Maak eens een webwandeling of webpad

Maak eens een webwandeling of webpad

door André Manssen

Computers zijn niet meer weg te denken in

het onderwijs van vandaag. Toepassingen

om deze 'machientjes' in je groep te

gebruiken zijn er vandaag te dag meer dan

genoeg. Maak bijvoorbeeld eens een

webwandeling of webpad voor je groep.

Het aardige van zo'n webwandeling of

webpad is dat je deze werkvorm naadloos

bij je lessen (aardrijkskunde, geschiedenis,

verkeer, natuur en noem maar op) kunt laten aansluiten (dus:

integratie van ICT in je les).

Wat is een webwandeling of webpad?

Een webwandeling of webpad (ik zal vanaf nu

alleen de naam webwandeling gebruiken) is 'een

werkblad waarmee de leerlingen op eigen niveau

en interesse veilig informatie kunnen zoeken op

het internet en deze informatie kunnen

verwerken.'

Een aantal jaren geleden hebben studenten van

de Faculteit Pedagogisch Onderwijs in Breda een aantal webwandelingen

ontwikkeld. Volgens deze studenten heeft een webwandeling de volgende

kenmerken:1)

Een webwandeling is gericht op één onderwerp.

Een webwandeling verwijst naar maximaal drie (kindvriendelijke)

websites.

De gegeven opdrachten zijn afwisselend (lees-, schrijf-, doe-,

enzovoorts).

Een webwandeling is educatief vormend.

Een webwandeling is zelfstandig door de leerlingen uit te voeren.

Eén onderwerp of thema centraal

Bij een webwandeling staat één onderwerp of thema centraal. Bij dit thema

of dit onderwerp zijn een aantal passende websites gezocht die door de

leerlingen bezocht moeten worden. Op deze websites kunnen zij de

Pagina 1

Maak eens een webwandeling of webpad

antwoorden vinden op een aantal vragen die vermeld staan op een los

(papieren) werkblad. Deze vragen kunnen zijn:

open vragen,

gesloten vragen en

creatieve opdrachten.

Twee soorten webwandelingen

Van Osch2) onderscheidt twee soorten webwandelingen: webwandelingen

kunnen open of gesloten zijn.

De gesloten webwandeling

Een gesloten webwandeling geeft de leerling concrete instructie en een

stappenplan met aanwijzingen wat er gedaan moet worden. Als de

leerling exact doet wat er staat, zal de opdracht met succes kunnen

worden afgerond.

De open webwandeling

Een open webwandeling vergt meer inzicht van de leerling. Er wordt

een opdracht meegegeven, maar niet exact de weg waar de leerling het

antwoord kan vinden. Er worden hooguit (om te voorkomen dat de

leerling 'verdwaalt') wat tips meegegeven die het zoekproces

vergemakkelijken.

Hoe maak je een webwandeling?

Onder het motto "niet opnieuw het wiel uitvinden" kun je natuurlijk een

bestaande webwandeling downloaden van het internet die past bij je

lessen. Er zijn er genoeg te vinden.

Controleer wel de 'links' die op deze kant-en-klare webwandeling staan. Bij

de wat oudere webwandelingen blijkt dat soms de websites niet meer

bestaan, onderdelen zijn verplaatst of dat een website inmiddels een

andere naam heeft gekregen.

Voor het gemak heb ik de 'links' naar een aantal 'vindplaatsen' op

www.sophiascholen.nl gezet. Je kunt ze vinden door op [Medewerkers] te

klikken en dan op [Webwandelingen].

Wil je echter een webwandeling die naadloos aansluit bij de lesstof van de

groep, dan zul je er zelf een moeten maken. Je kunt die zelfgemaakte web-

wandeling dan gebruiken om bijvoorbeeld de lesstof te laten 'verwerken'.

1. Kies voor je webwandeling een onderwerp dat aansluit bij de lesstof die

je in je groep gaat behandelen. Het beste kun je kiezen voor een

Pagina 2

Maak eens een webwandeling of webpad

onderwerp dat past bij een van de 'zaakvakken' (aardrijkskunde,

geschiedenis, natuur, verkeer, e.d.).

2. Maak dan een soort 'draaiboekje' of 'script' om te voorkomen dat je

door de bomen het bos niet meer ziet. Een 'woordspin' of een

'mindmap' kan natuurlijk ook.

3. Welke sites ga je gebruiken die passen bij het onderwerp?

Dit is het lastigste onderdeel en het meeste werk. Ga je websites

zoeken op Google dan is vaak het einde zoek. Ook is het lastig 'het-

koren-van-het-kaf' te scheiden. Ga daarom eerst zoeken op

'onderwijszoekmachines' als Davindi, Netwijs, Meester Sipke e.d. of kijk

op Kennisnet/kids of Kennisnet/leerkracht.

Kopiëer de internetadressen en de namen van de sites die je wil gaan

gebruiken naar 'kladblok'. Je hoeft ze dan later niet over te typen, maar

alleen te kopiëren en te plakken.

TIP: Plaats de links naar de websites die passen bij je gekozen

onderwerp bijvoorbeeld op YURLS.net. Je kunt je links dan overal en

altijd bereiken en je kunt deze YURLS-pagina ook door je leerlingen

laten gebruiken.

4. Selectie van de gevonden websites over het gekozen onderwerp.

Uit de gevonden websites ga je er nu een aantal selecteren (maximaal

3 of 4) die je daadwerkelijk gaat gebruiken voor je webwandeling.

Criteria voor de selectie kunnen bijvoorbeeld zijn: kindvriendelijkheid,

aantrekkelijkheid en natuurlijk: geeft de site de gewenste informatie,

e.d.

5. Ga nu in 'WORD' een 'opdrachtenblad' of 'werkblad' maken.

Zorg voor duidelijke 'links'. Geef duidelijk aan hoe de kinderen

moeten doorlinken of kopiëer uit het eerder genoemde 'Kladblok'-

bestandje.

Houd rekening met ruimte voor een paar leuke plaatjes of

schermafdrukken (de laatste kun je met behulp van de 'printscreen'-

toets maken als je op een bepaalde site staat. Deze 'schermafdruk'

wordt op het 'klembord' bewaard en kun je vervolgens in je

werkblad plakken).

Zorg ervoor dat de opdrachten zelfstandig door de kinderen zijn uit

te voeren. De opdrachten moeten 'zelfsturend' zijn.

Zorg voor afwisselende opdrachten (leesopdrachten,

schrijfopdrachten, doe-opdrachten, enz.).

Zorg voor open en gesloten vragen. Wissel deze af.

Maak de 'webwandeling' niet langer dan drie à vier A4-tjes.

Pagina 3

Maak eens een webwandeling of webpad

Maak je gebruik van een 'papieren' opdrachtenblad; vermenigvuldig

ze dan op een kleurenkopiëerapparaat. De plaatjes en kopjes

(eventueel gemaakt met 'WordArt') staan er dan aantrekkelijker op.

TIP: Je kunt het opdrachtenblad ook online zetten, bijvoorbeeld op de

schoolwebsite of op je persoonlijke startpagina bij - bijvoorbeeld -

'Yurls.net'. Hier kun je ook de links naar de benodigde websites plaatsen.

Aardig is dat 'Yurls.net' beschikt over 'memo- en tekstblaadjes'. Hierop kun

je nog wat aanwijzingen o.i.d. geven. Als je het opdrachtenblad en de links

online zet kunnen de leerlingen kunnen ook thuis aan de 'webwandeling'

werken (huiswerk).

Netwijs webpaden

Op de leerkrachtensite van Netwijs vind je ook aanwijzingen voor het

maken van een webwandeling. Bij de webwandelingen van Netwijs wordt

gebruik gemaakt van de zoekmachine Netwijs. Netwijs omschrijft een web-

wandeling of webpad als "een eenvoudige verwerkingsopdracht bij een

website die altijd te vinden is in Netwijs.nl. Een webpad is opgebouwd uit

een aantal open vragen, gesloten vragen en creatieve opdrachten. Alle

webpaden hebben dezelfde opbouw."

Ten aanzien van het gebruik van het werkblad (opdrachtenblad) door de

leerlingen geeft 'Netwijs' drie mogelijkheden:

1. Je kunt het document uitprinten en aan de leerling geven. De

antwoorden worden dan op het blad ingevuld.

2. De leerling krijgt een uitgeprint webpad, maar maakt zijn verwerking

met behulp van de computer. Er kan 'gewisseld' worden tussen de

website en de tekstverwerker met behulp van de toetsen Alt en Tab.

3. De leerling kan zelf het document openen en gelijk met behulp van de

computer invullen. Na het invullen kan de leerling het resultaat

uitprinten. Er kan 'gewisseld' worden tussen de website en het

document met behulp van de toetsen Alt en Tab.

Voorbeelden van 'Netwijs webpaden' kun je bekijken op Netwijs.nl/

webpaden.

Zelf maken...

Maar, je wilt zelf webwandelingen maken. Althans dat was het

uitgangspunt. Ga je veel webwandelingen maken, dan is het raadzaam om

met een 'sjabloon' te werken. Voordeel hiervan is, dat je webwandelingen

dan allemaal dezelfde opbouw en lay-out hebben. Plezierig voor de

Pagina 4

Maak eens een webwandeling of webpad

leerlingen. Hebben ze er één gemaakt, dan weten ze dat de anderen

dezelfde manier van werken hebben.

Je kunt zelf zo'n sjabloon ontwerpen of een sjabloon gebruiken van Net-wijs.

Je kunt het sjabloon downloaden op Sophiascholen.nl. Tevens geeft Netwijs

criteria waaraan een webwandeling moet voldoen. Ook deze criteria zijn via

Sophiascholen.nl te downloaden.

Je webwandeling online

Persoonlijke startpagina

Zet al je webwandelingen en opdrachtenbladen per vak op een

persoonlijke startpagina. Alles bij elkaar en snel te vinden. Ook voor de

leerlingen. Bijvoorbeeld 'Yurls.net'. Begeleidende opmerkingen e.d.

kunnen op de 'memo-/tekstblaadjes' die op deze site te vinden zijn.

Weblog

In plaats van de opdrachten op papier te zetten, kun je zo ook op een

weblog zetten. Om te voorkomen dat ze elkaars antwoorden overnemen

kun je voor de leerlingen een antwoordenblad in 'Word' maken. Gratis

weblogs zijn te vinden bij Blogger.com en Web-log.nl.

Beide weblogdiensten zijn gratis en in het Nederlands.

Website

Je kunt de webwandeling ook op een gratis webpagina maken.

Mogelijkheden:

o de Websitemaker van Kennisnet;

o Google Page Creator.

De website van je eigen school

De Sophiascholen beschikken bijna allemaal over een CMS (Content

Management System). Je kunt je webwandeling dus volledig online

zetten op de pagina van je eigen groep! Wil je de webwandeling ook

delen met collega's van andere Sophiascholen dan is het ook mogelijk

om de link naar je webwandeling of de hele webwandeling op

Sophiascholen.nl te plaatsen. Neem in dat geval even contact met mij

op.

Leerlingen maken zelf een webwandeling

Leerlingen kunnen ook zelf een webwandeling maken. Van Osch2) geeft

hiervoor een '10-stappen-schema' om dit in je groep te realiseren.

1. Neem een bestaande webwandeling die past bij een onderwerp dat je

op dat moment aan het behandelen bent.

Pagina 5

Maak eens een webwandeling of webpad

2. Laat de leerlingen in groepjes of individueel de webwandeling

doorlopen.

3. Bespreek met de leerlingen het idee van een webwandeling. Wat is een

webwandeling en aan welke kenmerken moet een webwandeling

voldoen? In de hogere groepen kun je ook het onderscheid open en

gesloten (zie boven) behandelen.

4. Maak een verdeling in groepjes van twee leerlingen. Je kunt kaartjes

maken met computerwoorden erop zoals: muis, toetsenbord,

beeldscherm, etc. Ieder woord staat op twee kaartjes. De kinderen die

eenzelfde woord hebben, werken met elkaar samen.

5. Maak kaartjes met mogelijke onderwerpen voor webwandelingen, zoals:

politie, treinen, landbouw, bloemensoorten, scheepvaart, het lichaam.

Of kies zelf één vast onderwerp.

6. Laat de leerlingen kiezen welk onderwerp zij nemen, of welk deelaspect

van een onderwerp om de webwandeling te maken.

7. Laat de leerlingen vooraf de rollen verdelen. Wie doet wat?

8. Laat de leerlingen in groepjes hun eigen webwandeling maken.

9. Evalueer het proces van samenwerken met de groep en de uitkomsten.

Heeft iedereen zich aan de rol gehouden? Kon je goed naar elkaar

luisteren? Hebben jullie de computertaken verdeeld? Heb je wat van

elkaar geleerd? Ben je trots op de uitkomst?

10. De leerlingen kunnen vervolgens de webwandeling van een andere

groep maken en deze eventueel van commentaar voorzien.

T.a.v. stap 5 gaat mijn voorkeur uit naar een onderwerp dat past bij de

lesstof waar je op dat moment mee bezig bent bij een van de zaakvakken.

Bij de klassikale bespreking van een webwandeling kun je uiteraard gebruik

maken van het digitale schoolbord.

Pagina 6

Maak eens een webwandeling of webpad

De nieuwste trend..?

Enige tijd geleden vroeg ik mij af of het mogelijk zou zijn om een complete

webwandeling (dus met alle opdrachten erbij) online op een YURLS-pagina

te zetten. Je kunt hier ook bijpassende plaatjes en videoclips (bijvoorbeeld

van de Schooltv Beeldbank) opzetten. Ik publiceerde dit idee op mijn

weblog 'Computers in de Klas' en maakte een 'test'-webwandeling op mijn

YURLS-pagina aan. Het idee werd overgenomen door collega Jack Nowee

(Basisschool 'De Akker' – Boskoop) die prompt een aantal complete

webwandelingen plaatste op YURLS.

De links naar deze online webwandelingen staan ook op de Sophiasite.

Presentatie van de resultaten

Het is leuk als de leerlingen de resultaten van de door hen gemaakte

webwandeling presenteren aan de groep. Dat kan in de vorm van

bijvoorbeeld:

een spreekbeurt;

een onderzoeksverslag;

een werkstukje;

een PowerPointpresentatie met de beamer of op het digitale

schoolbord;

een publicatie op de website van de school;

een publicatie in de (digitale) schoolkrant;

Pagina 7

Maak eens een webwandeling of webpad

een weblog.

Tot slot

Webwandelingen zijn zéér geschikt om te gebruiken tijdens het

zelfstandig werken of als onderdeel van de 'weektaak'.

(Zelfgemaakte) webwandelingen kunnen nauw aansluiten bij de lesstof

van je groep (verwerking lesstof, uitbreiding en verdieping).

Tijdens het maken van een webwandeling oefenen de leerlingen

allerhande computervaardigheden, bijvoorbeeld allerlei vaardigheden in

Word, omgaan met de browser, e.d.

Bij een webwandeling kunnen leerlingen op een min of meer

gestructureerde en gestuurde wijze op het internet informatie zoeken,

selecteren, verwerken en zich eigen maken.

ICT-coördinatoren kunnen rond het onderwerp webwandelingen een

workshopje organiseren voor de leerkrachten.

Bronnen:

1) www.webpaden.nl

2) Marieke van Osch "Samen over het web wandelen". COS, Jaargang 17, nummer 6 – juni

2005

* 'Webwandelingen' - Paul Burgmeijer, ICT-coördinator, De Kinderburg Sassenheim - Handout.

* Netwijs.nl/webpaden/leerkracht

* 'Computers in de Klas': 'Digiles, webwandeling en webkwesties'

* Zie ook www.sophiascholen.nl. Klik op [Medewerkers] en dan op [Webwandelingen]

Pagina 8