkenheid van de kinderen bij het leven in de wijk en multiculturele uitwisselingen.

Doelgroep

De kinderen van de wijk


• De scholen van de zone• spelers die met de kinderen werken• Partners van het Wijkcontract

Piloot

Duurzaam wijkcontract Voorplein-Morichar

Fasering

2016 Contacten, ontmoetingen directies, leerkrachten, kinderen, enz.2016-2019 Coördinatie en uitvoering van de activiteiten

Kosten

230 000 €

Prioritaire actie

04.2.4.3Mini Wijkcontract




00Inleiding








08Bijlagen




00Inleiding








08Bijlagen


Beschrijving van het projectHet gaat om een bedrag dat toegekend werd aan het personeel en voor de werking van de operationele cel die het wijkcontract zal sturen.



00Inleiding








08Bijlagen

06Complementaire

prioritaire operaties



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

06.1Woningen en handelszaken aan de Waterloosesteenweg 158 - 166

19,25m

commerces

logements

Beschrijving van het projectAfbraak en heropbouw van 4 vervallen gebouwen. Een operatie die het mogelijk maakt om 10 nieuwe woningen te creëren met een ingang die afgescheiden is van de handelszaken die voorzien zijn op de benedenverdieping. De commerciële oppervlakte zal 443 m2 bedragen, een grote omvang en dat is precies wat er op dit moment ontbreekt langs de steenweg. Er zullen heel wat handelszaken terecht kunnen.

Projecttype

• Afbraak en heropbouw• Woningen (verdiepingen) / Handelszaken

(benedenverdieping)• Groep leegstaande huizen• Gegroepeerde operatie

Bouwmethode

Te definiëren

Voorgestelde verwezenlijkingen Aankoop, creatie van woningen, commerciële benedenverdieping

Doelgroep Bewoners + doelgroepen die voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een openbare woning

Ligging Waterloo 164-172


Woonzone en commerciële kern

Oppervlakte

Commerciële benedenverdieping: 463 m2 Woningen: 924m2

Bruto oppervlakte

Perceel: 650m2

Voorzien modelR+2+T

650 m2

Aantal woningen

10

Aantal handelszaken

5



00Inleiding








08Bijlagen


Matig en beschadigd

Energieprestaties

Passiefbouw

Eigenaars

Privaat

Slaagvoorwaarden

• Aankoop, voorkeursrecht of onteigening met verschillende eigenaars;

• De commerciële huurcontracten contro-leren, onderhandeling met de huidige handelaars.

Piloot

Gemeentelijke Grondregie

Fasering

2015-2016 Aankoop / Erfpacht2016 Procedure en toewijzing van het studiebureauArchitectuurwerk (project, stedenbouwkundige vergunning)2016- 2017 Architectuurwerk (uitvoeringsdossier)2018 Procedure en toewijzing aannemers2019 Werf2020 Oplevering

Kosten

2 590 000 €

06.1.1Waterloose-steenweg 158 - 1661

2

3

1De 4 verwaarloosde gebouwen aan de Waterloosesteenweg

2Masui 96, Atelier Gigogne, sociale woningen en commer-ciële benedenverdieping

3Schaarbeek, KAR-BON’ SCRL, sociale woningen en commerciële benedenverdieping

Referenties

1



00Inleiding








08Bijlagen




00Inleiding








08Bijlagen

07.1Vastgoedoperaties



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

07.1.1Handel + woningen

Waterloosesteenweg 110, 112, 114

Extension1 étage

51m2

Projecttype

Handel + woningen

Bouwmethode / renovatie

Aankoop, uitbreiding en renovatie


Renovatie en uitbreiding van een verdieping. Renovatie die de erfgoedwaarde van de commer-ciële benedenverdieping respecteert.

Doelgroep


Ligging

Waterloosesteenweg 110, 112, 114


Woonzone en commerciële kern

Oppervlakte

230 m2

Bruto oppervlakte

Perceel: 51m2Extention:77m2Renovatie: 153m2

Voorzien model

R+3+T

Aantal woningen

2 tot 3

Beschrijving van het project Renovatie van een gemengd gebouw voor handel en woningen. Benedenverdieping die al jaren leegstaat. Het gebouw heeft erfgoedkwaliteiten en de gevel maakt deel uit van de commerciële geschiedenis van de steenweg.

Niet-prioritaire operatie



00Inleiding








08Bijlagen


Beschadigd

Energieprestaties

Renovatie : Zeer lage energie

Eigenaar

Privaat

Slaagvoorwaarden

Aankoop van het goed

Piloot


Fasering


Kosten

756 709 29 €

07.1.1Waterloose-steenweg 110, 112, 114


1

1Zicht op de benedenverdieping van de Waterloosesteenweg 110, 112, 114



00Inleiding








08Bijlagen

07.1.2Creatie van een polyvalente zaal

op het dak van bijgebouw Peter PanC

haus

sée

de

Wa

terlo

o


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Beschrijving van het projectBouw van een polyvalente zaal van 120 m2 op het plat dak van een uitbreiding van de school Peter Pan. De zaal zal toegankelijk zijn vanaf de Steensstraat, maar ook via de school, die er ook gebruik van zal maken als bijkomende zaal.

Projecttype

Polyvalente zaal met de bouw van een toegang naar de Steensstraat


Nieuwe uitbreiding met een lichte structuur

Doelgroep

Bewoners, verenigingen van de wijk, scholen

Ligging

School Peter Pan, Steensstraat


Infrastructuur van collectief belang of openbare dienstverlening

Oppervlakte

120 m2

Bruto oppervlakte• Polyvalente zaal: +/- 100m2 • Ingang: +/- 20m2

Voorzien model

+1 verdieping


1School Peter Pan, uitzicht vanaf de Steensstraat

1



00Inleiding








08Bijlagen


Goed

Energieprestaties

Passiefbouw

Eigenaar



School Peter Pan

Piloot


Fasering


Kosten

325 278 €

07.1.2Creatie van een polyvalente zaal op het dak van Peter Pan

1Dak aangehechte zaal Peter Pan

1



00Inleiding








08Bijlagen

07.1.3Woningen Morichar plein

Beschrijving van het project Creatie van twee woningen in een leegstaand gebouw dat eigendom is van het athénée Royale Victor Horta.

Projecttype

Renovatie van een gebouw


Te definiëren

Doelgroep

Bewoners + doelgroepen die voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een openbare woning

Ligging

Louis Moricharplein, 56


Infrastructuur van collectief belang of openbare dienstverlening

Oppervlakte

280m2

Aantal woningen

2

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

116m2




00Inleiding








08Bijlagen


Matig

Energieprestaties

Renovatie: zeer lage energie

Gebruikers

Athenée Royal Victor Horta

Eigenaar

Athenée Royal Victor Horta, Gemeente Sint-Gillis


Athenée Royal Victor Horta

Slaagvoorwaarden

Akkoord van de eigenaar - erfpacht

Piloot Grondregie van Sint-Gillis

Fasering


Kosten

698 083 €

07.1.4Woningen Morichar plein


1Foto’s van de binnenkant van het gebouw

1



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

07.1.4Hallepoortlaan 9-10

307m2

Beschrijving van het project Afbraak en heropbouw van twee gebouwen met een verandering van de indeling. Creatie van 12 tot 16 nieuwe woningen.

Projecttype

Afbraak en heropbouw van twee gebouwen. Bouw van een woongebouw.

Bouwmethode

Te definiëren

Doelgroep


Ligging

Hallepoort 9-10


Woonzone

Bestaande oppervlakte

740 m2 + 1080 m2

Bruto oppervlakte

• Perceel: 307 m2• Geprojecteerd bruto gebouw: 1080 m2

Voorzien model

R+6+T

Aantal woningen

12 tot 16




00Inleiding








08Bijlagen


Matig

Energieprestaties

Passiefbouw

Eigenaar

Privaat

Slaagvoorwaarden

Aankoop van het gebouw

Piloot

Te definiëren

Fasering


Kosten

3 047 948,85 €



1Hallepoort 9-10

2META ARCHITEC-TUURBUREAU: 26 sociale woningen met commerciële benedenverdieping

1

2



00Inleiding








08Bijlagen


Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

Beschrijving van het project Creatie van woningen in een leegstaand kantoorgebouw.

Projecttype

Transformatie van kantoren in woningen


Te definiëren

Doelgroep


Ligging

Hallepoortlaan 5-8


Kantoor

Bruto oppervlakte

• Perceel: 875m2 • Geprojecteerd bruto gebouw: 4070m2

Voorzien model

R+5+T

Aantal woningen

Te definiëren met renovatieproject




00Inleiding








08Bijlagen


Goed

Energieprestaties

Renovatie: Zeer lage energie

Eigenaar

Privaat


Te definiëren

Slaagvoorwaarden

Coherent transformatieproject, conform de GSV, met voldoende woningen

Piloot

Te definiëren

Fasering

2015-2016 Aankoop / Erfpacht2016 Procedure en toewijzing van het studiebureauArchitectuurwerk (project, stedenbouwkundige vergunning)2016 - 2018 Architectuurwerk (uitvoeringsdossier)2019 Procedure en toewijzing aannemers2020 Werf2021 Oplevering

Kosten

11 978 635,76 €

07.1.6Avenue Porte de Hal 5-8


1Hallepoort 5-8

2B612 ASSOCIATES: HOUSING VERDURE, 10 woningen voor kleine en grote gezinnen

3SUEDE36: 38 woningen in Evere

1

2

3

Referenties



00Inleiding








08Bijlagen

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

07.1.6Stenen-Kruisstraat 12

Beschrijving van het projectCreatie van woningen in een te renoveren gebouw.

Projecttype

Afbrak heropbouw

Bouwmethode

Zware renovatie

Doelgroep


Ligging Stenen-Kruisstraat 12


Woonzone

Oppervlakte

236 m2

Bruto oppervlakte

• Perceel: 140m2• Geprojecteerd Bruto Gebouw: 236m2

Voorzien model

R+2+T

Aantal woningen

3 tot 4




00Inleiding








08Bijlagen


Beschadigd

Energieprestaties

Passiefbouw

Eigenaar

privaat

Slaagvoorwaarden


Piloot


Fasering


Kosten

559 316,29 €



1Stenen-Kruisstraat 12

2A2M: 2 sociale woningen voor de Jetse haard

1

2



00Inleiding








08Bijlagen


Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

du R

ue d

e l’H

ôtel

des

Mon

naie

sRu

e du

Lycé

eRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Place Van Meenen

Place Parvis

Beschrijving van het projectCreatie van woningen in een leegstaand gebouw.

Projecttype

Woningen

Bouwmethode

Zware renovatie

Doelgroep

Bewoners + doelgroepen die voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een openbare woning

Ligging

Stenen-Kruisstraat 61


Woonzone

Oppervlakte

647m2

Bruto oppervlakte

• Perceel: 316m2 • Geprojecteerde bruto renovatie: 647m2

Voozien model

R+2+T

Aantal woningen

3 tot 4




00Inleiding








08Bijlagen


Matig

Energieprestaties

Renovatie: Zeer lage energie

EigenaarPrivaat

Slaagvoorwaarden


Piloot


Fasering


Kosten

1 421 109,48 €



1MNA: sociale passiefwoning, Schaarbeek.

Referenties

1



00Inleiding








08Bijlagen

07.2Operaties Openbare Ruimtes



00Inleiding








08Bijlagen

Thermique:

ECOLE

KERK

ECOLE

ECOLE

ECOLE

SCHOOL

W

ECOLE

BR

ICO

ECOLE

SCHOOL

SCHOO

LECO

LE

ECOLE

BR

ICO

SCHOOL

PO

LIC

E

KERK

SCHOOL

EGLISE

W

ECOLE

ECOLE

ECOLE

POST

KAN

TOO

R

KLINIEK

MIN

ISTRIE

VAN F

INACIE

NPL

SCHOOL

KE

RK

SCHOOL

ECO

LE

SCHOO

L

BRICO

ECOLE

SCHOOL

MAISON COMMUNALE

SCHO

OL

W

GEMEENSCHAP HUIS

SCHOOL

SCHOO

L

MIN

ISTERE D

ES FIN

ANCES

ZW

EM

BA

D

W

ECOLE

SCHOOL

SCH

OO

L

ECOLE

ECO

LE

SCHOO

L

SCHOO

L

CLINIQUE

ECOLE

SCHOO

L

EG

LIS

E

SCHOOL

ECOLE

ECOLE

ECO

LE

SCH

OO

L

CABIN

E

SCHOOL

SCH

OO

L

POST

ES

ECO

LE

PIS

CIN

E

ECOLE

BRICO

SCH

OO

L

ECO

LE

SCHOOL

EGLISE

EV

ER

ST

RA

AT

ZUIDLAAN

RUE JOURDAN STRAAT

BOULEVARD DU MIDI

RUE AUX LAINES

RU

E H

AU

TE

FONTAINAS STRAAT

BOULEVARD DE WATERLOO

AV. DE

LA PO

RTE

DE

HA

L

R.H

EG

ER

-BO

RD

ET S

TR

.

BOULEVARD DE WATERLOO

RUE JOURDAN STRAAT

RU

E E

VE

RS

WOLSTRAAT

AA

NA

AR

DIN

GS

TR

.

R. CESAR D

EPAEPESTR

.

BOSQUETSTRAAT

RUE BOSQUETZUIDLAAN

ST-

PIE

TER

S H

OS

PIT

AA

L

ECO

LESC

HO

OL

MINISTERIE VAN JUSTICIE

W

U.L.B.

JULES BORDET INSTITUUT

MINISTERE DE LA JUSTICE

W

INSTITUT JULES BORDET

HO

PIT

AL

ST-

PIE

RR

E

HOPITAL

INSTITUT JULES BORDETJULES BORDET INSTITUUT

W

HALLE POORT

ST-PIETERS HOSPITAAL

HOPITAL ST-PIERRE

PORTE DE HAL

W

V.U.B.

MINISTERE DE LA JUSTICE

C.O.C.O

.F.MINISTERIE VAN JUSTICIE

AVE

NU

E PA

UL D

EJA

ER

LAA

N

AVENUE DES VILLAS

ROEMENIE

STRAAT

ST-GILLISVOORPLEIN

RUE SAIN

T BERNARD

RUE DE R

OUMANIE

ST

EN

EN

KR

UIS

ST

RA

AT

RU

E D

E L

ON

CIN

ST

RA

AT

FOR

TSTR

AAT

CHAUSSEE DE WATERLOO

RUE DE LA VICTOIRE

CH

AU

SS

EE

DE

WA

TE

RLO

O

SPANJESTRAAT

AND

ENN

ESTRAAT

R. M. W

ILM

OTTE STR.

RUE DE S

AVO

IE

BRONSTRAAT

BARRIERE DE ST-GILLES


OVERW

INNINGSSTRAAT

DETHYSTRAAT

RU

E D

E L

AU

SA

NN

E S

TR

AAT

RUE ANTOINE BREART STRAAT

RUE D'IRLANDE

LYC

EUM

STR

AAT

RUE MAURIC

E WILMOTTE

RUE STEENS STRAAT

POLENSTR

AAT

RUE DE P

OLOGNE

ALS

EM

BE

RG

SE

ST

EE

NW

EG

RUE THEODORE VERHAEGEN STRAAT

ST

EE

NW

EG

OP

CH

AR

LER

OI

RUE DE LA RHETORIQUE

RU

E D

E L'E

GLIS

E S

T-GILLE

S

AVE

NU

E JE

F LA

MB

EA

UX

LAA

N

RUE SAIN

T BERNARD

RUE DES FORTIFICATIONS

RUE LOUIS COENEN STRAAT

GA

RIB

ALD

IST

RA

AT RUE MORIS

RUE ANTOINE BREART STRAAT

JOURDANSTRAAT

BORDEAUX STRAAT

OVERW

INNINGSSTR.

SINT

BERNARDUSSTRAAT

RU

E C

APO

UIL

LET

STR

AAT

RU

E G

UIL

LAU

ME

TELL

BAREEL VAN ST-GILLIS

RUE DETHY

RUE DES ETUDIANTS

AND

ENN

ESTRAAT

RUE ST

ERCKX

STR

AAT

WIL

LEM

TEL

LSTR

AAT

SAVOOIESTRAAT

RUE VANDERSCHRICK

ROEMENIE

STR.

ST

EE

NW

EG

OP

WA

TE

RLO

O

LYC

EUM

STR

AAT

RUE D'ESPAGNE

OVERW

INNINGSSTRAAT

SINT

BERNARDUSSTRAAT

RUE DE LA SOURCE


RUE DE LOMBARDIE

PLACE LOUIS MORICHAR PLAATS

AVENUE ADOLPHE DEMEUR LAAN

ST

EE

NW

EG

OP

WA

TE

RLO

O

R. D

E M

OS

CO

U

SC

HO

TLA

ND

STR

AAT

NIEUWBURGSTR.

MAURIC

E WIL

MOTTESTRAAT

RU

E G

AR

IBA

LDI S

TR

AAT

SAVOOIESTRAAT

AV

EN

UE

DU

MO

NT

KE

MM

EL

MO

SK

OU

STR

AAT

RUE JEAN ROBIE STRAAT


RUE D'ESPAGNE

RUE DE BORDEAUX

CH

AU

SS

EE

D'A

LSE

MB

ER

G

RUE D'ESPAGNE

MU

NTH

OFS

TRAA

T

RU

E D

E LA

CR

OIX

DE

PIE

RR

E

VANDERSCHRICKSTR.

CH

AU

SS

EE

DE

WA

TE

RLO

O

SMIDSESTRAAT RUE DE LA FORGE

CH

AU

SS

EE

DE

WA

TE

RLO

O

ALS

EM

BE

RG

SE

ST

EE

NW

EG

PARVIS ST-GILLES

RUE D'ALBANIE

PARM

ASTR

AAT

RUE DU PORTUGAL STRAAT


AVENUE DUCPETIAUX LAAN

RUE DE P

ARME

PARM

ASTR

AAT

SINT

BERNARDUSSTRAAT

MORISSTRAAT

VESTINGSTRAAT

MU

NTH

OFS

TRAA

T

RU

E D'AN

DEN

NE

SQ

UA

RE

BA

RO

N A

BO

UV

IER

SQ

UA

RE

R.D

E L'

HO

TEL

DES

MO

NN

AIES

RUE D'IRLANDE

RUE DE ROME

PLACE MAURICE VAN MEENEN

RU

E D

E L

AU

SA

NN

E S

TR

AAT

RETORICASTRAAT

STEENWEG OP WATERLOO

RU

E D

E P

RA

GU

E


PR

AA

GS

TR

AAT

RUE DE SAVOIE

STUDENTENSTRAAT

SE

LDE

RIJ

STR

AAT

R

UE

DU

CE

LER

I

RUE SAIN

T BERNARD

WITTE-BERGSTRAAT

RUE DU F

ORT

CH

AU

SS

EE

DE

CH

AR

LER

OI

RUE DE TA

MIN

ES STRAAT

RUE DE SAVOIE

AVE

NU

E JE

AN

VO

LDE

RS

LAA

N

RUE DETHY

AVENUE ADOLPHE DEMEUR LAAN

OUDE-MANNENSTR.

MU

NTH

OFS

TRAA

T

RUE DE NEUFCHATEL

CH

AU

SS

EE

D'A

LSE

MB

ER

G

MAURICE VAN MEENEN PLAATS

ALBANIESTRAAT

ROMESTRAAT

METAALSTRAAT RUE DU METAL

STEENWEG OP WATERLOO

RUE DU MONT BLANC

RU

E A

RTH

UR

DID

ER

ICH

STR

AAT

RUE MORIS

AV. DE LA PORTE DE HAL

RU

E D

E LA LIN

IER

E

VLA

SFA

BR

IEK

STR

AAT

RUE VANDERSCHRICK

VANDERSCHRICK STRAAT

BRONSTRAAT

RUE DE LA FILATURE BERCKMANSSTRAAT

RU

E VLOG

AERT STR

AAT

OVERW

INNINGSSTR.

ZW

ITS

ER

LAN

DS

TR

AAT

SPINNERIJSTRAAT

JULIEN DILLENS

JACQUES FRANCKSQUARE

RU

E D

E L'E

GLIS

E S

T GILLE

S

LOIX

RUE JOURDAN STRAAT

AND

ENN

ESTRAAT

CH. DE FOREST

MO

SK

OU

ST

RA

AT

VORSTSESTEENWEG

RU

E D

'EC

OS

SE

PLEIN

AV. HENRI JASPAR LAAN

SQUARE J. FRANCK

PLACE

RUE BERCKMANS

RU

E D

E L'

HO

TEL

DES

MO

NN

AIES

SC

HO

TLA

ND

ST

RA

AT

CH

AU

SS

EE

DE

WA

TE

RLO

O

RUE DE LA VICTOIRE

BERCKMANSSTRAAT

PLEIN

ST G

ILLISK

ER

KS

TRA

AT

PLACE

RUE BERCKMANS

JEA

N V

OLD

ER

SLA

AN

RUE DE LA SOURCE

ECO

LESC

HO

OL

W

tel / fax : 02 229 03 79 [email protected] www.suede36.be

SUEDE36architectes

381B- bte 20, avenue Van Volxem / Volxemlaan1190 Bruxelles / Brussel

120

53

111

81

12

14

24

79

44

128

53A

104

14

81

5A

58

14

55A

41

15A

13

63

59

50

233

21

222

20

25

13

260A

15

47

84

27A

27

32

66

77

55

46

25

11

24

39

41

50

24A

38

66

36

42

36

76

178

70

65

71

27

95D

18

285

179

37

51

86

35

55

29

223

15

108

39

15

19

43A

36

33

17

30

35

36

109

107

47

89

32

96

24

149

34

49

62

27

65

4A

7A

74

82

39

43

21

364

89

91

84

170

3133

63

17

342

187

263A

189

69

45

129A

64

28A

12

57

58

74

21

31

26

21

22

61

39A

19

73

97

194A

76

56

11

50

37

49

24

85

37

87

65

87

73

15

62A

33

224A

70

21B

19

192C

40

82

36

60

18B

9A

66

72

152

122

35

16

67

84

63

53

25

13

18 17

243

253

19106

21

78

143

18A

193

56

90

76

36

27

39

69

19

121 212

55

14

100

107

117

42

28

60

64

22A

14A

26

37

17

20

56

34

205

39

57

90

37

92

18

82

101

41

51

59

38

97

107

24

29

24

14

26

59

117

10

47

36

52

51

34

20

85

19

40

28

53

32

34

33

43

20

19

26

148

73A

139

11

35

37

49

24

2A

44

32A

20

208

58

64

61A

121

257

78

70

119A

50

59

159

142

36

18

2319

191

133

140

190

31683

40

45

15

32

46

226

31

228

87

73

179

61

26

15

28

26

20

13

15

41

78

41

29A

112

47A

49

17

89

101

20

55

45

17

55

22

48

146

128

62

35

164

141A

233

52

81A

21

20

104

10

27A

109

150

52

87

378

120A

106

90

63A

81

59

5927

20

1997

145

60

16A

28

145A

180152

346

277

43

77

254

32

276A

11

170

20

71A

102

30

48

264

77

38

24124

44

45

145

22

48

48

100B

22

50

15

13

61

58

45

205A

53

28

20

76

38

16

37

15

70

68

72

38

30

73

163

258A

10

93

23

2B

47

47

71

48

54

62

30

33

83

71

61

27

36

221

216

32

67

64

141

153 14

6

158

49

38

60

27

25

54

42

30

59

65

57

83

17

38

34

7A

149165

33

18A

14

274

280

26

23

189

144

23

107

46

188

176

107

318

73

35322

40

28

22A

83

30

16

111

87

31A

11

25

66

20

45A

84

116

34

27

92

12

58A

95

109

119

40

85

77

65

46

64

38

54

54

63

94

64

63

13

14

40

42

94

33

32

20

85

73

49

58 60

78

15

68

29

37

17

66

38

13

123

48

92

26

52

38

19

21

5A

39

49

32

78

109

52

13

35A

189

41

49

37A

39

74A

84

73

28A

63

67

51

49

59

30

45

75

95

92

22

70

19

23

78

18A

54

315

80

150

51

56

46

17

1172

50

34

12

19

22

29

64

53

16

28

44A

50

48

59

71

183

175

52

48

19

92

80

17

27

10A

52

26

362

354

344A

33

269B

28

17A

237

20

7A

62

102A

116

17

154

118

178

25

79

14

88

38

35

326

27

99

12

75

261

14A

177A

259A

25

50

45

13

55

225

206

51

75

15

29

30

55

50

65

196

17

46

310

25

112

15

38

90

66

374

54

51

21

58A

91

23

84

24A

25

67

50

42

27

70

48

127

74

193

24A

16

22

42

46

19

55

41

18

27A

85A

53

58

281A

12

27

150

83

95

27

16

41

5A

169

105

69

14A

29

110

16

17

31

13

55A

15

78

3A

169

35

21

114

176

34

40

86

56

16

125

165

32

64

24

34

55

64

97

49

63

23

53A

27C

20

76

49

214

26

47

37

10

106

102

348

18

30

51

11A

50

122

48

153

26

13

18

2A

61

26A

10

223

314

133

27

71A

15

42

17

260

26A

85

142

27

44

56

48

100

60

73

42

54

57

17

23

105

62

168

28

64A

92

34

12

38

29

52

23

15

215

47

23

18

32

55

63

30

25A

12

238

334A

142

82

81

56

22A

25

59

157

101

84

10

64A

53

34

16

219

41

51

66

19

12

70

164

17

41

70

44

46

30

50

180

54

58

35

31

23

29

125

74

36

58

56

17

105

144

47

34

63

47

16

148

41

11

125

11

262

132

24

124

190

12

288

67

29

20

64

72

80

44A

66

266

162

12

36

64

62

92

29

67

79

31

36

58

67

38

194A

93

30

23

160

27

70

31

58

62

17

57

68

74

1959

63

62

62

6668

68

80

3226

20

291917

3739

35

5355 69

6563

12 47

53

63

14

207

68A

25

57

1921

39

185

191

197197A

1113

199

31

35

31272315119A

17

161

136

154

124

138A

10A

111

206

204

202

98

30

124

59

57

91

181

161163

159A

70

20

15

60

44

46

32

30

93

103

111

78

53

37

52

48

50

44

40

26

2A

120

1113

17

21

32

40

30

38

40

48

41

34

85

16

42

69

45

23

125127

72

10

152

42

200

82

72

57

17A

13

17

16A

16D

107

117

119

22

21A

23

19

81

48

46

28

121

14

13

17

16

22

18

23

192A

53

59B

11A

60

98

106

104 37

33

56

68

56

11

61

60

62

62

47

48

176

2527

21

80

27

3434A

30

16

26

7981

8991

20A

19A

27

26

22

10

2830

10A10

41 43

25

11

3644

31

85

72

1210

27

123

32

7076

A76

27

199

191

31

35

47

18

40

1820

41

39

55

43A

13

74A

6769

94

86

84

68

3A

18

78

131

127

2824

10

36

46

57

53

79

83

31

43

74

6462

73

71

65

67

51

49

164

48A48

66

42

23A

43

33

8A

28

3234

27

33

55

22

30

51

135

59

14

57

67

84

80

18

22

34

7375

230

224

13

14

13

220

75

67

63

53

78

78A

3C

2327

29

19

28

20

152A

160

110

155

15

65

183

18

18

154

152

137

151

157

153

141

135

131

49

45

35 37

47

43

33

191

199

207

219

17

224

23

51

69

4042

150146

112A

110

102

8A

100B100A

103

107109

117

18

1412

98

88

3A

25

129131

133117

91

81

55

34

49

166

156

172

46

172

168

312

306

5254

56

30

77

63

61

21A

41A

39

31

13

35

170

30

115

36

8284

114

122

130

59

39

77

44

5250

46

133A

50

64

69A

77

38

3028

18

28

34

43A

87

55

53

51

53

251A

33

25

147

138

4943A43

45

34

28

22

18

86

37

25

29

49

51

6060A

24

113

101

17

376

3739

4547

49A

79

69

131

127

146

18

279

2422

18

36

41

19

13

26

11

187

14

1820

30

86

88

61

60

4846

187

185

165

286

290

352

350

344

17

27

49

47

41

198

394

384

380

141

143

134132

25

14

63

71

67

61

300

298

12

198

200

43

49

212

214

51

2521

157

159

135

166164

74

78 78A

86

53

330

328

324

186

79

8282A

102

110

112

114

38

36

14B

14

12

38

235

217

219

249

23

31

37

39

182

186

58

44

46

48

3B

31

35

39

85

125

92

60

76

68

3331

19

227

229

171

53

54

160

26

22

20

10

66

279

30

28

70

68

66

4751

57

61

248A

33

29

29

49

45

277

273

269

267

19

101

37

29

33

16

272

16

10

263

267

54C

216

230

207

211

185

74

2528

30

35

81

73

33

37

43

4038

36

41

65A

67A

57

77

123

24

32

28

26

33

3935

63B

69A

65A

8789

49

37

173A

22

14

64

54

50

88

20

29

3537

39

47

15

1A

2022

73

77

90

2A

1415

17

19

47

46

58

21

47A

36

40

28

22

20

4A

20

33107A

111

51

2018

14

2830

36

42

60

54

37 113115

90

68 66

60

18

2523

66

4648

11

301303

67

39

62

13A

2123

22A

54

44

34

28

8345

47

12

69

77

10

333

329

31

21

13

51

57

1816

22

99

38A

18

16

25

31

43

47

20A

26

80A

10

317

55

60

8284

92

126

130

80B

76

2622

3735A

49

11

40

42

103

15

21

31

42A

2422

2022

26

96

61138

140

3537

12

27

56

48

81

9593

91

31

19A

321

327

49

114

112

104

25

247

235

231

44

48A

19

35

36

37

19

29

2119

55

49

12

86

68

64

23

31

229

225

12

58

88

35

53

54

86

76

5957

2224

32

19

25

31

36

2220

1612

108

76

111

42

96

62

48

44

34

43

208

2647

53A

22

21

21

25

14

68

79

22

9A

11

47

71

10

19A

40

85A

11A

45

75

79

46

107

258

105

26

323

116

44

188

50

24

89

122

51

36

69

192B

62

13

68

17

96

47

53

202

36

56

96

150A

35

66

116

14

268A

178

16

169

19

26

396

23

89

19

81

38

19

23

178B

88

47

150

13

16

61

30

21A

39

34

89

72

84A

337

289

35

38

105

69

8465

246

223

98

281

27

64

55

42

86

49

21

14

29

78

32

11

156

64

81

65

32

68

51

57

44

46

70

35

382

265

85

119

37

46

14

85

58

10

113

234

40

68

63

41

136

20

20

117

126

56

10

79

47

15

74

129

22

76

12

24

21

76

1419

5

94

75

27

87

38

94

39

34

47

30

271

5A

16

175

16

67

10

70

60

87

176

20A

21

26

91

98

57

136

4673

16

29

61

34

12

24

15

57A

95

137

34

54

119

23

13

38

86

12A

40

252

28

81

75

93

108

32

180

332

100

11

35

11

59A

24

25

26

13

62

61

45

9A

17A

174

68

17

24

21

28

33

54A

57

39

31

166

132

82

18

98

14

28

24

66

47

245

71

107

38

115

11

10

66

41

52A

125

11

339

203

167

143A

54B

43

15

25

10

38

194

88

22

15

169

46

27

79

36

194

172

38

82

86

16

70

138

77

20

127

30

24

47A

36

27

53A

36

74

30

16

15

275

16

90

291

151

296

68

45

142

12

159

11

49

185A

90

10

46

16

31

38

25A

55

52

73

12A

269

90

115

123

154

245

60

25

27

11

54A

28

44

32

59

63

148

144

15

33A

73

12

20

261

19

25

123

80

72

12

25

14A

32

113

59

51

10

20

58

8A

10

227

299

33

222

58

119

24

32

42

39

106

16

40

16

27B

98

101

26

14

171

212

99

61

44

11

45

27A

48

43

45A

126

83

47

76

14

263

24

26

38

276

244

62

218

70

21

40

41

112

52

2A

30

22

106

63

74

72

49

121

1A

340

50

36

63

34

40

45A

48

29

69

13

158

47

23

14

72A

13

71

36A

67

23

386

67

41A

92

36

175

52

42

112

79

42

16

119

65

69

37

37

61

79

51

64

99

66A

7A

20

85

54

53

11

48

13

35

28

398

63

134

29

37

34

14

94

41

242

35

97

11

168

17

32A

22

52

15

84

49

31

35

173

192

10A

29

14

62

28

287

16

66

162

41

65

358

21

194

217

51

43

10

39A

17

38

40

44

117

26

32

29

115

79

74

40

192

216

95

75

151

179

10

27

256A

57

70

81

66

193

14A

22

33

26

81

45

88

55A

34

200A

63

23

26

61

123

22

26

82A

53

72

17

134

11

75

53

82

69

35

44

25

22

20

309

45

24

95A

17

28

19

66

44

32

68

17

56A

65

47

120

72

17

40A

70A

12

12

28

58

13

23

1A

182

115

30

84

14

27

221

34

25

186

77

20

53

181

67

247

16

42

25

249

121

71

15

34

59

34

37

13

72

35

61

31

70

54

193

24

56

1A

23 83

55

29

45A

40

55

297

74

16

37

23A

62

12

17

57

186

16

117

67

17

24

51

33

177

42

53

22

17

244

22

87

58

46

52

17

159

19

23

137

16B 11

60A

15

175A

49

183

48

16

79

97

46

102

74

27

10

24

147

39

43

6A

48

27

39

3B

57

93

11

70

37

41

67

83

18A

19

35

104

24

25

14

115

167

26

10

38

124A

144

29

60

30

46

8168

9910

9

209

32

15

96

18

18

61

173

68

10

51

54

52

11

37

35A

25

31

210

187A

40

45

43A

177

79

75

21

19

23

211

62A

91

95

24A

96

19A

183

18

120

32

14

214

35

14A

103

98

38

89

14

38

195

46

302

45

56

41

19

307

93

67

28

13

1729

39

56

80

108

139

113

16

31

88

79A

88

24

90

21

43

115

55

22

19

55

85

38

71

204

228

32

14

76

26

76

22

39

60

108

44

40

30

88

60

40

72

55

65

250A 25

19

20

63

44

132

60B

94

58

49

18

58A

1111A

16

56

197

15

22

24

32

39

102

74

63

293

10

121A

14

44

370

88

5A

24

273

22

12

13

64

45

75

25

53

87

74

88

113

71

111

28

12A

20

74

31

194B

38

59

220

167

95E

14

80

21

208

28A

32

51

46A

65

28

33

56

33A

67

55

25

128A

10A

95

21

23

12

48A

13A

13B

49A

181

41A

1A

202B

55A

93A

3D

27

204B

251

111

3A

23

21A

107A

101A

35B

22

184

188

190

232

368

26

194B

257A

96

5A

179

54A

47

165A

29

54A

6A

78

16B

52

27A

114

80

93B95C

18

77

34A

13

27

35A

41

5149A

38A

15B

155B

98A

3A

1A

13

15

174

82

101

14

267A

32

39A

50

35

13

33

23

34

32

56

1A

198

96

17

30

51

18A

2A

82

99

103

281

39

86

17

228A

205

83A

80

37

53A

188

22

136

27

239

20B

203

109

94

61

187

88

230

218A

204A

9A

35

46

45

25A

248

40

43

54

39

21

56

42

100

140

15

34

29

21

38

65

17A

99

57

30

21

73

140

65

78

96B

139

179

1A

30

43

24

14B

77

42

64A

27A

1A

92

61

21A

55

52

118

121

39

27

75

48

128

210

24

42

10

15

52

12

183

224

3A

42

21

11

49

43

53

68

25

68

93

84

53A

29

96

4A

282

59

71

25

109

209

155

36

92

29

85

73

16

40

18

165

209

148A

31

108

12

60

268

51A

39

13

51

104

59

202

110

105

76

33

10

41

87

30

47

76

29

111

40

20

31

41

35

248

133

86

71

76

14

25

13

32

24

36

34

53

26

47

12

44

17

28

256

177

269A

196

80

19

14

155

54

14

45

53

38A

43

174

10

110

177

28

192D

29

66

48

53

8A

126

41

58

113

66

217

52

12

35

63

54A

360

42

97A

54

60

15

44

19

192

62

30

12

40

41

41

35

70

44

22

10

36

61

95

22A

103

20

83

26

59

38A

196

23

11

33

21A

25

11

32

26

6B

18

44

45

18

283

22

52

80

60

51

78

39

39

293A

10

50

24A

36

37

39

58

61

16C

184

173

1A

86

51

17

160

28

46

32

10

59

52

62

29

130

180

178

74

2669

84

143A

43

36

105

27

51

45

68

40

66

15

34

42

210

184

21

147

342B

181

320

58

44

104

34

13

27

60A

13

319

211

246

156A

18

76

57

255

29

4A

32A

45

11

20

152

42

52

75

94

197

56

83

68

54

201

33

24

68

52

35

21

35

27

103

62

100

168

58A

42

20

41

226

43

11

101

388

49

6A

44

304

78

16

15

17

96

21

82

23

113

15

21

96

20

182

50

75

25

20

48

35

33

43

27

23

64

18

23

62

13

221

16

45

98

35

78

54

100A

44A

31

92

35

89

62

33

77

45

52

80

118

57

27

10A

104

231A

65

39

80

64

15A

30

31

92

19

17

69

52

202A

24

40

21

45

225

311

60

14

94

35

39

292

148

70

21

200

27

57

43

70

44

21

144

57

24

14A

24

10

99

23

11

109A

10

52

54

3A

162

46

90

62

34

145

5A

138

55

58

74

40

20

30

51

157A

13

28

69

18A

16

30

185

81A

66

15

14

43

44

26

18

32

56

57

36

19

50

41

71

11

36

18

50

18

31

37

90

14

29

50

313

72

9A

18

99

63

77

40

57

21

24

82

38

85

25C

10

77

23

70

215

52

55

23A

106

29

201

156

114

60

64

60

39

49

86

158

79

27

18

124

56A

11

56

34

43

33

142

88

35

27

72

13

356

97

62A

41

126

31

75

206

139

37

96A

62

15

23

15

13

30

119

31

164

201

75

146

4A

50

50

67

121

25

114A

10

12

26

70A

325

16

308

93

15

17

22

20

23

17A

100 13

138

39

149

160

331

11A

43

171

163

25

71

17

46A

192

74

75

24

50

33

78

41

149

58

11

24

33

13

80A

80

98

6A

98

218

81

45

61

25A

94

15

53

19

105

23

177

5A

28

42

119A

324A

213

145

35A

15

38

148

43

174

21

81

76

31

39

185

29

255

24A

12A

15

157

61

65

49

172

102

49

23

9156

45

20A

49

240

141

13

182

32

11

101

124

32

48

93

222

69

20

13

86A

21

334

34

101

60

31A

11

151

336

56

94

3A

35A

250

18

156

44

33

2A

32

25

43

390

37

22

14A

49

41

53

71

16A

62

15A

13

57

29

224A

100

85B

83

55

34

15

37

16A

184

10

1A

205

140

3B

61

29

65

73

122

31

63

279A

26A

33

27

49

32

103

86

31

20

25

12

56

29

44

60B

95A

29

159A

29

54

38

61

158

43

40

15

28

11

232

75

21

30

14A

22

21

18

79

26

46

32

10

12

136

11

90

23

36

11

31

20

89A

37

64A

16

12

82

271

33A

114

94

55

67

33

39A

66

31

20

50

11

15

28

53

29

194

243

190

116

305

19

153

54

25

64

163

24

129

45

16

18

236

39A

64

275

12

259

242

215

16A

70

63

51

72

38

71

45

57

59

31

52

195

33

51

18

171

33

44

335

96

60

42

17

44

29

16

16

42

10

59

25D

97

12

65

102

10

53

52

17

18

14

67A

26B

28

58A

28

33

118

2A

105A

31

195

28

65

91

33

43

54

12

31

29

33

26

74

19

123

89

196

59

28

103

36

42

46

74

42

12

231

236

189

33

12

72

170

43

37

12

16

40A

284

39

19

59

52B

18

51

155

162

80

270

14

15A

67

100A

38

33

36

45

10

32

37

31

58

57

156

73

47

121A

251

366

372

187

50

203

33

57

204

239

20A

10A

18

21

72

135

7A

12

47

10

205

18

39

35

83

47

48

18

24

33

25

11

61

69

42

34

20

14

74

162

220

130

38

56

26

40

26A

54

73

118

1A

120

41

31

167

59

65

265

50

50A

158

47

14

134

12

71A

80

3A

25A

228

36

13

26

56

22

58

161

37

28

198

13

14

128

45

46

16

109

400

63

19

84

14

143

60

35

16

27B

26

54

78A

278

83

128

45

173

11

52

265A

43

72

90

113

22

90

82

226

24

68

134

31A

53

39

24

237

5972

26

16A

54

56

294

19

54

129

28

36

66

38

16

11

137

47

45

88

59

64

108

43

295

15

35

27

105

15

14

16

31

58

26

11

145 143

42

39B

51

35

44

6A

1A

121

31

127

38

19A

46

13

135

111

128

30

10

14

55

26

23

60

50

140

53

67

101

4743A

16

25

87

11

33

2112

121

11B

30

26

44

33

24A

30

44

57A

24

37

11

2C

2B

53

56

51

57

28

50

97

38

20

127

115

69

24

10

50

10

10

3937

31

58

2A

133

110

101

1235

11

23

32A

21

11

14B

18

28

147

161A

142

13

49

151

99

27

12

34A

23

109

25

98

31

102

133

135

137

44

11

13

11A

22

159

17

63

46

108

2C

48

12144

15

100

40

19A

8179

77

42

30

26

108A

90

111107 105

124122A

110106

25

19

98

102

1923

25

27

11

21

23

19

41

23

19

4240

32

70

17 16

20

139

15

134A

123

10A

137136

9A

171A

29

4446

25A

17

22

181614

11

37

13

36

21

40

12

3937

3331

28

1816A

54

29

16

3836

30

163

141

91

100

43A4

3

118

32

2624

2A

171

165

107156 154

104

65

71

135

18

38

34

33

125

92

5452

46

6260

56

18

13A

3432

2826

18

31

44

52

2220

175

36A

34

26

146

142

45

39

9A

24

167A

27

2B 27

8886

66A

57

23

22

50

106

134

95

134

108

44

118

122

33

129

13

148

14

20

19

20

130

62

83

42

21

21

34

104

138

4A

27

48

93

23

21

96

22

15

43

12

21

123

12

49

53

15

96

92

19

33

59

40

10

32

30

11A

40

17A

161

149 143

80

1A 51

33A

146

145

123

140A

12

40

129

129

10

34

26

1214A

13

47

17 128

120

58

80 78

50

12

28

24

147

119

82

27

18

33

130128

31

25

14

36

119

29

11

21

70

59

25

112

12

35

4A

126

1A

29

36

86

47

151

22

13

126

25

116

14

48

29

62

42

23

109

17

18A

17

14

27

100A

23

38

18

60

39

12

116

169

5A

48

23A15

55

46

12

100

18B

27 15

57

10A

25

38

2A

53

62A

57A 37

5A

122

34

138A

1A

14A

25

141A

106

16

141

49

7A

131

11

21

138

8A

1A

157

152

18173

10

137 133

24

43

21

124

66 6417

42

117

41

124

41

136

22A

114

89

117

104

85

140

61

31

27

72

125

132

30

16

20A

103

16

17

18

46

29

16

24

113A

167

127

33

36

32

19

84

13

30

108

15

139

102

40

68

28

132

94

35

35

24

19

22

20

10

113

22A

14

73

36

28

16A

19

10

1A

153

22

22

4A

34

26

131

23

88

10

14

58A

39

11

29

48

103

19

14A

10

35

25

112

126

19

29

45

26

20

150 131

32

32

122

94

29

2556

40

39

113

98A

114

20

32

52

155

120

37

17

38

88A

13

2A

144

31

55

29

64

13

36

10A

125

24

10B

25

20

84

90

RU

E D

U F

OR

T

PLACE HERMANN DUMONT

HERMANN DUMONT PLAATS

AVENUE DU PARC

VILLALAAN

PARC PIERRE PAULUS DU CHATELET PARK

41

2-4

JARDIN VICTOR DE LAVELEYE TUIN

13-15

http://www.gis.irisnet.be/bxlheat/

Thermographieaérienne /

Luchtthermografie

017

Indice de déperditionsIndex van het warmteverlies

82

PLACE MARIE JANSON PLAATS

0

légende - legende

100m50 m

échelle - schaal

NNNNContrat de quartier"Parvis- Morichar"

-Wijkcontrakt

"Voorplein-Morichar"

01-06-2015

103

11

Cha

ussé

e d

e W

ate

rloo


Rue

du

Fort

Rue

de

l’Hôt

el d

es M

onna

ies

Rue

du Ly

céeRue Steens

Rue Vanderschrick


Rue de la Victoire


Parc Pierre Paulus

Place Marie Janson

Parc Metro Horta

PlaceDillens

Place Van Meenen

Place Parvis

07.2.1Groendak en moestuin op de

uitbreiding van de school Peter PanBeschrijving van het projectCreatie van een moestuin op het dak van de uitbreiding van de school Peter Pan, bestemd voor de bewoners van de wijk en de school.

Vaststellingens

• Slecht geïsoleerd dak (zie thermografie)• Heel dynamische ouders en leerkrachten• Nabijheid groen netwerk: bijen, enz.


• Een didactische plaats creëren• Creatie van een aparte ingang vanaf de

straat voor de bewoners

Ligging: Dak uitbreiding school Peter Pan (toegang Steensstraat)

Doelgroep

Bewoners en scholen

Partners

• School Peter Pan

Bruto oppervlakte +/- 120m2 + toegang

Fasering


Kosten

150 000 €

Opération non prioritaire



00Inleiding








08Bijlagen

08Bijlagen



Bijlagen

Fishe de projetn°0.4.2.3



Bijlagen



Bijlagen

Fishe de projetn°0.4.2.4



Bijlagen



Bijlagen

Fishe de projetpôle 1, n°1.1.2 &1.1.4



Bijlagen



Bijlagen

Fishe de projetpôle 2, n°0.2.1.1

fiche en attente



Bijlagen




Bijlagen

148

Suède 36

Saint-GillesDate: 31/08/2015



Bijlagen



Bijlagen

Fishe de projetpôle 5, n°0.5.3, 0.5.4 & 0.5.5



Bijlagen



Bijlagen

Fishe de projetpôle 5, n°0.5.3, 0.5.4 & 0.5.5



Bijlagen

BUITEN HET PROGRAMMA

Operatie Beliris “Metaal-Munt”

Inrichting van het Marie-Jansonplein (Jourdanstraat en Moskoustraat) tot een

gedeelde ruimteBeschrijving van het projectHeraanleg van de voetgangersruimte en/of de gedeelde ruimte van de Moskoustraat en de Jourdanstraat die het Marie Jansonplein omkaderen.

3192m2

2350m2 +

rue Moscou rue Jourdan


De renovatie van het voorplein tot voetganger-szone begeleiden met de twee straten die in het verlengde liggen en de verbinding maken met het nieuwe inrichtingsproject van het Marie Jansonplein.


Volledige transformatie van gevel tot gevel. Vernieuwing van de bekleding. Plaatsing van geschikt stadsmeubilair, in overeenstemming met de projecten “Voorplein” en “Marie-Janson”. Aanplantingen en nieuw lichtproject.

Ligging: De betrokken straten

• Moskoustraat 181-205• Jourdanstraat 54-70

Doelgroep

Geheel van gebruikers van de openbare ruimte van het centrum van Sint-Gillis

Partners

Dienst werken en aanplantingen van Sint-Gillis

Bruto oppervlakte

• Moskoustraat: 2350m2• Jourdanstraat: 3192m2• TOTAAL: 5542m2

Fasering

2016 Procedure en toewijzing van het studiebureauArchitectuurwerk (project, stedenbouwkundige vergunning)2017 Architectuurwerk (uitvoeringsdossier)2018 Procedure en toewijzing aannemers2019 Werf2021 Oplevering

Kosten

1 551 760

3192m2

2350m2 +

rue Moscou

rue Jourdan

Inrichting van het Marie-Jansonplein tot een gedeelde ruimte

Wijkcontract Morichar-Voorplein

Documents

Transcript of Wijkcontract Morichar-Voorplein