We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

g

een scenario-studie voor Nederland in 2040

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gInhoud presentatie

achtergrond en opzet studie

uitgangspunten demografie en economie

wonen, werken en mobiliteit; afname druk?

grote steden, klimaatverandering; urgentie?

landbouw en natuur; kansen en bedreigingen?

conclusies

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gAchtergrond en opzet WLO studie

nieuwe LT scenario’s voor de fysieke omgeving; consistent met economische scenario’s (Four futures of Europe en Vier vergezichten op Nederland)

hoe werken demografie en economie door in thema’s als wonen, werken, mobiliteit, landbouw, energie, milieu etc

na eerdere CPB studie EFO (1997) nu gezamenlijke studie CPB, MNP en RPB, met langere tijdshorizon, nieuwe aandachtsvelden (grote steden, water)

doel: in kaart brengen te verwachten ontwikkelingen bij trendmatige voortzetting huidige beleid en signaleren van beleidsopgaven

basis voor vervolgstudies naar oplossingsrichtingen en beleidspakketten

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gGebruik van scenario's

Scenario’s goed instrument om onzekerheid in kaart te brengen

Twee sleutelonzekerheden► internationale samenwerking: bereidheid om samen

te werken vs soevereiniteit en eigen identiteit► druk op publieke sector: terugtredende overheid vs

innoverende overheid

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gVier scenario’s

publiek privaat

internationaal

nationaal

STRONG EUROPE GLOBAL ECONOMY

TRANSATLANTIC MARKETREGIONAL COMMUNITIES

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gDemografie en economie

groei bevolking neemt af; met wellicht een omslag;

omvang bevolking in 2040 varieert tussen 16 en 20 miljoen

grijze druk (65+ als fractie 20-64 jarigen) neemt toe van 22% tot meer dan 40%

meer individualisering en eenpersoonshuishoudens

BBP in 2040 hoger, van 133 tot 221 (basis 2001=100)

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gBevolking

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gRuimtevraag

groei ruimtevraag voor wonen en werken vlakt af, soms zelfs omslag

woningproductie

tot 2020: 30.000 – 120.000 woningen per jaar

tot 2040: 15.000 – 105.000 woningen per jaar

natuur en recreatie vragen veel ruimte

gaat ten koste van landbouwareaal

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gRuimtevraag

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gMobiliteit

congestie groeit in meeste scenario’s niet meer na 2020

redenen: bestaand programma voor weguitbreiding wordt uitgevoerd (NoMo) en verzadiging bij autogebruik

goederenmobiliteit groeit verder

congestie blijft vooral Randstedelijk probleem

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gBereikbaarheid

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gCongestieontwikkeling GE 2020

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gOntwikkeling grote steden

omvang en samenstelling migrantenstroom bepalende factor

aandeel allochtonen stijgt en ligt in 2040 tussen 40 en 50%► kans op ongunstige samenstelling arbeidsaanbod

met relatief veel laagopgeleiden en

omvang huishuishoudens neemt af► meer eenpersoonshuishoudens► meer vraag naar appartementen

langzame tempo aanpassing woningaanbod is probleem bij tegengaan uitstroom hoge inkomensgroepen

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gDemografie in de grote steden

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gMilieu

zonder sterk internationaal klimaatbeleid blijven CO2 emissies stijgen

emissies van overige milieuverontreinigende stoffen kunnen beheerst blijven (ontkoppeling)

luchtkwaliteit verbetert, maar door vergrijzing neemt effect op gezondheid toe

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gEmissies broeikasgassen

CO2-emissie overstromingsrisico

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gFijn stof problematiek

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gOverstromingsgevaar en

wateroverlast

door klimaatverandering neemt kans op overstromingen en wateroverlast toe

op termijn verdergaande maatregelen nodig (tov PKB Ruimte voor de Rivier)

kosten daarvan plus ruimtelijke reservering relatief bescheiden

na 2040 grotere problemen met waterhuishouding, zeker als verstedelijking en glastuinbouw in laag Nederland toenemen

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gOverstromingsgevaar

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gLandbouw en natuur

aandeel landbouw in BBP en aantal werkenden in landbouw dalen

bij verdere liberalisering groeit melkveehouderij en krimpt akkerbouw

dat levert spanning met milieu en landschap; biodiversiteit in landelijk gebied achteruit

areaal natuur neemt fors toe tot 2020 (EHS en recreatiegroen)

kwaliteit van natuur en landschap hangen vooral af van ruimtelijke inrichting

We

lva

art e

n L

eefo

mg

evin

gBelangrijkste bevindingen

groei en samenstelling bevolking verandert de komende decennia; bepaalt toekomstige druk op leefomgeving

ontwikkeling immigratie daarbij belangrijkste factor

kans op krimp; in meeste scenario’s dalen arbeidsaanbod en werkgelegenheid na 2020

toename druk op fysieke omgeving vlakt af► illustratie mobiliteit, wonen, werken► gevaar voor overinvestering

sommige knelpunten urgenter► illustratie: grote steden, CO2, overstromen