AMOS 3 : 1 - 8NBV2004 Geschiedt er ooit onheil in een stad zonder toedoen van de HEER?GNB Wordt ooit een stad door rampen getroffen, zonder dat de Heer er de hand in heeft?

Gemeente onze Here Jezus Christus,

Vandaag is het precies één maand geleden dat vliegtuig MH17 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten werd, zeer waarschijnlijk door russisch georienteerde separatisten. Alle inzittenden, 283 personen, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Daarna volgde het politieke steekspel en het gesol met de waardigheid van de slachtoffers. En de indrukwekkende terugkeer van de eerste kisten plus de dag van nationale rouw. Iedereen heeft de beelden wel gezien, denk ik.En in de afgelopen weken is het vast niemand ontgaan, hoe erg de terreur van de radikale, fundamentalistisch islamitische terreurgroep ISIS is. Honderdduizenden bewoners van het gebied dat ISIS onder controle heeft in Syrië en Irak zijn op de vlucht geslagen, omdat ISIS alle christenen, Jezidi’s en andere moslims op wrede wijze vermoord. Dan vraag je je af: in wat voor wereld leven we? En als je christen bent, komen daar ook geloofsvragen bij. Of andere mensen stellen ze aan je. Het overkwam mij bij de Nijmeegse Vierdaagse. Op de laatste dag werd ik ’s morgens vroeg geïnterviewd door de populaire verslaggever van TV Gelderland, Harm Edens. Of vierdaagselopers meer plezier hadden dan andere mensen. Toen ik zei dat ik ‘walking pastor’ was die me liet sponsoren voor de aankoop en verbouw van ons nieuwe kerkgebouw, veranderde hij meteen van onderwerp en vroeg: ‘Als jij dominee bent, kun je me vast wel vertellen waarom God dat vliegtuig gisteren boven Oekraïne uit de lucht liet schieten.’En dat zijn voor veel mensen ook echte vragen. Waarom laat God dit allemaal gebeuren? Als het om vlucht MH17 gaat: waarom moet er op zo'n manier plotseling een eind komen aan zoveel mensenlevens en komt er zoveel leed over de nabestaanden heen? Als het om Irak en de terreur van ISIS gaat: waarom roept God geen halt toe aan zulke afschuwelijke wreedheden?Wat moet je dan aan met een tekst: 'Geschiedt er ooit onheil in een stad, zonder toedoen van de HERE?’ Of, zoals de GNB het zegt: 'Wordt ooit een stad door rampen getroffen, zonder dat de Heer er de hand in heeft?' Wordt een vliegtuig de lucht uit geschoten en zitten 10.000 Jezidi’s als ratten in de val op een berg zonder toestemming van God?Deze zondagmiddag wil ik daar met jullie bij stil staan, niet alleen bij de vliegtuigramp en het sektarische onheil in Irak, maar ook bij dit bijbelgedeelte uit Amos. Daarin komt God ons met zijn Woord tegemoet. En dat Woord is niet alleen bestemd voor kerkganger, maar voor alle mensen. En waar gaat het dan over? Nou, hierover:

Thema: De HERE kondigt het oordeel aan over het zelfverzekerde volk Israel1) De ernst van de situatie2) De oorzaak van de ernstige situatie3) De erkenning van de ernst van de situatie

1) Amos wil het volk ervan doordringen dat de situatie zeer ernstig isJe zult maar in de kerk zitten en te horen krijgen: ‘Pas op, jullie gaan het oordeel van God tegemoet als je zo door gaat.’ Dat is harde taal. Amos heeft het in hoofdstuk 1 en 2 aan de Israelieten van het Tienstammenrijk voorgehouden. Eerst zullen zijn toehoorders met instemming geluisterd hebben. 'Misdaad op misdaad heeft Damaskus begaan. Daarom zal Ik Damaskus straffen. Vuur zal haar burchten verteren’, had de HERE gezegd. En daarna kwam: 'Misdaad op misdaad heeft Gaza begaan; en Tyrus; en Edom; en de Ammonieten; en Moab; en zelfs Juda. Ik

zal ze straffen. Vuur zal hun burchten verteren.' Zulke profetieën hoor je als volk graag, dat je vijanden gestraft en vernietigd worden. Eindelijk gerechtigheid, zullen de Israelieten wel gedacht hebben. Amos kon rekenen op algehele instemming. Maar daarna brandde Amos namens de HERE los op Israel. Die andere zeven volken werden maar even genoemd, met enkele typerende zonden en een korte aankondiging van het oordeel. Maar tegen Israel houdt Amos niet meer op. Uitgebreid laat Amos zien, dat de Israelieten heel keurig aan al hun religieuze plichten voldoen, maar ondertussen houden ze totaal geen rekening met de HERE. Armen worden uitgemolken en als slaaf verkocht; seksueel doen ze maar waar ze zin in hebben; in de tempel bezatten ze zich aan de wijn; nazireeërs en profeten met kritiek vanuit de bijbel wordt de mond gesnoerd; kortom, de hele samenleving lapt alle regels van de HERE aan haar laars. Misdaad op misdaad begaan ze. Daarom zegt God hun het oordeel aan. Jullie zullen omkomen, Israel, er zullen rampen in jullie steden gebeuren. 'Het was 2 jaar voor de grote aardbeving' staat er niet voor niets meteen in het eerste vers, in Amos 1:1.

In die tijd ging het heel goed met Israel. De grote Jerobeam regeerde als meer dan 30 jaar en het was een tijd van ekonomische vooruitgang en welvaart. En daarvoor dankte het volk de HERE God. In de eigen tempels van Dan en Bethel. En onze God is een machtige God, dachten ze. Hij zal ons nooit verloren laten gaan. Geen wonder dat de woorden van Amos er bij de Israelieten helemaal niet in willen. God die zijn eigen uitverkoren volk zal straffen en met rampen zal treffen? Kom nou, wij zijn toch immers Gods volk? En wij doen goed ons best, we geven God waar Hij recht op heeft, dus met ons zit het wel goed. Amos, jij bekrompen schapenboer uit Juda, ga maar snel terug naar je eigen land en hou je grote mond met profeteren, want als God voor ons is, wie zal dan tegen ons zijn?Tegen die mentaliteit moet Amos vechten. Het volk Israel legt eenzijdig alle nadruk op de veiligheid en de bescherming van God door alles heen. De HERE heeft ons toch uitgekozen? Nou dan!Amos ontkent dat voorrecht van de uitverkiezing niet. Hij haalt geen streep door de band die Israel met God heeft en zet er zelfs geen vraagteken achter. Maar Amos vraagt nadrukkelijk aandacht voor de keerzijde. Namelijk: als je echt gelooft dat God je uitgekozen heeft als zijn volk en als zijn kind, laat dan ook zien dat je dat gelooft en dat je daar dankbaar voor bent. Breng het dan ook in praktijk en wees heilig, want Ik ben heilig.Die kant van voorrecht om volk van God te zijn was men in de dagen van Amos helemaal uit het oog verloren. In Israel was de gangbare theologie: wij zijn Gods uitverkoren, dus kan ons niets overkomen. En ook al is het volk over heel de linie ontrouw, toch dromen de mensen vrolijk van een gouden toekomst.Het is de taak van Amos om als profeet van God het volk wakker te schudden uit die zorgeloosheid en zelfverzekerdheid. Daarom hamert hij er steeds weer op: je kunt met God geen loopje nemen. Want als je dat wel doet, reken er dan maar op, dat God al je misdaden in rekening brengt en met zijn straf en oordeel komt. Amos wil de mensen ervan doordringen dat de situatie kritiek is. Met een beroep op Gods liefde kun je niet langs de HERE heenleven. Met een beroep op Gods liefde kun je niet zeggen: eenmaal komt alles wel op zijn pootjes terecht. Dat veel mensen Nederland nog steeds beschouwen als een christelijk land en dat nog steeds meer dan de helft van onze bevolking gedoopt is, is nog is geen reden om de toekomst grenzeloos optimistisch tegemoet te zien. Het gaat er niet om of een land de naam heeft christelijk te zijn. Het is niet het belangrijkste of jij en ik gedoopt zijn in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Het gaat erom of wij in onze samenleving en of jij en ik persoonlijk ons leven echt door God laten bepalen. En als mensen dan bewust God als hun Schepper en Jezus als hun Verlosser negeren, en ook zijn goede regels bewust aan de kant schuiven, dan waarschuwt God en kondigt Hij aan, dat het rampzalig zal aflopen met mensen die wel willen geloven en ook wel wat geloven, maar alleen op hun eigen manier. Daartegenover laat de HERE Amos zeggen: ‘Zoek het goede,

niet het kwade, zoek de HERE, dan zullen jullie leven. Ja, zoek Mij en leef!’ En stel dat niet uit tot morgen of overmorgen, maar nu, want de situatie is zeer ernstig. En wat daarvan de oorzaak is, ook dat wijst Amos aan.

Thema: De HERE kondigt het oordeel aan over het zelfverzekerde volk Israel2) Amos wijst het volk indringend op de oorzaak van de ernstige situatieWat gebeurt er, als je mensen erop wijst, dat God bestaat en op zijn manier vereerd wil worden? Ik weet niet of het ook jouw ervaring is, maar ik merk vaak, dat veel mensen denken: laat maar praten. Jij gelooft op jouw manier en ik kom op mijn manier wel het leven door. Als je netjes leeft en ieder geeft waar die recht op heeft, doet straks, daar boven aan de hemelpoort, niemand moeilijk. De acteur en komiek Robin Williams wist het zeker.Zo dachten de Israelieten er ook over. God zal ons nooit in de steek laten, want we zijn zijn volk. En we voldoen aan onze religieuze verplichtingen. Maar Amos zegt scherp en direkt: ‘Vergeet het maar. Snappen jullie dan niet, dat de manier waarop je met God omgaat, ook gevolgen heeft?’En dan stelt Amos zeven hele algemene vragen, waarop je het antwoord bij voorbaat geven kunt. De strekking van die vragen is: beste mensen, altijd en overal leggen jullie verbanden en trekken jullie konklusies.*1* Maken twee mensen samen een lange reis zonder dat van te voren afgesproken te hebben? Natuurlijk niet! *2* Brult een leeuw in het struikgewas als hij geen prooi heeft? Natuurlijk niet! *3* Gromt een jonge leeuw in zijn hol als hij niets gevangen heeft? Natuurlijk niet! *4* Vliegt een vogel zomaar in een vangnet zonder dat er lokaas ligt? Natuurlijk niet! *5* Slaat een klapnet zomaar dicht zonder dat er een vogel ingevlogen is? Natuurlijk niet!*6* Denken bewoners van een stad aan loos alarm als de sirenes afgaan? Natuurlijk niet! Die vragen liggen zo voor de hand: het antwoord is voor iedereen vanzelfsprekend.Maar dan stelt Amos er nog een retorische vraag achteraan. Beste mensen, zegt hij a.h.w., zonder na te hoeven denken heb je op al die vragen antwoord gegeven. Het spreekt vanzelf, dat het ene verband houdt met het andere. Maar waarom weigeren jullie dan naar Gods profeten te luisteren? Als je overal je konklusies uit trekt, waarom dan niet uit wat je gelooft? Waarom willen jullie dan niet erkennen, dat er ook een verbinding ligt tussen het voorrecht dat jullie Gods volk zijn en het onheil en de rampen die aangekondigd worden? Als de alarmsirene’s in de stad loeien, schrikken jullie je kapot. Maar als je gewaarschuwd wordt voor Gods oordeel, dan lachen jullie maar wat en drinken er nog een wijntje op!Amos stelt eenvoudige vragen. Zo wijst hij de mensen erop, dat uiteindelijk God de laatste oorzaak van alles is. Wanneer er een ramp in een stad plaatsvindt, gaat dat niet buiten Hem om. Hoe en waarom, dat valt meestal niet te kontroleren. Gods wegen gaan mijn begrip vaak te boven. Maar als mensen hun eigen gang maar gaan, of het nu besneden Israelieten, gedoopte christenen, welvarende westerlingen, verblinde moslimextremisten of radikale nationalisten zijn – en allemaal denken ze zelfverzekerd dat ze een gouden toekomst tegemoet gaan - maar als je niet luistert naar de stem van de HERE, dan zul je steeds weer door rampen en onheil getroffen worden. Zo wil God mensen tot nadenken dwingen. Toen, in die tijd. Israelieten, schrik op, want God kondigt het oordeel over jullie aan. Hij heeft de hand in de hongersnood, die jullie de afgelopen jaren getroffen heeft. Hij was het, die de pest op jullie losgelaten heeft. Hij is het, die binnenkort een vreselijke aardbeving zal laten plaatsvinden. HERE, God van de hemelse machten is zijn naam – lees het maar in Amos 4.

Thema: De HERE kondigt het oordeel aan over het zelfverzekerde volk Israel3) Amos blijft aandringen op de erkenning van de ernst van de situatieZo probeert Amos de ontrouwe, eigenwijze Israelieten te overtuigen van de ernst van de situatie.

Als mensen breken met God, volgen er onheil en rampen als waarschuwing. En daarna volgt al snel het definitieve oordeel. Bovendien, zegt Amos erbij: er hééft al een leeuw gebruld. Snap je het? Als een leeuw brult, is de situatie kritiek. En God hééft zijn woord aan de mensen gegeven. In de Bijbel, door profeten, door apostelen, doordat het gepreekt wordt, zondag in zondag uit. Er is dus geen enkel excuus om net te doen alsof er niets aan de hand is. Integendeel – de tijd dringt! De klok staat op vijf voor twaalf! De leeuw hééft gebruld. Dan is het niet meer de vraag, of een prooi bedreigd wordt, maar dan verkeerd er een beest in doodsgevaar! En nu hééft de HERE gesproken. Amos en de profeten zijn net als de meeuwen, die rond een schip vliegen of die naar land komen om de storm aan te kondigen. De storm komt eraan, de situatie is kritiek. Dan is de dreiging van onheil en oordeel geen mogelijkheid meer, maar werkelijkheid! Hoe kun je dan als volk je lichtzinnige, nonchalante houding nog langer volhouden? Daarom doet Amos een hartstochtelijke oproep naar zijn hoorders uitgaan: het móet anders worden. Kom tot geloof en keer terug tot je God en Schepper. Want de HERE neemt het niet langer, dat mensen hun eigen weg uitkiezen. Híj is toch immers onze Maker? Hij wil toch, uit liefde, jouw hemelse Vader zijn? Hij gaf ons, uit pure genade, zijn Zoon, Jezus Christus, als Redder en Vriend. Hoe durf je dan niet meer in Hem te geloven of Hem niet meer serieus te nemen? Daarmee kwets je zijn liefde. Daarmee haal je Gods woede over jezelf heen. En dan laat de HERE onheil en rampen gebeuren. Niet allereerst om te straffen. Maar om een schrikreaktie los te roepen. Zodat mensen tot inkeer komen. ‘Heer, waar dan heen? Tot U alleen!’Zo kan een ramp een megafoon van God zijn om de dove wereld wakker te schudden. Maar wie ziet de hand van God nog achter alles wat er gebeurt in deze wereld?In Nederland rouwden we in stilte op het vliegveld. Minister-president Mark Rutte sprak wel, maar het waren puur menselijke woorden, zonder verwijzing naar God. In Australië werden de slachtoffers van vlucht MH17 herdacht in een grote kathedraal en de premier van Australie, Tony Abbott, net als Mark Rutte een echte liberaal, schaamde zich er niet voor om zijn toespraak als volgt te beëindigen: 'Moge de genadige God de achtergeblevenen troosten, en moge de rechtvaardige God al onze gebeden verhoren.' Als het om humanitaire rampen gaat, zoals nu in Irak en ook in de Gaza-strook, verwijst de overheid niet zo snel naar God. Maar dan geldt, dat jij en ik als christen, en dat er in de kerken juist extra gebeden wordt.Niet dat je alles kunt verklaren. Ook niet waarom het gebeurt en waarom, deze keer in beide situaties, het neerhalen van een vliegtuig en het sollen met de lichamen en bezittingen in de Oekraïne. Het zaaien van dood en verderf binnen een islamistische staat, mensen anderen dit aandoen. Dan komt de vraag naar boven: waarom laat God dit toe? Wat is de bedoeling van dit alles? Daar heb ik geen antwoord op. Het is gewoon verbijsterend. En de vraag waarom God het toelaat – dat is een andere dan God de schuld geven, want het zijn echt mensen die het elkaar aandoen – maar het is wel een terechte vraag: ‘HERE, waar bent U? Waarom laat U het gebeuren en grijpt U niet in?’ Als we dan ook maar begrijpen, dat God zo'n ramp juist wil gebruiken om tot inkeer en terugkeer tot Hem te komen. Dat we beseffen, hoe kwetsbaar kleine mensen zijn. En dat we daarom onze redding des te meer bij de Here Jezus gaan zoeken. In zo'n ramp, daar klinkt een roepstem tot bekering in.

En toch hebben de meeste Israelieten zich niet bekeerd. Weg met die Amos!Zeven eeuwen later wisten de Farizeeën en het joodse volk wel de natuurverschijnselen te verklaren -morgenrood, water in de sloot-, maar niet de tijd en de betekenis van de Here Jezus. Aan het kruis met die Man.En vandaag? Stapels mensen maken zich zorgen. In wat voor wereld leven wij, als een vliegtuig met onschuldige passagiers genadeloos kan worden neergehaald en minderheden even genadeloos massaal worden afgeslacht? Maar luisteren naar de analyse die God Zelf ons in de

Bijbel voorhoudt? Tegen Amos zei men: 'Profeteer niet!' In onze tijd hoor je de mensen hardop zeggen: 'Profeteer maar raak!' Dat komt in feite op hetzelfde neer. Ook al staat de wereld in brand en ook al staat heel je leven op z’n kop – er zijn maar weinig mensen die vluchten in Gods armen. Ze horen het gebrul van de leeuw niet, maar ook niet de roepstem van God de Vader. Ze erkennen de ernst van de situatie niet. En wie wijst er nog vrijmoedig op Jezus? Ik begon de preek met de kritische opmerking van die presentator van TV Gelderland. Waarom liet God dat vliegtuig uit de lucht schieten? En misschien heeft iemand jou wel gevraagd: waarom laat God dat afschuwelijke geweld van ISIS toe? Wat zeg je dan? Durf je dan de naam van Jezus nog als enige en laatste redmiddel te noemen?

Ik vroeg deze week een goede kennis uit Irak hoe het met hem en met zijn familie daar ging. Dit was wat hij mij afgelopen donderdag terugmailde: ‘Ja het gaat hard, 20 jaar geleden moest ik onder Saddam Hoessein voor dezelfde reden weggaan uit mijn land. Nu moeten alle christenen weg. Mijn 70 jaar oude zieke moeder en anderen die 85 jaar zijn en ziek moesten onder 50 graden lopend vluchten naar Erbil noorden Irak. Alles voor de naam van onze Heer Jezus Christus. We willen gewoon niet opgeven en zijn naam niet verkopen als er gevaar komt en of moord en of wat dan ook. Helaas komen de berichten en het nieuws hierover een beetje te laat en wordt er ook geen echte hulp geboden. Vanochtend belde ik met hen en zij met mij. Er zijn rond 200.000 christenen en niet- christenen op de vlucht zonder schuilplaats, zonder eten en zonder medicijnen. Vanochtend zijn er nog kinderen en meisjes dood gegaan daar wegens de hoge temperatuur en omdat er geen medische zorg is. Soms zijn hun ouders er niet bij, dus die weten het niet eens dat hun kinderen overleden zijn!’ En hij vertelde, dat hij zich zo hulpeloos voelde, omdat hij verder niets kon doen dan alleen maar dit aan mij en anderen te vertellen, om het lot van onze christenen in Irak meer onder de aandacht te brengen.En inderdaad, je kunt maar zo weinig doen. Maar je kunt wel meeleven en meebidden met de slachtoffers van rampen zoals met de MH17. En aandacht vragen voor het lot van vervolgde christenen en niet-christenen. Bijvoorbeeld met dit symbool. Het is het teken van ‘christenhond’ zoals ISIS dat op de muren van christenen spuit met de dreiging: bekeer je binnen 48 uur tot de islam of anders vermoorden we je. Schaam je er niet voor, zo’n symboll te dragen en een christenhond te zijn. En als je erop aangekeken wordt of bespuugd, zoals iemand in Utrecht deze week – dan lijd je een piepklein mee met iedereen die om z’n geloof in Irak met de dood bedreigd wordt.

Dan blijven de vragen. Waarom die vliegtuigramp? Waarom die gruwelijke massamoorden? Wil God dáár de mensen doen inzien hoe ernstig de situatie is, zodat mensen zich tot God bekeren? Dat leidt toch veel eerder tot spot en afkeer, dan tot inkeer en geloof? Hoe kan Hij dat toelaten? Daar heb ik geen antwoorden op. En als ik wel een verklaring zou willen geven, klinkt het zo gauw goedkoop. Maar wat er allemaal in de wereld gebeurt in de afgelopen tijd, zet mij wel aan tot nadenken. En velen van jullie ook, merk ik. Daarom wil ik afsluiten met woorden van Jezus onze Heer. Die sprak Hij uit nadat iedereen geschokt was door twee ernstige rampen. Het is te lezen in Lukas 13 : 1 - 5. Luister maar.

1 Er waren op dat moment ook enkele mensen aanwezig die hem vertelden over de Galileeërs van wie Pilatus het bloed vermengd had met hun offers. 2 Hij zei tegen hen: ‘Denken jullie dat die Galileeërs grotere zondaars waren dan alle andere Galileeërs, omdat ze dat ondergaan hebben? 3 Zeker niet, zeg ik jullie, maar als jullie niet tot inkeer komen, zul je allemaal op dezelfde wijze omkomen. 4 Of die achttien die stierven doordat de

Siloamtoren op hen viel – denken jullie dat zij schuldiger waren dan alle andere mensen die in Jeruzalem wonen? 5 Zeker niet, zeg ik jullie, maar als jullie niet tot inkeer komen, zul je allemaal net zo sterven als zij.’

Een leeuw heeft gebruld – wie zou er niet vrezen?God, de HERE, heeft gesproken, - wie zou er niet profeteren? AMEN

Amos 3:1-8 LITURGIE

Votum + ZegengroetAntwoordlied: Psalm 75 : 1, 4, 6

Wet: + Psalm 2 : 1 + 4GebedSchriftlezing: Amos 1 : 1 + 2 en 2 : 6 - 16 Zingen: Psalm 94 : 2, 6, 9Preek over KOMEN RAMPEN EN ONHEIL BIJ GOD VANDAAN?Amenlied: Psalm 18 : 4 + 5 / Psalm 38 : 1, 7, 8, 10, 11

Geloofsbelijdenis: Artikel 13 Nederlandse Geloofsbelijdenis + Liedboek 285 : 1 + 2DankgebedKollekteSlotzang: Gezang 111 : 1 + 2 (‘Jezus leeft in eeuwigheid’) / Liedboek 285 : 1 + 2Zegen