Vorst op eenzame hoogte - uitinbrussel.be · op eenzame Vorst hoogte Doe-het-zelf wanDeling Vorst...
7
VORST OP EENZAME HOOGTE DOE-HET-ZELF WANDELING VORST THEMA Wijkwandeling WIJK Vorst DUUR 1u30 STARTPUNT Premetrostation Albert EINDPUNT Premetrostation Albert of Horta BEREIKBAARHEID Premetro lijnen 3 of 4 halte Albert UiTinBrussel is een initiatief van MUNTPUNT.BE INFO
Transcript of Vorst op eenzame hoogte - uitinbrussel.be · op eenzame Vorst hoogte Doe-het-zelf wanDeling Vorst...
Vorst op eenzame hoogte
Doe-het-zelf wanDeling Vorst
thema wijkwandelingWijk Vorstduur 1u30
startpunt Premetrostation alberteindpunt Premetrostation albert of hortaBereikBaarheid Premetro lijnen 3 of 4 halte albert
UitinBrussel is een initiatief van muntpunt.be
INFO
ALBERT
PARVIS DE ST.GILLESST.-GILLES-VOORPLEIN
HORTA
N266
N241
N265
N274
N5
N5
N265 N242
N5n
N5n
N274
N274a
N265a
N274a
N265a
N265b
N265
N265
N261
N241
N241
CLEM
EN
TINALN
.
P. DECOSTERSTR.
BOND
GENO
TENS
TR.
HALVEMAAN-
ST R.
BELGRADO
STRA
AT
DEFIERLANTSTR.
SINT-D
ENIJS
STR.
VAN
VOLX
EMLA
AN
VORS
TSES
TWG.
GERIJSTR.
1= RUE DE L'IMPRIMERIE DRUKKERIJSTR.2= RUE VAES VAESSTRAAT3= RUE DE GENES GENUASTR.4= RUE DE PADOUE PADUASTRAAT5= RUE DES MOINES MONNIKENSTR.
1
2
3
4 5
PLACE DEROCHEFORT
PLEIN
PLACE L. WIELEMANS-
PLEINRUEJ. PRECKHER
STR.
RUE DEFIERLANT
RUE
J. FRANQUI
STR.
RUEA. ORBANSTR.
PLACE
ST.-A
NTOIN
E
ST.-A
NTOONPLE
IN
RUEEDISO
NSTR.
AV. C
LEMEN
TINE
RUEP. DECO
STER
RUE
DES
ALL
IES
R. J. DEVOS STR.
RUEDU
CROISSANT
BLD. G. VAN HAELEN
R. DEFIERLANT
RUE S
AINT-D
ENIS
AV. DES VILLAS VI LL ALAAN
AV.D
UM
ON
TKEM
MEL
KEM
MEL
BERG
LN.
WIELEMANS-CEUPPENSLN.
AV.
AV. D
UPO
NTDE
LUTT
RE
MAR
IE-
HEN
RIET
TE
AV. R
EIN
E
AVEN
UE VAN
VOLX
EM
RUEBERTHELO
T
RUE DE MONTENEGRO STR. RUEDU
CANADASTR.
BERTHELOTSTR.
ALBANIESTRAAT
OVERWINNINGSSTRAAT
STENEN
-KRUISSTRAAT
WITTE BERGSTR.
NIEUWBURGSTRAAT
F.BE
RNIER
STR.
BOSNIESTRAAT
WIPSTR.
FORT
-ST
RAAT
VESTINGSTRAAT
DETHYSTR.DEMER
ODEST
R.
ALSE
MBE
RGSE
STW
G.KO
NIN
GLAA
N
PARKLAAN WATERLOSE STEENWEG
FONSN
YLAAN
VO
RSTSESTW
G.
W. T
ELL-
STR.
MOSKOUSTR.
RETORICASTR.
SPANJESTRAAT
PARM
ASTR.
STUDENTENSTR.IERLANDSTR.M
UNTH
OFS
TR.
SAVOIESTR.
ST.-B
ERNAR
LOMBARDIJESTR.
ANT. BREARTSTR.
MORISSTR.
PRAA
GST
R.
1
PLACEJULIEN DILLENS
PLEIN
PLACEL. MORICHAR
PLEIN
R. DE ROME STR.
RUEL. COENENSTR.
SQ. BARON
A. BOUVIERSQ.
PLACEH. DUMONT
PLEIN
R. STEENS STR.
R. DU
LYCE
ELYC
EUMST
R.
PLACE LOIXPLEIN
NIERE
BRIEKSTR.
SQ.GERARD
VAN CAULAERTSQ.
SERVIE-STR.
RUEA
. HENN
EBICQSTR.
RUE DU TIRSCHIET-
BAANSTR.
RUE
E. WALSCHAERTS
STR.
PLACE DEBETHLEEM
BETHLEHEM-PLEIN
PARVISST.-GILLES-
VOOR-PLEIN
RUE
F. GAILLARD
STR.
R. D. LISBONNE
LISSABONSTR.
R. DE
CEL
ERI
SELD
ERIJS
TR.
RUE
STER
CKX
STR.
RUE
D'ANDEN
NE
R. D.L. FILATURESPINNERIJSTR.
R. D.L. FORGESMIDSESTR.
BRMETAALSTR.
VOLDERSLAAN
T.-GILLISKERKSTRAAT
AETSSTR.
R. VANDERSCHRICK-STR.
L'EGLISEST.-GILLES
RUE DU METAL
RUE DE LA SOURCE
ANDENNE-STR.
SQ.CH.-JORDENS
SQ.BARRIERE DE
ST.-GILLESBAREEL VAN
ST.-GILLIS
AV. DES VILLAS
VILLALAAN DE LO
NCIN
ST
R.
RUE
PLACEM. VAN MEENEN
PLEIN
AV.P. DEJAER
LAAN
PLACEA. DELPORTE-
PLEIN
AV.
A. DEMEURLN.
R. D.L.
GLACIERE
RUE DELOMBAR-DIE
RUE DUPORTUGALSTR.
RUE
DE POLO
GNE
POLEN
STR.
RUE D
ETA
MINES
STR.
ROEM
ENIE-
STR.
MACAMPAGNE
AV.
J. LAMBEAUX
LAAN
A
KON
ING
SLAAN
RUE D'ALBANIE
E DE LAVICTOIRE
R. DE
BORDEAUX STR.
RUEDE
LACRO
IXDE
PIERRE
RUE DU MONT-BLANC
RUE DE NEUFCHATEL
RUE M. W
ILMOTTE
STR.
R. J. ROBIE STR.
R.F.
BERN
IER
RUE DE
BOSNIE
R. D.L. PERCHE
R.DU
FORT
R.DE
PRAG
UE
R. DES FORTIFICATIONS
RUE
GARI
BALD
IST
RAATR. A. CLUYSENAAR STR.
R.DE
BELG
RADE
COM
BAZ
STR.
R.G
.
RUE DE
MERODE
RUE TH. VERHAEGEN STR.
AV. DURO
I
AV. DU PARCCH
.DE
WAT
ERLO
O
AV. DUCPETIAUX
RUE DE SERBIE
RUE EM
. FER
ONST
R.
CH. DE F OR E
ST R.G.
TELL
RUEDE
MOSCOU
RHETORIQUE
R. D.L.
RUE D'ESPAGNE
RUE DE
PARM
E
R. DES ETUDIANTS
RUE
D'IRLANDE
R.DE RO
UMANIE
R.DE
LAUS
ANN
EST
R.
RUE D
E L'H
OTEL
R. DE SAVOIE
RUE SA
INT-B
ERNARD
RUE
A.DI
DERI
CHST
R.
RUEANT.
BREART
R. MORIS
R
RUE D.L.
VICTOIRE
R.DU
FORT
CHAR
LERO
I
CH. D
E
RUE DE
MONTENEG
ROSTR
.
R. CRICKX STR.
RUE
G.DE
FNET
STR.
D'AL
SEM
BERG
CH.
R. DETHY
AV. DURO
I
RU
VO
RUE
CH. DE FOREST
RUE JOURDAN
ONTWIKKELINGSSTR.
.
GRONDELSSTRAA
INDUSTRIEL
AAN
TWEESTA
KLEIN EILAND
BIEST
EBRO
EKKA
AI
KLEIN EILAND
VAAR
TDIJ
K
R. ILE SAIN
TE-HELEN
E
R. DU DEVELOPPEMENT
CHARROI
R. D.
BLD. IN
DUSTRIEL
RUE DE LAPETITE I LE
RUE DE LA PETITEILE
DIGUE
DUCA
NAL
M
ROND-POINTHERMES
PLEIN
WIJNGAARDST
STRAAT
BRANDSTOFFEN-
BRITS
TWEE
DELEGERL
AAN
BLD. D
E LADEU
XIEME
ARMEE
BRITA
NNIQUE
VAN
VOLX
EMLN
.
EIKELSTR.
ALBERTLAAN
JUPIT
ERLA
AN
DIERENRIEM- STRAAT
ROD
ENBA
CHST
RAAT
SCHERMSTR.
STEEKSPELSTR.
MAR
CON
ISTR
AAT
STRAAT
ST.-AUGUSTINUSLN.
ALSE
MBE
RGSE
STEE
NW
EG
MOLIERELAAN
VERBINDINGSLAAN
MYSTE RIESTRAAT
VICTOR ROUSSEAULAAN
SCHAATSSTRAAT
KE E RKRINGENLN.
BON
DGEN
OTE
NST
RAA
T
KASTANJESTR.
SIN
T-DE
NIJS
STRA
AT
VUURSTRAAT
VRO
EGEG
ROEN
TEN
STR.
STRAAT
EDEN
C
ITY
BRUSSE
LSE
STEE
NW
EG
TULP
EBO
OM
STR.
STR.
MELOEN
STR.
STEENBEUKSTR.
STADIONSTR.
PLACE CONSTANTIN
MEUNIERPLEIN
SESTRAAT
HERTS
TR.
BLD. DE L'HUMANITE
OUD
EVI
JVER
SSTR
AAT
1= RUE DU FILLEUL PETEKINDSTR.
1
HOOGTEHONDERDPLEIN
WAP
ENRU
STIN
GLA
AN
BRUS
SELS
EST
EENW
EGGERIJSTR.
BON
DGEN
OTE
NST
R.
KON
ING
IN
M AR I A-HEN
DRIKALAAN
SIN
T-DE
NIJS
STR.
BRITS
TWEED
ELEGERL
N.
JUPITERLAAN
BESMELAAN
MOLIERELAAN
AV. MOLIERE
AV. MOLIERE
A V. MARECHAL JOFFRE LN.
AVENUE NEP TUNE LAAN
R. DU VIGNOBLEAR DU TEXAS
AAT
R. DES CARBURANTS
AVEN
UEG.
FAUR
ELA
AN
RUE TIMMERMANS STRAAT
AVEN
UE MASSENETLAAN
R. DU
AV. JUPITER
RUE DU ZODIAQUE
RUE
RODE
NBA
CH
R. DE L'ESCRIMER. DU TOURNOI
RUE CERVANTES STR.
RUE M
ARCONI
E. BRANLY
RUE
AV. A
. BERTRAND
LN.
AV. SAINT-AUGUSTIN
AVEN
UEDE
SAR
MUR
ES
AV. DE LA JONCTION
RUE BERKENDAEL
CORPUT STRAATR. VA NDEN
AVENUE BESME LAAN
R. DELA
MUTUALIT E
AV. V. ROUSSEAU
RUE DU PATINAGE
RUEM
. BERVOETS
STRAA
T
AV . DES TROPIQUES
R.DE
SAL
LIES
R. DES CHATAIGNES
SAIN
T-DE
NIS
RUE
RUE
G. L
ECLE
RQST
R.
RUE
DES
PRIM
EURS
AV. EVERARD LN.
CH. D
EBR
UXEL
LES
R.DU
TULIP
IER
BERA
NGE
RRU
E
R.DU MELO
N
RUE DU CHARME
R. DU STADE
SQUARELAINE
SQUARE
R UE DU CERF
RUE
DES
ANCI
ENS
ET
ANGS
SQ.LAROUSSE
SQ.
RUE F.WAEFELAER
RUE
DUDE
LTA
STR.
ARMEE
BRITA
NNIQ
UE
BLD. D
E LADE
UXIEM
E
TWEE
DELE
GERLA
AN
BRITS
RUEDU
MYSTERE
SQ. DE LADELIVRANCE
VERLOSSINGS-SQ.
AV. O. VANGOIDTSNOVEN
LAAN
PLACE DEL'ALTITUDE CENT
RUE MEYER-BEER STR.
AVENUE ALBERT
PLACEALBERTPLEIN
CHARROI
LUTT
REBR
UGLA
AN
R.DE
SA
LLIE
S
RUE DES GLANDS
R.DE
SAL
LIES RUE
P. DECOSTER-
G. VAN HAELEN LAAN
RUE
SAIN
T-DE
NIS
RUE
SAIN
T-DE
NIS
RUE DU FEU
BLD. DE LA
DEUXIE
ME
ARMEE
BRITANNIQUE
AV.
VAN
VOLX
EM
AV.
JUPI
TER
ALBERTLAAN
AV. BES
ME
ACAR
THUR
STR.
1
T
ZEVEN BUNDERSLAANRUE VANDERKINDERE
J. CUY
LITS
RUE
STR.
RUE MARIANN MAC
ARTH
URPLACELEON VANDERKINDERE
PLEINCHAU
SSEE
D'AL
SEM
BERG
RUE MEYERBEER STRAAT
HOGE-BRUGLAAN
STR.
IJS-
KELD
ER-
STR.
H. WAFELAERTS
RUESTR. AV. DU HAUT PONT
VERHEGGENRUE E.
DUCPETIAUXLAAN
AVEN
UEBR
UGM
ANN
F. DELHASSE
STR.RUE
FRAN
ZM
ERJA
Y-ST
RAAT
BRUG
MAN
NLA
AN MOLIERELAAN
BERKENDAALSTRAAT
R. EM
R.FR
. MER
JAY
R. J.-B. MEUNIER STR.
RUE DARWIN STRAAT
RUEED. PICARD
STRAAT
SQ.L. JACQU
SQ.
PL.G. BRUGMAN
PL.
E. BOUILLIOT
RUESTR.
RF
PAAPSEMSTR.
EILAND ST.-
HELENASTR.
R. PAEPSEM
ZENNE
LA SENNE
KANA
AL
A.R.
INST.ST.-LUC
ISURU
CITÉ FONTAINAS
FONTAINAS-WIJK
C.C.
G.C.
CH. DES DEUX CŒURSTWEE-HARTENKAPEL
CINEMA
BELG. MUS. V.D. LIFTENST.-GILLES
ST.-GILLIS
STE.-ALENESTE.-ALENA
ST.-ANTOINEST.-ANTONIUS
JESUSTRAVAILLEUR
JEZUSARBEIDER
EGLISEORTHODOXE
KERK
EGLISEEVANG.INDEP.
PARK VAN VORST
PARC PIERRE-PAUL
PAULUS DU CHATELET
KLEIN EILAND
ST.-ANTOINEST.-ANTONIUS
LA PETITE ÎLE
ST.-GILLIS
ST. - GILLES
RUSTHUISMAISON DE REPOS
GEVANGENISSEN
H.E.L.B.
BARNABITES
K
PRISONS
HOP.MOLIERE-LONGCHAMP
HOSP.
ST. AUGUST.
GARE DE FORMATION
VORMINGSSTATION
EGLISE DESBARNABITES
NARAFI
R. UNIONST.-GILLOISE
ASSEMBLEE DE DIEU
G.C.TENWEYN-GAERT
ATHENEE ROYAL
STE. MARIE MERE DE DIEUH. MARIA MOEDER GODS
ATHENEE ROYAL
INST. STE.-URSULE
INRACI
DALCROZE
DUDENPARK
PARC DUDEN
PARC DE FOREST
PARCMARCONI
PARK
VORST
FOREST
DE KAT
BERKENDAAL0 200 m(1/10.000)
© De Rouck Geocart - a brand of De Rouck Geomatics Head office : Av. du Château Jaco, 1- 1410 Waterloo
Registered offices : Sint-Niklaas & WaterlooTel. 03/760 14 60 - 03/760 15 29
mail: [email protected] Site : www.derouckgeocart.com
(1105)
1
3
2
4
6
8
9
au
al
5
7
an
am
intro Deze wandeling verkent het hoger gelegen ge-deelte van de gemeente Vorst. ze is ingesloten door Sint-gillis in het noorden, elsene in het oosten en Ukkel in het zuiden. De westelijke grens wordt gevormd door een lange groene parken-gordel die het armere, lager gelegen gedeelte van de gemeente plots ver weg doet lijken. De focus van de wandeling ligt na-drukkelijk op de schitterende architecturale verscheidenheid van de buurt, van art nouveau tot de typische interbellumstijl. toch wandel je ook een stukje door het groen. eet- en drankgelegen-heden zijn dun gezaaid, behalve aan de alsembergsesteenweg en rond de Sint-augustinuskerk.
Doe-het-zelf wanDeling Vorst op eenzame hoogte
2
INFO
pLan © De Rouck geocart
1
3
2
4
6
8
9
au
al
5
7
an
am
A12ANTWERPEN
E411NAMEN
E19ANTWERPEN
E40LEUVEN
E40GENT
OOSTENDE
E19PARIJS
Jette
Ganshoren
St.-AgathaBerchem
St.-Jans Molenbeek
Koekelberg
Vorst
Ukkel
Anderlecht
EvereSchaarbeek
St.-Joost-ten-Node
St.-LambrechtsWoluwe
Etterbeek
Oudergem
Elsene
Watermaal-Bosvoorde
St.-PietersWoluwe
Brussel-Stad
St.-Gillis
BRUSSELNATIONALE
LUCHTHAVEN
het premetrostation albert I 1 is niet moeders mooiste en ook niet het meest overzichtelijke. Vanop elk van de drie perrons zie je een bizarre wagen in een glazen kooi. Boven in de centrale gang ontdek je een groot bronzen insectachtig wezen dat de wacht houdt over 110 eivormige stenen bedekt met inscripties. De franse kunstenaar Jephan de Villiers suggereert met deze Frag-ments de mémoire een heleboel getuigen uit het verleden die bij graafwerken voor de metro aan de oppervlakte zouden gekomen zijn.
Neem rechts van het kunstwerk, tegenover het gele Beheerslokaal de uitgang nr. 2 “Be-sme”. Boven bots je op een blinde muur.
Voor de bouw van de metro-ingangen werden twee hoekpanden langs de alsembergsesteenweg afgebroken. De wonde werd nooit doeltreffend ver-bonden, het litteken blijft zichtbaar. achter je ligt, op de andere hoek met de alsembergse steenweg, Bar du Matin, waarvan de binneninrichting volledig is geïnspireerd op expo ‘58 stijl.
Daal de Besmelaan af.
De huizenrij aan je rechterzijde werd rond 1900 gebouwd en toont mooie voorbeelden van bovenlichten met brandglas (nrs. 90, 88 en 84), emailtableaus (nr. 84) en beeldhouwwerk (een wilde stier op nr. 88).
Steek over naar de fontein I 2 uit 1999 van Alfred Blondel. Drie najaden of waternimfen genieten er van het frisse klaterende water.
Steek terug over naar de bocht van de Kemmelberglaan, waar de rij architecturale hoog-standjes uit de Besmelaan wordt verdergezet en kan bewonderen. Spectaculair is de woning die de jonge architect arthur nelissen in 1905 neerzette op nr. 5. het metalen hekwerk en de cirkelvormige loggia zijn onmiskenbaar art nouveau, de stenen bas-reliëfs bovenaan werden in een later stadium aangebracht en vervingen de oorspronkelijke ‘sgraffiti’. Bij deze rond 1900 veel gebruikte de-coratietechniek wordt een stuk muur, veelal boven een deur of venster, met een zwarte laag bedekt. Daar bovenop komen een of meerdere gekleurde lagen die weggekrast worden zodat een tekening ontstaat.
Wandel terug naar de Besmelaan en volg deze naar beneden. Je kan eventueel op de middenberm wandelen om de huizen aan de linkerzijde te bekijken.
Deze huizen zijn iets recenter dan de hoger gelegen reeks. achtereenvolgens bots je op een elegante, licht-modernistische gevel van albert Callewaert uit 1932 op nr. 109, een huis in beaux-arts-stijl op nr. 111 en een in art deco-woning met hollandse baksteen uit 1933 op nr. 105. nr. 103 is een art nouveau-pareltje van alphonse Boelens uit 1903, compleet met sgraffiti, hoefijzervormige ven-sters, metaalwerk met zweepslagmotieven en een asymmetrische opbouw. op nr. 89-91 bouwde léon Janlet een kast van een beaux-arts-dubbelwoning, he-laas voorzien van vloekende aluminiumdeuren. heel wat gelijkaardige woningen in deze wijk dragen de signatuur van Janlet. De beaux-arts-stijl getuigde van een conservatieve reactie op de art nouveau en werd hierdoor lange tijd misprezen. Vandaag echter begint men deze stroming, die van kort na 1900 tot rond 1930 duurde, stilaan opnieuw te waarderen. De architecten ontleenden heel wat elementen aan de franse stijlen uit de 18de eeuw, de gevels waren meestal in mooi gekapte natuursteen en versierd met fraai uitgewerkt smeedwerk. het art deco-huis op nr. 75 heeft zuilen met bovenaan een verguld mozaïekfriesje. Dit versieringselement gaan we op deze wandeling nog vaak ontmoeten, meestal bij huizen van architect René Delbecq. het hoekhuis op nr. 71 is heerlijk roman-tisch en vertoont zowaar vakbouwwerk op de verdieping.
Weersta aan de aantrekkingskracht van de parken aan de overzijde van de straat en volg de Besmelaan aan het rondpunt verder naar links omhoog. Een smal paadje links leidt over de uitgang van de tramtunnel naar de Jupiterlaan die je naar rechts volgt.
2 i Fontein van alfred Blondel
1 i kemmelberglaan
Doe-het-zelf wanDeling Vorst op eenzame hoogte
3
INFO
Deze laan heeft wel wat van een Belgische zeedijk met zijn lange rij hoge ap-partementsgebouwen met namen als Bel horizon of Panorama. en inderdaad, het uitzicht is indrukwekkend: door het groen herken je in de verte de woon-blokken van anderlecht en Molenbeek, de groene vlakte van Scheut, en meer naar rechts de basiliek van Koekelberg en de zuidtoren. Je kan even tot op het panoramisch balkon I 3 aan de overzijde van de straat lopen, maar keer daarna op je stappen terug en volg de tramlijn in de richting van het indrukwek-kende kerkgebouw, dat we later op deze wandeling nog zullen tegenkomen. De straat is genoemd naar alexandre Bertrand, directeur van de ‘Société des Villas de forest’, de maatschappij die vanaf 1900 deze wijk aanlegde.
Neem de Cervantesstraat naar links.
op de minder fraaie grijze flatgebouwen links na, dateert deze straat groten-deels uit het interbellum. Sommige huizen (nrs. 11, 13 en 39) hebben mooie glasramen in abstracte stijl. tegenover nr. 39 staat op nr. 56 een woning van ar-chitect antoine Pompe. De vormgeving van deur, brievenbussen en vooral van het gecombineerde huisnummer-lichtpunt is opvallend. heel wat flatgebouwen links zijn van architect de Saulnier, terwijl de gekleurde mozaïekfriesjes rechts wijzen op het werk van René Delbecq. De gevel van de dubbelwoning nr. 69-71 bestaat uit expressionistische, op zijn hollands gevoegde donkere bakstenen en heeft mooie glasramen in de deuren.
Op de hoek met de Alsembergsesteenweg merk je links een reliëf uit 1934 dat herinnert aan de oorlogsslachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog: ‘Potius Mori Quam Foedari’ kan je vertalen als ‘Liever dood dan eerloos’. Steek de steenweg over. Deze kaarsrechte weg, aangelegd in de 18de eeuw, volgt wellicht een Romeins tracé.
Het parkje aan de overzijde, oorspronkelijk de tuin van het Vredegerecht, werd uitge-breid zodat het nu een verbinding vormt met de Marconistraat.
Middenin prijkt het wapenschild van de gemeente: drie bomen omringd door een kroon. het woord Vorst zou afkomstig zijn van Vorstbos: het bos (onder-deel van het zoniënwoud) toebehorend aan de heer (de hertog van Brabant). Loop doorheen het park. Halverwege zie je aan beide zijden een interessant voorbeeld van ‘loftisering’ of het bewoonbaar maken van voormalige industriële sites. links staat de machinefabriek la Magnéto Belge gebouwd in 1942, rechts een watertoren I 4 uit 1904, zonder twijfel de meest originele loft van heel de ag-glomeratie. het waterreservoir werd omgebouwd tot een duplex en heeft een glazen wand gekregen. het architectenbureau ‘cm architectes associés’ installeer-de zijn kantoor aan de voet ervan. het geheel kreeg de passende naam h2o.
Neem de Marconistraat naar links.
het kronkelige tracé wat verderop en de onregelmatige rooilijn vertellen dat deze straat pre-urbane roots heeft. tot een eeuw geleden heette deze straat groeneweg. net zoals de nabije Kattenweg (nu Rodenbachstraat) was het een pad dat tussen de velden liep. in het begin van de 20ste eeuw kwam er industrie, snel gevolgd door sociale huisvesting. hiervan resten nog heel wat getuigen. indrukwekkend is het complex uit 1905 op het einde van de straat aan de rech-terzijde (nrs. 32-40). Dit ensemble, nu in restauratie, is het werk van de art nou-veau-architecten henri Jacobs, emile hellemans en léon govaerts, en is een voorloper van de befaamde Cité hellemans in de Marollen. De architecten van het woonblok uit de jaren 1980 dat de hoek vormt met de Rodenbachstraat, ondernamen duidelijk een poging om hun werk op dat van hun voorgangers te doen aansluiten.
Draai meteen rechts in de Rodenbachstraat.
ook hier liggen gelijkaardige woonblokken. De gemeenteschool I 5 op nr. 37 uit 1905 is van henri Jacobs, de Schaarbeekse specialist in het genre. De aanpalende woning heeft mooie sgraffiti. enkele schuin geplaatste huisjes ver-
Doe-het-zelf wanDeling Vorst op eenzame hoogte
4
INFO
3 i uitzicht vanaf het panoramisch Balkon
4 i Watertoren h20
marconistraat
derop herinneren aan het aloude karakter van deze voormalige landweg. op nr. 109 liet de eigenaar onlangs een hedendaags gebrandschilderd bovenlicht installeren.
Neem wat verderop de Dierenriemstraat links.
De dokterswoning op de hoek maakt mooi gebruik van oranje baksteen. heel wat Belgische architecten ontdekten tijdens hun ballingschap in nederland en engeland hoe je baksteen goedkoop en toch origineel en expressief kan aan-wenden. het brede herenhuis op nr. 13 is een late constructie van Paul ha-messe, bekend als de ontwerper van de cinema Pathé Palace en het café De Ultieme hallucinatie.
Sla rechtsaf in de Albertlaan.
net zoals de Molièrelaan even verder toont deze laan een homogeen ensem-ble van herenhuizen in beaux-arts-stijl met hier en daar enkele art nouveau-accenten. léon Janlet tekende het huis op nr. 193, Renier dat op nr. 199 uit 1931. Jammer dat voortuintjes steeds meer geofferd worden op het altaar van koning auto. Kijk op nr. 205 even in het raam boven de garage, maar laat je niet afschrikken! aan de overkant zie je op nr. 198 het art nouveauhuis dat alfred frère in 1907 voor zichzelf bouwde.
Neem links de Molièrelaan.
De gemeente Vorst had voorgesteld de laan naar emile zola te noemen, maar daar moest de conservatieve buurgemeente elsene niet van weten. het slinge-rende verloop en de bomenrijen maakten deze straat meteen populair bij de welgestelde bevolking en vooral bij diplomaten. op nr. 151 bouwde architect Jean-Baptiste Dewin in 1907 zijn eigen woning. zijn persoonlijke variant van de art nouveau toont een grote invloed van de Schotse ontwerper Mackintosh en van de weense Sezession. als Dewin twaalf jaar later het gemeentehuis van Vorst ontwerpt, is zijn stijl langzaam geëvolueerd naar de art deco. Met een beetje geluk kan je op nr. 153-155 niet alleen de woning zelf maar ook een vooroorlogse Bentley bewonderen die vaak achteloos op de oprit staat te pronken. in 1908 bouwde Jules Brunfaut deze herenwoning voor de ban-kier Philippot. De scheiding boven de koetspoort wordt gemaskeerd door een halfverheven beeldhouwwerk, een allegorie van de muziek van de hand van Jef lambeaux. Dit enfant terrible van het Belgische symbolisme werd ook wel de Michelangelo van de goot genoemd. hij was o.a. de schepper van de ant-werpse Brabofontein.
Loop op het linkertrottoir terug naar het kruispunt van de Molière- en de Albertlaan.
het beste zicht op het hoekhuis links en de drie aanpalende art-nouveau wo-ningen (nrs. 206 - 8 - 10) in de albertlaan, heb je aan de overkant van de straat, waar naast het banale appartementsgebouw het pand op nr 217 I 6 de moeite waard is. De architect Dosveld bouwde hier in feite een dubbelwo-ning. even verder in de Molièrelaan op nr. 133 vind je een identiek huis met veelkleurige geëmailleerde bakstenen en een groot hoefijzervormig venster op de bel-etage. het jaren 1960-appartementsgebouw op de hoek kreeg samen met zijn broertje aan de overzijde als naam auteuil en neuilly. het zegt iets over de Parijse allures die men zich hier aanmeet. ook het verdere verloop van de Molière-laan bleef niet altijd gespaard van zulke schaalbreuken. of is het gewoon een vorm van cultuursnobisme of nostalgie als we kicken op de flatgebouwen uit het interbellum, maar onze neus ophalen voor de exemplaren uit de jaren 1960-70?
De Molièrelaan verbreedt tot het stemmige Constantin Meunierplein, dat zijn naam alle eer aandoet.
in het centrale plantsoen staat een beeldje van deze grote beeldhouwer, ooit aangekocht door de buurtbewoners. het stelt een antwerpse havenarbei-
Doe-het-zelf wanDeling Vorst op eenzame hoogte
5
INFO
der I 7 voor. Rondom staan enkele van de allereerste appartementsgebou-wen van Brussel: vergelijk even de nrs. 21 (pakketbootstijl met typisch ronde vensters en horizontale buis-leuningen), 1-2 (art deco) en 7 (beaux-arts). Dit laatste werd gebouwd door Camille Damman in 1924, het jaar waarin een nieu-we wet privé-eigendom in hoogbouw mogelijk maakte.
Volg verder de Molièrelaan.
De nrs. 95 en 93 laten twee gezichten van het interbellum zien: een strak wit mo-dernisme enerzijds, met horizontale vensterbanden en een dakterrassolarium, en een pittoreske art deco anderzijds met warmkleurige bakstenen gevoegd op zijn hollands. Je passeert aan de linkerzijde een hele reeks banale flatgebouwen en rechts het hospitaal Molière-longchamp. in die richting ontwaar je ook in de verte de imposante watertoren h2o. op de hoek met de Marconistraat biedt een brasserie een beperkte kaart maar een mooi terras aan. op de gevel van het art deco-huis op nr. 18 I 8 kan je een ongewone decoratie opmerken. een uil ondersteunt de bow-window (gebogen erker), bovenaan zie je een bas-reliëf met passer, meetlat en schietlood. Deze symbolen kunnen verwijzen naar de vrijmetselarij maar evengoed gewoon naar de architectuur in het algemeen.Aan de overzijde van de Alsembergsesteenweg heet de straat Everardlaan. De rode accenten en hoekige vormen van de driewoonst op nrs. 55-57-59 kan je als art deco bestempelen. het sympathieke restaurant ‘l’Union fait la faim’ is het eerste van een hele reeks die van het cirkelvormige plein rondom de sint-augustinuskerk I 9 een levendige buurt maakt. Kun je je voorstellen dat heel wat wijkbewoners nog niet zo lang geleden de kerk wilden vervangen door een parkeerterrein? De kerk en ook de omliggende buurt zijn bekender onder de naam hoogte honderd dan onder die van de officiële patroonheilige. De architecten andré watteyne en léon guianotte bouwden in 1933-36 deze opmerkelijke, modernistische kerk die tevens een beeldbepalend merkpunt voor de hele buurt is aangezien ze in een ster van acht stralen ligt. een hardnek-kig gerucht wil dat het gebouw nooit is afgewerkt: de marmeren bedekking ontbrak en de hierdoor ontstane vochtproblemen zouden het gebouw danig aangetast hebben. het klinkt aannemelijk, maar het is een fabeltje. De architecten verwerkten heel wat symboliek in de vorm en de afwerking van het gebouw. een voorbeeld: het afgeronde blinde horizontale volume van de basis symboliseert de Materie (d.i. wat beweegt in ruimte en tijd) en is onder-geschikt aan een verticaal rechthoekig volume, symbool voor de geest (wat beweegt in de tijd), op zijn beurt gedomineerd door het Kruis (god, die onbe-weeglijk is). in het interieur valt de grote eenheid tussen alle onderdelen op. De kerk is meestal gesloten. Mocht ze onverhoopt toch open zijn, aarzel niet en neem zeker een kijkje.
Loop de kerk rond tot je de Schermstraat bereikt.
ook hier dateren de meeste woningen uit het interbellum. opmerkelijk is het voorlaatste huisje links op nr. 48. Dit vertoont zowaar kubistische motieven, een grote zeldzaamheid in ons land. het grote reliëf stelt orpheus voor die door zijn gezang zelfs de wilde dieren kon temmen. wellicht was de opdracht-gever een musicus? Jammer dat de moderne raamkozijnen van weinig respect voor het oorspronkelijke gebouw getuigen.
Je bereikt opnieuw de Jupiterlaan. Loop naar het parkje aan de overzijde met het borst-beeld van de dichter armand Bernier I au in het Franse taalgebied bekend als de “vriend van bomen en vogels”. Ga langs het smalle paadje links van de dichter naar naar beneden, hou steeds links en steek de Gabriel Faurélaan over in de richting van een smeedijzeren hek. Je betreedt het dudenpark I al, genoemd naar Wilhelm Duden, een groothandelaar in kant en een groot bewonderaar van Leopold II.
Bij testament liet hij zijn kasteeldomein van 23 ha na aan de vorst en zo belandde het bij de Koninklijke Schenking. Die beschikte helaas niet over de middelen om het park efficiënt te onderhouden. enkele jaren geleden nam het gewest het
Doe-het-zelf wanDeling Vorst op eenzame hoogte
6
INFO
al i dudenpark
schermstraat nr. 48
9 i sint-augustinuskerk
beheer over, wat het park duidelijk ten goede kwam. het pittoreske gebouw net voorbij de ingang was de conciërgewoning I am.
Beschik je over wat extra tijd, dan loont het de moeite om door het park te dwalen. Je komt dan beslist voorbij het kasteeltje van Duden, een miniatuuruitgave van het protse-rige paleis van de familie Krupp in Essen. Nu vind je er het Narafi, de oudste filmschool van het land. Wil je de wandeling voortzetten, volg dan het brede pad en neem het eerste brede pad rechtsaf.
Bewonder het schitterende oude bomenbestand. Je bereikt een open ruimte met links een borstbeeld van leopold ii. Dit beeld is het scharnier tussen het Dudenpark en het Park van Vorst. leopold staat beschreven als “weldoener der openbare parken”. Dit is geen loze uitspraak, want het 13 ha grote Park van Vorst had de gemeente met de substantiële financiële steun van de koning in 1882 kunnen verwerven. op die manier wilde leopold de arbeiders die rond het zuidstation woonden van het noodzakelijke groen voorzien. een andere interpretatie is dat het veeleer de bedoeling was om de grens tussen het armere en het rijkere woongedeelte duidelijk af te bakenen, zodat de waarde van de percelen in de bovenstad onaangetast bleef.
De koning kijkt over het park naar het Justitiepaleis. Loop pal in deze richting. Je daalt af naar de Laînésquare, genoemd naar de tuinarchitect Emile Laîné. Aan de rechterzijde vind je op nrs. 5-7-9-11 enkele woningen uit de jaren 1950 in de charmante Expostijl. Loop onder het roodmetalen kunstwerk I an door. Met deze imposante boog wilde Mauro Staccioli blijkbaar het Justitiepaleis visueel vangen. Steek de Maria-Hendri-kalaan over en volg het pad dwars door het Park van Vorst. Blijf steeds in dezelfde rich-ting wandelen, met de grasvlakte aan je linkerhand en een met bomen begroeide helling rechts. Uiteindelijk bereik je de schilderachtige Villalaan. Die volg je naar rechts tot aan de rotonde met het betonnen beeld ‘Obsessions’ van Michel Hoppe.
Je kan de wandeling op twee wijzen beëindigen:— De Kemmelberglaan rechts voert je langs de parkrand en een reeks mooie woningen van rond 1900 naar de fontein van de Najaden vlakbij het premetrostation Albert waar deze wandeling begon.— Zie je op tegen de klim, blijf dan rechtdoor de Villalaan volgen. Je dwarst de Alsem-bergsesteenweg en bereikt uiteindelijk het van Meenenplein met het imposante gemeen-tehuis van Sint-Gillis. Neem hier links de Dejaerlaan en loop meteen rechts het Laveleye-parkje door. Daar vind je het premetrostation Horta, op dezelfde tramlijn.
Doe-het-zelf wanDeling Vorst op eenzame hoogte
7
INFO
al i kasteel duden
goesting in meer Brussel? op www.uitinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. uitinBrussel is een initiatief van Muntpunt.
uitinBrussel i 0800 13 700 i [email protected] i www.uitinbrussel.be i www.muntpunt.be
Voor deze wandellussen deed UitinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee.
andere wandelingen in deze reeks:Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of oud-Molenbeek, de europese instellingen in de leopoldwijk of de tgV aan ’t zuid. luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder leopold ii, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economi-sche achtergronden en mechanismen.
Brukselbinnenstebuiten i 02 218 38 78 i [email protected] i www.brukselbinnenstebuiten.be
eerste publicatiedatum: 22/06/2011 / herwerkte versie 31/07/2012alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto.
een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse gemeenschapscommissie
INFO
