WAT GROEN KAN DOENd24hy5f204zilo.cloudfront.net/duurzaam/...KAN DOEN Duurzaam en Betrokken...

WAT GROEN KAN DOEN

Duurzaam en Betrokken Ondernemen

Landal GreenParks2013

3DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Inhoudsopgave

01

04

02

05

03

06

VISIE EN BELEID

P6 P14 P26

P36 P44 P54

AFVAL BESTAAT NIET

DUURZAAM OP DE PARKEN

SOCIAAL ONDERNEMERSCHAP

BETROKKEN MEDEWERKERS

GASTVRIJ IN DE REGIO

4 Voorwoord

Thomas Heerkens

5DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Voorwoord

VVoor u ligt het allereerste Duurzaam-heidsverslag van Landal GreenParks. Met dit duurzaamheidsverslag willen we laten zien hoe we – nu en in de toekomst – invulling geven aan duurzaam en betrokken ondernemen. We zijn namelijk volop bezig de overstap te maken naar een volledig groene onderneming, van buiten én van binnen. Een eerste stap hierin is het creëren van bewustwording.

Of het nu gaat om onze gasten, medewerkers, eigenaren of om wonenden, Landal GreenParks neemt haar ‘stakeholders’ serieus. In ons Duurzaamheidsverslag komt u hun mening dan ook op verschillende plekken tegen. De komende jaren zullen stakeholders steeds intensiever worden betrokken bij de ontwikkeling en evaluatie van ons beleid rondom Duurzaam en Betrokken Ondernemen. En dat laten we u graag zien.

In dit Duurzaamheidsverslag hebben we gekozen voor een toe gankelijke en brede opzet. Dit houdt in dat we niet zozeer hebben geprobeerd de verslagleggings richtlijnen te volgen of volledig te zijn. Wat we vooral willen laten zien, is welke groene ambities we hebben. Maar ook dat duurzaam ondernemen tijd kost, vraagt om investeringen in zowel middelen als overtuiging en dat iedereen zijn steentje bijdraagt.

Waar het om gaat is dat we continu blijven kijken óf en wáár het nog beter kan. Om de voortgang te bewaken, borgen we duurzaam en betrokken ondernemen in ons (meerjarig) beleid en leggen we verantwoordelijkheden vast.

Thomas HeerkensAlgemeen Directeur Landal GreenParks

Wat groen kan doen

6

VISIE EN BELEID01

Ambitie 2030:

CO2 neutraal

VISIE EN BELEID

4parken Green Key

in 2013

TOP DOWNDUURZAAMHEIDSBELEID

8

“RONDOM DUURZAAMHEID HEERST GEZONDE SPANNING”

Tanja Roeleveld Programma Manager Duurzaam & Betrokken Onder nemen, Landal GreenParksIs er trots op dat ze mensen inspireert om zelf een bijdrage te leveren aan duurzaamheid.

Michiel Schuurman MVO Nederlandgespreksleider

Hoe ziet duurzaamheid bij Landal eruit? Thomas Heerkens, Cor Homans, Tanja Roeleveld en Paul Bruinix geven aan de hand van drie stellingen antwoord op deze vraag. Gespreksleider is Michiel Schuurman van MVO Nederland.

Gespreks deelnemers

Paul BruinixDirecteur-eigenaar Van Bennekom VleesIs erg begaan met de aarde en heeft als levensmotto: droom het, wens het, doe het.

Thomas HeerkensAlgemeen Directeur Landal GreenParksIs er van overtuigd dat door respectvol om te gaan met de omgeving, je respect toont voor iedereen die daarin recreëert en leeft.

Cor HomansBestuursvoorzitter Landal VitamarisIs een aartsoptimist die gevoelig is voor onrecht en daar niet alleen over praat, maar ook probeert er wat aan te doen.

9DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

T

Visie en beleid

Tanja Roeleveld bijt het spits af : “Als we het over verbruik hebben, is thuis-blijven duurzamer dan op vakantie gaan. Maar mensen hebben behoefte aan vakantie. Als aanbieder moet je je gasten ontzorgen, ook op het gebied van duurzaamheid; achter de schermen moet alles geregeld zijn. Dan kunnen gasten zonder schuld-gevoel ergens verblijven.” Heb je het over een duurzame vakantie, dan heb je het ook over vakantie in eigen land versus vakantie in het buitenland. Immers, hoe dichter bij huis je blijft, hoe minder je het milieu belast met vervoer. “Is dat inderdaad duur-zaam?”, vraagt Cor Homans. “Het is een aspect ervan”, antwoordt Thomas Heerkens. “Kan dat dan betekenen,” haakt Homans in, “dat Landal op een gegeven moment zijn parken in Oos-tenrijk afstoot?” Heerkens reageert: “Nee, wij beslissen niet voor onze gasten waar ze op vakantie gaan. Bovendien hebben we ook Oosten-rijkse gasten en zijn onze parken in Oostenrijk behoorlijk duurzaam. De energie komt veelal uit aardwarmte en biomassa.” Michiel Schuurman vervolgt: “Dus dan kun je, als je toch in Oostenrijk op vakantie wilt, beter naar Landal gaan.”

Vleesleverancier Paul Bruinix kan zich wel vinden in Heerkens opstelling. “Als je vlees eet, weet je dat er een heel verhaal aan vastzit. Wij focussen op het prettige leven dat een dier heeft gehad, niet op de dood ervan. Dat zal voor Landal niet anders zijn. Bij het verhaal over het park in Oostenrijk zullen gasten een – in mijn ogen terecht – goed gevoel krijgen.”

Gespreksleider Schuurman vat al het gezegde samen door te stellen dat er bij duurzaam op vakantie gaan altijd gezonde spanning heerst. “Het positieve aan een groot bedrijf als Landal,” zegt Roeleveld, “is dat we de kringloop kunnen sluiten. We zijn een bedrijf vol kansen, we hebben zo veel aspecten in onze eigen keten. Daar hebben we zelf direct invloed op.” Heerkens: “We zetten een beweging in gang, waardoor gasten op een andere manier naar hun omgeving gaan kijken en leveranciers anders naar hun bedrijfsvoering. De impact van Landal kan zo heel groot zijn.” Homans: “Dat is de houding van een ondernemer die er echt in gelooft. Zo ben je goed bezig.”

Stelling 1: Duurzaam op vakantie gaan, gaat vanzelf

Duurzaamheid staat tegenwoordig bij veel organisaties hoog op de agenda. Ook bij Landal. Maar duurzaam op vakantie, kan dat eigenlijk wel?

10 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

A

Visie en beleid

Alle gesprekspartners zijn het met de stelling eens. Bruinix: “Als vleesleve-rancier heb je de keuze: ga je voor een koe die twee of drie jaar in een stal aan een hek staat, of voor een die drie of vier jaar alle ruimte in de buiten-lucht heeft? Dat is nog steeds een kort, maar wel een goed leven. Ik ga niet in zee met boeren die hun dieren slechts als productie-eenheid zien.”

Roeleveld sluit aan: “Het levert win-winsituaties op. Als je kiest voor kwaliteitsvlees, krijg je misschien wat minder voor hetzelfde geld, maar het is wel lekkerder. En gezonder, want er wordt voor dat goede vlees veel minder antibiotica gebruikt, wat ook weer goed is voor het milieu. Daarnaast is het streven om te kiezen voor vlees uit de regio. Dat betekent immers ook minder food miles.”

Gevraagd naar hoe het met duur-zaamheid zit op een park als

Landal Vitamaris, waar de meeste vakantieappartementen in handen zijn van particulieren en waarvan Homans bestuursvoorzitter is, ant-woordt hij: “Eigenlijk ben ik aller-gisch voor het begrip ‘duurzaamheid’. Het is een containerbegrip, en net zo niets zeggend als ‘kwaliteit’. Het gaat er gewoon om dat je goed moet nadenken over waar je mee bezig bent.” Heerkens: “Duurzaamheid belandt – net als kwaliteit – inder-daad al gauw in de hoek van certi-ficering, om het tastbaar te maken. Maar het gaat niet om het keurmerk. Juíst niet. Het gaat over hoe je omgaat met de wereld om je heen. Ga je voor de kortetermijnwinst, terwijl je daarmee op lange termijn schade toebrengt aan de aarde? Of houd je daar rekening mee? Dát is voor mij duurzaamheid. Als je geen kwaliteit levert, komen gasten niet meer terug. Maar voor duurzaamheid heb je ook bewustwording bij je gasten nodig.”

Duurzaamheid houdt niet op bij de voordeur. Om echt duurzaam te kunnen zijn en werken, moet je je principes en overtuigingen ver doorvoeren.

Stelling 2: Duurzaam ben je pas als je niet alleen eisen aan jezelf stelt, maar ook aan je gasten, leveranciers en samenwerkingspartners

11DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Visie en beleid

Homans snapt het punt van Heerkens: “Ik zou bij Landal Vitamaris ook graag zien dat het bestuur en de eigenaren van de vakantieappartementen volmondig kiezen voor duurzaamheid. We hebben geïnvesteerd in zonne-energie en warmteterugwinning, maar daarbij ondervonden we de nodige weerstand. Hoe overwin je die?” Homans is graag bewust met het milieu bezig, maar ziet ook dat het soms moeilijk is. “Ik wilde met de trein naar dit rondetafelgesprek komen, maar heb wegens drukte toch voor de auto gekozen. Ik moet mezelf dus wel steeds een spiegel voorhouden.” Heerkens: “Dat is het mooie van dit thema, het gaat om bewustwording.” Roeleveld voegt toe: “Het is precies de reden waarom we met Green Key zijn begonnen. Een leidraad om mee aan de slag gaan, voor onze parken en onze medewerkers.”


H

Visie en beleid

Homans is van mening dat het management het goede voorbeeld moet geven. Bruinix is het daarmee eens. “Als je vanuit het management zaken vastlegt, kun je processen ver-snellen. Er moet immers altijd eerst iets gebeuren, voordat mensen ergens op een andere manier over gaan denken.” Heerkens combineert een door het management geformuleerde strategie graag met een aanpak van onderaf: “Als onderneming moet je centrale speerpunten hebben en daarvoor gaan: groene stroom, afvalrecycling, Green Key en regio-nale samenwerking. Daarnaast vind ik onze 100-puntenlijst met kleine praktische initiatieven voor energie-besparing – opgesteld op onze parken – een mooi voorbeeld van de aanpak van onderaf.” Gespreksleider Schuurman weet van andere organisaties dat het vooral voor het middenkader lastig kan zijn. “Zij krijgen de opdracht duurzamer te produceren – wat geld kost – maar worden aan het einde van het jaar afgerekend op hun financiële presta-ties. Dat wringt.” Roeleveld ervaart dat bij Landal niet: “Landal kijkt steeds minder alleen naar wat een investering in duurzaamheid op dit moment kost, en juist vooral naar wat het op de lange termijn oplevert.”

Een van de aspecten van duurzaam-heid waar Landal op focust, is samenwerking met ondernemers in de regio. Bijvoorbeeld door streekproducten te verkopen in de ParkShops en op te nemen in de menu’s van de restaurants.

De samenwerking met Van Bennekom ziet Heerkens als een mooi voorbeeld daarvan: “Wij gaan samen rond de tafel om een menukaart op te stellen met regionale gerechten. Van Bennekom gaat daarvoor op zoek naar duurzaam vlees uit de regio. Mocht dat niet haalbaar zijn, dan streven we naar vlees van eigen bodem en wijken we pas in latere instantie uit naar het buitenland.” Bruinix: “En wij weten precies hoe de keten in elkaar zit en kunnen deze keuze verantwoorden.”

Volgens Schuurman is dat de essentie van maatschappelijk verantwoord ondernemen: “Weten hoe de keten in elkaar zit en durven praten op basis van feiten.” Bruinix bevestigt dit en meent dat je niet koste wat kost alle producten uit de regio moet halen, als ze ook elders duurzaam geprodu-ceerd worden. Heerkens ziet dat ook in en besluit: “Als we ons maar continu blijven afvragen of het nóg beter kan.”

Stelling 3: Echte duurzaamheid komt van onderaf

Zijn het de grote beslissingen die Landal groen maken, of juist de kleine initiatieven van de vele medewerkers op de parken?


Landal maakt zich sterk voor de natuur, de gast en de samenleving. Dat doen we door duurzaam en betrokken te ondernemen

Thomas Heerkens Algemeen Directeur Landal GreenParks

““

Visie en beleid

14 Duurzaam op de parken DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

DUURZAAMHEID OP DE PARKEN

02

SPELEN OP SPEELTOESTELLEN VAN GERECYCLED MATERIAAL

144villa’s met

zonnepanelen op Texel

14

15Duurzaam op de parkenDUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

DUURZAAMHEID OP DE PARKEN

14parken met een eigen

dierenweide

KLM VLIEGT OP LANDAL FRITUURVET

75%minder vrachtverkeer naar de parken

Op 29Nederlandse en 4 Duitse parken rijden elektrische

auto’s

DDe brede set van normen voor het keurmerk gaat verder dan de regu-liere weten regelgeving. Jeroen Mol, Operationeel Directeur bij Landal, licht het belang toe: “Doel van de Green Key- certificering is het reduceren van verspilling, bewust-zijn creëren bij medewerkers, verduurzamen van processen en het borgen van duurzame kennis en processen. Daarbij zijn er ook gasten die waarde hechten aan dit groene

Hoe zorg je dat duurzaamheid een geïntegreerd onderdeel wordt van de bedrijfsvoering? In 2013 startten vier parken van Landal met Green Key, het internationale keurmerk voor duurzame bedrijven in de recreatie- en vrijetijdsbranche.

GREEN KEY: VERBLIJVEN IN HET GROEN EN GROEN VERBLIJVEN

Jeroen Mol

16

label. Ze kunnen genieten van guilt free consumption.”

Vanzelfsprekend groenDe bal ging rollen in 2012 toen Landal Het Land van Bartje zelf het initiatief nam voor Green Key. Naar aanleiding hiervan werd een pilot gestart met meer parken. Deze parken waren al behoorlijk duur-zaam, dus aan een aantal criteria voor Green Key werd als vanzelfsprekend

17DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Duurzaamheid op de parken

Een Green Key- certificering betekent dat duurzaamheid geïntegreerd is in de hele organisatie

Reinder Oostingonafhankelijk adviseur duurzaamheid enbetrokken bij de start van Green Key binnenLandal GreenParks

““

18 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Duurzaamheid op de parken

voldaan. Mol: “Natuurlijk gaat niet alles even eenvoudig. Ogenschijnlijk kleine dingen kunnen weerstand oproepen. Bijvoorbeeld dat mede-werkers huiverig zijn voor FSC-papier. Dat is duurder en men wil liever geen ‘grijs’ toiletpapier. Ook de aanschaf van LED-verlichting is weliswaar duurder, maar dat verdien je op ter-mijn terug door minder elektraver-bruik én minder onderhoudskosten want de lampen gaan langer mee. Het gaat erom hóe we bepaalde inves-teringen doen: we moeten bewuste keuzes maken en daarbij niet alleen naar de initiële aanschaf kijken.”

Landal-brede certificeringMet het oog op de toekomst is Landal gestart met Landal-brede certifice-ring. De ambitie is dat eind 2016 alle parken een Green Key-certificaat hebben. “We zijn begonnen met het in kaart brengen van de impact en inves-teringen. Nu borgen we Green Key in ons proces, zodat alle managers de normen integreren in hun beleid. De normenset nemen we ook mee in audits die we zelf houden. Zo zijn we goed voorbereid als de externe keur-meester van Green Key komt. Overi-gens betekent dit niet dat alles ineens op de schop gaat. Green Key is geen doel op zich, maar een middel om de verduurzaming in gang te zetten en te versnellen, en de bewustwording bij medewerkers te vergroten.”

“De begeleiding naar een Green Key-certificering begint altijd met een nulmeting. Meten is immers weten: de adviseurs inventariseren onder andere het water- en energieverbruik en de afvalproduc-tie, en maken organisaties zo bewust van de stand van zaken. We toetsen aan de normen van Green Key. Hieruit ontstaat een actielijst met verbetervoorstellen, waarmee de deelnemer aan de slag kan om aan alle normen van Green Key te voldoen. Het beleid moet bedrijfsbreed worden uit gevoerd. Er mag dus bijvoorbeeld geen gloeilamp meer hangen tussen de energiezuinige verlichting. Meestal is de zogenaamde nulmeeting voor Green Key een eyeopener, waar deelnemers enthousiast van worden. Green Key werkt als een intern kwaliteits- en duurzaamheidssysteem: je monitort en krijgt gegevens, waarmee je kunt sturen op duurzaamheid en verbruikskosten. Wat ik opvallend vind aan Landal is de educatie over de omgeving. Deze is mooi uit gewerkt, bijvoorbeeld met een blotevoetenpad of insectenhotel. Dat is een verhoging van de natuurbeleving. Ook de manier waarop Landal regionale activiteiten en streekproducten aanbiedt, is goed. Landal verbindt zich echt met ondernemers uit de buurt.”

Reinder Oosting, onafhankelijk adviseur duurzaamheid en betrokken bij de start van Green Key binnen Landal

Wat zijn de voorwaarden voor Green Key?De Green Key-normen richten zich onder meer op interne- en externe communicatie, duurzaamheid in het management van de onderneming, gebruik van energie, gas en water, afvalmanagement, vervoer, food & beverage, groenonderhoud, duurzame maatregelen die op kantoor genomen worden, papierverbruik, soort drukwerk en duurzame inkoop. Kijk voor meer informatie op www.greenkey.nl.


Duurzaam en verantwoord omgaan met de natuur betekent ook de CO2-uitstoot terugdringen. Daarom kijkt Landal continu welke bedrijfsonderdelen (verder) vergroend kunnen worden. Bijvoorbeeld bij het vervoer op de parken.

VERVOER

Minder vrachtwagens op de parkenLandal heeft met het project Logistiek het groot verkeer op en naar de parken teruggedrongen. Met als opbrengst minder CO2-uitstoot én lagere logistieke kosten. In 2013 startte het project, waarbij verschillende parken via een centrale website hun bestelling voor verschillende leveranciers plaatsten. Van Uden Logistics regelde vervolgens de levering. Zo hoeft nog maar ééns in de twee weken een vracht-wagen het park op te rijden. In 2013 zijn op deze manier 1.570 vrachtritten bespaard, een vermindering van 75%.

Elektrisch alternatief Rondrijden op de parken gebeurt zo groen mogelijk. Met dit uitgangspunt wordt sinds 2011 elk afge-schreven voertuig vervangen voor een elektrisch alternatief. Zo rijdt de Technische Dienst op al heel wat parken in een Goupil, die maximaal achttien kilometer per uur rijdt. Voor de kleinere diensten, zoals de bezorgservice, zijn golfkarretjes aan geschaft. Ook de housekeeping rijdt al grotendeels elektrisch. Naast de veel betere carbon footprint, hebben de elektrische wagens een zeer laag geluidsniveau.

Ook op de afzonderlijke parken worden opmerkelijke initiatieven genomen. Zo konden gasten op Landal Beach Park Texel in 2013 gratis een halve dag het eiland verkennen per elektrische auto. De auto’s werden beschikbaar gesteld door TexelEnergie, met wie het park nauw samenwerkt.

75%minder vrachtverkeer

naar de parken

Groene gasten

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 201320

Een verblijf midden in het groen is vanzelfsprekend bij Landal. Maar op en rond de parken wordt ook veel ondernomen om de veelzijdigheid van de natuur extra uit te lichten.

NATUUR OP DE PARKEN

Een groot aantal parken heeft een insectenhotel. Kinderen én ouders komen alles te weten over onder meer lieveheersbeestjes, vliegjes, bijen, wespen en mieren. Bovendien bevordert het de biodiversiteit op het park.

Dierenweides en een vlindertuinVeertien parken hebben een eigen dierenweide, waar onder andere speurtochten en activiteiten worden georganiseerd. De weides zijn opgetrokken uit natuur-lijke en gerecyclede materialen.En heel bijzonder: op Landal Coldenhove is vier jaar geleden een vlindertuin aangelegd. In deze vrij toe-gankelijke tuin kunnen bezoekers vlinders spotten én meer te weten komen over de bloemen waar deze vlinders op af komen.

Insectenhotel


Op zes parken bestaat inmiddels het natuurontbijt, georganiseerd in samenwerking met het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid (IVN). Tijdens een excursie leren deelnemers meer over het belang van (betrokkenheid bij) de natuur én ze krijgen een voedzaam ontbijt in de omgeving van het park gepresenteerd.

Een aantal parken heeft een eigen kruidentuin aangelegd. De zelfgekweekte kruiden worden gebruikt in de horecagelegenheden bij de bereiding van verse maaltijden.

Spelen op de parkenVoor de jongere gasten zijn er op alle parken centraal gelegen binnen- en buitenspeeltuinen te vinden, die duurzaam en economisch circulair zijn aangelegd. Waar mogelijk zijn de speelplekken toegankelijk gemaakt voor kinderen met een beperking.

Wandelen en wildspotten met de boswachterOp veel parken kunnen gasten onder begeleiding van een boswachter eropuit om wild te spotten of een natuurwandeling te maken. De boswachter wijst deelnemers op bijzondere planten en bomen, of juist op wilde dieren en hun sporen. Voor jonge gasten zijn er leuke natuurspeur-tochten. Ook is op een aantal parken de Natuurgids beschikbaar.

Natuurontbijt

Kruidentuinen

22 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Duurzaamheid op de parken

Als het gaat om Food & Beverage is het voor Landal logisch om te kiezen voor biologische producten en/of producten uit de regio. Wat levert dat op in de restaurants en ParkShops?

VERANTWOORD ETEN EN DRINKEN

Frituren dat het groen ziet Sinds juni 2013 gebruiken Nederlandse en Duitse parken Greenlabel-frituur-olie van Oliehoorn. Deze olie is duurzaam geproduceerd, GreenPalm gecertificeerd, 100% natuurlijk en smaakt heerlijk. Ongeveer 60% van de gebruikte olie wordt verwerkt tot bio-ethanol, een mengbrandstof voor bio-kerosine voor onder meer KLM.

Livar-varkenOp veel parken staat het Livar- varken op de kaart. Livar-varkens worden maatschappelijk verantwoord en diervriendelijk gehouden en ambachtelijk verwerkt tot smaakvolle producten.

Sinds oktober 2013 hebben zestien parken van Landal glutenvrije gerech-ten op de kaart. Van een aantal à la carte gerechten bieden de restaurants een volwaardige gluten-vrije variant aan, als onderdeel van een gezond en gevarieerd aanbod.

Liever geen gluten?

16parken hebben

glutenvrije gerechten op

de kaart


Koffiedik als voedzame bodemIn 2013 nam Landal het initiatief om koffiedik te recyclen. De drab wordt afgeleverd bij een bedrijf dat er vruchtbare bodem voor oesterzwammen van maakt. Landal koopt een deel van de opbrengst terug voor de restaurants. Daarnaast wordt een deel door andere fabrikanten verwerkt tot lekkere hapjes (ook op de kaart te vinden) én komt een deel terug als Mushroom Farm Kit voor gasten. Deze zijn te koop op het park.

Vis: zo duurzaam mogelijk Op de menukaarten van Landal staan alleen niet- bedreigde vissoorten en de vis wordt zo veel mogelijk duurzaam ingekocht.

Biologisch assortiment in de ParkShopsOp de parken van Landal kunnen gasten terecht voor uiteenlopende biologische (streek)producten. In de ParkShops varieert het aanbod van biologische zuivel, broodjes en beleg tot vlees, vis en groenten. Daarnaast zijn er onder andere lekkere tussendoortjes, fruitdranken en biologische wijnen te krijgen.

In de bungalows en restaurants wordt koffie van Puro geserveerd, met het Max Havelaar-keurmerk. Dit keurmerk staat garant voor betere handelsvoorwaarden, waarmee de arbeids- en levensomstandigheden in derde-wereldlanden worden verbeterd.

Zuivere koffie

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 201324 Duurzaamheid op de parken

VERBRUIK IN 2013op Landal Landgoed ’t Loo

371.581

53.457 m3

Totale hoeveelheid drinkwater

€ 164.481,-Totale kosten elektra

790.919 m3Gasverbruik

Verdeling van afval

Totaal aantal gastovernachtingen in 2013

577.705Totaal aantal kilo afval

Restafval

Papier/KartonGlas

GFT

Swill


Bij de bouw, inrichting en verzorging van nieuwe bungalows wordt waar mogelijk voor duurzaamheid gekozen. Dat geldt ook voor de vernieuwing van bestaande bungalows. Wat levert dat op in de praktijk?

De parken met een Green Key- certificering en vele bungalows van Landal die zijn vernieuwd, hebben op de kranen een doorstroombegrenzer die maximaal zes liter water per minuut doorlaat. De toiletten gebruiken eenzelfde hoeveelheid per spoelbeurt. Op Hof van Saksen zijn zelfs alle toiletten in de accommodaties en de openbare toiletten extra water besparend. En op Landal Stroombroek fungeert het meetwater uit het zwembad als spoelwater voor de toiletten in het hoofdgebouw.

BUNGALOWS

Logische investeringOp Landal Beach Park Texel zijn alle 144 villa’s voorzien van zonnepanelen. Met een zeer hoog aantal zonuren per jaar een ‘logische’ investering. Een andere zeer haalbare investering is de aanschaf van duurzame LED- lampen. Op de parken met een Green Key- certificering zijn álle lampen ver-vangen door LED en spaarverlichting.

Maximum temperatuurIn de bungalows van Landal zijn ICY kamerthermostaten geplaatst. Deze zorgen automatisch dat de temperatuur daalt als het donker wordt en er geen beweging meer is. De maximale temperatuur is 24 oC.

Biologisch afbreekbaarDe servicesets in de bungalows zijn biologisch afbreekbaar. Zowel het zakje, gemaakt van maiszetmeel, als de inhoud. De afwastabletten en het afwasmiddel van Claro hebben een Europees Ecolabel. De leverancier van de servicesets, Wecovi, werkt bovendien samen met sociale werkplaatsen.

Waterbesparend



03

‘COUNT ON ME’ als bedrijfscultuur

2.500medewerkers

26



42trainingen bij Landal Academy

VITALITEIT ALS SPEERPUNT

86%tevreden medewerkers

744 stagiaires in 2013

28 Duurzaam op de parken DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Enthousiaste medewerkers DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

H“Het is de gedrevenheid en betrok-kenheid van de medewerkers die Landal uniek maakt”, zegt HR Direc-tor Anita Brink. “Duurzaam onder-nemen is voor ons ook investeren in onze medewerkers. Door ze aandacht te geven en kansen te bieden.” “In 2013 hebben we een nieuwe HR-strategie opgesteld waarin is opgenomen hoe we medewerkers nog beter de ruimte kunnen bieden om zichzelf te ontplooien. Als leidraad voor deze toekomstbestendige en duurzame strategie hebben we vijf thema’s: leiderschap, talentontwikke-ling, slimmer organiseren, vitaliteit en employee marketing.”

Gedrevenheid medewerkers“Uit het medewerkerstevredenheids-onderzoek van 2013 komt naar voren dat maar liefst 86% van onze mede-

Bij Landal staat alles in het teken van de gast. Een belangrijke voorwaarde om het gasten naar de zin te maken, is de inzet van enthousiaste medewerkers. Daarom stelt Landal alles in het werk om het óók haar medewerkers naar de zin te maken. Geen mooier vak dan vakantie!

DUURZAAM ONDERNEMEN IS OOK: INVESTEREN IN MEDEWERKERS

Anita Brink

28


werkers Landal bestempelen als een great place to work. Het is voor ons een bevestiging dat we met onze Landal waarden – respectvol, betrouwbaar, gedreven, samen-werken en persoonlijk – op de goede weg zijn. De gedrevenheid van onze medewerkers - de ‘Count-on-me’ cultuur - hebben we zelfs opgenomen in onze missie.”

Work-life balance“De work-life balance (verhouding werk en privé) is als aandachtspunt uit het medewerkerstevredenheids-onderzoek naar voren gekomen. In 2013 hebben we plannen op papier gezet om ervoor te zorgen dat medewerkers zichzelf in hun enthousias me niet voorbij lopen. In 2014 worden deze plannen voor de duurzame inzetbaarheid van medewerkers concreet uitgerold.”

Sinds 2013 houdt Landal elk jaar een mede-werkerstevredenheidsonderzoek. Voorheen was dit om de twee jaar.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Great Place to Work, een organisatie die ook bij Wyndham, de moederorganisatie, de medewerkerstevredenheid onderzoekt. De medewerkers tevredenheid wordt onderzocht en beoordeeld aan de hand van vijf aspecten: ‘geloofwaardigheid, respect, eerlijkheid, trots en collegialiteit’. ‘Geloofwaardigheid’, ‘respect’ en ‘eerlijkheid’ zeggen iets over de mate van vertrouwen in de werkgever. ‘Trots’ meet hoe medewerkers aankijken tegen hun eigen baan en ‘collegia liteit’ gaat over samenwerking met collega’s.

Open en informeelMedewerkers waarderen de mate van eigen verantwoordelijkheid binnen het werk. Ze ervaren Landal als een veilige en plezierige werkomgeving waar zij zichzelf kunnen zijn. Waar ruimte is om fouten te maken en ze hun ideeën kunnen delen. Binnen Landal is iedereen evenwaardig. Er is geen discriminatie en de bedrijfscultuur wordt ervaren als open en informeel. Verbeterpunten zijn het toe-lichten van de toekomstvisie door het mana gement, de balans werk en privé en helderheid over promo tie kansen. Op ieder park en kantoor zijn teams geformeerd om de aandachtspunten uit het mede werkers tevredenheidsonderzoek op te pakken. Wat is ‘Count-on-me’?

‘Count-on-me’ staat voor de gedrevenheid van iedere medewerker om verwachtin-gen te overtreffen van gasten, collega’s, huiseigenaren en leveranciers. Dat betekent dat medewerkers van Landal:• altijd klaar staan, betrokken

zijn en doortastend handelen;• respect hebben voor mens en

omgeving en zich dienstbaar opstellen;

• verwachtingen overtreffen door gastvrij te zijn en altijd net dat beetje extra te doen.

5duurzame thema’s:

83%trotse

medewerkers

Met een glimlach aan het werk

Scores medewerkerstevredenheids-onderzoek 2013

This is a great place to work 86%

Eerlijkheid 76%

Collegialiteit 84%

Respect 71%

Trots 83%

Geloofwaardigheid 75%

• Leiderschap• Talentontwikkeling• Slimmer organiseren• Vitaliteit• Employee Marketing

Enthousiaste medewerkers


Het vitaliteitsplan van Landal is geïnspireerd op de ‘Be Well’ programma’s van Wyndham. De filosofie achter Be Well is dat een gezonde medewerker beter in zijn vel zit, en iedereen daar van profiteert: de medewerker zelf, de gasten en natuurlijk ook de organisatie. Met Be Well wil Landal een bijdrage leveren aan het welbevinden en de ontplooiing van medewerkers. Een vitale medewerker is gefocust op zijn werk, is in staat om het verschil te maken voor de gast en is minder vaak ziek. Landal hecht daarbij waarde aan balans in teams door een gevarieerde leeftijdssamenstelling. Het mentorschap speelt ook een belangrijke rol: oudere medewerkers coachen de nieuwe generaties op competenties die zij nog kunnen ontwikkelen.

Be Well gaat niet alleen over stoppen met roken of meer fruit eten, maar ook over persoonlijke bewustwording van leefstijl en gedrag. Treffende voorbeelden zijn het Low Car Diet, Fietsplan, duurzaam leaseplan, NS Businesscards, collectieve zorgverzekering en de personeelsboekingen.

15.000kilometer minder

gereden

VITALITEIT ALS SPEERPUNTLandal vindt het belangrijk dat medewerkers gezond zijn en lekker in hun vel zitten. Daarom is het vitaliteitsplan Be Well opgesteld. Ook investeert Landal in het verduurzamen van het woon-werk verkeer en arbeidsvoorwaarden.

Be Well in de praktijk

De vitale medewerker

Doelstellingen Be WellBe Well zorgt dat:• medewerkers vitaal zijn en

betere prestaties leveren;• medewerkers zich gewaar-

deerd voelen en zich langer aan Landal verbinden;

• medewerkers zich gesteund voelen bij thema’s als work-life balance, stress en overgewicht;

• er cultuur ontstaat waarin moeilijke onderwerpen bespreekbaar zijn;

• Landal door buitenstaanders wordt ervaren als een vitale organisatie;

• Landal bij (toekomstige) medewerkers bekend staat als een organisatie die vitaliteit hoog in het vaandel heeft.

Vitaliteit


Fietsen is gezond en bovendien goed voor het milieu. Met het Fietsplan kunnen medewerkers van Landal een fiets, met eventueel bijbehorende accessoires en verzekering, voordelig aanschaffen.

Landal biedt medewerkers met een leaseauto ook een NS Business Card aan. Sinds de introductie van deze kaart, halverwege 2013, is er in totaal 15.000 kilometer minder gereden: een CO2-besparing van ruim een ton.

Landal hanteert strikte regels voor de inzet van leaseauto’s. Er wordt rekening gehouden met milieu labels en CO2-uitstoot. Het gebruik van hybride auto’s wordt gestimuleerd met bijvoorbeeld oplaad-punten bij de kantoren. Het Landal wagenpark telt in 2013 zeven plug-in hybride auto’s.

Collectieve zorgverzekeringMedewerkers van Landal kunnen gebruikmaken van een aantrekke-lijke collectieve zorgverzekering. Landal GreenParks Duitsland ontving in 2013 een onderscheiding van een ziektekostenverzekeraar voor het gezondheidsmanagement op de werkplek.

CO2-besparing

EEN TON

Vitale arbeidsvoorwaardenMet arbeidsvoorwaarden die specifiek gericht zijn op vitaliteit wil Landal structureel bijdragen aan het welzijn van de mede werkers. Een aantal voorbeelden:• Voordelig aanschaffen van een

fiets met het Fietsplan.• Kosten voor openbaar vervoer

worden volledig vergoed.• Korting op een verblijf op

een park via de personeels boekingsregeling.

Duurzaam naar het werk

Low Car Diet Zestig medewerkers van Landal, waar onder Algemeen Directeur Thomas Heerkens, volgden in 2013 een Low Car Diet en lieten tien dagen lang hun auto staan. Het was één van de initiatieven in het kader van de Dag van de Duurzaamheid. De deelname aan het Low Car Diet zorgde voor verschillende mobiliteitsmaatregelen om het gebruik van de fiets, het openbaar vervoer én elektrisch rijden te stimuleren.

Vitaliteit

32 Duurzaam op de parken DUURZAAMHEIDSVERSLAG 201332 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

MEDEWERKERS LANDAL

2.50066

40%

medewerkers

Totaal Nederland & Duitsland

medewerkers werken meer dan 25 jaar

bij Landal

4,5%gemiddelde ziekteverzuimcijferin Nederland (4,25% in Duitsland)

van de medewerkers is hulpkracht

Facts & Figures medewerkers

Flexitimer

Fulltime

Hulpkracht

Leerling

Parttime

Man

Vrouw

0-2 jaar

2-5 jaar

5-10 jaar

10-15 jaar15-20 jaar20-25 jaar

>25 jaar


Landal werkt hard aan de ‘best in class’ cultuur waarin medewerkers worden uitge-daagd en gestimuleerd om hun talenten te tonen, te benutten en door te ontwikkelen. Naast Landal Academy is in 2013 Talent@Landal van start gegaan, een opleidingsmodel dat vanaf 2014 verder uitgerold zal worden. Met Talent@Landal moedigt Landal mede-werkers aan talent te ontdekken en keuzes te maken. Waar medewerkers aan het begin van hun carrière misschien ‘snel omhoog’ willen en fulltime werken, kunnen die ideeën veranderen wanneer zij een gezin krijgen of ouder worden. Met Talent@Landal creëren talentvolle medewerkers nieuwe kansen voor zichzelf binnen het bedrijf.

TALENTONTWIKKELING STAAT CENTRAAL Landal heeft niet alleen de ambitie om te groeien in omvang, maar ook in excellente dienst verlening. Landal investeert daarom al jaren in de ontwikkeling van haar talent. De Landal Academy, het leerbedrijf, de focus op leiderschap én Talent@Landal fungeren daarbij als pijlers.

Landal Academy is het interne opleidingsinstituut van Landal. Het biedt medewerkers de kans zich verder te ontwikkelen in hun vakgebied. In 2013 is gekozen voor een nieuwe manier van leren, het 70-20-10 model. Dit model gaat er vanuit dat 70% van het leereffect behaald wordt door leren op de werkplek, 20% door met collega’s en een mentor te praten en 10% tijdens klassikale trainings dagen. Het 70-20-10 model zorgt voor structuur in het opleidingstraject. Het studiemateriaal wordt meer digitaal aangeboden zodat medewerkers zelfstandig, snel en eenvoudig hun kennis op kunnen frissen. De grootste winst zit in het praktijkleren: op de werkvloer met uitdagende opdrachten en professionele begeleiding van de eigen leidinggevende. Zo staat Landal Academy garant voor een continue lerende organisatie.

Landal Academy: nieuwe manier van leren

Talent@Landal

Nieuwe trainingen onder meer: • Leidinggeven bij Landal• Gastgroeptraining• Workshops Bestuurder • Transactionele analyse• Introductie webinars• Onderhandelen voor

professionals

Landal Academy

42trainingen in 2013

10nieuwetrainingen

Talentontwikkeling

34 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

“I“Ik heb als managementstagiair mee-gelopen op Landal Sonnenberg in Duitsland en werk nu op de afdeling HR op het kantoor in Leidschendam. Als stagiair word je goed begeleid en de manier waarop Landal bezig is met vakantie spreekt mij ontzettend aan. Het is indrukwekkend om te zien hoe alles in het teken staat van de ultieme gastbeleving. En het bedrijf moedigt mensen aan om hun talent te ont-wikkelen. Samen met de Manager Learning & Development heb ik

Stagiair Tom Clarijs (22) volgt de studie Manager Recreatie Onderneming en loopt alweer zijn vierde stage bij Landal. Hij is vastbesloten om na zijn studie een carrière bij Landal te starten. Zijn doel: General Manager worden.

VAN STAGIAIR TOT MANAGER

uitvoerig gesproken over mijn toekomst. Ideaal zou zijn om te beginnen als Shiftleader Front Office en dan door te stromen naar Manager Front Office. Dat zijn goede stappen richting General Manager. Of dat ook lukt hangt natuurlijk grotendeels van mijzelf af. Daar heb ik alle vertrouwen in. Overigens wil ik graag alle opties openhouden en mij vooral breed ontwikkelen. Er valt nog een hoop te leren!”

“Het traject dat Tom noemt is inder-daad de meest logische weg richting General Manager. Als Manager Fun & Entertainment heb ik gekozen voor een iets ander traject. Ik ben vrij jong en ik weet dat ik nog een hoop te leren heb. Landal faciliteert mij daar

Remko Vogelaar (24) begon op 15-jarige leeftijd op Landal Hoog Vaals als vakantiekracht. In 2008 liep hij stage op datzelfde park en sinds 1 maart 2013 is hij Manager Fun & Entertainment bij Landal Port Greve.

bij. Zo heb ik onlangs de cursus ‘Leidinggeven bij Landal’ gevolgd. Heel leerzaam. Mijn advies aan Tom is dan ook: doe vooral wat je echt leuk vindt en ga van daaruit op zoek naar nieuwe uitdagingen. Je krijgt hier alle kansen om je te ontwikkelen.”

Talentontwikkeling


744stages

“Na mijn eerste jaar bij Landal Heide-heuvel werd mij gevraagd om ook de functie van F&B Manager op mij te nemen. Weer een jaar later kwam de functie van Manager retail vrij, en uiteraard heb ik ook die nieuwe uit-daging met beide handen aangepakt. Zo combineerde ik op een gegeven moment dus drie functies! In 2011 kreeg ik de kans om als General

Definitie van persoonlijk leiderschap• Medewerker haalt meer uit zichzelf en

anderen door mensen vertrouwen te geven en te verbinden, met oog voor zijn omgeving en relaties.

• Medewerker toont vakmanschap, is flexibel en is in staat om gezamenlijke doelen te stellen en resultaten te halen.

• Medewerker toont ambitie, is sociaal betrokken en inspireert anderen.

• Medewerker is integer en recht door zee.

Leiderschap is essentieel in de aanpak van Landal. Waar goed leiderschap getoond wordt, zijn medewerkers in staat om een betere prestatie neer te zetten. En een medewerker die zich bewust is van zijn taken, initiatief toont en verantwoordelijkheid neemt, laat zien te beschikken over persoonlijk leiderschap. Landal investeert de komende jaren daarom extra in leiderschap. Met onder meer de training ‘Leidinggeven bij Landal’ die zich specifiek richt op shiftleaders en assistenten. Daarnaast worden via Landal Academy zogenaamde ‘champions’, medewerkers met specifieke kennis, ingezet om kennis te delen met collega’s.

Landal als LeerbedrijfDe bevlogenheid voor het vak deelt Landal graag met de medewerkers van morgen. Elk jaar doen hon-derden studenten ervaring op in het vakantievak. In 2013 liepen in totaal 744 MBO- en HBO studenten stage bij Landal. Na het afronden van hun studie keren veel stagiairs terug als hulpkracht of vaste mede-werker.

Focus op leiderschap

Manager op Landal Heideheuvel aan de slag te gaan. Een geweldige functie waarin ik me als een vis in het water voel. Ik ben Landal enorm dankbaar dat zij mij de ruimte hebben gegeven om mezelf te ontwikkelen. Persoon-lijk vind ik het een groot voordeel dat ik écht tussen de medewerkers op de werkvloer heb gewerkt. Dat zou ik Tom ook willen aanraden.”

Jerry Meijer (43) begon in 2003 als chef-kok op Landal Heideheuvel, waar hij onder meer betrokken was bij de ontwikkeling van nieuwe concepten zoals Woods. Sinds kort is hij General Manager op Landal Coldenhove.

HBO80

MBO664

NederlandInternationaal

144

520

71

9

Talentontwikkeling


AFVAL BESTAAT NIET04

580ton CO2-reductie

meubels hebben een nieuw leven gekregen

13.000

36


AFVAL BESTAAT NIET

ONDERGRONDSE VUILCONTAINERS GEPLAATST

93% minder papier =

200 bomen bespaard

PADEN VAN OUDE BAKSTENEN AANGELEGD

“E

38

“Er staan overal milieustraten voor de gasten”, zegt Michiel de Beer, senior key accountmanager bij Van Gansewinkel. “Gasten kunnen papier, glas en restafval scheiden, waarna het – samen met het overige afval op het park – in ondergrondse containers wordt opgevangen. Achter de schermen zamelen we naast deze

Landal is continu op zoek naar manieren om het milieu zo min mogelijk te belasten. Alleen al door afval op de parken te scheiden, heeft Landal in 2013 een milieuwinst geboekt van 580 ton CO2-reductie. Belangrijke partner hierbij is Van Gansewinkel. Dit bedrijf zamelt het afval in dat vrijkomt op een aantal parken en kantoren van Landal in Nederland.

SLIM OMGAAN MET AFVAL

stromen ook houtsnippers van het snoeien, folies, gegaarde etensresten en bouw- en sloopafval in.”

Recyclen waar mogelijkAfval bestaat niet, is Van Gansewin-kels filosofie. Recyclen door het afval te scheiden, daar komt het in de praktijk op neer. “Oud papier en glas

39DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Afval bestaat niet

dienen bijvoorbeeld als grondstof voor de papier- en glasindustrie”, aldus De Beer. “Van schoon hout wordt spaanplaat gemaakt en gegaarde etensresten uit de keukens van de restaurants worden vergist. Tijdens het vergisten komt er biogas vrij, dat een duurzame energiebron vormt. Het digestaat dat overblijft, vormt waardevolle meststof.” Rest-afval is al het afval dat niet gerecycled kan worden. Dit levert door verbran-ding duurzame energie, stoom en warmte op. De zogeheten verbran-dingsslakken die overblijven, worden na reiniging gebruikt als bouwstof voor de weg- en waterbouw.

Groente-, fruit- en tuinafval In de bungalows wordt gft-afval niet apart ingezameld op dit moment. Dit is een tijdje gedaan, maar ondanks intensieve communicatie leverde dit een niet-recyclebare stroom op. Landal heeft ook de mogelijkheden onderzocht om biovergistingsinstallaties op de parken te plaatsen, maar vooralsnog is het volume te klein. Gft-afval dat in het restafval achterblijft, wordt nu omgezet in energie. Maar, Landal blijft zoeken naar een passende oplossing.

Focus op plastic De mogelijkheden om afval te scheiden en in te zamelen blijven zich ontwikkelen. Bij Landal ligt de focus nu op plastic afval. De restau-rants en winkels zamelen al plastic in, veelal foliewraps. Ook de schoon-makers houden de folies waarin handdoeken en bedlinnen zijn

verpakt apart. De aandacht gaat ook uit naar het scheiden van harde plastics door de gasten.

VoorlichtingGasten brengen het afval uit hun bungalow zelf naar een milieustraat op het park. Het grootste gedeelte van het glas en papier wordt goed gescheiden. Samen met Van Ganse-winkel onderzoekt Landal manieren om ook in de bungalows plastic te scheiden. De grootste uitdaging is de gasten continue voor te lichten over wat ze met hun afval moeten doen en ze goed te faciliteren in het scheiden van afval. De Beer: “Landal besteedt hier op een goede manier aandacht aan en wij zijn er actief bij betrokken.”

Niet alleen met het recyclen van afval draagt Landal zorg voor het milieu. Ook duurzame apparatuur, minder papiergebruik en over-gebleven voedsel aan de Voedselbank schenken, maken deel uit van de bedrijfsfilosofie.

Maatregelen voor een beter milieu

40 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Afval bestaat niet

Hergebruikte bakstenenOp Landal Miggelenberg zijn bungalows afgebroken. De stenen hiervan zijn schoon gebikt en leiden nu een tweede leven: ze vormen een aangenaam nieuw wandelpad op het park.

Niet langer enkel- maar dubbelzijdig printen was de makkelijkste stap om op papier te besparen en verspilling tegen te gaan. Ook zo min mogelijk printen en een milieuvriendelijk printadvies in de digitale handtekening behoren nu tot de standaard. Daarnaast is Landal in 2011 begonnen met de overgang van drukwerk naar printwerk, omdat het bij drukwerk de praktijk is dat er altijd voorraden overblijven.

Van drukwerk naar print

Landal heeft medio 2013 nieuwe contracten afgeslo-ten met twee leveranciers van speeltoestellen: Kompan en Eibe. Bij beide bedrijven is duurzaam ondernemen een speerpunt in de bedrijfsvoe-ring. Voor hun speeltoestellen gebruiken ze verantwoord hout. Onderdelen van oude toestellen worden vanzelf-sprekend gerecycled.

Duurzaam speelplezier


“

Michiel de BeerSenior Key Manager Van Gansewinkel

De visie van Landal op duurzaamheid is praktisch en wordt in alle lagen van de onderneming doorgevoerd. Dat vind ik erg inspirerend. Ook investeren ze veel energie in het op orde krijgen van dat ene stukje dat nog rest: een manier om eenvoudig afval te scheiden ín de bungalows

“

42 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Afval bestaat niet

Het Vakantiemagazine dat de gasten voor aankomst thuis gestuurd krijgen wordt sinds 2013 niet meer in grootte oplage vooraf gemaakt. Twee keer per week worden de Vakantiemagazine geprint. Zo is het magazine altijd up-to-date en er is nauwelijks tot geenverspilling van het papier.

Weg met de voorraad

Alles verdient een tweede kansOngeveer 13.000 meubelstukken zijn vervangen in 2013. De meeste hiervan waren nog geschikt voor hergebruik en zijn gedoneerd aan goede doelen en stichtingen. Veel is terechtgekomen in Oost-Europese zieken- en kinderhuizen. Daarnaast hebben ook kleine lokale sporten andere verenigingen meubels gekregen.

Van Gansewinkel haalt oude dekbedden en kussen op om deze te recyclen. Elektrische apparatuur wordt afgevoerd via Wecycle, een stichting die het inzamelen en recyclen van afgedankte elektrische apparaten en kapotte energiezuinige lampen in Nederland organiseert. Op deze manier worden zo veel mogelijk schaarse grond - stoffen hergebruikt.


In 2012 is Landal een initiatief gestart om de gast-documenten te digitaliseren: 600.000 boekings-bevestigingen, wijzigingen, herinneringen enannuleringen per jaar. In 2013 heeft Landal hiervan nog maar 7% per post verstuurd; een papierbesparing van 93%.

Duurzame apparatuurOp de parken wordt afgeschreven apparatuur vervangen door een duur-zaam alternatief. In 2013 zijn bijvoorbeeld de friteuses vervangen door een energie-zuinige variant. In de hoofd-gebouwen heeft de cv-ketel plaatsgemaakt voor een HR-ketel.

Van print naar digitaal

De afzonderlijke parken van Landal worden gestimuleerd om samen te werken met de lokale Voedselbank. Dat voorkomt verspilling van eten waarvan de ‘tenminste houdbaar tot’-datum (THT) is verstreken, maar dat nog wel goed is.

Voedselbank



05

SAMENWERKING MET LONGFONDS

142aangepaste

accommodaties op 26 parken

44



5parken

Wilde Buiten Dagen op

COMBINATIE BIEDEN MET COMFORTZORG

2Visionvilla’s

2004partner van

Natuur-monumenten

Sinds

Sociaal ondernemerschap DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

HHet partnerschap van Landal met Natuurmonumenten bewijst dat recreatie en natuur prima samengaan en elkaar kunnen versterken. Landal ondersteunt Natuurmonumenten onder meer met de werving van leden en donateurs door de organisatie en haar activiteiten en inspanningen zichtbaar te maken bij haar publiek. Ook biedt Landal de leden van Natuurmonumenten kortingen op een verblijf om hen nog meer van de natuur te kunnen laten genieten. Natuurmonumenten brengt op haar beurt de natuur in en rond parken van Landal onder de aandacht van de gasten van de parken en zorgt dat de leden van Natuurmonumenten de parken weten te vinden. En wie helemáál de natuur rondom de parken wil induiken, kan samen met een boswachter van Natuurmonu-menten een natuurwandeling maken of wild gaan spotten.

TOTALE NATUURBELEVING

46

Landal wil al haar gasten een fantastisch verblijf bieden. Het ervaren van de rijkheid van de natuur staat daarbij centraal. De parken van Landal liggen veelal in of naast de mooiste natuur-gebieden. Natuurbeleving en natuurbeheer gaan hand in hand door de nauwe samenwerking met partners als Natuurmonumenten en Vogelbescherming.

47DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Sociaal ondernemerschap

Het is geen toeval dat verschillende parken van Landal GreenParks vlak bij gebieden van Natuurmonumenten liggen. Natuurmonumenten staat bekend om het zo natuurlijk mogelijke populatiebeheer van bijvoorbeeld wilde zwijnen en edel- en damherten. De dieren zijn goed te zien en gasten genieten optimaal van de beschermde omgeving

“

“Herman Veerbeek

Boswachter NatuurmonumentenBeheereenheid Zuidwest-Veluwe

48 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Sociaal ondernemerschap

Onlosmakelijk verbondenMarc van den Tweel, Algemeen Directeur Natuurmonumenten, over de samenwerking: “Landal is sinds 2004 de enige official partner van Natuurmonumenten. Landal en natuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Samen betrekken we de gasten van Landal actief bij de natuur op en rond de parken. Bijvoorbeeld met ons populaire kinderprogramma OERRR en evenementen als de Wilde Buiten Dagen. Ook bieden we gasten de mogelijkheid om samen met een boswachter educatieve wandelingen te maken en natuurobservaties te doen. Natuur- en vakantiebeleving gaan daarbij heel mooi hand in hand.”

Vies worden magIn 2013 is Natuurmonumenten begonnen met het organiseren van de Wilde Buiten Dagen in natuur-gebieden verspreid over Nederland.Tijdens de Wilde Buiten Dagen worden gezinnen met kinderen door de natuur geleid en kunnen zij verschillende buitenactiviteiten doen die zijn geïnspireerd op een seizoens-thema. Het idee is dat kinderen spelenderwijs kennismaken met de wonderen van de natuur. In 2013 zijn er op 5 parken er Wilde Buiten Dagen georganiseerd. Voor de organisatie van de Wilde Buiten Dagen hebben Natuurmonumenten en de afdelingen Fun & Entertainment van Landal nauw samengewerkt. De samenwer-

king is een groot succes en meerdere parken van Landal gaan in 2014 Wilde Buiten Dagen organiseren.

OERR-campagneOERRR is een initiatief van Natuurmonumenten om kinderen de natuur te laten ontdekken. Aan de hand van uitdagende doe- en ontdekkaarten, gelinkt aan de vier seizoenen, kunnen speel-, knutsel- en weet opdrachten worden uitge-voerd in de natuur. Wie zich gratis aanmeldt via www.oerrr.nl, ontvangt elk seizoen een nieuwe set. Een verblijf op een van de parken is natuurlijk een uitgelezen moment om de natuur te ontdekken aan de hand van de kaarten. De kaarten zijn dan ook op veel parken van Landal verkrijgbaar. In de welkomstmappen vinden gasten een flyer met informatie over OERRR.

Oog voor vogelsLandal steunt ook het werk van Vogel bescherming Nederland. Beide organisaties werken samen om gasten te laten genieten van de natuur en in het bijzonder de vogels. Vogelbescherming Nederland zet zich in voor de bescherming van vogels en hun leefgebied. Het geven van voorlichting en educatie, zoals op de parken van Landal, is daarbij van groot belang. De vogels óp de parken worden gefaciliteerd door de grote diversiteit aan nestkasten.

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

OOnder het motto ‘Samen spelen = Samen sterker!’, hebben medewer-kers van Landal samen met een groep topsporters zich in de zomer van 2013 ingezet om zoveel mogelijk geld in te zamelen voor Right To Play. Voor zowel gasten als omwonenden hebben ze allerlei sportactiviteiten en sportclinics georganiseerd. Right to Play ambassadeurs Raemon Sluiter (tennis), Jaap Viergever (mountain-bike), Deborah Gravensteijn (judo), Henk Pieterse (basketbal), Roderick Weusthof en Floris Evers (hockey) en Roel Timmermans (golf ) verzorgden de sportclinics.

Recht om te spelenDe boomlange ex-basketballer Henk Pieterse is al sinds 2006 ambassadeur van Right To Play. “Buitengesloten worden en niet mogen meespelen is hard en dat ken ik”, zegt Henk. “Maar niet kunnen spelen vanwege grote ellende en gevaren in de omgeving

Right To Play zorgt dat meer dan een miljoen kinderen wereldwijd kunnen sporten en spelen in landen waar dit niet vanzelfsprekend is. Landal helpt sinds 2012 graag mee om dit doel elk jaar weer te bereiken. Ook in de zomer van 2013 hebben medewerkers op parken en kantoren zich ingezet voor Right To Play.

SCHOUDERS ERONDER VOOR RIGHT TO PLAY

waar je woont, dat moet een hel zijn. Right To Play doet daar gelukkig wat aan. Ik ben er dan ook enorm trots op om deel te zijn van deze organisatie. Elk kind heeft het recht om te spelen!”

Jaarlijkse actieNaast alle activiteiten op sportgebied was er op verschillende locaties nog veel meer te doen, variërend van een zomerfair en rommelmarkt tot een kleding- en boekenbeurs. Landal heeft de ambitie om de inspanning voor Right to Play in 2014 te laten doorgroeien tot een structureel partnership en de jaarlijkse in zamel-actie Landal-breed in te zetten.

49


ZZeker 15% van de Nederlanders heeft een beperking en dat aantal zal nog toenemen. Eén van de belangrijkste oorzaken hiervan is de vergrijzing: het aantal 65-plussers zal de komende jaren verdubbelen van ruim twee miljoen tot viereneenhalf miljoen mensen. Onder deze groep komen kleine, maar soms ook grote beperkin-gen relatief vaak voor. Omdat Landal iedereen de mogelijkheid wil bieden om op vakantie te gaan, heeft een

Zorgeloos op vakantie gaan, is niet voor iedereen vanzelf sprekend. Voor gasten die speciale voorzieningen, iets meer begeleiding of een steuntje in de rug nodig hebben, heeft Landal accommodaties en voorzieningen op maat.

VAKANTIE VOOR IEDEREEN


deel van de parken aangepaste accommodaties voor gasten:

• met een beperking in het lopen of bewegen (toegankelijkheid)

• die blind of slechtziend zijn (Visionvilla)

• die doof of slechthorend zijn (accommodatie voor slechthorenden)

• met problemen aan de luchtwegen (COPD-accommodaties)

ComfortzorgVoor gasten die extra begeleiding en zorg nodig hebben, heeft Landal een samen werkings verband met Comfortzorg, één van de meest ervaren organisaties op het gebied van kwaliteitszorg op vakantie adressen. Via Comfort-zorg kunnen gasten op alle Nederlandse parken rekenen op zorg en hulpmiddelen.

15%van de Nederlanders heeft een beperking

Landal heeft 142 aangepaste accommodaties voor minder validen, verdeeld over 26 parken. De mate van aanpassing verschilt sterk per bungalow. In 2013 heeft Landal daarom een onderzoek uitgevoerd waarbij toegankelijkheid centraal stond. Op basis van de uitkomsten heeft Landal zich ten doel gesteld om alle minder validen (MIVA) bungalows vanaf 2014 op één serviceniveau te brengen. Eind van dit jaar kunnen alle gasten, ongeacht de mate van hun handicap, een vakantie vieren in een bungalow bij Landal.

Zonder drempels

Nationaal Fonds KinderhulpEen partnerschap waarbij kinderen centraal staan. Het Nationaal Fonds Kinderhulp zet zich al meer dan 50 jaar in voor kinderen die een steuntje in de rug nodig hebben. Het zijn kinderen die in hun jonge leven al veel hebben meegemaakt. In de (pleeg)gezinnen of instellingen waar zij wonen is vaak geen geld voor ‘leuke dingen’ zoals vakantie of sport. Landal geeft Het Nationaal Fonds Kinderhulp de mogelijkheid om deze groep kwetsbare kinderen toch op vakantie te laten gaan.

Speciaal voor gasten met een visuele beperking biedt Landal op Landal Landgoed ’t Loo en Landal Hoog Vaals de Visionvilla. Deze 6-persoonsbungalow is volledig ingericht op gasten die beperkt zien of helemaal geen zicht hebben. Zo is de verlichting overal aangepast, zijn er spraakgestuurde apparaten, is informatie beschikbaar in grote letters en braille, en zijn er naast de aangepaste spelkoffer verschillende luisterboeken aanwezig.

Aangepaste bungalow voor slechthorendeDe eerste vakantiewoning voor slechthorenden is sinds 2013 te vinden op Landal Rabbit Hill. Bij de ontwikkeling van deze bungalow heeft Landal nauw samengewerkt met de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS). De bungalow is voorzien van een aantal slimme aanpassingen. Zo is er een ringleiding voor weergave van radio-, dvd- en tv-geluid. De rookmelder is gekoppeld aan een weken waarschuwings systeem. En ook de receptie op het park is ingericht met een ringleiding.

Bungalows geschikt voor mensen met astma/COPDIn nauwe samenwerking met het Longfonds heeft Landal op een groot aantal parken speciaal voor mensen met astma/COPD aangepaste bungalows en appartemen-ten ingericht. Dit houdt in dat de bungalows voorzien zijn van gladde muren, gladde of harde vloer bedekking, geen open haard of gashaard, synthetisch beddengoed, rook- en huis-diervrij en veelal rolgordijnen.

Visionvilla

VoorheenAstma Fonds


SPECIALE ACCOMMODATIESbij Landal GreenParks

142

2Visionvilla’s

aangepaste accommodaties

Bungalows voor

astma en COPD

patiënten

1aangepaste

bungalow voor slechthorende

53DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Sociaal ondernemerschap

van de gasten in aangepaste accommodaties maakt gebruik

van een rolstoel- of scootmobiel

31%


GASTVRIJ IN DE REGIO

06

Streek- producten

op de menukaart

Regio als

focus

54


Lokaleondernemer als partner


Bij de keuze voor een vakantiepark speelt de regio een belangrijke rol. Landal gaat daarom samenwerkingsverbanden aan in de regio om de gast een unieke beleving van de omgeving mee te geven. Een vruchtbare samenwerking, voor de regio én Landal en de gast.

‘BELEVING’ VAN DE REGIO STAAT CENTRAAL

Rob Pouw

Gastvrij in de regio


EElk park ademt de sfeer van de regiouit: dat is waar Landal naar streeft.Om parken te helpen de banden metde regio aan te halen, is in 2013 hetproject Regionale Verankering in hetleven geroepen. Op die manier wilLandal goede voorbeelden uitwisselenvan parken die sterk regionaalgeoriënteerd zijn. Een aantal parken,zoals Landal Port Greve in Brouwers-haven, werkt al langer nauw samenmet lokale ondernemers op hetgebied van eten en drinken, cultuuren uitstapjes, en buitenactiviteiten.

Rijke ervaringRob Pouw is General Manager van Landal Port Greve, een van de trekkers van het project. “Met Landal Port Greve hebben we al een rijke ervaring op het gebied van regionale samen-werking. Door unieke en authentieke regionale elementen in ons park te integreren, versterken we onze eigen identiteit.”

HandvattenHet project biedt de parken van Landal handvatten voor de manier waarop regionale activiteiten en streekproducten geïntegreerd kunnen worden op het park. Pouw: “Aan de hand van best practices stimuleren én inspireren we andere parken van Landal om de regio centraal te stellen. Elke regio is natuurlijk anders en er moet ruimte blijven voor creativiteit en onder-nemerschap. Maar kwalitatief moet alles top zijn en in lijn met de Landal-waarden. Daarom ontwik-kelen we richtlijnen voor regionale samenwerkingen met lokale ondernemers en initiatieven.”

Win-winsituatie De samenwerking met lokale onder-nemers en instellingen is goed voor de regio als geheel. “De regio krijgt aandacht op ons park en wij spelen, op onze beurt, een actieve en stimulerende rol bij duurzame en maatschappelijke ontwikkelingen in de regio. Zo denken we mee over het te voeren toerismebeleid en treden we op als sponsor van lokale evenementen. Een win-winsituatie.”

De regio naar de gast• De regio laten terugkomen

op het park• ‘Sense of place’ voor de

gasten

Het park in de regio • Samenwerking met lokale

ondernemers• Actieve rol bij natuurlijke

en maatschappelijke ontwikkelingen in de regio

1136

Op Landal Port Greve

werd

kilo mosselen uitgeserveerd



bedrijven hebben we een groter netwerk en zijn we beter in staat om ons ‘breed’ te ontwikkelen. De samen-werking met Landal Duc de Brabant gaat verder dan alleen het varkens-vlees dat we leveren aan de horeca. In de ParkShop worden ook worstjes, speklapjes en droge worst van onze boerderij verkocht. Ook organiseren we samen met Landal Duc de Brabant activiteiten zoals rondleidingen op de boerderij en huifkartochten.”

Samenwerken met lokale ondernemers is een manier voor Landal om zich te onderscheiden. Maar hoe doe je dat? Hoe maak je de regio zichtbaar op het park? Landal Port Greve en Landal Duc de Brabant geven elk op hun eigen manier invulling aan het begrip ‘de regio op het park’.

DE REGIO IS OVERAL… OP HET PARK

Wanneer parken van Landal op regionaal niveau samenwerken met ondernemers is het belangrijk dat de producten voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Zo werkt Landal Duc de Brabant al een aantal jaar samen met Kempen Goed, een coöperatie met aanbieders van hoogwaardige Brabantse streekproducten. Het varkensvlees op de menukaart van Landal Duc de Brabant is afkomstig van de weidevarkens van de ambach-telijke boerderij De Elshorst in Baarschot. “We boeren in de sfeer van vroeger”, zegt Thea Moonen van De Elshorst. “Onze varkens lopen elke dag in de wei en dat is best uniek voor Brabant. Doordat de varkens buiten kunnen scharrelen, krijgen ze veel lichaamsbeweging. Hierdoor ontstaat écht scharrelvlees en dat proef je! Het is eerlijk vlees van zeer goede kwaliteit en gegarandeerd antibioticavrij. Door samen te werken met andere ambachtelijke Brabantse

Landal Duc de Brabant, Diessen-Baarschot

“ Wat goed is, hoeft niet altijd van ver te komen”

Thea Moonen



Als General Manager van Landal Port Greve wil Rob Pouw dat zijn gasten écht iets meekrijgen van het mooie Zeeuwse land. “Op Schouwen- Duiveland moet je niet het gevoel hebben dat je op de Veluwe zit”, zegt Pouw. “Door samen te werken met lokale ondernemers willen we de sfeer van de regio zo veel mogelijk voelbaar maken op het park. Dat zie je terug op de receptie, maar ook in de inrichting van onze bungalows. Op onze menukaart staan mosselen van Neeltje Jans uit de Oosterschelde.

Landal Port Greve, Brouwershaven

“ In Zeeland moet je niet het gevoel hebben dat je op de Veluwe zit”

Ook in onze ParkShop bieden we veel producten die we afnemen bij lokale ondernemers en boeren, zoals de wijn van de Kleine Schorre en Tons mosterd uit Zierikzee. Ook laten we gasten de regio ontdekken door ze attent te maken op diverse activiteiten in de omgeving, zoals de door ons gesponsorde Brouwsedag of een uitstapje naar de wijnhoeve. Gasten krijgen bovendien een Schouwen-DuivenlandPas voor gratis openbaar vervoer én aanbiedingen bij lokale ondernemers.”


60 Duurzaam op de parken DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013Gastvrij in de regioDUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

HHof van Saksen is een luxe vakantie-resort dat is gelegen in de prachtige omgeving van het Drentse plaatsje Nooitgedacht. “Als Hof van Saksen zijn we nauw betrokken bij Marke-ting Drenthe waarin ook de gemeente en de provincie participeren”, zegt Roland Rozenbroek, General Manager van Hof van Saksen. “Verder hebben we samenwerkings-verbanden met onder andere Geopark de Hondsrug, Dierentuin Emmen, Drents Museum, Plopsaland, verschillende regionale ondernemers-netwerken en ambachtelijke ondernemers. En in de Supermarkt

LANDAL ALS GOEDE VRIEND VAN DE REGIOLandal onderscheidt zich door gebruik te maken van alles wat de regio bijzonder maakt. Zo profiteert Hof van Saksen van de prachtige omgeving van de Drentse Hondsrug. Gasten worden geattendeerd op al het moois en al het ‘eigens’ dat de regio te bieden heeft. Door samen te werken ontstaat een situatie waar alle betrokken partijen baat bij hebben.

60

Roland Rozenbroek

60


Eric van OosterhoutBurgemeester van de

gemeente Aa en Hunze

Hof van Saksen heeft impact op de uitstraling van de gehele regio

“ “61DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013 Gastvrij in de regio


verkopen we typische Drentse pro-ducten als Bartje speculaas, gevulde kruidkoek Drentse turf en geitenkaas van de geitenboerderij om de hoek.”

Lokale economische belangen“Hof van Saksen is enorm belangrijk voor de regio”, zegt Eric van Ooster-hout, burgemeester van de gemeente Aa en Hunze waar Nooitgedacht deel van uitmaakt. “Het is goed voor de lokale economie. Veel ondernemers profiteren van de aanwezigheid van het resort, zoals de geitenboerderij en de landwinkel die op een steenworp afstand van het park liggen. Ze verkopen hun producten op het park en daarnaast is het voor veel gasten een leuk uitje. En ondanks het feit dat er op het park een paar uitstekende restaurants zitten, profiteert ook de horeca van Rolde volop mee. Ook als werkgever is Hof van Saksen van grote waarde voor de regio.”

Kiezen voor de regioRozenbroek: “In de hospitality branche is Hof van Saksen één van de grootste werkgevers van Drenthe. Ook wat betreft aan- en toeleveran-ciers proberen we zo veel mogelijk samen te werken met lokale partijen. Op Hof van Saksen hebben wij bijvoorbeeld 600 boerderijen met rieten daken, die veel onderhoud

vragen. Ondanks een hogere prijs hebben we bewust gekozen voor een rietdekker uit de streek die werkt met Drents riet. Bij die keuze speelt regionale verankering een grote rol en kiezen we ervoor de regio te versterken. Landal loopt op het gebied van duurzaamheid echt voorop in de branche. We blijven daarnaast ook altijd streven naar verbetering en optimalisatie.”

Inburgering“Hof van Saksen heeft impact op de uitstraling van de regio als geheel”, aldus burgemeester Van Oosterhout. “Voordat Landal in beeld was, is het resort in 2012 een tijdje gesloten geweest. Dat hebben we als regio direct gemerkt. We zijn ontzettend blij dat Landal de exploitatie heeft overgenomen. Een mooie bijkom-stigheid is dat sindsdien de samen-werking tussen de gemeente en Hof van Saksen een stuk intensiever is geworden. Hof van Saksen positioneert zich nu écht als onder-deel van de regio en de gemeenschap. Zo denken ze op alle fronten actief mee over het toeristische beleid. Ook op kleine schaal maken ze het verschil door mee te doen aan allerlei soorten sponsorinitiatieven. Dat wordt enorm gewaardeerd door de gemeenschap in de regio.”


63Duurzaam beleid bij Landal GreenParksDUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

Het Duurzaamheidsverslag is een uitgave van Landal GreenParks ADRES Landal GreenParks, Postbus 175, 2260 AD, Leidschendam REDACTIE EN COÖRDINATIE Lamar communicatie, Amsterdam en Landal GreenParks ONTWERP Zabriski grafisch ontwerpers en adviseurs, Leiden DRUKWERK De Groot Drukkerij bv, Goudriaan BEELDCOÖRDINATIE Beeldbalie, Utrecht FOTOGRAFIE Marloes Bosch, Paul van Bueren, Pepijn van den Broeke, Medea Huisman, Inge van Mill, Arnold Reyneveld, Rianne Vrijdag, archief Landal GreenParks, iStock, Shutterstock VERDER WERKTEN MEE Erwin Rooijakkers, Corné van Roessel MET DANK AAN Gemeente Aa en Hunze, Green Key, Kempengoed, MVO Nederland, Natuurmonumenten, Van Bennekom Vlees, Van Gansewinkel.

COLOFON

GROENGROENERGROENST

Landal streeft altijd naar verbetering. Voor goede groene ideeën staat Landal altijd open. Heeft u een idee hoe Landal nog duurzamer kan worden? Stuur uw goede idee naar [email protected]

64 Duurzaam beleid bij Landal GreenParks DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2014

WAT GROEN KAN DOENd24hy5f204zilo.cloudfront.net/duurzaam/...KAN DOEN Duurzaam en Betrokken...

Documents

Transcript of WAT GROEN KAN DOENd24hy5f204zilo.cloudfront.net/duurzaam/...KAN DOEN Duurzaam en Betrokken...