Vraag 5Welke rol speelde de Japanse kunst in de Westerse kunst van de latere 19de eeuw?In Japanse kunst was een soort ongekunstelde argeloosheid wordt dit met grote vakbekwaamheid tot stand gebracht. Dit verbijsterde Europese kunstenaars.Japanse prenten hebben de ontwikkeling van de westerse kunst in de tweede helft van de negentiende eeuw beïnvloedt.Dit kwam toen pas, omdat toen de grenzen waren opengesteld. De prenten uit Japan vormden een bron waardoor schilders zich konden bevrijden van de klassieke traditie, het gezag van de oude meesters en nieuwe kunstopvattingen, waardoor ze nieuwe zienswijzen konden ontwikkelen.Volgens Degas waren de prenten een manier om de ‘vorm te zien’. Kunstenaars probeerde Japanse kunst echt te begrijpen. Het brak definitief met de regels van de klassieke vormentaal. Eenvoudige ruimte, loslaten ruimteperspectief. In vrolijke kleuren kon er werk gemaakt worden. Techniek van blokken hoge oplage veel verspreiding. Speciale prenten in Japan gemaakt voor de westerse wereld. Westerse verzamelaars legden verzamelingen aan.

Wat bewonderen kunstenaars in Japanse prenten?De ongekunstelde argeloosheid die met grote vakbekwaamheid tot stand werd gebracht. De nadruk lag op het toevallige moment, groepen zijn informeel en normale houdingen. Maar soms werd er ook verwezen naar een ander niveau van artistieke realiteit.Het lijkt allemaal toevallig, maar dat is maar schijn.

Waarin verschilt het negentiende eeuwse japonisme van de achttiende eeuwse Chinoiserie?Chinoiserie was in wezen een kunst van het exotische en fantastische geweest. Een van elegante grilligheid en verfijnde maskerade. Er werd in Europa geen enkele poging gedaan om de Chinese kunst of de principes waarop zij berustte te begrijpen. Het was niet om er van te leren. In de belangstelling voor de Japanse kunst lag dit anders. Ze voelden zich erdoor bevrijdt, ze zagen hoe het ook anders kan. Het werd gezien als kunst. Het is onder ogen van de kunstenaars gekomen. Het was serieus onderzoek, studiemateriaal.

Een nieuw verschijnsel was het primitivisme, het verwerken van invloeden van kunst van zogenaamde primitieve volken in de Westerse kunst. Hoe manifesteert zich dat? Hoe wordt er in het Westen tegen deze zogenaamde primitieven aangekeken?Er werd gezocht naar de oprechtheid en zuiverheid van eenvoudige, onbedorven mensen die niet door de beschaving en het moderne stadsleven waren aangetast.Sinds het classicisme hield men zich bezig met mythen over de primitieve mens. Gauguin ging op zoek naar de ‘edele wilde’ en keerde Europa de rug toe. Dit waren Romantische ideeën. Gauguin ging wonen op Tahiti.Hij had een tekening gemaakt van een Tihatiaanse vrouw, een naakt. Daarna voelde hij zich gedwongen om ‘dit naakt te doordringen met inheems gevoel, traditie en karkater’ en voegde rood en geel toe. Ook voegde hij paars toe in de achtergrond, om ‘verschrikking’ op te roepen.Dus: inheems gevoel, traditie en karakter; verschrikking, zuiverheid. Zo werd er aangekeken tegen de ‘primitieve volken’. Door Wereldtentoonstellingen, reizen, kolonies, artefacten in etnografische musea meer aandacht.Kunststromingen + losse kunstenaars hadden er belangstelling voor. Eerst vanuit een superioriteitsgevoel, Romantiek exotisme, fantasie. Uiteindelijk een inspiratiebron om het eenvoudige pure gevoelsleven uit te drukken

Vraag 6Architecten en ingenieus waren in de negentiende eeuw actief betrokken bij architecturprojecten, maar meestal van zeer verschillende aard. Zoek twee voorbeelden van beide soorten projecten, en toets ze aan de volgende vragen:

- Theater aan de Gendarmenmarkt, Berlijn – Karl Friedrich Schinkel- Trinitiy Church, New York – Richard Upjohn

- Opera Garnier

- Crystal Palace, Londen – Joseph Paxton- Brooklyn Bridge, New York – John A. Roebling

Welke taken waren voor de architect en welke voor de ingenieur?De architect zorgt voornamelijk voor het uiterlijk van een gebouw, voor het ontwerp. Een ingenieur zorgt ervoor dat het gebouw blijft staan, onder elke omstandigheid, voor de constructie.

Wat was het verschil in waardering, en wat voor reden kun je daarvoor aangeven?De architectuur werd gewaardeerd, het waren stijlen die herkenbaar waren. Ook al moest het vernieuwend zijn, er waren altijd wel onderdelen ‘gejat’ van een andere stijl. De ingenieurs hadden een grotere afstand. Het Crystal Palace werd bijvoorbeeld niet als architectuur beschouwd. Het was opgebouwd uit losse ‘pref-fab’ onderdelen. Hierdoor waren er minder geschoolde arbeidskrachten nodig. Het was ook alleen voor het eenmalige gebruik gemaakt.

Werd de vraag naar eigentijdse architectuur in eigentijdse stijl uiteindelijk vervuld? Geef voorbeelden.In eerste instantie bleef men stijlen kopiëren. Ze hergebruikten Griekse zuilen, Romeinse, Romaanse, gotische en Italiaanse Renaissance onderdelen. Dit was bijvoorbeeld zo in het theater aan de Gendarmenmarkt van Schinkel.Het Crystal Palace was wel een vernieuwend gebouw. Net zoals de wolkenkrabbers die waren ontstaan. Hele nieuwe gebouwen met nieuwe materialen en technieken. Skeletconstructies, metalen geraamtes allemaal nieuw. Dus uiteindelijk werd de vraag naar eigentijdse architectuur vervult. Elke stijl die gekozen werd hing samen met de functie van het gebouw eigen tijd.

Geef twee voorbeelden van negentiende eeuwse architectuur waarin bouwkunst en ingenieurskunst uiteindelijk samenkomen- Guaranty Building, Buffalo, New York – Louis H. Sullivan

- Tacoma Building, Chicago – Holabird Roch

La BrousteGalleria del Umbertuno