Welkom op de ChristenUnie !nspiratiedag! We wensen u een leerzame en natuurlijk vooral inspirerende dag toe. In deze reader vindt u van de meeste deelsessies een inhoudelijke bijdrage. De deelsessies die hierin ontbreken kunt u later op onze site: www.kaderschool.christenunie.nl terugvinden. Het programma voor vandaag is: 09.30 uur Ontvangst met koffie en thee 10.00 uur Opening door dagvoorzitter Gerdien Rots 10.15 uur Toerusting en bezinning door ds. Ron van der Spoel 10.40 uur Moment van ontspanning 11.00 uur Debat over hot item Prinsjesdag met Arie Slob en Ed Anker 11.30 uur Met koffie op weg naar deelsessies 11.45 uur Start eerste ronde deelsessies 12.45 uur Lunch 13.45 uur Start tweede ronde deelsessies 14.45 uur Terug naar aula voor optreden kinderen en toespraak André Rouvoet 15.30 uur Einde We bieden u deze dag kosteloos aan. Om 14.45 uur vindt u op uw stoel een kaartje waarmee u een bijdrage kunt geven om de kosten voor deze dag te bestrijden. Bij het verlaten van de zaal kunt u dit kaartje of een contante bijdrage afgeven.

De dagvoorzitter deze dag is Gerdien Rots. Zij is vanaf 1995 actief in de politiek. In dat jaar werd ze voorzitter van de RPF-jongeren. In de jaren daarna is ze op veel manieren actief geweest. Als bestuurslid van de RPF en later de ChristenUnie stond ze aan de wieg van de ChristenUnie. Vanaf 2003 is ze actief betrokken geweest bij Inclusief. Hiervoor heeft ze o.a. € 81.000 subsidie binnengehaald om de participatie van vrouwen in de ChristenUnie te bevorderen. Dit project heeft haar hart.

Sinds maart 2007 is Gerdien raadslid in Zwolle. Ze volgde Esmé Wiegman op die lid werd van de Tweede Kamer. Daarnaast is ze lid van de Raad van Advies van de ChristenUnie Kaderschool. Gerdien is werkzaam als zelfstandig ondernemer. Ze heeft een bureau voor communicatietrainingen en adviesvaardigheden.

Deelsessies ronde 1

Deelsessie Deelsessieleider Lokaal

1. De lijst Erik van Dijk Partijbureau ChristenUnie 2.01

2. De procedures Jouke Jan de Groot Partijbureau ChristenUnie 2.02

3. Permanente campagne Jonathan van der Geer Partijbureau ChristenUnie 2.03

4. Meer leden meer betrekken Klaas Quist Partijbureau ChristenUnie 2.04

6. Resultaat in de raad Geert Horst Raadslid Nijkerk 2.06

7. Druk, druk, druk Marcel Companjen Raadslid Harderwijk 2.07

8. Vaardig, omgaan met conflicten Tom Nederveen Wethouder Ermelo 1.05

9. Help, ik kom in de raad! Ed Anker Tweede Kamer lid 1.04

11. Samenwerken bestuur fractie Jurgen van Houdt Raadslid Enschede 1.02

13. De ChristenUnie en water Tineke Huizinga, gespreksleider Menno van Hulst Staatssecretaris resp. directeur partijbureau

2.13

14. Een politieke carrière Arie Slob, gespreksleider Suzan Koning Fractievoorzitter resp. directeur GH-GPC 2.05

15. Welkom bij de ChristenUnie! Gert-Jan Segers en Geert-Jan Spijker Wetenschappelijk instituut 2.15

16. Politiek iets voor mij? Arlene Haveman Werkgroep Inclusief 2.16

17. De media Sjirk Kuijper en Jacolien Viveen Voorlichter Tweede Kamerfractie resp. Partijbureau ChristenUnie

2.12

19. Verkiezingsprogramma Melis van de Groep Burgemeester Bunschoten-Spakenburg 2.11

20. Campagnevoeren, wat mag het kosten?

Henk van der Veen Partijbureau ChristenUnie 2.10

Deelsessies ronde 2

Deelsessie Deelsessieleider Lokaal

1. De lijst Erik van Dijk Partijbureau ChristenUnie 2.01

2. De procedures Jouke Jan de Groot Partijbureau ChristenUnie 2.02

3. Permanente campagne Jonathan van der Geer Partijbureau ChristenUnie 2.03

4. Meer leden meer betrekken Klaas Quist Partijbureau ChristenUnie 2.04

5. Samenwerken SPG ja/nee Joop Alssema Landelijk Bestuur 2.05

6. Resultaat in de raad Geert Horst Raadslid Nijkerk 2.06

7. Druk, druk, druk Marcel Companjen Raadslid Harderwijk 2.07

8. Vaardig, omgaan met conflicten Tom Nederveen Wethouder Ermelo 1.05

9. Help, ik kom in de raad! Ed Anker Tweede Kamerlid 1.04

11. Samenwerken bestuur fractie Jurgen van Houdt Raadslid Enschede 1.02

12. Resultaten in de Staten Thijs van Dalen Statenlid Flevoland 2.13

15. Welkom bij de ChristenUnie! Gert-Jan Segers en Geert-Jan Spijker Wetenschappelijk instituut 2.15

16. Politiek iets voor mij? Arlene Haveman Werkgroep Inclusief 2.16

17. De media Sjirk Kuijper Jacolien Viveen Voorlichter Tweede Kamerfractie resp. Partijbureau ChristenUnie

2.12

18. Onze website Gieneke Flohr Partijbureau ChristenUnie 2.10

19. Verkiezingsprogramma Melis van de Groep Burgemeester Bunschoten-Spakenburg 2.11

Deelsessie 1. De lijst. Over het investeren in voortgangsgesprekken, werving en selectie van nieuwe kandidaten Door Erik van Dijk Beleidsmedewerker Bestuurdersvereniging en trainer kaderschool Wie staan er straks op de kandidatenlijsten voor de verkiezingen voor de gemeenteraden op 3 maart 2010? Hoe vinden we de juiste mensen en hoe houden we ze vast? Dat zijn twee belangrijke en grote uitdagingen voor besturen en fracties van lokale ChristenUnie-verenigingen. In deze workshop wordt op een interactieve manier dieper ingegaan op veel zaken die ook in het Handboek Verkiezingen te vinden zijn, zoals:

• Voortgangsgesprekken met de huidige fractieleden en steunfractieleden. Wie praat met wie? Waarover? Hoe pak je dat aan? We kijken in deze workshop kort naar een paar ingrediënten van de Kaderschool-cursus ‘Hoe gaat het? Training voortgangsgesprekken’.

• Zelfreflectie. Rond de voortgangsgesprekken moeten de huidige fractieleden (en wethouders) aangemoedigd worden voor zichzelf na te gaan of en hoe ze verder willen. Wat wil ik? Wat kan ik? Wat vinden de mensen in mijn omgeving ervan? In de bijlagen van het handboek zit een A4-tje met reflectievragen.

• De selectiecommissie. Samenstelling, opdracht, werkwijze e.d. Waarom kan het bestuur dit zelf niet? Wie moeten en kunnen er in zo’n commissie? Wanneer kunnen ze het beste beginnen? Wanneer en hoe rapporteert de commissie aan het bestuur? Hoe ziet het proces richting de uiteindelijke ledenvergadering eruit? Uitgangspunt bij alles is natuurlijk: zorgvuldige omgang met mensen.

• Profielschetsen. Wat voor kandidaten zoeken wij? In het handboek staan profielschetsen, maar welke lokale inkleuring is nodig? Het gaat niet alleen om een profiel van de kandidaten, maar ook van de fractie als geheel. Wat worden de uitdagingen in de campagne en in de vier jaar daarna? In hoeverre houden we rekening met college-deelname?

• Het werven van nieuwe kandidaten. Dit is onderdeel van het totale beleid hoe we meer mensen meer bij de ChristenUnie kunnen betrekken. Wie draaien er nu al mee in de steunfractie of kunnen we er nu bij gaan betrekken?

• Training voor selectiecommissies. De Kaderschool gaat in het voorjaar gerichte trainingen verzorgen voor selectiecommissies.

• Onverenigbare functies. De ChristenUnie heeft een vastgesteld beleid op dit punt. De selectiecommissies moeten dat meenemen in hun overwegingen.

• Kandidaat-wethouder. Praat daar al over in het hele selectieproces. Bespreek verwachtingen. Maak ook een duidelijke keus: zetten we de eventuele kandidaat-wethouder wel of niet op de lijst en zo ja, wordt hij of zij de lijsttrekker of een lijstduwer?

• Training voor kandidaat-raadsleden. In november/december 2009 bieden we een cursus aan voor aankomende raadsleden.

Investeren in mensen = investeren in de ChristenUnie en ver daarbuiten

Deelsessie 2. De procedures. Wat moet er allemaal gebeuren, waar moeten we op letten en hoe is de samenwerking met het partijbureau? Door Jouke-Jan de Groot, hoofd stafafdeling en bestuursorganisatie Partijbureau In deze workshop worden deelnemers stap voor stap meegenomen in de formele procedure voor deelname aan de (gemeenteraads)verkiezingen. Deze procedure staat beschreven in de Kieswet en is -op zijn zachtst gezegd- nogal streng. Zaak dus om alles goed op orde te hebben. Tijdens de workshop zijn onder meer de volgende onderwerpen aan de orde:

• tijdige en goede contacten met de gemeente, • registratie van de ChristenUnie bij het gemeentelijk stembureau is niet nodig, • op de formele dag van kandidaatstelling (19 januari 2010) moeten allerlei

formulieren persoonlijk ingeleverd worden, • de noodzakelijke toestemming (machtiging) van het Landelijk Bestuur om de

naam ChristenUnie te mogen gebruiken, • extra formaliteiten bij een eerste (zelfstandige) deelname.

In hoofdstuk 3 van het nieuwe Handboek verkiezingen staat de formele procedure uitgebreid beschreven. In de bijlage 8 van het Handboek staan (ter illustratie) ook alle relevante Kieswet-formulieren afgedrukt.

Deelsessie 3. Permanente campagne. Hoe vergroot je de zichtbaarheid van je lokale vereniging? Door Jonathan van der Geer, voorlichter Tweede Kamerfractie Doel van Permanente Campagne: zichtbaarheid van de ChristenUnie buiten verkiezingstijd. Zichtbaarheid vergroot de relevantie van de ChristenUnie. Creativiteit, daadkracht en enthousiasme zijn kernwoorden voor de Permanente Campagne. A. Campagnevoeren is gericht op het aantrekken en vasthouden van kiezer:

gericht op kennis, inhoud, standpunten: o Kijk wat er op de politieke agenda staat en bepaal een

speerpunt/maatschappelijk probleem of zet een eigen idee op de politieke agenda.

o Beleg met (verwante en niet-verwante) maatschappelijke organisaties een rondetafelgesprek en brainstorm over mogelijke oplossingen en bepaal een inhoudelijke spits. Informeer en mobiliseer je leden over de actie. Gebruik e-mail en je website.

o Organiseer actie/activiteiten die bijdragen aan zichtbaarheid om je plan/alternatief in de publiciteit te brengen, zodat je het onderwerp (politiek) claimt. Ludieke vormen helpen hierbij (bijv. aanbieding van een manifest aan wethouder/gedeputeerde door kinderen, een clownesk figuur etc). Of organiseer een eigen perspresentatie.

o Schrijf een ingezonden artikel voor de plaatselijke / regionale krant o Indien van toepassing vraag kerken om gebed via een gebedsbrief o Organiseer een publiek debat over het onderwerp o Verwerf brede steun: haal handtekeningen op of laat je manifest of

verklaring ondertekenen door een scala van maatschappelijke organisaties. o Vraag tijdens de raadsvergadering als eerste spreektijd om je plan te lanceren

(laat maatschappelijk org. inspreken en het idee ondersteunen) o Indien de wethouder/gedeputeerde je punt overneemt dit middels persbericht

claimen. gericht op stemgedrag

o Stemmen is belangrijk; je oefent invloed uit op de vorming van politiek bestuur. Een stem op de ChristenUnie is van groot belang; het kan uitmaken of wel of niet kunnen mee besturen in de gemeente of de provincie.

o Stem weloverwogen en dus christelijk o Stem op een partij die heeft laten zien een verschil te kunnen maken ondanks

het feit dat we niet de grootste zijn o Stem op een partij die dicht bij mensen staat; in NL en wereldwijd

uitstraling ChristenUnie o ChristenUnie is partij van Bijbelgetrouwe christenen (CDA is bredere

religieuze partij). De ChristenUnie heeft een consistente en duidelijke lijn; Bijbelse normen en waarden werken we uit in een programma en dat staat centraal! Denk aan uitstapprogramma’s prostituees, aanpakken gedogen drugsbeleid, een rechtvaardig asielbeleid, opkomen voor de minima, uitgesproken groen zijn als zorg voor de schepping, solidair zijn met de wereld door uitwisseling van kennis en investeren in duurzame ontwikkelingshulp, aanpakken integratie en criminaliteit bij de wortel door overdracht van waarden en normen en versterken van positie van gezin, ruimte maken en behouden voor de identiteitsgebonden zorg en onderwijs.

B. Actie! Zet een kort campagneplan op met volgende elementen:

1. Bepaal je doel met je PC (zichtbaarheid en politieke relevantie vergroten) 2. Bepaal je doelgroep, omschrijf die zo nauwkeurig mogelijk

3. Bepaal je thema’s (max 3) en je concrete speer/actiepunten 4. Bepaal per speerpunt je strategie 5. Maak een planning en taakverdeling (stel een campagneleider aan) 6. Maak een budget

C. Minimale inzet van lokale unies voor permanente campagne:

1. Website up to date met: fractiesamenstelling, duidelijke contactgegevens, activiteitenagenda;

2. Info versturen / verspreiden naar contactpersonen kerken, christelijke scholen, christelijke boekwinkel, christelijke maatschappelijke instellingen;

3. Roep mensen op om naar de ChristenUnie-avonden te gaan; 4. Posters verspreiden over activiteiten bij kerken, winkels, buurtcenra etc; 5. Werf voorbidders voor de partij en raadsleden en zend een gebedsbrief uit; 6. Betrek maatschappelijke organisaties bij de partij (kennisnetwerk) en stel manifesten

op en genereer publiciteit met een creatief alternatief plan. D. Top 10 van goede ideeën voor een actieve campagne:

1. Organiseer debatavond of talkshow en nodig andere partijen of maatschappelijke organisatie uit; trekt meer kiezers en media.

2. Organiseer werkbezoeken en nodig een Eerste / Tweede Kamerlid of Europarlementariër uit

3. Organiseer een jongerencafé en neem contact op met Perspectief, een vrouwenavond met een bekende CU-politica, een migrantenavond met een bekende CU-politicus.

4. Zorg dat je op braderieën, festivals of specifiek christelijke bijeenkomsten met een stand aanwezig bent

5. Gebruik actief je website met info en discussie en vraag om input 6. Organiseer ludieke acties in winkelstraten en pleinen met de jongeren in je stad of

dorp 7. Probeer in verschillende kerken contactpersonen te werven en hen van info te

voorzien zodat de kerkleden deze info kunnen krijgen. 8. Organiseer een gebedsavond voor de verkiezingen met verschillende

gemeenten/kerken of sluit je aan bij een bestaand gebedsnetwerk en zet dit op de agenda.

9. Breng in kaart welke media er zijn in jouw woonplaats en zorg dat je persoonlijke contacten aangaat om publiciteit te krijgen voor je activiteiten. Reageer op artikelen uit de lokale/regionale pers

10. Nieuwe inwoners en leden een brief met info sturen over de fractie/partij en uitnodigen voor een kennismakingsbijeenkomst.

E. Ondersteuning partijbureau: Het partijbureau kan ondersteunen bij het volgende:

1. regelen van sprekers als Eerste en Tweede Kamerleden, ook voor werkbezoeken 2. programma formats voor lokale avonden, jongerencafé’s, migrantentalkshow,

vrouwenavonden etc. 3. allerhande advies bij de uitvoering van de Permanente Campagne.

Tot slot! Streef ernaar elke drie maanden één actie uit te voeren en hiermee de pers de halen. Het doel van de PC is om meer uit je plannen te halen dan de inbreng in de raad en de commissies. PC betekent een idee op een zodanige manier lanceren dat hiermee de zichtbaarheid en de relevantie van de ChristenUnie wordt vergroot, zodat dit kiezers aantrekt en vasthoudt (vanwege de vaste regelmaat van acties).

De acties moeten altijd een politieke spits hebben en worden vastgesteld in samenspraak met de fractie(s). Het geef een methode om vrijwilligers meer te betrekken bij de kiesvereniging. Het karakter van de acties kan de banden met maatschappelijke organisaties aanhalen, wat op zichzelf ook weer een uitwaai-effectief heeft. Heel veel succes!

Deelsessie 4. Meer leden meer betrekken. Ken je leden en ontdek hoe je ze betrokken kunt krijgen. Door Klaas Quist, hoofd Opleiding & Advies Als je mensen wilt betrekken bij de politiek en de ChristenUnie, zul je ze moeten kennen! Het is eenvoudig maar simpel. Toch heeft het ook wel ingewikkelde kanten. Geef voor uzelf eens antwoord op de volgende vragen:

1. Wil ik echt anderen betrekken en daarmee werk uit handen geven? 2. Ben ik bereid om te denken vanuit de interesses, deskundigheid en kwaliteiten van

leden? 3. Durf ik te investeren in mensen?

Waar het vijftig jaar geleden nauwelijks een probleem was om mensen te vinden voor allerlei taken en verantwoordelijkheden in het verenigingsleven, is dat nu wel anders. De vanzelfsprekendheid is weg. We zijn nu allemaal kritischer geworden en maken keuzes. Ga in uw eigen omgeving is na hoeveel mensen werken buiten hun woonplaats. En welke huishoudens beiden werken, al dan niet fulltime. We hebben het met elkaar gewoon druk. De tijd die overblijft is relatief schaarser dan vroeger. Met elkaar maken we een bewuster keuze voor de indeling daarvan. Maar dat is niet het hele verhaal. Uit cijfers van het CBS1 (juli 2008) blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders actief is als vrijwilliger. Een paar interessante details:

- ruim 38% van de vrijwilligers doet vrijwilligerswerk op meer dan één gebied - mannen en vrouwen doen vrijwel evenveel vrijwilligerswerk - bij zowel mannen als vrouwen staat de rubriek Religie in de top 3 - het grootste aandeel vrijwilligers (52%) is te vinden in de leeftijdscategorie 35-44 jaar - van de mensen in de leeftijd van 65-74 jaar is 45% actief als vrijwilliger - in de leeftijdscategorieën 18-24 jaar en 25-34 jaar is resp. 46% en 41% actief als

vrijwilliger - van de mensen die werken doet 45% vrijwilligerswerk, tegen zo’n 50% van mensen

die om wat voor reden dan ook geen betaald werk verrichten - bij ruim 72 % van het vrijwilligerswerk wordt uitvoerend en/of ondersteunend werk

verricht - per week besteedt de vrijwilliger gemiddeld 2,5 tot 3 uur aan het vrijwilligerswerk - 99% van de vrijwilligers hebben plezier in het vrijwilligerswerk

Welke conclusies zijn er op basis van deze gegevens te trekken?

Als mensen geen plezier beleven aan het vrijwilligerswerk, is de kans zeer groot dat ze er mee stoppen.

Werk is geen belemmering voor vrijwilligerswerk. Landelijk gezien is er een relatief grote bereidheid voor vrijwilligerswerk dat met

geloof te maken heeft. Het is aannemelijk dat dit in verhouding in kerkelijke kring groter zal zijn.

De meeste vrijwilligers doen liever iets concreets in plaats van vergaderen/besturen. Gemiddeld heeft men één avond in de week beschikbaar.

Wat betekent dit voor de ChristenUnie?

1. U moet nadenken hoe leden die u wilt betrekken, zinvol en met plezier bezig kunnen zijn.

2. Zingeving en plezier is persoonsgebonden.

1 CBS, 23 juli 2008, Plausibiliteit POLS-module Vrijwillige Inzet 2007

3. Beantwoord voor uzelf de vraag waarom u plezier beleeft aan het werk in de ChristenUnie. Waarschijnlijk omdat het een combinatie is van maatschappelijke betrokkenheid (uw hart) en de inzet van uw kennis en kunde (uw handen).

4. Denk met elkaar na hoe u de betrokkenheid, kennis en kunde van leden kunt inzetten. Waar komt u kennis of deskundigheid tekort?

5. Breng in kaart welke kennis, ervaring en deskundigheid in uw achterban aanwezig is. Vraag het de leden via een enquête.

6. Maak u zichtbaar in de samenleving via persberichten, ingezonden artikelen, acties en activiteiten, een digitale nieuwsbrief, interessante website, etc. Ga er niet direct vanuit dat mensen weten dat u bestaat.

Het opbouwen van een databestand. Er zijn twee mogelijkheden:

1. eigen enquête (partijbureau beschikt over voorbeelden) 2. gebruik maken van de centrale databank, Mijn Profiel via de (plaatselijke) site van de

ChristenUnie De voor- en nadelen: Databank Voordelen Nadelen Eigen enquête - aangepast aan eigen

situatie - toegang en beheer in

eigen hand

- arbeidsintensief - eigen beheer - leden kunnen het niet zelf

wijzigen Mijn Profiel - leden beheren hun eigen

gegevens - landelijk database kan

gekoppeld worden aan ledenadministratie

- zelf items toevoegen niet mogelijk

- geen directe toegang tot database

Welke stappen zet ik om meer leden te betrekken?

1. Geef allereerst met elkaar antwoord op de drie vragen van het begin van dit document. Is het antwoord drie keer volmondig ja, ga dan verder.

2. Inventariseer welke kennis, deskundigheid en ervaring een welkome aanvulling is op het team van fractie en bestuur. Denk hierbij niet in functies (bijv. secretaris) maar in taken (iemand die nieuwsbrieven kan opmaken en verzenden).

3. Inventariseer welke kennis, deskundigheid en ervaring bij de leden aanwezig is en vraag naar de bereidheid van leden om hun kennis en deskundigheid in te zetten.

4. Leg deze twee gegevens bij elkaar en benader leden met de vraag of ze mee willen doen en hun expertise willen inzetten

5. Geef daarbij aan hoeveel tijd en inzet dit vraagt en hoe e.e.a. samenhangt met andere activiteiten van anderen binnen de partij.

6. Begin gewoon en houd rekening met het gegeven dat dit tijd kost en doorzettingsvermogen vraagt.

Tip 1: Begin met de inventarisatie onder de mensen die het afgelopen jaar lid zijn geworden en daarna met die vorig jaar lid zijn geworden, enz. De kans is groter dat nieuwe leden mee willen doen en denken dan iemand die al tien jaar lid is. Tip 2: Koppel elke activiteit aan de politieke drijfveren van de ChristenUnie. We doen dit, omdat ….. (bijv. we willen dat de sociale samenhang in de gemeente verbetert.) Tip 3: Combineer de inventarisatie onder leden met een activiteit die gericht is op de komende gemeenteraadsverkiezingen. Nodig leden en kiezers uit om met de ChristenUnie

na te denken over de toekomst van de gemeente. Maak er een aantrekkelijke avond van waar mensen met elkaar in gesprek gaan (kleine groepen). Of ga in debat met elkaar over stellingen die betrekking hebben op de toekomst van de gemeente. Of te wel: ga samen politiek bedrijven. Gebruik het laatste kwartier om mensen te wijzen op de enquête of Mijn Profiel op de site. Maar vraag ook al in de vergadering wie de ideeën van de avond verder wil helpen uit te werken.

Deelsessie 5. Samenwerken met de SGP ja/nee? Een evaluatie van de verkiezingen in 2006 en een vooruitblik naar 2010. Door Joop Alssema, lid Landelijk Bestuur Hoofdstuk 4 uit het Handboek Verkiezingen Samenwerking met andere partijen Op dit moment is de ChristenUnie vertegenwoordigd in bijna 200 gemeenten. Verreweg in de meeste gevallen onder de naam ChristenUnie. In bijna 40 plaatsen vormen we een gezamenlijke fractie met de SGP. In dit hoofdstuk leest u op welke wijze u met andere partijen kunt samenwerken en wat daarbij komt kijken. Meest intensieve vorm van samenwerking: de ineengeschoven lijst Samen met een andere partij aan de verkiezingen meedoen, is mogelijk. Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden. Voor de gemeenteraadsverkiezingen hanteert het Landelijk Bestuur sinds 2005 de volgende de volgende criteria, die ook door het Uniecongres zijn vastgesteld:

1. Samenwerking tijdens de verkiezingen is vooral een verantwoordelijkheid van de lokale besturen en hun achterbannen. Samenwerking na de verkiezingen is bij zelfstandige fracties van beide partijen een primaire verantwoordelijkheid van de fracties.

2. Samenwerking door lijstineenschuiving verdient vooral overweging, indien geen der partijen op eigen kracht een zetel kan behalen.

3. De landelijke besturen adviseren vooraf een goede analyse te maken over wat plaatselijk het meest gewenst is.

4. ChristenUnie- en SGP-afdelingen bepalen zelf of en in welke vorm zij willen samenwerken bij verkiezingen. De opties zijn: (1) geen samenwerking, (2) lijstverbinding óf (3) lijstineenschuiving.

5. Samenwerking vooronderstelt een zekere programmatische overeenstemming. De mate daarvan kan een factor zijn voor de nagestreefde “graad” van samenwerking.

6. Elke lokale partner stelt in volkomen vrijheid de eigen kandidatenlijst vast. Het is aan de andere partner om die samenstelling al of niet te aanvaarden.

7. Partijen gaan geen tijdelijke constructies aan. Lijstineenschuiving betekent ook de vorming van één fractie (en omgekeerd).

8. De landelijke besturen toetsen de samenwerking en samenwerkingsovereenkomst -integraal- aan de eigen criteria.

Let op! Voor de indiening van de kandidatenlijst op de dag van kandidaatstelling gebruikt u het H3-2 formulier. Dit formulier dient net als het H3-1 formulier te worden ondertekend door ‘de gemachtigde’ van de partij. Zie hoofdstuk 3. Samenwerkingsovereenkomst Bij een lijstineenschuiving is het belangrijk dat er goede afspraken worden gemaakt. Deze worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst, dat uiterlijk 1 oktober 2009 aan het Landelijk Bestuur wordt verzonden. Dit geeft u als lokaal bestuur gelegenheid om de leden een door het Landelijk Bestuur goedgekeurde samenwerkingsovereenkomst voor te leggen. In de bijlage is een model samenwerkingsovereenkomst opgenomen. Het advies is daar zo weinig mogelijk van af te wijken. Voordat het Landelijk Bestuur akkoord gaat met een gecombineerde lijst, beoordeelt het Landelijk Bestuur de afspraken. De criteria waaraan het Landelijk Bestuur de samenwerkingsovereenkomst toetst, zijn:

1. het kiesverenigingbestuur van de ChristenUnie heeft een heldere analyse gemaakt van de plaatselijke situatie die duidelijk maakt dat een lijstineenschuiving de meest

gewenste situatie is en voegt deze analyse bij de opgestelde samenwerkingsovereenkomst

2. in de samenwerkingsovereenkomst staan geen afspraken die in strijd zijn met bepalingen in de Kieswet, waarbij u kunt denken aan:

a. afspraken over het niet honoreren van voorkeursstemmen, b. afspraken over het partijgebonden zijn van behaalde zetels of c. afspraken over tussentijdse opvolging door partijgenoten in plaats van

opvolging door de eerst volgende op de kandidatenlijst. 3. de samenwerkende partijen dienen geheel vrij te zijn om de eigen kandidaten te

stellen volgens de eigen partijregels 4. de besturen spreken zich uit tegen voorkeursacties 5. alle kandidaten tekenen de overeenkomst tot samenwerking 6. het pontmodel (na de verkiezingen aparte fracties) is niet toegestaan 7. in de samenwerkingsovereenkomst staan geen ontbindende bepalingen met

betrekking tot het voortijdig beëindigen van de samenwerking 8. alle ChristenUnie kandidaten tekenen de Bewilligingverklaring

Een verdeling van de reststemmen: een lijstverbinding Een andere vorm van samenwerking is de verdeling van reststemmen. Bij deze vorm van samenwerking doet elke lokale partner aan de verkiezingen mee, onder de eigen naam. Alleen is afgesproken dat eventuele reststemmen aan elkaar toekomen. Toch is het meer dan dit alleen. Als samenwerkende partijen laat je met een lijstverbinding zien dat je verwantschap voelt met de ander. Het is heel goed mogelijk dat de kiezer deze vorm van samenwerking opvat als een politieke samenwerking. Punten ter overweging bij een lijstverbinding zijn:

- hoe is het gesteld met de christelijke identiteit van de mogelijke partner(s) - hoe is de samenwerking tussen de fracties gegaan in de afgelopen jaren - zijn er grote programmatische verschillen of overeenkomsten - welk beeld vormt de kiezer zich mogelijk op basis van bovenstaande

Overigens geldt ook voor deze vorm van samenwerking dat toestemming van de leden vereist is. Toestemming van het Landelijk Bestuur is niet nodig bij een lijstverbinding. Op de dag van kandidaatstelling geven beide samenwerkende partijen met een I10 formulier aan dat ze overgaan tot een lijstencombinatie. Dit is de officiële term voor een lijstverbinding. Instemming van leden vereist Het besluit om samen te werken kan niet uitsluitend door het lokaal bestuur worden genomen. Voordat gesprekken met een mogelijke partner starten, heeft het bestuur de instemming nodig van de ledenvergadering. Het Reglement Kandidaatstelling en Verkiezingen stelt dat uiterlijk dertien maanden voor de dag van de verkiezingen het bestuur de eventuele samenwerking moet bespreken. Het is belangrijk hierover een open en eerlijk gesprek aan te gaan met de leden. Bereid dit goed voor en neem hier de tijd voor. Uiteindelijk zijn het ook de leden die moeten instemmen met het bereikte eindresultaat. Als de ledenvergadering zijn steun uitspreekt over de samenwerkingsovereenkomst, kan het bestuur het akkoord tekenen. Samenvatting:

• samenwerking met een andere partij, in welke vorm dan ook, kan alleen met instemming van de ledenvergadering

• met een andere partij uitkomen op een gezamenlijke lijst is aan regels gebonden • het Landelijk Bestuur ziet toe op de afspraken van de samenwerkende partijen en

heeft het recht niet akkoord te gaan (dit geldt overigens ook voor andere hoofd besturen)

• de samenwerkingsovereenkomst moet uiterlijk 1 oktober 2009 aan het Landelijk Bestuur ter goedkeuring worden voorgelegd

Wat is er in verleden al gedaan op dit terrein?

??

Welke hindernissen

kunnen we van tevoren bedenken?

Haalbaarheid?

Wat is het standpunt

andere partijen?

Wie zijn er allemaal

betrokkenen?

Speerpunt/ wens ChristenUnie /

Politiek thema

Deelsessie 6. Resultaat in de raad. Nog anderhalf jaar te gaan, hoe gaan we resultaten binnenhalen en die voor het voetlicht brengen? Door Geert Horst, raadslid te Nijkerk

Deelsessie 7. Druk, druk, druk. Over prioriteiten stellen, keuzes maken en motivatie. Ervaringen en lessen uit de raad. Door Marcel Companjen, raadslid te Harderwijk Geweldig vak – dat raadslidmaatschap; alleen kost het me akelig veel tijd, eigenlijk te veel tijd, misschien wel veel te veel tijd. Hoe hiermee om te gaan? Hoe voorkom je dat je telkens achter de feiten aan loopt? Daarvoor moet eerst de vraag beantwoord worden: “Waar komt deze drukte vandaan?” Daar zijn diverse oorzaken voor aan te wijzen. Ik noem de volgende:

- de schier oneindige stapels paperassen vanuit het gemeentehuis; - brieven en e-mails van burgers; - vakbladen, tijdschriften, overige literatuur; - uitnodigingen van burgers; - informatiebijeenkomsten; - raads- en commissievergaderingen; - politieke cafés; - vergaderingen en ontmoetingen, georganiseerd door de ChristenUnie zelf (zoals

vandaag!!). Daarnaast kost ook het ‘gewone’ leven de nodige tijd: gezin, werk, kerk, sport- of cultuurvereniging – en ga zo maar door. Aangezien ook in uw gemeente een dag slechts 24 uren in zich heeft – daar helpt geen amendement tegen – is het van groot belang prioriteiten te stellen. (Daar gaan we weer …)

1. Waar móet ik heen en waar mág ik heen? Merk op dat de wereld – en ook uw gemeente – niet vergaat wanneer u ergens een keer niet aanwezig bent.

2. Wat móet ik lezen en wat zou misschien wel leuk zijn om te lezen? 3. In welke activiteit móet ik tijd steken en waarin zeer zeker niet?

Deze, en andere ‘tijdskwesties’ zullen we met elkaar doornemen, waarbij het uiteraard verschil maakt of de lokale ChristenUnie is vertegenwoordigd door één persoon of door zes personen! Bij dit alles mag niet vergeten worden dat we niet voor de politiek leven, maar dat ons leven een bijdrage levert aan de politiek. Tot slot: ik hoop u vandaag enigszins een “Luctor et Emergo – gevoel” mee te geven. Een zogenoemde ‘PEP-talk’2 dus …

2 PEP: Persoonlijk Efficiëntie Programma

Deelsessie 8. Vaardig in de raad: omgaan met conflicten. Over het omgaan met politieke tegenstellingen en uiteenlopende meningen. Door Tom Nederveen, wethouder te Ermelo

1. Inventarisatie deelnemers (wat voor vlees hebben we in de kuip? Raadsleden, fractie assistenten, wethouders, burgemeesters?)

2. Omschrijving van het begrip ´conflict´ door Van Dale. Wie heeft er nog nooit met een

conflict te maken gehad?

3. Ligt een conflict binnen het politieke krachtenveld anders dan daarbuiten (bijv. bedrijfsleven?). Waarom vallen er zoveel colleges en worden er wethouders gedwongen om af te treden? Is HET dualisme de enige schuldige?

4. Ontstaan, voorkomen en oplossen van conflicten in het bijzonder gericht op de

politieke arena.

5. Effectieve en ineffectieve reacties op conflicten.

6. Is elk conflict wel op te lossen?

7. Mediation acceptabel en gewenst of juist niet?

8. De specifieke rol van de ChristenUnie politicus in conflictsituaties.

9. Hoe voorkomen we de stelling: “Vergeven is mogelijk, maar vergeten doe je nooit”

Deelsessie 11. Samenwerken bestuur-fractie. Investeren in goede verhoudingen en maken van goede afspraken Door Jurgen van Houdt, raadslid te Enschede In deze workshop wordt stilgestaan bij de samenwerking tussen bestuur en fractie. Een samenwerking die, helemaal in aanloop naar de komende lokale verkiezingen, van groot belang is voor succesvol functioneren. In de workshop is aan de hand van 3 discussievragen stilgestaan bij eveneens 3 relevante thema’s in de samenwerking tussen bestuur en fractie: 1.Verdeling verschillende taken en verantwoordelijkheden binnen zelfde aandachtsgebied Er is sprake van een wederzijdse verantwoordelijkheid en afhankelijkheid in de samenwerking tussen bestuur fractie. De fractie heeft enerzijds het bestuur nodig voor het contact met en gebruik maken van de gaven in de achterban. Anderzijds heeft het bestuur de fractie nodig voor de actuele politieke inbreng. Van belang voor een goede verdeling van de verschillende taken en verantwoordelijkheden is een gezamenlijke missie, duidelijke afspraken en goede contacten en verhoudingen tussen bestuur en fractie. 2. Belang van de politiek secretaris De invulling van de functie van politiek secretaris is van groot belang. Zij/hij houdt zich vooral bezig met het politieke deel van het handelen van het bestuur en vormt de link, of brug, tussen fractie en bestuur. Op deze wijze kan het bestuur goed contact houden met de fractie en de politieke ontwikkelingen volgen en andersom. De politiek secretaris blijft door regelmatig de fractievergaderingen bij te wonen op de hoogte, dit maakt slagvaardig functioneren mogelijk. Er ontstaat wederzijds een versterkende werking. 3. Belang van het voeren van voortgangsgesprekken Voortgangsgesprekken zijn stimulerend, coachend en evaluerend voor fractieleden. Dit is een mogelijkheid, maar ook verantwoordelijkheid, van het bestuur tot het investeren in kwaliteit en ontwikkeling van uw mensen en uw fractie. Daarnaast verschaft het houden van deze gesprekken het bestuur inzicht voor het opstellen van de kandidatenlijst. Dit moet straks geen vanzelfsprekendheid zijn. Door gesprekken krijgt u de juiste mensen op de juiste plek en hebt u gedurende de zittingsperiode een vinger aan de pols. Zeker in aanloop naar de verkiezingen is het van belang om oog te hebben voor de behandelde thema’s. Zijn de verschillende taken en verantwoordelijkheden goed verdeeld, is de functie van politiek secretaris ingevuld en houdt u voortgangsgesprekken? Dit zijn de vragen die uit deze workshop naar voren komen. Mocht u deze ontkennend moeten beantwoorden dan kan het goed voor uw kiesvereniging uitpakken om deze zaken voor de komende verkiezingen alsnog vorm te geven.

Deelsessie 12. Resultaten in de Staten. Hoe zetten we onze speerpunten om in resultaat en hoe brengen we dat voor het voetlicht? Door Thijs van Daalen, oudlid Provinciale Staten Flevoland

Resultaten in de Staten

Hoe zetten we onze speerpunten om in resultaat

en hoe brengen we dat voor het voetlicht?”

Resultaten in de Staten

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Doelen Spin

Resultaten in de Staten 3

Doelen SpinSignalen uit de samenleving

• Gesprekken met medebewoners

• Verhalen in de media• Wetgeving• Congressen/seminars

Omzetten in een doel dat de ChristenUnie wil nastreven in de komende tijd

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 4

Doelen SpinWat weten we

• Analyse• Gerichte gesprekken aangaan• Specialisten raadplegen• Ambtenaren spreken• Vraagtekens omzetten in

acties

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 5

Doelen SpinBetrokkenen

• Identificeren welke mensen/groepen geraakt worden

• De rollen bepalen (KGB)Klant (voor welke bevolkingsgroep doe je dit)

Gedupeerde (welke bevolkingsgroep wordt negatief geraakt of zou kunnen denken dat dit zo is)

Beïnvloeding (welke personen hebben negatieve en positieve invloed op de beslissing)

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 6

Doelen SpinStandpunt andere partijen

• Verkiezingsprogramma's• Het stemgedrag• Informele contacten• Wie zijn de medestanders • Wie zijn de tegenstanders• Andere (betrokken)

ChristenUnie fracties

Maatregelen definiëren om de politieke haalbaarheid zo groot mogelijk te krijgen.

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 7

Doelen SpinHaalbaarheid

• Het doel in overeenstemming brengen met onze eigen uitgangspunten

• KGB uitwerken• Het creëren van een

meerderheid• Financiën• Tijdpad (wel of niet over

verkiezingen heen tillen)

Vaststellen of het te bereiken doel haalbaar is!

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 8

Doelen SpinPubliciteit

• Communicatie plan makenKGBAndere fractiesCollegeAchterbanMedebewoners

• Woordvoerder

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 9

Doelen SpinDoel ChristenUnie

• Projectleider benoemen• Plan en planning opstellen• Expertise inhuren (eventueel)• Toetsing met

verkiezingsprogramma• Vergeet de geestelijke

component niet

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 10

Doelen SpinSmart definiëren

Wat weten we wel en wat

niet

Signalen uit de

samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Specifiek

Meetbaar

Acceptabel

Realistisch

Tijdgebonden

Resultaten in de Staten 11

Doelen Spin

Een voorbeeld

Wat weten we wel en wat niet

Signalen uit de samenleving

Publiciteit

Haalbaarheid

Standpunt andere partijen

Betrokkenen

doel ChristenUnie

Resultaten in de Staten 1212

Deelsessie 15. Welkom bij de ChristenUnie! Over de basis van de ChristenUnie en de relatie tussen geloof en politiek. Door Geert-Jan Spijker, medewerker WI en Gert-Jan Segers, directeur WI Wat is de ChristenUnie? Waar staan we voor? OPZET:

1. intro 2. christenen en politiek 3. protestantse principes 4. standpunten: enkele voorbeelden 5. slot

1. intro [Sg/Sp]

- even voorstellen: WI. - waar denken jullie aan bij chr politiek / bij CU? - Evt aansluiten bij actualiteit van die dag(en).

2. christenen en politiek: het hart vd zaak [Sg] - God is de Immanuel, Hij is er bij, ook bij onze vragen mbt de samenleving. - We zijn geroepen tot navolging. Ons credo: Christus navolgen in heel ons leven, dus ook

in de politiek - We zijn Christus’ lichaam, geroepen om Gods compassie met deze wereld handen en

voeten te geven. - Dat leidt tot politiek met open bijbel en beide voeten op de grond - inhoud en integriteit (betrouwbaarheid, authenticiteit, besef feilbaarheid) - CU staat open voor iedereen die Christus ook in de politiek wil volgen.

3. Protestantse principes (waarden en normen) [Sp] - Politiek met open Bijbel. Bijbel vertalen naar nu (ruimte voor richting: overtuigdheid van

christelijk geloof en tolerantie voor andersdenkenden) - Christus als Heer van ieder persoon en van hele wereld. Christus heeft wat te zeggen

over de hele samenleving. - Publieke gerechtigheid dienen en bevorderen, dat is in de woorden van Andre Rouvoet:

de gerechtigheid van het Koninkrijk - zoals die haar vertaling dient te krijgen in normen en rechtsregels - voor de publieke samenleving.

- Opkomen voor de zwakken, de weduwe en de wees (Psalmen, Jesaja, Micha, Nieuwe Testament, etc): christelijk-sociaal! Ieder mens gelijke waarde (Beschermwaardigheid van eenieder; ook van de embryo). Overheid als schild (en trampoline) voor de zwakken.

- Christelijk-sociaal is niet links: het betekent ook: de Samenleving op 1 zetten (SIEK): Recht doen aan sociale verbanden, relaties: gezin(!), school, bedrijf, kerk. Niet overheid op één (verzorgingsstaat), of markt of individu, maar de maatschappij en de mens (die altijd in relaties staat). Onderlinge verantwoordelijkheid nemen, vitale verbanden, burgerschap.

- Eventueel: Vrijheid in veiligheid: overheid handhaaft veiligheid, openbare orde. Dat mensen zo in vrijheid kunnen leven (en godsdienst kunnen beleven, kunnen werken, zorgen, mening uiten, etc).

- Rentmeesterschap: zorg voor de schepping, duurzame economie, zorgvuldig beheer financiën.

- Slot: Door al deze (tijdloze) principes vorm te geven in (veranderbare) contexten proberen we God te eren. Het blijft zoeken, mensen – ook politici - zijn feilbaar. Nu een paar voorbeelden van dat zoeken: hoe kom je als christen (cu) van principes tot standpunten?

4. standpunten [Sg] - Christelijke politiek is niet alleen een zaak van het hart en hoofd, maar vooral van

handen. Hoe vertalen we onze principes in standpunten? - Voorbeeld: omgang met de Islam in Nederland: boerkaverbod, hoofddoekjes, handen

schudden, etc: wat vindt een Christen(politicus) daarvan? Welke principes zijn leidend? - Eventueel ook het voorbeeld van embryoselectie

5. Tot slot Kortom: CU staan voor christelijk-sociale politiek: - open Bijbel - Christus is Heer, ook van Nederland - Publieke gerechtigheid bevorderen - Opkomen voor zwakken en samenleving op 1. - Rentmeesterschap: op verantwoorde wijze met schepping omgaan. Christenen kunnen tot verschillende standpunten komen in dezelfde politieke kwesties. Het blijft zoeken, naar het goede voor het land. We zullen geen hemel op aarde vestigen met politieke middelen. Tegelijk hebben we wel de roeping Christus te volgen, met vallen en opstaan, ook in het politieke domein. Verantwoordelijkheid nemen voor de publieke sfeer, met anderen het goede zoeken voor het land, komen tot een verantwoorde combinatie van macht en overtuiging.

Deelsessie 17. De media. Hoe bereiken we ze en hoe gebruiken we ze? Door Sjirk Kuijper, persvoorlichter Tweede Kamer en Jacolien Viveen, medewerker Communicatie Tips voor interviews (of lezingen) Uiterlijk. Nette, frisse kleding en haren. Een extreme kledingstijl of uiterlijk leidt af van de boodschap, maar wees geen grijze muis. Mooie strop of sieraad maakt het af.

Haal adem. Diepe buikademhaling zorgt voor rust en is ook goed voor je stem.

Stem. Spreek rustig, articuleer helder en duidelijk (wees je bewust van je accent). Varieer in toonhoogte op belangrijke momenten in je betoog. Voldoende volume.

Houding. Rustig maar niet bevroren, alert en vriendelijk. Maak regelmatig oogcontact. Laat je niet verleiden tot (echte) boosheid. Bluf niet.

Nieuwtje. Zorg altijd dat je nieuws hebt, maar dan ook echt iets nieuws.

Inhoud. Weet altijd iets meer dan de interviewer, bijv. een onderzoek over dat onderwerp of voorbeeld van een andere stad of vergelijkbare situatie.

Humor. Niet lollig zijn, maar wel een grapje of even glimlachen: daar ontspan je zelf ook van. En het publiek gaat je aardig vinden (wat je zelf al wist, maar zij niet toen je met een ernstig gezicht alles zo goed wilde uitleggen).

Origineel. Zorg voor een mooie zin of oneliner of iets aardigs, de teaser.

Begrijpelijk. Herhaal je belangrijke punt (kort!), vat bondig samen. Hoofdzaken.

Korte zinnen. Houd geen eindeloos verhaal. Maak je punt en weet van tevoren wat dat is. Meer vertellen is minder begrip. Denk je: ‘Is dit te lang?’ Ja, dan is het te lang.

Eenvoudig. Maak het niet te moeilijk, ga uit van het ‘Mavo 3 niveau’.

Vermijd ambtelijk taalgebruik. Overal zijn normale woorden voor. Werkzaamheden = werk; derhalve = dus; m.i. = volgens mij. Vermijd ook politieke afkortingen.

Weet het. Draai er niet omheen als je ‘t niet weet, zeg iets van ‘kom ik op terug’ o.i.d.

Laat stilte, stilte zijn. Laat je niet verleiden tot teveel te zeggen in een radio- of tv-interview. Je hóeft niet te antwoorden. De rol van de interviewer is om de stiltes te vullen, hij zal ze bewust laten vallen om jou te verleiden meer te zeggen dan je wilde.

Wees actief. Jij bent geen lijdend voorwerp. Weet wat jouw boodschap is en zeg dat gewoon, ook al vragen ze er niet naar. Je hoeft niet af te wachten. Tips voor perscontacten Wacht niet tot de ramp. Bij een ramp of een conflict weet de pers je wel te vinden, maar goed nieuws moet je altijd zelf brengen. Wees ‘pro-actief’.

Ken de pers. Maak eens kennis op een borrel of spreek een keer af met een redactie en vraag hoe je ze nog beter kunt faciliteren met jouw nieuws.

Persbericht en foto. Stuur regelmatig een persbericht, met nieuws (geen oude koeien) en stuur een of twee goede foto’s mee. Opbouw: wie-wat-waar-waarom-wanneer-hoe.

Deelsessie 18. Onze website: hoe zetten we die in om onze boodschap uit te dragen en onze zichtbaarheid te vergroten? (Niet over bits en bites maar over strategische keuzes) Door Gieneke Flohr-Padding, webmaster Internet is in deze tijd één van de belangrijkste bronnen van informatie. Hoe gebruik je dit gegeven voor de lokale website? Een belangrijke vraag voor webmasters en promotors. Het antwoord kan liggen in:

• Heldere, actuele standpunten op uw website • Actuele, aansprekende nieuwsberichten over o.a. campagne-acties • Persoonlijke weblogs • Promotie van uw website in lokale media

Tijdens de deelsessie worden veel tips en ideeën gegeven; er wordt niet ingegaan op bits en bytes. Inleiding In de aanloop naar de verkiezingen bezoeken steeds meer mensen de websites van politieke partijen. De laatste dagen voor de verkiezingen stijgt het bezoek zelfs explosief: veel zwevende kiezers zijn nog op zoek naar informatie en standpunten. Het is dus zaak om de plaatselijke ChristenUnie website prima op orde te hebben. Daarnaast is ook voor de pers en natuurlijk de leden de website een bron van informatie. In deze deelsessie laten wij u zien wat u allemaal met uw website kunt doen en dan met name in de aanloop naar de verkiezingen en tijdens de campagne. De meeste kiesverenigingen en fracties hebben nu een website via www.uwgemeente.christenunie.nl. Heeft u deze nog niet, vraag deze gratis website dan vandaag nog aan bij de webmaster van het Partijbureau! In principe wordt van elke vereniging die deelneemt aan de gemeenteraadsverkiezingen verwacht dat zij een website heeft. Inhoud Vragen die in de deelsessie aan de orde komen zijn: • Waarom is een website onmisbaar in de verkiezingscampagne? • Hoe kunnen via de website verschillende doelgroepen worden bereikt? • Hoe kan het beheer van de website het beste worden geregeld? • Hoe kan internet optimaal worden ingezet tijdens de verkiezingen? Om deze laatste vraag te beantwoorden gaan we samen kijken naar een website van een fictieve kiesvereniging. In de deelsessie zult u een groot aantal tips krijgen. Uiteraard kunt u ook uw tips delen met anderen. Techniek In deze deelsessie gaat het niet zozeer om technische aspecten van de website. Hiervoor kunt u een beroep doen op de landelijke webmaster, de handleiding of één van de trainingen voor webmasters bezoeken. Voor en na de deelsessie kunt u uiteraard wel uw vragen over uw website stellen. De deelsessie is zowel geschikt voor webmasters als voor mensen die kennis willen maken met ChristenUnie Internet.

Deelsessie 19. Verkiezingsprogramma. Hoe komen we tot een goed verkiezingsprogramma 2010-2014? Door Melis van de Groep, burgemeester te Bunschoten-Spakenburg Onderdelen deelsessie:

1. Waar staan we? 2. Wat is een goed verkiezingsprogramma? 3. Wat hebben we daarvoor nodig? 4. Hoe pakken we dat aan? 5. Hoe krijgen we maximaal rendement?

1. Waar staan we?

a. Continuïteit is gewenst • onderdeel ChristenUnie, herkenbaarheid, uitgangspunten • gebruik landelijk model lokaal verkiezingsprogramma (beschikbaar

vanaf april 2009) • thematiek, speerpunten • gebruik ervaring in de lokale ChristenUnie • vorig verkiezingsprogramma (evaluatie/doorontwikkeling)

b. Vernieuwing is noodzaak • meer dan actualisering (veranderingen in samenleving, trends) • denk na over betekenis en functie van programma • probeer ook andere (nieuwe) mensen erbij te betrekken

2. Wat is een goed verkiezingsprogramma?

a. Uitgangspunten ChristenUnie vertaald naar visie • Bijbelse waarden/normen/wijsheid benoemd • Visie op toekomst en middellange termijn

b. Visie uitgewerkt in speerpunten • Thematische aanpak (integraliteit) of • Beleidsvelden programmabegroting gemeente • Mix?

c. Speerpunten uitgewerkt in voorstellen/acties • Doelstellingen (SMART) formuleren • Denk aan inhoud campagnemiddelen

3. Wat hebben we daarvoor nodig?

a. Mensen • Betrokken christenen, leden • Deskundigen, bij voorkeur, maar niet bij voorbaat uitsluitend

ChristenUnie-leden- en sympathisanten • ChristenUnie-politici en bestuursleden • Jongeren-PerspectieF (en evt. andere doelgroepen) • Potentiële raadsleden

b. Middelen • Tijd en geld (planning en begroting) • Informatie (lokale beleidsnota’s, deskundigen))

4. Hoe pakken we dat aan?

a. Op tijd beginnen • Niet wachten op modelprogramma • Voorbereiding voor 1-1-2009 klaar

b. Plan het proces • Planning 1-1-2009 start /1-10-2009 klaar

c. Maak mensen verantwoordelijk • Verkiezingsprogrammacommissie instellen • Opdracht geven • Rapportage uitbrengen aan bestuur • Bestuur verantwoordelijk voor voorstel aan ledenvergadering

d. Mobiliseer achterban • Informeer tijdig leden(vergadering) • Roep leden op mee te doen/denken • Vraag leden persoonlijk

e. Mobiliseer deskundigen • Gebruik netwerken (maatschappelijke organisaties, kerken

(diaconieën), instellingen • Open oproep?

f. Gebruik nieuwe vormen • Niet alleen programcommissie • Kleed (leden) vergadering in als brainstorm- en discussieavond.

Thema centraal bespreken; eventueel in deelsessie per beleidsveld brainstorm over problematiek, visie en oplossing met mix deskundigen en leden.

• Uitwisseling ideeën (en later teksten) (Mailgroepen, forum op website))

g. Op tijd vaststellen • Voor kandidaatstelling • Voor ontwikkeling (overige) campagnemiddelen

5. Hoe krijgen we maximaal rendement?

a. Bepaal vooraf wat voor karakter het programma moet hebben • Wel/geen direct campagnemiddel • Hoe beschikbaar en toegankelijk • Hoe concreet uitgewerkt in acties.

b. Geef aandacht aan (eind)redactie en communicatie • Link PR-functionaris aan programmacommissie • Laat deskundigen-teksten herschrijven • Eindredactie door communicatie-mens.

c. Doe alles onder gebed en dankzegging! Psalm 90,17: Laat ons uw genade zien, Heer, onze God. Bevestig het werk van onze handen, het werk van onze handen, bevestig dat.

Deelsessie 20. Campagnevoeren, wat mag het kosten? Over het opstellen van een campagnebudget en het werven van fondsen. Campagnebudget Geen campagne zonder geld. Posters, stickers en pepermuntrollen kosten geld, een campagneavond kost geld en een werkbezoek van een kamerlid en een advertentie is al helemaal duur. Hoe kom je aan geld, hoe besteed je het budget en hoe zorg je ervoor dat je zoveel mogelijk bereikt met zo weinig mogelijk kosten. Het campagnebudget is altijd een onderwerp van strijd tussen de penningmeester en de campagneleider. De penningmeester heeft geen hoge bedragen te besteden en de campagneleider heeft grootse plannen voor de campagne. Daarom is het belangrijk om aan het begin afspraken te maken. Maak als campagneleider een goede campagnebegroting op hoofdlijnen en laat de penningmeester deze beheren. Kom regelmatig bij elkaar om de uitputting te bespreken. Als er overschrijdingen, meld ze dan. Dan kan er bijgestuurd worden. Dit vraagt van de penningmeester een constructieve en creatieve houding. De campagneleider moet het budget in de handen van de penningmeester laten. Bespreek ook activiteiten om extra geld binnen te krijgen. Fondsenwerfacties kunnen het budget flink verhogen. Spreek ook van tevoren af wat je met dat extra geld gaat doen. Maak een basisbudget (met het geld wat in de afgelopen jaren gespaard is) en geef een bestemming aan extra fondsen. Natuurlijk gaan we veel ideeen en tips uitwisselen. Fondsenwerving Het werven van fondsen is een kwestie van het stellen van vragen. Waarvoor wil je geld werven. Een concreet doel, een campagnestand, spreekt meer aan dan het ‘opheffen van het jaarlijkse tekort’ of ‘de campagne’. Wie ga je vragen. Naast de leden zijn er veel meer sympathisanten. Van alle stemmers op de ChristenUnie is nog geen 7% lid. Potentieel genoeg. Buit ook de populariteit van raadsleden of de wethouder uit. Een gever hoeft de Uniefundering niet te onderschrijven. Wees niet bang. Fondsenwerven: je moet het maar durven. Maar je vraagt geld voor een goed doel en dat is positief. Je hoeft je nergens voor te schamen, ga gewoon op stap. Hoelang blijf je vragen. Een giftenactie moet kort maar hevig zijn. Probeer in een paar weken zoveel mogelijk binnen te halen en sluit dan de actie af. Maak een eindverantwoording waar alle giften instaan en wees volledig transparant. Hoeveel ga je vragen. Dat is afhankelijk van hoe je vraagt en wat je wilt ophalen. Wees niet te bescheiden, maar wel realistisch. Als het doel is bereikt, stop de actie en verzin een nieuw doel. Wanneer stop je. Ga niet door als het doel is bereikt of maak een doel in etappes, eerst voor de caravan en dan voor een partytent etc. Wees daar heel duidelijk over. Geef geen ontvangen giften uit aan dingen die niet in het doel stonden. Maak tussenstanden bekend Natuurlijk niet dagelijks, maar wel zovaak als er een mijlpaal bereikt is. Maak ook een eindstand bekend (persbericht). Kies een eindtijd. Genoeg is genoeg. Stop na de afgesproken tijd, ook al is het doel niet bereikt. Vraag ondernemers Ondernemers hebben altijd een achterliggend doel bij hun sponsoring. Dat zegt iedereen. Maar is dat echt wel zo? Een ondernemer weet dat politici onafhankelijk moeten zijn en dat

ze dus niet teveel kunnen verwachten. Maar is er iets op tegen dat er bij een promotiestand appels worden uitgedeeld van de plaatselijke groenteboer (die een klein reclamebord mag plaatsen) of dat u een verkiezingsbijeenkomst in een zaal houdt van een lid dat daar geen geld voor vraagt (en dat u dat een of twee keer zegt tijdens de avond). Op zo’n manier kun je goed besparen op de kosten. Kijk ook of er een afdeling van GIDs in uw omgeving is. (www.gidsnetwerk.nl). Op het voorjaarscongres 2005 is uitgesproken dat het goed is om deze leiders meer te betrekken bij de ChristenUnie. Hoe ga je vragen? Er zijn diverse mogelijkheden. Stuur een brief of bel de potentiële gever op of ga persoonlijk bij hen langs. Voor welke manier u ook kiest, zorg dat duidelijk is waar u geld voor nodig heeft en hoeveel. Machtigingskaart of collecte? Een collecte in uw hele woonplaats is als het schieten met een kanon op een mug. Wat wel kan is het uitdelen van machtigingskaarten. Ook hier geldt, zorg dat duidelijk is waar u het geld voor nodig heeft. De kaarten worden door het partijbureau verstrekt en worden ook geïnd. Als u ze gebundeld aanlevert, kunnen we met minimale kosten deze kaartjes innen.