Inhoudsopgave Kennisportfolio

Blok P1 Algemene Economie (micro)………………………………………………………………………………………………………..2Model/Theorie)…………………………………………………………………………………………………………………………….2Bedrijfseconomie………………………………………………………………………………………………………………………….7Model/Theorie……………………………………………………………………………………………………………………………..7Communicatie……………………………………………………………………………………………………………………………….9Model/Theorie……………………………………………………………………………………………………………………………..9Inleiding Management I……………………………………………………………………………………………………………….14Model/Theorie………………………………………………………………………………………………………………………….…14Inleiding Recht……………………………………………………………………………………………………………………………..28Model/Theorie…………………………………………………………………………………………………………………………….28

1

Leerjaar 1 Blok P1 Algemene economie (micro)

Algemene Economie= economie in combinatie met de maatschappij er wordt gezocht hoe er met beperkte middelen keuzes worden gemaakt uit oneindige behoeften. Macro= economie van gorter geheel (meestal een land)Micro= economie van bedrijven & gezinnen Bedrijfseconomie= houdt zich bezig met keuzevraagstukken bv keuzevestigingplaats, omvang bedrijf, aantrekken werknemers, inkoop, verkoop, begroting en BA. het verschil tussen micro-economie en bedrijfseconomie: micro deductieve methode meer feiten (filosofie en logica) bv prijsverhoging door een bedrijf op een monopoliemarkt leidt nauwelijks tot minder vraag naar het product. Het regent buiten, alles wat buiten is nat. Bedrijfseconomie is inductieve methode (redeneren aan de hand van specifieke waarnemingen) opsomming. Eerste eend is bruin. 2 ook de laatste waargenomen is bruin conclusie alle eenden in park zijn bruin. bv. hoe kan de winstdaling van bedrijf X worden verklaard?Welvaart: de mate waarin consumenten slagen hun persoonlijke behoefte te voorzien.Welvaart subjectief, gebaseerd op mening. Dominante strategie: is bekennenAlternatieve aanwending:Opportunity costs: opgeofferde alternatiefDe spanning tussen behoefte en middelen heet Schaarste . het maakt niet uit, consumenten, producenten, voetbalclub…. Schaarse goederen =economische goederenNiet schaarse goederen=vrije goederen (onbeperkt ter beschikking bv zon, drinkwater uit bergbeek, lucht). Niet-reproduceerbare goederen: eenmalig en unieke goederen. (kunstwerken, monumenten, stukken natuur) Produceren/productie: voortbrengen van goederen. (transformatieproces van inputs en outputs)Kapitaalgoed: worden gebruikt voor de productie van goederen. (machines, kantoren, vrachtwagens)Consumptiegoed: goed gekocht door de eindafnemer. (consument)Productiefactoren = Natuur (water uit bodem, terreinen waarop gebouwen staan), kapitaalgoed (pompen, gebouwen kantoren) arbeid (mensen) en ondernemerschap.Productie= transformatieproces van inputs tot outputs. Organisatie = een groep mensen die samenwerken om een bepaalde doel te bereiken Bedrijf = organisaties die economische goederen produceren Onderneming = is bedrijf die m.b.v. arbeid, kapitaal producten/diensten voortbrengt met de bedoeling winst te maken (voortbestaan). Participanten: individuen en groepen mensen die bij de bedrijfsvoering zijn betrokken:Vermogensverschaffers (leveren vermogen, banken, aandeelhouders Tegen rente, dividend en zeggenschap)Overheid (infrastructuur en rechtsorde en ontvangt belasting)Werknemers (leveren arbeidskracht, tegen salaris, opleiding, medezeggenschap)Leveranciers (leveren grondstoffen en machines tegen betaling)Afnemers (betalen een prijs voor de goederen, bedrijven en consumenten)Ondernemingsleiding (levert arbeidskracht tegen salaris, deel van winst)

Omgevingsfactoren:Concurrentieverhoudingen (marktvorm, marktgedrag)Economische situatie (hoogconjunctuur=draait de economie goed) De betrekking met het buitenland( nl economie=open economie)De economische orde (manier waarop de economie is ingericht)=consumenten/ producenten in 1e aanleg vrij in nemen van consumptie, productiebeslissingen, maar deze moeten voldoen aan door overheid opgelegde randvoorwaarden.

Participanten en omgevingsfactoren (overeenkomst met management)

2

Data: ondernemingsfactoren die niet door de economie worden verklaard maar wel invloed hebben.Demografische factoren (Grot, groei en samenstelling van de bevolking)Technologische factoren (technologische ontwikkelingen, normen &waarden)Maatschappelijke factoren (politieke systeem en rechtsorde beïnvloeden het gedrag van consumenten, producenten en ambtenaren) Politieke factorenDe rechtsorde

Managementproces (strategisch management):Onderzoek van de omgevingsfactorenFormuleren van een strategie (mission statement, doelstellingen)Uitvoeren van een strategie (vertalen actieplannen door programma’s, begrotingen en procedures) Evaluatie

Mission statement= wie we zijn en wat willen we bereiken.

Macro-economie: economie van een groter gebied.Micro-economie: economie van bedrijven en gezinnen.Meso-economie: economie op niv v/d sectoren en bedrijfstakken

SWOT-theorie= manier van bedrijf om te kijken welke keuzes ga ik met mijn bedrijf maken. Interne factorenExterne factoren

Sterktes Zwaktes

Kansen SK-strategieën:Ontwikkel strategieën die sterktes gebruiken om kansen te benutten.

ZK-strategieën:Ontwikkel strategieën die kansen benutten om zwaktes te boven te komen.

Bedreigingen SB-strategieën:Ontwikkel strategieën die sterktes benutten om bedreigingen het hoofd te bieden.

ZB-strategieën:Ontwikkelstrategieën die zwaktes zo klein mogelijk maken om bedreigingen te vermijden.

Extern: analyse van kansen en bedreigingen (opportunities en threats) buiten ondernemingIntern: sterktes en zwaktes (strengths en wealneses) van onderneming zelf( structuur, cultuur en productiemiddelen

Rechtsvormen= de manier waarop aansprakelijkheid v/d eigenaren voor de schulden. Eenmanszaak (leiding en eigendom in handen van één persoon, ook met zijn privévermogen aansprakelijk)Vennootschap onder firma, VOF (twee of meer personen oefenen onder gemeenschappelijke naam en voor gemeenschappelijke rekening een bedrijf uit. Ieder legt een deel van zijn vermogen in. Aansprakelijk met gehele vermogen)Besloten vennootschap BV (rechtspersoon. Het vermogen is verdeeld in aandelen. Aandeelhouders geregistreerd in een aandeelhoudersregister, staan op naam en niet overdraagbaar.)Naamloze vennootschap NV (rechtspersoon. Het vermogen is verdeeld in aandelen. Aandeelhouders vrij verhandelbaar.)

NV+BV: dagelijkse leiding ligt bij directie, benoemd door de aandeelhouders. Algemene vergadering van aandeelhouders (ava) hoogste orgaan. Moeten verplicht hun jaarrekening (=balans, resultaat en toelichting op beide) te publiceren.Eenmanszaak en VOF hoofdelijk aansprakelijk de rest niet.

Kengetal= geeft globale indruk

3

Liquiditeitspositie: totaal vlottende en liquide middelen / schulden op korte termijn.Solvabiliteit: (laat zien wat aan bezittingen tegenover schulden staat)de waarde van de totale activa / totaal vreemd vermogen. (=VVK+VVL)

Bedrijfskolom: alle fasen die een product doorloopt.Bedrijfstak: op dezelfde hoogte in bedrijfskolom Integratie: korter worden. Verkorting bedrijfskolom Differentiatie: groter worden.Parallellisatie: verbreden. Verbreding bedrijfskolom. Specialisatie: smaller.(assortiment beperken)

Vier sectoren van de economie:Primaire sector (landbouw)Secundaire sector (industrie, productie en distributie aardgas)Tertiaire sector (dienstverlening met winstoogmerk)Quartaire sector (maatschappelijke dienstverlening, onderwijs gezondheid)

Marktvormen:Volkomen concurrentie/volledige mededinging (aantal aanbieders zeer groot, homogeen, volkomen transparant, toetreding onbelemmerd)Monopolie (toetreding niet vrij, een aanbieder, homogeen, prijsafzetter)Monopolistische concurrentie (heterogeen, aantal aanbieders zeer groot, productdifferentiatie)Oligopolie (heterogeen, weinig aanbieders, prijzenoorlog)Schema: MarktvormenAantal aanbieders

Aantal afnemers Homogeen Heterogeen

veel Veel volledige mededinging (polypolie)

monopolistische concurrentie (heterogeen) polypolie

weinig Veel homogeen oligopolie heterogeen oligopolieéén Veel monopolie monopolie

Toetredingsbarieres= is een beperking tot het intreden op een bepaalde markt. Substituten= vervangende goederen en diensten. (prijs hoog overstappen naar vervangende product). Arbeidsproductiviteit= de hoeveelheid product per persoon per tijdseenheid.

Marktvorm wordt bepaald door:Aard van product (homogeen of heterogeen) homogeen= zijn producten volgens consument zelfde zijn bv valuta’s aandelen Philips, graan, grondstoffen. Heterogeen=producten verschillend in ogen van consument, merk, kwaliteit zijn van belang bv frisdrank, auto’s kleding. Aantal aanbieders= een aanbieder (monopolie) bv NL spoorwegen//weinig aanbieders(oligopolie) of zeer veel aanbieders (polypolie)Aantal afnemers Transparantie v/d markt= iedereen is geïnformeerd Toetredingsmogelijkheden tot de markt = vereisten bv kennis

Concrete markt: aanbieders en vragers direct contact.Abstracte markt: samenhangend geheeld van vraag naar een aanbod van een goed.

Collectieve vraag en aanbod bepalen samen evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid op markt met volkomen concurrentie.

Elasticiteit: % verandering van de vraag / % verandering van de prijs

4

TVK TVK TVK1 2 3

Elastisch: onder -1 of boven 1Inelastisch: -1 <-> 1Kruislingse elasticiteit:% verandering van vraag goed A / % verandering prijs van goed BSubstitutiegoederen: goederen die kunnen worden vervangen door andere goederen.Inkomenselasticiteit: % verandering vraag / % verandering inkomenUitkomst > 1 -> luxe goederenUitkomst negatief -> inferieure goederenUitkomst 0 en 1 -> basisgoed

Cradle to cradle (C2C): het zodanig produceren van producten dat er geen afval overblijft na gebruik.Externe effecten: effecten van consumptie en/of productie die buiten de markt om gaan en daardoor niet in de prijzen zijn opgenomen.Poldermodel: economische orde gekenmerkt door harmonieus overleg tussen het bedrijfsleven en de overheid.

Variabele kosten: nemen toe wanneer de productie stijg.Vaste kosten: deze kosten blijven gelijk wanneer de productie toeneemt.

Degressief Proportioneel Progressief

TVK + TCK = TO

Aanbodvergelijking= hoeveelheden aanbieders van plan zijn bij uiteenlopende prijzen aan te bieden. Productievergelijking= beschrijft het verband tussen de ingezette hoeveeheden productiefactoren en de output. Break-evenpunt= de productieomvang waarbij de totale kosten juist gelijk zijn aan de totale opbrengsten.Kartel= afspraak om de concurrentie te beperkenConsumentenautoriteit= een dienst van ministerie van Economische Zaken die toezicht houdt op consumentenrechten eerlijke handel . heeft bevoegdheid om op te treden tegen overtredingen van consumentenregels. De mate van concentratie op de markt verandert gedurende de levenscyclus van het product.

Economische orde: de manier waarop beslissingen van consumenten, producenten, overheid en belangenorganisaties op elkaar zijn afgestemd.

2 typen: Kapitalisme= makrtmechanisme=prijsmechanismeCentraal geleide planeconomie=inrichting over te laten aan de overheid.

Poldermodel= NL consensusmodel waarin wekgevers, vakbonden en overheid met elkaar overleggen om afspraken over arbeid en andere financieel zaken te maken. Gemengde economische orde= georiënteerde markteconomie (consumenten en producenten vrij in hun economische beslissingen te nemen, maar dit alles binnen een geheel door de overheid opgelegde randvoorwaarden.

5

OR heeft recht op overleg, adviesrecht, instemmingsrecht en het recht van initiatief. Sociale partners: centrale organisaties van wekgevers en werknemers. Het prijsmechanisme op een markt gekenmerkt door volkomen concurrentie schoort sterk positief op optimale allocatie, economische vrijheid en economische rechtvaardigheid.

6

Bedrijfseconomie

Wat is een balans Een balans is een momentopname. Het is een overzicht van bezittingen, schulden en eigen vermogen van Lathouwers op een bepaalde moment. Aan de debetzijde van de balans vind je de bezittingen en aan de creditzijde van de balans vind je de schulden en het eigen vermogen. Met ander woorden aan de debet staan bezittingen, maar aan de credit staat hoe je aan het geld gekomen bent om deze bezittingen te financieren.

Waarom stelt een bedrijf een balans op?Het is van belang dat wij een balans opstellen. Zo kunnen we in een oogopslag zien hoe het bedrijf ervoor staat. Verschillende partijen hebben baat bij onze balans. Banken willen een overzicht hebben van onze financiële toestand. Dit is van belang voor de bank om te kunnen beoordelen of wij een lening kunnen krijgen. Leveranciers zijn ook geïnteresseerd in onze balans, als ze zien dat het slecht gaat mets on bedrijf willen ze liever niets verkopen. Ook voor de aandeelhouders is het van belang om een inzicht te krijgen in de balans, want zij willen een deel van de winst uitgekeerd krijgen. Dus een goed balans is als het ware een zekerheid voor het bedrijf.

Debet Balans Credit

Gebouwen

Machines

Inventaris

Voorraad

Debiteuren

Liquide middelen

Eigen vermogen

Hypothecaire lening

Reserves

Crediteuren

Uitleg op de balans Gebouwen is een rekening van bezit, geeft aan de waarde van onze pand, waar onze vestiging is gevestigd. (dit is bepaald door de taxatie).Machines is een rekening van bezit. Een voorbeeld hiervan zijn de machines die bij ons in de werkplaats staan. Deze zijn nodig om auto’s te maken.Inventaris is een rekening van bezit dit zijn onze computers, printers enzovoort.Voorraad hierbij doen we handelen. Onze voorraad is onze auto’s.Debiteuren dit zijn onze klanten waar wij iets op rekening hebben verkocht en later de betaling zullen ontvangen.Liquide middelen, dit is het geld dat we op kas en bank hebben. Als een van onze debiteuren ons betaalt dan komt dit op kans of bank. Als we een van onze crediteuren betalen, dan gaat het bedrag van de kas of bank af. Eigen vermogen dit is het geld dat Lathouwers zelf in het bedrijf heeft gestopt. Hypothecaire lening voor een langlopende lening voor een onroerend goed als onderpand. Reserves dit is extra geld dat niet meteen nodig is. Een voorbeeld hiervan is winstreserve.Crediteuren zijn onze leveranciers, deze zijn ons geld schuldig omdat wij bv auto’s op rekening bij ze hebben ingekocht. Een winst en verliesrekening geeft een overzicht van kosten en opbrengsten van een onderneming op een bepaalde moment. Deze is nodig om de financiële situatie van Lathouwers te beoordelen. Zo kunnen we zien hoe ons bedrijf ervoor staat, wat kosten ze opbrengsten zijn gemaakt. Wat ook heel erg belangrijk is, voor het ons is dat ze kan zien

7

hoeveel winst of verlies is gedraaid. En aan de hand van deze bedrag, kunnen we een financieel beslissingen menen. Zoals je kunt zien is een W&V rekening opstellen voor ons nodig is, maar ook andere belanghebbenden zijn hierin geïnteresseerd. Zo kun je denken aan de bank. Deze wil zien of wij winst draaien. Zodat de lening die de bank aan ons heeft verstrekt, betaald kan worden. Leveranciers; voor deze is het ook internetsant om te weten of wij winst maken, want als dat niet zo is, dan leveren ze geen producten meer aan ons. Met het gevolg vrezen van een wanbetaling door ons. Aandeelhouders willen ook het hoogte van de winst weten, want deze krijgen dividend uitbetaald.Lathouwers is een handelsbedrijf. Dat is te zien onze opbrengstverkopen. Deze is ontstaan door een verkoop aan debiteuren. De inkoopwaarde van de omzet staat wel op de winst en verlies rekening. Deze komt op de winst en verlies rekening bij een verkoop van goederen. Onze goederen staan tegen de inkoopprijs in de balans. Op het moment van een verkoop, ontstaat een verschil tussen de inkoopprijs van de goederen en de prijs waarvan wij dit goed daadwerkelijk hebben verkocht. De inkoopprijs wordt op de rekening inkoopwaarde geboekt. De verkoopprijs wordt op de rekening van de opbrengstverkopen geboekt. De belangrijkste kostenposten in onze bedrijf is, de kostenpost van inkoopwaarde omzet, opbrengstverkopen, personeelskosten, afschrijvingskosten. Opbrengst verkopen; deze ontstaat op het moment van verkoop of reparatie van auto’s. Personeelskosten; deze postenkost is voor onze personeel. Deze ontvangen maandelijks salaris. Afschrijvingskosten. Afschrijving houdt in het minderwaarde worden van onze bezittingen bijvoorbeeld gebouwen en inventaris. De afschrijvingen worden meestal maandelijks afgeschreven.

Privé nooit naar resultaten rekening, maar direct EV je mag nooit op v&W zetten. Op het moment dat factuur ui de deur gaat boek je opbrengst. Matching beginsel = wanneer B + D S + CB – D S – D

Rekening van bezit wordt geopend aan debet zijde. Kosten als je iets verbruik of verkoop gebruik je kosten.

8

Communicatie

Corporate communicatie: het beleidsinstrument, dat verantwoordelijk is voor communicatieprocessen die geïnitieerd worden vanuit een organisatie. Onder corporate communicatie vallen marketingcommunicatie, concern communicatie en interne communicatie.

Concern communicatie: communicatie waarbij de organisatie als geheel centraal staat.Doel: positief beeld creëren van een organisatie bij de verschillende publieksgroepen(beeld: imago en identiteit)Imago: hoe zien anderen jou?Identiteit: hoe zie je jezelf?

Corporate imago: het beeld dat de publieksgroep heeft bij de organisatie.Factoren voor imagovorming:

- uitgezonden signalen (gedrag)- eigen ervaringen- beïnvloeding van anderen- journalistieke uitingen- betaalde communicatie (marketingcommunicatie)

corporate identiteit: het beeld dat de organisatie van zichzelf heeft en wenst uit te stralen.Waar staat een organisatie voor? -> visieWat straalt de organisatie uit? -> huisstijlMonolithische identiteit: organisatie hanteren een visuele stijl en een merknaam.Endorsed identiteit: dochterondernemingen hebben een geheel eigen stijl. Moederorganisatie blijft herkenbaar op de achtergrond.Branded identiteit: dochterondernemingen hebben een eigen stijl (identiteit).

Huisstijl: hiermee presenteert een bedrijf zich. Visualisering identiteit bedrijf. Omvat:- beeld- en/of woordmerk (logo)- kleurgebruik (symbolische warde, emotionele waarde)- typografie (lettertype, lettersoort, lettergrootte)- beeld- en vormgebruik

Doel:- Vergroting herkenbaarheid- Bindend element tussen alle uitingen - Visuele vertaling van de identiteit- Kwaliteitsonderstreping- Interne functie

Voordelen:• verduidelijking identiteit• vergroting eenheid/uniformiteit• kostenbesparing• verkoopbevordering

Wanneer nieuwe huisstijl:• Beleidsomwenteling die gepaard gaat met nieuwe identiteit• Verzelfstandiging• Uitbreiding activiteiten, ontwikkeling nieuwe producten / diensten• Verandering van status• ‘Updating’• Fusie, reorganisatie of verhuizing

3 soorten informatie die belangrijk zijn voor de medewerkers:- taakinformatie- beleidsinformatie (informatie over bedrijf en de toekomst)

9

- P&O informatie (personeelsregelingen, arbeidsvoorwaarden en welke faciliteiten er zijn)

Non-intentionele communicatie: op dat moment niet de bedoeling om te communiceren maar het gebeurt toch (blozen).Intentionele communicatie: je wilt bewust een boodschap overbrengen aan een of meerder ontvangers.Encoderen: de boodschap die in je hoofd zit omzetten in voor de ontvanger duidelijke woorden.Decoderen: de ontvanger zet de boodschap om in voor hem begrijpelijke gedachten.

Boodschap komt niet altijd goed over. Factoren:- Fysieke omgeving ( Face Book weg, advertentie weg)- Maatschappelijke omgeving ( nl zwart dood, China wit dood)

Massacommunicatie: iedereen heeft toegang tot de advertentie.Verschillen:Interpersoonlijke communicatie (persoonlijk)

Massacommunicatie

Feedback mogelijk Feedback moeilijkDuur per bereikt persoon Goedkoop per bereikt persoonBoodschap aan te passen ontvanger Boodschap is veel algemenerEffect direct zichtbaar en aan te meten Effect moeilijk zichtbaar en te metenOntvanger kan zich moeilijk onttrekken aan communicatie

Ontvanger kan zich gemakkelijk onttrekken aan communicatie

Gedragsverandering mogelijk Gedragsverandering moeilijk

Theorieën van vroeger:- Injectienaaldtheorie/one-step-flow theorie/stimulus-respons theorie: het

publiek was een weerloze spons waar je een injectienaald in kon steken en op die manier zoog de spons alles op wat je er maar in spoot. Vandaar one-step-flow, zender stuurt iets naar ontvanger(een stap). Stimulus staat ervoor dat je een bepaalde response kan verwachten.

10

- Two-step-flow theorie: tussenstap in de communicatie, de opinieleider (beïnvloed publiek door autoriteit).

- Agendasettingtheorie: macht ligt bij het medium, zij bepalen waarover het publiek denkt.

- The medium is the message: dingen waar kritiek over wordt gemaakt wordt in sneltreinvaar omarmd, denk aan facebook: ouders en docenten klagen, wordt juist heel populair.

- Use-and-gratifications theorie: het publiek gebruikt media om in haar behoeften te voorzien.

- Selectieve perceptie: selectieve waarneming. Ontvangers kiezen wat ze willen waarnemen.

Communicatie als staffunctie: communicatie valt rechtstreek onder de directie. Rol is vooral adviserend.Communicatie als lijnfunctie: communicatie wordt gebruikt als instrument ter ondersteuning van de dienst.

Vormen communicatie vanuit een bedrijf: - Reclame- Propaganda- Voorlichting- Public relations

Het communicatieplan:1. Probleem

Dit wordt beschreven als een vraag: Hoe kunnen we…?

2. AnalyseA: externe analyse. DESTEP: (inzicht in ontwikkelingen in de omgeving die ingrijpende veranderingen voor de organisatie kunnen hebben)

B: Interne analyse: (inzicht in het functioneren van de organisatie zelf)- Product- Logistiek- Techniek- Personeel- Financiën- Management- Organisatie- Strategie

3. CommunicatiedoelgroepPublieksgroep: een maatschappelijke groep waarmee een organisatie een relatie onderhoudt. (kies je niet zelf voor, dienen zich aan bij de organisatie) 4 subgroepen: interne, intermediaris/tussenschakels, algemeen maatschappelijke, politieke-maatschappelijke en financieel-commerciële publieksgroep.Doelgroep: de publiekgroeps waarop je je communicatieplan richt.

11

Segmenteren: doelgroep verder onderverdelen. Waarom: te groot, te heterogeen, plan heeft meer kans van slagen en voorkeur voor inzet van verschillende boodschappen en/ of middelen.Soorten doelgroep segmentatie:1 voldoende groot: Geografisch (waar is de doelgroep gelokaliseerd)Demografisch (persoons- of huishouden gebonden kenmerken zoals: leeftijd, gedrag enz)2 voldoende homogeen: Socio-economisch (kenmerken die indeling naar welstand mogelijk maken: inkomen, beroep enz)Psychologisch (lifestyle: houding, interesse en opinie van een persoon)3 relevante kenmerken gemeenschappelijk hebben: Gebruik/verbruik (vaste gebruikers/klanten versus potentiële gebruikers/klanten wat betreft koop- en gebruiksgedrag)Levenscyclus (samenlevingsvorm in combinatie met inkomen en leeftijd)

4. CommunicatiedoelstellingenOndernemingsdoelstelling: iedereen in het hele bedrijf werkt hier (in)direct aan mee.Marketingdoelstelling: alleen de afdeling die zich bezig houdt met de klanten werkt hieraan mee. (marketingafdeling)Communicatiedoelstelling: iedereen binnen het bedrijf die te maken heeft met de gekozen doelgroep werkt hieraan mee. (dit kan een subdoelstelling van een marketingdoelstelling zijn)Doelstellingen moeten SMART geformuleerd zijn:

- SPECIFIEK- MEETBAAR- ACCEPTABEL- REALISTISCH- TIJDGEBONDEN

Doelstellingen richten zich altijd op: - Kennis: iets weten (naamsbekendheid)- Gedrag: iets doen (Actie)- Houding: iets vinden (imago, betrokkenheid)

5. BoodschapIs de belofte aan de ontvangers, de pay-off:

- Afstemmen op kernwaarden.- Aanpassen aan de verwachtingen en kenmerken van elke doelgroep.

6. CommunicatiestrategieHoe ga je de doelstelling communiceren met de doelgroep? (bijv.: humor, serieus, persoonlijk)

7. Communicatiemiddelen- Visuele media- Auditieve media- Audiovisuele media

Welke communicatiemiddelen kies je?- Dagbladen

Voordelen: zeer actueel, wanneer lezers vertrouwd zijn effect, geen specifieke doelgroep.Nadelen: duur, kleur niet optimaal, doelgroep segmentatie moeilijk.

- Tijdschriften (publiekstijdschriften, special interestbladen, sponsored magazines, vakbladen)

Specifieke doelgroep (segmentatie), hechte binding met de lezer, meer aandacht als het de juiste omgeving heeft, lezer bepaalt het tempo.

- TelevisieMogelijkheid om geluid met beeld te combineren, groot publiek.

- Radio

12

Luisteren vaak secundaire activiteit, afwezigheid beeld, opbouwen naamsbekendheid geschikt, niet duur, segmentatie steeds beter toe te passen.

- Internet (e-mail, websites, banners, video’s, apps en social media)Initiatief ligt bij de gebruiker, aandacht en betrokkenheid groot, informatieoverdracht 24 uur per dag, ook geschikt voor verzamelen klanteninformatie.

- Social mediaVeel gegevens van de klanten dus juiste doelgroep, veel contact tussen mensen dus boodschappen worden snel verspreid.

- BuitenmediaMassaal bereik, hoge attentiewaarde, kan selectief worden ingezet, makkelijk toestemming.

8. Tijdsplanning

9. Budget- Taakstellende methode (bepaald welke activiteiten en hoe duur die zijn)- Uitgaven in voorgaande jaren - Omzetpercentagemethode (percentage van de omzet wordt gehanteerd)- Concurrentiegeoriënteerde methode (er wordt gekeken hoeveel de concurrentie

eraan uitgeeft)- Anticyclische methode (in slechte economische tijden een hoger budget)- Sluitpostmethode (communicatie de sluitpost van het budget)

10.Evaluatie• Effectevaluatie

- Zijn de communicatiedoelstellingen bereikt?- Wat kan volgende keer beter?

• ProcesevaluatieHoe is het proces verlopen? Coordinatie?

• Productevaluatie- Wat is de waardering van de doelgroep voor de communicatie-uiting?

Soorten onderzoek:- Inputonderzoek (onderzoek naar meningen en gredrag om te weten hoe ze

reageren)- Conceptonderzoek (inzicht in de mate waarin het concept past in de

belevingswereld van de consumenten en de mate waarin het hen aanspreekt)- Pre-test: attentiewaarde, boodschapoverdracht en de interessewaarde. - Post-test: onderzoek naar gerealiseerde communicatie-effect.

13

Inleiding Management ISamenvatting management:

Organisatie bestaat uit partijen en omgevingsfactoren. Deze staan bloot aan invloeden uit omgeving. Partijen = groep mensen (stakeholder) (beïnvloeden organisatie maar zijn zelf ook beïnvloedbaar). Interacties Afnemers(vragen producten in ruil voor geld. Organisatie bestaan)Leveranciers (leveren producten in ruil voor geld. Wij stellen eisen kwaliteit, prijs, levertijd)Concurrenten (bepalen speelruimte. Wij concurrenten traceren en analyse maken marktpositie)Vermogensverschaffers (aandeelhouders, overheid,)Werknemers ( spelers in veld, tegen loon) Belangenbehartigingsorganisaties = (FNV bond ANWB, Greenpeace) Overheidsinstellingen (controle handhaven regels)Media (ontwikkelingen economie, media kan organisatie negatief stellen,)

Omgevingsfactoren: ( waar je geen invloed op hebt, ze beïnvloeden organisatie indirect)Milieufactoren (klimaat verandering, uitputting grondstoffen, organisatie recyclen )Technologische factoren ( innovatie van producten diensten, door technologie Demografische factoren (omvang, groei bevolking, bepalen de welke markt organisatie richt)Economische factoren ( bepalen succes van organisatie, inkomen, rentestand, valutaschommeling)Politieke factoren (overheid, prijsniv, arbeidsmarkt. Maatschappelijk factoren

Organisatie onderdeel van maatschappij, maatschappij is familie, sport, vrienden, maatschappij ontstaat binnen een leefmilieu. Vroeger de natuur bepaalde hoe maatschappij eruit zag. Nu mensen activiteiten het natuurlijke leefmilieu.

Organisatiekunde: interdisciplinaire wetenschap, die zich bezig houdt: - het gedrag van organisaties- het factoren die dit gedrag bepalen- de wijze waarop organisaties op de meest doeltreffende manier bestudeerd worden.

Definitie van organisatiekunde omvat 2 aspecten: - Descriptief aspect: een beschrijving van het gedrag van organisatie met motieven

en gevolgen - Prescriptief aspect: een advies over de te volgen handelswijze en organisatie-

inrichtingen.

Scientific = wetenschappelijk Frederick Tylor productie is Amerikaan (1856-1915)Wat wilde Taylor bereiken?

• wetenschappelijke benadering van werk • taakverdeling (=kwaliteit)• goede samenwerking tussen de organisatieniveau’s (werkte niet goed)• bedrijfsleiders verantwoordelijk voor werkmethoden• zorgvuldige selectie van werknemers• prestatiebeloning

Het 8 bazen systeem werkt niet.1. Tijd en kosten2. Werkinstructies3. Bewerkingen en hun volgorde4. Werkvoorbereiding en uitgifte5. Onderhoud

14

6. Kwaliteitscontrole7. Technische leiding8. Personeelsbeheer

Doe van tylor= (hoger productiviteit in de productie omgeving). moest zich specialiseren; je wordt steeds beter in ietsgoede samenwerking tussen de organisatieniveaus (werkte niet goed), chefs en arbeiders moeten het SAMEN doen; een beetje te idealistisch, iedereen heeft eigen beweegredenen en belangenbedrijfsleiders verantwoordelijk voor werkmethoden: de arbeider kreeg opgelegd hoe hij iets moest doen, vooral niet zelf meedenken!zorgvuldige selectie van werknemers: voor zijn onderzoeken selecteerde hij bewust bepaalde arbeiders; alleen de besten mochten meedoen aan het onderzoek; geeft dus wel een vertekend beeld!Prestatiebeloning: mooi bedacht, maar in de praktijk wel een probleem; de hoogste prestatie werd de norm! Vrijwel dus niet haalbaar voor de meeste arbeiders, erg frustrerend.Door onderzoek van Taylor: De lopende band ontstaat (Ford autofabrieken)

Scientific Management theorieResultaten Scientific Management

1. Tijd- en bewegingsstudies 2. Werkclassificatiesystemen3. Werkvoorbereiding en planning4. Analyse van routine- en vermoeidheidsverschijnselen

Algemene Management-theorie (Fayol) Fransman ging op algemene management niet alleen productie. 1841 – 1925Mijnbouwkundig ingenieur, directeur in de mijnbouw “Management is te leren!” Revolutionair?? Ja. Vroeger waren de managers vaak van adel, je kreeg het manager zijn mee van thuis, met de paplepel ingegeoten.Hij zei iedereen 1 baas en deze zijn verantwoordelijk (technisch of financieel)

Algemene Management theorie6 onafhankelijke managementgebieden (5 + 1)

1. Technisch2. Commercieel3. Financieel4. Zelf beschermend (veilig voor mens en goederen; sociaal veilige omgeving)5. Boekhouding6. Besturing (zorgt voor de bovenstaande 5 gebieden)

Wat zijn de 5 stappen van “besturing” die je volgens Fayol als manager kunt leren en vervolgens kunt toepassen in de praktijk?1. Plannen/vooruitzien deze 2 door topdirectie2. Organiseren beleidformulerende taken. 3. Coördineren beleidsuitvoerende taken4. Controleren5. Bevel voeren Eenheid van bevel

15

Theorie van de Bureaucratie (Weber) bureaucratie is objectief factorWeber is een DuitserAchtergrond van Weber: Socioloog, econoom, jurist.Interesse in grote organisaties, grote overheidsinstellingenTheorie ca. 1940 gepubliceerd

Hoe ziet een “ideale bureaucratie” er volgens Weber uit?– Sterke taakverdeling– Hiërarchische bevelstructuur– Functie belangrijker dan de persoon– Schriftelijke vastlegging– Objectieve criteria en procedures

Hij heeft de “ideale bureaucratie” beschreven:- Alles is duidelijk, helder, regels, procedures, functiebeschrijvingen- -Geen vriendjespolitiek meer

• Human Relations-theorie (Mayo) 1880 – 1949 Theorie van ca. 1945 Theorie van de “menselijke relaties”;gedragskundige benaderingMayo is een Australiër maar werkt in Amerika (Harvard University)Werkte in de Amerikaanse industrie: onderzoekMet name onderzoek in de fabrieken van General Electric: feitelijk motivatie onderzoekenHoe staat het met de verbetering van de werkomstandigheden in relatie tot de verhoging van deproductiviteit.:- Geef de medewerker aandacht!- - Geld motiveert niet echt (dacht Taylor wel!)

Nu zijn de mens en menselijke relatieshet uitgangspuntWellicht belangrijkste waarneming van deze stroming:

– bestaan van een informele organisatie (groepsgevoel)– Aandacht geven, waardering laten blijken etc. is belangrijk voor de

effectiviteit van organisaties!

Het Revisionisme : X en Y theorie van Douglas McGregorHet Revisionisme: een reactie op Human Relations theorie waar wel wat veel nadruk kwam te liggen op aardig zijn voor de medewerker: wel wat soft. Terug naar Taylor was ook niet helemaal de bedoeling.

16

Het gaat er om hoe de manager de medewerker ziet. Hij oordeelt en behandelt de medewerker vervolgens op die manier.Bv x is negatief manierEn y is een positief manier. Objectief= op feiten (kun je meten) wetenschappenSubjectie=kun je niet meten bv mensen

Week 3 • S van Strategy (Strategie): oude term betekent (vaardigheden)• Strategie= plan waarin staat aangegeven wat een organisatie wil doel om haar

doelstellingen te realiseren. Plannen is het belangrijkste taken, management.

Stappenplan (proces) Strategisch Management: 7 ‘s 1. VisieEen gedachtebeeld (voorstelling, idee) van de organisatietop over:Hoe de wereld er over 10, 15 jaar of hoe ziet de wereld eruit over 2 of 3 jaar. op allerlei gebied uitziet (technisch, sociaal, maatschappelijk, economisch etc.) De rol van de eigen organisatie in die toekomstAllesstart met het hebben van een visieVisie is ook middelpunt van 7s model. Voordelen – motiveert, geeft focus, verbindt mensen met organisatie. Mannen met een visie Steve Jobs over Apple, Bill Gates over internet

2. Missie + Principes (normen, warden)Zou je vrij kunnen vertalen met de“bestaansreden” van een organisatie (= het hoofddoel) Een missie bepaal je voor langere tijd (vaak eens in de 10 – 15 jaar)De missie moet de volgende vragen voor eenbedrijf/organisatie beantwoorden:

1. Wat willen we zijn?2. Wat is onze business?3. Wie is onze klant?4. Hoe bieden wij onze klant onderscheidende en duurzame toegevoegde waarde?

Een missie mag niet te eng en niet te ruim zijn! Niet:de behoefte aan gloeilampen,Maar: de behoefte aan verlichtingEen missie moet duidelijk zijn voor: de externe klant- andere stakeholders - de interne organisatieStap 2 ook →Principes, zij hebben betrekkingop de waarden en normen van de organisatieAan de orde kunnen zijn:

• De prioriteiten die een organisatie heeft(bv ‘kwaliteit komt eerst’, ‘alles voor de klant’)

• Betrouwbaarheid / integriteit• Professionaliteit• Aandacht voor medewerkers, de maatschappij• Etc. Kernwaarden

Op basis van de visie (→ missie + principes) worden Stap 3 Organisatiedoelstellingen geven het volgende aan:

- De relatie van de organisatie met haar omgeving en haar werknemersIn feite de relatie van de organisatie met al haar stakeholders

(=belanghebbenden)In de organisatiedoelstellingen moeten alle stakeholders dan ook onderwerpen kunnen terugvinden die voor hen belangrijk zijn.Organisatiedoelstellingen kunnen bijvoorbeeld gaan over:

• Belangenevenwicht• Winstgevendheid

17

• Kwaliteit• Effectiviteit/efficiency• Imago• Gedragsregels

Voorbeelden: Binnen 3 jaar de winst verhogen met 10%.Voor 2015 marktleider worden (gemeten in marktaandeel) in segment ‘’sportschoenen’’.Dit jaar de omzet vergroten naar > 1 miljard.

Strategie: = Plan• De strategie omvat de (lange en korte termijn) doelen van een organisatie

en hoe die doelen bereikt kunnen worden• Bij strategie gaat het over de afstemming tussen de organisatie, de

klanten en de concurrentie• Strategie is het antwoord van de organisatie op ontwikkelingen in de

maatschappij en op de markt!• Een plan waarin duidelijk staat aangegeven wat een• organisatie precies wil doen in de komende 1 tot 3 jaar

Marktpenetratie (Bestaande producten op bestaande markten)Productontwikkeling (Nieuwe producten op bestaande markten)Marktontwikkeling (Bestaande producten op nieuwe markten)2 verschillende benadering van strategisch managementKlassieke richting = door middel van planning evenwicht vinden tussen middelen, sterkte en zwakte van onderneming ene kant, en kansen en bedreigingen ander kantSituatie analyse 1e fase van strategisch management .(doel inzicht huidige situatie)

1. Situatieanalyse = SWOT (strength-Weaknesses-opportunities-threats) wordt gekeken intern als extern omgeving.

2. Definitie van huidige visie, doelstellingen en strategie (Visie= Missie +principes)

Nieuwe of moderne richting = visie uitdragen, en doorvoeren.

Het 7S model van McKinseyIn het 7S model zijn ‘harde’ en ‘zachte’ S’-en te onderscheiden:Een harde S: is tastbaar/zichtbaar, is te beschrijven of in een schema te zetten (makkelijk beinvloedbaar) Welke S’-en zijn hard en waarom?Een zachte S: laat de menselijke kant van de organisatie zienWelke S’-en zijn zacht en waarom?

Strategie: Welke stappen?Om te komen tot een strategie is er in een organisatie eigenlijk eerst het volgende proces gaande:1. Eerst komt het topmanagement tot een visie2. Dan volgen de missie en de (organisatie-) principes3. Vervolgens de organisatiedoelstellingen4. En dan de strategieDit proces in vier stappen noemen we het Strategisch Management proces Wie in de organisatie zal verantwoordelijk zijn voor alle vier de stappen?

18

Een visie is:

Week 4

Het 7S-model: de S van Structuur(1)– Organiseren van activiteiten– Arbeidsverdelingen Coördinatie– Bevoegdheid, verantwoordelijkheid en delegeren– Omspanningsvermogen

• In Blauw de lesstof van week 4. Groen les 5.• Bestuderen: H9 pag 406 - 409 (midden)!!!!!

De S van Structuur is een ………. SDe Structuur is namelijk ‘in een organisatie-schema te zetten (= een organigram)’

Bij het bepalen van de strategie (les 3) wordt er veel rekening gehouden met de externe omgeving van een organisatie: De externe afstemmingAls de strategie helder, is volgt er aandacht voor deinterne organisatievan het bedrijf:De interne afstemming↓ Hoe organiseren wij ons zelf, zodat we de strategie ook écht kunnen uitvoeren?Organiseren van activiteitenBij de interne afstemming letten we vooral op het (her-)ontwerpvan een passende (organisatie-)structuur.

• Passend = effectief en efficiënt• Om als organisatie effectiefen efficiëntte zijn, is nodig:

– De arbeid moet zo goed mogelijk worden verdeeld– Alles moet goed worden afgestemd en moet worden gecoördineerd– Uitspraken nodig over toekennen beslissingsbevoegdheden– Passende communicatie- en overlegstructuur nodig

• Hoe ontwerp je een passende organisatie-• structuur?• 1. Bepalen organieke structuur (organogram)• - arbeidsverdeling (bv taken, functies, afdelingen)• - co ördinatie (afstemming van werkzaamheden, bv planning, rooster, project,

commissie)Hoe ontwerp je een passende organisatie-structuur?2. Én een personele structuur (mensen in een organisatie)

– Hiërarchie (door wie worden opdrachten gegeven?)– Bevoegdheden (wie mag bepaalde beslissingen nemen?)– Personele bezetting (welke medewerker in welke functie?)– Communicatie (wie informeert wie en op welke manier?)

Taak:• Het werk dat je moet doen Voorbeelden: `iemand een taak

geven/opleggen/toewijzen`, `iemand met een taak belastenVerantwoordelijkheid:

• Het feit dat je je moet verantwoorden Voorbeelden: `de verantwoordelijkheid dragen voor een miljoenenproject`...

Bevoegdheid:• Het recht om in een bepaalde situatie zelfstandig beslissingen te nemen over

de uitvoering van een taak.

19

Onderstaande zinnen hebben die betrekking op de organieke structuur of op de personele structuur?

- Ons bedrijf heeft 6 afdelingen.- Ik krijg opdrachten van mijn teamleider.- De functie ‘binnendienst medewerker’ bestaat uit 6 taken:

het invoeren van verkooporders, contracten opstellen, telefoon beantwoorden, etc.- Ik mag zelf bepalen wannneer ik pauze neem.

Arbeidsverdeling =Het verdelen van werkzaamheden in (deel)taken, zie toegewezen worden aan functies of afdelingen.Verticaal organiseren: verdelen van de taken die qua niveau hetzelfde zijn; het aanbrengen van hiërarchie (= leiding en uitvoering scheiden)Soms moeten taken op een lager niveau worden uitgevoerd omdat de arbeid daar goedkoper is (bv de directeur is te duur om te notuleren)→verticale differentiatieJe bent manager en je moet een extra medewerker op je afdeling aanstellen omdat er teveel werk is.Wáár moet je als manager voor zorgen als je iemand een ‘functie’ wilt aanbieden?

> Met welke criteria hou je rekening?

Waar houd je rekening mee? • Volledige dagtaak• Volwaardige dagtaak (benut capaciteiten werknemer)• Samenhang tussen werkzaamheden• Arbeidsvoldoening bieden

Bij het verdelen van arbeid spelen 4 motieven een rol:• 1. Kostenmotief • 2. Bestuursmotief• 3. Sociaal motief• 4. Maatschappelijk motief

De begrippen: - Werkextrinsieke factoren - Werkintrinsieke factoren

Arbeidsverdeling Mogelijkheden om werk “leuker” te maken:- Taakverrijking- Taakverruiming- Taakroulatie

Week 5

20

Het 7S-model: de S van Structuur (1)– Organiseren van activiteiten– Arbeidsverdelingencoördinatie– Bevoegdheid, verantwoordelijkheid en delegeren– Omspanningsvermogen

Bestuderen: H9 pag 406 - 419Begrippen rondom de opbouw (groeperen) vande organisatiestructuurHorizontaal organiseren: verdelen van taken en toewijzen van bevoegdheden op hetzelfde organisatieniveau Groeperen van taken: afdelingsvorming

Arbeidsverdeling in horizontale richtingEr zijn 2 hoofdvormen van horizontaal organiseren (afdelingsvorming):

– 1. Interne (horizontale) differentiatie– 2. Interne (horizontale) specialisatie

1. Interne (horizontale) differentiatie: f indeling • Arbeidsindeling naar gelijksoortigheid van werkzaamheden →fasen van een

bewerkingsproces (totale proces opdelen in deelprocessen)

• Bv: meubels: zagen, freezen, verven, stofferen, monteren.• De (bewerkings-)fasen worden ondergebracht in afdelingen, iedere afdeling

levert een bijdrage aan het totale product >dit zijn vaak meerdere, verschillende producten

→De ( F )unctionele indeling

Voordelen Interne(horizontale) differentiatie de (F-indeling)- Mechanisering (speciaal apparatuur)

21

- Hoge bezettingsgraad - Grote vaardigheid/routine (krijg je specialisme)- Hoge deskundigheid/kennis- Gelijkheid werkhouding/ taal - Mogelijkheid tot automatisering

Nadelen: - Eentonigheid/ eenzijdigheid- Weinig flexibiliteit- Vervreemding van het eindresultaat (meer communicatie nodig met ander

afdeling)- Meer overleg tussen afdelingen nodig.

2. Interne (horizontale) specialisatieArbeidsverdeling gegroepeerd op basis van het eindresultaat dat de organisatorische eenheid moet opleveren.Naar Product, Geografische plaatsofMarktsegmentDe ( P )roduct-, ( G )eografische- of ( M )arktsegment-indeling

Voordelen:- Snelle probleem oplossen - Korte communicatielijn (gewoon bij ander afdeling binnen lopen)- Grote betrokkenheid eindproduct- Veel kennis eind product.

Nadelen - Hoge kosten (meer investering& machines)- Minder functionele deskundigheid - Concurrentie tussen afdelingen (werken aan verschillende producten)

Arbeidsverdeling en coördinatie

Een nieuw onderwerp

22

Een functie bestaat uit (taken bij elkaar is functie) (meer functies bij elkaar is afdeling) (afdeling bij elkaar is organisatie structuur).

- meerdere taken- bijbehorende bevoegdheden- en verantwoordelijkheden

= TBVEen manager kan wel taken delegeren, maar blijft altijd eindverantwoordelijk!

Kun je altijd zomaar ‘delegeren’?Wat zijn voorwaarden voor het invoeren van‘delegeren’ in een organisatie?

• Bereidheid en vermogen van de managers om te delegeren• De capaciteiten van de medewerkers• De aard van het werk

Machtsverdeling in een organisatie- Centralisatie van beslissingsbevoegdheden (naar 1 punt wordt de leiding geven)- Decentralisatie van beslissingsbevoegdheden (verdeel je de macht binnen de

organisatie.

Omspanningsvermogen:Aan hoeveel medewerkers k án een manager direct zelf effectief leiding geven?Is het omspanningsvermogen van eenmanager altijd even groot?Waar hangt het omspanningsvermogen van een manager van af?

Omspanningsvermogen in relatie tot deorganisatie structuur:

- Wanneer onstaat een plattere organisatiestructuur?- Wanneer ontstaat een steilere organisatiestructuur?

Begrippen:Span of control = Spanbreedte/spanwijdte aan hoeveel mensen hij De leiding geeft Depth of control = Spandiepte aan hoeveel organisaties afdelingen Hij de leiding geeft.

Deze 2 begrippen zijn verbonden aan het daadwerkelijke leidinggeven door een manager

Wat gebeurt er wanneer de Spanwijdte (spanof control) van de manager groter is dan zijn Omspanningsvermogen?Wat gebeurt er wanneer het Omspannings-vermogen van de manager groter is dan zijnSpanwijdte (span of control)?

Soms moet een manager aan meer medewerkers leidinggeven dan zijnomspanningsvermogen toe laat.Wat zegt dat over de spanwijdte (span ofcontrol) van de manager?Welke maatregelen kan de manager zelf (of de organisatie) dan nemen om dit probleemop te lossen?

Steile organisatiestructuurPlatte organisatiestructuurWanneer onstaat een plattere organisatiestructuur?(= vaak groter omspanningsvermogen; meer mensen direct onder je)Wanneer ontstaat een steilere organisatiestructuur?

23

(= vaak kleiner omspanningsvermogen; minder mensen direct onder je)

Week 6

Het 7S-model: de S van Staff (Staf/ Personeel)Bestuderen in je boek: H6 pag 220 - 229H8 pag 350 - 366

1. De manager2. Personeelsmanagement (HRM): o.a. instroom, doorstroom en uitstroom van

personeelWaar gaat het om bij Management?Om de effectieve en efficiënteinzet van mensen en middelen, zodat………..

ManagementKenmerken van een goede, gezonde organisatie:Een organisatie is effectiefde organisatie is dan doeltreffend, de juiste dingen worden gedaan

Een organisatie is efficiëntde organisatie is dan doelmatig, de dingen worden juist gedaan, geen verspillingen etc

Wie worden aangesproken op de realisatie van de organisatiedoelstellingen?De managerszij nemen continu beslissingenzij sturen de processen/mensen

Managers zijn:– afhankelijk van de inzet van anderen– verantwoordelijk voor het werkklimaat (de sfeer)– ontvanger en overdrager van informatie– diegenen die besluiten nemen– verantwoordelijk voor het eigen tijdmanagement– resultaatgericht en hebben meestal ‘’terrein’’kennis

Er bestaan diverse managementlagen/-niveaus in organisaties (pag. 222)– Topmanagement– Middenmanagement – Lager management– Wie zijn deze managers?

Geef voorbeelden (denk ook aan je bijbaan, het gastbedrijf, etc.)

24

Managers in verschillende lagen / niveau’s nemen andersoortige beslissingen• 3 soorten beslissingen: • Strategische beslissingen• Tactische/organisatorische beslissingen• Operationele beslissingen

Henri Fayol, 1916: management is te leren!Management (als activiteit) bestaat volgens Fayol uit de volgende 5 elementen:

– beleidsbepaling en planning– organiseren– geven opdrachten (en hulp)– coördineren– controleren en eventueel bijsturen

2 kern taken van management (pag. 228): – Constituerende taken (beleidsformulerend)

• beleidsbepaling en planning• organiseren

– Dirigerende taken (beleidsuitvoerend)• geven opdrachten (en hulp)• coördineren• controleren en eventueel bijsturen

Management niveaus met taakgebieden (pag. 222)

• Deel 2:

• Human Resource Management

• Par. 8.2.6 – pag. 350 - 366

Organisaties/bedrijven zullen hun medewerkers (blijvend) moeten weten te motiveren willen ze hun doelstellingen kunnen behalen en blijven concurreren en overleven.

Hiervoor is het noodzakelijk dat door een directie beleid wordt ontwikkeld: personeelsbeleid (ook wel genoemd

Human Resource Management gaat over het benutten van de menselijke kwaliteiten in een organisatie.

25

Het is het topmanagement van een organisatie die moet zorgen dat er in een organisatie een effectief personeelsbeleid wordt ontwikkeld

Wat wordt hier denk je met effectief bedoeld?

De onderwerpen die in het personeelsbeleidaan bod komen noemen we de personeelsinstrumenten De personeelsinstrumenten worden ingezet voor de concrete invulling van het personele proces. Er is een driedeling te onderscheiden:

- Instroominstrumenten- Doorstroominstrumenten- Uitstroominstrumenten

Het (top)management is verantwoordelijk voor het personeelsbeleid.

De afdeling Personeelszaken heeft met name een ondersteundende en (beleids)adviserende rol.

26

Instroom van Doorstroom Uitstroom van

• Werving• Selectie• Introductie• Aanstelling

en bepaling arbeids- voorwaarden

• Beloning• Beoordeling

en begeleiding

• Loopbaan- planning

• Opleiding en training

• Kennis- management

• (Vervroegd) pensioen

• Aflopen tijdelijk

contract• Beëindigen

uitzend- overeenkomst

• Outplacement

• Ontslag•

Inleiding Recht

Recht: het geheel van geldende regels. (rechtsregels)Positief recht: alle regels die vastliggen.Materiële: regels die betrekking hebben op rechten en plichten inhoudelijk van aard Formeel: regels die zorgen dat de procedure voor materieel recht goed gevoerd worden deze is meer procesmatig van aard. Objectief recht: het geheel van rechtsregels en normen. -> algemene regelSubjectief recht: een aan objectieve recht ontleende bevoegdheid van een rechtssubject. -> individuele bevoegdheid

Wet: elke algemeen geldende geschreven rechtsregel die afkomstig is van een tot wetgeving bevoegd overheidsorgaan.Rechtsbronnen in het Nederlands recht: (waar kunnen we recht vinden)

- De wet- De jurisprudentie (de rechtspraak) -> wetten zijn soms onduidelijk of onvolledig,

rechters formuleren zelfstandig een nieuwe regel. Als alle rechters deze regel in latere geschillen toepassen is er sprake van jurisprudentie.

- De gewoonte - Verdragen en sommige besluiten van volkenrechtelijke organisaties

Verdragen: een schriftelijke, bindende regeling tussen staten onderling of tussen staten en volkenrechtelijke organisatie.Een regel of besluit van internationale herkomst gaat boven nationale herkomst.

Materieel recht: regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in hun onderling verkeer.Formeel recht: regels over de wijze van procederen voor de rechter. (procesrecht)

Collectief arbeidsrecht: hierin wordt de rechtspositie geregeld van groepen werkgevers of werknemers.

Nederlandse regering: koningin + ministersParlement: volksvertegenwoordigingStaten-Generaal: 1e en 2e kamer

Internationaal-nationaal recht:- Soevereiniteit: macht van een land.- EG-verdrag: EU-verdrag- EVRM- Monistisch systeem: rechtsregels uit een verdrag kunnen deel uitmaken van het

nationale recht zonder dat eerst omzetting in nationaal recht nodig is.

Doelen recht:- Creëren van een goede samenleving.- Ordenen van de samenleving.- Handhaven van de regels.

Publiekrecht: burger <-> overheid is verticaal werking Overheid <-> overheid is horizontaal werking

- Staatsrecht: bevat de regels die betrekking hebben op de organisatie van de Staat en zijn organen en op de bevoegdheden van die organen. Bevat ook de verhouding van de burger tot de staat en de mogelijkheden die de burgers hebben om invloed uit te oefenen op het functioneren van de staatsorganen. In het staatsrecht i de grondwet het belangrijkste wettelijke fundament.

- Bestuursrecht (materieel: bestuursrecht, formeel: bestuursrechtproces)- Strafrecht (materieel: strafrecht, formeel: strafrechtproces)- Volkenrecht: het deel van het internationaal recht dat rechtsregels bevat over het

verkeer tussen staten onderling en het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties.

27

Privaatrecht: burger <-> burger (algemeen belang)Materieel: privaatrecht: Formeel: burgerlijk procesrecht

- personen- en familierecht- rechtspersonenrecht- vermogensrecht

Geschreven recht: het recht dat in wetten en verdragen is vastgelegd.Ongeschreven recht: het gewoonterecht

Trias politica (Montesquieu):- wetgevende macht (regering en Staten-Generaal): stellen van algemene, voor

iedereen in gelijke mate geldende regels. Art. 81 GW- Bestuurlijke(/uitvoerende) macht (regering): uitvoeren van overheidstaken die in

de algemene regels zijn vastgelegd. Art. 42 GW- rechtsprekende macht (rechtelijke macht en gerechten): uitspraken van de

rechters over de toepassing van het recht. Art. 121 GW Machtsevenwicht: systeem van checks(toezicht op een ander) en balans(onderlinge samenwerking)Codificatiegedachte: het recht moet op systematische wijze in wetboeken opgenomen.

Benamingen:‘wet’: door regering en SG (=w.i.f.z. (wet in formele zin))‘besluit’: door regering (=a.m.v.b algemene maatregel van bestuur))‘verordening’: door lagere overheid (prov./gem.) of waterschap

Decentralisatie: verspreiding van de macht over verschillende niveaus. Territoriale decentralisatie: zij hebben bepaalde bevoegdheden die ze kunnen uitsluitend kunnen uitoefenen binnen een bepaald grondgebied, zoals provincies en gemeenten.Functionele decentralisatie: publiekrechtelijke lichamen zijn toegekend aan het verwezenlijken van een specifieke doelstelling.

Autonomie: gemeenten en provincies hebben de bevoegdheid om zelfstandig bepaalde aangelegenheden te regelen en te besturen.Meewerken: gemeenten en provincies moeten op grond van de wet meewerken aan de verwerkelijking van hetgeen op centraal niveau al is geregeld of besloten.

Kenmerken democratie: - Er is een volksvertegenwoordiging die is gekozen door middel van vrije en eerlijke

verkiezingen. Evenredige vertegenwoordiging: Districtenstelsel (bijv. in Engeland): per district is er een zetel beschikbaar zodat de kandidaat met de meeste stemmen worden afgevaardigd in het parlement.Referendum: rechtsspraak aan de burger vragen.

- De staat is een rechtsstaat die is gebaseerd op een Grondwet. Elk optreden van de overheid uiteindelijk direct of indirect te herleiden moet zijn naar de Grondwet. Rechtsstaat: de overheid is verplicht zich aan het recht houden.

- Er is een parlementair stelsel (volksvertegenwoordiging heeft het laatste woord over de vraag of de regering of een minister aan het bewind kan blijven). Vertrouwensregel:Ontbindingsrecht:Kabinetsformatie: nieuwe kabinet moet vertrouwen krijgen van de Kamermeerderheid. Onder de kabinetsformatie wordt een reageerakkoord(hoofdpunten regeringsbeleid) gesloten.Recht van interpellatie: elk kamerlid heeft het recht om mondeling of schriftelijk te vragen om inlichtingen. (ook een vragenrecht)Motie:

28

Recht van enquête: - Er is een aantal fundamentele rechten die bij elk mens horen en waarin de

autonomie van het individu tegenover de overheid gewaarborgd: de grondwet. (De regering moet de steun hebben van het parlement om te kunnen regeren)

Klassieke grondrechten (vrijheidsrechten, politieke rechten, gelijkheidsrechten):- Vereisen terughoudendheid van de staat- Bescherming van de burger- Verticale en horizontale werking- Rechtsbescherming

Sociale grondrechten:- Vereisen optreden van de staat- Ontwikkeling van de burger- Alleen verticale werking- Opdracht aan regering

Nederland is een constitutionele monarchie: de positie van de Koning is in de Grondwet verankerd en is daarmee ook begrensd.Nederland is en representatieve democratie (stemmen).Actief kiesrecht: het recht om in deze organen gekozen te worden.Passief kiesrecht: het recht om gekozen te worden.

Voorrang van wetgeving:1. Verdragen/EG-recht2. Grondwet3. Wetten in formele zin4. AMvB’s5. Ministeriele regelingen6. Verordeningen van provincie7. Verordeningen van gemeente/waterschap

Horizontale werking: tussen burgersVerticale werking: tussen overheid en burger

Algemene verbindende voorschriften: regels die voor iedereen dienen het in de regel genoemde geval zich voordoet. (inhoud bestaat vaak uit rechten of plichten voor een bepaald geval). Beschikking: overheidsbesluit waarbij rechtsgevolgen voor een individueel geval worden vastgesteld. Wet in materiele zin: de inhoud van dat besluit bestaat uit algemene verbindende voorschriften. (inhoud) Organieke wetten: door de grondwet voorgeschreven en van belang voor de inrichting van de staat. Totstandkoming van wetten in formele zin:

1. Voorstel van de wet2. Wetsvoorstel moet naar de Raad van de State. Deze geeft vervolgens een

openbaar advies. 3. Ingediend bij de 2e kamer. Deze wordt besproken in de vaste commissies (voor elk

departement een). commissie stelt een eindverslag op. Vervolgens behandelt de 2e kamer het wetsvoorstel en brengt eventueel wijzigingen aan (het recht van amendement).

4. Stemmen in de 1e kamer. Kan alleen aangenomen of afgewezen worden. 5. Als de wet door de Staten-General is aangenomen moet de koningen de wet

ondertekenen. Een wet moet eerst goed worden bekendgemaakt voordat hij mag worden ingevoerd. Dit wordt gedaan in het staatsblad en Staatscourant.Attributie: scheppen van bevoegdheid om een bepaald soort wettelijke regels vast te stellen.

29

Delegatie: het overdragen van de bevoegdheid om nadere regels over een bepaald onderwerp vast te stellen binnen het kader van de hogere regeling. Sub delegatie: formele wetgever geeft een lager orgaan de bevoegdheid te delegeren.

Onderneming: elke in maatschappij als zelfstandige eenheid optredend organisatorische verband waarin krachtens arbeidsovereenkomst of krachtens publiekrechtelijk aanstelling arbeid wordt verricht.

Eenmanszaak: - vereist opricht: inschrijven handelsregister - hoofdelijk aansprakelijk

Maatschap (stil of openbaar) is een overeenkomst tussen de maten om samen te werken en de winst uit die samenwerking te delen. Werken alleen intern.

- Maten zijn in hun privé vermogen aansprakelijk voor de maatschapsschulden.

VOF: bijna zelfde regeling als de maatschap maar een vof doet ter uitoefening van een bedrijf en treedt onder een naam naar buiten.

- Hun vermogen is afgescheiden. Eerst geld bedrijf dan privé vermogen. - Moet worden ingeschreven in handelsregister.

CV Stille vennoten: deze voeren het beheer niet en treden niet naar buiten op. Zij zijn vennoten omdat ze aan de CV geld hebben verleend. Ze zijn slechts aansprakelijk tot het verleende bedrag. De beheerders van de cv zijn met hun privévermogen aansprakelijk.

BV

Het geplaatste en gestorte kapitaal dient ten minste 18000 euro zijn. Raad van commissaris geven raad en advies.

NV Het geplaatste aandelen kapitaal dient ten minste 45.000 euro te bedragen. Raad van commissarissen geven raad en advies.

Voordelen rechtspersonen: - Beperking van de aansprakelijkheid- Continuïteit (dood geen invloed) - Financiële motieven. (gemakkelijk kapitaal aantrekken)

Rechtspersonen dienen voor de oprichting een notariële akte te hebben en een ministeriële verklaring van geen bezwaar. Ook moeten zij ingeschreven in handelsregister.

De vereniging is een rechtspersoon met leden die is gericht op een bepaald doel. De stichting is een rechtspersoon die bestaat uit een vermogen met een bestuur.

Rechtspersonen: - Nv - Bv - Vereniging- Coöperatie - O waarborg mij - Stichting

De medezeggenschap van werknemers wordt in de praktijk grotendeels gerealiseerd in de OR. Ondernemingen met minstens 50 werknemers zijn verplicht om een OR te hebben. De bevoegdheden van OR zijn:

- Recht van overleg - Recht van advies

30

- Recht van instemming - Recht op informatie

De leden van de OR worden rechtstreeks uit het midden van de werknemers gekozen. Voorwaarde: minstens 6 maanden werkzaam.

Er is sprake van arbeidsverhouding wanneer: - Er een gezagsverhouding is- Arbeid wordt verricht - Gedurende zeker tijd- Loon wordt betaald.

4 manieren einde arbeidsovereenkomst: - Van Rechtswege - Wederzijds goed vinden (werknemer moet duidelijk en ondubbelzinnig verklaren

het eens te zijn) - Ontslag/opzegging- Rechtelijke ontbinding

Verlenen van ontslagvergunning verloopt via UWV. Zonder toestemming van deze voor ontslag kan het ontslag teniet worden gedaan.

Belangrijke bronnen van het recht: - Wetgeving (incl. verdragen)- Jurisprudentie (rechtelijke uitspraken)

Rechtelijke macht: handhaving van regels afgedwongen door middel van sancties. (19 rechtsbanken, 5 gerechtshoven en 1 HR)

Openbare ministerie: strafrechtelijke handhaving rechtsorde. (bevoegd tot vervolging van strafbare feiten). Verschil met ‘zittende magistratuur’(ofwel rechters):

1. Rechter geeft oordeel, OM vraagt om oordeel 2. Rechter actief in burgerlijke, straf en bestuurlijke zaken, OM vrijwel alleen

strafzaken. 3. Rechter is onafhankelijk, OM valt onder Minister

Soorten rechters:

Rechtbank:Lagere, rechter ook wel eerste aanleg genoemd. De rechtbank geeft verschillende kamers (straf, familie, handel, bestuurs enzo) De kantongerechten maken onderdeel uit van de rechtbanken

Gerechtshof: In ‘hoger beroep’ tegen uitspraak lagere rechter. Het gerechtshof heeft aparte kamers.

Hoge Raad: Hoogste rechtscollege. ‘beroep in cassatie’ art. 78v. wet RO

Civiele sector: alle vorderingen die niet tot bevoegdheid van kantonrechter horen. Strafsector: misdrijvenBestuurssector: awb-besluiten

De kantonrechter: is een alleensprekende rechter. Afhankelijk van het aantal te behandelen kantonzaken kunnen in de sector kanton weliswaar 2 of meer kantonrechters werken, maar in de rechtszaal zit de kantonrechter alleen. Deze is bevoegd tot civele sector.:

- Zaken met een vordering t/m €25000 incl rente - Zaken met vordering van onbepaalde waarde <€ 25000

31

- Zaken met betreffende arbeidsovereenkomst , collectieve arbeidsovereenkomst, huur en koopovereenkomst.

- Andere zaken ten aanzien waarvan de wet dit bepaalt.

Bevoegdheden strafsector: mag oordelen over vrijwel alle overtredingen (de lichte strafbare feiten) Bevoegdheden bestuurszaken: de wet administratiefrechtelijk handhaving verkeersvoorschriften (kleine, veelvoorkomende verkeersovertredingen)

Rechtspraak geschiedt onder toepassing van de beginselen: - Openbaarheid van de zitting en van de uitspraak - De onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter- Het motiveringsbeginsel - Hoor en wederhoor - De redelijke termijn.

32

33