Website www.plantenziektekunde.nl

Bescherm de planten!

www.plantenziektekunde.nl

Ook te benaderen via http://www.gezondeplanten.nl

Jan-Kees Goud en Doriet Willemen

Indeling van de workshop

• Intro (5 min.)• Rupsenproef voedselvoorkeur (20 min.)• Tabaksmozaïekvirus-inoculatie (15 min.)• Quiz ‘Herkenning natuurlijke vijanden’(10 min.)• Bespreking quiz / Invoeren rupsenproef (5 min.)• Resultaten rupsenproef (5 min.)• Demo’s proefjes en lessen (15 min.)

Demonstratiemateriaal• Slakken• Nematoden onder microscoop• Aaltjes uit grond• Wintervlinders in val• Tabaksplanten ziek en gezond• Gefixeerd demo-materiaal (sterk water e.d.)• Papieren:

– Handleidingen 3 experimenten (uitgebreid) (link)– Nieuwsbundeling van de website (link)– Vier ontwikkelde lessen (link)

Om mee te nemen• Zelf-geïnoculeerde tabaksplant• Beknopte handleidingen 3 experimenten• Quiz natuurlijke vijanden • 101 verbazende feiten over schimmels, bacteriën,

insecten, virussen, aaltjes, en onkruiden

Alle info komt ook op www.nibi.nl en/of www.plantenziektekunde.nl.

Bescherm de planten!• Planten beschermen in eerste plaats zichzelf:

– Celwand– Waslaag– Stekels,– Kleefstoffen– Giftige stoffen– Enzymen

• Extra bescherming is nodig bij:– Onnatuurlijke situatie: gewassen!– Incidenten– Nieuw-geïntroduceerde vijanden

• Geholpen door natuurlijke vijanden

Proef ‘Voedselvoorkeur van rupsen’• Petrischalen met rupsen NIET STOTEN

– Kooluil– Koolwitje

• Tweetallen• Maak 4 bladponsjes van boon en 4 van kool

– Pas op met geur: gebruik 1 ponsboor voor 1 plantensoort

• Leg de ponsjes 0,5 cm van de rand in de Petri-schaal (met een pincet)

• Scoor elke 30 seconden(horloge, telefoon, klok)

Proef ‘Inoculatie van tabak met TMV’• Inweken/malen van sigaret• Carborundum-poeder• Wrijven met sponsje• Afspoelen

http://www.glastuinbouw.wur.nl/NL/publicaties/lespakket/ en http://www.plantenziektekunde.nl/pwsbiologischebestrijding_links

Verbazende feitenHumongous fungus• Grootste organisme op aarde• Schimmel Armillaria ostoyae

(honingzwam, schoenveter-schimmel)

• DNA-bewijs• 900 hectare• 150 ton zwaar• 2400 jaar oud

Verbazende feitenGenetische transformatie door bacterie• Agrobacterium-soorten injecteren een deel van hun

DNA in een plantencel• Het DNA wordt ingebouwd in het planten-DNA• Tumoren / verstoorde groei

Verbazende feitenVoedselkeuze door kieskeurig insect• Koolvlieg

Delia bracssicae

Verbazende feitenPlant verdedigt zich of roept om hulp1. Herkenning van de vijand2. Verdediging met stoffen (jasmonzuur bij vraat)3. Signaalstoffen om natuurlijke vijanden te roepen

1. 90% van de roofmijten kiest voor plant met spint; 10% kist voor een gezonde plant

2. Sluipwesp parasiteert koolwitje-rupsen1. Rupsen eten minder2. Rupsen planten zich niet voort maar zijn broedkamer voor de

sluipwespen3. Het speeksel van deze zieke rupsen maakt de plant minder

aantrekkelijk voor koolmot.