Werknormen nutriënten

27 juni 2007

Diederik van der Molen

Werknormen nutriënten

normen, toepassing, buitenland, AMvB, gevolgen

27 juni 2007

Werknormen nutriënten 2

Is er een probleem?

WaterForum (mei 2007):

Rijkswaterstaat bestrijdt algen in Tholen met ultrasoon geluid

Brabant Dagblad 3 april 2007: “Nu al blauwalg in wiel op de Heinis”

“Strijd tegen blauwalgen Almere ontaardt in politiek moddergevecht”

(WaterForum nov 2006)

“Blauwalg: buitenbad Berkel-Enschot blijft dicht” (juni 07; www.omroepbrabant.nl)

27 juni 2007


Van MTR naar KRW normen

• Eindelijk gebiedsgedifferentieerd!

• KRW normen geven beter beschermingsniveau dan MTR

Rivieren: Norm P MTR & N soepeler dan MTR

Meren: Norm P&N strenger dan MTR

Sloten en kanalen: Voorstel norm N&P strenger dan MTR

Overgangswateren: Norm N&P strenger dan MTR

27 juni 2007


Wat gaat er nog veranderen aan de werknormen?Status “werknormen” - aanpassingen mogelijk i.v.m.1. Intercalibratie2. Gebiedsprocessen

Chf P / N Chf –Intercal

P / N Intercalibratie

M14 30 0,08 / 1,5 23 0,09 / 1,3

M20 14,5 0,03 / 1,0 10 0,02 / 0,7

M21 14,5 0,03-0,04 / 0,9-1,0

23 0,02-0,03 / 0,6-0,7

M27 30 0,06 / 1,3 25 pm

O&K DIN = 0,49 DIN = 0,46

Aanscherping nodig van N in

stromende wateren?

“In grote rivieren is 2-2,5 mgN/l nodig om doelen overgangswateren

te halen”GEP’s voor N soms ambitieuzer dan GET!

0

1

2

3

4

5

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015

tota

al-

N (

mg

/l)

MTR

werknorm beken

Zomergemiddeld N in lijnvormige wateren

werknorm sloten

27 juni 2007


Naar definitieve normen

• Aanpassing en definitieve goedkeuring van werknormen gepland voor najaar 2007.

• Waarschijnlijk gekoppeld aan proces AMvB Kwaliteitseisen en Monitoring Water.

• Regio werkt aan doelen voor sterk veranderde en kunstmatige waterlichamen.

GEP (norm sterk veranderde waterlichamen) vaak gelijk aan GET (muv P rijke kwel)

dan ook geen problemen met afwenteling & afstemming Natura2000 !!

GEP nog regelmatig niet haalbaar/betaalbaar voor 2015: beleidsdoelstelling wijkt af van GET/GEP

27 juni 2007

Werknormen nutriënten 6Doelrealisatie NP-biologie rijkswaterenAmsterdam-Rijnkanaal Noordpand

Antwerps kanaal pandARK BetuwepandBedijkte MaasBeneden Merwede, Boven Merwede, Sliedrechtse Biesbosch, WaalBenedenmaasBergsche MaasBovenmaasBrabantse BiesboschDen HelderDen OeverDoorslag (RWS), Merwedekanaal (RWS), Vaartse Rijn (RWS)Dortsche Biesbosch, Nieuwe MerwedeEems kust (territoriaal waterdeel) n.v.t.

Eems-DollardEems-Dollard KustGrensmaasGrevelingenmeerHaringvliet oost, Hollandsch Diep, AmerHaringvliet westHarlingenHollandsche IJsselHollandse kust (kustwater)Hollandse kust (territoriaal water) n.v.t.

IJsselIJsselmeerJulianakanaalkanaal Terneuzen GentKanaal zuid BevelandKetelmeer + VossemeerLauwersoogMaas-WaalkanaalMarkermeerMeppelerdiepMidden Limburgse en Noord Brabantse kanalenNederrijn/LekNieuwe Maas, Oude Maas (benedenstrooms Hartelkanaal)Nieuwe Waterweg, Hartel-, Caland-, BeerkanaalNoordelijke Deltakust n.v.t.

Noordelijke Deltakust (kustwaterdeel)NoordzeekanaalOosterscheldeOude Maas (bovenstrooms Hartelkanaal), Spui, Noord, LekOudeschildRandmeren-OostRandmeren-ZuidSpuikanaalTwentekanalenVechtdelta Groot SallandVeerse meerVolkerakWaalWaddenkust (kustwater)Waddenkust (territoriaal water)WaddenzeeWest TerschellingWesterscheldeZandmaasZeeuwse kust (kustwaterdeel)Zeeuwse kust (territoriaal waterdeel) n.v.t.

Zoommeer/EendrachtZwartemeerZwarte Water

Amsterdam-Rijnkanaal NoordpandAntwerps kanaal pandARK BetuwepandBedijkte MaasBeneden Merwede, Boven Merwede, Sliedrechtse Biesbosch, WaalBenedenmaasBergsche MaasBovenmaasBrabantse BiesboschDen HelderDen OeverDoorslag (RWS), Merwedekanaal (RWS), Vaartse Rijn (RWS)Dortsche Biesbosch, Nieuwe MerwedeEems kust (territoriaal waterdeel) n.v.t.

Eems-DollardEems-Dollard KustGrensmaasGrevelingenmeerHaringvliet oost, Hollandsch Diep, AmerHaringvliet westHarlingenHollandsche IJsselHollandse kust (kustwater)Hollandse kust (territoriaal water) n.v.t.

IJsselIJsselmeerJulianakanaalkanaal Terneuzen GentKanaal zuid BevelandKetelmeer + VossemeerLauwersoogMaas-WaalkanaalMarkermeerMeppelerdiepMidden Limburgse en Noord Brabantse kanalenNederrijn/LekNieuwe Maas, Oude Maas (benedenstrooms Hartelkanaal)Nieuwe Waterweg, Hartel-, Caland-, BeerkanaalNoordelijke Deltakust n.v.t.

Noordelijke Deltakust (kustwaterdeel)NoordzeekanaalOosterscheldeOude Maas (bovenstrooms Hartelkanaal), Spui, Noord, LekOudeschildRandmeren-OostRandmeren-ZuidSpuikanaalTwentekanalenVechtdelta Groot SallandVeerse meerVolkerakWaalWaddenkust (kustwater)Waddenkust (territoriaal water)WaddenzeeWest TerschellingWesterscheldeZandmaasZeeuwse kust (kustwaterdeel)Zeeuwse kust (territoriaal waterdeel) n.v.t.

Zoommeer/EendrachtZwartemeerZwarte Water

27 juni 2007


Doelrealisatie P regionale wateren

• Zomergemiddelden totaal-P ligt in landbouwgevoelige wateren nabij norm:

• 50% van de waterlichamen voldoet wel en 50% niet

• Hogere concentraties vooral in beken op zandgrond

0

0.1

0.2

0.3

0.4

1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015

tota

al-P

(m

g/l)

GET rivieren

GEP sloten

27 juni 2007


Doelrealisatie Friesland (27 w.l.)

• In de helft van de waterlichamen wordt doel (GEP) voor P gehaald

• In de rest komt P-doel in de buurt

• N scoort iets minder

Cluster Waterlichaam Gemeten totaal-fosfaat (gem.

2005)

Gemeten totaal-stikstof (gem.

2005)Friese boezem 1 Diepe kanalen 0,08 1,8

2 Grote ondiepe kanalen 0,14 1,43 Regionale kanalen zonder scheepvaart

0,14 1,7

4 Regionale kanalen met scheepvaart

0,14 1,7

5 Meren (overig) 0,07 1,66 Fluessen e.o. 0,04 1,67 Sneekermeergebied e.o. 0,05 1,68 Grote Wielen 0,07 1,59 Alde Feanen 0,08 1,8

Laagveenplassen 10 Alde Feanen 0,07 1,811 Deelen 0,08 1,512 Rottige Meenthe / Brandemeer 0,10 1,613 Easterskar 0,18 4,214 Lendevallei 0,05 1,4

Beken 15 Koningsdiep 0,21 2,816a Tjonger (middenloop) 0,13 2,716b Tjonger (bovenloop) 0,13 3,217 Linde en Noordwoldervaart 0,12 1,818 Lauwers 0,20 3,0

Zwak brakke wateren

19 Fries kleigebied – zwak brakke kleikanalen

0,70 2,0

20 Polder eilanden – zwak brakke sloten

1,50 2,0

Overige kanalen 21 Midden Friesland - polderveenvaarten

0,06 1,9

22 Noordwestelijke Wouden – regionale zandkanalen

0,17 3,2

23 Fries kleigebied – zoete polderkanalen

0,23 2,2

24 Compagnonsvaarten – vaarten met recreatievaart

0,16 3,6

25 Compagnonsvaarten – vaarten zonder recreatievaart

0,17 2,4

Meren in poldergebieden

26 Nannewiid 0,04 1,3

27 Groene Ster 0,12 1,9

P N

27 juni 2007


Hoe staan we er voor?

1. Ongeveer de helft van de wateren voldoet nu aan de norm voor nutriënten

2. Problemen zijn er mate name – op hogere zandgronden– in de meren– en een deel van de kust (Delta, Waddenzee)

3. Trends gaan de goede kant op (2015, 2027…)

27 juni 2007


Vergelijk met andere lidstaten: rivieren

• NL grens goed-matig: 0,14 mg tP/l 0,09-0,12 mg SRP/l

– Vlaanderen 0,05-0,14 mg SRP/l– UK: 0,05-0,12 mg SRP/l– Fr: 0,16 mg SRP/l

Normen NL nagenoeg gelijk met Vl en UK; Fr ligt hoger

• Vl: in 81% van de rivieren wordt GET tP niet gehaald • Eng: 63%, Wales 13%, Schotland 14%, N-Ierland 17%

27 juni 2007


Vergelijk met andere lidstaten: meren

• NL grens goed-matig 0,02 – 0,09 mgP/l

– Vlaanderen grens goed-matig: 0,04-0,11 mgP/l– UK: 0,01-0,043 mgP/l (jaargemiddeld)

Normen NL vergelijkbaar met Vl en soepeler dan UK

• Vlaanderen: In 74% van de meren wordt GET tP niet gehaald en in 58% van de meren wordt GET chlorofyl niet gehaald; in 12% van de meren worden beide wel gehaald.

• Percentage ondiepe meren dat GET niet haalt: Wales 70%, England 60% en Schotland 20%

27 juni 2007


Vergelijk met andere lidstaten: K&OKustwateren• NL grens goed-matig: 9-19 ug/l chlorofyl >> 0,49 mg

DIN/l– Vlaanderen: 10-15 ug/l chlof >> 0,20 mg DIN/l– UK: 0,28 mg DIN/l

NL soepeler dan Vl en UK (Intercalibratie nivelleert)

Overgangswateren• NL grens goed-matig: 8-12 ug/l chlorofyl >> 0,49 mg

DIN/l– Vlaanderen: 5-20 ug/l chlorofyl– UK: 0,42 mg DIN/l

NL vergelijkbaar met/soepeler dan Vl en UK In Engeland voldoet 2/3 niet, Schotland 100% wel

27 juni 2007


Hoe staan we er voor?

• NL is vergelijkbaar met of soepeler dan omliggende landen wat betreft doelstellingen nutriënten (m.u.v. Fr?)

• Opgave NL lijkt wat geringer dan in Vlaanderen en Engeland (GEP?)

27 juni 2007


Juridische vastlegging normen (1)

• GET (norm voor natuurlijke watertypen) als richtwaarde in AMvB Kwaliteitseisen en Monitoring Water

• GEP (norm voor sterk veranderde en kunstmatige waterlichamen) en beleidsdoelstelling (fasering/ verlaging) in

– Stroomgebiedbeheersplan en daaraan ten grondslag liggende planvormen – met motivatie en maatregelen

– AMvB (of MR?) voor rijkswateren– Provinciale Milieu Verordening voor overige wateren

• “meest limiterende nutriënt” – “afwenteling” ??? Voor meren en rivieren P, waarbij norm andere nutriënt

alleen mag worden overschreden indien er benedenstrooms geen problemen ontstaan

Uitzonderingen zijn mogelijk Voor Overgangs- en Kustwateren alleen DIN (nieuw!)

27 juni 2007


Juridische vastlegging normen (2)

• Normen werken niet op elk moment en op elke plek (<> dossier Fijn stof / Luchtverontreiniging)

• Normen niet direct gekoppeld aan vergunningen e.d., maar enkel aan de uitvoering van maatregelen die in de plannen staan (= resultaatverplichting op de maatregelen)

• Normen nutriënten gelden alleen voor waterlichamen. Andere wateren (50% regionale wateren?) alleen indirecte werking.

• Wordt vervolgd….. (concept AMvB najaar 2007)

27 juni 2007


Relatie nutriënten normen - biologie -maatregelen

werknorm alg. fys. chem. parameter

Bio

logi

e op

ord

e?

GE

Tge

en G

ET

gehaald

C D

A B

niet gehaald

D: Voldoet niet aan biologie en nutriënten: generiek beleid afwachten!

C: Voldoet niet aan biologie, maar wel aan norm nutriënten: nadere analyse & maatregelen!

B: Voldoet aan biologie, maar niet aan nutriënten: nadere analyse!

A: Voldoet aan biologie en aan nutriënten: klaar!

Komt veel voor!

Aanpak nutriënten…? ondiepe meren (<3m)

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

1980 1985 1990 1995 2000 2005

tota

al-P

(m

g/l

)

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

1980 1985 1990 1995 2000 2005

ondiepe meren (<3m)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1980 1985 1990 1995 2000 2005

chlo

rofy

l-a

(mg

/l)

27 juni 2007


Bedankt voor de aandacht!

Werknormen nutriënten

Documents

Transcript of Werknormen nutriënten