WAT VOORBIJ IS : wandel i ng en barbecue

Ode aan de eenvoud of de jaarl ijkse wandeling van Liniaal

De jaarl ijkse wandel ing van L iniaal bij het beg in van de grote vakantie kan bogen op een lange tradit ie. Telkens wordt een deel van onze gemeente verkend en tel kens weer zijn de wandelaars verrast te zien dat er op de Dries, Maal , Restert, Ed ixvelde, Laar enz. nog volop kan worden genoten van groen, van goede lucht en van het zal ig gevoel d icht b ij hu is te b l ijven.

AI wandelend worden herinneringen opgehaald , wordt er gemoedel ijk gebabbeld. Meestal i s er een stop en wordt er een verfriss ing aangeboden en na de wandel i ng volgt een barbecue op de speelplaats van de basisschoo l . Er is eten en drinken genoeg, de l inde zorgt eventueel voor schaduw of het afdak beschermt tegen regen. E l k jaar is het zo en e lk jaar is het zo goed. Een eenvoudige formu le d ie door de aanwezigen wordt geapprecieerd.

Eerl ijk gezegd, N ieuwerkerken is zeker n iet het mooiste dorp, maar b ij zo'n wandel i ng zegt eenieder : « 'k wist niet dat er nog zoveel natuur is bij ons en dat onze kerk, zelfs zonder toren, nog van ver kan worden herkend » .

Hoeveel n ieuwe wegen zijn er n iet bijgekomen ? Hoeveel landbouwbedrijven zijn nog actief ?

De sfeer van onderstaand gedicht is n iet meer d ie van vandaag, gelukkig maar m issch ien.

Wandelen doe je n iet enkel met de voeten, we wandelen ook met onze geest in verleden, heden en toekomst. Wandelen doet deugd.

Christiane Lauwereys Provincie �

- 1 - Oost-Vlaanderen

NAZOMER

Op S int Margrietedag, of daaromtrent, begon de rogge in de zon te kraken en het graan, dat rijp geworden was, werd op de nagel hard. Ct Werd tijd om op de zolder om de p ik te gaan - ek hoor ze nog arren in de sti l le avondlucht -en Cs morgens vroeg , alvoor de zon was opgestaan, sti lzwijgend trokken wij l icht huiverend naar het gevecht, drie weken lang, om Ct koren te verslaan, de rogge voor, dan tarwe, en als het weer n iet brak met de gewoonte, was Ct haver d ie bleef staan tot laatst, goudgeel van stro, maar met wat rood doorstreept, alsof een hand vol bloed er eens was langs gegaan.

Kwam dan d ie schone tijd , als Ct onbesl iste jaar n iet weet wat het wi l doen, over de zomer weer naar Ct lenteland terug, of naar de winter gaan. De boever met een koppel paarden, op en neer, scheurt met een schar, het stoppel land uiteen en fluit een l ied, dat hem als knaap, zo lang is Ct al geleên, zo diep getroffen heeft, dat het vanzelf weer op zijn l i ppen l igt, voelt hij zich triestig en al leen.

De dag is grijs beneveld door de nacht als hij ontwaakt, nog kouwel ijk , tot dat de zon haar haard aanmaakt met stoppels , onkruid en droog gras, wat toch geen waarde heeft , waartoe het nog gespaard ? Haar voorbeeld wordt gevolgd, elk steekt wat afval is in brand, en vuurtjes smeu len na, tot de avond naakt. September, l ieve maand, waar l igt het aan, i k ben je beeld, wat er ook kwam of g ing, nooit kwijt geraakt.

ANDRE DEMEDTS

- 2 -

u.

NIEUWERKERKS NIEUWS

DIAMANTEN BRUI LOFT

Op 1 3 jun i 1 94 1 vierden Jozef Redant en Maria Wel lekens u i t de Merestraat 3 1 hun 60-jarig h uwel ij ksjub i leum. Jozef werd geboren te N K op 20.08. 1 91 6, Maria eveneens te NK op 23. 09. 1 91 8. Ze traden i n het huwel ij k te N K op 1 3. 06. 1 94 1 . De fami l i e Redant-Wel lekens i s trouw l id van L iniaal . Vanwege het bestuur en de hele verenig ing wensen wij de jubi larissen a lsnog van harte proficiat en nog vele gelukkige jaren !

IN MEMORIAM

Wil ly Verleysen

Op 24 ju l i 200 1 overleed, zeer onverwacht, ons medel id Wi l ly Verleysen in het Aalsters Stedel ijk Ziekenhuis . Enkele dagen voord ien hadden wij hem nog begroet op zijn weg naar hu is . Wi l ly werd geboren te NK op 1 2 mei 1 934. Van in zijn jeugd was h ij begaan met de voetbalsport. H ij was jeugdspeler b ij Eendracht N K en in 1 954 reeds werd h ij opgenomen in het bestuur van de club. I n 1 968 werd h ij aangesteld als penn ingmeester, het mandaat dat hi j p l ichtsgetrouw zou uitoefenen tot b ij zijn overl ijden. Wi l ly was een sti l le , vriendel ijke man. Zo kwam h ij over b ij zijn sportvrienden. H ij was ook een loyaal werknemer geweest b ij de Generale Bank te Aalst; s inds enkele jaren genoot h ij van zijn pensioen. Voetbalclub Eendracht N ieuwerkerken verl iest met Wi l ly Verleysen één van zijn steunpi laren. De fam i l ie verl iest een l iefdevol le echtgenoot, een goede vader en een zorgzame grootvader. Langs deze weg b iedt Lin iaal nogmaals haar oprechte deelneming aan.

Prosper De Sutter - 3 -

Frans De Man

Op 2 september 2001 overleed in het rusthuis St . -Vincentius te Aaigem Frans De Man. H ij werd geboren te NK op 25 jun i 1 920. Na zijn h uwel ij k vest igde h ij zich i n Denderhoutem, waar zijn echtgenote, Bertha Van Herreweghen (+1 985) , jarenlang hoofdonderwijzeres in de plaatsel ijke gemeenteschool was. I n 1 964 werd hij op de l ijst van de Volksunie burgemeester met de éne zetel d ie zijn partij behaalde. Zes jaar later behaalde h ij 6 van de 1 3 zetels , maar kwam in de oppositie terecht. Enkele jaren na de fusie stopte h ij z ij n pol it ieke activiteit. Frans De Man was een gel iefde figuur in Denderhoutem, "bewonderd om zijn eerlijkheid en bereidwilligheid' ( Het N ieuwsblad van do. 6 sept . ) . Ook NK bleef hem na aan het hart l iggen. L in iaa l steunde h ij royaal en met overtuiging. Wij betreuren zijn heengaan en bieden de fami l ie langs deze weg onze oprechte deelneming aan.

ERRATA

• Het geboortejaar van Gerard De Rijck is 1 922, n iet 1 926. (L in iaal XXIV, nr. 2 , p. 3)

• Christiane Roelandt, echtgenote Edgard Hooghuys, maakte ons attent op een fout in het artikel "Spreuken van de I nhuldeging van Mijnheer Pastoor te NK" , onder het gedeelte "Bij Spiegeleef' (L in iaal XXIV, nr. 2 , p .27) . Het gaat h ier over het gezin Johannes (Want jen) De Spiegeleer - Jul ia De Moor. Johannes was de vader van Fel ix(+) en de grootvader van Herman van de winkel "De Kroon" . Want jen De Spiegeleer woonde ten tijde van de inhuldiging van pastoor De B isschop " in den Trapaf' , waar het kantine en kruidenierswinkel was. " Den Trapaf , zo genoemd omdat je een trede moest afdalen om het hu is binnen te gaan, bevond zich naast de Volkskring, op de plaats waar nu café 't Labierint" is. Ernaast woonde Abbeloos, daarnaast F inneken (echtgenote Cal lebaut)

- 4 -

Ai

en dan " Koetj zen Roza". Nadien verhu isde het gezin De Sp iegeleer-De Moor naar een woning een beetje verder, later win ke l "Jalytex" . I n de Kantonstraat heeft Want jen dus n iet gewoond, zijn vrouw Ju l ia woonde er wel vóór haar huwel ijk. D it a l les werd ons bevestigd door Ju l ia De Smet, weduwe van Fel ix De Sp iegeleer.

Bond van �rote en van jonge gezinnen (B.G .J .G . 1 927-1 999)

1 . Stichting De B . G . J . G . werd nationaal gesticht in 1 92 1 door kolonel Lou is Lemercier ( 1 870-1 954) onder de benaming « Bond van deTalrijke Hu isgezinnen » (B .T. G. ) . Deze stichter werd aangesteld a ls algemeen secretaris en Min ister van Staat M ichel Levi ( 1 851 -1 939) was de voorzitte�.

Een afdel ing werd te N ieuwerkerken gesticht op 1 3. 02 . 1 927 door Emie l Van Accoleyen ( 1 872-1 932)3. Het jaarboek van de B. T. G . , u itgave 1 928, vermeldt Karel Van Gutte ( 1 880-1 962) a ls secretaris4. Wel l icht zal h ij één der medestichters geweest zijn , te meer dat i n deze tijd veelal een beroep gedaan werd op een dorpsonderwijzer om het schrijfwerk van een verenig ing te doen.

Artikel genomen uit het manuscript "Het verenigingsleven te Nieuwerkerken" door Prosper De Sutter. 2

Maesschalck, Edward , Geschiedenis van de gezinsbeweging in Vlaanderen, Uitgave a. G.J. G. , p . 1 5 3

Onderwijzer en schoolhoofd te Lede, eerst propagandist van de Bond van het gewest Aalst; 45 leden l ieten zich inschrijven . Zie : Gedenkboek gewest Aalst B. G.J. G. , p . 1 6-1 7 , redactie A . Haers-Van der Meulen 4

Onderwijzer en schoolhoofd te NK van 1 905 tot 1 948.

- 5 -

2 . Bestuur

Tot voor 1 969 i s er over de plaatse l ijke werking en de samenste l l i ng van het bestuur weinig gekend. Het algemeen beheer beperkte zich a l leen tot het afleveren van de l idkaarten en het vernieuwen van de reductiekaarten op het spoor. Met n ieuwjaar ontvingen de leden een keukenhanddoek. Dat a l les was het werk van de toenmal ig secretaris , en later van zijn opvolger, Gustaaf Roelandt ( 1 892-1 978t, die de afdel i ng vertegenwoordigde op de v iering van het 50-jarig bestaan van het gewest in 1 972. I n d e zestiger jaren was e r ook een gezinszegeldienst die werd verzorgd door R ichard Ca l lebaut ( 1 920-1 991 t Er waren toen 4 aangesloten plaatsel ijke handelaars b ij wie de bondsleden 1 0% vermindering kregen op het bedrag van hun aankopen.

Op onze speurtochten vernamen wij nog de naam van Robert De Cooman d ie erevoorzitter was tot ci rca 1 972, waaruit zou kunnen worden afgeleid dat h ij voordien voorzitter was.

Op 08. 1 2 . 1 969 belegden enkele bondsleden een algemene vergadering waarop een vol ledig n ieuw bestuur werd verkozen. Dit bestuur zou i n de toekomst regelmatig vergaderen en volgens statutaire bepal ingen ook op vastgestelde tijden herverkozen worden, met d iverse verantwoordel ij kheden binnen het beheer.

Over de periode van 1 969 tot 1 979 kon onderstaande tabel I samengesteld worden met de mutaties in het bestuur, de aanduiding van de functies met de geschatte duur ervan. De tabel vemeldt evenwel a l leen deze personen die tot

5 Gustaaf was tevens de laatste secretaris van het Daensistisch

ziekenfonds "Hulp en Steun in Nood" (1 907-1 945) en later voorzitter van de K.S .G. ( 1 955-1 970) . 6

Richard was tevens commissaris van het Christelijk Ziekenfonds "Steun in Ziekte" (1 956-1 967) .

- 6 -

-...,J

TA

BE

L I

: B

est

uu

rsle

de

n 19

69 -1

999

Nr.

PE

RS

ON

EN

1 9 2 7

1 2

3 01

BR

ON

DE

EL

Ma

rce

l 02

CA

LL

EB

AU

T E

tien

ne

03

CA

LL

EB

AU

T R

ich

ard

+-

04 D

AE

M J

ose

ph

05 D

E C

OC

K J

an

06

DE

CO

OM

AN

Ro

be

rt

+-07

DE

KN

IJF

Go

de

lieve

08

DE

PU

YD

T N

oë

l 09

DE

RA

EV

E M

ich

ae

l 10

DE

RO

P W

illy

11

DE

SA

ED

EL

EE

R D

irk

12 D

E W

INT

Ka

rel

13 G

EE

RO

MS

Ge

ert

14

GE

ES

Be

rna

de

t!e

15

HO

EB

EE

CK

No

ëlla

16

JA

NS

SE

NS

Ray

mo

nd

17

LA

NG

EN

DR

IES

Vic

tor

18 L

AU

WA

ER

T M

art

ine

19 L

AU

WE

RE

YS

Jo

sep

ha

20 L

AU

WE

RE

YS

Will

y 21

MA

BIL

DE

An

dre

a

22 M

AT

IH

IJS

Ma

rie

-Pa

ule

23

ME

GA

NC

K P

au

l 24

ME

UL

EM

AN

Th

eo

25

NE

IRIN

CK

Da

nie

l 26

OP

SO

ME

R L

eo

n

27 P

EE

RL

INC

K P

ierr

e

--

_ .

......

..

..

1 3 j

1 9

9 6

7 9

2 4

5 x x

---0

x

---0

x

----

-x

x ---

0

x ---

0

x x

-----

x

x -

-0

x --

--

x x

-----

x x

---

-x

SJ

1 9J

1 7

J 1

6J 1

aa

n-

Fu

nc

ties

9 9

9 9

tal

7 8

9 9

jare

n

7 6

3 9

6 7

8 9

10

11

x ---

0

7 B

.L.

----

-x

---0

14

B

.L.

3 G

.Z.

3 B

.L.

------

x ---

0

17

B.L

. 3

E.V

. x

----

-x

6 B

L/

WV

x

-----

x 6

BL

/WV

x

---0

6

B.L

. 3

B.L

. x

------

x ---

---x

13

S.S

. x

----

-x

------

x 13

W

V

x -

WV

x

---0

6

K.O

. x

---0

7

B.L

. ---

--

x ---

0 14

B

.L.

------

x ----

--

x ---

---x

-----

x 30

SS

/GZ

lSW

K

x -

----

-x

----

-x

13

B.L

.IW.V

. x

---0

9

O.J

.G.

x ---

0

7 O

.J.G

. x

---0

7

B.L

. x

---0

7

V.C

. 3

B.L

. ---

---x

---0

14

V

. ---

---x

-----

x ---

0

24

OV

.lB

.L.

---0

8

G.Z

.lB

.L.

x ---

---x

---0

16

B

.L.

ex>

29

PLA

TE

AU

Sim

on

ne

x

--0

30

RO

ELA

ND

T G

ust

aa

f �

x

----

--

x -

---

-

31

RO

El

S M

arc

32

S

CH

ilD

ER

S A

nn

33

S

CH

Ol

lAE

RT

And

ré

34

SC

HO

OF

Ro

ge

r x

--

--

--

x ---

---x

---0

35

S

OIN

Pie

t 36

U

YT

TE

RS

PR

OT

Go

de

lieve

37

V

.D.B

IES

T R

og

er

38

V.D

.BR

OE

CK

Ang

èle

x

--

_._

--

x ---

---x

---0

39

V.D

.BR

OE

CK

Fra

ns

x ---

0 40

V

.D.S

TR

ICK

T A

nn

ick

41

VA

N G

UT

IE

Ka

rel

x -+

42

V

AN

IM

PE

Yvo

nn

e

x -

_._

--

x ---

0 43

V

AN

lA

ET

HE

M M

ich

el

44

VA

N L

lER

DE

Ge

ert

45

V

AN

LlE

RD

E M

arc

el

x -

_._-

--

x ----

--

46

WA

UT

ER

S P

asc

al

TO

TA

LE

N

l 1

16

13

11

Onb

eke

nde

n :

• ko

lom

1, n

rs.

3, 6,

29:

� x

lid

vóó

r 19

69, a

an

tal j

are

n o

nb

eke

nd

•

kolo

m 1

, nr.

40

: x -+

I id

na

192

7, a

an

tal j

are

n o

nb

eke

nd

•

func

ties

nie

t m

ee

r he

rnie

uwd

: x

------

0 =

ein

de

be

stu

urs

ma

nd

aa

t

leg

end

e k

olo

m 1

1 :

3 B

.L.

8 S

. W. K

.lE

V

x -

_._

--

-x

_._

--

-x

13

B.L

./WV

x

--

_.

_-

x 7

B.L

./WV

x

---0

7

B.L

. 17

B

.L.

x -

--

--

-x

7 B

.L./W

V

x -

--

--

x -

--

--

x 13

O

.J.G

./WV

x

--

--

--

x ---

0 13

G

.Z.

17

K.O

./B

.L.

5 S

.P.

x _._

--

--

x -

--

--

x 13

V

.C./W

.V

? S

.S.

8 B

.L.

x ---

0 7

B.l

. x

----

--

x ---

0 13

B

.L.

x -

-----

x -

--

--

x 27

B

.L.N

./E

.V.

x -

-----

x ---

0 13

B

.L.N

.W.

20

17

13

453

Er e

voo

rzitt

er

= E

.V.

; Vo

orz

itte

r =

V.

; O

nd

erv

oo

rzitt

er

= O

V ;

Se

cre

tari

s-sc

hatb

ew

aa

rde

r =

S.S

. ;

Ge

zin

sze

ge

l s =

G.Z

. ;

Kin

de

rop

vang

= K

.O.

; S

po

orw

eg

kaa

rte

n =

S.W

.K.

; On

tha

al j

on

ge

ge

zin

ne

n =

O.J

.G.

; Ve

rbru

ike

rsc

lub

= V

.C.

; S

po

rt =

S.P

. ;

Gro

oto

ude

rs =

G.O

. ; V

orm

ing

swe

rk =

V.W

. ;

Be

stu

urs

lid =

B.L

. ; W

ijkve

rant

wo

ord

elij

ke =

WV

bestuurs l id verkozen werden tijdens de officiële verpl ichte statutai re verkiezingen. Personen d ie eventueel tussentijds gecoöpteerd bestuursl id waren zijn h ier n iet opgenomen. Dezelfde opmerking geldt ook voor eventueel tussentijdse mutaties, functies en duurtjden betreft.

Zoals boven reeds gezegd vermeldt tabel I a l leen de gekende officiële bestuu rsleden van de bond. Van vóór 1 969 werden ons nog de namen van de bestuursleden ( ko I .2) onder de nummers 3, 6, 30 en 41 ( kol . 1 ) . Voor Karel Van Gutte kan het aantal jaren d ienst n iet worden vermeld i n kol . 1 O . I n dezelfde kolom 1 0 zijn ook het aantal d ienstjaren samengebracht van al de bestuursleden en van hen d ie meer dan één bestuursfunctie u itgeoefend hebben.

Met de bestuursverkiezing van 1 999 ( koI . 9) b l ijven er nog 9 actief. I n tegenstel l i ng tot 1 993 werd de funct ie van bestuursl id ( B . L . ) door de beheerraad nu aangeduid als wijkverantwoordel ijke (w. V. ) , wel l icht door het feit dat de diverse functies (verantwoordel ijken) gemakke l ijker kunnen ingevuld worden.

U it de tabel I bl ijkt verder dat het aantal bestuursleden vrij stabiel is gebleven met u itzondering van 1 977 waar een dal ing merkbaar is . De gemiddelde duur van een bestuursmandaat kan bepaald worden op ci rca 1 0 jaar of 453 : (46-1 ) . En bijzondere vermeld ing voor Victor Langendries die over de periode van 1 969 tot 1 999 ( 30 jaar) een trouw bestuurder was. I n dat laatste jaar zal h ij de fakkel doorgeven aan D irk De Saedeleer.

3. Algemene werking

Het bewegingsleven van de Bond ontplooide rond het werkjaar 1 993 verschi l lende activiteiten, waarvoor er in het bestuur veelal een verantwoordel ij ke was aangesteld.

- 9 -

• Vormingswerk v ia vergaderingen en samenkomsten . van specifieke doelgroepen (verantwoordel ijke Pascal Wauters) .

• Jonge gezinsactie (J . G.A. ) : speciaal voor -35jarigen om bepaalde belangen van deze groep te behartigen en tevens éénmal ig gratis aanslu it ingen te bewerkstel l igen bij gelegenheid van een geboorte of een huwe l ijk (verantwoordel ijke Godel ieve Uyttersprot) . Deze jonge gezinsactie was reeds begonnen in 1 955, waarmede voortaan alle gezinnen konden aanslu iten vanaf hun huwel ij k?

• Grootouderactie (G. O .A. ) . Geze l l ige bijeenkomsten, vakantie, sport en recreatie. Driemaandel ijks tijdschrift « Actief » (verantwoordel ijke Marcel Van Lierde).

• Gewone activiteiten die veelal jaarl ijks terugkeren zijn een fietstocht, een wandel ing, het Paasfeest, het S intMaartenfeest, een dans- en lu isteravond, een qu izavond en de jaarvergadering. Sporadisch zijn er ook nog de culturele ontspann ingen, zoals een toneelavond of een busuitstap en andere, met dien verstande dat de activiteit steeds gericht is op heel het gezin, jong en oud.

4 . D ienstverlen ingen

Naast het normaal bewegings leven waren er ook de dienstverleningen bij de Bond.

•

7

de gezinszegels : verscheidene handelaars geven aan de leden een korting via de gezinszegel . De afdel ing telt op de gemeente a l leen 1 4 handelaars (verantwoordel ijke Roger Van der Biest, na zijn overl ijden in 1 996 Dirk De Saedeleer).

o.c. onder voetnoot 2 , p. 1 04

- 1 0 -

• reductiekaarten : belangrijke verminderingen voor gezinnen op het spoo�, de L ijn , de M. I .V. B. en de R .M.T. (verantwoordel ij ke Victor Langendries) .

• kinderopvang : ouders kunnen bij toeval l ige of andere afwezigheden een beroep doen op een kinderoppasdienst. De afdel i ng vezorgt jaarl ijks een gemiddelde van 1 00 prestaties.

Om haar werking en dienstverlen ing te bestendigen geeft de afdel ing sedert 1 985 een driemaandel ijks t ijdschrift u it onder de titel « Bondig N ieuwerkerken » waarmede het bestuur de brug legt naar de leden . De i nhoud gaat voornamel ij k over de aankondigingen van de bondsactiviteiten , verslagen van de algemene werking en b ijzondere richtl i jnen van het hoofdbestuur. De teksten vormen a lsdan een werknota tussen de bondswerking, cultuur en ontspanning.

5. Ledenbeweging

Over de onderzochte periode konden wij b ij benadering nog 5 momentopnamen van het aantal l eden samenste l len d ie weerhouden worden in volgende tabel 1 1 .

Tabel l I : leden

jaar aantal gezinnen

1 2 1 969 1 51 1 980 250 1 990 301 1 993 326 1 999 275

30 jaar + 1 24

bewegings aantal bewegi ngs % inwoners % 3 4 5

1 00 5877 1 00 1 67 5688 96, 78 1 99 551 1 93,77 2 1 6 5520 93,93 1 82 563 1 95, 8 1

+82% -246 -4, 0 1 9%

8 o.c. onder voetnoot 2 , p. 28, a l lereerste nummer van het

bondsblad in 1 921 nationaal .

- 1 1 -

Over de referteperiode 1 969/1 993 steeg het aantal aangesloten gezinnen met 1 1 6% (2 1 6-1 00), terwij l het aantal i nwoners daalde met 6 ,07% ( 1 00-93, 93). U it dit beperkt cijfermateriaal b l ijkt du idel ijk dat het aantal aangesloten gezinnen over deze periode fors is gestegen. Het bestuur van toen moet wel een zeer actief beleid gevoerd hebben. In de laatste periode van 6 jaar ( 1 993-1 999) noteren wij een gevoel ige dal i ng van 51 gezinnen (326-275) , terwij l het aantal i nwoners stijgt met 1 1 1 eenheden (5 .631 -5 .520). Een m inder bemoedigend resultaat om even b ij st i l te staan, zoals b l ijkt u it de in leidende nota van de voorzitter i n het plaatsel ij k bondsblad van jun i 1 999, jaargang 1 4 , nr. 2 . I n dit jaar werd Noël De Puydt a ls n ieuwe voorzitter gekozen .

�estigjarige Nieuwe�kerkse Bond In 1 990 werd de diamanten jubi leum in de Volkskring gevierd , echter met 3 jaar vertraging ( 1 927+60= 1 987) . Op de foto van l inks naar rechts en van onder naar boven : 1 e rij : 1 . Mart ine Lauwaert , 2 . Lieve Uyttersprot, 3. Bernadette Gees, 4. Andrea Mabi lde, 5. Annick Van Der Stricht.

- 1 2 -

2e rij : 1 . Roger Van der B iest (+) , 2 . Karel De Wint, 3. M ichel Van Laethem, 4. Pascal Wauters, 5 . Geert Van Lierde, 6. Er ik De Pooter (gewestvoorzitter) 3e rij : 1 . D i rk De Saedeleer, 2 . Marcel Van Lierde, 3. Victor Langendries, 4. Marc Roeis, 5. Wi l ly Lauwereys

Tijdens deze bijzondere feestzitti ng bracht men hulde aan 1 6 verdienstel ijke l eden d ie s inds meer dan 20 jaar een B. G . J . G. -kaart bezaten . Victor Langendries werd speciaal i n de bloemen gezet omdat h ij s inds meer dan 20 jaar onafgebroken secretaris-schatbewaarder was van de afdel ing.

6. Besluit

D i t artikel is gespreid over twee perioden :

A. 1 927 tot 1 969 : de periode waarvan wij haast geen bronnen konden raadplegen, met u itzondering van enkele mondel i nge gegevens en nog drie foto's van oud-bestuurs leden a ls herinnering.

Karel Van Gutte 1 880-1 962 oud-secretaris -schatbewaarder

Gustaaf Roelandt 1 892-1 978 oud-erevoorzitter

- 1 3 -

Richard Cal lebaut 1 920-1 991 oud-bestuursl id

B . 1 969 tot 1 993 de periode waarin de bond een grote groei heeft gekend, dank zij een zeer actief bestuur en de bijzondere inzet van deze drie bestuursleden van wie wij ook nog een foto konden krijgen.

Victor Langendries schatbewaarder 1 969-1 999

I

Marcel Van Lierde voorzitter 1 983-1 992 ; erevoorzitter 1 992-1 999 l id gewestbestuur 1 997 en 1 987

Dirk De Saedeleer voorzitter 1 993-1 999 secretarisschatbewaarder s inds 1 999

Een n ieuwe generatie d ie de B .G . J .G . in voornoemde periode tot één van de grootste verenigingen van NK heeft gemaakt. Een b ijzonder dankwoord aan Victor Langendries en Marcel Van Lierde die graag bereid waren hun documenten en gegevens te onzer besch ikking te stel len om dit arti kel te schrijven.

Prosper De Sutter

- 1 4 -

Geitenverzekering ( 1 9 1 1 - 1 927)1

Wij moeten n iet ver gaan zoeken om van oudere N ieuwerkerkenaren te vernemen dat er sedert lang voor de Eerste Wereldoorlog ( 1 9 1 4-1 91 8) veel gezinnen waren d ie een geit h ielden voor eigen gebruik . Deze overlevering wordt ons bevestigd door inzage te nemen in de jaarl ijkse landbouwte l l ingen van de gemeente over de periode van 1 848 tot 1 959, waarvoor WIJ volgende statistiek weerhouden.2

jaar aantal % inwoners 1 848 1 04 1 00 2431 1 866 224 2 1 5 2398 1 880 1 1 3 1 09 2459 1 895 41 5 399 2690 1 91 0 507 487 3664 1 929 204 1 96 41 07 1 950 61 59 4628 1 959 1 6 1 5 5 1 86

De topperiode 1 895 - 1 91 0 vermeldt een hoog aantal d ieren tegenover de andere geregistreerde cijfers van de overige jaren. Ondanks de bevolkingsaangroei van 974 (3664-2690) bl ijft het gemiddeld aantal dieren evenwel op 607 beesten per inwoner.

De zogezegde « kleine man » ging werken naar de fabriek en de vrouw zorgde voor het gezin . Het huishoudel ijk werk g ing veelal gepaard met het vetmesten van een varken en in de hoek van de sta l stond een geit d ie ook maar al les knabbelde wat men haar gaf.

Artikel genomen u it het manuscript "Het verenigingsleven te Nieuwerkerken" door Prosper De Sutter 2

N . I .S . , Leuvenseweg , B russel

- 1 5 -

De geit zorgde voor melk met een hoog vetgehalte die geconsumeerd werd in eigen gezin , maar het was ook de grondstof om er geitenkaas van te maken.

In het begin van de 20e eeuw waren veel geitenboeren verenigd in een landel ijke g i lde die ook de naam droeg van « Geitensyndicaat » of ook genoemd « Geitenkweeksyndicaat » . Een g i lde werd hier gesticht op 23.05. 1 91 1 onder de benaming « Altijd beter » . De verenig ing had als doel de verbetering van het geitenras, dit via aankopen en onderhoud van bokken , het aankweken van lammeren en het organiseren van jaarl ijkse keuringen. Art ikel 1 2 van de statuten voorziet een springdienst. De bestuursraad zal de bokken aankopen, bepaalt het getal tot de springdienst, besl ist aan wie de bokken zul len toevertrouwd worden en onder wel ke voorwaarden, oefent verder het nodige toezicht u i t en bewaart a l le recht op die bokken3.

Het bestuur was samengesteld als volgt : 1 . Erevoorzitter : Edmond Van den Berghe4, ( ° 1 860 -

+ 1 93 1 ) , pastoor, geitenkweker. 2. Voorzitter : Louis Jacobs5 ( ° 1 876 - + 1 940), geneesheer,

geiten kweker. 3. Ondervoorzitter : Alfons Raes, landbouwer 4. Schrijver-schatbewaarder : Victor Schol laert6 ( ° 1 874 -

+ 1 938) , onderpastoor, proost 5. Raadsleden :

3

Severinus Muylaert, schrijnwerker, geitenkweker Edmond Van I mpe, winkel ier, geitenkweker Joannes De Kegel , werkman, ge itenkweker Theofiel Vonck, winkel ier, geitenkweker Jan-Baptist Vleminck, werkman, geitenkweker.

Statuten : Moniteur Beige, Recueil des Actes des Unions Professionel les (RAUP) 4

cf. Liniaal , jg . XIX, nr. 2, dec. 1 995, p. 1 9-20 5 Louis Jacobs: l id Bond van het H. Hart, schepen 1 908-1 921 en

schatbewaarder van de Kerkfabriek 1 930- 1 940 6 cf. Lin iaal , jg. XIX, nr. 3, april 1 996, p. 29-30

- 1 6 -

Dokter Louis Jacobs was n iet a l leen voorzitter van deze g i lde, maar tevens voorzitter van de toenmal ige Maatschappij van Onderl inge B ijstand « Vast Hand in Hand » ( 1 906-1 927), toen beter bekend onder de naam « Fransmansg i lde 7»

De aangesloten leden werden i ngeschreven in een stamboek met vo lgende kenmerken:

de naam van de eigenaar de naam van de geit de kleur van het haar het geboortejaar van het dier het aanta l behaalde punten bij de keuringen.

Reeds vóór de stichting van deze gi lde werd de geitenhouder door de overheid al aangemoedigd. Zo lezen wij i n het verslag van de gemeenteraad van 20. 04 . 1 904 dat het bestuur aan het Geitensyndicaat een toelage verleende van 75 BEF en daar bovenop nog een bijzondere toeslag van 50 BEF voor het inrichten van een geitententoonstel l ing . H ieru it b l ijkt du idel ijk dat de geitenboeren in de belangste l l ing stonden nog voor dat er h ier een g i lde officieel werd gesticht in 1 91 1 .

Herinnering

Kamiel Van Landuyt ( ° 1 87 1 , + 1 964) was één der laatste leden van de g i lde . Persoonl ijk hebben wij hem nog zeer goed gekend. Tijdens zijn actief leven was h ij veela l dag loner bij burgemeester Lou is Cal lebaut ( ° 1 866, + 1 957) en

7 cf. liniaa l , jg . XI I , nr. 4 , p. 65-73

- 1 7 -

tevens gelegenheidsarbeider voor mensen om klusjes op te knappen. Tot op hoge leeftijd h ield h ij bokken voor eigen rekening. Alle jaren rond de tijd van bamis kwamen veel mensen met hun geit "naar den bok" b ij Kamie l , n iet al leen u i t de korte omgeving, maar ook van de oml iggende gemeenten.

I n de volksmond was Kamie l beter gekend als "Broek" . Zijn vrouw Emma sprak a l leen van "onzen Broek" . Een verklaring voor deze b ijnaam hebben wij n iet gevonden. H ij woonde op de wijk Maal , Achtermaalstraat 32. Zijn won ing is sedert jaren gesloopt. H ij overleed als weduwnaar i n het rusthuis S int-Jozef te Haaltert in de ouderdom van 93 jaar.

Prosper De Sutter

KERKNIEUWS

Aan de O . L. V. -Hemelvaartkerk werden de voorbije weken een aantal restauratie- en herstel l ingswerken uitgevoerd, dit i n het kader van monumentenzorg . De kosten van deze restauratie worden gedragen door de staat, het gewest, de stad en de kerkfabriek.

� De zolder van de kerk werd vol ledig opgeru imd. Er werd een aanzien l ijke hoeveelheid puin van de zoldervloer gehaald , waarschijn l ijk afkomstig van de jongste restauratie en van de wi lde duiven die rond de kerktoren hu izen. Op het gewelf werd een loopbrug gelegd, wat bepaalde herste l l ingswerken (o .a . aan de verl ichting) i n de toekomst aanzien l ijk zal vergemakkel ijken.

� Op zolder werd nog een houten (vermoedel ijk e iken) S intAntoniusbeeld aangetroffen. Na een grondige schoonmaakbeurt werd het in het atel ier van den Ti laer i n Nederland gerestaureerd. Rond Pasen 2001 kreeg het

- 1 8 -

beeld van S int-Anton ius Abt i n onze kerk een plaats. Het meet 1 , 1 3m, sokkel (5 cm) inbegrepen.

� Er werd een nieuwe bl i ksemafleider geplaatst L6a ls wettel ijk voorgeschreven voor beschermde monumenten.

- 1 9 -

� Een aantal k leine g lasramen in het schip van de kerk werden hersteld.

� Ook de deur werd vernieuwd. Enkel het kader bleef bewaard . De nieuwe deur is van eik (de vorige werd vervaardigd in wit hout) . Er werd ook een nieuwe makelaar geplaatst. De nieuwe kerkdeur werd

- 20 -

vervaardigd door de firma De Saedeleer uit Erpe. Ze werd geplaatst op 1 8 december 2000. Ondertussen werd ook de hardstenen oml ijsting van de kerkdeur hersteld . (De foto werd vóór deze herstel l ing genomen . ) Deze steen bevat een hoog kopergehalte, wat hem een groenachtige kleur geeft.

� Het raam boven de kerkdeur (achter het orgel ) wordt momenteel ook hersteld . Er werd h ierbij geopteerd voor wit g las, zoa ls dat van de ramen i n het koor.

F redy De Schryver en Eddy De N ijs

De Nieuwerkerkse Burcht

enkele bijkomende gegevens

In het stadsarchief van Aalst, i n het fonds Land van Aal st , register nr. 1 4. 369 ( register van akten en contracten) , troffen we onderstaande tekst aan, d ie handelt over de verkoop van het kasteel van de fam i l ie de Liedekerke, h ier de burcht genoemd, i n het jaar 1 686. Dit artikel bevat vier delen : 1 . fotokopie van de tekst 2. transcriptie van de archieftekst 3 . proeve van vertal ing, zo letter l ij k mogel ij k, voor zoverre

de verstaanbaarheid n iet geschaad wordt 4. commentaar.

fotokopie

- 21 -

Zli

MaUestei )ts graeffel ijcken leengoed ten Steene t'Aelst in persoone S( ieu)r Arnou ldt d 'hanins gr( iffier)e vanden raede in Vlaenderen welcke(n) comparant uyt crachte vander letteren van decrete gewesen inden raede van Vlaenderen den xxi i i{n 9bre (= novembre) XVlc vijfentachentich tot laste van naervolg( end)e leenen gecompeteert hebbende dheer Anthon Charité hem verclaerde ontuijtten en( de) onterfven eerst van seven dachwant en negenentwintich roeden en vijfth ien voeten leen gelegen b innen de praterije van nieuwerkerkcken wesende de burcht gel ijck de selve afgepaelt i s i n steenen paelen metten casteeie, wal len vijvers, boomgaert met seven voeten verhef aenden ommeloop teghens den Abeelmeersch tot soo verre het selve afgepaelt i s sonder sijn verhef teghens het cleyn veldeken vanden gracht, oost ende noort Jo(ffrouw)e E l isabeth Boone zuijt het kerckvelt west de broeckmeersschen en( de) oock ten deele west den ouden bogaert gaende met het selve leen de dreve loopen(de)

- 23 -

van het casteel naar de kercke. Item noch van drij dachwant en sessendertich roeden en half wesende het deurgaende derde van twee bunderen twee dachtwant, en neg hen roeden twelf voeten inden broeckmeersch oost jeghens de dreve vande voors( eyd)e burcht west d'heer Jacques d'hert suijt het kerckvelt noort den ouden bogaert sonder de haghe tegen den sel(ven) bogaert ende sijn i nde voors( eyd)e twee part ijen wel ende wettel ijck gegoet ende geerft Jo(ffrouw)e E l i sabeth boone e(nde) Jan d'hert bij procura(t) ie over s ijnen broeder d'heer Jaecques d'hert elck over d'helft vande voors( eyd)e twee leenen Actum ten overstaene van d'her hendrick de hal le ijn is gehauthoriseert bai l l i u m idts d'absentie vanden poortbai l l i u den welcken nochtans volghens den relaese vanden camerbode behoorel ( ijck) was gedachvaert ende ten overstaene van Jd Ph i l ips Baston, fran(ciscu)s Gonzales de vexerouw ende ffrans van oostendorp ende d'heeren Jan I vain , Jan gaudiciabois pauwels van heggher, Charles Appel man ende Jan de rijbel leenmannen vanden sel(ven) hove ende m ij present greffier desen XIXen J uny 1 686 onderteeckent J . de witte

proeve van verta l ing

Op het grafel ijk leenhof ten Steene van Aalst verschijnt de heer Arnouldt d'hanins, griffier van de Raad van Vlaanderen. H ij vertegenwoordigt de heer Anthon Charité, wat hem wettel ijk is toegestaan krachtens het decreet van 1 4 november 1 685 u itgevaardigd door de Raad van Vlaanderen, om het volgende wettig uit het bezit te stel len (=te verkopen) .

1 . Een leen van zeven dagwand, 29 roeden, 1 5 voeten, gelegen binnen de praterij van N ieuwerkerken, zijnde de burcht. Het leen is met stenen palen afgegrensd. Het

- 24 -

omvat het kasteel , de wal len en de vijvers (of: de 'wa l lenvijvers' ) , de boomgaard en ook het 'verhef, de ophoging , van 7 voet langsheen de Abeelmeers tot waar de grenspaal staat, maar zonder het 'verhef, de ophog ing aan het c1eyn veldeken van de gracht. Oost en noord paalt het goed aan E l isabeth Boone, i n het zuiden aan het kerckvelt en i n het westen aan de broeckmeersschen en gedeelte l ij k aan den ouden bogaert. I n dit leen i s de dreef vervat, d ie loopt van het kasteel naar de kerk.

2. Een leen van 3 dagwand, 36,5 roeden, dat het doorlopende derde deel u itmaakt van 2 bunder, 2 dagwand, 9 roeden, 1 2 voeten, i n de broeckmeersch. Oost paalt het aan de dreef van de voornoemde burcht, west aan de heer Jacques d'hert, zuid aan het kerckvelt, noord aan den ouden bogaert (de haag tegen deze boomgaard n iet i nbegrepen) .

E l i sabeth boone en Jan d'hert, gevolmachtigde van zijn broer Jacques d'hert, worden e lk voor de helft, zoals wettel ijk voorzien, bevestigd in het bezit van deze twee lenen.

De verkoop wordt geregistreerd ten overstaan van: de heer henderick de hal leyn is , gemacht igd baljuw, daar de poortbaljuw afwezig i s a lhoewel h ij volgens de kamerbode wel degel ijk werd opgeroepen; Jonker Ph i l ips Baston , frans Gonzales de vexerouw en ffrans van oostendorp de heren Jan Iva in , Jan gaudiciabo is, pauwels van heggher, Charles Appelman en Jan de rijbe l , leenmannen van dit hof en ook door m ij , griffier, h ier aanwezig , ondertekend,

1 9 juni 1 686 J . de witte

- 25 -

com mentaar

I n deze akte wordt de verkoop beschreven van twee lenen, waarvan het eerste "wesende de burcht" ons vooral i nteresseert. Het betreft h ier het leen, bij De Potter en Broeckaert genoemd "ten Broeke" of "stede ten ouden B roecke, metten berghe, wallen ende grachten ende het nederhof, 9 dagwand groot, het eigendom van Antoon Charité, Jacob de Hert en Mathias van Hecke" . Verder lezen we b ij De Potter en Broeckaert: " Een deel van dit leengoed droeg ook den naam van de Burcht, dat met het er op gebouwde kasteel en dezes afhankel ijkheden 2 bunder 39 roeden groot en ten jare 1 686 het eigendom was van genoemden Antoon Charité" . Vooreerst verwijzen we naar de art ike ls i n Liniaal XX, nr. 4 en XXI , nr. 1 , waarin het over de burcht of het kasteel ten ouden broeke gaat . Het h ier besproken document brengt enkele n ieuwe gegevens over dit kasteel van onze vroegere . dorpsheren. De overdracht van dit leen diende te gebeuren op het grafel ijk leenhof ten Steene van Aalst . Enkele namen d ie h ier vermeld worden hadden een belangrijke functie i n de stad: Jan gaudiciabo is was schepen, Pauwels van heggher was procureur. De poortbaljuw, d ie b l ijkbaar zijn kat gestuurd heeft, was de vertegenwoord iger van de vorst; h ij was één van de vijf officieren die de hoofdbaljuw b ijstonden. De oppervlakte van het leen "de burchf' bedraagt hier s lechts 7 dagwand, 29 roeden, 1 5 voeten i . p .v. de 2 bunder (of 8 dagwand) 39 roeden d ie De Potter en Broeckaert vermelden. Z ij schrijven dat het leen ten Broeke 9 dachwand groot is, wat overeenkomt met vroegere vermeld ingen. Een deel van dit leen is volgens hen de Burcht, met een oppervlakte van 8 dachwand en 39 roeden. Het overbl ijvende deel zou dus m inder dan 1 dachwand omvatten. Zou "sonder sijn verhef teghens het c/eyn ve/deken vanden grachf' (zie h ieronder) dit deel kunnen zijn? De beschrijv ing van het leen i s voor ons niet geheel duidel ijk. Wat wordt precies bedoeld met verhef en omme/oop in de

- 26 -

passage "met seven voeten verhef aenden ommeloop teghens den Abeelmeersch tot soo verre het selve afgepaalt is" en "sonder sijn verhef teghens het cleyn veldeken vanden grachf'? Maken wij h ier de ju iste opspl itsing i n de tekst: metten casteeie, . . . met seven voeten verhef . . . , sonder sijn verhef. . . ? Zo ja , wat wordt met dat verhef dan bedoeld? Gaat het over een aarden wal , van ongeveer twee meter hoog, d ie loopt langsheen de grens ("aenden ommeloop" ) met de Abeelmeersch en d ie behoort tot het leen, en over een tweede wal naast het cleyn veldeken aan de gracht (s lotgracht?) die er n iet toe behoort? In de tekst staat "wa l len vijvers" . Moeten we dat verstaan a ls "wal len én vijvers" of als "de vijvers aan de wal len" , er staat immers geen komma? De ophogingen ( het "verhef' ) d ie hier beschreven worden zouden dan de wal len kunnen zijn . (Deze wal len worden in andere documenten steeds expl iciet apart vermeld . ) Als de wal len twee meter hoog zijn , dan zal de "bergh" of mote nog hoger zijn geweest. (cf. De mote in Erpe, d ie enkele meter hoog i s ! ) Meer duidel ijkheid zouden we krijgen indien we over een goede kaart uit die tijd besch ikten . Voor zover we weten is d ie echter n iet voorhanden. De n ieuwe e igenaars van de Burcht worden dus, e lk voor de helft: E l i sabeth boone en Jacques d'hert , d ie aan zijn broer Jan volmacht heeft gegeven om de koop te sluiten. Verkoper i s Anthon Charité, d ie volmacht heeft gegeven aan Arnouldt d'hanins om de akte te verl ijden. De verkoop gebeurt op 1 9 jun i 1 686. De Potter en Broeckaert schrijven dat de Burcht ten jare 1 686 eigendom was van Antoon Charité. Voord ien schrijven ze, onju ist en verwarrend, dat het leen in 1 667 het eigendom was van Antoon Charité, Jacob de Hert en Mathias van Hecke. Zij gooien de opeenvolgende eigenaars hier dus op een hoopje. M issch ien vinden we in de toekomst nog andere documenten d ie ons een duidel ijker beeld kunnen verschaffen van de N ieuwerkerkse burcht. Wordt, naar we hopen, vervolgd !

F redy De Schryver (met dank aan Freddy Caudron)

- 27 -

Eeuwige schoonheid

In de vlakte van Oost-Vlaanderen

ergens in het Denderdal

Staat een kerkje zonder toren

dat i k nooit vergeten zal .

Stat ig kerkje zonder toren

Ct dorpje waar ik ben geboren

tussen spoorweg wi lg en heg

ergens aan de Hoezeweg.

ck Ben h ier nu reeds vele jaren

m ijn jeugd en l iefde vond ik hier

ck denk nog aan m ijn k inderjaren

vol rooskleurigheid en sier.

Dat was de t ijd der gu itenstreken

P iet kende Jef en Jan ook P iet

de mensen waren toen nog vrol ijk

en waren nog zo nijd ig n iet.

N ieuwerkerken Ck vind u prachtig

aan u heb ik m ijn hart verpand

ck v ind van u voor gans mijn leven

Ct schoonste van het Vlaanderenland.

E rik De Graeve

- 28 -