Brussel, 25 november 2016 · Turkije, Spanje en Frankrijk maar ook Polen, Roemenië, Bulgarije,...

Solidariteit in Diversiteit

DieGemeGDiversiteit en Gemeenschapsvorming

Superdiverssamenleven,desocialecohesievoorbij

Brussel,25november2016

Solidariteitinsuperdiversiteit

conclusiesuithetonderzoek

StijnOosterlynck,NickSchuermans,JokeVandenabeele,MaartenLoopmansenDieGem

onderzoeksteam

DieGem Valorisatieconferentie

24/11/2016

InhetVlaamseGewestleefdenbegin2013bijna1,2miljoenmensenvanbuitenlandse herkomst.Datis18%vandebevolking.Datiseentoenamemet200.000indevoorbije5jaar.(Noppe,2015)

IndetoptienvandeherkomstlandennietmeeralleenNederland,Marokko,Turkije,SpanjeenFrankrijkmaarookPolen,Roemenië,Bulgarije,IrakenIndia.

Sprakenwevroegernogoveretnischeminderhedenmeteenwelomschrevenprofiel,danmoetenwehetnuhebbenovereen‘superdiversiteit’aanherkomstlanden,motievenenburgerschapsstatuten.(cfr.Vertovec,2007)


24/11/2016

OmgangmetdiversiteitgroteuitdagingvoorVlaamsesamenleving

Sociaaleconomischepositievanpersonenvanbuitenlandseherkomst– vooralniet-EU– veelslechter.Werkloosheidbijpersonenvanniet-EU-herkomstvierkeerhoger.

Erisdiscriminatieophuisvestingsmarkt.Bv.bijéénopdriegevallenopGentsehuurmarktiserdiscriminatiebijpersonenmetvreemdenaam(offysiekebeperking)(onderzoekUGent).

Middenveldverenigingenzijnzeldenafspiegelingvandiversiteitvansamenleving.


24/11/2016

OmgangmetdiversiteitgroteuitdagingvoorVlaamsesamenleving

Burgerslieversolidairmetouderen,arbeidsongeschiktenenwerklozendanmetimmigranten(VanOorschot,2006).

Bewonersvanetnischgemengdebuurtentrekkenzichteruguithunleefomgeving(Putnam,2007).


24/11/2016

Solidariteitindiversiteit?

• solidariteitbeperktzichvaaktoteigenculturelegroep…• …maarsuperdiversesamenleving

heeftnoodaansolidariteitdieculturelegrenzenoverstijgt

• ommogelijkheiddaarvanteverkennennadenkenwaarhuidigeorganisatievansolidariteitvandaankomt


24/11/2016

‘Nationalisering’vansolidariteit

• Solidariteit?Hetdelenenherverdelenvanmiddelenopbasisvangevoelvanlotsverbondenheidenloyauteitaangroep.

• 20ste eeuw:lotsverbondenheidenloyauteitnationaalgeorganiseerd- nationalewelvaartstaat- maargebaseerdopculturelehomogeniteit(strevennaaréénland,één

cultuur– dusgedeeldewaardenennormen)

- …engedeeldverleden(doorgegevenvangeneratieopgeneratie)


24/11/2016

Solidariteitvandaag?• vandaag:toegenomenmobiliteit,migratieendiversiteit

steltnationaleorganisatievansolidariteitinvraag- cultureleheterogeniteit:éénland,één

cultuur,gedeeldewaardenennormensteedsmeerproblematisch

- geengedeeldverleden– continuïteitdoorbroken

- bemoeilijktomdatsociaaleconomischeongelijkheidenverkleuringsamenvallen–twijfelofweelkaarietstezeggenoftebiedenhebben?


24/11/2016

Solidariteit:hierennu• mogelijkeoplossing:diversiteitverlagenomsolidariteit

(inhomogeniteit)teonderhouden• optie1:assimilatie,vaakonderdruk(uitsluitend)• optie2:onderhandelenvannieuwe‘wij’(insluitend)

• Optie1:assimilatieisinstedenzowelonmogelijkalsonwenselijk(steedsminderculturelemeerderheid)

• Optie2:miktoplangetermijn,terwijlmigratiedoorgaatenmeerdiverswordt

• Verkennenvanderdeoptie:focusopminimalewatwedelen,plaatsdiewenugebruiken(publiekeruimte,werkvloer,school,woonomgeving,etc.)


24/11/2016

Solidariteit:hierennu• kunnenwevanuitgedeeldeverantwoordelijkheid

voorplaatsnieuwevormenvansolidariteitinsuperdiversiteitontwikkelen?

• focusophier(gedeelde ruimte)ennu(wat mensendoen)inplaatsvanverledenencultuurdiezevaaknietdelen• ontstaaterlotsverbondenheidenloyauteitdiemensen

aanzettotdelen?


24/11/2016

Solidariteitkanjeleren

• hoesolidariteitindiversiteitleren?

- verwervenvaninterculturelekennisenvaardigheden(kwalificatie)

- deelwordenvaneengroep(socialisatie)- eigenaannamesenevidentiesinvraaggesteldzien

(subjectificatie)


24/11/2016

31gevalstudies

waarinweomstandighedenonderzochtenwaarinnieuwevormenvansolidariteitindiversiteitontstaanopplaatsenwaarwewerken,wonen,

levenenvrijetijdbesteden

retrospectief&actieonderzoek

1- Noodaantransformatie

- Vanuit dominantsociale cohesie en sociaalkapitaal benadering veronderstelt solidariteitintegratie inbestaande sociale groep ofsamenleving

- Maar…wij stellen vastdat solidariteit indiversiteit vaak transformatie vanbestaandesociale structuren vereist

- Vergt herdenken vanrol vanprofessional


24/11/2016

- Voorbeelden:- MaterDei:diversiteit leerlingen inpassen inbestaande schoolmodel of

schoolmodel herdenken

- ChiroinBrussel:toeleiden naar jeugdbeweging ofjeugdbewegingsmodelherdenken

- Herdenken opalle dimensies burgerschap (erkenning,herverdeling enrepresentatie)niet eenvoudig

1- Noodaantransformatie

2– Bronnenvansolidariteit

• Vier potentiële bronnen omsolidariteit indiversiteit metnieuwkomers en mensen metmigratieachtergrond tegenereren :

• ontmoeting organiseren (sociale mix)

• assimileren ingedeelde normen en waarden (neo-assimilatie)

• nieuwe groepen integreren inarbeidsverdeling ofprojecten (onderlinge afhankelijkheid uitbreiden)

• gezamenlijke strijd aangaan

Beleidsmakers kiezen overwegend voor sociale mixen neo-assimilationistische strategieën.


24/11/2016

• Onderzoek toont potentieel vanstrijd en onderlinge afhankelijkheidals bronnen vansolidariteit indiversiteit aan

• Voorbeelden- sterke onderlinge afhankelijkheid opwerkplaats leidt totpragmatischeopstelling tovdiversiteit – bv.TowerAutomotive (wel gecombineerd metstrikte anti-

discriminatiebeleid en nabijheidspolitiek vakbond)

- gedeelde strijd – MovementX(strijd voorgelijke rechten gebaseerd opgedeeld burgerschap)



24/11/2016

• toch zijn gedeelde waarden en normen en ontmoetingbelangrijke bronnen vansolidariteit indiversiteit …maarruimte voor onderhandeling iscruciaal• voorbeeld:sociaal economie projectTorekes ofSystemDalsplatformvoor filmsgemaakt doorstedelijke jongeren

• bovendien leidt strijd vaak totsterke normen(hoogdrempelig)en laat onderlinge afhankelijkheid nietaltijd ruimte voor onderhandeling• voorbeeld:bijdrage aan strijd voor huisvesting bij Leeggoeden TowerAutomotiveals subcontractor



24/11/2016

3– pedagogievansolidariteit• dominantperspectief opleren iskwalificatie:

bepaalde vaardigheden en kennis aanleren ommetsuperdiversiteit te kunnen omgaan

• andere vormen vanleren vaak verwaarloosd inmainstreamdiversiteitsstrategieën,maar(minstens)evenbelangrijk:

- gesocialiseerd worden doorsamen te zijn en samenactiviteiten te doen – leren overdiversiteit terwijl jedeelwordt vaneen diversegroep

ervaring dat etnisch-culturele kenmerken geen vastecategorieën ofonoverschrijdbare grenzen zijn

voorbeeld:samen spelen injeugdbeweging – ChiroBrussel


24/11/2016

• subjectificatie:nieuw subjectworden dooruitgedaagdte worden inwie jebenten welke plaats andere inwereld heeft

voorbeeld:watisbijdrage incollectief huisvestingsprojectLeeggoed

• professionalsspelen ambigue role:vaak nodig omdiversegemeenschap te creëren en behouden,maarzijn zelf niet neutraal en hebben macht

voorbeeld: solidariteit georganiseerd rond loyauteit tegenoverprofessionalinSledderlo en vragen opbouwwerker tav

CollectActif

3– pedagogievansolidariteit


24/11/2016

4– Burgerschapalspraktijk• veel nieuwkomers en migranten worden niet als volwaardige

burgersbehandeld• geen volledige burgerrechten

• blijven vaak tweederangsburgers,zelfs als ze volledige burgerrechtenhebben

• wanneer burgerschap als statuut niet verhoopte toegang totsolidariteit geeft,wordt vaak uitgeweken naar praktijken vanburgerschap omsolidariteit indiversiteit te genereren

Voorbeeld:sanspapiersdievoedsel verdelen onder asielzoekers(CollectActif)en platformbieden aan gestigmatiseerde migrantenjongeren (SystemD)


24/11/2016

4– Burgerschapalspraktijk• burgerschap gaat over‘publiek

maken’(letterlijk en figuurlijk)vankwesties (herverdeling,vertegenwoordiging en erkenning)

• vereist creëren vanpodium,dusorganisatie vanplaats en nemen vangedeelde verantwoordelijkheiddaarvoor belangrijk

voorbeeld:informele ruimte voorburgerschapspraktijken rond keukeninvluchtelingkamp inMaximiliaanpark(CollectActif)en veilige ruimtes inburgerrechtenorganisatie MovementX


24/11/2016

Conclusie• toenemendeetnisch-culturelediversiteit

samenlevingsteltnationaleorganisatiesolidariteitinvraag

• vanculturelehomogeniteitengedeeldverledennaarsolidariteitgenererenuitopnemenvangedeeldeverantwoordelijkheidvoorplaatsendiewedelen

• solidariteitindiversiteitkanjeleren,maaropverschillendemanieren


24/11/2016

Totslot….Hefbomenvoorsolidairepraktijkenindiversiteit





Expliciterenvanonderliggendepraktijklogica’sdiehierennu

bijdragentotsolidariteitindiversiteit

Waarombewerkstelligeneenwelbepaaldesettingen(eenreeks)vanhandeling(en)solidariteitindiversiteit?



Solidariteitinsuperdiversiteit….

… GEENblauwdruk(plannen,implementerenenevalueren)

….steltzich VOORTDUREND(doelenEN dewegdaarnaartoe)

….vermogenomteoordelenoverwathierennuWENSELIJK is

• competenties• grondhouding• verhoudentotdepolitiek-maatschappelijkecontext



http://www.solidariteitdiversiteit.be/praktijkenbank


DieGemeGDiversiteit en Gemeenschapsvorminghttp://www.solidariteitdiversiteit.be/kwesties


DieGemeGDiversiteit en Gemeenschapsvorminghttp://www.solidariteitdiversiteit.be/toolbox

Brussel, 25 november 2016 · Turkije, Spanje en Frankrijk maar ook Polen, Roemenië, Bulgarije,...

Documents

Transcript of Brussel, 25 november 2016 · Turkije, Spanje en Frankrijk maar ook Polen, Roemenië, Bulgarije,...