LOGISTIEK H2

Week 1

7S Model van McKinsey (systemen, sleutelvaardigheden, skills)Systemen Procedures en werkinstructies. Soms sleutelvaardigheden en skills hierin moeten ze uitblinken. Bijv. bol.com heeft belangrijke skills.

Bij logistiek gaat het om:Grip houden op goederenstroom waarbij het zo efficiënt mogelijk voldoen aan de afnemerswens het uitgangspunt vormt. Logistiek vind je overal, bij elk bedrijf.

Logistiek in NederlandLogistiek management – het zo beheersen van de goederen- en daarmee verbonden informatiestromen dat tegen optimale kosten aan de wensen van de afnemers kan worden voldaan.Supply chain management - een principe waarbij door middel van het verbeteren van processen en samenwerking met leveranciers en afnemers een betere functionaliteit van het deelnemende bedrijf in de keten ontstaat.

Logistiek management = supply chain management

Nederlandse overheid & bedrijfsleven hebben handen ineen geslagen en een Topinstituut voor de logistiek opgericht, waarbij studies een actueel overzicht van trends op logistiek terrein weergeven. (Dutch Institute for Advanced Logistics)

Wereldwijde ontwikkelingen bieden het Nederlandse bedrijfsleven samen met kennisinstituten kansen om de sterke positie in logistiek en supply chains verder te verbeteren. Het succes van iedere onderneming valt met de effectiviteit en efficiency van logistiek. Hierbij is innovatie van groot belang. In Nederland is de concurrentiepositie duidelijke verslechterd door het gebrek aan innovatiekracht.

Het logistieke proces is de afgelopen jaren steeds ingewikkelder en internationaler geworden, maar door in te zetten op het besturen, beheersen en ontwerpen van dynamische en soms virtuele logistieke ketens en netwerken (ketenregie- en configuratieactiviteiten), kun je in Europa een unieke positie in Europa meenemen.

Een uitgebreide formulering van logistiek:Logistiek omvat de organisatie, de planning, de besturing en de uitvoering van de goederenstroom vanaf de ontwikkeling en inkoop via productie en distributie naar de eindafnemer, inclusief de retourstromen. Het doel is om tegen lage kosten en kapitaalgebruik te voldoen aan de behoeften van de markt, teneinde een langdurige relatie met de klant op te bouwen.

GeschiedenisLogistiek is ontstaan vanuit de eerste wereldoorlog. Het op tijd aanwezig zijn van levensmiddelen en munitie aan het front was namelijk van doorslaggevend belang voor een overwinning. Hierbij ging het vooral om doeltreffendheid of effectiviteit! In combinatie met efficiency en de recessie rond 1930 werd het bedrijfsleven (ongewild) betrokken bij logistieke processen vanuit het leger.Vroeger was efficiency voldoende voor een goede bedrijfsvoering. Goedkoper maken staat centraalbij efficiency. Het moest goedkoper en daarom werden steeds meer grotere series geproduceerd.Omdat dit weer lange levertijden veroorzaakte kwam er behoefte aan betere logistiek op gang. Dit lukte pas echt door de komst van Japanse producten in de jaren zestig.

1

LOGISTIEK H2

Logistieke methoden zijn niet alleen voor fysieke goederen te gebruiken, maar dienstverleners en non-profitorganisaties kunnen er eveneens hun voorbeeld mee doen. Bij logistiek wordt gebruikgemaakt van drie stromingen. De goederenstroom is het primaire proces.De goederenstroom genereert de geldstroom naar het bedrijf. Aan de goederenstroom zit degegevensstroom gekoppeld. Alleen als alle stromingen optimaal zijn, leidt dit tot verbetering enkansen voor het bedrijf.

Logistieke deeltrajectenEen organisatie wordt vaak beschouwt als een black box: goederen in de organisatie worden verwerkt tot meer waardevollere goederen (fysieke stroom). Hierbij wordt alleen gekeken naar de invoer en uitvoer van het proces. Details worden achterwege gelaten. Stapsgewijs kan een organisatie nu verder worden ontleed in subsystemen: eenheden in het systeem die op zichzelf kunnen worden beschouwd zonder het overzicht op het totaal te verliezen.

Logistiek eerst: Je had 2 groepen. Groep 1 was material management en op het moment dat je producten hebt gemaakt tot en met het sluizen naar de klant toe is groep 2 fysieke distributie.Deze ontleding noemt je ook wel inzoomen op het systeem. Daarbij is het gemakkelijk om de totale goederenstroom onder te verdelen in twee trajecten: Traject material management – omvat het geheel van activiteiten dat wordt ontplooid om de

grondstoffen- en halffabricatenstromen en de daarmee gepaard gaande gegevensstromen zo efficiënt mogelijk naar en door het productieproces te voeren, alsmede de werkzaamheden die worden verricht om een zo efficiënt mogelijke benutting van het productieapparaat te bewerkstelligen.

Traject physical distribution management – houdt zich bezig met de goederenstromen en de ermee verbonden gegevensstromen die beginnen aan einde van het productieproces en eindigen bij consument.

Business logistics = verzamelnaam voor alle activiteiten die worden uitgevoerd om de ingaande en uitgaande goederenstromen te beheersen (= bedrijfslogistiek, logistiek management, etc.).

2

LOGISTIEK H2

Material en physical management verder uitgewerkt:Fysieke distributie dit was het tweede grote gedeelte van logistiek. Dit was eigenlijk heel simpel.Het material management systeem van vroeger. Dit wordt gekenmerkt door het vinden van een balans in de 4 subsystemen.

Material management/productielogistiek Fysieke distributie/distributielogistiekSubsystemen Subsystemen1. Inkoop, aanvoerlogistiek, verwerving 1. Voorraadbeheer gereed product2. Voorraadbeheer grondstoffen, hulpmaterialen, halffabricaten

2. Problematiek rond en binnen magazijnen en depots

3. Productieplanning en besturing van uitvoering van die plannen

3. Transport

4. Materials handling

Logistiek management is tegenwoordig:Het zo beheersen van de goederen en daarmee verbonden informatiestromen dat tegen optimale kosten aan de wensen van de afnemers kan worden voldaan. (Het is oorspronkelijk een defensie term) Hoe regel je de logistiek slim. Uiteindelijk moet je leveren wanneer de klant het wil en hoe de klant het wil. Het moet dus niet te duur zijn en de klant moet tevreden zijn.

Logistiek NU: Logistieke deeltrajecten van 2 naar 3 stuks 2 hoofdgebieden is te weinig. Dus het werden er 3. Er is ook een stroom terug. Als een consument zijn product heeft gebruikt, of het is kapot, dan kan het terug naar de input kant om de grondstoffen nog een keer gebruiken

3

LOGISTIEK H2

Logistiek nu binnen één bedrijf Integrale goederenstroombesturing: nu 4 deelgebieden

Deze 4 kennen!!1= Physical supply (inkoop aanvoerlogistie) 2= material management (productielogistiek) 3= physical distribution (distributielogistiek)4 = reverse logistics is de 4de stroom, dus het recycelen, die is er dus bijgekomen

Inkoop en reserve logisticsInkooplogistiek is het beheersen van de gegevensstromen en goederenstromen vanaf(oer)producenten van halffabricaten en grondstoffen tot het productieproces. Dit proces kanook worden aangeduid als aanvoerlogistiek.Reserve logistics zijn de retourstromen van gebruikte verpakkingsmaterialen en producten.De verschillen tussen distributielogistiek, material management en reserve logistics zijn dat hetbij distributielogistiek gaat om het afleveren van het product zoals met de afnemer isovereengekomen. Voor dit proces krijg je eerst te maken met material management waarbij hetgaat om ondersteunen en plannen van de goederenstroom van het begin tot het eind. Reservelogistics is gericht op de retourstroom van gebruikte producten en verpakkingen.Buiten deze 3 deelsystemen is er ook een vierde systeem en dat is de productielogistiek.

Logistiek in de productieomgeving Orderdoorlooptijd is de tijd die een producent nodig heeft om een product aan de wensen van deklant te laten voldoen. Verschilt per organisatie en groeit naarmate de klant meer specifieke aanpassingen aan het product wenst. Daarnaast is er een grens aan de leveringscapaciteit, gezien de beperkte middelen die voorhanden zijn. Verschil tussen handelsondernemingen en productieondernemingen:Handels- / distributieondernemingen Productieondernemingen Laat een product voor wat het is Wijzigingen in producten makenForm, fit en function ondergaan geen wijzigingen Form, fit en function ondergaan veel wijzigingenDivergente stromen Convergente goederenstroomUit één enkele grondstof worden veel eindproducten gemaakt.

Producten bestaan uit veel onderdelen

Bij productieondernemingen is een uitgebreide planning onmisbaar! Hierbij is het leveren van producten ‘just in time’ erg handig. Daarmee wordt bedoeld dat producten pas geleverd worden, als dat echt nodig is. Lange tijd was men namelijk geneigd om de bezettingsgraad van kapitaalintensieve machines te maximaliseren (goedkoper). Echter, dat leverde problemen met de tussenvoorraden op. Deze werden heel groot en dat kostte veel meer rente, ruimte en risico.

4

LOGISTIEK H2

Logistiek in een distributieomgeving Artikelgroepen ontstaan door het clusteren van artikelen op basis van gemeenschappelijke logistiekekenmerken. Deze brengen geen of enkele wijzigingen aan in de fysieke vorm van het product. Taak om op de juiste tijd en juiste plaats te zorgen voor de distributie van een product. Uitgangspunt daarbij is de wens van de klant. Dingen waarover nagedacht moet worden zijn: Artikelgroepen Landelijke of regionale bevoorradingspunten Transport in eigen beheer of uitbesteden Inrichting van winkel, schapindeling en het vulproces.

Logistiek in dienstverlening Je hebt productiemiddelen, klanten (met steeds meer eisen) en natuurlijk risico’s. Echter, hoe voldoe je nu aan de vraag van de klant? Logistiek in de dienstverlening heeft daarbij te maken met:Organisatie, planning, besturing en resultaat.

Logistiek is een eigen gebied in een organisatie er is een logistiek manager aanwezig. Altijd een directie die bezig is met strategie. De rest van de organisatie voert dit uit. Logistiek moet rekening houden met de externe logistieke doelstellingen en interne logistieke doelstellingen- Externe kant wat wil de klant of consument? Wanneer wil hij producten, aantallen, verpakkingen- Interne kant intern kijken naar wat de klant wil, kan je dat waarmaken, en wat kost dat?Het moet een afweging maken tussen wat de klant wil en wat kan je realiseren waarbij de kosten ook een rol spelen.

Integraal Logistiek Concept:Het ontwerp van de gewenste inrichting van de logistieke functie in een organisatie. Hierin wordt beschreven hoe de goederen-, geld- en gegevensstromen op elkaar worden afgestemd. Het ontwikkelen van het logistiek concept heeft drie functies:1. De ontwikkeling van een daadwerkelijk integrale visie op de besturing van de goederenstroom2. Het bieden van een raamwerk voor een gecoördineerd actieplan3. Het creëren van een sterk logistiek bewustzijn binnen het gehele bedrijf

In het logistieke concept wordt onderscheid gemaakt tussen externe doelstellingen (waarom?) en interne doelstellingen (hoe?).

5

LOGISTIEK H2

Dus je rekening houden met de interne kant en de externe kant. Uiteindelijk moet je regelen: - Fysieke inrichting hoe ga je voor de 4 elementen van de logistiek nu de fysieke inrichting regelen? Het is letterlijk. Hoeveel gebouwen heb je nodig, waar zet je machines neer? Dit is de productieomgeving en je magazijn. - Beheersen en aansturen hoe functioneert het goed, de wijze waarop de primaire processen worden aangestuurd en bewaakt.- Informatievoorziening welk automatiseringssysteem heb je nodig (S.A.P leverancier)- Personele organisatie Effectieve coördinatie tussen logistiek en andere functies worden geraliseer? Wat is de leeftijd, achtergrond, opleiding

4 elementen van een integraal logistiek concept: Grondvorm -> Besturingssysteem -> Informatiesysteem -> Personele organisatie Uiteindelijk logistieke prestatie-indicatoren dus: is de klant tevreden? Hoe goed doe je het?

Integraal logistiek concept: Logistieke doelstellingen Het organiseren van de logistiek bestaat uit verschillende beslissingen. De wensen van de klant zijn belangrijk, ook de kosten.

Logistieke performance – de mate waarin externe en interne doelstellingen worden gerealiseerd. Het organiseren van de logistiek bestaat uit verschillende beslissingen. Consistentie tussen de afzonderlijke beslissingen is cruciaal… Iedere afzonderlijke beslissing heeft een eigen doelstelling. Daarnaast worden bij beslissing twee en drie logistieke prestatie-indicatoren ingebouwd.

!!4 doelen van logisiekDe doel van logistiek is om de doorlooptijd te verkorten, de leveringsbetrouwbaarheid te verbeteren, de flexibiliteit te verhogen en de integrale kosten te verlagen! Daarbij beïnvloedt de leveringsbetrouwbaarheid de tevredenheid van de klant het meest direct.

6

LOGISTIEK H2

Logistieke grondvorm Een model dat de structuur van een fysieke goederenstroom weergeeft in een bepaalde organisatie.Soorten grondvormen:1. Pijplijn. De meeste voorkomende vorm, een ononderbroken proces.2. Keten. Wanneer er in een pijplijn een breuk voorkomt.3. Shared resource. Gemeenschappelijke capaciteitsbron van twee verschillendeproduct-marktcombinaties.4. Convergentie. Input uit verschillende toeleveringsprocessen5. Divergentie, Wanneer er verschillende processen

Logistiek raamwerkKlantenorderontkoppelpunt (KOOP) geeft aan hoe ver een klantenorder doordringt in het proces.Hoe ver is de voorraad stroomafwaarts of -opwaarts?Wanneer de voorraad dicht bij de klant gehouden wordt heet dit stroomafwaarts. Wanneer devoorraad dus dichtbij de bron wordt gehouden is er sprake van stroomopwaarts.

Afkomstig van Philips: Hoekstra en Romme - Ergens in het totstandkomingsproces wordt het product/de dienst overgedragen aan de klant = het KOOP

- Product/dienst en klant worden aan elkaar gekoppeld - Met klant bedoelen we dan de betalende consument

- Het proces tussen producten en eindklant/consument bevat 5 mogelijke KOOPs waaruit een producten/handelsbedrijf kan kiezen

Groothandels zijn bezig met processen (opslag en verkrijgen van voorraard) Daarbuiten heb je een klant die iets wil, en die geeft een order. Op dat punt wordt het proces gekoppeld en daar is dus het klant order ontkoppelpunt. Op 5 verschillende momenten kunnen de processen samenkomen en dan wordt het gekoppeld.

!!Definitie KOOP:Het KlantOrderOntkoppelPunt is het punt dat aangeeft hoe ver (stroomopwaarts in een bedrijfskolom) een klantenorder doordringt in het productie- of distributieproces van de aanbieder van een product of dienst- Het KOOP is het punt tot waar een klantenorder in de stroom binnendringt

Het gaat dus om:Hoeveel invloed heeft een klant nu eigenlijk op het maken van een product.

Toch is er sprake van een OntkoppelPunt - Het ontkoppelpunt ontkoppelt namelijk de op de klant gerichte activiteiten van de overige activiteiten

Hoe zit dat dan?Op het punt waar product en klant aan elkaar worden gekoppeld veranderen de activiteiten van de producent drastisch:

- Vóór het KOOP zijn de activiteiten niet klantgericht - Na het KOOP zijn de activiteiten wel klantgericht

7

LOGISTIEK H2

- De door de klant geaccepteerde levertijd bepaalt mede waar het KOOP ligt (hier komt dus het belang van doorlooptijden weer te voorschijn!)

- Activiteiten die niet binnen de levertijd kunnen plaatsvinden moeten dus vóór het KOOP worden uitgevoerd- Het bepalen van het KOOP is een strategische beslissing

Aan de linker kant de leveranciers. De producten stromen door de keten naar de consument toe. De kant van de leverancier noem je stroomopwaarts. De kant van de consument noem je stroomafwaarts. Het driehoekje is een voorraadpunt (met punt naar beneden) een plek waar voorraad ligt. De rechthoeken is het Internationale teken van het proces. Er zijn 5 punten (momenten) waarop het proces van het bedrijfsproces gekoppeld worden met de order van de klant. Momenten liggen vast

Bijv productie bedrijf. Directie bepaald welke koop gehanteerd wordt. Dit bepaald hoeveel invloed de klant heeft!!Je kan meerdere koops hebben in een bedrijf

Koop 1 Hele bedrijfskolom koopt spullen in en produceert en in magazijnen te hebben liggen, te transporteren. Deze is het meest uitgebreid. Maken voor lokale voorraad (de voorraad in winkels) Dit proces is dus heel lang voordat de klant gekoppeld wordt. Omdat het eerst in de winkel moet liggen voordat de klant kan beslissen of hij het wel of niet wil hebben. Als klant heb je geen invloed op het maak proces van de producent. Bijv. een pak koffie of groenten (consumentenproducten)

Koop 2 Bij koop 2 ga je meer stroomopwaarts. Als de directie kiest voor koop 2. Dan gaat het

8

LOGISTIEK H2

bedrijf maken voor centrale voorraad. Het ligt dus in een distributiecentrum. Heeft de klant invloed op het maakproces? Nee. Het ligt immers al in een groot magazijn (groothandel, fabrieksmagazijn) Bijv. bol.com daar ligt het allemaal al en medische apparatuur, duur installatiemateriaal.

Koop 3 niveau van productie. Een klantenorder wordt bekend in de productieomgeving. Het gaat om assembleren op order. JOU order zet de productie in gang. Op jou specificatie wordt een product geassembleerd. Assembleren = heel snel een product in elkaar zetten. Een computer assembleren is in 5min klaar. Een voorwaarde is dat er al voorwerk gedaan. Wat je vooraf in elkaar kon zetten is ook al gedaan. Het zijn modulaire producten. Halffabricaten zijn al klaar. Je doet dit op naam van een klant. Voorbeeld: Bril op sterkte een inbouwkeuken, eenvoudige auto's, standaard woonhuizen.

Koop 4 nog verder in het proces op het niveau inkoop. Alle grondstoffen en onderdelen zijn aanwezig. Het product moet vanaf 0 gemaakt worden voor een specifieke klant. Bij 4 heb je alle materialen en onderdelen en moet je bij 0 beginnen. Bij 3 heb je al halffabricaten en al voorwerk. Dit gaat dus sneller. Bij 4 duurt het langer. Koop 4 zijn bekende ontwerpen en heb je alles in huis. Bijv. keuken waar je uit 300 kleuren kan kiezen, dan duurt het langer omdat het unieke kleur is. Fabriek in Limburg van Smart startte de auto pas om het moment dat de order geplaatst werd. Bijv. vliegtuigen, röntgenapparatuur, laboratorium spullen, ketelbouw

Een auto:Koop 2 bij importeur en koop 1 bij de dealerFerrari laten maken is koop 4: ontwerp is er al!

Koop 5 is uniek trouwjurk, maatpak, heel duur jacht onder architectuur gebouwde huizen.

Alles wat je doet voordat de klantenorder bekend is doe je op voorspellingen of aannames. Dat gaat dus wel op basis van planningen. De meeste aannames zitten bij koop 1 er is dus al van alles ingekocht en geproduceerd. In de bedrijfskolom heb je al heel veel gedaan. Bij koop 5 heb je bijna nog niks gedaan voordat de klant komt omdat je niet weet wat de klant wil.

Vanaf de punten ga je klantspecifiek dingen doen. Bij koop 1 en 2 kan je niet meer zo veel productspecifiek doen. Je doet hier dus alles op basis van planningen!!(wel zorgen dat het niet beschadigd is) Bij 3, 4, 5 ken je de order en ga je dingen doen zoals de klant het wil. Bij 5 doe je dus het meest. Er zijn risico’s: problemen met klanten over de order, of er is een bedrag afgesproken maar de kosten vallen hoger uit of het duurt langer. Het is niet goed gemaakt of je stuurt het verkeerde naar een klant of het komt kapot aan. Voordat je een order hebt ook risico’s: het verkoopt niet dan moet je misschien vanalles weggooien.

9

LOGISTIEK H2

Logistieke besturingHet begrip voorwaartse koppeling houdt in dat er eerst wordt gepeild bij klanten voor erbeslissingen worden genomen.

De methoden voor push en pullDe pushmethode is eigenlijk het drukken van de goederen de keten in.De pullmethode (of terugkoppeling) is eigenlijk het tegenovergestelde. Pas wanneer een afnemereen product afneemt komt de stroom op gang (hier wordt eigenlijk getrokken aan de keten).

Twee mogelijkheden voor de aansturing van voorraadpuntenWanneer elk voorraadpunt apart wordt aangestuurd en het daarbij behorende productieproces ook,wordt dit de klassieke benadering genoemd. Wanneer alle voorraadpunten centraal wordenaangestuurd heet dit integrale benadering.

10

LOGISTIEK H2

Les 2 Voorraad

Voorraadbeheer in één voorraadpunt (binnen één bedrijf met één magazijn) Waarom voorraden? Bedrijven hebben voorraad om zich in te dekken tegen onzekerheden aan de inkoopkant en onzekerheden aan de verkoopkant. Als je zeker bent dat je op tijd geleverd krijgt hoef je geen voorraad te hebben, maar tegenwoordig is dit erg onzeker en daarom dek je je in. Aan de verkoopkant is het belangrijk voor je klanten, zeker vast klanten bestellen vaak hetzelfde maar er zal ook eens een moment zijn waarop hij iets anders wil. Dan wil je dit ook direct aan kunnen bieden.

Voorraden in één voorraadpunt kunnen ingedeeld worden volgens verschillende aspecten: - Het traject waar de voorraad in een bedrijf ligt (of beweegt) - De soorten voorraad (waarom liggen er voorraden en hoe zijn ze ontstaan? reden) - De berekende/theoretische voorraad (registraties in het computersysteem) - De normvoorraad-begrippen (randvoorwaarden)

1. Voorraad naar traject – Gaat over de plaats in de goederenstroom gerekend vanaf de bron tot de gebruiker; wordt gebruikt bij voorraadanalyses om te traceren waar de te hoge voorraadvorming zich voordoet. Het betreft de keten met vier schakels: leverancier, producent, groothandel en detailhandel. Onderscheid in:a. In bestellingb. In inspectiec. Grondstoffen (in magazijn)d. Inkoopdelen (in magazijn)e. Onderhanden werk (bewerking ondergaan) – van belang om te weten of het product zich

voor of na het KOOP bevindt, ivm het wel of geen order of klantenbestemming zijn.f. Gereed product (afgewerkt product) – van belang om te weten of het product zich voor of

na het KOOP bevindt, ivm het wel of geen order of klantenbestemming zijn.g. Pijplijnvoorraad – betreft goederen die onderweg zijn tussen twee of meer schakels.h. Filiaalvoorraad –heeft betrekking op goederen die wachten bij de detailhandel op een koperi. Retourgoederen – goederen die teruggezonden zijn

11

LOGISTIEK H2

2. Voorraad naar soort – is van belang voor commerciële activiteiten. Bestaat uit:a. Strategische voorraad – wordt aangelegd om grote veranderingen in de aanvoer op te

vangen van die goederen die voor de voortzetting van het productieproces van belang zijn.b. Speculatie – voorraden van essentiële grondstoffen en inkoopdelen die aangelegd worden

omdat men bang is voor onverwachte en vrij hevige verstoringen in de inkoopprijzen. c. Buffervoorraad – een hoeveelheid materiaal die wacht op verdere bewerking.d. Cyclusvoorraad – voorraad neemt geleidelijk af en wordt periodiek weer aangevuld,

wanneer orders worden ontvangen.e. Veiligheidsvoorraad – vormt een buffer tegen onzekerheden in de vraag of in de aanvoer,

gedurende de bevoorradingsdoorlooptijd. f. Seizoensvoorraad – de voorraad die wordt opgebouwd om aan de vraag gedurende

seizoensschommelingen te kunnen voldoen.g. Restant partij – voorraden van gerede producten die na afloop in de markt overblijven en

niet meer volgens het normale patroon verkocht kunnen worden. h. Incourant – grondstoffen of halffabricaten waarvan het onwaarschijnlijk is dat ze in

toekomstige productieprocessen verbruikt kunnen worden.i. Afgekeurd – voldoen niet aan eisen die gelden bij normaal gebruik; worden gerepareerd of

vernietigd.

De berekende/theoretische voorraad biedt houvast om de gegevens in administratieve zin vast te leggen in de computer/ Je kunt veel met deze kennis.

In computers staan geregistreerd: - Bestelde voorraad je hebt niks ontvangen en nog niet betaald (openstaande

12

LOGISTIEK H2

inkooporder)- (vrij) Beschikbare voorraad kun je alles mee doen, terugleveren of verkopen of weggeven- Gereserveerde voorraad Je hebt producten liggen die nog naar een klant moeten en die klant moet nog betalen (openstaande verkoop orders) Bestelde voorraad en de beschikbare voorraad is samen de economische voorraad omdat je al risico’s loopt. Technische of fysieke voorraad producten die je in het magazijn hebt, ziet ze en kan ze aanraken. Hieronder valt de beschikbare voorraad en de gereserveerde voorraad. Wie wil er iets over de fysieke voorraad weten? Financiële administratie: ze moeten weten wat er ligt. Ook de verkoper en directie die moeten hier iets over weten. Verzekeraars willen ook weten wat je in je magazijn hebt liggen. De accountant kom dan kijken (niet de verzekeraar zelf) en die tekent hier voor. Effectieve voorraad: Is de complete voorraad, hierover is de directie eindverantwoordelijk.

3. Theoretische voorraad – biedt houvast om de gegevens in administratieve zin vast te leggen in de computer. Onderscheid in:a. Technische voorraad – ook wel fysieke voorraad; omvat werkelijke hoeveelheid in het

magazijn aanwezige goederen.b. Bestelde voorraad – goederen waartegenover een bestelling bij een leverancier staat en die

nog niet opgenomen zijn in de magazijnvoorraad. c. Beschikbare voorraad – goederen waar, op dat moment, nog geen bestelling tegenover

staat.d. Gereserveerde voorraad – goederen waar een order van een klant tegenover staat.e. Economische voorraad – het bedrag waarover de onderneming een financieel risico loopt;

formule economische voorraad = technische voorraad + voorinkopen – voorverkopen.f. Fysieke voorraad - ook wel technische voorraad; omvat werkelijke hoeveelheid in het

magazijn aanwezige goederen.g. Effectieve voorraad – omvat de som van de fysieke voorraad en de bestelde voorraad. h. Veiligheidsvoorraad – de berekende voorraad die dient om het effect van afwijkingen tussen

de voorspelde vraag en het werkelijke verbruik op te vangen.i. Eindvoorraad – de voorraad waar de ondernemer uiteindelijk mee blijft zitten; ook wel risico

incourant genoemd. 4. Normvoorraad bestelgrootte – bestaat uit:

a. Voorraadnormb. Minimumc. Maximumd. Gemiddeldee. Maximale spreidingf. Vaste serieg. Veelvouden vanh. Laagste kosteni. Maandverbruik

Voorraadvorming in klassieke voorraadtheorie, in totale logistieke keten, dmv afzonderlijke voorraadpunten = voorraadbeheer vanuit één punt.Het bijsturen van de hoeveelheid voorraad zal afhangen van wat er in de markt gebeurd.

De voorraadkosten

13

LOGISTIEK H2

Logistiek: indirecte voorraadkosten. Kosten die samenhangen van hebben en niet hebben van voorraad. Directe voorraadkosten heb je niet mee te maken (wel bij inkoop). Dit kan je verdelen in 3 stukken

1. Bestelkosten:Bestelkosten zijn alle kosten die je maakt om goederen in te kopen naar je toe te halen en in opslag te nemen. Het stopt als de goederen in je magazijn liggen. Bijv. transport kosten, invoerrechten, salaris, mensen in het magazijn die goederen tellen: loon. Ook inspecties, aangifte bij ministerie etc, kwaliteitsinspecties etc om goederen te bestellen en vrij op voorraad te krijgen. Wil je het bestelproces optimaliseren moeten alle kosten transparant zijn.

2. Voorraadkosten:Kosten die je maakt omdat je die voorraad hebt. Geen voorraad: geen kostenDirecte kosten (investeringen)Indirecte Kosten: De 5 R-en:- Rentekosten : geld zit vast in voorraad, kan niet meer naar de bank en je mist de rentekosten. Als

je geld had moeten lenen, je moet rente betalen aan de bank.- Ruimtekosten: Kosten om magazijnen te hebben en te laten draaien- Risicokosten Risico van schade: preventieve verzekering kosten, brand, over datum- Reparatiekosten : Sleutelen om alsnog weer verkoopbaar te maken, eisen klant, nieuwe

technologie, vervangen chip - Restkosten : De paar die je nog over hebt bijv. weggooien.

3. Kosten nee-verkoop:Als je een klant hebt die iets van je wil, maar je hebt niks op voorraad. Klant wil nu korting dus dat kost je geld. Klant komt misschien niet meer terug. De kosten die je maakt hangt af van de Customer Service graad. Dit bepaald hoe vaak jij een klant teleur moet stellen. Servicegraag van 90%, moet je 10% teleurstellen, is dus 1 op de 10. Als je het beter wil doen moet je meer voorraad hebben. 95% 1 op 20, maar je hebt meer voorraad dus dat kost meer. Uitleverpercentage bij Plieger 1 op 50 klanten stellen ze teleur.

Bestellen van goederen Voor het beheersen voor voorraden zijn er bestelmethoden ontwikkeld. Je hebt verschillende bestelmomenten en bestelgrootte. Er is onderscheid in vaste en variabele bestel momenten en bestelgrootte. Er zijn 4 internationale bestelmethoden. Is altijd een combinatie van wanneer en hoeveel bestel je. - Vaak B2B bestellingen en leveringen Je kunt te maken hebben

met: s = vaste bestelfrequentie

(vast moment van

14

LOGISTIEK H2

bestellen)B = variabele bestelfrequentie (variabel moment in de tijd, moment weet je niet) Q = vaste bestelhoeveelheid S= variabele bestelhoeveelheid

15

LOGISTIEK H2

BQ-bestelmothodeB (variabel moment in de tijd)Q (vast aantal)B in de tekening is bestelgrens(50). Vaste aantal is bijv. 100. De rode lijn staat voor de voorraad in het magazijn. Iedere dag neemt de voorraad af, totdat je onder de 50 stuks gaat. Als de economische voorraad beneden B komt dan actie nodig. BQ systeem kan je automatiseren. Is een veilige methode

sS-bestelmethode s = Vast bestelmoment S= Variabele aantallen tot een bovengrensWaarom tot een bovengrens? Anders heb je teveel geld in de voorraad. Risico’s, je kan het niet kwijtKleine s = bestelgrens van 100 Bovengrens = bijv. 300Kleine b-tjes = vaste momenten (bijv. woensdag ochtend)De 3de woensdag zit het onder de bestelgrens. Er zijn dan nog 95 producten. Hij mag er 205 bijbestellen. Dat duurt even. Dit systeem brengt risico’s met zich mee want het kan een keer zijn dat er geen voorraad is. Dit is altijd voor kleine bedrijven.

Wanneer gebruik je de bestelmethoden bijvoorbeeld? - sS vast-variabel: de supermarkt die einde dag voor de dag erna opnieuw bestelt

16

LOGISTIEK H2

- BQ variabel-vast: kantines van sportverenigingen die bij het bereiken van een kritische grens gaan bestellen - sQ vast-vast: als Batavus iedere week 6000 fietsen aflevert zijn er ook 6000 zadels nodig - BS variabel-variabel: bij sterk fluctuerende vraag, terwijl snelle lever en doorlooptijden zijn gevraagd bijvoorbeeld elektronicawinkels

De pareto-analyse - Ook wel de 80/20 regel genoemd

De ABC-analyse is gebaseerd op de pareto-analyse Als de berekeningen zijn doorgevoerd heb je 3 categorieënA categorie: kleine groep belangrijke items, bijvoorbeeld producten. Zijn het meest belangrijkB categorie: tussengroep, niet heel belangrijkC categorie: grote groep items bijv. producten, in eerste instantie niet belangrijk. Minst belangrijk (niet verwarren met Activity Based Costing)

De pareto-analyse: Maakt inzichtelijk wat belangrijk is en wat niet Uitgangspunt Pareto/ABC:- sommige zaken zijn belangrijker dan andere- onderscheid tussen zaken die veel en andere die weinig invloed op de resultaten hebben- een algemeen toepasbaar hulpmiddel

- Een techniek die kan worden toegepast op zeer veel grootheden in zeer uiteenlopende situaties

Het belang kan b.v. te maken hebben met:– De Omzet– De Kwaliteit

ABC-analyse in de logistiek; invloed van producten op bijvoorbeeld de– Omzet– Waarde van het inkooppakket– Kosten van het voorraadhouden

Uit de ABC-analyse-methode blijkt steeds weer voor de A categorie:– het grootste deel van de gevolgen (soms tot 80%) wordt veroorzaakt door een

beperkt aantal oorzaken (ca. 20%)

Onderkant is het totale assortiment van een bedrijf Totale assortiment is 100% En aan de linker kant zie je de totale omzet die je zou kunnen

17

LOGISTIEK H2

binnenhalen als je alles verkoopt. Je ziet dus de A B en C categorie. De berekening heeft laten zien dat als je 20% van je assortiment verkoopt je in 1klap 80% van je omzet te pakken hebt. B categorie heeft 30 % en 15% van je omzet haal je uit je B categorie C categorie heeft 50% en als je dat verkoopt heb je maar 5 % van je omzet binnen. Logistiek manager moet er dus voor zorgen dat uit de A categorie het meest aanwezig is. A producten die zet je dus ook op ooghoogte.

Door aandacht te besteden aan een klein aantal belangrijke factoren, kunnen met beperkte moeite grote verbeteringen worden gerealiseerd.

Voorbeelden Pareto-analyse/ABC analyse:- 20% van de artikelen zijn verantwoordelijk voor 80% van de omzet - bij 20% van de leveranciers wordt voor 80% aan geldwaarde ingekocht - 20% van mogelijk optredende fouten zijn verantwoordelijk voor 80% van de verstoringen in het productieproces - 20% van de artikelen beslaan 80% van de voorraad Alle voorbeelden hierboven zijn te plaatsen in de A-categorie van de ABC-analyse!

Door aandacht te besteden aan een klein aantal belangrijke factoren, kunnen met beperkte moeite grote verbeteringen worden gerealiseerd Voorbeelden C-categorie:- Ca 50% van alle artikelen die ingekocht worden dragen maar voor 5% bij aan de inkoopwaarde - Ca 50% van alle klanten zijn toch maar verantwoordelijk voor 5% van de jaaromzet van het bedrijf.

Formule van Camp Hoe bepaal je de vaste hoeveelheid? Je gaat berekenen wat het verstandigst is om per keer te bestellen. Het gaat om het vinden van een optimale bestelgrootte bij de leveranciers. De formule berekent het punt waarbij de totale kosten (bestel en voorraadkosten) zo laag mogelijk zijn. Afname per tijdeenheid is constant en bekend; Levertijd is vast en prompt; Geen neen-verkopen; Bestelkosten per bestelling zijn constant en bekend; Kosten van het op voorraadhouden van één product zijn constant en bekend.

- Er is een samenhang tussen de bestelgrootte (Q) en de bijbehorende kosten (Cb) (méér bestellen dan > kosten), niet lineair- Er is een samenhang tussen de bestelgrootte (Q) en de voorraadkosten (Cv)- Er is een samenhang tussen de bestelgrootte (Q) en de bestelkosten (Cb) enerzijds en de voorraadkosten (Cv) anderzijds

18

LOGISTIEK H2

In formule: Waarbij:Q = bestelhoeveelheid per bestellingD = vraag naar product per jaarCb = kosten per bestelling van een hoeveelheid in Q stuksCv = voorraadkosten per stuk over een bepaalde periode

Probeer de (vaste)kosten te verlagen dus de bestelkosten en/of de voorraadkosten: - Leidt tot een kleienere Q (quantity) bestellen per keer - Kleidt dus tot minder voorraad in het magazijn.

D = 2x de jaarvraag van het product keer:Cb = kosten voor het bestellen delen door: kosten van voorraad houden

19

LOGISTIEK H2

Les 3 Reverse Logistics

Logistieke deeltrajecten:1. Inkooplogistiek2. Productielogistiek3. Distributielogistiek4. Reverse logistics

Te maken met een stroom terug naar het begin van de keten, met de bedoeling te hergebruiken!Reverse logistics omvat de beheersing van de logistieke processen bij het inzamelen, transporteren en verwerken van gebruikte (eind-)producten en verpakkingen. Reverse logistics is meer dan het recyclen van afvalstromen. Het gaat om het beheersen van verschillende retourstromen. Belangrijk: onderscheidt tussen reverse logistics en green logistics:

Binnen de reverse logistics onderscheidt men drie verschillende schakels:(Wie (in een keten) biedt producten ten behoeve van de Reverse Logistics aan?)1. Producent – grondstoffen en halffabricaten deze worden niet meer gebruikt

producten van slechte kwaliteit; voldoen niet aan de kwaliteitseisonverkochte producten; blijven over nadat de verkoop is stopgezet

2. Distributeur/retailer – product recalls; worden uit de verkooplijn gehaald b2b commerciële retouren; houdbaarheidsdatum te kort voorraadwijzigingen; producten worden verplaatst binnen het bedrijf functionele retouren;

3. Consument – b2c commerciële retouren; consument kan van gedachte veranderengarantiebepalingen; binnen garatantie gaan producten stukservice returns; buiten garantie stuk maar kunnen gerepareerd worden(voor rekening consument)end-of-use-retouren; belanden in bepaalde fase levenscyclusend-of-life returns: eind technische of economische levensduur

Bedrijven hebben redenen/motieven hebben reverse logistics toe te willen passen. Welke? - Milieu-overwegingen - Financiële overwegingen - Marketing overwegingen - Wegens de wetgeving

20

LOGISTIEK H2

Integraal reverse-logisticsconcept - Concurrentie strategieën Ondernemingen zullen met betrekking tot reverse logistics een bepaalde concurrentiestrategie moeten hanteren (porter; kostenleiderschap of differentiatie) De gekozen concurrentiestrategie hangt samen met de motieven voor het toepassen van reverse logistics. Motieven kunnen worden ingedeeld in: Milieu, financieel, marketing, wetgeving. Differentiatiestrategie: wanneer een bedrijf een retoursysteem opzet om zo aan de wensen van de afnemers te voldoen. Reverse logistics kan in dit geval als marketinginstrument worden gezien. Dit geld niet als het bedrijf de financiële voordelen als voornaaste motief beschouwd. Dan is er sprake van kostenleiderschap. Als een bedrijf aan de ene kant integrale kosten wil verminderen en aan de andere kant wil voldoen aan de strengere eisen van afnemers is er sprake van een integratiestrategie.

De belangrijke aandachtsgebieden bij integraal reverse-logisticsconcept:Grondvorm Wie zijn er bij betrokken? Verschillende partijen:- De laatste gebruiker: consument/bedrijf (grote producten tv koelkast pc, verpakkingen)- De inzamelaar (inzamelen van glasbakken)- De sorteerder - De verwerker (verwerker smelt het om)- De eindgebruiker = de fabrikant Ook hier heb je ontkoppelpunten!Besturing Pullbenadering --> input wordt gestuurd door de vraag Pushbenadering --> aanvoer word gestuurd door het aanbodInformatie informatiesystemen ontwikkelen op het gebied van reverse logistics. Bijvoorbeeld met behulp van barcoding kunnen producten en onderdelen worden geïdentificeerd.Organisatie Reverse logistics, afzonderlijke functie of geïntegreerd in organisatie?Prestatie-indicatoren - presaties meten

Randvoorwaarden voor reverse logistics - Eindgebruiker moet mee doen met de fabrikant: consument moet zijn producten terug brengen maar dit doen ze niet altijd - Infrasturcuut: Je kan glas wel inzamelen, maar iemand moet de glasbakken ophalen- Materiaal moet geschikt zijn voor het hergebruik - Een afzetmarkt voor de herbewerkte producten is nodig. - Samenwerkingsbanden moeten nodig zijn. Misschien kan een andere bedrijfstak of andere branche jou producten nog wel gebruiken.

Dimensies in reverse logistics Bij reverse logistics zijn er een aantal basisdimensies te onderscheiden, gebaseerd op:1. Waarom geretourneerd ? (klantperspectief)

Twee redenen: ze functioneren niet naar behoren of ze zijn niet langer nodig. Drie categorieën waar retourneren kan plaatsvinden:a. Productiereturns (overschot grondstoffen, overblijfselen uit productie)b. Distributiereturns (productterugname, B2B returns)c. Consumentenreturns (garantie, service, end of line/use)

2. Waarom ontvangen ? (bedrijfsperspectief)Verschillende redenen/drijfveren, bestaande uit:

21

LOGISTIEK H2

a. Economische drijfveren – directe (besparingen op grondstoffen) en indirecte (besparingen op afvalverwerkingskosten) opbrengsten.

b. Wetgeving – bijvoorbeeld consumentenrechten of milieugerelateerde wetgeving.c. Corporate citizenship – het sociale gevoel van een onderneming voor de omgeving waarin

zij leeft.3. Wat geretourneerd ? (productkarakteristieken en producttypen)

Productkarakteristieken – samenstelling van producten en gebruikerspatroonProducttypen – civiele objecten, consumentengoederen, industriële goederen, chemicaliën/olie, verpakking/distributie-items, reserveonderdelen en andere materialen.

4. Hoe wordt er waarde gecreëerd aan geretourneerde producten ? (hergebruik)Het verzamelen, inspecteren, selecteren, sorteren en het herstel/verwerkingsproces zelf.

5. Wie zijn er bij de verschillende retourstromen betrokken ?a. Forward players – leveranciers, producenten, retailers, etc.b. Reverse players – gespecialiseerde organisaties, handelaren en logistiek dienstverleners.c. Overheden en wetgeversd. Opportunistische spelers – stichtingen en goede doelen

Verpakkingen en logistiek Verpakking vervult een aantal functies in het logistieke traject. In het material management heeft de verpakking de taak om een grondstof of een halffabrikaat efficient en onbeschadigd te begeleiden van de ene naar de andere plek.

Onderscheid: - Consumenten verpakkingen: worden afgenomen door gezinshuishoudingen en institutionele grootverbruikers- Distributieverpakkingen (ook wel transport/verzendverpakking) consumentenverpakkingen die worden opgenomen in grote verpakkingen ten behoeve van de distributie.

Een verpakking moet beschermen wat ze verkoopt en verkopen wat ze beschermt. Een verpakking heeft verschillende functies: Inhoud beschermen Inhoud een zichtbare en communiceerbare vorm geven Inhoud in hoeveelheden verhandelbaar maken Inhoud verplaatsbaar maken Verpakking moet aan de koper informatie verstrekken over de inhoud Inhoud moet optimaal bruikbaar aangeboden worden De verpakking moet in een industrieel productieproces verwerkbaar en bruikbaar zijn

Verpakkingen en productielogistiek:Semi-bulk-verpakkingen industriezakken, grote dozen van golfkarton of massief karton, meestal gebundeld tot ladingseenheden door middel van bijvoorbeeld pallets of slipsheets.Bulk-verpakkingen zijn vaten, palletdozen, grote golfkartonnen containers op pallets, flexibele containers en zelfs vrachtcontainers.Welke verpakking men kiest hangt af van het product, productieproces en de kosten.

22

LOGISTIEK H2

Factoren die een rol spelen bij de keuze van het type distributieverpakking: Bescherming tegen invloeden van buitenaf Omgeving beschermen tegen product Mogelijk maken van een goede en efficiënte handeling Voldoen aan wensen en eisen van distributiekanaal Geven van informatie over identiteit en handelingseisen Voldoen aan transportvoorschriften

Cradle to cradle Cradle-to-cradle = van wieg tot wieg de keten beheersen. Het gaat over het doorbreken van de neerwaartse spiraal die duidt op de afnemende kwaliteit van grondstoffen en producten waarin deze grondstoffen uiteindelijk niet meer bruikbaar zijn en het einde van hun levenscyclus bereiken. Cradle-to-cradle heeft als doel de kwaliteit van grondstoffen en producten te behouden. Alle spullen uit de natuur mag je gebruiken maar als je er klaar mee bent moet het weer volledig in de natuur kunnen komen. Je moet ze voor hetzelfde kunnen gebruiken. Cradle to Cradle, je moet er hetzelfde of betere dingen kunnen doen.

Op zich we realistisch maar niet altijd. Gaat niet alleen om het product maar ook om het proces. Alles moet wel veilig afbreekbaar zijn. Nike schoenen met rubber kan weer gebruikt worden op tennisbanen.

Cradle to cradle als nieuwe beleidsdoelstelling voor de overheid: aankomen/projecten moeten vaak volledig C2C zijn.

23