Werkmodel groep 4 Het verbluffende verhaal van Adolphus Tips – Michael Morpurgo

(door Annie Moenaert) Auteursinfo (zie ook www.villakakelbont.be) De Engelse schrijver Michael Morpurgo (°1943, Londen) is een echte verteller. Hij maakt spannende avonturenverhalen waarin plaats is voor fantasie en soms een beetje magie. Een aantal van zijn verhalen zijn verfilmd. Opleiding: Studeerde Engelse Taal- en Letterkunde aan de universiteit van Londen. Werk: Werkte tien jaar als onderwijzer, daarna als leider van kinderkampen. Thuis: Woont met zijn vrouw Clare op een boerderij in Devon (Wales). Hun drie kinderen wonen niet meer thuis. Ooit gezegd: ‘Schrijven is dagdromen. Ik heb mijn dromen van de laatste jaren allemaal opgeschreven. Als ik ze opschrijf, doe ik dat heel snel in spreektaal. Daarna ga ik alles ordenen en komt pas het echte verhaal tevoorschijn.’ Over het werk van Michael Morpurgo: Samen met zijn vrouw Clare richtte Michael Morpurgo ‘Farms for City Children’ op om stadskinderen een tijdje van het boerenleven te laten proeven. Jaarlijks bezoeken zo een tweeduizend kinderen zijn boerderijen in Devon en Wales, waar ze het land bewerken en de dieren verzorgen. Wanneer Michael niet op de boerderijen werkt, schrijft hij. Vroeger las hij zijn verhalen aan zijn drie kinderen voor. Nu zijn de kinderen die de boerderijen bezoeken zijn eerste toehoorders. Hij luistert goed naar hun opmerkingen en herschrijft soms zijn teksten op grond van hun reacties.

Kort samengevat

Op een dag, enkele maanden na het overlijden van haar man, kondigt de oma van Boowie aan dat ze op reis gaat. Ze wil niet vertellen waarheen en waarom. Enkele weken later ontvangt Boowie een brief van haar uit Amerika, samen met haar dagboekaantekeningen uit de tijd dat oma Lily 12 jaar was. Ze vertelt over wat ze meemaakte in de Tweede Wereldoorlog. Over de evacuatie van de boerderij waar ze woonde, over de verdwijning van haar geliefde kat Tips en over Ady, een Amerikaanse soldaat. Ging oma hem soms in Amerika opzoeken? Thema’s, tips en verwerkingsmogelijkheden * Vragen - Vind je het onderwerp interessant? Spreekt het je aan? Waarom? - Heb je iets geleerd uit het verhaal? Wat vind je ervan dat je door dit boek te lezen iets meer te weten komt over WO II? (‘Operatie Tiger’ is waar gebeurd!) - Wat betekent de titel? Probeer hem te verklaren. Dat kan je eventueel doen aan de hand van passages uit het boek. - Ligt de nadruk eerder op de gebeurtenissen of veeleer op de gedachten en gevoelens van de persoon? Geef daar je mening over. - Hebben bepaalde gebeurtenissen je aan het denken gezet? Wat zou jij ervan vinden indien je je huis uit zou moeten? - Hoe probeert Lily haar probleem op te lossen? Is haar kat gaan zoeken de beste oplossing volgens jou? Wist ze wat er zou kunnen gebeuren? Zou jij het anders doen? - De personages in boeken reageren misschien anders op bepaalde situaties dan jij zou doen. Kies een situatie uit het verhaal een vertel hoe jij zou reageren. * Stijl- en vormkenmerken Het verbluffende verhaal van Adolphus Tips kent verschillende lagen en verhaallijnen. De lezer krijgt een beeld van een vrij ongekend gebeuren uit de Tweede Wereldoorlog. Wat vind je van de manier waarop het verhaal is verteld? Welke verhaallijnen zijn er? Zijn ze goed met elkaar verbonden? Hier kan je als begeleider even stilstaan bij het begrip ‘raamvertelling’. Een raamvertelling of kadervertelling is een verhaal dat de omlijsting vormt voor een aantal andere verhalen. Een raamvertelling start met een vertelling in het heden waarin verschillende personages aan het woord komen. Die vertellen dan elk hun verhaal dat in het verleden heeft plaatsgevonden. Op die manier worden deze verhalen samengebonden door een soort flashbacktechniek. Om het begrip te verduidelijken, kan je verwijzen naar andere raamvertellingen die je misschien vroeger samen met de juryleden las. Je kan hen ook vragen of ze zelf al eerder een raamvertelling lazen. In het boek word een historische gebeurtenissen beschreven vanuit een origineel perspectief. De auteur zorgde op het einde voor een naschrift. Daarin licht hij toe hoe sommige details van het verhaal zijn geïnspireerd door een historisch werk Slapton. Wat vind je van dat naschrift? Is het verhelderend of overbodig? Hier kan je als begeleider de bedoeling van de auteur kort bespreken. Met het nawoord stelt de auteur duidelijk dat hij zijn verhaal baseert op de werkelijkheid. Zo biedt hij jonge lezers op een verhalende manier een kijk op het verleden. Tegelijk biedt die kennis ook een basis om wat vandaag gebeurt te situeren. * Tijd en plaats Het verhaal speelt zich af in Slapton Sands aan de kust van Devon – Engeland. Daar vond in 1944 Operatie Tiger plaats – de voorbereiding op de landing in Normandië. Een oppervlak van 12.000 hectare werd ontruimd en 3000 dorpelingen gaven hun vertrouwde omgeving op voor één van de belangrijkste WO II-oefeningen. Meer over het onderwerp Operatie Tiger vind je op volgende link: http://forum.wo2.nl/viewtopic.php?p=31099.

Torcross Tank Memorial

Torcross is een dorpje helemaal in het zuiden van Slapton Sands. In 1944 werden alle dorpelingen geëvacueerd voor Operatie Tiger: de grote repetitie van de Amerikanen voor de landing in Normandië in 1944. Tragisch genoeg ontdekten de Duitsers de operatie en gingen ze in de aanval. Tijdens het gevecht kwamen bijna 800 militairen om. De Torcross Tank Memorial eert de slachtoffers en herinnert ons vandaag aan de gebeurtenissen van toen. Meer info:

http://www.ukattraction.com/nl/west-country/torcross-memorial-tank.htm.

Werkmodel groep 4 Verkocht – Hans Hagen, ill. Philip Hopman

(door Caroline Verbruggen)

Auteursinfo (zie ook www.villakakelbont.be) Hans Hagen (rechts op de foto) Hans Hagen (°1955 in het Nederlandse ’s-Graveland) was leraar en redacteur voor hij voltijds ging schrijven. Zijn boeken wonnen al verschillende prijzen, onder meer een Gouden en vier Zilveren Griffels. Over schrijven zegt hij: ‘... Tijdens het schrijven van het ene boek borrelt het andere vaak al op. Toch is juist het begin van ieder verhaal lastig. Alles moet worden beslist en uitgeprobeerd en bijna niets is goed. Na verloop van tijd gaat het schrijven soepeler en tot nu toe eindigt elk boek geheel onverwacht. Ik denk nog weken nodig te hebben, maar ben ineens vanmiddag klaar...’ Hans kreeg in 2008 de Woutertje Pieterse Prijs voor Verkocht. Philip Hopman (links op de foto) Philip Hopman werd in 1961 geboren in het Nederlandse Egmond. Hij deed in 1985 eindexamen aan de Rietveld Academie te Amsterdam. Inmiddels heeft hij ongeveer honderdtwintig kinderboeken van Nederlandse en buitenlandse auteurs geïllustreerd. Philip Hopman werkt meestal met pen en inkt en in aquarel. Hij tekent het liefst rommelige, volle plekken, zoals keukens, werkplaatsen, dierenwinkels en erven.

Kort samengevat Verkocht gaat over het Pakistaanse jongetje Yaqub. Op zijn vierde wordt hij door zijn arme ouders verkocht aan een handelaar die hen een gouden toekomst belooft. De handelaar neemt Yaqub mee naar Dubai. Daar blijkt hij niet alleen te zijn: samen met een boel andere kinderen moet hij op kamelen racen en wedstrijden winnen voor de emir. Elke dag moeten de kindjockeys urenlang trainen. Ze krijgen nauwelijks te eten en wie niet gehoorzaamt wordt streng gestraft. De wedstrijden zijn zwaar en gevaarlijk, er gebeuren vaak ongelukken. Samen met zijn vriendin Zareena droomt Yacub ervan terug te keren naar huis. Maar hoe kunnen ze ontsnappen aan het helse leven in de woestijn?

Inleiding/Startmoment Wanneer de juryleden binnenkomen, laat je muziek horen : The waterwheel uit Pieces of Africa. Bekijk de inhoudstafel Elke titel van een hoofdstuk bestaat uit 1 woord. Die titel is telkens bewust gekozen. Neem een blad en schrijf ‘zoet’. Laat de juryleden woorden noteren die belangrijk zijn voor dat hoofdstuk. Doe dat met nog enkele hoofdstukken. Waarom krijgen de hoofdstukken deze titels?

- Zoet: Yaqub wordt verkocht aan Asnar. Bij het wegrijden denkt Yaqub aan de mooie momenten. De verhalen verteld door zijn zus Noor… Zoete herinneringen. Wat te verwachten?

- Zout: De tranen, het zoute water van de zee. Met de boot van Pakistan naar Dubai. Eigen identiteit kwijt onder dwang (p. 34: brandende sigaret).

- Zand: Race met de kamelen. Wonen midden in de woestijn (p. 56), bij rare kamelen met één bult (dromedaris) terwijl de kamelen in Pakistan twee bulten hebben.

- Stof: Wonen in container, stof van de races, dromen. (p. 72-73: veel kinderen sterven tijdens de training). Toeristen en foto’s.

- Zweet: Jockeys moeten hard werken. Zelfs baby’s worden ingeschakeld (p. 99).

- Tranen: De kamelenverzorger wordt teruggevonden door de waterman. Als beloning krijgt hij een nacht Zaheera. (Beseffen de kinderen wat dit betekent?) Vader vindt Yaqub.

- Hout Hier kunnen ze ontsnappen dankzij de fotograaf. De woonboot wordt gevonden (p.163).

- Krant Zie ook de achtergrondinformatie, achteraan in dit werkmodel. Over de tekeningen in het boek Philip Hopman is samen met Hans Hagen naar Dubai geweest. Daar maakte hij foto's en schetsen van mensen, kamelen, auto's en huizen. Thuis werkte hij die schetsen uit. Hieronder zie je telkens links een foto en rechts de tekening uit het boek. Wat vinden de juryleden van de tekeningen? Ondersteunen ze het verhaal? De illustraties zijn niet ingekleurd. Hoe vinden de juryleden dat? Welke tekening in het boek vinden je juryleden de mooiste? Ga ernaar op zoek. Vraag je juryleden het paginanummer te noteren en laat hen opschrijven op waarom ze juist díe tekening zo mooi vinden. Bespreek met elkaar de diverse antwoorden en maak een top drie van de mooiste illustraties.

Personages De vierjarigeYacub, het hoofdpersonage, is hier aan het woord. We beleven het verhaal via hem. Laat de juryleden even een kleuter van vier die ze kennen in gedachten nemen. Bekijk het verhaal samen vanuit de gedachtewereld van dat kind. Kan je begrip opbrengen voor de ouders van Yacub? p. 86-87: Een vader komt het loon van zijn zoon vragen. p. 138: Yacubs vader komt hem halen. Lukt dat? Zareena is de beste vriendin van Yacub. Wat vind je van de vriendschap tussen de kinderen? Is die belangrijk? Waarom? Beschrijf de personages: hoe zien ze eruit? Wat denken ze? Meer lezen Wie meer wil lezen over de kinderarbeid, kan deze boeken bekijken:

Kaye Stearman: Hedendaagse slavernij / Corona (2001) Gita Wolf, Anushka Ravishankar, Orijit Sen: Voddenrapertjes / Koninklijk Instituut voor de Tropen (2000)

Achtergrondinformatie 1. Rijden voor je leven – Daoud Khan In één van de rijkste landen ter wereld zijn moderne slavenhandel en kinderhandel aan de orde van de dag. Jaarlijks laten honderden illegale kindjockeys het leven in de Verenigde Arabische Emiraten, tijdens de nationale passie en favoriete hobby van de rijke sjeiks: kamelenraces. Het hoogtepunt van de races. In de verte trilt een stofwolk die langzaam dichterbij komt. Een vloot jeeps, minivans en pick-uptrucks zit de wolk op de hielen. Op de achtergrond glinsteren exotische wolkenkrabbers onder de woestijnhemel: de markante skyline van Dubai, één van de rijkste en pro-westerse steden van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE, of Emiraten). Hoogwaardigheidsbekleders en andere belangrijke bezoekers zitten op een tribune in de vorm van een koninklijke bedoeïenentent. De airconditioning staat op comfortabel, de race volgen zij ontspannen achteroverleunend op televisieschermen. De laatste bocht van de 8 kilometer lange racebaan wordt genomen: een zandstorm, veroorzaakt door zo'n 30 kamelen, dendert het laatste rechte eind op. De kamelen lijken volledig uit proportie als ze op de finishlijn afstormen, met ver uitgestrekte nekken en schuim om hun lippen. Op hun rug geen volwassenen, maar kleine jongens. De jongetjes slaan driftig met hun zweep en hebben een radio-ontvanger op hun borst geplakt. Op de binnenbaan schiet een vrachtwagentje voorbij, beladen met televisiecamera's. De vrachtwagen vormt het hoofd van een karavaan four wheel drive Toyota's en Range Rovers, waarin de eigenaren met aanhang zitten. Ze leunen uit de ramen en schelden hun kindjockeys de huid vol - of doen juist poeslief tegen ze. Last-minute instructies worden in de walkietalkies geschreeuwd. In de achterhoede van de karavaan rijdt één enkele ambulance en daar weer achteraan draaft een klein groepje kamelen zonder berijder. De ongelukkige ruitertjes zijn nergens meer te bekennen. Ik bevind me even buiten Dubai, op de beroemde Nad al Sheba kamelenracebaan. De baan is speciaal gebouwd voor kroonprins Sjeik Mohammed bin Rashid al-Maktoum, tevens minister van Defensie voor de Emiraten. Op steenworp afstand staan de hoge muren van het paleis van de sjeik, net als het ultramoderne 'kamelenziekenhuis' waar de best denkbare dierenverzorging wordt geboden, en waar zelfs zwembaden zijn aangelegd voor watertherapie voor de kamelen. In de Emiraten is het kamelenracen geen gewone sport, maar een nationale passie. De races worden het hele jaar door gehouden, maar de meest prestigieuze zijn van november tot januari, de koelste maanden van het jaar. In die korte periode valt er zo'n 1,8 miljoen dollar te verdienen, in prijzengeld en auto's. Sommige sjeiks bezitten duizenden kamelen; geen uitzondering in het land waar opzichtige consumptie tot kunst is verheven. Een dier dat wint, kan voor meer dan een miljoen dollar van de hand gaan. De winnende jockey mag blij zijn als hij een paar dirhams krijgt. Tijdens mijn onderzoek naar de controverse rond kameelrijdende kinderen bezocht ik een aantal renbanen in de Emiraten. Er zijn er vijftien, verspreid over de zeven emiraten. Het aantal racekamelen ligt rond de veertienduizend. De renbanen verschillen nogal in omvang en voorzieningen, maar één ding hebben ze allemaal gemeen: fotograferen is verboden. Op Nad al Sheba hangen borden die daar geen twijfel over laten bestaan. Er wordt vooral erg gelet op professioneel ogende camera's. Zelfs op de eenvoudiger banen, waar geen borden zijn opgehangen, zorgen politieagenten in uniform of 'stillen' ervoor dat de regel niet wordt overtreden. Camera's, films, zelfs videobanden worden in beslag genomen. Wegwerpartikelen in dienst van de sport Vanwaar die paranoia? Het is toch de nationale sport, en daar komen natuurlijk toeristen en camera's op af. Het antwoord bevindt zich een paar meter voorbij de finishlijn. Daar, in het volle zicht, worden tientallen jongetjes van de kamelen gegrist door trainers en begeleiders of ze rennen zelf, alsof hun leven ervan afhangt, naar gereedstaande pick-uptrucks. Sommigen van die jochies zijn nauwelijks een jaar of vijf, of zelfs nog jonger. Enkelen zijn gekleed in kleurrijke zijden racekleding, compleet met helm en lichaamsbescherming. Allemaal zijn ze onderweg naar de start van de volgende race. Spanning hangt in de lucht. Wie treuzelt krijgt een trap of een draai om zijn oren. Tranen vloeien, kleine vingertjes wrijven in vermoeide ogen - maar er zijn geen liefhebbende ouders die hen even een knuffel geven. Kinderen zijn goedkoop in aanschaf en onderhoud, gemakkelijk te trainen en te vervangen als ze het niet meer doen. Ze kunnen gemakkelijk worden gevormd en hun klachten leg je gewoon naast je neer. Ze hebben geen rechten. Deze jochies zijn wegwerpartikelen, in dienst van de sport der sjeiks. Wat de autoriteiten van de Emiraten proberen te verbergen, is dat het gebruik van kindrijders

onderweg naar de start van de volgende race. Spanning hangt in de lucht. Wie treuzelt krijgt een trap of een draai om zijn oren. Tranen vloeien, kleine vingertjes wrijven in vermoeide ogen - maar er zijn geen liefhebbende ouders die hen even een knuffel geven. Kinderen zijn goedkoop in aanschaf en onderhoud, gemakkelijk te trainen en te vervangen als ze het niet meer doen. Ze kunnen gemakkelijk worden gevormd en hun klachten leg je gewoon naast je neer. Ze hebben geen rechten. Deze jochies zijn wegwerpartikelen, in dienst van de sport der sjeiks. Wat de autoriteiten van de Emiraten proberen te verbergen, is dat het gebruik van kindrijders nog steeds bestaat, in weerwil van wat er in hun eigen wetboeken staat en wat het Westen wordt wijsgemaakt; de praktijk zou jaren geleden al zijn opgedoekt. In de afgelopen tien jaar hebben allerlei organisaties hun zorgen kenbaar gemaakt. Anti-Slavery International, de vereniging van vrouwelijke advocaten uit Bangladesh (BNWLA, Bangladesh National Women Lawyers Association) en de Ansar Burney Welfare Trust hebben zich uitgesproken over het lot van de kindjockeys. Ze werden altijd al tewerk gesteld in de Arabische Golf en vooral in de VAE, een traditioneel centrum voor de sport. Maar de kinderen werken ook in Oman, Bahrein, Koeweit, Qatar, Jemen en Saoedi-Arabië. Ironisch genoeg zijn de Emiraten een belangrijke strategische partner van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten en wordt het land gezien als één van de meest progressieve Arabische staten. Maar in plaats van bestaande wetten te handhaven en een einde te maken aan deze praktijken, doen de autoriteiten er alles aan iedereen tegen te houden die belastend bewijsmateriaal verzameld. Het gebruik van kindrijders wordt geregeld verboden in de Emiraten. Eerst in 1980, opnieuw in 1993 en nogmaals in 2002. Wie een kameel berijdt in een race mag officieel niet jonger zijn dan 15 jaar en niet minder wegen dan 45 kilo. Het druist ook in tegen de internationale arbeidswetgeving en de mensenrechtenverdragen waar de VAE zijn handtekening onder heeft gezet. Andere conventies die worden geschonden, zijn de VN Conventie voor de Rechten van het Kind en de conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) over dwangarbeid, minimumleeftijd en de ergste vormen van kinderarbeid. Na hun verklaring in 2002 kondigden de autoriteiten aan de kinderhandel hard tegen te zullen gaan en nieuwe professionele normen in te voeren bij de race-industrie. Handelaren smokkelen kinderen vaak over de grens door zich voor te doen als hun ouders. Maar, zo luidde het voornemen, in geval van twijfel over de geldigheid van familiedocumenten zou vanaf nu DNA worden getest om het ouderschap vast te stellen. Leeftijden zouden worden vastgesteld door botten aan een röntgenonderzoek te onderwerpen; de gewichtsnormen zouden worden nageleefd. De strategie om met veel tamtam een hoop goede voornemens te lanceren en net te doen alsof er actie werd ondernomen, wierp zijn vruchten af. In juni 2003 promoveerde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken de Emiraten naar de top van landen die echt iets deden tegen de mensenhandel. Een jaar later werd het land zelfs geprezen als 'een model voor de regio, gezien de voortreffelijke bescherming die kinderen wordt geboden tegen het jockeywerk'. Maar in feite was er niets veranderd; er was alleen niemand die de moeite had genomen om de boel te controleren. Mensonterende armoede Voorbij de finishlijn is de voertaal geen Arabisch. Het lange waaierende overhemd, de shalwar kameez, geeft het al weg: 85 procent van de 2,5 miljoen inwoners van de Emiraten is van buitenlandse afkomst, het grootste gedeelte van hen komt van het Indiase subcontinent. Bij de kamelenraces spreekt iedereen Urdu, de taal die in Pakistan en India wordt gesproken. Arabische kinderen worden nooit als jockeys gebruikt. De Arabieren kennen het gevaar van deze sport. Zoals één van de kamelentrainers het verwoordde: 'Geen enkele ouder die van zijn kind houdt, stuurt hem hiernaartoe.' Mensonterende armoede in de landen van herkomst is de drijvende kracht achter de slavenhandel. De kinderen worden tegen afbraakprijzen uit de achterbuurten en plattelandsstreken gekocht. Net als de rest van de werkkrachten uit diezelfde landen: Pakistan, Bangladesh, India, Sri Lanka, Jemen en Soedan. In Bangladesh, waar 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft en de werkloosheid op zo'n 35 procent ligt, worden kinderen door hun ouders verkocht voor een schamel bedrag tussen de 7 en 70 euro, na leugens van de handelaren over een beter leven, volle magen en goede verdiensten. Andere

kinderen worden van de straat geplukt of ontvoerd door familieleden. Maar na aankomst in de VAE veranderen de zaken. Anti-Slavery International meldt de verkoop van twee broers in de Emiraten voor bijna 6000 euro. Een fors bedrag, zij het nog altijd veel minder dan de koopprijs van een kameel. Maar het is een aardige winst voor de handelaar, die ook nog geld overhoudt om de corrupte ambtenaren te betalen die voor de valse identiteitspapieren en reisdocumenten zorgen. Ansar Burney is een advocaat uit Pakistan die al 16 jaar aan deze zaak in de VAE werkt. Volgens hem zijn de sjeiks zelf de slavenhandelaren. Het is opvallend dat geen enkele inwoner van de Emiraten ooit is opgepakt en onder de bestaande wetgeving een tenlastelegging heeft gekregen wegens mensensmokkel of het exploiteren van te jonge kinderen met een gewicht dat ver onder de norm valt. De omstandigheden waaronder de kinderen moeten leven in de trainingskampen, en de mishandelingen die zij ondergaan, zijn verschrikkelijk. Ze worden zelfs de trainers teveel, terwijl zij degenen zijn die de ellende toedienen en in sommige gevallen zelf ooit kindrijder zijn geweest. 'Ik heb er een hekel aan', zei een Pakistaanse trainer in vertrouwen tegen me in Nad el Sheba. 'We proberen ons brood te verdienen; anders wacht ons de hongerdood. Ze laten de kinderen trainen om drie uur 's ochtends. Ze slaan de kinderen; dat mag niet volgens de islamitische wetgeving. Wij trainen ze als ze nog heel jong zijn: 2, 3, 4 jaar. Heel jong. Dan wegen ze nog maar weinig, 18, 20 kilo. Soms vallen ze. Ja, dat is hun lot. Sommigen sterven zelfs.' Veel van die dode jongens worden nooit gerapporteerd, maar de Pakistaanse ambassade in Abu Dhabi heeft uiteindelijk bevestigd dat het vrij gebruikelijk was berichten te ontvangen over doden en gewonden. Ik heb het paspoort te zien gekregen van een 5-jarige, Dilshad, die om het leven kwam op de grote racebaan van Abu Dhabi. 'Luister', werd mij verteld, 'als een kind sterft maakt het niemand wat uit. Hij is dood. Ze geven 5000-6000 dirhams aan de agent en dat is het dan. Als er een paar kamelen de race lopen, zeg 20 à 25, dan hoeft er geen kind dood te gaan. Maar als er 40 of 50 kamelen tegelijk op de baan zijn, dan lopen ze tegen elkaar op. Kinderen vallen eraf en gaan dood onder de hoeven van de kameel. Als een kind gewond raakt is het geen probleem. Maar een kameel moet ongeschonden blijven.' Het is erg moeilijk betrouwbare cijfers te krijgen. Er is één mensenrechtengroep die denkt dat zo'n 60 procent van de kindrijders doodgaan of permanent gehandicapt raken gedurende hun korte carrières. Het percentage verbaasde mij niet, gezien het aantal (ex-)jockeys dat ik tegenkwam met slecht verholpen gebroken botten of chronische verwondingen. Samen met mijn gids zocht ik één zo'n ernstig gewonde jockey op: Shakil, 8 jaar oud. Hij lag in een ziekenhuis in Abu Dhabi, bij te komen van een operatie in zijn onderbuik. Hij was tijdens een race van zijn kameel gevallen en onder de poten van de karavaan terechtgekomen. Er zat een snee van 20 centimeter in zijn lichaam, van onder zijn navel tot aan zijn borstbeen. Een andere voormalige kindrijder vertelde aan een mensenrechtenorganisatie dat hij per maand zeker twintig dode en gewonde kinderen telde. Een paar weken later was ik in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, waar ik Shojib bezocht in een kindertehuis van de BNWLA (de vrouwelijke advocatenvereniging). Hij was ontvoerd toen hij 4 was. Om hun trauma's te verwerken, worden de jongens hier aangemoedigd tekeningen te maken van de herinneringen die hen 's nachts wakker houden. Shojib tekende de renbaan bij Abu Dhabi. 'Hier is Sjeik Zayed', legt hij uit, terwijl hij met kleurkrijt heel nauwkeurig de situatie uittekent. 'Hier is mijn kameel. De jongen vóór mij valt van zijn kameel en de mijne gaat boven op hem staan. Hij schreeuwt "red mij."' Knagende honger De wettelijke gewichtslimiet voor jockeys is 45 kilo, maar in de praktijk wordt 25 kilo gehanteerd als maximum racegewicht voor een eersteklas kamelenrijder. Dat is in de regel het gewicht van een kind van 4 of 5 jaar. Hoe lichter hoe beter. De traditie van kindrijders is zo ingebakken, dat pas getemde kamelen trainingspoppen krijgen met de afmetingen van een kind. Die worden op de rug van de kameel gebonden, zodat deze er vast aan kan wennen. Alle trainers met wie ik sprak, bevestigden dat alles in het werk wordt gesteld om de kinderen zo lang als het kan op hun laagst mogelijke gewicht te houden: 'De limiet is 25 kilo, daar mag je niet overheen. Als kinderen meer wegen, krijgen ze minder te eten. En wie niet eet, gaat werken om nog meer gewicht te verliezen. Gebeurt overal. Als het gewicht te veel is, geven

we ze minder te eten.' Soms worden zelfs brede riemen gebruikt, strak aangesnoerd om het middel van de kinderen, om hun eetlust te verminderen. In één trainingskamp kreeg ik dozen met Cerelac-biscuit te zien, met een laag caloriegehalte. Dat, zo vertelde men mij, is wat kamelenjockeys eten. Het is op zijn minst ironisch dat diezelfde kinderen ervoor moeten zorgen dat de kamelen hun hoge-calorievoedsel binnen krijgen. Ik vond in veel trainingskampen zakken met dadels en gerst, wat meestal wordt vermengd met honing, melk of boter. De conclusie was duidelijk: de eigenaren behandelen hun kamelen vele malen beter dan de kinderen die hen berijden. Alle kinderen die uiteindelijk zijn gered, spraken over de verwoestende effecten die de knagende honger en dodelijke vermoeidheid hadden op hun dagelijkse bestaan. Ondanks de leeftijdsondergrens voor kamelenjockeys van 15 jaar in de Emiraten, hoorde ik bij diverse gelegenheden dat het bekend was dat er kinderen werden gebruikt die jonger waren dan twee jaar. Toen ik aan een trainer vroeg hoe oud de jongste jockeys waren die hij ooit had gezien, antwoordde hij: 'Kinderen die net van de fles af zijn.' Ik kreeg de tip dat één van deze peuters was ontdekt en ging op onderzoek uit op het privé-trainingsterrein van een sjeik die een van de kleinere emiraten bestuurt. Aan de ene kant lagen de stallen voor de kamelen en aan de andere kant stond een gebouw waar mensen werden ondergebracht. Het leek verlaten, maar eenmaal binnen vonden we de melkfles van een baby. Het kind was kennelijk eerder die dag weggehaald. Net toen ik weg wilde gaan, hoorde ik licht geschuifel. Er lag iets onder het stalen onderstel van een bed. Ik liet mij op handen en knieën zakken, en tuurde onder dat bed. Daar lag een peuter uit Bangladesh, een nieuw kindrijdertje, moederziel alleen en doodsbang. Seksueel misbruikt Het werd nog erger. Mijn gids nam een groot risico door me ook nog andere kinderen te laten zien die in fysiek gevaar verkeerden. Ik kwam erachter dat verkrachtingen en andere vormen van seksueel misbruik gebruikelijk waren. Onderweg kreeg ik te horen: 'Ze hebben seks met die kinderen en die kinderen hebben niemand, geen bescherming, niets. Ze hebben seks met ze en zeggen dan: "Luister, stuk verdriet. Als je het aan iemand vertelt maak ik je meteen dood."' Ansar Burney vertelt dat van de honderden kindrijders die hij heeft gered, zeker 25 procent tot 30 procent seksueel is misbruikt. Zo'n beetje het enige dat naties die zich misdragen - en in die misdragingen blijven volharden - op andere gedachten brengt, is slechte publiciteit. Een televisie-uitzending in de Verenigde Staten van mijn undercoveronderzoek bracht het schandaal van de kindrijders naar buiten en het zou kunnen dat er voor het eerst daadwerkelijk bereidheid is er regionaal echt iets aan te doen. In Qatar wordt technologie uitgetest die een oplossing zou kunnen bieden. Een recente verklaring van Sjeik Hamad bin Jassem bin Faisal al-Thani, de voorzitter van het comité dat in zijn land de kamelenraces organiseert, luidt dat met ingang van dit jaar alle kindrijders zullen worden vervangen door robotrijders. Die zijn voor een astronomisch bedrag - 1,37 miljoen dollar gaat de ronde - ontwikkeld in Zwitserland. 'Onze leiders willen van Qatar een staat maken waar mensenrechten worden gerespecteerd en we zullen nooit toestaan dat ons handelen daar tegenin gaat.' Zei hij. Of het retoriek is valt te bezien, en dat geldt ook voor de vraag of een robot op kindformaat een praktisch en realistisch alternatief is. In Abu Dhabi was het eerste resultaat van de uitzending in de Verenigde Staten de aankondiging van kroonprins Sjeik Mohamed Bin Zayed al-Nahyan, vice-opperbevelhebber van de strijdkrachten van de Verenigde Arabische Emiraten, dat er een tehuis zou komen voor de kindrijders, het eerste in de regio. Het zou onder de supervisie komen te staan van de Ansar Burney Welfare Trust en ruimte bieden aan zo'n zeshonderd jongens. Momenteel verblijven er ongeveer veertig bewoners uit Pakistan en Bangladesh. De faciliteiten zijn voortreffelijk, maar er is wel een punt van zorg: de ligging van het tehuis, midden in een groot militair complex in Abu Dhabi. De televisie-uitzending had helaas ook een onaangenaam gevolg. Eén van de hoofdgetuigen in de film werd herkend en is nu ondergedoken in de Emiraten. Hij krijgt geen bescherming en vreest voor zijn leven. Om hoeveel kinderen gaat het in totaal? Ieder emiraat bevat honderden kamelenkampen. Daarin zitten gemiddeld zo'n twaalf kinderen. Gematigde schattingen houden het erop dat er in

de Emiraten momenteel achtduizend kinderen worden gebruikt als kamelenjockeys. Vermenigvuldig dat met de andere Golfstaten die ook aan de illegale handel meedoen: het betekent dat er op dit moment minstens veertigduizend jongens worden gebruikt en misbruikt. Het is waarschijnlijk meest vreselijke voorbeeld ter wereld van georganiseerde kinderexploitatie, kindermishandeling en geïnstitutionaliseerde wreedheid tegen kinderen - op grote schaal gepleegd in de naam van sport. 2. Kinderen in Golfstaat misbruikt voor kamelenraces. Emir Dubai overleeft aanklacht – Nicolien den Boer Daoud Khan maakte een documentaire over zijn onderzoek naar de kamelenjockeys in de Verenigde Emiraten. De film kreeg in de Verenigde Staten een Emmy Award voor outstanding journalism en werd door de New York Times uitgeroepen tot het 'beste, meest provocatieve werk ooit'. Om veiligheidsredenen en op verzoek van de schrijver verscheen dit artikel onder een pseudoniem in onzeWereld: Daoud is van plan binnenkort terug te keren naar de Golf voor nader onderzoek en een vervolg op dit verhaal. Kinderen in Golfstaat misbruikt voor kamelenraces. Emir Dubai overleeft aanklacht – Nicolien den Boer 02-08-2007 De rechtbank in Miami gaat de emir van Dubai niet vervolgen voor kinderslavernij. De leider van het Arabische oliestaatje werd beschuldigd van het misbruiken van duizenden kleine kinderen als jockeys bij kamelenraces. De Amerikaanse rechter oordeelde dat de zaak buiten zijn bevoegdheid valt. Kamelenraces zijn een populaire en lucratieve sport in de Golfstaten. Bij de races worden al eeuwenlang kinderen gebruikt, vooral jongens tussen de vier en zeven jaar. Zelfs zijn gevallen van tweejarigen gerapporteerd; die peuters hebben het ideale gewicht en zouden met hun hoge stemmen de kamelen tot hogere snelheden kunnen aansporen. De kinderen worden volgens hulporganisaties vaak onder erbarmelijke omstandigheden vastgehouden. Ze worden geslagen en krijgen bijna niets te eten, want hoe lichter het kind, hoe beter. Getuigenissen De vaak doodsbange kinderen worden met touwen vastgebonden op de kamelen, die snelheden tot 50 kilometer per uur kunnen bereiken. Soms gaat dit mis, zoals blijkt uit sommige van de vele getuigenissen die werden verzameld door de kinderhulporganisatie Childright (de organisatie die ooit werd opgericht door de Nederlandse econoom en nobelprijswinnaar Jan Tinbergen). Een van de getuigenissen komt van een Pakistaans jongetje dat van zijn vierde tot zijn negende als jockey werkte: 'Er was een kind wiens touwen braken aan het begin van de race. Hij viel en zijn hoofd werd verpletterd door de kameel. Als de race eenmaal is begonnen, kan er niet meer worden gestopt.' De kinderen worden doorgaans ontvoerd vanuit arme landen als Pakistan, Soedan, Bangladesh en Mauretanië. Tegen de ouders wordt dikwijls gezegd dat hun kind speelkameraadje wordt van rijke kinderen en een goed leven krijgt, aldus Childright. Overigens worden sommigen ook door hun familie verkocht aan handelaren.

Kamelenrace in Koeweit. Foto: The Poss

Aanklacht In de Verenigde Arabische Emiraten geldt sinds 1993 een verbod op het inschakelen van kinderen bij kamelenraces. Ook werd het verboden om jockeys met een gewicht van minder dan 45 kilo te laten meedoen, maar in de praktijk ging het gewoon door. Eind vorig jaar kondigden de VAE aan dat de kinderraces waren afgeschaft. Unicef bevestigde dit. De Verenigde Arabische Emiraten zeiden negen miljoen dollar ter beschikking te stellen voor de opvang en repatriëring van de jonge jockey's. Kort daarvoor hadden ouders van kinderen de emir Sheikh Mohammed bin Rashed al-Maktoum van Dubai en zijn broer aangeklaagd in de Amerikaanse staat Florida. De ouders wilden de twee in de Amerikaanse staat laten berechten omdat bedrijven van de emir zaken doen in Florida. Maar de rechter verklaarde dat de zaak buiten zijn jurisdictie viel; de emir heeft volgens de rechtbank onvoldoende banden in Florida. Hulp van Bush Eerder dit jaar had de emir de Amerikaanse president George Bush persoonlijk gevraagd om in te grijpen. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken liet daarop weten dat de emir en zijn broer diplomatieke onschendbaarheid genieten in de Verenigde Staten. Advocaten van de emir voerden aan dat de kinderen meer gebaat zijn bij het hulpprogramma dat voor hen is gestart, dan met een proces. Inmiddels zijn ruim duizend kinderen naar huis teruggekeerd, met behulp van Unicef. Zij krijgen een vergoeding om tijdelijk te voorzien in hun gezondheidskosten en hun behuizing. Van een klein deel van de kinderen kan de familie overigens niet worden teruggevonden. De inwoners van de Verenigde Arabische Emiraten hoeven een van hun favoriete volkssporten overigens niet te missen: De kamelenraces in Dubai gaan gewoon door, maar voor zover bekend niet meer met kleine kinderen. Robots hebben hun plaats ingenomen. De robots met een gewicht tot 15 kilo worden op afstand bestuurd en zijn gekleed als kleine jockeys. In andere Golfstaten worden naar schatting nog zeker 10.000 kinderen als jockey gebruikt. © onzeWereld Media 2005 3. Robotjockey in Qatar In Qatar zijn de eerste kamelenraces gehouden met robots als berijder. Mensenrechtenorganisaties beschuldigen Qatar er al jaren van dat het land zijn racekamelen laat berijden door kindslaafjes, sommigen niet ouder dan vier jaar. In december zegde Qatar het gebruik van kinderen als kamelenjockey vaarwel, en het land zon op een alternatief. De Zwitserse robotfirma K-team kwam met de oplossing: 26 kilo zware robotjockey's. Vorige week werden in Doha de eerste robot-kamelenraces gehouden. Zeven kamelen werden daarbij opgezadeld met een op afstand bestuurbare robot. De robot bediende zo de teugels, en hanteerde de zweep als de kameel niet snel genoeg rende. Een robotberijder kost 5.500 dollar.

4. Meer lezen www.childright.nl Wikipedia over kinderen als kamelenjockey (Engelstalig)