De slakom van SALTO- lokale media en interculturaliteit in Amsterdam -

Marije Brom

Universiteit van Amsterdam * Film- & Televisiewetenschap – major Televisie, Cultuur & Media * dr. G. Lovink * Amsterdam, februari 2005.

Inhoud

Voorwoord 5

Hoofdstuk 1Inleiding 7

1.1 Introductie 71.2 Probleemstelling en doelstelling 71.3 Hoofdstuk indeling 81.4 Type onderzoek 91.5 De geïnterviewden 101.6 Type en gebruik van interviews 11

Hoofdstuk 2Multiculturaliteit VS Interculturaliteit 12

2.1 Vorming van identiteit 122.2 Van syncretisme naar polyfonie 142.3 Wat is multiculturalisme? 152.4 Wat is interculturalisme? 172.5 Alternatief model interculturele communicatie 192.6 Discussie 222.7 Voorlopige conclusie 23

Hoofdstuk 3SALTO en het open kanaal 25

3.1 Theoretische achtergrond lokale media en open kanaal 253.2 Belangen open kanaal 283.3 Geschiedenis lokale media Amsterdam 293.4 Concrete omschrijving SALTO 353.5 Identiteit SALTO voor 2001 373.6 Identiteit SALTO vanaf 2001 403.7 Bereik 423.8 Stand van zaken anno 2004 433.9 Discussie 453.10 Analyse 47

Hoofdstuk 4Lokale migranten televisie en MTNL 52

4.1 De politiek en de nieuwe Nederlander 524.2 Ontwikkeling lokale migranten TV gemeente Amsterdam 554.3 Ontwikkeling lokaal-boven-lokale model 564.4 MTNL 584.5 Discussie 64

Hoofdstuk 5FunX 68

5.1 Ontstaan van FunX 685.2 Concrete omschrijving FunX 69

3

5.3 Lokale live programmering FunX 725.4 www.funx.nl 755.5 Analyse 835.6 Tot slot 84

Hoofdstuk 6Conclusie 86

Literatuurlijst 98Bijlage 1 - 2 101Samenvatting 133

4

Voorwoord

Twee jaar lang heb ik gedacht dat ik een scriptie zou schrijven over de mis-representatie van etnische

minderheden in de media. Dit naar aanleiding van het vak ‘representatie van etnische minderheden in

de media’ van Wim Staat dat ik in 2001 volgde. Aangezien uit verschillende hoeken werd geroepen

dat over dit onderwerp al genoeg werd geschreven, werd het mij afgeraden om hier als student

numero X weer een scriptie over te schrijven. Desondanks bleef mijn interesse in identiteitvorming,

subculturen en cultuurvorming via de media groot.

De interesse in verschillende culturen en met name hoe deze samengaan binnen de Nederlandse

samenleving is eigenlijk al ontstaan tijdens mijn middelbare school tijd. Ik heb mijn VWO gehaald op

één van de eerste zwarte scholen in Utrecht, het Thorbecke college (later ondergebracht in het

Spectrum college). Naast Kerst vierden we ook het suikerfeest en op schoolfeesten werd Tarkan

gedraaid en ‘bubbelden’ we erop los. Dit was tien jaar geleden. Onbewust deden wij hartstikke aan

interculturaliteit. Dat ik Turkse, Marokkaanse, Joegoslavische, Surinaamse en Chinese klasgenoten

had ervaar ik nu als een extra en niet iets waar in de eerste instantie moeilijkheden van kwamen. Toen

de media en de gemeente Utrecht mijn middelbare school beschreef als ‘zwarte school’ moesten wij

opeens mee gaan doen aan projecten om de integratie te bevorderen. Pas toen kreeg de school

problemen. Vorig jaar is mijn middelbare school gesloten omdat niemand, zelfs etnische minderheden

niet, op een zwarte school willen zitten.

In de afgelopen twee jaar ben ik zeer regelmatig in Londen geweest en heb daar uiteindelijk

zeven maanden gewoond. Deze ervaring is niet onbelangrijk geweest voor de keuze van mijn

onderwerp. Ten eerste omdat Engeland veel verder is dan Nederland wat betreft integratie van

verschillende etnische groepen en er anders wordt omgegaan met etnische minderheden en media.

Ten tweede doordat ik voor Community Channel heb gewerkt en in aanraking met ‘community

television’ ben gekomen.

‘The Londen fling-thing’, het college van Wim Staat, mijn middelbare school tijd en tot slotte

mijn minor in cultuur, beleid en marketing hebben er allemaal toe geleid dat ik toch een onderwerp heb

gekozen met betrekking tot onze ‘interculturele’ samenleving en de rol van lokale media hierin.

Intercultureel tussen aanhaaltekens omdat tijdens het schrijven van mijn scriptie Nederland sinds

november 2004 in een lichte crisis verkeert, dit alles naar aanleiding van de gruwelijke moord op Theo

van Gogh op 2 november 2004. Het is me gelukt om deze moord wel te betrekken in mijn verhaal,

maar deze scriptie vooral moet worden gelezen vanuit het tijdsbeeld dat is ontstaan na 9-11, de moord

op Pim Fortuyn tot de moord op van Gogh. Deze moord betekend voor mij niet het begin van het

einde maar het begin een ander tijdperk, een tijdperk van …..

Ik wil bedanken: Huisgenoten Karin en Saskia. Mechteld: zonder jou lag ik nu huilend in een goot. Mijn

broertje Rogier, vriendinnen Jeske, Bonne, Mechteld voor het verbeteren van mijn aparte kijk op het

Nederlands taalgebruik. Mijn zusje Babette, die voor mij de meest pure belichaming is van het gewoon

‘zijn’ in een interculturele samenleving. De mensen die ik heb geïnterviewd voor mijn scriptie voor het

nemen van tijd voor mij. Mira Media, voor het belangeloos uitlenen van materiaal. Geert Lovink, die

5

achter me stond wanneer andere zoiets hadden ‘waar ben jij mee bezig?!’; mij heeft gestimuleerd door

de dingen die hij heeft gezegd en een verhelderende kijk op de situatie heeft gegeven wanneer ik al

lang de weg kwijt was. Sabine Niederer die mij ontzettend heeft geholpen tijdens de afwezigheid van

Geert. Het Institute of Network Cultures voor het plaatsen van mijn scriptie op hun website. Last but

not least, mijn ouders. TanX.

.

6

Hoofdstuk 1

Inleiding

1.1 Introductie

De achterliggende gedachte waaruit ik deze scriptie ben gaan schrijven is de cultuurvisie van Hannah

Belliot, de wethouder van kunst en cultuur Amsterdam. Hierin gaat zij onder andere in op het

(emotionele) aandeelhouderschap; door middel van kunst en cultuur wil zij de interculturaliteit

bevorderen ofwel de schotten tussen de verschillende culturen in de stad Amsterdam opheffen.

Cultuur monitor 20021 laat zien dat het algemene beeld van participatie door Amsterdammers

uiterst gunstig is. Zij zien daarom geen reden om uit te kijken naar instrumenten voor algemene

publieksverbetering. Het gevraagde accent ligt op het bevorderen van wisselwerking, een

interculturele bendering en het verbinden van de verschillende bestaande schakels waardoor meer

samenhang ontstaat. Daarbij richt Belliot zich met name op jongeren. Ze wil dit bereiken via het

(emotioneel) aandeelhouderschap waar zij een belangrijke rol toeschuift aan de lokale media. De

cultuur visie van Hannah Belliot moet uiteindelijk gaan dienen voor het langere termijn beleid Kunst en

Cultuur voor Amsterdam.

Vanuit deze visie ben ik de lokale media in Amsterdam gaan bekijken. Deze worden ondergebracht in

de organisatie Stichting Amsterdamse Lokale Televisie Omroep oftewel SALTO. SALTO bestaat uit

zes radio zenders en drie televisie kanalen AT5, A1 en A2. AT5 is naar mijn idee verreweg het meest

bekend in Amsterdam, maar mijn interesse voor deze studie gaat voornamelijk uit naar A1 en A2 die

samen het open kanaal vormen. Het open kanaal is een vorm van public acces media waardoor het in

principe voor iedere Amsterdammer mogelijk is zijn of haar programma via deze twee zenders uit te

zenden. Tevens is het open kanaal van groot belang geworden voor etnische minderheden en de

integratie van deze bevolkingsgroepen. Persoonlijk wist ik vrijwel niets over het ontstaan, het beleid en

de achterliggende gedachtes van het open kanaal en SALTO. Wel kreeg ik de indruk bij het

bestuderen van dit medium er verschillende discours voorbijkwamen die in mijn veld van interesse

liggen, zoals; multi- en interculturaliteit, migranten media, sub-cultuur en het onderzoeken van

verschillende beleidsvormen van verschillende media.

1.2 Probleemstelling en Doelstelling

In deze scriptie ga ik uit van de achterliggende gedachte van Hannah Belliot die met lokale media de

interculturaliteit in Amsterdam wil bevorderen. Waaruit ik ga onderzoeken in hoeverre het model van

SALTO met name het open kanaal nog relevant is uitgaande van een multiculturele samenleving.

Oftewel; bevordert het model van SALTO, en met name het open kanaal de interculturaliteit in de stad

1 Cultuurmonitor 2002 is een onderzoek van het Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en Statistiek, naar de belangstelling van Amsterdammers voor kunst en cultuur. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Amsterdam, afdeling Kunst en Cultuur. Bron: www.dmo.amsterdam.nl/live/index.jsp?nav=836&loc=9513&det=2815

7

Amsterdam? Hierbij richt ik mij op de verschillende concepten en gedachtengoederen die

gepresenteerd worden op het open kanaal die te maken hebben met etnische minderheden media.

Deze doelstelling heb ik ondergebracht in een aantal deelvragen:

- Biedt interculturaliteit uitkomst op datgene wat multiculturaliteit uitsluit?

- Welke functie heeft het open kanaal anno 2004 met betrekking tot etnische minderheden en

de intergratie van deze groepen?

- Wat is het belang van doelgroep programmering (etnische doelgroep programmering)?

- Wat zijn de voordelen en nadelen van thema programmering?

Het doel van dit onderzoek is op de eerste plaats een inzicht te kunnen geven van SALTO en het

open kanaal. Waar ik onder andere inga op welke veranderingen en problemen SALTO heeft

meegemaakt in de afgelopen twintig jaar. Aan de andere kant zal ik dieper ingaan op de

professionelere vorm van migranten media die via het open kanaal uitzenden maar zich baseert op

het minderhedenbeleid en het media beleid van Nederland. Om hiermee te laten zien dat er

verschillende vormen van etnische minderheden media bestaan die via het open kanaal uitzenden.

Uiteindelijk wil ik namelijk achterhalen welke vorm van lokale media oftewel welk model het meest

aansluit op het culturele klimaat in Amsterdam anno 2004, met een oog op de bevordering van de

interculturaliteit binnen Amsterdam.

Mijn persoonlijke doelstelling is het onderzoeken van het begrip interculturaliteit via het open kanaal

en ik daarnaast wil laten zien dat er wel dergelijk zoiets bestaat als interculturele media maar dat deze

vooralsnog bij jongeren moeten worden gezocht.

1.3 Hoofdstuk indeling.

Deze studie begint met het creëren van een theoretisch kader waarbinnen ik het model van SALTO wil

plaatsen. Lokale media zijn veelal bestudeerd vanuit communicatiewetenschap. Ik zal dit echter gaan

doen vanuit een meer culturele invalshoek. Daarom zal hoofdstuk twee beginnen met het uiteenzetten

van het discours omtrent multiculturaliteit en interculturaliteit in de media. Vervolgens zullen beide

termen tegenover elkaar geplaatst worden om te achterhalen in hoeverre beide termen met elkaar

verschillen.

Hoofdstuk drie gaat uitgebreid in op SALTO en het open kanaal. Waar gekeken wordt naar het

theoretische kader waarbinnen deze geplaatst kunnen worden, de geschiedenis, het beleid, karakter,

het belang en naar welke problemen er binnen SALTO bestaan. Het laatste deel van hoofdstuk drie

gaat dieper in op de programma’s en programmering van het open kanaal om een meer concreet

beeld van het open kanaal te creëren.

In hoofdstuk vier wordt er een switch gemaakt naar welke rol de media binnen het

Nederlandse minderhedenbeleid hebben gespeeld. Na het geven van een kort algemeen beeld, spits

ik mij toe op het gemeentelijke beleid van Amsterdam over migranten televisie. Hierbij is het van groot

belang in te zien dat hierbij een andere vorm van lokale media wordt aangeboden, deze wel uitzendt

via het open kanaal maar zich niet gebaseerd is op het open kanaal principe maar op het beleid wat er

8

bestaat omtrent de integratie van etnische minderheden. Vanuit dit beleid ontstond de organisatie

Migranten TV (MTV) gemaakt voor en door Amsterdamse migranten. Deze organisatie is inmiddels

opgegaan in Multiculturele Televisie Nederland, MTNL. Het tweede deel van hoofdstuk vier gaat

dieper in op MTNL. Dit omdat MTNL ten eerste een duidelijk voorbeeld is van een nieuw model van

lokale media, namelijk het lokaal-boven-lokale model. Ten tweede geeft MTNL naar mijn idee een

duidelijk inzicht in de kwestie omtrent het belang van doelgroepmedia en de problemen die ontstaan

bij een opgelegde thema programmering.

Hoofdstuk vijf is totaal gewijd aan FunX. FunX is een urban jongeren radio station die te

ontvangen is in de vier grote steden en in Amsterdam onder SALTO valt. Hiermee beschrijf ik opnieuw

een andere vorm van lokale media die niet te vergelijken is met het open kanaal en MTNL. De

overeenkomst met het open kanaal is dat het publiek zelf de hoofdrol is. FunX en MTNL komen

overeen omdat beide zijn ontstaan vanuit het lokaal-boven-lokale model en professioneel zijn

gestructureerd. Ik gebruik FunX met name omdat FunX de eerste vorm van (lokale) media is geweest

die een intercultureel publiek heeft bereikt. Plus dat zij de meest populaire zender onder jongeren in

de randstad is. Daarnaast is FunX interessant qua media innovatie. Door middel van het bekijken van

FunX wil ik laten zien dat er sprake is van een nieuw opkomende jongeren cultuur, namelijk de ‘urban

culture’. Deze opkomende jongeren cultuur bezit een aantal elementen die als intercultureel kunnen

worden beschouwd en hiermee, naar mijn idee, nieuwe mogelijkheden creëert omtrent lokale media.

In de conclusie zal duidelijk moeten worden dat een multiculturele al dan niet een

interculturele samenleving niet een doel op zich zou moeten zijn maar een tussenstop naar iets

anders en ik een beginnend inzicht wil krijgen welke nieuwe vorm van lokale media mogelijk hierbij

aansluit met het oog op de toekomst.

1.4 Type onderzoek.

Deze scriptie bestaat deels uit een literatuuronderzoek, waar in eerste instantie een aantal theorieën

omtrent multi- en interculturaliteit worden bekeken. Er bestaan waarschijnlijk verschillende discours

omtrent media en multiculturaliteit. De theorieën die ik zal gebruiken baseren zich op de colleges,

theorieën en boeken die ik aangereikt heb gekregen in het eerder genoemde college van Wim Staat

en een onderzoekscollodium over multiculturaliteit van Sudeep Dasgupta dat ik in 2003 volgde.

De theorieën die ik gebruik om de term interculturalitet te beschrijven komen voort uit een zelfstandige

zoektocht. Tijdens deze zoektocht kwam ik erachter dat de term interculturaliteit op zichzelf niet

bestaat. Ook werd het mij steeds meer duidelijk dat deze term nog nauwelijks gebruikt wordt binnen

theorieën over media en cultuur. Interculturaliteit komt wel voor bij verschillende studies vanuit

communicatie wetenschap, antropologie, sociologie en leraren opleidingen. Hier wordt echter niet

gesproken over interculturaliteit maar eerder over interculturele communicatie en/of theorieën die

meehelpen in het vormen van een intercultureel bewustzijn. Na het lezen van een aantal internetsites,

boeken en scripties bleven er telkens drie auteurs terug komen; W.A Shadid, Hofstede en Pinto. In

deze scriptie zal ik gebruik maken van theorieën van de eerste twee auteurs. Daarnaast heb ik

9

gekozen voor de theorie van Nico Vink die een boek schreef over een nieuwe benadering van

interculturele communicatie. Deze benadering sluit beter dan Pinto aan op mijn gedachten over

interculturaliteit.

Over SALTO bestaat niet tot nauwelijks (wetenschappelijke) literatuur. De literatuur die bestaat zijn

voornamelijk jaarverslagen van SALTO zelf, een aantal persberichten en een lezing over SALTO uit

1998 van Ronald Mauwer die jaren lang voor en met SALTO werkten. Deze lezing werd mij

aangeraden door de adjunct-directeur van SALTO. Daarnaast zijn er tien jaar geleden zij een drietal

scripties geschreven over SALTO waarvan er twee specifiek ingaan op het open kanaal. De scriptie

Lokale Televisie case-study Studenten TV van Oona Giesen gaf voor mij genoeg informatie over het

theoretische kader waarbinnen het open kanaal in de jaren tachtig is ontstaan. Voor verdere

beschrijving van SALTO zal ik voornamelijk gebruik maken van jaarverslagen en de lezing van

Mauwer.

Literatuur over MTV, MTNL en het Nederlandse minderheden beleid hierom heen heb ik vooral

verkregen via Mira Media2 die al jaren lang onderzoeken verzameld die betrekking hebben op onder

andere minderheden media. Aangezien FunX een hele jonge media organisatie is zal ik waarschijnlijk

één van de eersten zijn die dit in een wetenschappelijk perspectief plaatst. Achtergrond literatuur over

FunX verzamelde ik voornamelijk uit het enige jaarverslag van FunX over 2003 en een aantal pers

berichten. Hetgeen wat deze scriptie naar mijn idee interessant maakt is dat ik een aantal diepte

interviews heb gehouden met mensen en organisaties die allemaal iets te maken hebben met lokale

media. Alle zes beschouw ik hen als expert op hun gebied.

1.5 De geïnterviewden

De eerste persoon die ik geïnterviewd heb is Brigitte Belanger. Brigitte is oprichtster en tevens

medewerkster van Bellisima, één van de meer professionelere aanbieders op A1. Ik heb Brigitte

benaderd omdat zij al jaren lang in contact staat met SALTO en ik haar voornamelijk wilde gebruiken

als ‘wegwijzer’ door het SALTO landschap. Via Brigitte kwam ik in contact met Rob Zwetsloot die

zichzelf als één van de aardsvaders van het open kanaal noemt en inderdaad ontzettend veel weet

van het reilen en zeilen binnen SALTO. Daarnaast is hij programmamaker voor onder andere MTNL.

Onafhankelijk van Rob Zwetsloot heb ik MTNL benaderd waar uiteindelijk directeur Gerard Reteig

bereid was mee te werken aan mijn onderzoek. Reteig is behalve directeur van MTNL ook de

oprichter van MTV geweest. Daarnaast wilde ik iemand interviewen die nauw betrokken is geweest bij

de oprichting van FunX. Via via kwam ik bij Martine Huizenga terecht. Martine Huizenga heeft een

2Stichting Mira Media (voorheen STOA) streeft naar gelijkwaardige deelname van etnisch culturele minderheden in de

audiovisuele media op alle functieniveaus. Daarnaast zet de organisatie zich in voor een kleurrijke programmering. Dit doet zij

o.a via het ontwikkelen, initiëren, en het uitvoeren van verschillende projecten en d.m.v het verzamelen en verspreiden van

informatie over audiovisuele media en etnische minderheden en functioneert als kennisbank. bron:

http://www.miramedia.nl/sitebuilder/index.asp?nodeid=4 )

10

aantal jaar bij SALTO gewerkt en is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van FunX.

Tegenwoordig functioneert zij als adviseuse en bestuursmedewerkster bij FunX.

Martine Huizenga raadde mij aan om een interview te regelen met Tanja Jadnanansing omdat

zij ten eerste veel weet over etnische minderheden en de representatie hiervan binnen de media en

ten tweede veel weet over jongeren en lokale-media. Tanja is al jaren lang actief om een meer positief

beeld te creëren van allochtonen binnen de media. Zij werkte o.a op het bureau van diversiteit bij de

NPS. Vandaag de dag is zij bezig met het ontwikkelen van een nieuwsprogramma voor jongeren bij

een landelijke zender. Meer van belang voor mijn onderzoek is dat zij een van de oprichters en

mentoren is van MOSA radio. MOSA radio is een jongeren radio gebaseerd in Amsterdam Zuid-Oost

die via SALTO op één van de radio kanalen uitzendt. Vanwege de grote belangstelling vanuit de

jongeren zelf en het succes van MOSA werkt MOSA op dit moment samen aan een programma voor

MTNL. Ten slotte heb ik Susan Bink van Mira Media en het hoofd communicatie van Mira Media,

Giovanni Massaro geïnterviewd.

1.6 Type en gebruik van interviews.

Hierboven werd al aangegeven dat het om diepte-interviews gaat. Dit betekent dat ik voor de

interviews een aantal standaard vragen heb geformuleerd op kennis vanuit de gebruikte literatuur en

eigen ervaring. Maar deze vragen lagen tijdens het interview niet volledig vast. Ik liet voornamelijk mijn

informanten praten en pas wanneer ik het idee kreeg dat er van het onderwerp werd afgeweken stelde

ik een vraag. Daarnaast verschillen mijn vragen per interview aangezien Tanja Jadnanansing

bijvoorbeeld veel meer af weet van multiculturaliteit dan Rob Zwetsloot en visa versa hij veel meer

afweet van SALTO. Vervolgens heb ik alle interviews volledig uitgewerkt en vanuit hier de

verschillende uitspraken ben gaan plaatsen binnen de hoofdstukken en sommige uitspraken

samengevoegd tot mijn eigen verhaal. Hiermee probeer ik naast een theoretische inslag ook de

praktijk kant te belichten.

Tot slot moet deze scriptie niet gezien worden als een nieuw ontwerp voor het Amsterdamse

medialandschap. Ik ben op het eerste gezicht meer terecht gekomen bij het geven van een overzicht

van het open kanaal en deze benader oftewel probeer te begrijpen vanuit een cultureel perspectief. Ik

wil laten zien dat Hannah Belliot wel een intercultureel beleid kan opleggen maar zodra deze wordt

benoemd het zijn functie en waarde verliest.

11

Hoofdstuk 2

Multiculturaliteit VS Interculturaliteit.

In het komende hoofdstuk is het mijn bedoeling geweest om de begrippen multiculturalisme en

interculturalisme uit één te zetten. Wat betekenen beide termen binnen het (Nederlandse) media

discours? Daarnaast ga ik na of interculturaliteit uitkomst biedt op datgene wat multiculturaliteit uitsluit.

Het hoofdstuk wordt afgesloten met tijdelijke analyse gebaseerd op de onderstaande theorievorming

in combinatie met de visie hierover vanuit de praktijk.

2.1 Vorming van identiteit.

Voordat ik het begrip multiculturaliteit nader wil bekijken is het van belang om eerst het begrip

hybriditeit op een andere manier te definiëren. Hybriditeit werd tot nu toe altijd gezien als het

tegengewicht van de puurheidgedachten van identiteit en wordt vaak gebruikt bij het zoeken naar een

term die het hier en nu in een multiculturele samenleving zou moeten weerspiegelen. Als het

antwoordt op de vraag hoe men antiracistisch kan zijn zonder in de valkuilen van het Eurocentrisme3

te vallen.

Nikos Papastergiadis schrijft in zijn artikel Tracing Hybridity in Theory, dat hybriditeit invloed

heeft op de vorming van identiteit. Hij gaat zelfs verder door te zeggen dat identiteit een vorm van

hybriditeit is. Wanneer er terug wordt gekeken naar de omschrijving van hybriditeit in de geschiedenis

werd deze vaak in raciale theorieën omschreven als een vies woord, voor de bedreiging van de

puurheid van een ras. Hybriditeit stond voor regressie en het falen binnen een blanke suprematie. Het

werd voornamelijk gebruikt in verschillende theorieën omtrent identiteit, bijvoorbeeld bij het aankaarten

van psychologische of culturele verschillen. Hierbij werd hybriditeit gebruikt als metafoor voor de

negatieve consequenties van raciale ontmoetingen.4

Door de toegenomen globalisering is het aantal bronnen voor identiteitsvorming echter

toegenomen waarbij de mogelijkheid tot een hybride identiteit ook is toegenomen. Dit gegeven werpt

een nieuw licht op het oude concept van de diaspora. Diaspora-identiteiten zijn lokaal en tegelijkertijd

ook globaal. Naast globalisering moet er rekening worden gehouden met het feit dat er in de loop der

jaren binnen de natiestaat5 enorme culturele uitwisselingen hebben plaatsgevonden tussen de

verschillende etnische groeperingen. Het gevolg hiervan is dat een natiestaat niet langer zijn identiteit

vanuit één geschiedenis creëert, maar vanuit meerdere. Identiteit is dus niet absoluut, maar in

beweging. Diaspora-identiteiten zijn netwerken van transnationale identificaties die ‘imagined’ en

3 Het Eurocentrisme is de erfenis van het kolonialisme, het proces waarin Europese machten de economische, militaire, politieke en culturele controle namen over vele gebieden in Afrika, Azië en Amerika. Het Eurocentrisme onderscheid zich van het kolonialisme omdat het in plaats van het legitimeren van de machtsverhoudingen het deze normaliseert, ofwel ideologische materiaal uit het imperialisme stil zwijgt.

4 Papastergiadis 1997:2595 Een natie representeert de culturele identiteit, in veelheid één. Waar de nadruk wordt gelegd op diversiteit, waaruit eenheid ontstaat. Het is ontstaan vanuit een romantische notie die, taal, cultuur en volk met elkaar verbinden. Het begrip staat is meer een verlichte notie, het relateert het begrip natie aan een rationele organisatie structuur. Natie is dus iets cultureel die haar begrenzing vind d.m.v geopolitieke ruimtes (verbinding natiestaat).

12

‘encountered’ communities6 beslaan. Het moet gezien worden als een relationeel concept dat verwijst

naar de samenstelling van de macht die diaspora intern doet verschillen en ze in relatie tot elkaar

situeert.7 Kort gezegd verwijst de term diaspora naar een verspreid netwerk van gerelateerde

volkeren. Aangezien de verspreiding meestal het gevolg is van geweld heerst er een sterk besef van

het belang van het niet vergeten van de plek van herkomst.

Het probleem van het concept hybriditeit is echter dat het suggereert dat twee absoluut

verschillende autonome culturele sferen elkaar ontmoeten. Deze sferen zijn echter van zichzelf al

hybride van vorm. Chris Barker beschrijft in het artikel The Construction and Representation of Race

and Nation8 dat hybride identiteiten per definitie niet ‘essentialistisch’ zijn door hun gemixte vorm.

Stuart Hall vult Barker aan in het idee dat identiteiten nooit puur zijn. Wanneer dit idee omtrent

hybriditeit geaccepteerd wordt, voorkomen we dat mensen gereduceerd worden tot rassen, iets wat de

televisie en filmwereld graag doen. De representatie van ras en etniciteiten op televisie kan hierdoor

niet los worden gezien van bredere culturele stereotypen. Daarbij is er een verschil tussen ‘typen’ en

‘stereotypen’. Met typen duidt men op diegenen die leven volgens de regels van de samenleving,

diegene die buiten deze regels leven zijn stereotypen. Door te focussen op wat is buitengesloten stelt

stereotypering vast wie behoren tot ‘wij’ en wie tot de ‘ander’. Stereotypering wordt dus gedefinieerd

vanuit een racistisch mechanisme. Het suggereert dat een nationale identiteit een gevoel van ‘wij’

creëert, waardoor er tegelijk een ‘ander’ ontstaat. Wanneer het ‘wij’ vanuit de ander wordt

gedefinieerd, wordt het ‘wij’ boven de ander geplaatst, waardoor er al snel een machtsverhouding

ontstaat en er spraken blijft van dualisme.9

Binnen het Post-structuralisme kreeg men aandacht voor meerdere subjectiviteiten, waarbij hybriditeit

langzamerhand omgevormd werd tot een positief teken. Niet langer werd de term binnen het discours

van ras en de blanke natie geplaatst, er werd erkend dat identiteit wordt geconstrueerd door de

invloed van de verschillen die er zijn. Hybriditeit moet gezien worden als voortdurende bron van

betekenisgeving. Hierbij fungeert de identiteit als een energieveld van verschillende krachten, die

gevormd worden door politieke en culturele invloeden. Een hybride identiteit is de manier waarop de

verschillen vanuit de politieke en culturele invloeden samengehouden worden. Het grootste probleem

dat ontstaat wanneer verschillende culturen elkaar ontmoeten ontstaat in de vertaling hiervan. Wij zien

door onze belevingswereld iets anders dan de ander(e cultuur) mogelijk ervaart, waardoor je al snel in

een hiërarchische structuur terechtkomt omdat de andere cultuur vanuit de eigen cultuur wordt

gedefinieert. Als oplossing haalt Papastergiadis de theorie omrent de ‘derde ruimte’ van Bhabba aan.10

6Benedict Anderson gaat er vanuit dat een natie niet moet worden gerepresenteerd maar moet worden geconstrueerd. Een natie bestaat in principe niet, je moet hem fantaseren, oftewel hem voor jezelf voorstellen. Hij verbindt hiermee de ideologie van de moderne natie aan een bepaald besef van tijd en plaats die het meest naar voren komt in de narrativiteit van een realistische roman. Inmiddels heeft de moderne media als film en tv de rol van de roman grotendeels overgenomen, zij geven grotendeels de vorm aan het nationaal debat, waaruit een natie gevormd wordt. Dit is de zogenaamde ‘imagined community’.

7 Barker 1999: 698 Barker 1999: 609 Barker 1999: 75-7610 Papastergiadis 1997: 278-279

13

De derde ruimte zou een mogelijkheid moeten bieden om ruimte te geven aan verschillende

ontmoetingen, vertalingen en onderhandelingen van betekenissen en identiteiten.11

2.2 Van syncretisme naar polyfonie.

Een hierop aansluitend concept is de theorie van Ella Shohat en Robert Stam die samen het boek

Unthinking Eurocentrism, Multiculturalism and the Media schreven.12 Hierin spreken zij niet specifiek

over een derde ruimte. Wel spreken zij over het syncretisme, de zogenaamde tweestemmigheid

tussen verschillende culturen binnen een natie. Dit syncretisme zou volgens hen vervangen moeten

worden door een polyfonie, een zogenaamde meerstemmigheid. Alhoewel issues rond ras en etniciteit

cultureel alomtegenwoordig zijn, zijn ze op het gebied van film en televisie nog altijd ‘ondergedompeld’

of verdoezeld. Shohat en Stam spreken in dit verband over een tekstuele repressie van ethniciteiten.

Het hoofdstuk Etnics in relation is met name interessant omdat Shohat en Stam hier ingaan op de

methodologische en tekstuele implicaties van etnische/raciale relaties, zowel in als tussen culturen.

Een onderdeel van hun onderzoek bestond uit het onderzoeken van filmteksten. Hierbij gaan

zij uit van gewone dominante filmteksten. De uitdaging ligt in het zichtbaar en hoorbaar maken van het

onderdrukte in dominante teksten. Shohat en Stam zijn van mening dat binnen media waarin etnische

minderheden worden gerepresenteerd, deze vaak een reproductie van het kolonisatiediscours zijn. Er

blijft sprake van een dominante representatie, waarbij Europese culturen als acceptabele norm gelden

en niet-Europese culturen ruw materiaal blijven voor de entertainment industrie.13 Etnische karakters

zijn wel vaak aanwezig maar er is geen sprake van een identiteit, waardoor ze stemloos blijven. Het

komt er op neer dat er wel een verlangen is om de ‘ander’ te representeren maar, wanneer er al

gesproken wordt over de ‘ander’ dit suggereert dat twee absoluut verschillende autonome culturele

sferen elkaar ontmoeten. Er ontstaat een spanning tussen aanwezige en afwezige representatie van

verschillende groepen.14

Betekent multiculturaliteit hetzelfde als hybriditeit? In 1970 werd multiculturaliteit gebruikt om de term

‘cultureel pluralisme’ een plek te geven en om de negatieve term ‘racisme’ te omzeilen. In de jaren

negentig veranderde het begrip multiculturaliteit, in de worsteling rondom het pluralisme en de

diversiteit binnen het culturele canon van de mainstream van de ‘witte’ populaire cultuur. In deze vorm

betekent multiculturaliteit een hevig verzet van het cultureel recht. Het moet gezien worden als het

signaal van ras en etnische pluralisatie van een westerse cultuur, als het sociale leven wat hierbinnen

aan de gang is ofwel de welkomsboodschap of de weigering van de culturele hybriditeit.

2.3 Wat is Multiculticulturalisme?

11 Ibidem12 Shoat en Stam 199413 Shoat en Stam 1994: 220-22414 Ibidem

14

Professor Gregory Jay schreef in 2002 het artikel; What is Multiculturalism?15 Hierin stelt hij dat

multiculturaliteit zowel vanuit een historisch als vanuit een conceptueel perspectief bekeken kan

worden. Volgens Jay is multiculturaliteit ontstaan in de vroege jaren tachtig, met betrekking op de

hervorming van het publieke scholensysteem. Binnen dit discours werd het argument gemaakt dat de

inhoud van geschiedenis, literatuur, sociale studies en andere gebieden vaak gebaseerd zijn op een

enkele geschiedenis namelijk de westerse geschiedenis. Dit terwijl etnische minderheden of diegenen

die buiten de westerse traditie vallen al wel prominent aanwezig waren in het dagelijks leven. Dit

afwezige materiaal werd zowel geïnterpreteerd als een beoordeling als een weerspiegeling van de

ongezonde etnocentrische racistische verhoudingen binnen de samenleving van toen. Vanuit hier is

men de scheve verhoudingen binnen andere instituties (regering, religie) nauwer gaan bekijken.

Waarbij uiteindelijk elk terrein zijn eigen antwoordt heeft op multiculturaliteit.

Multiculturalisme is een populaire term geworden toen het concept ‘ras’ veel van zijn waarde

verloor. Wetenschappers zijn het eens dat het ‘ras’ gezien vanuit de DNA genetica geen duidelijke

betekenis heeft wanneer we spreken over het categoriseren van menselijke verschillen. Het komt erop

neer dat de term ‘cultuur’ de term ‘ras’ is gaan vervangen als term voor het onderscheiden van

menselijke verschillen. Multiculturalisme wordt veelal direct gerelateerd aan de globale verandering

omtrent machtspopulaties en culturen met betrekking tot het postkolonialisme waarbinnen

verschillende naties rondom de wereld hun onafhankelijkheid namen, en zich afkeerden tegen het

westerse koninkrijk (Europa en de VS). Daarnaast ontstond er een demografische culturele diversiteit

door middel van de immigratierechten vanaf midden jaren tachtig, waardoor de immigratie vanuit niet

West-Europese naties naar het westen makkelijker werd gemaakt.16

Vanuit een historisch oogpunt brengt de term multiculturalisme veel problemen met zich mee.

Naar mijn mening heeft de term multiculturalisme iets denigrerends in zich. Het gaat vaak over de

aanpassing van minderheidsgroepen aan de dominante westerse ‘witte’ cultuur. Multiculturalisme gaat

uit van het feit dat verschillende etniciteiten binnen een natie naast elkaar samenleven. Wat de term

multiculturaliteit eigenlijk zegt is dat minderheidsgroepen zich moeten aanpassen aan de dominante

witte cultuur. Het benadrukt de verschillen tussen groepen. Hierbij haal ik Barnor Hesse aan die vindt

dat multiculturalisme een term is die als metafoor dient voor de opgelegde aanpassing. Bovendien is

hij van mening dat de hegemonische representatie van de westerse natie de historische impact

onderdrukt van de sociale verspreiding, van de mengeling tussen de principes van het imperialisme en

de principes van het liberalisme.17

Er wordt gezocht naar een soort erkenning, maar wiens erkenning wordt nou eigenlijk gezocht

en wat houdt de macht in om waarde en erkenning te verlenen? Hesse kijkt bijvoorbeeld hoe een

westerse natie leeft. Hij ziet dat feesten en tradities etc. het ‘wij’ gevoel benadrukken maar als er dan

een ‘wij’ is wie is dan de ‘ander’? Niet langer kunnen westerse naties waarin zoveel verschillende

15 Jay 200216 Jay 2002: 1-4 17 Hesse 1999: 206

15

groepen mensen leven zich representeren vanuit één geschiedenis. Het gaat om het erkennen van

meerdere geschiedenissen in plaats van deze weg te moffelen.18

Een probleem wat zeker voortkomt uit multiculturaliteit is de problematiek rondom identiteit en

hoe deze geconstrueerd wordt. Identiteitspolitiek refereert naar de neiging om politieke en sociale

identiteiten en interesses te benoemen in termen van groepscategorieën: ras, etniciteit, klasse,

nationaliteit, religie, gender, enz. Deze politiek kwam in een stroomversnelling midden jaren zestig

toen veel mensen hun vertrouwen in de politiek hadden verloren omdat deze hen buitensloot of

onderdrukte. Dit leidde tot identificatie met bepaalde groepen in plaats van de gemeenschappelijke

cultuur. Er ontstonden lesbische Hollanders, Turkse Hollanders, Antilliaanse Hollanders enz. Waar het

om gaat is dat er een heel spectrum aan termen ontstond die mensen verbonden aan een bepaalde

groep zonder hun achtergrond te verdoezelen. Deze beweging naar groepssolidariteit heeft veel

hulpmiddeldelen gegeven aan het individu, die hij of zij alleen nooit had kunnen bereiken. Vanwege de

economische crisis midden jaren tachtig werd het groepsgevoel nog eens versterkt. Het was

uitnodigend om te strijden voor de belangen van een bepaalde groep vanwege economische

schaarste. En in moeilijke tijden wordt er altijd naar een schuldige gezocht, waaruit een maatschappij

ontstaat met verschillende belangengroepen die vijandelijk met elkaar omgaan.

De fout die hier gemaakt wordt is dat er gedacht wordt vanuit een hokjesgeest. In het dagelijks

leven behoren individuen aan ontzettend veel verschillende groepen toe. Een identiteit is zo complex

dat als ieder stukje ervan zou worden geanalyseerd, men door de bomen het bos niet meer ziet.

Een culturele identiteit staat nooit vast; op het moment dat hij bepaald wordt verandert hij al

weer van betekenis. Hetzelfde geldt voor cultuur. Cultuur moet niet gezien worden als iets vaststaands

dat lang geleden bepaald is; cultuur is een voortdurende bron van betekenisgeving die voortdurend in

verandering is.

Is hybriditeit hetzelfde als multiculturaliteit? Laat ik zeggen dat het veel met elkaar te maken heeft.

Hybriditeit gaat uit van de ander in onszelf waar de derde ruimte een ideale plek moet zijn waar

mensen kunnen discussiëren over hun identiteit, en deze kunnen accepteren. Multiculturaliteit is een

begrip waar moeilijk een betekenis aan gegeven kan worden, het draagt een paradox met zich mee.

Aan de ene kant geeft het betekenis aan de veelheid in één, aan de andere kant is het een term die

onderdrukte identiteiten en geschiedenissen verborgen houdt. Multiculturaliteit beschouw ik daarom

als ‘beschermdeken’ die impliceert dat het mogelijk is dat er verschillende culturen binnen de

Nederlandse samenleving naast elkaar kunnen bestaan waar niet over gesproken hoeft te worden.

Het is van belang in te zien hoe conservatief de term multiculturalisme is. Journalist en schrijver Neal

Ascherson noemt in een artikel voor het NRC/Handelsblad het multiculuralisme letterlijk conservatief

omdat zij doorgaans de meest reactionaire, traditionalistische elementen van een etnische groep

mondig maakt – gewoonlijk de leden van de oudere generatie die religieuze en culturele orthodoxie

willen opleggen. Maar ze is bovendien conservatief in bredere zin: Multiculturalisme probeert één

enkel moment uit een continu veranderingsproces te fixeren.19

2.4 Wat is interculturalisme?

18 Hesse 1999: 220-22119 Ascherson in het NRC/Handelsblad 28-08-04

16

In de drie jaar dat ik nu bezig ben met het bestuderen van de betekenis van multiculturalisme binnen

het televisiediscours, valt het op dat het in de laatste paar jaar steeds vaker over de interculturele

betekenis van programma’s gaat; ofwel, er op zoek wordt gegaan naar de interculturele waarde van

het televisieaanbod. Als ik interculturalisme vergelijk met multiculturalisme, is mijn eerste associatie

dat interculturalisme meer dan multiculturalisme een wisselwerking impliceert. Er ontstaat een vorm

van televisie die uitgaat van de verschillende culturen binnen de Nederlandse samenleving, om

vervolgens op zoek te gaan naar betekenissen van de wisselwerking en dit representeert. Het tweede

wat bij mij opkomt is: Is dit ook zo? Biedt de term interculturaliteit uitkomst op datgene wat

multiculturalisme uitsluit?

Op zoek naar de theorieën rond interculturalisme werd het mij al snel duidelijk dat er zelden wordt

gesproken over interculturalisme, maar eerder over interculturele communicatie en/of een

intercultureel bewustzijn. De pioniers op dit gebied zijn professor Hofstede en Professor W.A Shadid.

Shadid omschrijft interculturele communicatie als volgt:

‘De term interculturalteit komt af van de theorie omtrent interculturele communicatie. Wat

globaal omschreven kan worden als het proces van uitwisseling van informatie tussen twee personen

die zichzelf in een specifieke context in culturele termen als onderling verschillend definiëren. Zulke

ontmoetingen worden als intercultureel getypeerd, omdat de communicatie partners verschillende

interpretatieschema’s gebruiken voor het zenden en ontvangen van verbale en non-verbale

boodschappen, oftewel voor het waarnemen en interpreteren van gebeurtenissen in de omgeving.’20

De belangstelling voor interculturele communicatie ontstond twee eeuwen geleden puur vanuit

persoonlijke interesse van handelaren, missionarissen en onderzoekers die door hun werk in contact

kwamen met andere culturen. Zij beschreven hun ervaringen in geschriften, om hun verblijf en

onderzoek een beter verloop te kunnen geven of gewoon uit nieuwsgierigheid. Wetenschappelijke

interesse in interculturele communicatie ontstond begin vorige eeuw toen antropologen inzagen dat

culturele achtergronden van invloed kunnen zijn op communicatie. Andere culturen werden

voornamelijk beschreven vanuit een etnocentrisch westers oogpunt waardoor andere culturen vaak

als minder werden gezien. Het was de antropoloog Boas die als eerste in 1911 andere culturen niet

als minder maar als anders omschreef. Waar Boas mee begonnen was werd door anderen

voortgezet, hetgeen in Amerika uiteindelijk leidde tot de oprichting van de ‘Culture and Personaltiy

School’ en de psychologische antropologie; een nieuw vakgebied dat uitging van het

cultuurrelativisme en het vermijden van etnocentrisme centraal stelde.21 In de jaren zestig heeft deze

stroming uiteindelijk geleid tot de ontwikkeling van interculturele studies, die verschillende

samenlevingen bestuderen door middel van objectieve ‘interculturele’ vergelijkingen.

De theorie rondom de interculturele communicatie is ergens in de jaren tachtig ontstaan als reactie op

de sociale wetenschap, die zich primair richtte op de westerse cultuur, en baseert zich op

20 www.interculturelecommunicatie.com21 Shadid 1998: 71

17

verschillende disciplines als psychologie, antropologie, en communicatie wetenschap. Centraal in de

theorie rondom interculturele communicatie staan de overeenkomsten en de verschillen van het

menselijk gedrag als gevolg van de diversiteit in culturele condities.

Interculturele communicatie volgens W.A.Shadid

In het boek Grondslagen van de interculturele communicatie22 omschrijft Professor W.A.Shadid een

theorie over interculturele communicatie waarbij hij van mening is dat interculturaliteit niet hetzelfde

betekend als bijvoorbeeld interetnisch of interraciaal. Een gesprek tussen een blanke en een zwarte

Hollander is zonder twijfel interraciaal maar hoeft niet intercultureel te zijn. Een gesprek tussen een

Surinamer en een Ghanees is niet interraciaal maar wel intercultureel als je bedenkt dat Suriname en

Ghana twee compleet verschillende landen zijn met andere kennis en interpretatie patronen. Een

gesprek tussen een Nederlandse moslim en een Pakistaanse moslim is niet interetnisch en wel

intercultureel. Of een gesprek intercultureel is of niet heeft voornamelijk te maken met het verschil in

opvattingen die er bij de groepen over de talrijke culturele elementen bestaan, en niet zozeer met

verschil in het lidmaatschap van groepen als zodanig.

Shadid haalt een onderzoek van Gudykunst en Kim aan om aan te geven wanneer er sprake

is van interculturele communicatie: Er is sprake van interculturele communicatie wanneer de

communicatiepartners in de interactie normen, waarden en praktijken introduceren die (1) relevant zijn

voor de interactie, (2) objectief gezien specifiek zijn voor de sociale of culturele groep waartoe ze

zichzelf rekenen, of subjectief door een van hen als zodanig worden beschouwd en (3) wanneer de

kennis van deze normen en waarden bij de communicatiepartner als vanzelfsprekend wordt geacht,

hetgeen wat de communicatie negatief kan beïnvloeden.23

Professor Geert Hofstede is iemand die het discours omtrent interculturaliteit vanuit de praktijk heeft

geanalyseerd. Hofstede heeft jaren lang onderzoek gedaan naar verschillen tussen werknemers van

diverse vestigingen van over de wereld bij multinational IBM. Methodologisch gaat hij uit van een

vergelijking tussen nationale culturen, waarbij Hofstede uitgaat van verschillende lagen in culturen die

hij onderbrengt in zijn zogenaamde ui-diagram. Vanaf de oppervlakte naar de diepte onderscheidt hij

respectievelijk symbolen, helden, rituelen en waarden. Hij is voornamelijk geïnteresseerd in hoe de

waarden in een cultuur tot stand komen. Gevoelens over goed en kwaad, mooi en lelijk, normaal en

abnormaal, vormen volgens Hofstede de diepste laag van culturen. Hofstede is van mening dat cultuur

gezien moet worden als een ‘mentale programmering’. Van de genoemde cultuurvormen richt hij zich

op de nationale culturen, omdat mensen hierin tijdens hun vroege opvoeding het merendeel van hun

waarden ontlenen. Uit het onderzoek dat Hofstede verrichtte bij de IBM-vestigingen in 53 landen

concludeerde hij dat nationale culturen langs vier dimensies zijn te vergelijken: de mate van

collectivisme, machtsafstand, de mate van onzekerheidvermijdingen en de seksegerichtheid. Nu

bleken deze dimensies per land nogal eens te verschillen, wat volgens Hofstede duidelijke gevolgen

heeft voor de communicatie en het management in deze landen. Interculturele communicatie komt tot

22 Shadid 199823 Shadid 1998: 77

18

stand door middel van het herkennen van versschillende dimensies, deze te erkennen en hiermee om

leren gaan.24

2.5 Nico Vink en zijn alternatief model voor interculturele communicatie.

Het uitgangpunt van de theorie van Vink is te leren omgaan met culturele verschillen. Hij vindt het

jammer dat de theorievorming omtrent interculturele communicatie gebaseerd is op het vergelijken

van nationale culturen. Achterhaald bovendien, omdat enerzijds naties aan belang inboeten door de

globalisering en anderzijds de aandacht voor het lokale met de daar voorkomende verscheidenheid

groeit. Vink wil een alternatief bieden om de communicatie op microniveau serieus te nemen maar ook

de mondiale verbanden te betrekken binnen de analyse van het communicatieproces. De belangrijkste

elementen van dit alternatieve model noemt hij glokaal scannen.25

De elementen van een alternatief model.

Vink ziet cultuur als een strijd om de zingeving van het heden en het verleden van een groep of

samenleving, waarbij taal een belangrijke rol speelt. Hoe wij via een cultuur naar de werkelijkheid

kijken wordt voornamelijk bepaald door politici. Vaak wordt vergeten dat wanneer een nationale

gemeenschap gevormd wordt door nationale en etnische gemeenschappen, deze tradities ook

geconstrueerd en veranderlijk zijn. Het democratische gehalte van een maatschappij zou meer

moeten worden bepaald door de erkenning en vertegenwoordiging van culturele rechten van alle

burgers in het culturele leven.

Aan de hand van theorieën van Bourdieu onderscheidt Vink in de samenleving in een aantal

autonome velden met ieder hun eigen spelregels maar wel ongeveer dezelfde structuur. De velden

zijn hiërarchisch gevormd, overeenkomstig met het kapitaal dat in dat veld wordt gewaardeerd. Het

soort kapitaal kan economisch, sociaal, cultureel of symbolisch zijn, maar het is voornamelijk het

economische en politieke kapitaal wat overheerst. De symbolische velden worden gevormd door kunst

en cultuur. Vink benadrukt dat door het overheersen van economische en politieke belangen, culturele

normen en waarde steeds meer een industrieel karakter krijgen waardoor specifieke symbolische

velden geweld wordt aangedaan.26

Complexe samenlevingen zoals de Nederlandse worden gekenmerkt door verschillen die

volgens Vink gebruikt worden om ongelijkheid en afstand te creëren. Categorieën als homo, hetero,

man, vrouw, allochtoon en autochtoon, worden gecreëerd als mensen waaraan zij hun identiteit

hieraan ontlenen; als legitimatie van sociale posities, om die te behouden of te veranderen. Door de

herhaling van dit proces maken mensen zich zo’n categoriale identiteit eigen, inclusief het gedrag dat

erbij zou horen. Hierdoor wordt het communicatieproces bepaald door het zelfbeeld en het

waargenomen beeld van de ander. Wij plaatsen anderen en worden zelf ook geplaatst.

24 Vink 2001: 14-1625 Vink 2001: 17426 Vink 2001: 28, 177

19

Vink gaat uit van een tweegesprek om het menselijk communiceren te begrijpen, waarbij het

nooit alleen om de twee gesprekpartners gaat maar het gesprek betekenis krijgt door deze te plaatsen

in zijn context. In een intercultureel tweegesprek zijn niet twee individuen maar twee groepen met

elkaar in gesprek. Scannen is nodig om de gesprekspartner te plaatsen in de sociale ruimte, binnen

de dieper liggende relatiepatronen en hun geschiedenis. Echte communicatie gaat om het respecteren

en het begrijpen van de sociale positie van de gesprekspartner. Behalve een goede wil spelen

maatschappelijke verhoudingen ook een rol in het gesprek.27

Vervolgens geeft hij nog elf punten die moeten helpen in het creëren van een intercultureel

bewustzijn. Persoonlijk wil ik aan twee punten aandacht besteden, namelijk zijn visie over migranten

en zijn idee over hoe sociale verschillen gelijkwaardigheid uitsluiten. Migranten leven in toenemende

mate in netwerken die de nationale grenzen overstijgen. Waardoor dubbele of drievoudige oriëntatie

op de identiteit mogelijk wordt gemaakt. Hierdoor wordt het noodzakelijk om communicatie niet vanuit

stereotyperen aan te gaan maar vanuit individuele keuzes die iedere allochtoon en autochtoon kan

maken. Migranten kunnen eerder een open houding aannemen tegenover andere levenspatronen en

normen, omdat zij toch al geconfronteerd worden meteen nieuwe onbekende manieren van leven. Het

is de houding van de gastmaatschappij wanneer zij de migranten stigmatiseert die migranten hun

oorspronkelijke identiteiten sterker doet benadrukken en laat vluchten in een beschermende

houding.28

Verschillen tussen mensen moeten gezien worden als positief, zij geven een samenleving kleur en

smaak. Macht kan gebruikt worden om mensen te onderwerpen, maar ook om hun ontwikkeling te

stimuleren. Het is de regering die verantwoordelijk is voor het toekennen van culturele rechten aan al

hun burgers, de praktijk wijst echter uit dat de onderliggende groepen eerst moeten worden

aangewezen om te werken aan een adequate beeldvorming en een betere positie. Het gevaar hierbij

is dat de onderliggende groepen hun positie te sterk willen benadrukken en hierdoor de aandacht voor

de ander uit het oog verliezen.29

Interculturele communicatie volgens Nico Vink

Nico Vink is van mening dat kennis niet gebruikt moet worden om de machtspositie te versterken maar

ongelijkheid zou moeten bestrijden. Daarnaast is het van belang rekening te houden met de sociale

context waarbinnen een intercultureel gesprek plaatsneemt.

Interculturele communicatie kan ons alleen verrijken als we erin slagen de eigen percepties te

relativeren en ons te bevrijden van de alledaagse vanzelfsprekendheden. Dit betekend onder andere

niet te snel oordelen over verschillen en de ander het voordeel van de twijfel geven.30

Vink noemt in zijn boek Grenzeloos communiceren31 een onderzoek van Saharso, die onderzoek deed

naar interetnische vriendschappen tussen jongeren. Ik noem dit onderzoek omdat het goed aansluit

27 Vink 2001: 17528 Vink 2001: 18029 Vink 2001: 18230 Vink 2001: 18331 Vink 2001

20

op datgene wat later in deze scriptie naar voren zal komen. Het motto wat naar voren kwam onder

interetnische vriendschappen geldt; ‘doe gewoon met me mee, doe gewoon normaal, dan vind ik het

prettiger’. Jongeren uit etnische minderheidsgroepen kiezen hun vrienden zorgvuldig. Zij zoeken

gelijkgestemden met gelijke ervaringen en maken daarbij onderscheid tussen ‘Nederlanders’ en

‘buitenlanders’. Hierbij sluiten ‘allochtone’ jongeren ‘autochtone’ jongeren niet uit, maar deze moeten

wel openstaan voor een andere levensstijl. Het gaat erom dat men elkaar de ruimte geeft.32

Wel suggereert Saharso dat jongeren elkaar kunnen beschouwen als ongelijken maar deze wel met

elkaar communiceren op basis van vertrouwen dat verdiend en getest wordt. Nationale tradities

hebben volgens Vink invloed op interculturele communicatie maar zijn niet allesbepalend. Meer zou er

moeten worden uitgegaan van de symbolische velden, maar deze worden vaak bepaald door de

regels van andere velden. Daarom moet het symbolische veld naar het culturele veld bepaald gaan

worden door een gezond verstand. Hier hangt het idee van Vink omtrent glokaal scannen dat uitgaat

van normale sociale vaardigheden nauw mee samen. Het leren hierover speelt een rol maar het gaat

vooral om het doen.33

Conclusie Vink.

Migranten en etnische minderheden leren vanuit hun ondergeschikte positie te spelen met oude en

nieuwe tradities, of zij doen een beroep op het mondiale culturele repertoire om een eigen leefstijl te

ontwikkelen. Wanneer deze voeten aan de aarde wil krijgen moet zij eerst door de smaak heen kijken

die voor als nog bepaald wordt door een mannelijke, witte middenklasse. Ik ben het met Vink eens

wanneer hij dit verbindt aan het feit dat er aandacht nodig is voor het lokale in een globaal perspectief.

Het vormen van identiteiten onder allochtonen en autochtonen ligt niet meer vast en gebeurt op

verschillende manieren. De consumptiemaatschappij biedt steeds meer mogelijkheden om een eigen

lifestyle te ontwikkelen naar eigen smaak en deze aan te passen aan de omstandigheden. Uitgaande

van een multiculturele wereld worden allerlei rituelen, gewoonten en culturele vormen beschikbaar en

wordt het mogelijk deze te mengen tot een eigen vorm. Uiteindelijk hebben al deze veranderingen

gevolgen voor ons communiceren. Niet langer kan de witte meerderheid haar naïeviteit volhouden. Je

kan de ander blijven buitensluiten en de kans lopen buitengesloten te worden omdat je niet weet hoe

het voelt om minderheid te zijn. Begrijpen is niet hetzelfde als voelen, maar begrijpen sluit empathie

niet uit. Tot slot wijst Vink ons op de eigen ontplooiing die onze diverse maatschappij ons biedt. Durf

verschillend te zijn zonder ongelijk te zijn of je ongelijk te voelen.34

Tot slot een kleine noot die later op zijn plaats zal vallen: Uit een onderzoek van Nimako (2000) blijkt

dat met name de tweede generatie etnische minderheden zich vergelijkt met andere etnische

minderheden in Nederland. Hun positie is niet verbeterd dankzij het Nederlandse beleid maar via de

solidariteit binnen de eigen gemeenschap.35

32 Saharso in Vink 2001: 18433 Vink 2001: 18634 Vink 2001: 18835 Nimako in Vink 2001: 187

21

2.6 Discussie

Biedt de term interculturaliteit nu uitkomst op datgene wat multiculturalisme uitsluit? En hoeverre

verschillen beide termen nu daadwerkelijk? Dit vroeg ik aan Tanja Jadnanansing die aantal jaar bij het

bureau Beeldvorming en Diversiteit van de NPS heeft gewerkt, Gerard Reteig directeur MTNL en Mira

Media.

Tanja Jadnanansing:

MB: Wat verstaat u onder multiculturaliteit, interculturaliteit en wat is het verschil tussen beide termen?

TJ: ‘Interculturaliteit in Nederland betekent alle culturen die Nederland kent, met name de Marokkaanse, Turkse, Surinaamse, Antilliaanse die samen, ‘inter’, met elkaar werken en van elkaar leren en alle inspiratie die de verschillende culturen mee brengen, mengen met elkaar en vanuit hier kan een beleid en of programma worden gemaakt. Het daadwerkelijk elkaar inspireren. Multiculturaliteit is naast elkaar, aparte culturen die niet samen maar naast elkaar multicultureel worden. Het betekent echt voor mij verschillende groepen apart een stem geven. Inter is het mixen van bijvoorbeeld Marokkaanse met het Turkse tot één ding, je hoort de verschillende culturen in het product. Een goed voorbeeld is muziek. Multicultureel is als je bijvoorbeeld een festival heb met verschillende paviljoenen, podia, Surinaams, Marokkaans, Turks etc. Interculturaliteit zorgt beter dan multicultureel voor een meerwaarde. Interculturaliteit betekent voor mij een meerwaarde.’

MB: Gaat dat ook zo in de media?

TJ: ‘Er is een bureau beeldvorming en diversiteit van de publieke omroep dat zich hiermee bezig houdt. Deze komen er ook niet uit: Multiculturaliteit, Interculturaliteit van ellende hebben ze er een nieuwe term in gegooid, diversiteit. Maar ook dat werkt niet dus we gaan nu terug naar intercultureel of multicultureel.’

Gerard Reteig:

MB: Wat is het verschil tussen multiculturaliteit en interculturaliteit?

GR: ‘Als ik denk aan Interculturalisme moet er gedacht worden vanuit dwarsverbanden, meer vanuit het horizontaal denken, bijvoorbeeld themaprogrammering. Maar ik weet niet of dit nu veel beter of meer interessant is dan denken vanuit het multiculturalisme. Een Turkse wijk in bos en lommer zegt niet dat daar geen Nederlanders meer welkom zijn of dat deze wijk zo slecht is, denkend aan de heerlijke winkeltjes en restaurantjes. De redacties bij MTNL zijn ook nooit 100% Turks of Surinaams, 20 tot 30 procent is autochtoon en 50 procent vrouw. Bewust neem ik autochtone werknemers aan waar het belangrijk is dat zij al een multicultureel bewustzijn hebben ofwel die personen een intercultureel bewustzijn mee te geven.’

Mira Media (Giovanni Massaro):

MB:Wat is het verschil tussen interculturalisme en multiculturalisme?

GM: ‘Dat heb ik nooit begrepen. In mijn ervaring gebruikt iedereen die termen door elkaar heen. Het is volgens mij een puur filosofisch academisch onderscheid, dat alleen op de universiteiten wordt aangehouden. Ik gebruik beide termen door elkaar heen, maar interculturaliteit betekent voor mij de wijze waarop mensen met een verschillende culturele achtergrond met elkaar omgaan, elkaar beïnvloeden en tot nieuwe vormen van culturen komen. Multiculturaliteit zou kunnen zijn dat er verschillende culturen naast elkaar leven zonder dat deze invloed op elkaar hebben. Maar bij voorbaat gaat het er bij een multiculturele samenleving ging dat de verschillende culturen elkaar beïnvloeden, dus dat zou je dat de interculturele samenleving moeten noemen.’

MB: Hoe kan volgens Mira Media het beste de interculturaliteit worden bevorderd via de media (tv,

radio)?

22

GM: ‘Door etnische minderheden in te laten stromen, en door te laten stromen in de media. Door media trainingen te geven aan woordvoerders van minderheden-organisaties, om te leren hoe ze beter met de media leren omgaan. Programma’s te maken die betrekking hebben op de samenleving als geheel, waarin verschillende doelgroepen zich kunnen herkennen, maar ook beperkte doelgroepprogrammering bijvoorbeeld op lokaal niveau te stimuleren, ter ondersteuning van de inburgering. Er voor te zorgen dat er diversiteit in de programma’s is. Niet elk programma hoeft per definitie oudere doelgroepen aan te spreken, al ligt het voor de hand verschillende programma’s voor verschillende doelgroepen te maken. Maar baseer dit niet alleen op allochtonen met een etnische culturele achtergrond, diversiteit is het kernwoord.’

2.7 Voorlopige conclusie

Naar mijn mening zijn de termen multi- en interculturalisme vanuit het zelfde idee ontstaan, namelijk

hoe het beste om te gaan met verschillende culturen binnen een maatschappij. Alleen zijn beide

termen vanuit een ander discours beredeneerd zodat ze beter aansluiten op het desbetreffende

jargon. Interculturalisme ofwel een intercultureel bewustzijn wordt bekeken vanuit de interculturele

communicatie, die grote raakvlakken heeft met de theorieën die over multiculturalisme bestaan. Alleen

interculturalisme wordt toegepast op andere vlakken, met name in de zakenwereld, management en

onderwijs. De rol van de media binnen het discours van interculturalisme komt voornamelijk naar

voren waar media helpt met het beoordelen van verschillende groepen en hiermee de interculturele

communicatie tussen verschillende culturen verhindert.

Multiculturalisme heeft hetzelfde doeleinde als interculturalisme, alleen heeft het in de ervaring

van het dagelijks leven zijn betekenis enigszins verloren. Multiculturalisme heeft een negatieve context

gekregen binnen de Nederlandse samenleving; wanneer er in de loop der jaren over multiculturalisme

wordt gesproken, komt het veelal neer op het plaatsen van etnische minderheden binnen de

Nederlandse samenleving. Met name binnen de mediacontext worden etnische minderheden

gestereotypeerd en impliceert multiculturalisme vaak het aanpassen van etnische minderheden aan

de Nederlandse cultuur. Interculturalisme gaat ook uit van verschillende culturen binnen een

maatschappij, een meerstemmigheid, maar gaat verder dan multiculturalisme omdat zij die

meerstemmigheid onderzoekt, op zoek is naar de wisselwerking ofwel de uitwisseling hiervan. Dit

moet naar voren moet komen binnen verschillende media uitingen, het daadwerkelijk inspireren van

elkaar door middel van met elkaar.

Duidelijk mag zijn geworden dat de theorie nogal eens verschilt met de ervaring in de praktijk,

hier worden de termen multi- en interculturalisme en diversiteit vooralsnog door elkaar gebruikt en

hebben ze naar mijn mening enigszins dezelfde betekenis. De reden hiervoor is volgens mij dat we

nog middenin de discussie zitten hoe en waar etnische minderheden binnen het media discours staan.

Dit alles zal pas duidelijker gaan worden wanneer de jongeren van nu, ofwel de tweede en derde

generaties die posities gaan bekleden waar zij hun interculturele ervaring door kunnen voeren in het

ontwikkelen van nieuwe televisieformats en het mediabeleid. Dit is één van de redenen waarom ik

Nico Vink heb besproken. Ik vind dat hij goed beseft dat verschillen in culturen in de toekomst niet

zozeer meer komen door het verschil in etniciteit maar zullen ontstaan door economische en politieke

verschillen. Ik ben het met hem eens wanneer hij zegt dat culturele waarden steeds meer een

industrieel karakter zullen krijgen, onze cultuur vercommercialiseert en individualiseert waardoor het

23

veel interessanter zal worden om televisie te gaan gebruiken om een bepaalde lifestyle te

representeren.

Hoofdstuk 3

SALTO en het open kanaal

24

In dit hoofdstuk zal begonnen worden met het uiteenzetten van de theoretische achtergrond waaruit

lokale media is ontstaan eind jaren zeventig. Vervolgens zal ik ingaan op de geschiedenis van SALTO

en vanuit verschillende jaarverslagen een concreet beeld geven hoe SALTO zich in de afgelopen

twintig jaar heeft ontwikkeld. Duidelijk moet worden dat SALTO een aantal veranderingen heeft

meegemaakt op het gebied van onder andere professionalisering. Daarnaast wil ik laten zien dat de

geschiedenis van SALTO zich kenmerkt door miscommunicatie en veranderlijk beleid over wie zij zijn

en waarom. Uiteindelijk leidde dit tot een typerend beeld van hoe SALTO vandaag de dag

functioneert. Doel van dit hoofdstuk is te achterhalen welke betekenissen aan het open kanaal kunnen

worden toegeschreven, met name met betrekking tot etnische-minderheden media. Het hoofdstuk

wordt afgesloten met een analyse over de verschillende programma’s die worden uitgezonden op het

open kanaal.

3.1 Theoretische achtergrond lokale media en open kanaal.

Het gedachtegoed achter lokale media is ontstaan in de jaren zeventig, vanuit de eensgezindheid in

de kritiek op de grootschalige massamedia, die zich steeds meer centraliseerden en concentreerden.

Het idee dat massamedia de pluriformiteit van de maatschappij zouden moeten reflecteren en

daarmee in dienst zullen staan van de wensen en verlangens van het publiek, kwam door deze

tendens steeds meer onder vuur te liggen. Deze kritische houding ten opzichte van de media kreeg

zijn stem via de kritische theorie van de Frankfurter Schule, met name via Habermas en Marcuse.

Volgens hen reflecteert de media niet, maar manipuleert zij. De selectie en presentatienormen van

waarheid, eerlijkheid, smaak en fatsoen markeren de werkelijkheid. De werkelijkheid is namelijk

volgens hen dat de massamedia in dienst staan van die groepen in de maatschappij die het meeste

voordeel hebben bij het behoud van de status-quo. De autonomie van de massamedia is echter

verloren gegaan in de loop van de commercialisering. De economische zelfstandigheid wordt betaald

met dienstverlening aan ondernemingen en maakt ook de media inhoud afhankelijk van de wetten van

de markt en de politiek. Reflectie van de massamedia werd volgens Habermas hierdoor partieel,

daardoor niet kritisch, en leidt tot stilzwijgende acceptatie van de bestaande machtsstructuur. Vanuit

deze kritische bezinning kunnen twee verbonden concepten afgeleid worden: participatie-democratie

en basis-communicatie (free acces principe). 36

Basis-communicatie en het participeren van de democratie

Basis-communicatie wordt omschreven als de noodzakelijke voorwaarde voor participatie aan

menings- en besluitvormingsprocessen en wordt gezien als tegenhanger van een alternatief voor

36 Giesen 1991: 7

25

massacommunicatie en massamedia. In tegenstelling tot het informeren van de burger van alleen

bovenaf, moet de discussie ook aan de basis worden gevoerd en het geven van informatie van

beneden af worden gestimuleerd. Basis-communicatie voltrekt zich in discussies en uitwisseling van

ervaringen en ideeën binnen een groep.37 In de filosofie omtrent lokale media is het participeren van

de democratie het voornaamste doel, en decentralisatie van de massamedia de weg waarlangs

democratische participatie gerealiseerd moet worden. Dit komt onder andere tot uiting in de

productiewijze: het werken met vrijwilligers, betrokkenheid bij en openheid naar de doelgroep en het

ontbreken van hiërarchische gezagsverhoudingen. Sleutelbegrippen zijn vrijheid van meningsuiting,

pluralisme, inspraak en participatie. Hierdoor zou een vorm van openbaarheid kunnen worden

ontwikkeld die van de massa zou zijn. Hun alledaagse ervaringen worden veilig gesteld en van hieruit

kan geleerd worden (een platform voor maatschappelijke discussie). Omdat er gewerkt wordt met

vrijwilligers is het mogelijk specifieke doelgroepen te bereiken, die via andere vormen van media

moeilijk bereikbaar zijn. Juíst omdat de vrijwilligers uit de doelgroepen zelf afkomstig zijn.38

Typologie

Uit het bovenstaande gedachtegoed zijn eigenlijk drie soorten van lokale media ontstaan. De eerste

vorm is ‘Community Media’ ook wel ‘Gemeenschapstelevisie’ genoemd. Hierover wordt gesproken

wanneer een organisatie het publiek uit de gemeenschap actief wil betrekken. Professionele

programmamakers proberen mensen te stimuleren media anders te gaan gebruiken, om hiermee het

publiek meer bij hun gemeenschap te betrekken. Het gaat met name om de representatie van

verenigingen, vrijwilligersorganisaties, vakbonden, actiegroepen, etc. De programma-ideeën en de

productie hiervan wordt grotendeels gedaan door professionelen. Gemeenschapstelevisie sluit voor

een deel aan op de filosofie van de kleinschalige massacommunicatie, maar gaat er wel vanuit dat het

publiek niet zelf televisie kan produceren en daarbij professionele hulp nodig heeft. Bovendien heeft zij

een voorkeur voor niet-controversiële onderwerpen en voor gevestigde werkwijzen en kiezen derhalve

meer voor een harmonie- dan een conflictmodel.

Ten tweede is er een professionele/ journalistieke vorm van lokale media ontstaan. Hierbij

wordt vooral uitgegaan van de representatie van het journalistieke in plaats van die van het

maatschappelijke. De maatschappelijke representatie ofwel het bewerken van het

gemeenschapsgevoel, kan wel een effect zijn maar dit hoeft niet persé. Kernpunt is de toevoeging van

een extra medium naast de plaatselijke krant. Informatie voor de lokale bevolking wordt op een

journalistieke en zo professioneel mogelijke wijze gebracht.39

Ten slotte de vorm van lokale media die voornamelijk binnen deze scriptie wordt bekeken: het open

kanaal.

Het open kanaal.

37 Hollander in Giesen 1991: 1138 Wallagh 1993: 2939 Giesen 1991: 34-36

26

Het open kanaal is voornamelijk gebaseerd op het public-acces principe. Public-acces betreft de

toegankelijkheid tot alle faciliteiten van een medium. Hiermee wordt bedoeld dat de bewoners zelf alle

mogelijkheden hebben om een programma te bedenken, te produceren en te vertonen via de kabel.

Het initiatief komt dus van het publiek zelf, waardoor de participatie-idealen uit de jaren zeventig hier

nog het duidelijkst zichtbaar zijn. De voorwaarden zijn wel dat de programma’s iets met de lokale

omgeving te maken hebben, van een voldoende technische kwaliteit zijn en niet strijdig mogen zijn

met wettelijke bepalingen. De aanbieders werken onder de verantwoordelijkheid van een cultureel

representatief orgaan, in dit geval SALTO, een zendert die uitzendt via het paraplumodel waar ik later

op zal terug komen. Aanbieders van de programma’s bezitten grote vrijheid wat betreft vorm en

inhoud. Dat brengt met zich mee dat er nog al eens fors wordt afgeweken van de normen, waarden en

gebruiken die heersen in televisieland.

Naast het participatie-democratie en het basis-communicatie principe speelt bij het open

kanaal ook het idee van non-professionalisme. Dit idee is wederom te refereren aan het

gedachtengoed waaruit lokale media zijn ontstaan, als antwoord op het onvermogen van de

massamedia. Hier is het de Heer Bockelmann (1975) die dit verbindt met twee factoren:

institutionalisering en professionalisering. Institutionalisering heeft betrekking op het proces van

verzelfstandiging en standaardisering van de communicatie bij de massamedia. Doordat de media

steeds meer centraliseren weerspiegelt de inhoud die zij aanbieden voor ‘elk wat wils’ om hiermee een

groter publiek aan te trekken, wat weer ten goede komt van kijkcijfers. Door de professionalisering van

mediabedrijven is Bockelmann van mening dat het publiek ongedifferentieerd is gemaakt en er

hierdoor geen mogelijkheid bestaat tot feedback.40

Dit vertaald naar 2004, weet ik niet of deze theorie nog tot zijn recht komt. Kijkend naar de

komst van Internet en andere technische ontwikkelingen als de mobiele telefoon en de toekomstige

‘red button’41 op onze afstandsbediening, zal de kijker met haar invloed steeds meer macht gaan

uitoefenen op het televisie aanbod. Televisie zal in de toekomst voor een groot deel interactief en

individueel bepaald gaan worden, zo ook de lokale media. Door Bockelman aan te halen probeer ik te

laten zien dat mensen door middel van lokale media een stem kunnen krijgen, ook mensen die via het

reguliere aanbod geen stem hebben. Het zou hierbij niet direct moeten gaan over de kwaliteit van

programma’s maar het idee dat verschillende groepen een stem krijgen en hiermee een tegenwicht

bieden aan het reguliere aanbod, met als doel de massa meer kritisch te maken. Bij het open kanaal

gaat het om de eigen openbaarheid, als tegenwicht voor de informatie vanuit de grootschalige media.

Tactische Televisie

Een andere theorie om de kwaliteit van de programma’s die via het open kanaal uitzenden te

verklaren, is deze vorm van televisie maken ‘tactische televisie’ te noemen. Met tactische televisie

worden televisie-initiatieven bedoeld, waarbij de programmamaker niet gebonden is aan een

40 Giesen 1991: 12-1441 De toepassing van de ‘red button’ ben ik tegengekomen toen ik werkte voor Community Channel London. Dit is een knop op de (TV)afstandbediening die interactieve televisie (iTV) mogelijk maakt. In het televisieprogramma wordt aangegeven dat men bij het desbetreffende programma gebruik kan maken van de red button. Bij het toepassen daarvan, verschijnt op het scherm bijvoorbeeld achterliggende informatie over het programma, kan aangegeven worden hoe men denkt over het programma, (prijs)vragen kunnen worden beantwoordt en Community Channel gebruikt het ook voor dat kijkers geld kunnen doneren aan liefdadigheidsorganisaties. Voor meer informatie zie bijvoorbeeld: http://www.communitychannel.org/aboutus/interactivetv.php

27

gevestigde omroep of een grote productiemaatschappij. Hierbij is de programmamaker ook niet op

zoek naar een plek binnen de omroepinstituties en is daardoor onafhankelijk van institutionele

belangen. Om zijn product uit te zenden is hij op zoek naar zendruimte van anderen. Het maakt hierbij

niet uit of dat nu bij de reguliere omroepen of het open kanaal is, zolang hij maar onafhankelijk in deze

ruimte is en deze naar eigen idee kan invullen. Het gaat er bij tactische televisie om dat er wordt

afgeweken van gevestigde normen en praktijken ten aanzien van televisie maken. Tactische televisie

is een nogal romantische, poëtische omschrijving voor afwijkende programma’s, die hiermee de

kwaliteit van elk programma kan rechtvaardigen. Waarom ik toch dit begrip omschrijf is ten eerste

omdat het open kanaal de ruimte geeft aan televisie die via de gevestigde kanalen niet aan bod komt

en hiermee functioneert als een publiek platform voor alternatieve geluiden in de stad Amsterdam. Ten

tweede geeft het inzicht dat een televisieprogramma niet alleen kwaliteit heeft als het voldoet aan de

reguliere omroepsnorm.42

3.2 Belangen open kanaal.

Jarenlang is het uitgangspunt rondom lokale media geweest, dat deze vorm van media democratisch

en toegankelijk is. Het open kanaal is hiervan het meest democratische voorbeeld, omdat deze de

mogelijkheid aan mensen geeft hun eigengemaakte televisie- of radioprogramma uit te zenden, zolang

deze een persoon of stichting is. De motieven van aanbieders kunnen zeer uiteenlopen. Velen maken

programma’s vanuit hun eigen hobby of denken er geld mee te kunnen verdienen. Voor andere geeft

het hebben van een programma een gevoel van status. Naast deze kunnen ook de volgende

belangen aan lokale media gegeven worden.

Het open kanaal biedt in principe iedereen de mogelijkheid televisie te maken, waardoor -

omdat er vanuit een eigen kader wordt gewerkt - hiermee een andere visie kan worden gegeven op de

berichtgeving vanuit andere (reguliere) media.

Ook kan het open kanaal beschouwd worden als een laagdrempelig podium waar

verschillende groepen zichzelf kunnen presenteren aan andere groepen. Een volgende stap is dat de

verschillende groepen debatten kunnen aangaan over verschillende onderwerpen en hierdoor

informatie over elkaar kunnen krijgen. Daarnaast geeft het laagdrempelige karakter van het open

kanaal de ruimte aan vele verschillende presentatievormen, die gezamenlijk een beeld geven van de

diversiteit van een stad.

Daarbij heeft het open kanaal de mogelijkheid gecreëerd voor verschillende groepen om hun

stem te kunnen laten horen. Wordt dit betrokken op etnische minderheidsgroepen dan creëer je

hiermee een vorm van erkenning. Op het moment dat er ruimte wordt geboden om een programma te

maken in de eigen taal voor de eigen gemeenschap, creëer je een gevoel van erbij horen. Hiermee

komt er informatie vrij over wat er in de verschillende gemeenschappen leeft, vanuit hún perspectief.

Vanuit deze gedachte zou er in principe een uitwisseling kunnen plaatsvinden tussen verschillende

groepen.

42 Wallach 1993: 50

28

Het open kanaal is door zijn laagdrempeligheid één van de weinige plekken waaruit

doelgroepprogrammering, etnische programmering is ontstaan, waar etnische minderheden zelf de

mogelijkheid kregen om programma’s te maken voor hun eigen doelgroep. Bij het open kanaal werd

ook als eerste gesignaleerd, dat deze groepen niet bereikt werden via de reguliere kanalen. Dit kan

aan vele dingen liggen, maar ik denk toch dat dit voornamelijk komt omdat er via het reguliere aanbod

wel programma’s voor deze groepen werden aangeboden, maar niet door deze groepen werden

gemaakt, waardoor er geen aansluiting werd gevonden. Het open kanaal blijkt wél door deze diverse

groepen vast bekeken en beluisterd te worden. Omdat etnische minderheidsgroepen goed bereikbaar

zijn via het open kanaal kan het open kanaal integratie-bevorderend werken. Ten eerste als een

educatief kanaal: het geeft de mogelijkheid te voorzien in de behoefte aan specifieke informatie over

Nederland, al dan niet in de eigen taal. Omdat het veelal informatie betreft over de lokale omgeving, is

het mogelijk de politiek en burger, zowel allochtoon als autochtoon naar elkaar toe te halen. Het open

kanaal kan dus een belangrijke schakel zijn in de communicatie binnen de Nederlandse samenleving.

Naarmate migranten meer inburgeren, wordt de voorlichtingstaak minder belangrijk. Het open

kanaal krijgt dan meer het karakter van een informele ontmoetingsplek, een plek waar men even

onder elkaar kan zijn, waar een familie gevoel gecreëerd wordt. Waar men nieuws en cultuur uit het

land van herkomst beleeft en uitwisselt; met eigen muziek en aandacht voor eigen feestdagen.

Tenslotte geeft het open kanaal, wederom vanwege haar laagdrempeligheid, mensen de mogelijkheid

ervaring op te doen op verschillende mediagebieden, die nodig is om door te kunnen stromen naar de

regulieren media, omdat deze laatste in de eerste instantie weinig openingen biedt.

De basisideeën die de grondslag vormden voor het ontstaan van de lokale omroep en het open kanaal

zijn vanuit deze discussie veranderd. Het algemeen denken over participatie-democratie en de

emancipatie van de lokale bevolking is al lang geen gemeengoed meer, laat staan het decentraliseren

van de massa media. Wel kan er gesproken worden over het vergroten van de betrokkenheid van de

lokale bevolking, wat niet betekent dat deze hierdoor ook emancipeert.

3.3 Geschiedenis lokale media Amsterdam.

Vanaf de jaren ‘60 ontstonden er plannen voor de oprichting van een lokale mediazender in

Amsterdam. In 1966 schreven Raadsleden Van Thijn en Dootjes een nota waarin zij pleitten voor de

oprichting van lokale televisie in Amsterdam. De raadsleden dachten daarbij aan uitzendingen die een

deel van het culturele leven in Amsterdam in beeld zouden brengen, maar ook aan informatieve

uitzendingen, zoals een journaal, actualiteitenprogramma’s en actuele voorlichting over bepaalde

maatregelen, die voor de bevolking van belang zijn. Dit bleef voorlopig bij een nota. Eerst werden er

diverse werkgroepen, stuurgroepen etc. geformeerd om te discussiëren over de mogelijkheden die

lokale televisie zouden bieden.

Deze plannen kregen uiteindelijk pas vorm in de jaren zeventig, toen de techniek in een

stroomversnelling kwam met de komst van video. De eerste vorm van lokale televisie in Amsterdam

29

nam plaats in de Bijlmermeer. Het ging hierbij om een initiatief van de bewoners zelf, die in hun vrije

tijd eenmaal per week een uitzending verzorgden. In datzelfde jaar werd ook de Stichting Amsterdam

Draadloze Omroep (STAD) opgericht, die een aanvulling wilde geven op de landelijke omroepen en

ter versterking van de lokale democratie. Omdat STAD bang was dat haar experiment met lokale

televise zou mislukken kreeg uiteindelijk de Bijlmermeer toestemming van de gemeente om te

experimenteren met een lokale omroep. STAD ging uiteindelijk toch in 1976 de lucht in, al was het met

radio en niet met televisie, omdat dit te duur was.43

In augustus 1980 werd Kanaal 4 opgericht als initiatief ter bevordering van de lokale televisie in

Amsterdam. Het was de bedoeling dat Kanaal 4 zich voornamelijk zou gaan bezighouden met de

praktische invulling van lokale televisie en KTA (anno 2004 UPC) en STAD zich zouden gaan richten

op de politieke en juridische mogelijkheden voor lokale televisie. Kanaal 4 pleitte begin jaren tachtig

voor een open kanaal (public access) met daarnaast een journalistieke tak, waar op een meer

professionele wijze nieuwsprogramma’s zouden moeten worden geproduceerd. De financiering van

Kanaal 4 zou moeten voortkomen uit de verhoging van het kabelabonnement en de opbrengsten van

de lokale Ster.

In 1982 werd er naar aanleiding van het Firato experiment44, waar verschillende lokale media

organisaties aan deelnamen, een gespreksgroep opgericht: Stichting Amsterdamse Lokale Televisie

Omroep oftewel SALTO. Deze groep werd samengesteld uit STAD, de Telegraaf Holding, de Holding

Perscombinatie en Stichting Kanaal 4. In datzelfde jaar werd onder leiding van de wethouder voor

lokale media, Gerrit Jan Wolffensperger, de sociologische weergave en voedingsbodem van SALTO

opgesteld in het rapport Kleinschalige massacommunicatie: lokale omroepsvormen in West-Europa,

van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (W.R.R). Het primaire doel was te komen

tot een lokale televisie omroep Amsterdam, als de televisieversie van radio STAD. In 1983 verscheen

er vervolgens een nota van Burgermeesters en Wethouders waarin SALTO genoemd werd als

serieuze gegadigde om een lokaal televisie programma te verzorgen en de mogelijkheid van een open

kanaal.45

In het begin

SALTO moet in de eerste paar jaar gezien worden als een adviesraad waarbinnen zij zich onder

andere de taak had gesteld zich bezig te houden met welke groepen binnen Amsterdam gebruik willen

maken van het open kanaal. Uitgangspunt was dat iedereen een videoband kon inzenden en ook de

43 de Boer 1993: 10-1244 Firato was een jaarlijkse tentoonstelling in de Rai waar elk jaar nieuwe communicatie technologieën werden gepresenteerd die te maken hadden met tv, radio, nieuwe versterkers etc. In het kader van Firato heeft Philips toen meegewerkt aan een experiment om een aantal dagen live TV te maken en dit via de kabel uit te zenden. Het ging om twee uur per dag live TV vanuit de Firato met dagelijkse nieuwsberichtjes en talkshows.45 Mauwer 1998: 2

30

mogelijkheid kreeg om deze te kunnen uitzenden. Vanuit de evaluatie van het Firato experiment ging

de adviesraad er bovendien van uit dat er in de eerste jaren van Salto uitsluitend sprake zou zijn van

programma’s op het zogenaamde open kanaal. De adviesraad zou in het belang van de ontvanger

aandacht besteden aan de minimale kwaliteit van de productie. In extreme gevallen kon dit botsen met

de filosofie van de lage drempel. Al snel werd duidelijk dat het doel van SATLO moest worden

aangescherpt. De feitelijke werkzaamheden hadden te maken met het beheer van het open kanaal.

De adviesraad schrijft in 1984: “ Aangezien het bestuur zich moet realiseren dat er voorlopig de

meeste kansen zijn voor niet professionele, maar wel vakkundige gemaakte programma’s moet het

bestuur dit soort programma’s serieus nemen en er een structuur voor uit denken. Een actieve rol van

het bestuur kan audiovisueel Amsterdam een impuls geven.”46

SALTO was vooralsnog een zusterstichting van STAD radio met een identieke stichtingsraad. In 1987

verscheen de mediawet waarin stond dat er per gemeente maar aan een lokale omroepinstelling

zendtijd kan worden toegewezen (art. 42.2). Formeel duurde het tot 1988 voordat Salto zich een

erkende lokale zendgemachtigde kon noemen.

Om een beter beeld te krijgen van het ontstaan van SALTO vroeg ik aan Rob Zwetsloot, die vanaf het

begin bij SALTO is betrokken, hoe hij deze periode heeft ervaren. Hij heeft jarenlang programma’s

gemaakt voor Staats TV, één van de vele aanbieders op het open kanaal:

MB: Kan je wat vertellen over het ontstaan van het open kanaal?

RZ: ‘De gemeente heeft ooit een kabel in Amsterdam aangelegd, kabel net,waardoor ieder huishouden TV kon kijken: AT2000. Toen werd hieruit geconcludeerd, we hebben een kabel bedrijf dus we kunnen via deze televisie uitzenden. Amsterdam was ooit culturele hoofdstad waardoor Kunstkanaal is ontstaan, een programma over kunst en cultuur die via deze kabel konden gaan uitzenden. Migranten TV was er toen ook al. Het motto was: we houden het goedkoop en als er nou ook andere organisaties waren als de gemeenteraad of buurthuizen die willen uitzenden, die kunnen dan ook gaan uitzenden, waar ze een klein bedrag voor betalen en toen ontstond Staats TV. Rabotnik ontstond in dezelfde periode. Staats TV is ontstaan vanuit een cultureel festival (kraak) in de Staatsliedenbuurt, waar we toen een stichting van gemaakt hebben, genaamd Staats TV, en toen hebben we zendtijd gekocht. Wij kopen zendtijd en je kan uitzenden wat je wil…zo is het begonnen. SALTO had in het begin vertegenwoordigers uit alle wijken, maatschappelijke organisaties, alles wat je maar kan bedenken. Voor het Firato experiment ging de zendtijd via televisie Noord-Holland.’

Het dilemma tussen openheid en toegankelijkheid enerzijds en kwaliteit anderzijds staat centraal in de

geschiedenis van SALTO. In 1986 werd het uit de vergaderingen van de stichtingsraad al duidelijk dat

het idee over open kanaal activiteiten dreigde te worden ondergesneeuwd door het streven naar

professionele televisie. De kans voor het oprichten en slagen van een professionele, journalistieke

lokale omroep werd in 1986 nog zeer klein geacht. Wel gaf de adviesraad aan dat zij twijfels had over

de noodzakelijke programmatische scheiding tussen professionele uitzendingen en het open kanaal,

en dat naar een geïntegreerd model moest worden gezocht met een kern van professionele televisie

met daarom heen open kanaal programma’s (het zogenaamde sandwich model).47

46 Mauwer 1998: 247 Mauwer 1998: 3

31

In 1988 verscheen de beleidsnota Van kinderschoen naar zevenmijlslaarzen, waarin op grond van de

trends (een toenemend aanbod, de wens tot professionalisme en de commerciële belangstelling) de

basis werd gelegd voor de huidige kanalen. Uit de nota blijkt dat SALTO zich met name kenmerkte

door de grote mate van toegankelijkheid, wat niet betekent dat er bewust werd gekozen voor

amateurisme. Ten tweede blijkt dat mensen meer behoefte kregen aan nieuws over hun directe

omgeving. In datzelfde jaar besloot het college van Burgemeesters en Wethouders (B&W) een

professioneel lokaal televisiestation te stimuleren op zakelijke basis met het beschikbaar stellen van

1,5 miljoen gulden in drie jaar, gefinancierd door een opslag op het kabelabonnement; vanaf 1 januari

1989. In dit jaar besloot SALTO dan ook gedurende een half jaar een aantal professionele

programma’s te maken, die werden gemaakt door medewerkers van het open kanaal.48

Scheiding AT5 en het open kanaal

Het waren de lokale dagbladen die in de eerste instantie de ontwikkeling van een professionele lokale

televisiezender tegenwerkten, uit angst voor advertentie- en daarmee omzet verlies. Uit een

werkgroep waarbij deze bladen samenkwamen bleek dat er wel degelijk mogelijkheden waren om een

dagelijks professioneel programma te maken met een uur bedrag van 15.000 gulden.

Het open kanaal is vanaf het begin tegen de plannen voor een professionele zender geweest. Zij

vroegen zich daarbij af; waarom werd het de open kanaalaanbieders niet mogelijk gemaakt om

professionele televisie te maken? En waarom gaat het meeste geld naar het nieuwe kanaal?

Uit een beleidsnota uit 1990 bleek dat de open kanaalaanbieders een scheiding tussen het open

kanaal en de professionele zender afkeurden. In het plan van wethouder Etty voor een professioneel

kanaal werd het open kanaal als een voor Amsterdam oninteressant fenomeen afgedaan, omdat de

lokale televisiemaker zonder differentiatie werd ondergebracht bij het open kanaal. Feike Salverda,

eerste hoofdredacteur van AT5, voegde hieraan toe: ‘Het is duidelijk dat het open kanaal wezenlijk iets

anders is dan de professionele lokale omroep. De nieuwe omroep is gericht op een groot publiek,

“gewone-mensen televisie” moet een groot publiek aanspreken en zal binnen twee jaar moeten

renderen.’49

Het zijn Roel Rijkers en Olivier Jansen die vanuit de stichtingsraad een poging hebben gedaan om de

kloof tussen professionele televisie en het open kanaal te dichten door deze laatste bij het

professionele kanaal te betrekken. Maar door opmerkingen als die van Salverda werden de vrijwillige

televisiemakers die nog uitgingen van een ingroeimodel, recht tegenover het professionele kanaal

geplaatst.50

Uit diezelfde beleidsnota uit 1990 blijkt toch dat de scheiding tussen het open kanaal en AT5 een feit

is: “Het open kanaal is lange tijd het enige kind van SALTO geweest. De komst van professionele

televisie zal veel aandacht trekken. Om het open kanaal hiertegen te beschermen en de verdere

48 Ibidem49 Citaat van Salverda 1991, geciteerd in Mauwer 1998: 450 Rijkers in Mauwer 1998: 4

32

ontwikkeling veilig te stellen, zal de stichting een eerst- verantwoordelijke medewerker op het bureau

voor het open kanaal aanstellen, direct onder het bestuur, en een aparte huishouding voeren voor het

open kanaal.”51

De driedeling

Al uit de eerste beleidsnota’s uit 1986 bleek dat er gesproken werd over drie verschillende kanalen die

naast elkaar zouden uitzenden; een professionele lokale omroep, een open kanaal - alle uitingen van

burgers en organisaties die zelf gemaakte programma’s willen laten zien aan de Amsterdamse kijker -

en een vorm van televisie die vrijwilligerstelevisie zou worden genoemd, gemaakt door een vaste crew

van vrijwilligers, ondersteund door bestuurskrachten en vaste aanbieders met een vast programma.

Vanuit dit principe zou een semi-professioneel programma kunnen ontstaan. Deze driedeling is nog

steeds terug te vinden in de huidige indeling, AT5, A1 en A2.

A1, het semi-professionele kanaal

In 1989 was er sprake van een regelmatig aanbod op het open kanaal waarbij sommige aanbieders

(de vijf grote aanbieders; Amsterdam C nu het Kunstkanaal, Rabotnik, Migranten TV, Uitkijken,

Bellissima) een ‘eigen’ herkenbare uitzendtijd kregen. In de bestuursvergadering van januari 1990

sprak men over ondersteuning van het tussengebied van AT5 en het open kanaal en pleitte men voor

een verfijning van het aanbod middels professionele doelgroepen televisie. Er is jarenlang gedacht

aan zowel een doorstroom als een aanvulling op AT5 uit het open kanaal, maar hiervan is tot op

vandaag de dag nauwelijks van te spreken. Ten tweede groeide het aanbod op het open kanaal zo

snel, dat de programma’s minder zendtijd kregen en de herkenbaarheid van de zender verminderde.

Daarom besloten de grote aanbieders van het open kanaal een semi-professioneel kanaal te

ontwikkelen met algemeen erkende maatschappelijke relevante programma’s.

Vanwege het gebrek aan capaciteit van ‘professionele’ programmamakers op het open kanaal

bestond er wel de angst dat er gaten in de programmering zouden vallen. Maar op 30 december 1992

werd de afsplitsing van een semi-professioneel kanaal, de vereniging Amsterdam 1 een feit. 52 De vijf

grote aanbieders claimden dat door de komst van een derde kanaal er nu weer echt sprake zou zijn

van een ‘open’ kanaal voor het overige, het incidentele en het nieuwe aanbod. Deze formulering werd

echter door een aantal aanbieders als negatief ervaren. Zij vreesden voor een toebedeling van meer

tijd en geld aan de vijf afgescheiden aanbieders. In principe zouden de vijf aanbieders niet méér

gezichtsbepalend moeten zijn dan de andere aanbieders. Desondanks scheidde A1 zich steeds meer

af van het open kanaal. Daar tegenover wilde het open kanaal ook niets met de vereniging A1 te

maken hebben. A1 zou zich gaan kenmerken door kwaliteit, herkenbaarheid en samenhang. In het

concept-beleidsplan 1998-2001 besloot het bestuur van SALTO dat A1 hierin voorlopig nog niet was

geslaagd en dat het kanaal weer meer ‘open’ moest.

51 Mauwer 1998: 4 52 Ibidem

33

A1 verweet SALTO op haar beurt dat zij niet voldoende toereikend was geweest in het sturen van het

kanaal en A1 zich een doorgeefluik voelde van willekeurige individuele groepsbelangen. Met de laatst

genoemde discussie concludeerde Ronald Mauwer in zijn lezing op 19 juni 1998 dat deze tekenend

was voor de relatie tussen SALTO en de aanbieders.

‘De aanbieders willen steeds meer rechten, maar tegenover rechten staan ook plichten. De basistaken van de stichting als zendgemachtigde, formeel toetsend administratief en programmerend orgaan zijn niet veranderd maar het medialandschap wel, waardoor er steeds meer kon. Aanbieders kunnen zelf op ontdekkingreis, maar in de chaotische strijd om kanalen, zendtijd, geld en andere mogelijkheden is een regulerende club als SALTO nodig, wettelijk en ook praktisch. SALTO wordt vaak gezien als een blok aan het been, aanbieders snappen niet, of willen niet snappen, welke mogelijkheden en welke beperkingen zijn van een organisatie.’53

Wel werden er pogingen gedaan om een goede verhouding tussen SALTO en de aanbieders te

behouden. Zo werd in 1987 het televisieplatform opgericht, dat in de eerste instantie functioneerde als

adviesraad voor het coördineren van de onderlinge belangen van de aanbieders, zoals zendtijd en

publiciteit. Dit televisieplatform werkte echter niet op rolletjes, doordat de aanbieders het initiatief van

SALTO wantrouwden en zich niet serieus genomen voelen. In 1990 werd er een coördinator voor het

open kanaal aangenomen. Het voordeel hiervan was dat er toen een duidelijk aanspreekpunt ontstond

voor de aanbieders. Het nadeel was dat het televisieplatform bureaucratiseerde waardoor de afstand

tussen SALTO en haar aanbieders steeds meer vergrootte.

Uit de lezing van Mauwer wordt duidelijk dat er veel verschillende aanbieders zijn met

allemaal verschillende motivaties, doelstellingen, normen en waarden die allen via SALTO uitzenden

waardoor het steeds moeilijker voor Salto werd al deze verschillen te behartigen. Ten tweede kan

gezegd worden dat, omdat het aanbod bleef toenemen, het onmogelijk werd een schema op te zetten

dat niet snel verouderde.

Mauwer concludeert al in 1998 dat wanneer SALTO goed zou willen blijven functioneren, SALTO in

zou moeten springen op nieuwe distributie en interactieve diensten, en zij moet proberen bij de tijd te

blijven om zo de lokale aanbieders te ondersteunen. Mauwer wijst SALTO ook op de ontwikkeling van

de commerciële concurrentie van AT5 en de versterkende positie van de regionale omroepen. In 1998

was er namelijk al sprake van dat het ministerie in de toekomst voornamelijk de regionale omroepen

zou gaan ondersteunen, omdat zij van mening is dat lokale media door vrijwilligers moet worden

gemaakt. Hierdoor lijkt SALTO gedwongen te zijn zich te richten op het open kanaal, met als risico

een vorm van marginalisering. Al met al wilde Mauwer SALTO bewust maken van de ontwikkeling, dat

de positie van SALTO, dus ook de financiële steun, door dit alles minder vanzelfsprekend zou worden.

Amsterdam heeft desondanks wel baat bij een krachtig SALTO, en mensen zullen steeds meer

waarde zullen hechten aan lokale media. SALTO zal in de toekomst een nieuwe positie moeten

verwerven als overkoepelende organisatie van doelgroepen-media in Amsterdam met een wettelijk

geregelde beschermde positie.

53 Citaat van Mauwer, geciteerd in Mauwer 1998: 4

34

3.4 Concrete omschrijving van SALTO.

Hieronder zal aandacht worden gegeven aan de organisatie en financiering van SALTO. Vervolgens

ga ik dieper in op de identiteit van SALTO, die begin jaren negentig is vastgesteld, maar de laatste

paar jaar onderhevig is aan veel verandering.

Organisatie SALTO

SALTO zendt uit via het paraplumodel. Binnen dit model zijn toegangsomroepen (de aanbieders)

redactioneel onafhankelijk en zelfstandig. Zij hoeven geen verantwoording af te leggen aan de

hoofdredactie of compromissen te sluiten. Ze kunnen eigen programma’s maken desgewenst in eigen

taal. Vaak stelt de zendgemachtigde, in dit geval SALTO, daar wel eisen aan. De precieze verhouding

tussen zendgemachtigde en onafhankelijke aanbieders wordt in een contact geregeld. Daaraan zijn

algemene voorwaarden gekoppeld die voor iedereen gelden. Deze algemene voorwaarden kunnen

gekoppeld worden aan de uitgangspunten en randvoorwaarden die SALTO voor haar aanbieders

heeft vastgesteld, waar verderop in dit hoofdstuk aandacht aan zal worden gegeven. Binnen deze

organisatievorm is het programmastatuut54 niet van toepassing. SALTO functioneert hierdoor als een

representatief cultureel orgaan, als koepelorganisatie. Concreet betekent dit, dat zij haar zendtijd

verhuurt aan de aanbieders, uitzendfaciliteiten levert en de toewijzing van zendtijd coördineert.55

Naar mijn idee is SALTO in de loop der jaren qua opbouw van de organisatie niet veel veranderd,

behalve dat SALTO als organisatie is gegroeid en het radio en TV platform voor de aanbieders eind

1997 heeft beëindigd. De reden voor beëindiging had te maken met het feit dat over het algemeen

deze vergaderingen maar door een kwart van de programma aanbieders werd bezocht.56

De SALTO-organisatie bestaat uit een algemeen en een dagelijks bestuur, een directie, het bureau,

en een adviescommissie. Het programmabeleidsbepalend orgaan (PBO), in casu het Algemeen

Bestuur, is het hoogste besluitvormende orgaan van SALTO. Deze bestaat, zoals hij is opgenomen in

de statuten, uit een representant voor kunst en cultuur, maatschappelijke zorg en welzijn,

levensbeschouwing en religie, etnische en culturele minderheden, werknemers, werkgevers, onderwijs

en educatie, sport en recreatie. Het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur komt een aantal keer

per jaar bijeen, dit aantal ligt blijkbaar niet vast, aangezien dit in 1998 nog negen maal was en in 2003

vijf maal.

De directie is een gewone directie. Interessanter is het om meer aandacht te besteden aan het

bureau en de adviescommissie. Het bureau is al jarenlang belast met omvangrijke en vaak

uiteenlopende taken. Het bureau bestaat naast vaste medewerkers ook uit veel stagiaires en

voorheen ‘melkertiers’. In het jaarverslag van 2003 werd aangegeven dat stagiaires waardevolle

54 In het programmastatuut legt de omroep de interne verhoudingen vast. Het statuut biedt de programmamedewerkers garanties voor onafhankelijkheid binnen de grenzen van het programmabeleid. Binnen een programmastatuut worden ook meestal de taakverdelging en verantwoordelijkheden van een programma vastgesteld. Janssen 2002: 23 55 Janssen 2002: 2756 SALTO Jaarverslag 1998

35

kennis en ideeën meebrengen maar het beslag dat zij leggen op de staf voor begeleiding nogal eens

voor spanning zorgt bovenop de hoge werkdruk waar SALTO medewerkers al mee te maken hebben.

Er bestaat zowel een adviescommissie voor radio als televisie. Beiden worden geacht het aanbod

gedurende het seizoen te volgen. De commissies ontvangen beide vacatiegeld. De adviescommies

adviseren het bestuur in bijvoorbeeld zendtijdregelingen, programmering etc. Alle leden die

plaatsnemen in deze commissies hebben op basis van hun interesse in de open kanalen en hun

inhoudelijke vakkennis zitting.

Financiering

Bij het verkoop van het Amsterdamse kabelnet in 1995 heeft de Gemeente Amsterdam bedongen dat

UPC (destijds KTA geheten) jaarlijks, geïndexeerd, 554.500 euro aan SALTO wordt uitgekeerd. Met

deze subsidie wordt generieke steun verleend aan uit te zenden programma’s en

gemeenschapsdiensten via het kabelnet. In de eerste instantie gebeurde dit in de vorm van faciliteiten,

gratis radio en goedkope televisie zendtijd. Anno 2003, werd een deel van het geld aangewend voor

het faciliteren van programmamakers en in sommige gevallen voor rechtstreekse subsidie van

individuele organisaties. Een deel werd uitgegeven ter dekking van de organisatiekosten van SALTO.

Daarnaast werd een deel van het budget aangewend voor salariskosten. Sinds de veranderingen in

identiteit die vanaf 2001 plaatsvonden, is er gekozen door SALTO voor een verschuiving van de

subsidies ten gunste van scholing, opleidingen en faciliteiten. Hierdoor werd de reguliere subsidiering

van programma’s beperkt.57

Gemeentelijke subsidie

De gemeente Amsterdam heeft in 2002 een jaarlijkse bijdrage van 200.000 euro voor de komende

drie jaar toegezegd. Deze om vernieuwing en verbetering voortvarend aan te pakken. SALTO gebruikt

dit bedrag in 2003 om 30 uur televisie te produceren ter stimulering van het maatschappelijk debat.

Als tweede wil SALTO met dit geld samenwerkingsverbanden tussen de verschillende organisaties

financieel ondersteunen. Als derde financiert SALTO hiermee de cursussen die worden aangeboden

door de Open Studio in Amsterdam. En tenslotte heeft de bijdrage het mogelijk gemaakt te investeren

in nieuwe televisieapparatuur.

3.5 Identiteit SALTO voor 2001

De uitgangspunten voor de identiteit van de programma’s van SALTO zijn in juni 1992 vastgesteld

door de stichtingsraad. Deze stelde een aantal randvoorwaarden op en de daarbij geformuleerde

uitgangspunten die gericht zijn op een zo open mogelijke waarneming van de werkelijkheid.

57 SALTO jaarverslag 2003

36

Randvoorwaarden en uitgangspunten.

SALTO-programma’s moeten met beperkte middelen gemaakt worden. Dat heeft consequenties voor

personeel en faciliteiten, wat er op neerkomt dat veelal goedkoop gewerkt moet worden.

Kwaliteit zou bereikt moeten worden door scherpe en subjectieve selecties uit het aanbod, door

originaliteit, door zeer doelgerichte concentratie op plaatselijke spraakmakers, door authenticiteit en

door controversiële elementen binnen één programma te verenigen. Kwaliteit zou volgens SALTO

moet blijken uit het feit dat een programma zo verrassend blijkt dat de kijkers niet voor landelijke of

buitenlandse concurrent kiezen.

Door anders om te gaan met het produceren van een programma, denkend aan opzet, inhoud

en vorm, zouden SALTO-programma’s zich moeten onderscheiden van de programma’s van de

landelijke omroepen. De nadruk moet komen te liggen op actualiteit, op een directe benadering van

problemen in de Amsterdamse samenleving en op aandacht voor alles wat vernieuwend is. SALTO wil

toegankelijk zijn voor getalenteerde programmamakers, meer of minder professioneel, die uiteindelijk

de pijlers zouden moeten zijn voor het karakter van de SALTO-programmering.

Ten tweede zou het SALTO-programma een breed Amsterdams publiek moeten aanspreken,

mede gezien de noodzaak om een zo hoog mogelijke advertentieomzet te behalen. Hiermee bedoelt

zij niet dat de programma’s zich moeten richten op een ‘grootste gemene deler’ met een populaire

aanpak, wat leidt tot vervlakking en oppervlakkigheid die in het landelijke omroepbestel al voldoende

aan bod komt. SALTO wil de verscheidenheid aan culturen, smaak en zienswijzen aan bod laten

komen. Een confrontatie en compilatie van opvattingen, stijlen en kwaliteiten in Amsterdam.

Ten derde moet het SALTO-programma een Amsterdams karakter hebben. Wat niet betekent

dat alle programma’s over Amsterdam moeten gaan, maar bijvoorbeeld ook over de positie van de

stad ten opzichte van de rest van Nederland. Trefwoorden voor die positie zijn ‘trendzettend’, ‘tolerant’

en ‘verscheidenheid’. SALTO wil een toegevoegde waarde brengen op het totale media aanbod en

schuwt daarbij niet de confrontatie met andere media in haar berichtgeving.

Op de vierde plaats wordt de inhoud van het professionele programma ook bepaald door wat

er verder op de lokale/regionale radio en televisie wordt uitgezonden. Dit aanbod is verschillend voor

radio en televisie. Uit het jaarverslag 1998 blijkt dat de lokale radio veel aandacht geeft aan lokaal

nieuws en actualiteiten en dit vooralsnog onderbelicht blijft bij de lokale televisie.

Uit de bovenstaande randvoorwaarden formuleert SALTO haar identiteit in een aantal thema’s.

Belangrijk voor SALTO is dat zij zich zo onbevangen mogelijk opstelt tegenover alles wat er gebeurd,

ook wanneer dit leidt tot een aantasting van de gevestigde belangen en van heersende ideologieën.

Het klimaat van SALTO wordt beheersd door een centrale interesse voor wat zich afspeelt in

Amsterdam. SALTO wil de mondigheid, en de ziens- en levenswijzen van de Amsterdammer

representeren.58

58 SALTO jaarverslag 1998: 17

37

Programmatische identiteit

De programmatische identiteit van SALTO, ofwel de programmering, heeft SALTO gevat in een aantal

thema’s. Het eerste thema moet gezocht worden bij de eigen verantwoordelijkheid van de aanbieders

en de mogelijkheid van mensen. Hiermee doelt SALTO op de verdraagzaamheid jegens mensen die

anders denken of anders doen dan de heersende stijl of trend, onder meer als gevolg van een

ongelijke verdeling van kennis en macht. SALTO wil in haar programma’s verschijnselen van

discriminatie en machtsmisbruik aan de orde stellen. Iedereen krijgt hierbij een gelijkwaardige kans

om de gang van zaken in Amsterdam te beïnvloeden. Hiermee drukt SALTO haar ‘public making

abilty’ uit, het proces van het omzetten van privé-kennis in publieke kennis en het creëren van cohesie

of samenhang binnen de lokale gemeenschap.

Daarnaast wil SALTO een verkennende op de toekomst gerichte programmering verzorgen

met veel aandacht voor vernieuwing. Er wordt aandacht gegeven aan creatieve mensen, door opzoek

te gaan naar nieuwe vormen van doen en denken en het doorbreken van taboes. Dit wil SALTO

bereiken door middel van nauw contact met de Amsterdamse voorhoedes.

Binnen het vaststellen van de randvoorwaarden en de identiteit van de programmering van

SALTO in 1992, vond SALTO dat zij ook gehoor moest gaan geven aan het representeren van het

groeiende multi-culturele karakter van Amsterdam. Dit betekent dat zij aandacht en ruimte wil creëren

voor de ontwikkelingen in de diverse allochtone cultuurgemeenschappen in Amsterdam.

Ook wil SALTO geen beschouwend programmapakket leveren, maar streeft zij eerder naar

een directe benadering van hetgeen zich in Amsterdam voordoet. SALTO streeft ernaar dat haar

programma’s moeten bijdragen tot het informeren van de Amsterdammer met informatie over wat er in

de stad gebeurd, dat men de weg weet te vinden in Amsterdam, variërend van informatie over de

politiek tot uitgaansinformatie. Daarnaast vind SALTO het belangrijk aandacht te geven aan mensen

en opvattingen die in het Nederlandse mediabestel weinig aan bod komen, door aandacht te besteden

aan ‘nieuwe’ onderwerpen.

Tenslotte legt SALTO zichzelf op open, begrijpelijk en toegankelijk te zijn. SALTO wil vormen

van professionele en niet-professionele benaderingen van lokale omroep bij elkaar brengen. Hierbij

zijn de open kanaal-programmering en de professionele programmering voor SALTO samenhangende

en gelijkwaardige onderdelen van de totale SALTO programmering.59

SALTO realiseert zich met het vaststellen van het bovenstaande kader hoge ambities te hebben, die

gerealiseerd moeten worden met beperkte middelen. Maar waar het voor SALTO om gaat, is een

programma aanbod te realiseren wat een toegevoegde waarde geeft op het bestaande media aanbod.

Het programma aanbod zal dan ook afwijken qua vorm en inhoud van wat op landelijk niveau

gebruikelijk is. Dit heeft naar mijn idee te maken met het feit dat SALTO hiervoor gewoonweg niet de

middelen voor heeft, maar opvallend is dat zij wel aangeeft bewust af te willen wijken van Hilversum,

omdat zij niet op zoek is naar concurrentie en niet hetzelfde willen aanbieden als Hilversum. De lokale

59 SALTO Jaarverslag 1998: 17-18

38

omroep in Amsterdam heeft een specifieke functie, die onder meer herkenbaar is onder meer door de

herkenbaarheid, directheid en actualiteit voor Amsterdammers, aldus de stichtingsraad anno 1992.60

Omslag in denken

In het jaarverslag van 2000 wordt aangegeven dat SALTO in de komende paar jaar grote

veranderingen zal gaan doormaken. Hierbij blijft de basisfunctie van het toegangsmedium min of meer

hetzelfde, maar zal deze worden aangevuld met een aantal nieuwe activiteiten. Ook wil men de

manier van werken gaan verbeteren. SALTO bevat haar omslag in denken opnieuw in een aantal

thema’s: professionalisering, programmering, nieuwe media en gemeenschapsdiensten. Opvalt is dat

SALTO steeds meer de nadruk legt op de commerciële mogelijkheden van het aanbod. De meest

duidelijke verandering qua beleid vanaf 2000 is dat SALTO op meerdere gebieden sterk wil

professionaliseren.

Professionalisering & Programmering.

Inde eerste plaats ziet SALTO een groot belang in het professionaliseren van programma’s. SALTO

wil met name de technische en inhoudelijke kwaliteit van haar programma’s wil verbeteren. Dit zou

moeten worden bewerkstelligd door middel van een strengere handhaving van een aantal regels die in

het slop waren geraakt wat betreft betalingen, aanleveren van banden, gebruik van studio’s en

technische minimumeisen. Daarnaast wil SALTO een opleidingsprogramma opzetten en goedkope

cursussen aanbieden. Ook moet verdere begeleiding verbeteren, waarbij SALTO doelt op het

beschikbaar maken van expertise, zowel op technische gebied als op zakelijk gebied. Dit wil SALTO

mede bereiken door een groep van media-experts samen te stellen, bestaande uit mensen die hun

sporen hebben verdient in Hilversum. Deze groep zorgt voor coaching en het geven van

masterclasses aan de meest getalenteerde en enthousiaste aanbieders. Behalve kennisoverdracht is

ook de doorstroming naar Hilversum onderdeel van de agenda. Ten slotte wil SALTO een verandering

gaan doorvoeren in de bureaucratie en communicatie vanuit het bureau naar de aanbieders, oftewel

een verbetering van alle vormen van communicatie met de buitenwereld.

Door middel van deze professionaliseringstendens omtrent het programma aanbod hoopt SALTO een

betere zenderidentiteit te creëren, die zich in de toekomst duidelijk moet gaan kenmerken in de

ontwikkeling van een merkbeleid.

Behalve de professionalisering van programma’s zou een nieuw programmeringbeleid ook moeten

gaan bijdragen aan de verbetering van de zenderidentiteit. SALTO wil allereerst een kanaalprofilering

ontwikkelen waarin zij gaat uitzenden in horizontale en verticale blokken. Het gaat om het ontwikkelen

van clusters, die de kijker ten goede zal komen. Daarnaast heeft SALTO in de afgelopen jaren

waargenomen dat aanbieders te veel aandacht hebben voor nieuws en actualiteiten programma’s.

SALTO wil de concentratie verleggen naar het ontwikkelen van programma’s die meer aandacht

60 SALTO Jaarverslag 1998: 18

39

hebben voor sport en lifestyle, drama series en kinderprogramma’s.

Ook geeft SALTO aan dat zij een actievere houding ten opzichte van nieuwe aanbieders wil

opstellen, vooral in het werven van nieuwe aanbieders die ondervertegenwoordigd worden op het

open kanaal. Ten slotte wil SALTO meer uiting geven aan de twee pijlers van het Nederlandse

multiculturele beleid, intergratie en respect voor diversiteit.61

Nieuwe media & Gemeenschap diensten.

SALTO stelde zich in 2000 ten doel om naast de bovenstaande ontwikkelingen, zich ook meer bezig

te gaan houden met nieuwe media. Dit zou onder andere tot uiting moeten komen in de ontwikkeling

van een nieuw systeem om programma’s te kunnen uitzenden via het internet. Naast het aanbieden

van een nieuw systeem wil SALTO interactieve formats creëren. Anno 2004 bestaat er inderdaad een

extranet voor de open kanaalaanbieders. Het extranet is een afgesloten stuk op de internetsite van

SALTO, waar gemeenschappelijke diensten worden vrijgemaakt die toepasbaar zijn voor de

aanbieders.62 Ook bestaat er inmiddels een interactief programma op A1, Outload- the crossmedia

jukebox for Salto Television. Dit experimentele media project biedt mediamakers, een online platform

om hun zelfgemaakte filmpjes op A1 te vertonen. Via het net kunnen de filmpjes geplaatst worden

maar ook beoordeeld worden door de kijker.63 Meer informatie over Outload is te vinden op

www.outload.salto.nl.

Met gemeenschappelijke diensten bedoelt SALTO dat zij zich in de komende jaren zou willen gaan

concentreren op het vrijmaken van informatie over vijf beleidsterreinen: opvoeding, onderwijs,

gezondheid, werkgelegenheid en democratie. Het uitgangspunt is dat een professioneel product wordt

aangeboden waarbij de aanbieders een belangrijke rol zullen spelen als uitvoerders onder

professionele begeleiding. SALTO wil hiermee producent worden van nieuwe programma’s, met

instandhouding van de traditionele aanbiedercultuur.64

3.6 Identiteit SALTO vanaf 2001

Waar het jaarverslag uit 2000 al aanstalten gaf tot een omslag in denken dat moest gaan leiden tot

een meer professioneel karakter van SALTO, is 2001 een jaar voor SALTO geweest waar zowel de

identiteit als verschillende uitgangspunten onder de loep zijn genomen. Dit resulteerde in een nieuw

beleid, gewijzigde uitgangspunten en nieuwe aandachtspunten. De meest opvallende veranderingen

vanaf 2001 zijn dat SALTO zelf is gaan produceren en veranderd is van aanbodgericht naar publiek

gericht. Duidelijk moet zijn dat SALTO hiervoor enkel functioneerde als programmering- en faciliteer

bedrijf voor het externe aangeboden televisie en radio materiaal.

De SALTO-producties zijn gericht op belangrijke maatschappelijke onderwerpen en bedoeld als

aanvulling op het externe aanbod. In afwachting van extra geld van de Gemeente Amsterdam is vanaf 61 SALTO Jaarverslag 2000: 15-1662 www.salto.nl 63 www.outload.salto.nl 64 SALTO jaarverslag 2000: 16-17

40

najaar 2002 voorzichtig gestart met het opzetten van een eigen productieteam en met de aanschaf

van de daarvoor benodigde apparatuur. Daarnaast is het professionaliseringsproces op verschillende

gebieden nauw voorgezet.65

De vier speerpunten waaraan het nieuwe beleid herkenbaar is:

- Een geoptimaliseerde programmering, waarin alle Amsterdammers op duidelijk geprofileerde

zenders veel van hun gading kunnen vinden. Als ondersteuning bij de ontwikkeling van een

kanaalidentiteit of een merk.

- Aantrekkelijke en relevante programma’s die inhoudelijk, technisch en qua vormgeving aan

sluiten bij de behoeften van de Amsterdamse kijker en luisteraar.

- Professionalisering van de (externe) programmamakers, ten behoeve van betere

programma’s bij SALTO, maar ook voor een eventuele doorstroom naar andere media.

- Professionalisering van de SALTO organisatie.66

Kanaal profilering

Eerder in dit hoofdstuk is al aangegeven dat SALTO wilde professionaliseren onder andere door het

toepassen van een duidelijk programmeringbeleid. De SALTO-programmering zou zich duidelijk

herkenbaar moeten maken door kanaal profileringen. Het SALTO jaarverslag van 2003 laat zien dat

SALTO hiermee is begonnen en haar televisie kanalen als volgt profileert:

AT5 moet zich laten herkennen als een professioneel kanaal met dagelijks twee á drie nieuwe

televisie programma’s die ingaan op nieuws, actualiteiten en stadsvaria. A1 richt zich op grote

doelgroepen waar de programma’s in het Nederlands zijn of moeten worden ondertiteld. De

programma’s worden gemaakt door aanbieders die gezichtsbepalend zijn voor A1; MTNL,

Kunstkanaal, Bellissima, Mokum TV, Amsterdam TV, De Raad Vandaag. De programma’s op A1 zijn

veelal stadsmagazines, politiek gerichte programma’s, actualiteiten uit diverse groepen en

programma’s die te maken hebben met kunst en cultuur. A2 biedt een gevarieerd programma aan

voor specifieke doelgroepen waarvan 30 % niet Nederlandstalig is. De programma’s zijn veelal

stadsmagazines op etnische basis, aangeboden door een grote variëteit van meestal kleine

programmamakers. Door uit te zenden in bepaalde blokken probeert A2 een herkenbaar programma

aan te bieden. De grootste blokken zijn Surinaams, Turks, Marokkaans en jongeren.67

Er zijn nog zeven Amsterdamse radio stations die zich inmiddels ook laten herkennen door een

bepaalde kanaal profilering. Aangezien ik mij in deze studie meer concentreer op het open televisie

kanaal van SALTO laat ik deze zeven radio stations voor wat ze zijn.

3.7 Bereik

65 SALTO Jaarverslag 200266 Ibidem 67 SALTO Jaarverslag 2003

41

Uit het SALTO jaarverslag 2003 blijkt dat AT5 het best bekeken wordt. A2 komt op de tweede plaats,

waar 28% van de Amsterdammers naar kijkt. Onder de etnische groepen is dit aandeel

60% - met name onder Turkse en Marokkaanse gemeenschappen is het kijkers aandeel groot. A1

wordt het slechts bekeken met 20%. Dit is volgens SALTO vreemd omdat het hier gaat om semi-

professionele aanbieders en professionele aanbieders die zich richten op het groot Amsterdams

publiek. SALTO hierover in haar jaarverslag 2003 : ”Maar blijkbaar wordt het Groot Amsterdams

publiek nog niet echt geprikkeld door de programmering, onderwerpen / programma’s op kanaal 1.”

Ik vind het niet zo raar en ik wil dit illustreren aan de hand van een onderzoek van P. de Goede en E.

Hollander en een aantal uitspraken van mijn informanten. De Goede en Hollander doen al jaren lang

onderzoek naar verschillende ontwikkelingen omtrent lokale media in Nederland. In hun boek Lokale

media en lokaal bestuur 68stellen De Goede en Hollander in hoeverre het individu gebruik maakt van

de lokale media veelal afhangt van of zij zich verbonden voelt met zijn of haar woonplaats. Die

bindingen betreffen zowel de plaats, de lokale structuur als de processen die zich binnen de lokale

gemeenschap afspelen. Uit onderzoek bleek dat er een positieve samenhang bestaat tussen het

gebruik van lokale media en bindingen aan een plaats, de structuur en de processen in de

woonplaats.69 Het gebruik van lokale media hangt volgens De Goede en Hollander af van de levens-

en vestigingsfase waarin mensen verkeren, waarbij de noodzaak tot integratie, identificatie en

oriëntatie in de lokale gemeenschap variëren. Dit houdt in dat er niet een constante, vaste groep van

gebruikers van lokale media is, maar er wisselende groepen op wisselende momenten in meer of

mindere mate gebruik maken van lokale media. Hieruit concluderen zij dat het best aan deze

bewegelijkheid tegemoet kan komen door middel van een zo groot mogelijke verscheidenheid in

aanbod en aanbieders van lokale en regionale aanbieders.70

Nu ben ik van mening dat SALTO wel degelijk voldoet in het aanbieden van een grote

verscheidenheid in aanbod, maar het probleem ligt bij de aanbieders, die uitzenden via het open

kanaal niet veranderen. Martine Huizenga, die al jaren bekend is met SALTO, bekende dat het open

kanaal er voor een buitenstaander heel levendig uit ziet, maar als je iets meer bekend bent met het

medium het duidelijk wordt dat er al jarenlang dezelfde clubjes uitzenden. Brigitte Belanger bevestigde

mijn gedachte toen zij zei dat het model van SALTO wel potentiële mogelijkheden heeft maar het

model op dit moment vast zit:

‘[…] Ik zie de laatste paar jaar helemaal geen vernieuwing, er gebeurd niets en je hoor niets, en je ziet naar mijn idee altijd dezelfde dingen en je hoort dezelfde dingen. Hierdoor kijk ik zelf ook steeds minder. Eigenlijk kom je helemaal niet van je plek af. Ik kan me ook wel voorstellen dat het moeilijk is om aan ieders wensen te voldoen maar ik krijg wel het idee dat iedereen zoiets heeft van; ik doe mijn dingetje en mijn eigen clubje weet wanneer het is en die kijken dan wel maar, dat is wel zonde. Ik hoop dat de nieuwe directeur dit kan veranderen, die toch een beetje doodgebloed zootje is terecht is gekomen […].’71

Hiermee probeer ik duidelijk te maken dat een van de redenen waarom het open kanaal niet het

bereik heeft wat zij zouden willen hebben, te maken heeft met het feit dat er nauwelijks een

68 De Goede en Hollander 199669 De Goede en Hollander 1996: 1370 De Goede en Hollander 1996: 1471 Citaat van Brigitte Belanger, naar Brigritte Belanger

42

doorstroming plaatsvindt van aanbieders en er ook nauwelijks nieuwe aanbieders bijkomen. Hierdoor

sluit het aanbod niet altijd meer aan op het publiek. Het open kanaal is eigenlijk niet zo open als het

lijkt. Daarnaast is het volgens Martine Huizenga ook ontzettend moeilijk om hierin een verandering in

aan te brengen. Dit heeft volgens haar te maken met het feit dat het voordeel van het open kanaal is

dat iedereen een plek kan krijgen, maar het nadeel is dat mensen toch verworven rechten krijgen

naarmate zij langer uitzenden en het hierdoor moeilijk wordt dingen te veranderen en verschuiven

zonder toestanden:

‘[…]Op het moment dat je hier iets aan wilt veranderen, komt iedereen in het geweer, iedereen benadert zijn of haar raadslid blabla, inclusief mevrouw Belliot en er veranderd vervolgens niets. Dus ik vind het met de mond mooi beleden, maar als je echt iets wilt veranderen, dan zou je dit heel radicaal moeten doen en daar is eigenlijk toch helemaal geen draagvlak voor..een beetje onzin allemaal.. omdat je op dat moment weer een tegengestelde beweging vanuit de politiek krijgt die wil dat die clubjes toch weer hun organisatie behouden, kijk dat zag ik al toen we de uitzendtijden wilden veranderen […]’72

Er zijn wel nieuwe aanbieders bijgekomen maar deze blijven zich vervolgens richten op dezelfde

doelgroep. Als concreet voorbeeld noemde Martine Huizenga de Surinaamse radio, die in de loop der

jaren wel degelijk is gegroeid. Maar het zijn allemaal afsplitsingen van afsplitsingen met ieder zijn

eigen achterban en in zijn algemeenheid gaat het om de Surinaamse gemeenschap.

3.8 Stand van Zaken anno 2004.

Wanneer ik het jaarverslag van 2001 naast die van 2003 leg valt het op dat SALTO zich voornamelijk

is gaan richten op de kwaliteitsverbetering van de programmering en programma’s. In 2001 werd tot

dit proces aanzet gegeven (zie de verschillende punten op de vorige blz.) Inmiddels is SALTO in 2003

begonnen met de laatste fase wat betreft een optimalisering van programmering. Dit op basis van de

publieksvraag in plaats van op basis van het bestaande aanbod. De behoeften van kijkers en

luisteraars komen hierdoor centraal te staan. Waar SALTO meer wil gaan inspelen op behoeften,

actualiteit of latent en een evenwicht zoekt tussen informatie, educatie, opinie en verstrooiing.73

Daarnaast lijkt het mij dat SALTO zichzelf als organisatie goed onder de loep is gaan leggen,

wat heeft geleid tot een sterke drang naar professionalisering van de SALTO-organisatie zelf. Dit uit

zich voornamelijk in een nieuw beleid, dat zich concentreert op SALTO als ‘merk’. Het produceren van

eigen programma’s als aanvulling op het bestaande aanbod lijkt wat op de achtergrond te zijn geraakt

en wordt niet meer als absoluut speerpunt gezien in het jaarverslag van 2003.

Om maar even heel on-academisch te spreken: Ik vind SALTO anno 2004 een zooitje! Hierin

zal ik niet de enige zijn. 2003 is dan ook een roerig jaar voor SALTO geweest. Op 13 november 2003

heeft voormalig directeur Erik van der Schaft zijn functie volledig neergelegd. Het is Erik van der

Schaft die begin 2001 is aangesteld bij SALTO74 en is begonnen met de herstructurering van SALTO.

Hij heeft zijn eigen visie op SALTO losgelaten en is middenin dit proces weggegaan. Hij had hier in

72 Citaat van Martine Huizenga, naar Martine Huizenga73 SALTO Jaarverslag 200374 www.basketball.nl/bondsbureau/

43

principe een goede aanleiding tot aangezien hij bedreigd werd door een groepje jongeren die het niet

eens waren met een uitzending van SALTO, dat geproduceerd was door van der Schaft. 75 Eigenlijk

was er al vanaf juni 2003 gedonder met van der Schaft toen hij gedetacheerd werd als intern-directeur

bij AT5 en hiermee de directeursfunctie bij SALTO teruggebracht werd tot 40%.

In 2003 heeft SALTO ook veel nadeel gehad bij de onaangekondigde frequentiewijziging van UPC.

Ten eerste had dit gevolg op de beeldkwaliteit van A2. Ten tweede heeft dit ook grote gevolgen gehad

voor het bereik.76 Door de frequentiewijziging viel sowieso A1 van mijn televisie weg en A2 kwam op

een ander kanaal. Nu ben ik van mening dat niet veel mensen hun televisie opnieuw zullen

programmeren om het open kanaal weer te kunnen ontvangen, aangezien A1 en A2 voor veel

mensen niet direct gemist wordt. Een gevolg hiervan is dat een nieuw potentieel publiek wordt

uitgesloten.

Na een roerig 2003 is het jaar 2004 ook niet goed begonnen. Op 19 februari 2004 heeft het

commersariaat voor de Media SALTO een boete van 17.800 euro opgelegd omdat een aantal

aanbieders die uitzenden via SALTO bepaalde reclamevoorschriften en regels omtrent sponsering

hebben overtreden. De programma’s van deze aanbieders vallen wettelijk onder de

verantwoordelijkheid van SALTO. Deze overtredingen hebben kunnen plaatsvinden omdat SALTO

blijkbaar geen toezicht hield op de programmaonderdelen die onder haar verantwoordelijkheid zijn

uitgezonden.77 Naast deze gebeurtenissen is het naar mijn mening SALTO zelf en voornamelijk van

der Schaft, die er qua beleid een zooitje van heeft gemaakt. Ook een rol speelt het wisselende beleid

van de gemeente omtrent lokale media en de veranderingen binnen inkomsten, die het moeilijk maken

een duidelijk beeld te schetsen van de positie van SALTO anno 2004.

De achterliggende gedachten waaruit het open kanaal en de lokale omroep is ontstaan, zijn ver te

zoeken. Noodgedwongen is ook SALTO in de loop der jaren haar bestaansrecht gaan halen uit

kijkcijfers. Professionalisering en commercialisering volgden hieruit. In de afgelopen jaren heeft

SALTO heel veel geld en energie in faciliteitmogelijkheden gestopt. Drie jaar geleden is SALTO zelf

programma’s gaan produceren. Door deze ontwikkelingen is de kloof tussen de organisatie en zijn

aanbieders vergroot. Inmiddels produceert SALTO minder, maar de schade is groot. Daarnaast klagen

veel aanbieders over het verzakelingsbeleid van SALTO. De meest opvallende verandering is terug te

vinden in het jaarverslag van 2003 die begint met de titel: ‘Van aanbodsgericht naar publieksgericht’.

Hiermee maakt de traditionele aanbodgerichtheid plaats voor een focus op de vraag vanuit de

Amsterdamse samenleving.

3.9 Discussie

Waar het naar mijn idee op lijkt is dat SALTO vanaf begin jaren negentig bezig is met het ontwikkelen

van een herkenbaar profiel/ programma aanbod door middel van het professionaliseren op

75 www.parool.nl/artikelen/NIE/1068618349188.html76 SALTO Jaarverslag 200377 www.cvdm.nl/pages/archief.asp?a=2&o=pa&flash=5

44

verschillende gebieden. Hierbij zijn professionalisering van de organisatie SALTO en

kwaliteitsverbetering van de programmering en programma’s terugkerende thema’s. In eerste instantie

heeft SALTO dit gedaan om in 1992 een duidelijke identiteit en randvoorwaarden te schetsen van

waar SALTO voor staat, en om het vele aanbod van verschillende programma’s binnen een geheel te

kunnen plaatsen. Hiermee kreeg de organisatie SALTO een professioneler karakter, waar vooralsnog

niets mis mee is, omdat het aanbod en de basis principes omtrent het open kanaal in hun waarde

worden gelaten. Midden jaren negentig is hier verandering in gekomen met de ontwikkeling van het

drieluik-format; AT5 als professionele nieuws en informatiezender, A1 semi-professioneel voor de

betere programmamakers van het open kanaal en A2 als open kanaal jungle voor nieuwkomers,

religieuzen en anarchisten. Het is interessant om naar het ontstaan van A1 te kijken omdat SALTO

hiermee de eerste stap heeft gezet om het aanbod te professionaliseren door middel van het

aanbieden van een verticale programmering. Duidelijk werd dat deze verticale programmering moest

ontstaan door middel van samenwerking tussen de verschillende aanbieders, die samen programma’s

zouden produceren. Dit is echter niet ontstaan en uiteindelijk heeft SALTO het idee van verticale

programmering weer teruggedraaid naar horizontale programmering.

Aan verschillende geïnterviewden vroeg ik waarom er geen samenwerking op gang kwam. Opvallend

was dat iedereen in eerste instantie hetzelfde antwoord gaf: de mensen, ofwel de organisaties die via

het open kanaal uitzenden zijn eigenwijze programmamakers. Het kenmerk van het open kanaal is dat

veel organisaties vrijwillig of voor weinig geld keihard aan een programma werken en het dan toevallig

goed moet klikken tussen de verschillende aanbieders waarvan SALTO wilde dat deze naar elkaar toe

bewogen.

Brigitte Bellanger:

‘[…] Bellissima kwam niet verder met een enkele keer samenwerking met Staats TV. Migranten TV en Kunstkanaal zaten echt altijd op hun eigen eiland. We vergaderden dus wel samen, omdat we een publiciteitsbudget hadden maar samenwerken […].’

Rob Zwetsloot:

‘[…] Er is helemaal niet samengewerkt op A1, we hebben samen een eigen logo gemaakt. Ik bedoel, wij kregen bakken met subsidie bij Staats TV door mee te werken. Het was gewoon eigenbelang; wij zijn beter dan de rest, wij krijgen subsidie en de rest niet […].’

Tanja Jadnanansing:

‘Verandering roept altijd weerstand op. Niemand wil met elkaar samenwerken. Als MOSA zou moeten samenwerken met de andere jongere radiostations, vind ik dat ook niet leuk, je hebt je eigen werkwijze ontwikkeld, je eigen stijl. Ik ben zo verwaand dat onze werkwijze de beste is en zit dus niet wachten op iemand die hetzelfde denkt. Dit is een eerlijk antwoord. Politiek correct, zouden we allemaal samen moeten werken. Dit zou wel kunnen op het moment dat het publiek gaat aangeven dat ze dit zou willen.’

Gerard Reteig voegt hieraan toe dat het samenwerkingsverband mede is mislukt vanwege

onevenwichtigheid in professionaliteit en de verschillende manieren van programma’s maken. Nu had

Tanja Jadnanansing niets te maken met het samenwerkingsverband op A1 toendertijd, maar haar

reactie over waarom de samenwerking is mislukt vind ik wel typerend. De reden dat de verschillende

45

organisaties zijn gaan samenwerken heeft naar mijn idee te maken met het feit dat de desbetreffende

organisaties hiervoor subsidie kregen en dit gebruikten om hun eigen programma naar een beter

niveau te brengen, en niet zozeer voor de ontwikkeling van een nieuw programma. Er was weinig

wilskracht en ik kreeg de indruk dat de organisaties weinig inhoudelijk verband hadden. De

overeenkomst tussen de verschillende organisaties was dat zij ieder een professionaliteit bezitten en

SALTO op grond hiervan zijn keuze voor deze organisaties heeft gebaseerd. Deze professionaliteit

botste, omdat ieder alleen in zijn eigen werkwijze geloofde en de samenwerking dus niet verder kwam

dan een logo. SALTO moet zich toen ook hebben gerealiseerd dat ze iets fouts deden.

Rob Zwetsloot:

‘[…] het waren de elitaire organisaties die SALTO subsidieerden, die hun eigen parochie wilden bereiken. Er ontstond een soort scheefgroei, een paar clubs die al het geld opmaakten, terwijl honderden mensen die ook op TV wilden zaten te wachten. Erik van der Schaft heeft terecht dingen teruggedraaid. Het open kanaal is televisie waar iedere Amsterdammer recht heeft om TV te maken en dan moet je geen mensen gaan voortrekken […]’

Uit het voorgaande mag blijken dat het erg lastig is om tot een samenhangend programma-aanbod te

komen vanuit een samenwerking tussen verschillende aanbieders. Eén van de redenen hiervoor is dat

televisie op het open kanaal voor een groot deel wordt gemaakt door vrijwilligers, van wie niet

gevraagd kan worden dat zij precies aanleveren wat door SALTO verwacht wordt. Een andere reden

waardoor samenwerking tussen verschillende organisaties toch erg moeilijk blijkt te zijn, moet worden

gezocht in het feit dat er met het ontstaan van de driedeling tussen A1, A2 en AT5 naar mijn idee

fouten zijn gemaakt. Hierdoor is er een onduidelijk beeld ontstaan over hoe verschillende organisaties

worden gefinancierd en is het onduidelijk wie, wat, waar zou moeten uitzenden. Je kan je daarnaast

afvragen waarom de verschillende aanbieders zouden gaan samenwerken als dat betekend dat ze

iets van hun programma moeten inleveren.

SALTO is zich vervolgens meer gaan concentreren op de verbetering van de kwaliteit van

programma’s door middel van verschillende manieren die ik hierboven heb beschreven. De

belangrijkste reden dat SALTO is gaan professionaliseren, is naar mijn idee met dat SALTO een

manier zoekt om zich staande te houden binnen het Nederlandse media geweld. Niet vergeten mag

worden dat sinds het open kanaal bestaat het medialandschap in Nederland drastisch is veranderd en

hiermee het aanbod op de Nederlandse televisie ontzettend is gegroeid. Dit neemt niet weg dat

SALTO zich naar mijn mening op sommige gebieden op een verkeerde manier is gaan

professionaliseren. Ook denk ik dat bij zowel SALTO als bij verschillende aanbieders de ambitie af en

toe groter is dan de mogelijkheden. Hieruit is een tendens ontstaan om televisie te maken die zoveel

mogelijk lijkt op het reguliere aanbod, maar mislukt vanwege gebrek aan middelen en/of kennis.

Aangekomen bij dit punt is het duidelijk dat het open kanaal vrij vast geroest zit in zijn model. Wel zijn

mijn informanten allen van menig dat het open kanaal iets bijzonders is wat niet zomaar mag

verdwijnen. Een flinke sanering zou niet slecht zijn, maar heeft volgens mijn informanten weinig zin.

Daarnaast vinden zij dat niet alleen SALTO schuldig is aan het onoverzichtelijke karakter van SALTO,

ook de gemeente Amsterdam en haar gebrekkig beleid omtrent lokale media is hieraan medeplichtig.

Inmiddels is er een nieuwe structuur ontwikkeld die uitkomst zou moeten bieden voor het

46

vastgelopen model van SALTO: het lokaal-boven-lokale model ook wel ‘syndicated media’ genoemd

waar ik in de volgende hoofdstukken dieper op in zal gaan.

3.10 Analyse.

Deze paragraaf is bedoeld om een beter inzicht te krijgen in de programmering van A1 en A2. Qua

profiel verschillen A1 en A2 van elkaar in die zin, dat A1 zich meer richt op een algemeen publiek en

de programma’s over het algemeen beter van kwaliteit zijn dan de programma’s op A2. A2 richt zich

meer op de verschillende doelgroepen in Amsterdam waar veel religieuze organisaties een plekje

hebben en allochtone omroepen in eigen taal kunnen uitzenden. De kwaliteit van programma’s op A2

is zeer uiteenlopend. Concreet gezien ziet de programmering op A1 er als volgt uit:

Maandag 27 september 2004

9-10 uur SALTO Tekst Tv (kabelkrant)

10- 11 uur ETV (educatie tv)

11-16 uur SALTO Tekst TV

16-17 uur ETV

17-19 uur MTNL

19-20 uur ETV

20-21 uur MVS TV

21-23 uur MTNL

23-24 uur Almanac TV (kunstprogramma)

24-1 uur SALTO Tekst TV

1-2 uur Park 4DTV

De programmering voor Tekst TV, ETV en MTNL is voor de rest van de week vrijwel hetzelfde. Deze

zenden zeven dagen per week uit op min of meer hetzelfde tijdstip. Overdag tijdens SALTO Tekst TV

wordt de kabelkrant ieder halfuur onderbroken door het programma Outload, dat eerder werd

aangehaald in dit hoofdstuk. De blokken 20-21 uur, 23-24 uur en 1-2 uur worden vervangen door

andere aanbieders met een professioneel karakter, denkend aan Nieuw Indisch TV, Plein TV,

Bellissima, Studenten TV etc. A1 is ook het kanaal waar de lokaal-boven-lokale programma’s worden

uitgezonden waar naast MTNL en ETV ook Kunstkanaal en Lokaal Mondiaal via A1 hun programma’s

aanbieden. Meestal staat het blokje 21-23 uur in het teken van een kunst programma. Park 4DTV

zendt een aantal keer per week alleen uit tussen 1 en twee uur ’s nachts uit.78

A2 ziet er qua aanbieders elke dag anders uit. ’s Ochtends zenden vooral religieuze groeperingen uit.

Op A2 zenden bijvoorbeeld op maandag alle Turkse aanbieders uit en zondag staat in het teken van

jongeren. Concreet ziet de programmering van A2 er als volgt uit:

78 www.salto.nl

47

Dinsdag 28 September 2004

9-12 uur Salto tekst TV

12-13 uur Gemeente van Christenen ( evangelisatie dienst)

13-14 uur Word Mir. Church Int. (evangelisatie programma)

14-14.30 uur Salto tekst TV

14.30-16 uur Merab TV (pakistaans- christelijk programma)

16-19 uur Salto Tekst TV

19-20 uur Razo TV (gevarieerd programma uit Zuid-Oost)

20-21 uur Feza TV(Turkse aanbieder)

21-22 uur T.T.A (Turkse aanbieder)

22-23 uur Atlas Media ( jongeren programma, vanuit Marokkaans perspectief)

Achterin deze scriptie kan een bijlage gevonden worden met een uitgebreide beschrijving van een

aantal programma’s die uitgezonden worden via A1 en A2. De keuze is gebaseerd op toeval. Daarom

zullen ook niet alle verschillende aanbieders behandeld worden. De onderstaande analyse maar met

name de bijlage is bedoeld voor wanneer SALTO er over tien jaar heel anders uitziet, men een inzicht

kan krijgen in het soort programma’s die er anno 2004 werden uitgezonden.

Analyse

Ik moet toegeven dat toen ik begon met het schrijven van deze scriptie eigenlijk nooit serieus naar het

open kanaal te hebben gekeken mede omdat mijn houding tegenover de programma’s van A1 en A2

vrij negatief was. Ook wanneer ik sprak met mensen in mijn omgeving gaven zij toe eigenlijk nooit

naar A1 en A2 te kijken. Diegenen die direct iets met SALTO te maken hebben, zoals een vriend van

mij die bij Studenten-TV zit, of de mensen die ik interviewde voor deze scriptie zijn een stuk beter

bekend met de programma’s van A1 en A2. Inmiddels kijk ik wel regelmatig naar A1 en A2 en wordt

het steeds moeilijker om over de programma’s een oordeel te vormen. Ik vind ook eigelijk dat er niet

een juist oordeel over A1 en A2 te maken is. Deze analyse moet dan ook beschouwd worden als een

uiting van mijn eigen idee en het gevoel wat ik krijg bij het kijken naar A1 en A2

Hetgeen mij direct opvalt is de slechte kwaliteit van de meeste programma’s. Een groot deel van de

programma’s ziet eruit alsof ze onprofessioneel in elkaar worden gezet. Uitzondering zijn de lokaal-

boven-lokale uitzendingen. Ik merkte ook dat wanneer een programma beter van beeld kwaliteit is ik

langer naar een programma blijf kijken. Dit is jammer, want dit betekent niet dat de inhoud mij direct

aanspreekt. Het programma van Calypso TV over de suikerfabrieken bijvoorbeeld, is redactioneel

gezien best goed en interessant, maar ik het storend vind om hiernaar te kijken, omdat het beeld van

slechte kwaliteit is en ik hierdoor afhaak. De programma’s op A2 missen bovendien vaak een

structuur. Daarnaast worden de programma’s niet aangekondigd en hebben ze veelal een onduidelijke

intro, waardoor ik geen idee heb waar nou precies naar zit te kijken. Ik heb mij bijvoorbeeld vrij lang

druk gemaakt om de registratie van de Surinaamse Braderie. Het is mij compleet onduidelijk waarom

48

ik tien min lang naar een registratie van een braderie heb zitten kijken. Dit programma lijkt mij alleen

toegankelijk voor diegenen die bekend zijn met het fenomeen mini-braderies in Suriname, zich

hiermee verbonden voelen en zich hierin herkennen. Diegenen die zich hierin niet herkennen zullen

naar mijn idee snel afhaken, doordat er geen boodschap wordt uitgedragen en er geen enkele

structuur in het programma zit.

Wat doet het wel? Ten eerste zou het een verlangen naar het land van herkomst kunnen

creëren. Ten tweede kan het een gesprek opleveren binnen de gemeenschap zelf. Het zou mooi zijn

als meer mensen buiten de Surinaamse gemeenschap naar het programma zouden kijken, zodat er

een discussie op gang kan komen tussen verschillende gemeenschappen. Buitenstaanders zullen

naar mijn idee niet kijken omdat er geen achtergrondinformatie wordt gegeven. De braderie wordt

nergens mee in verband gebracht, waardoor de betekenis hiervan totaal onduidelijk blijft. Daardoor is

het ook veel makkelijker een negatief oordeel over het programma te geven, omdat niet veel mensen

zich in het onderwerp herkennen en het programma zullen beoordelen op de beeld- en

geluidskwaliteit.

Het gevoel van, dat ik de programma’s op het open kanaal eerder negatief dan positief beoordeel,

kreeg ik ook toen ik naar een Turkse avond op A2 zat te kijken. Romantische shots van het mooie

landschap van Turkije met een rustig Turks nummer op de achtergrond. Een soort TMF maar dan voor

oudere Turken. De Turkse talkshow die daarna kwam zag er interessant uit, jammer dat er geen

ondertiteling was. Nu kan dit op twee dingen duiden: 1. er is geen geld voor ondertiteling. 2. het

programma is bedoeld voor de Turkse gemeenschap en daarom is er geen ondertiteling nodig. Het

nadeel hiervan is dat andere gemeenschappen in Amsterdam buitengesloten worden.

Later in deze scriptie zal gaan blijken dat het gebruiken van de taal uit het land van herkomst

een hele discussie oplevert. Voor nu kan hier het volgende over gezegd worden: taal sluit aan de ene

kant andere gemeenschappen buiten, aan de andere kant bereik je bepaalde gemeenschappen hier

juist beter mee en geeft het gebruiken van de eigen taal een gevoel van erkenning.

Vaak zijn het ook de onderwerpen die zo specifiek zijn waardoor het moeilijk is te blijven kijken naar

het programma. Als voorbeeld neem ik Plein TV. Wat is het belang van drie minuten kijken naar shots

van verschillende bonbons? Terwijl, als Jamie Oliver dit had gedaan, zou ik wel blijven kijken. In dit

geval had het te maken dat de presentator van Plein TV veel en onsamenhangende vragen stelde aan

de bonbonmaker. Vervolgens werd het interview niet gebruikt als achtergrondinformatie wanneer ik de

bonbons in beeld kreeg. Ik zat dus eerst naar een interview te kijken en daarna los hiervan drie

minuten naar verschillende bonbons zonder muziek en geluid. Ten tweede weet ik dat wanneer ik

naar Jamie Oliver kijk, het duidelijk gaat om een kookprogramma en in het geval van Plein TV zie ik

niet direct het verband tussen een Amsterdamse kerk en de bonbonmaker.

De religieuze programma’s hebben duidelijke en directe boodschappen, maar deze

beangstigen mij ook een beetje. De uitzendingen kunnen van belang zijn voor diegenen van de

specifieke geloofsgemeenschap die niet aanwezig konden zijn bij de gebeurtenis of bijeenkomst en

via A2 de kans krijgen deze gebeurtenis alsnog mee te beleven. Ook heb ik het idee dat de religieuze

49

groeperingen het open kanaal gebruiken om hun missie te vervullen. Vergelijk het met de Jehova

getuige die langs de deuren gaan om hun visie te verspreiden. Dit doen Joy Tv, wonderen vandaag

etc. via het open kanaal.

De experimentele kunstfilmpjes spreken naar mijn idee alleen diegenen aan die al interesse in

kunst hebben, of deel uitmaken van de kunstgemeenschap in Amsterdam. Voor het begrijpen van

kunst hoeft niet uit worden gegaan van etnische en/of religieuze achtergronden enkel van kennis en

interesse. Of deze vorm meewerkt aan de participatie van anderen, daar zet ik mijn vraagtekens bij.

Hetgeen wat de filmpjes samenbindt is dat ze allen één minuut zijn en experimenteel. Enige

achtergrond, analyse en introductie ontbreken. Dit is niet noodzakelijk, maar wel wanneer men op

zoek is naar een manier om een nieuw en breder publiek aan te spreken.

Nu is het altijd makkelijk om commentaar te geven. Programma’s als die van de Surinaamse braderie

en de ‘Turkse TMF voor ouderen’ kunnen ook bekeken worden vanuit een antropologisch standpunt.

Vanuit deze gedachte zouden meerdere betekenissen aan de specifieke etnische

doelgroepprogrammering kunnen worden gegeven. Bijvoorbeeld, naast dat het programma over de

mini-braderie een verlangen naar het land van herkomst creëert, zou dit programma kunnen worden

gebruikt om de achtergrond van bijvoorbeeld het Kwakoe festival in Amsterdam Zuid-Oost beter te

begrijpen. De Turkse clipjes hoeven niet meteen bestempeld worden als een ‘Turkse TMF voor

ouderen’ maar dit programma kan ook gezien worden als uiting van de Turkse populaire cultuur. Door

het open kanaal kan Amsterdam met dingen/cultuuruitingen in aanraking komen waar men in eerste

instantie niet direct mee in aanraking komt mede, omdat reguliere omroepen hier geen aandacht aan

besteden.

A1 en A2 hebben ook programma’s die mij wel direct aanspreken, denkend aan Be at the Media,

Outload, Kunstkanaal, Youth TV en MTNL. Maar dit zijn wel de aanbieders die ofwel onderwerpen

uitzenden waar ik persoonlijk geïnteresseerd in ben, ofwel een bepaalde kwaliteit bezitten waardoor ik

niet direct het gevoel krijg te willen afhaken. Daarnaast ben ik inmiddels bekend met de achtergrond

van het open kanaal, waardoor het open kanaal voor mij een andere betekenis krijgt dan voorheen. Ik

weet bijvoorbeeld dat A2 gericht is op specifieke doelgroepen, waardoor hier hele specifieke

onderwerpen aan bod komen die anderen aanspreken. Het is ook niet de bedoeling van SALTO dat

alle programma’s op A2 iedereen aanspreken. A1 heeft meer potentie om een breder en groter

publiek aan te spreken. Waarom dit niet gebeurd is moeilijk te zeggen. Het heeft met verschillende

dingen te maken, maar ik ben van mening dat het niet in mijn bereik ligt om hierop een compleet

antwoord te geven. Wel heb ik hier een aantal ideeën over. Zo zou het te maken hebben dat een gros

deel van de Amsterdammers het open kanaal associeert met ‘vage’ televisie, gewoonweg omdat veel

mensen niets weten van de achtergrond van het open kanaal, niet begrijpen waarom het open kanaal

er is. SALTO zou naar mijn idee juist hier aandacht aan moeten besteden. Mensen die meer kennis

hebben over het open kanaal en/of kennis hebben van een organisatie die uitzendt via het open

kanaal, zullen het open kanaal veel meer waarderen omdat zij een kader hebben. Daarnaast lijken

mensen eerder naar het open kanaal te kijken die direct te maken hebben met één van de aanbieders.

50

Het interview met Brigitte Belanger bevestigde dit toen ik haar vroeg wat het belang is van het open

kanaal. Zij antwoordde dat er vaak een binding ontstaat tussen mensen die bezig zijn met bepaalde

programma’s en vrienden van hen. Mensen die echt met zijn allen op een bepaalde tijd voor de

televisie gaan zitten, van ‘oohh ons programma komt’, of ‘dat ene familie lid komt op televisie’. Ik kan

me voorstellen dat dit ook zo gaat in verschillende etnische gemeenschappen. Wat tot gevolg kan

hebben dat de programma’s voornamelijk worden bekeken door de eigen gemeenschap. Ook bestaat

er een houding dat niet moet worden verwacht dat er duizenden mensen naar je programma zullen

kijken. Hierdoor zullen de aanbieders zich minder actief inzetten om een nieuw publiek te bereiken.

Tot slot is het jammer dat SALTO niet méér gebruik maakt van de ruimte op de tijden dat zij SALTO

Tekst TV uitzendt. Voor meer actueel nieuws over Amsterdam kan de kijker namelijk ook terecht bij

AT5 .

Hoofdstuk 4

Lokale migranten televisie & MTNL

Hoofdstuk vier is bedoeld om een beter inzicht te creëren in een andere vorm van etnische

minderhedentelevisie die wordt aangeboden via het open kanaal van SALTO. Het gaat hier om een

professionele vorm van televisie maken die is ontstaan vanuit het Nederlandse minderhedenbeleid. Ik

heb gekozen om dit hoofdstuk onder te verdelen in twee delen. In het eerste deel schets ik een kader

waaruit MTNL is ontstaan. Eerst zal worden ingegaan op het algemene minderhedenbeleid en de rol

van de (lokale)media hierbinnen. Vervolgens spits ik mij toe op hoe deze vorm van migranten televisie

51

zich in Amsterdam heeft ontwikkeld. Het eerste deel sluit af met het ontstaan van het lokaal-boven-

lokale model. Het tweede deel van dit hoofdstuk gaat uitgebreid in op MTNL.

4.1 De politiek en de nieuwe Nederlander.

Tot eind jaren zeventig bleef het uitgangspunt van de Nederlandse regering dat Nederland officieel

geen immigratieland was. De Nederlandse regering ging uit van een tijdelijk verblijf van de

gastarbeiders. De werkelijkheid was echter anders, door de massale komst van Surinamers in de

jaren zeventig en de gezinshereniging van de mediterrane arbeidsmigranten groeide de spanning

tussen norm en feit. Pas aan het einde van de jaren zeventig begon de regering beleidsmatig na te

denken over de komst van de nieuwe Nederlanders. In 1979 schreef de wetenschappelijke raad voor

het regeringsbeleid (WRR) het rapport Etnische Minderheden. Dit rapport markeerde een omslag in

denken, omdat hierin voor het eerst werd gesproken en nagedacht, over het permanente verblijf van

immigranten en afgerekend werd met de tijdelijkheidfictie. Dit rapport introduceerde tevens de term

‘multiculturele samenleving’.79

In 1980 kondigde de regering een algemeen minderheidsbeleid aan en werd in 1983 omgezet

in de definitieve Minderhedennota. Deze nota legde nadruk op twee ontwikkelingen. Het primaire doel

was de bestrijding van maatschappelijke achterstand van de migranten. Daarnaast werd er gesproken

over de noodzakelijke veranderingen in de samenleving als geheel: Een samenleving die niet alleen

onderscheid naar afkomst zou mogen maken, maar bovendien ‘multicultureel’ zou moeten worden.

Hieronder werd verstaan dat de culturele verscheidenheid op zijn minst moest worden geaccepteerd

en liefst als verrijking zou moeten worden verwelkomt. Vooralsnog bleven begrippen als

‘multicultureel’, ‘eigen cultuur’ en ‘identiteit’ vaag.80

Het minderhedenbeleid dat sinds 1980 werd gevoerd had niet betrekking tot alle immigranten groepen

in ons land. Deze richtte zich uitsluitend op die groepen waarvan men aannam dat zij een lage

maatschappelijke positie zouden innemen, in combinatie met een afwijkende cultuur - afwijkend van

de Nederlandse cultuur - en daarom het risico lopen een ‘etnische minderheid’ te worden, hetgeen

betekent dat zij dan permanent (van generatie op generatie) een lage maatsschappelijke positie

zouden blijven innemen. Het ging hierbij concreet om Turken, Marokkanen, Zuid Europeanen,

Surinamers, Antilianen, Molukkers, vluchtelingen, zigeuners en woonwagenbewoners.

Concluderend kan gezegd worden dat er vanaf 1983 wordt uitgegaan van een permanent verblijf van

immigranten en een multiculturele samenleving. Waarbij emancipatie en het behoud van de eigen

cultuur van de ‘etnische minderheden’ werden gezien als noodzakelijke voorwaarden om te kunnen

deelnemen aan de samenleving. Vanaf 1989 veranderde het minderhedenbeleid steeds meer in een

integratiebeleid. Emancipatie activiteiten en activiteiten gericht op het behoud van de eigen cultuur

werden steeds meer naar de achtergrond gedrongen. Het minderhedenbeleid richtte zich steeds meer

op de bevordering van de integratie van allochtonen in de multiculturele samenleving. Daarbij

79 Discussienota 1993: 580 Discussienota 1993: 6

52

decentraliseerde en dereguleerde de overheid veel van haar beleidstaken naar de gemeenten in het

kader van het Sociale Vernieuwingsbeleid.81

De rol van de media in het minderhedenbeleid.

Opvallend is dat de beleidsmakers bij de ontwikkeling van het minderhedenbeleid in begin jaren

tachtig een duidelijke visie hadden op de rol van de media. De media werden gezien als een belangrijk

middel voor het scheppen van voorwaarden die noodzakelijk zijn om te kunnen emanciperen en te

kunnen deelnemen aan de samenleving. Zij zouden een bijdrage moeten gaan leveren aan het

inburgeringproces van de minderheidsgroepen. Opvallend is ook dat het beleid omtrent media en

minderheden enkel uiteen is gezet binnen het minderhedenbeleid van de overheid. In het mediabeleid

zelf bestond er nauwelijks gerichte aandacht voor dit beleidsterrein. 82

Landelijke publieke omroepen

De NOS reageerde regelmatig met notities op ontwikkelingen binnen het minderhedenbeleid, maar in

1988 werd hier pas programmatisch vertaling aan gegeven, met als argument hiervoor gebrek aan

voldoende zendtijd te hebben. Twee jaar later raakten de publieke omroepen verwikkeld in een

concurrentiestrijd met de komst van de commerciële omroep. Zij verloren hiermee interesse in kleine

publieksgroepen en speciale doelgroepprogrammering met lage kijk-dichtheden paste niet in het

plaatje. Wel was er ruimte voor programma’s over speciale doelgroepen, gemaakt voor een breed

publiek. Naast de komst van de commerciële omroepen gaf de komst van de satellietprogramma’s uit

land van herkomst de doorslag voor de landelijke omroepen te stoppen met het maken van

doelgroepprogramma’s voor allochtonen.83

Lokale media

Vanaf het begin is door alle partijen gewezen op het nut en het effect van doelgroepprogramma’s via

de lokale omroep. In 1982 verscheen de nota Kiezen en Kabelen waarin, in een speciale paragraaf

werd ingegaan op de mogelijkheden van zendtijd ten behoeve aan minderheden op de lokale radio en

televisie. Deze nota sloot aan bij de uitgangspunten van het minderhedenbeleid: Het scheppen van

voorwaarden om de achterstandspositie van etnische groepen te verminderen en op te heffen. De

media zou zich moeten toeleggen op zaken als voorlichting en educatie voor de allochtone groepen

en relatieverbetering tussen allochtone en autochtone Nederlanders.

Aangezien de participatie van minderheden binnen de samenleving en de relatieverbetering

in de eerste plaats lokaal moest plaatsvinden, lag de betekenis van de media in dit verband vooral op

het lokale vlak, aldus de nota. Wanneer er gesproken werd over de inhoud van de programma’s,

81 Discussienota 1993: 882 Discussienota 1993: 383 Discussienota 1993: 18

53

moesten deze zo veel mogelijk aansluiten op de directe leef- en ervaringswereld van de doelgroepen.

Om dit te bereiken, werd er al in 1982 belang aan gehecht dat de minderheidsgroeperingen zoveel

mogelijk werden betrokken bij de totstandkoming van de voor hen bestemde programma’s. Aangezien

het minderhedenbeleid veel waarde hechtte aan het verkleinen van de achterstand van minderheden,

werd speciaal aandacht besteed aan het opzetten van educatieve programma’s op lokaal niveau.84

De gedachten rondom het opzetten van een lokale mediavorm, speciaal gericht op etnische

minderheden, kregen meer vorm in de Medianota uit 1983 en de Minderhedennota uit september

1983. In deze medianota kwam voornamelijk naar voren dat het voormalig ministerie van Wetenschap

Volksgezondheid en Cultuur (WVC) - tegenwoordig het ministerie van Onderwijs Cultuur en

Wetenschap (OCW) - extra middelen beschikbaar wilden stellen voor minderhedenmedia op lokaal

niveau. Het was de bedoeling dat er vanaf 1984 gedurende drie jaar verschillende experimenten

werden gehouden omtrent lokale migranten media, waar jaarlijks 1 miljoen gulden ten laste van de

algemene middelen van WVC werd gereserveerd. De uitzendingen die voortkwamen uit deze

experimenten zouden onder de ‘paraplu’ van de plaatselijke representatieve zendgemachtigde

organisatie gaan vallen. WVC wees vijf steden aan, waar experimenten met lokale televisie voor

‘etnische minderheden’ konden worden opgestart. De enige criteria die WVC stelde bij het selecteren

van de steden, waren: Een relatief groot aandeel van migranten in de bevolking, belangstelling voor

het project en de aanwezigheid van een representatieve instelling die het project kon uitvoeren.85

De minderhedennota uit 1983 ging meer in op de inhoudelijke vorm van de programma’s en

de ontwikkeling van het concept ‘lokale migranten media’. De media werden benadrukt als bruikbare

herkenningspunten voor de minderheden. Waarbij het emanciperen binnen de Nederlandse staat

voorop werd gesteld, maar hier tegenover moest ook ruimte worden vrij gemaakt voor de eigen

cultuur, kunst en verstrooiing uit het land van herkomst. Vanwege het laagdrempelige karakter van

lokale media, werd deze als goed geschikt gezien voor programma’s die zich zouden moeten richten

op de directe woon- en leefsituatie van etnische minderheden, gemaakt voor en door henzelf.

Met behulp van een tijdelijk stimuleringsbeleid werd op korte termijn een zekere vorm van

organisatie en deskundigheid op het lokale vlak worden bevorderd. Algemene middelen werden

vrijgemaakt om lokaal te kunnen experimenteren. Deze waren dusdanig van opzet dat continuïteit na

beëindiging van de overheidssteun een reële mogelijkheid zou zijn.86

4.2 Ontwikkeling lokale migranten televisie gemeente Amsterdam.

In 1984 wees het ministerie van WVC vijf steden aan voor het experimenteren met migranten televisie

en reserveerde hiervoor gedurende drie jaar 1 miljoen gulden ten laste van de algemene middelen van

WVC. Amsterdam stelde zich direct beschikbaar. Het gemeentebestuur zag lokale migranten-televisie

als goed middel om informatie en voorlichting over de samenleving naar migranten door te geven.

Bovendien werd het gezien als een platform voor de communicatie tussen de diverse etnische

groepen en als middel om de beeldvorming over allochtonen bij autochtonen te verbeteren. Het

84 Discussienota 1993: 985 Discussienota 1993: 3586 Discussienota 1993: 11

54

experiment in Amsterdam kreeg de naam Migranten TV (MTV). Waar MTV zich als doel had gesteld

televisie voor en door migranten te maken en het bevorderen van deskundigheid van migranten op het

gebied van audiovisuele middelen.87

Zowel MTV en de gemeente Amsterdam hechte veel belang aan de kwaliteit van de

programma’s. Om kwaliteit te bereiken moesten mensen professioneel worden opgeleid. Dit leidde tot

de oprichting van de Migranten Media Opleidingen (MMO). MMO stelde zich als taak mensen op te

leiden voor MTV, maar tevens om allochtonen te begeleiden naar de landelijke media. MMO is

begonnen als een afdeling van MTV maar na verloop van tijd heeft zij zich ontwikkeld als zelfstandige

organisatie.88

In 1986 werden de experimenten in Amsterdam omtrent MTV door WVC positief geëvalueerd.

De gemeente Amsterdam besloot in 1987 om het project MTV te continueren. Zij was bereid MTV

subsidie toe te kennen, onder voorwaarde dat de medefinanciering van WVC werd voortgezet. De

gemeente wilde bovendien dat MTV zich ging laten beïnvloeden door andere lokale televisie en

media; het project MTV mocht geen doel opzich zelf meer zijn. Vanuit deze visie nam de gemeente

het initiatief om de verschillende lokale omroeporganisaties samen te bundelen; MTV, SALTO en het

Nederlands Instituut voor Lokale Omroep (NILO), die samen het gebouw “De Kroon” op het

Rembrandsplein betrokken.89

Opvallend is dat vanaf het begin tot midden jaren negentig nooit enige afstemming is geweest

tussen de verschillende gemeentes over het beleid ten aanzien van lokale (migranten) omroepen

waardoor er nooit een gecoördineerd landelijk beleid is ontstaan. Bovendien omdat de gemeentes

verschillende beleidslijnen ontwikkelde, ontstonden er grote verschillen ten aanzien van de financiële

ondersteuning vanuit de gemeentelijke overheden. Daarnaast hoopten WVC, de gemeente

Amsterdam alswel MTV op structurele contacten tussen de lokale media en de landelijke omroepen

van de grond kwamen, die vooralsnog niet ontstonden.

Vanaf 1988 kwamen er geluiden vanuit WVC de medefinanciering voor migrantenomroepen

stop te zetten. De reden hiervoor is dat de lokale omroep een gemeentelijke verantwoordelijkheid is en

WVC het tijd vond dat de gemeentes verantwoordelijkheid moest gaan nemen. Zowel de gemeente

als andere organisaties reageerden verontwaardigd en zetten zich in voor de voortzetting van de

medefinanciering. In 1993 werd de medefinanciering uiteindelijk stopgezet.90

4.3 Ontwikkeling lokaal-boven-lokale model

Reden van stopzetting van de medefinanciering vanuit het WVC was het gevolg van dat er op zoek

werd gegaan naar een nieuwe vorm van een migrantenomroep. Tijdens de behandeling van het

Jaaroverzicht minderhedenbeleid 1992 stond het ministerie van WVC uitgebreid stil bij de belangrijke

rol die lokale media heeft bij de bevordering van intergratie en educatie van allochtonen. Lokale media

speelt met name een belangrijke rol als het gaat om taalcursussen, programma’s op het brede terrein

87 Discussienota 1993: 3588 Ibidem 89 Discussienota 1993: 3690 discussienota 1993: 11

55

van volwassen onderwijs en voorlichting. WVC vroeg een advies aan de stichting Omroep Allochtonen

(STOA) om aan te geven op welke wijze radio en televisie het beste konden worden ingezet op deze

gebieden. In oktober ‘92 reageerde STOA hierop door middel van het Plan van Aanpak. Hierin

erkenden zij inderdaad dat lokale media een belangrijke rol speelt als het gaat over ondersteuning van

voorlichting, educatie en projecten. Dit kon echter alleen indien er op lokaal niveau een

uitzendstructuur werd gerealiseerd met een regelmatig en kwalitatief hoogwaardig programma-aanbod

bestaande uit amusement, cultuur en informatie. STOA stelde voor een landelijke service organisatie

op te richten waarbinnen de vier grote gemeenten en de lokale migrantenomroepen gingen

samenwerken.91

In dezelfde maand vond een bestuurlijk overleg plaatst tussen de minister van WVC en de

wethouders van de grote steden over de toekomst van de migrantenomroepen. De

migrantenomroepen in de vier grote steden hadden daarvoor al aangegeven aan de verschillende

gemeentes dat programmatische en facilitaire samenwerking noodzaak was om in de toekomst te

kunnen overleven. De vier steden verzochten de minister van WVC in het bovengenoemde overleg,

net als STOA, subsidie beschikbaar te stellen ten behoeve van een nieuw op te richten landelijke

service organisatie. Deze organisatie zou zich moeten gaan toesnijden op de productie van de

stedelijke samenlevingen, maar de programma’s zo coördineert dat deze relevant zijn voor meerdere

gemeentes en dit aanbiedt als aanvullende programmering aan de migrantenomroep. Het plan

voldeed aan de door het ministerie gestelde voorwaarden: het plan werd zowel door gemeenten als de

migrantenomroepen onderschreven, het heeft een landelijke strekking, en de lokale

migrantenprogrammering blijft een lokale verantwoordelijkheid. Het plan werd in 1993 door WWC

aanvaard en stelde tenminste 1 miljoen gulden vrij om dit te realiseren92, en kreeg de naam Service

Organisatie Migrantenmedia (SOM Media).93

SOM Media moet beschouwd worden als een landelijke programma-aanbieder die de lokale

migrantenomroepen aanvulde op hun programmering: het begin van het lokaal-boven-lokale model.

Het aanbod van Som Media bestond, naast een beperkt aantal eigen producties, vooral uit

aangekochte buitenlandse producties, programma’s die al eerder door de landelijke publieke

omroepen werden uitgezonden en educatieve programma’s van Teleac. Al snel na de oprichting van

SOM Media verdwenen echter de migrantenomroepen in Rotterdam en Den Haag en in 1997 volgde

Utrecht. Hierdoor leverde Som Media enkel aan MTV programma’s en trede zij zelf op in de andere

drie steden als toegangsomroep. De oorspronkelijk als aanvullend aan het lokale aanbod bedoelde

producties werden als zelfstandig aanbod uitgezonden.94

Fusie Som Media en MTV.

91 Discussienota 1993: 1392 Ibidem 93 Leurdijk, Wermuth en van der Hulst 1998: 1394 Stoa 1998: 28

56

Bij de oprichting van SOM media in 1993 besloot WVC dat zij de medefinanciering voor experimenten

omtrent lokale media stop te zetten en dit volledig uit handen te geven aan de gemeentes. Hierdoor

kwam de financiering van MTV grotendeels te liggen bij de gemeente Amsterdam. De gemeente eiste

hiervoor wel dat MTV haar eigen positie trachtte te verbeteren. Met behulp van gemeentelijke subsidie

werd de organisatie doorgelicht en werd er een strategisch toekomstplan opgesteld. Dit gebeurde

vanuit de visie dat Amsterdam als multiculturele stad een mediakanaal moest hebben waarin zich de

allochtone bevolkingsgroepen zich konden herkennen. Bovendien vond de gemeente een kanaal als

MTV noodzakelijk, om deze groepen middels voorlichting en educatie te kunnen bereiken.

Naast de gemeentelijke subsidie werd er ook gekeken naar de mogelijkheid van sponsoring door het

Amsterdamse bedrijfsleven, en de exploitatie van de aanwezige faciliteiten werd commerciëler

aangepakt. Kort gezegd: de bedrijfsvoering verzakelijkte. Er werd meer geconcentreerd op de

productiemarkt en er moest een nauwere samenwerking komen met AT5. Tenslotte werden

samenwerkingsverbanden aangegaan met andere partners, om grotere mediaprojecten gericht op

minderheden te realiseren. Ook bleek de oprichting van SOM Media positieve effecten te hebben op

MTV. MTV leverde bijvoorbeeld montage en ondertitelingfaciliteiten aan SOM-media, waarvoor zij

extra inkomsten ontving en een deel van de verloren WVC-subsidie werd opgevangen. 95 MTV heeft

uiteindelijk vanaf 1993 structureel subsidie van de gemeente Amsterdam gekregen tot het in 2002

over ging in Multiculturele Televisie Nederland (MTNL).96

SOM Media was door het wegvallen van de lokale migrantenomroepen in de drie grote steden in de

vreemde situatie terechtgekomen, dat zij in plaats van aanvullend te werken gedwongen werd als

‘zelfstandige’ uitzendorganisatie te opereren. En omdat ook de landelijke televisie geen specifieke

doelgroepprogramma’s meer verzorgde (1998), had SOM Media tegelijkertijd een plaats vervangende

rol gekregen. De organisatie vervulde dus tegelijkertijd een landelijke en een lokale functie. Deze

dubbelrol verzwakte de positie van SOM Media als lokale toegangsomroep. De lokale

zendgemachtigden wilden SOM Media-programma’s niet in het eigen programma-aanbod (voor zover

aanwezig) verwerken, enerzijds omdat zij geen doelgericht programmabeleidwilden, anderzijds omdat

de programma’s niet lokaal genoeg waren.97

Uit verschillende onderzoeken namens onder andere STOA en beleidsnota’s van het ministerie van

OCW die betrekking hebben tot de effectiviteit van SOM Media en MTV, kan concluderend worden

gezegd dat verschillende partijen in 2001 ervoor gekozen hebben MTV en SOM Media te laten

fuseren onder de naam MTNL.98 Deze samenwerking was mogelijk door een grote subsidie (3,5

miljoen euro) onder het laatste paarse kabinet voor de periode 2002-2004. Inmiddels heeft ook het

huidige kabinet MTNL weer een subsidie toegegeven.99

4.4 MTNL95 Discussienota 1993: 3896 Interview Gerard Reteig.97 Stoa 1998: 2898 Bink 2003: 999 Interview Gerard Reteig.

57

MTNL is duidelijk opgericht met de opdracht van voormalig staatssecretaris kunst en cultuur R. van

der Ploeg programma’s te maken voor de vier etnische minderheden doelgroepen in de vier grote

steden. MTNL is als zodanig een migranten organisatie. De invulling van MTNL richt zich primair op

deze vier doelgroepen, maar MTNL vindt daarnaast dat de programma’s ook interessant moeten zijn

voor een breder publiek. Dit met het oog op intergratie en het bevorderen van de interculturele

contacten.100 MTNL zendt uit via de regionale en lokale omroepen binnen de randstad, waarmee zij

zich primair richt op randstedelingen. In Amsterdam zendt zij uit via A1

MTNL bestaat uit vier redacties: een Marokkaanse, een Turkse, een Surinaams- Antilliaanse en een

multiculturele. De vier redacties maken ieder een eigen uitzending van ongeveer een uur per week. Er

kan gesproken worden van ‘vier kleine omroepjes’ binnen een omroep.101

Programmering

Vanaf mei 2004 ben ik de programma’s van MTNL gaan bekijken. Wat opvalt bij het analyseren van

deze programma’s is dat bij vele ofwel de wisselwerking tussen allochtoon en autochtoon centraal

staat; de wisselwerking tussen land van herkomst en Nederland, ofwel de positie van de allochtone

Nederlander binnen onze samenleving centraal staat vanuit de verschillende visies van de redacties.

Meestal bestaat het programma uit twee delen, een reportage en een studio gesprek over een

actueel onderwerp. Daarnaast kan het ook zo zijn dat MTNL reportages en portretten uitzendt die zij

ofwel van de landelijke omroep ofwel via een buitenlandse omroep heeft gekocht.

De programma’s die geproduceerd en uitgezonden worden door de Marokkaanse en Turkse

redactie zijn vooralsnog ondertiteld in het Arabisch of Turks. Wanneer de taal uit land van herkomst

wordt gesproken wordt deze ondertiteld in het Nederlands. Naast de uitzendingen op A1 is het ook

mogelijk deze te bekijken via het internet, waar zowel de programma’s van deze als vorige week

worden aangeboden. Om een beter beeld te krijgen van MTNL wil ik hieronder een aantal

uitzendingen beschrijven.

Omschrijving programma’s

De studio gesprekken vallen onder het programma Studio MTNL. Eén van de Studio MTNL

uitzendingen van de Marokkaanse redactie ging bijvoorbeeld in op de ontwikkeling dat veel

Marokkaanse jongeren hun vertrouwen in de samenleving hebben verloren. Fundamentalisme en

terrorisme worden vaak in één zin genoemd met de Islam. In het gesprek kwam naar voren dat

Marokkaanse jongeren zich steeds vaker gecriminaliseerd voelen en in een verdomhoekje worden

gedrukt. De vraag was of dit terecht is en of er inderdaad sprake is van een tweedeling of moeten

allochtonen maar tegen een stootje kunnen? Het gesprek werd geleid door Samira Abbos en praatte

hierover met Latifa Ezzahiri, adviseur bij een bemiddeling- en advies bureau in Rotterdam, en

100 Ibidem 101 Kater 2004: 3

58

Mustapha Laboui, werkzaam bij de FNV en fractievoorzitter van GroenLinks in stadsdeel de Baarsjes

in Amsterdam.

Een voorbeeld van een programma wat de Surinaamse redactie heeft geproduceerd is een reportage

over een statuut dat 50 jaar geleden werd getekend, wat leidde tot de grondwet van het Koninkrijk der

Nederlanden, dat toen bestond uit Nederland, de Nederlandse Antillen en Suriname. In de reportage

werd het statuut geplaatst tegen de gebeurtenissen die leidde tot de opstand van de arbeiders op

Curaçao op 30 mei 1969. De redactie ging op zoek naar het antwoord op de vraag of een dergelijke

volksopstand weer mogelijk is, omdat de huidige arbeidsomstandigheden op Curaçao vergelijkbaar

zijn met die van ’69. De reportage werd gemaakt op een conferentie over het Statuut in Rotterdam.

Tenslotte wil ik nog aandacht geven aan het jongeren programma Sahbie en Kardes van de

multiculturele redactie. Sahbie en Kardes zijn twee jongeren in de twintig met beide een multi-etnische

achtergrond. Het programma Shabie en Kardes bestaat uit reportages en gesprekken tussen Shabie

en Kardes met jongeren over onderwerpen die hen bezighoudt. Zo willen zij weten wat drank en drugs

met je doen en of jongeren hierover genoeg kennis hebben. Dit doen zij door gesprekken te hebben

met onder andere Lola Brood, de dochter van Herman, verschillende voorlichtinginstellingen en met

jongeren zelf. Interessant aan deze discussie was dat er veel jongeren met verschillende

achtergronden aanwezig waren. Hierdoor ontstonden er verschillende visies op het onderwerp,

waarmee de kennis over het onderwerp zelf, maar ook de kennis over elkaar werd vergroot.

Daarnaast maakten Shabie en Kardes een reportage over de vraag waarom zoveel jongeren dromen

van beroemd zijn, of beroemd willen worden. Ze bezochten hiervoor een IDOLS auditie waar ze

praatten met verschillende jongeren. Ook volgden ze de acteur Mohammed Chaara (van de film Shouf

Shouf Habibi), en eindigde de reportage met een advies van Joop van de Ende zelf.

MTNL als journalistiek medium VS MTNL als migranten organisatie

Wanneer MTNL naast MTV wordt geplaatst lijkt de structuur van MTNL sterk op die van het

voormalige Migranten TV. Een verschil is echter dat MTV zich voornamelijk richtte op het brengen van

positieve geluiden en/of het laten horen van de ‘ander’ en MTNL ook een journalistiek medium

pretendeert te zijn. MTNL wil meer kritische geluiden laten horen, juist om de interculturaliteit te

bevorderen. Hierdoor wil MTNL naast de belangen van de doelgroepen ook een breder publiek

bedienen.102

Marloes Kater schreef vanuit de School voor Journalistiek Zwolle een paper hierover. Zij

stelde zich de volgende vraag: komt het journalistieke aspect niet in het geding als je rekening moet

houden met de reputatie, gevoelens en positionering van je doelgroep? Deze vraag is gebaseerd op

het idee dat MTNL naast een journalistieke ook een migrantenorganisatie is. Zij komt tot de conclusie

102 Interview Gerard Reteig

59

dat MTNL op dit moment een migranten-organisatie is én een journalistiek medium, waarbij de

spanning tussen die beide rollen te groot lijkt om een eenduidig beleid te voeren. Kater is van mening

dat MTNL het uiteindelijke doel voor ogen houdt. Dat doel beschreef Gerard Reteig als volgt: “Het is

de bedoeling dat we onszelf uiteindelijk kunnen opheffen op het moment dat de algemene

Nederlandse media een afspiegeling zijn en geven van de samenleving, de multiculturele

samenleving. Ik schat in dat dit nog zeker vijftien jaar zal duren”.103

Tot die tijd zou MTNL zich volgens Kater moeten richten op het ‘loslatingproces’ van

migrantenorganisatie naar journalistiek medium. Op dit moment bevindt MTNL zich in een

overgangsfase van MTV naar MTNL. Deze ontwikkeling wordt gekenmerkt door het steeds

belangrijker wordende kritische aspect: een minderheid emanciperen doe je immers niet alleen door

ze het hand boven het hoofd te houden. Kater sluit af met haar mening dat MTNL pas los kan komen

van haar taken als migrantenorganisatie wanneer de achterban daar aan toe is. Op dit moment is dat

volgens haar nog niet het geval, maar deze ontwikkeling moet wel nu in gang worden gezet.104

Het onderzoek van Kater geeft een goed en actueel inzicht in de problemen waarmee MTNL als

mediaorganisatie kampt. De ontwikkeling die tot loslaten leidt heb ik eigenlijk op een andere manier

benaderd. Ik heb MTNL benaderd omdat zij als professionele, overheid gesubsidieerde organisatie

uitzendt via het open kanaal, een veel breder draagvlak nastreeft dan de meeste aanbieders op het

open kanaal en bovendien zijn bestaan haalt uit het lokaal-boven-lokale model. Er moet niet vergeten

moet worden dit beleid vanuit andere principes is ontstaan en andere doeleindes heeft dan het open

kanaal beleid. Er spelen zich twee problemen af bij MTNL. Ten eerste, datgene wat M. Kater in haar

paper behandeld, waaruit blijkt dat MTNL zich nog vaak gedraagt als een migranten omroep. Dit

betekent dat de journalistieke waarden van een programma verloren kan gaan omdat MTNL

(misschien wel onbewust) nog steeds een hand boven het hoofd van haar achterban houdt (dubbele

loyaliteit). Ten Tweede, een ontwikkeling die ik hieronder uiteen ga zetten; de mogelijke

consequenties voor MTNL door het nieuwe opgelegde interculturele beleid.

Interculturele programmering

MTNL komt voort uit SOM Media en MTV. Anno september 2004 is de werkwijze van MTV nog

duidelijk terug te vinden binnen MTNL. MTV en vooralsnog MTNL werken vanuit deel redacties, waar

de programma’s gemaakt werden/worden vanuit de visies van de verschillende etnische

achtergronden. Daarnaast heeft MTV altijd een programmapakket aangeboden waarin één van de

meest beoogde doelen was dat etnische minderheden zich hierin zouden herkennen. Het

zogenaamde ‘voor en door’ principe. Uit het interview met Gerard Reteig blijkt dit principe ook een

belangrijke rol te spelen bij MTNL.

Met het aantreden van de nieuwe regering twee jaar geleden heeft MTNL haar plannen

(beleidsplannen 2005-2008) moeten veranderen, waarbij zij meer uit moet gaan van een interculturele

programmering en los moet komen van de verschillende doelgroepen. Dit betekent dat MTNL een

103 Citaat van Reteig, geciteerd naar Kater 2004: 14104 Kater 2004: 15

60

programmapakket aan het ontwikkelen is waar zowel meer autochtonen als verschillende allochtonen

groepen zich in eenzelfde programma moeten gaan herkennen.105 Ik sprak met Gerard Reteig over

waar MTNL anno 2004 staat en onder andere over de voordelen en nadelen van het nieuwe

opgelegde interculturele beleid.

Ten eerste wilden Reteig mij duidelijk maken dat er zoiets bestaat als het open kanaal en ‘het open

kanaal’. MTNL zendt ook uit via het open kanaal maar zij zijn toch een professionele organisatie die

een bepaalde missie en bepaalde formats qua tv maken aanbiedt, die duidelijk de ontwikkelingen in

de samenleving volgen. Terwijl Reteig bij ‘het open kanaal’ het gevoel krijgt, dat de

doelgroepprogrammering die daar wordt uitgezonden veel meer naar binnen is gekeerd dan zij doen.

Reteig:

‘[…] Ik bedoel, veel Turkse uitzendingen op het open kanaal komen af van religieuze groeperingen, die via het open kanaal hun boodschap uitzenden. Ik heb daar verder niets op tegen maar wij hebben een hele andere doelstelling, we proberen de actuele agenda van de maatschappelijke kwesties te volgen, informatie hierover te geven, een duidelijke reflectie te creëren[...]’

Deze reflectie kan beschouwd worden in het licht van wat hierboven is beschreven en met het idee dat

MTNL op zoek is naar die thematiek waarin zowel de allochtoon en de Nederlandse samenleving

centraal staat. Hiermee gaat Reteig tot op zekere hoogte al in op een meer interculturele visie die de

Nederlandse regering van hem verwacht. Alleen wil deze dat dit meer wordt doorgevoerd. Dit

betekent ten eerste dat het nieuwe beleid wil dat de Nederlandse taal de hoofdtaal wordt binnen alle

programma’s die MTNL uitzendt. Dit heeft vooral invloed op de programma’s van de Turkse en

Marokkaanse redacties waar vrij veel items worden uitgezonden in de taal van herkomst. Gerard

Reteig gaf hier de volgende redenen voor:

‘Ten eerste, omdat ik mensen die de Nederlandse taal niet beheersen, kan gebruiken en kan bereiken. Ten tweede, omdat taal iets te maken heeft met identiteitsgevoel; het geeft een gevoel van gemeenschap. Dat is nu niet meer zo. Nederlands is nu de hoofdtaal, wij kunnen alleen nog redactioneel bevechten, of een bepaald programma onderdeel niet in de taal van herkomst wordt uitgezonden.’

Ten tweede veroorzaakt het nieuwe interculturele beleid dat MTNL moet komen met een nieuw

format. Wat er concreet op neerkomt dat zij meer thema gerichte uitzendingen gaan maken,

bijvoorbeeld op maandag MTNL jongeren en op dinsdag MTNL informatief. Wat betekent dat het voor

de hand ligt dat hierbij ook de redacties thematisch worden ingericht, denkend aan een politiek-

maatschappelijke redactie en een soort interculturele-cultuur redactie. Reteig gaf wel aan dat MTNL

nog niet precies weet hoe het nieuwe format eruit moet gaan zien. Wel zullen zij een journalistiek

programma proberen te blijven. En zeker met het aanspreken van meer jongeren zal de thematiek

rond deze doelgroep gaan over cultuur en nationale elementen.

Gerard Reteig beweert niet volmondig gelukkig te zijn met de nieuwe ontwikkelingen waar MTNL mee

te maken heeft gekregen, en dat er veel twijfel bestaat bij MTNL over het loslaten van de specifieke

105 Interview Gerard Reteig.

61

doelgroepredacties. Reteig is er van overtuigd dat hij met interculturele TV als televisiemaker mooiere

televisie kan maken. Maar waar hij alleen erg bang voor is, of ieder geval enorme vraagtekens bij zet:

‘Wij maken televisie met een bepaalde visie vanuit een bepaalde maatschappij. We proberen dus inderdaad groepen naar elkaar toe te brengen, zodat mensen zich thuis voelen in onze maatschappij en proberen zo de discussie opgang te houden tussen de verschillende culturele segmenten die spelen in onze Nederlandse samenleving. Het belangrijkste hierbij is dat je de mensen uit die verschillende doelgroepen bereikt en we zijn een beetje bang dat je deze met een intercultureel beleid verliest.’

Hij legt dit uit aan de hand van een aantal onderzoeken waaruit blijkt dat etnische minderheden zelf

aangeven enorm behoefte hebben aan doelgroepprogrammering. Daarnaast is het is ook in zijn

algemeenheid uit te drukken. Wanneer Amsterdam als voorbeeld wordt genomen: er kan naar 30

televisie kanalen gekeken worden en Turken en Marokkanen hebben vaak ook nog een schotel,

waardoor ze televisieprogramma’s uit het land van herkomst kunnen kijken.

Gerard Reteig:

‘MTNL moet in al dat media geweld fitbaar blijven, zich onderscheiden door middel van een bepaalde identiteit. Tot nu toe is het zo dat doelgroepen waarvoor wij uitzenden het echt zien als programma voor henzelf, ze kunnen zichzelf hierbinnen vinden. Als je dus op een gegeven moment gaat interculturaliseren, gegeven de omstandigheid dat het nou eenmaal zo is dat een Turk en een Surinamer minder met elkaar hebben dan een Turk en een Nederlander; dan loop je heel sterk het risico dat mensen zich niet meer kunnen vereenzelvigen met het programma en dat je dus je kijkers kwijtraakt. Het is een soort hype geworden om te denken in interculturalisme, ook qua televisie terwijl dit niets anders is dan denken in doelgroepen [...]’

Het probleem bij het loslaten van de verschillende redacties is naar mijn idee voornamelijk dat Gerard

Reteig bang is hiermee de oudere generaties allochtonen te verliezen. Reteig zit met het probleem dat

veel subsidiënten, het ministerie en voornamelijk de gemeentes er op aansturen dat MTNL de oudere

generaties maar moeten vergeten.

‘Aan de andere kant worden er landelijk bij mensen die al 60 zijn verwacht dat ze een inburgering cursus gaan volgen. Ik beldoel, men is gewoon heel vreemd bezig. Wat mij ook gegeven is, men heeft het steeds over eerste of tweede generatie. Alle onderzoeken wijzen uit dat pas na 2010 de tweede generatie groter zal zijn dan de eerste generatie. Er is nog steeds een enorme instroming via gezinshereniging huwelijken. Hoe je daar ook over denkt, het gebeurd.’ 106

De grote vraag die in de loop van het interview met Gerard Reteig bij mij opkwam, was of het dan een

fout van de politiek is dat ze af willen van doelgroepmedia en daarmee van de oudere generaties? Het

lijkt er namelijk op dat er een tweestrijdigheid ontstaat. De regering wil met haar interculuralisatie-

beleid heel veel, maar men zou zich kunnen afvragen of het beoogde doel hiermee bereikt wordt.

Ouderen lijken vergeten te worden en alles en iedereen richt zich op jongeren. Gerard Reteig is juist

van mening dat er met doelgroeptelevisie naast de oudere generatie ook prima jongeren kunnen

worden bereikt. Uit de laatste kijkonderzoeken van MTNL blijkt dat van de Marokkaanse programma’s

ruim de helft van de kijkers tussen de 15 en de 29 is.107 Doelgroepprogrammering hoeft volgens

Reteig niet te betekenen dat dit alleen gedaan wordt voor de eerste generatie. Hij is van mening dat er

106 Citaat van Reteig, geciteerd naar Reteig 2004107 Interview Gerard Reteig

62

met doelgroepprogrammering een bredere doelgroep wordt bereikt dan wanneer dit multicultureel

wordt gedaan.108

Persoonlijk weet ik niet of er dan een breder publiek wordt bereikt, maar ik denk wel dat er met

specifiek gerichte programma’s, al dan niet in een niet-Nederlandse taal, de boodschap van het

programma een diepere betekenis krijgt. In ieder geval kunnen op deze wijze woorden sneller tot

daden lijden en de daden uiteindelijk meewerken aan de bevordering van de interculturele

samenleving. Ter illustratie kan een uitzending van MTNL over ‘loverboys’ genoemd worden. Het

probleem ‘loverboys’ speelt zich grotendeels af in de Marokkaanse gemeenschap. Naast dat MTNL

een programma maakte voor jongeren hierover in het Nederlands hebben zij ook een discussie

programma gemaakt, bewust in het Arabisch, met de boodschap: ouders let er op. Dit vanuit het

uitgangspunt dat een groot deel van de eerste generatie Marokkanen de Nederlandse taal

gewoonweg niet beheerst. Wanneer Reteig deze uitzending niet in het Arabisch had gedaan had hij

waarschijnlijk de helft van het beoogde publiek niet bereikt. ‘In de kwestie loverboys zijn er twee

partijen, waar je de jongeren op moet aanspreken maar even belangrijk is ouders de kans geven hoe

zij dit probleem kunnen herkennen.’109

Toekomst MTNL

Gerard Reteig is alles behalve zeker over de toekomst van MTNL. Hij geeft hier twee redenen voor:

De eerste heeft te maken met zijn visie op integratie.

‘[…] ik denk als je mensen wilt laten integreren in een samenleving is het eerste wat je moet doen informatie geven over die samenleving en deze mensen betrekken binnen de samenleving. Mensen betrekken bij een situatie heeft te maken met mensen op de juiste manier van bereiken. Als het nu blijkt dat deze mensen behoefte hebben aan doelgroepprogrammering, dan moet hier ook naar worden geluisterd. Kijk, ik ben ervan overtuigt dat er een behoefte bestaat vanuit de verschillende doelgroepen geconfronteerd te worden met de Nederlandse samenleving vanuit een zeg maar meer allochtone invalshoek.’

Ten tweede vraagt Reteig zich af hoe MTNL zich staande moet houden in het media geweld. MTNL

heeft voor hem tot nu toe altijd een duidelijk karakter gehad. Met het nieuwe beleid wordt er onder

zeventien jaar migranten-televisie een streep gezet, waardoor het niet zeker is of hiermee het publiek

waarover het nu gaat (en wat nu wel degelijk bereikt wordt), ook in de toekomst bereikt zal worden.

Volgens Reteig ontstaat er met het nieuwe beleid een situatie waarbij de Nederlanders een beetje

voor eigen parochie preken. Het is gewoon niet duidelijk waar MTNL in de toekomst staat als

bijvoorbeeld na twee jaar blijkt dat MTNL de mensen waarom het draait niet meer kan bereiken. Naast

het nieuwe beleid heeft MTNL ook rekening te houden met datgene wat zich op innovatief

mediagebied ontwikkeld. Ik doel hiermee op het opkomende belang van het internet voor lokale

media. In het volgende hoofdstuk zal hier uitgebreid aandacht aan worden besteedt. MTNL is zich wel

degelijk bewust van deze ontwikkeling en is dan ook druk bezig met het ontwikkelen van een

vernieuwde website, waar moderne middelen op komen te staan als een forum, stellingen waar

mensen op kunnen reageren en het mogelijk wordt om via het internet programma’s te beoordelen.

108 Ibidem 109 Citaat van Reteig, geciteerd naar Reteig 2004.

63

Hiermee probeert MTNL haar programmering interactiever te maken en meer mensen te betrekken bij

het maken van de verschillende programma’s. Daarnaast is het internet van groot belang om jongeren

te bereiken die steeds meer via het internet televisie gaan kijken.110

4.5 Discussie.

Deze laatste paragraaf is bedoeld een beter inzicht te verkrijgen rondom de discussie (de

problematiek) die er bestaat omtrent doelgroepprogrammering.

Het belang

Het belang van doelgroepprogrammering gaf Gerard Reteig hierboven al goed aan. Mira Media vult

deze mening mooi aan. Daarnaast is hopelijk in het vorige hoofdstuk het antwoord op deze vraag voor

deel naar voren is gekomen. Het belangrijkste van ‘etnische’ doelgroepmedia/programmering is dat

wanneer etnische minderheden de kans krijgen een programma te maken voor de eigen

gemeenschap, wat veelal gebeurd in de eigen taal, hiermee een gevoel van erkenning wordt

gecreëerd. Daarnaast kunnen er met doelgroepmedia/programmering groepen bereikt worden die

door andere media niet worden bereikt. Eén van de grootste mankementen van

doelgroepprogrammering is dat het zich uitsluitend heel gesegmenteerd richt op de doelgroepen en

hierdoor de blik naar buiten toe beperkt is.

Behoefte

Ik ben ervan overtuigd dat er zeker wel een behoefte aan doelgroepmedia bestaat bij de etnische

groepen zelf. Met name bij de eerste en delen van de tweede generatie omdat deze generaties zich

nog heel erg tot de eigen gemeenschap voelen aangetrokken. Mira Media gaf aan dat de reden

waarom men naar doelgroepmedia/programma’s kijkt, heeft te maken met het feit dat dit één van de

weinige mogelijkheden is waar men op de hoogte kan blijven van de eigen gemeenschap in

Nederlandse context. Daarnaast heeft Mira Media onderzoek gedaan bij Turkse vrouwen tussen de 40

en de 60 jaar, waaruit blijkt dat deze groep wel degelijk behoefte heeft aan programma’s in eigen taal.

Zeker wanneer het gaat over educatieve programma’s. Deze vrouwen kijken hier graag naar omdat

het laagdrempelig is, speciaal voor hen wordt gemaakt en dit één van de weinige informatie bronnen

is waar zij informatie krijgen over de Nederlandse samenleving.111

Taal

Het blijkt wanneer er gesproken wordt over doelgroepmedia, deze zich voornamelijk kenmerkt door

het gebruik van de taal vanuit het land van herkomst. Het gebruik van taal uit het land van herkomst

hangt erg af van de doelstellingen van het programma. Wanneer het programma zich richt op de

110 Interview Gerard Reteig111 Interview Mira Media

64

eerste generatie dan speelt taal een belangrijke rol. Als het gaat om nieuwere vormen van

doelgroepprogrammering waarbij het gaat over wat er in de eigen gemeenschap leeft en wat er in de

andere gemeenschappen gebeurt, dan zou het Nederlands de voertaal moeten zijn. Mira Media merkt

terecht op dat men wel goed moet nadenken hoe je die groepen kan betrekken, die de Nederlandse

taal niet goed beheersen. Dit kan natuurlijk opgelost worden door ondertiteling maar er moet ook

rekening worden gehouden met het feit dat de eerste generatie immigranten -met name Marokkaanse

vrouwen- nog steeds niet kunnen lezen. bovendien spelen volgens Mira Media een aantal technische

problemen een rol, waardoor ondertiteling haast niet te doen is.112

Subsidie kwestie.

Naar mijn idee ligt doelgroepmedia zowel op professioneel niveau als op het ‘aanbieders’ niveau

onder vuur. Waarbij problemen bij de professionele organisaties als MTNL voortkomen uit het nieuwe

minderheden/mediabeleid en de problemen bij de vrijwillige organisaties voornamelijk te maken

hebben met de kwaliteit van de programma’s, die niet bij de kijker aansluit. Daarnaast is het zo dat

wanneer de programma’s in een niet-Nederlandse taal worden uitgezonden zonder ondertiteling

ontstaat er volgens mij een attitude van uitsluiting bij mensen die vandaag de dag als negatief wordt

ervaren. Vanuit deze gedachtes ben ik mij gaan afvragen in hoeverre er een pot subsidiegeld nodig is

om verschillende culturen te laten samen werken binnen één organisatie. Ten tweede of er een

samenwerking mogelijk is aangezien eerdere samenwerking op het open kanaal is mislukt. Ten derde

in hoeverre doelgroepmedia gestimuleerd moet worden door bijvoorbeeld subsidie.

Mira Media en Gerard Reteig zijn beide van mening dat er geen subsidie nodig is om verschillende

culturen met elkaar te laten samenwerken binnen één organisatie, maar er is wel subsidie nodig als

startinitiatief. Oftewel subsidie/geld kan een bepaalde beroepskwalificatie waarborgen die meehelpt in

het opzetten van een professionele organisatie. Ten eerste omdat er ruimte, tijd en een bepaalde

prikkel nodig is om een programma en/of organisatie op te zetten. Uit het verleden is ook gebleken dat

wanneer verschillende organisaties bij elkaar worden gebracht zonder direct een hiërarchische

structuur aan te brengen, dit vrijwel altijd leidt tot ruzies en mislukking. Verschillende organisaties

hebben verschillende doelen en zonder geld laten mensen zich blijkbaar moeilijk commanderen. Als

voorbeeld kan de A1 kwestie genoemd worden, zoals deze is beschreven in hoofdstuk drie.

Daarnaast vertelde Gerard mij over de samenwerking tussen MTNL en TV West (regionale

omroep Zuid-Holland) die, voordat MTNL bestond, een totaal witte organisatie was en er hierdoor ook

geen aandacht werd geschonken aan etnische minderheden. MTNL heeft toen gezegd: wij willen met

jullie samenwerken en we hebben een pot geld waardoor jullie mensen kunnen inhuren en

programma’s kunnen maken die meer multicultureel gekleurd zijn. Waar het precies aan lag waarom

TV West geen multiculturele redacteuren in dienst had, weet Reteig niet precies. Er bestaat blijkbaar

een belemmering als het gaat om het aannemen van etnische minderheden en deze situatie kan

kennelijk opgelost worden wanneer er geld in het spel komt.

112 Ibidem

65

Hieruit blijkt wel degelijk dat er juist subsidie nodig is. Niet eens zozeer om verschillende allochtone

culturen met elkaar te laten samenwerken, maar wel degelijk om autochtone te laten samen werken

met allochtonen.

Naast Mira Media en Reteig zijn ook Tanja Jadnansing en mijn andere informanten van mening dat

programma’s met een educatief gedeelte, of die te maken hebben met inburgering, best gesubsidieerd

mogen worden, maar dat het niet noodzakelijk is om programma’s die specifiek gericht zijn op de

eigen gemeenschap te subsidiëren. Het zou de kracht uit de gemeenschappen zelf moeten zijn. Zeker

met de technische vernieuwingen die alles een stuk goedkoper maken, zou het mogelijk moeten zijn

programma’s een meer open karakter te geven. Mira Media vindt wel dat er subsidie moet vrijkomen

voor bijvoorbeeld cursussen die het mogelijk maken voor allochtonen beter te leren omgaan met de

technische voorzieningen, waardoor groepen die minder vertrouwd zijn met de media hierdoor

toegankelijker worden gemaakt.

Mira Media (Giovanni Massaro):

‘Je kan niet zeggen hier zijn alle voorzieningen en nu komt alles in orde. Nee je zegt, hier zijn de voorzieningen, je moet hiermee leren omgaan, toegang creëren tot die voorzieningen. Je hebt programma makers nodig om de kwaliteit van een programma te waarborgen, redacteuren voor de inhoud maar daarnaast moet je dus ook voorzieningen gaan creëren die communicatie over deze programma’s mogelijk maakt. Ik kan zeggen dat dit niet echt gebeurd.’

Tanja Jadnanansing vindt daarentegen dat er ook langzaam een verandering moet komen in de

attitude van de gemeenschappen zelf :

‘[…]Als voorbeeld denk ik aan de Hindoestaanse gemeenschap in Den Haag, die een monument aan de gemeente heeft geschonken, om te bedanken voor het warme welkom wat deze gemeenschap heeft gekregen en hoe erg zij zich thuis voelen in Den Haag [...] In het monument stond een scriptie met: “Daar waar ik het goed heb, daar is mijn vaderland.” Daar ben ik enorm geïnspireerd door geraakt. Zo zou het ook moeten, niet gaan bedelen bij instanties en gemeentes met geef me geld, geef me geld, maar denken dit is mijn land hier ga ik het doen en hier ga ik mij inzetten.Ik denk dat je dan zoveel voor jezelf vrijmaakt. Kijk; het verlangen naar het vaderland zal altijd blijven! Mensen vinden het toch lekker om bij een groepje te horen. Heb ik ook als ik een groepje Surinamers zie, lekker gezellig, en dat blijft. Maar je kan het ook omdraaien.’

Doelgroepprogrammering blijkt een ‘én-én’ verhaal volgens Martine Huizenga. Je moet doelgroep-

programmering niet laten om aan themaprogrammering ruimte te geven. Doelgroepmedia blijkt

belangrijk te zijn voor de nieuwkomers en de eerste en (delen van de) tweede generatie allochtonen.

Nu hoeven programmamakers naar mijn idee niet veel aandacht te besteden aan programma’s die te

maken hebben met inburgering, ofwel ‘aanpassen aan’. Ten eerste omdat het om ‘opleggen’ van

Nederlandse normen gaat en ten tweede omdat er over twee jaar nauwelijks nieuwkomers zullen zijn

aangezien de Nederlandse regering anno 2004 een groot deel van de vluchtelingen en illegalen

zonder pardon terugstuurt naar het land van herkomst.

Themaprogrammering

66

Themaprogrammering blijkt voornamelijk wel degelijk toepasbaar te zijn, wanneer men zich richt op

jongeren met verschillende etnische achtergronden. Omdat deze jongeren naar mijn idee veelal meer

voet aan de grond hebben in de Nederlandse samenleving, dan in het land van herkomst. Daarnaast

ontstaat er eigenlijk al een geïntegreerde jongerencultuur, waarbij het jammer zou zijn deze onderuit

te halen door verschillende segmentjes aan te leggen. Hier gaat hoofdstuk vijf dieper op in. Voor nu is

het belangrijk aan te geven dat het bij themaprogrammering om een ander soort

doelgroepprogrammering gaat. Het gaat niet meer om de cultuuretnische programma’s maar

bijvoorbeeld over jongerenprogramma’s gericht op diversiteit. Bij jongeren gaat het veel meer over

herkenbaarheid in bepaalde onderwerpen, dan over doelgroepprogrammering.

Hoofdstuk 5

FunX

Hoofdstuk vijf is totaal gewijd aan FunX. Dit relatief nieuwe radiostation zendt uit in Amsterdam via

SALTO. Ik heb voor FunX gekozen omdat deze naar mijn idee een nieuwe ontwikkeling beschrijft op

het open kanaal, die direct aansluit ofwel verder gaat dan het voorafgaande. Naar mijn idee kan deze

vorm van lokale media nieuwe mogelijkheden bieden op het gebied van lokale media op zich, als wel

inzicht geven hoe bij jongeren een intercultureel bewustzijn gecreëerd kan worden.

Er zal begonnen worden met een beschrijving van het ontstaan van FunX. Vervolgens zal ik

dieper ingaan op het medium zelf. Deze informatie is gebaseerd op het jaarverslag van FunX, eigen

onderzoek en aangevuld met fragmenten uit het interview dat met Martine Huizenga.

Hieruit zal duidelijk worden dat FunX een gevolg is van een nieuw opkomende cultuur, de

‘urban culture’. Deze opkomende cultuur verdient naar mijn idee meer aandacht van beleidsmakers,

67

omdat deze elementen bezit die lokale media op verschillende niveaus, in het bijzonder het open

kanaal, nieuw leven kan inblazen en visa versa zou kunnen worden gebruikt om een beter inzicht te

krijgen wat urban culture nu daadwerkelijk inhoudt .

5.1 Het ontstaan van FunX

Het idee voor FunX is ontstaan toen de voormalige staatssecretaris van Kunst en Cultuur, Rick van

der Ploeg, in 2000 liet weten ether frequenties vrij te willen houden voor een allochtoon initiatief.

Willem Stegeman, toen nog directeur van Stadsomroep Den Haag zag zijn kans schoon om een 24-

uurs publieke zender voor stadsjongeren te beginnen. Hiermee wordt meteen de toon gezet. “FunX is

geen allochtonen zender maar een zender voor jongeren in de randstad maar aangezien één op drie

jongeren in de randstad allochtoon is, luisteren zij veel naar FunX”, aldus Stegeman in een interview

voor de Volkskrant.113

Stegeman, nu directeur van FunX, benaderde de vier lokale media organisaties in de vier

grote steden, die hun steun toezegden. Vervolgens brainstormde hij met 12 jongeren uit de vier grote

steden over hoe het format van FunX eruit moest gaan zien. Dit uitte zich in de volgende missie die

terug te lezen is in het jaarverslag van FunX 2003: ‘ FunX heeft als missie, de jongeren in de steden te

bedienen met een professioneel gemaakte, kleurrijke programmering, een onderscheidend cross-over

muziekformat en een frisse redactionele toon en sfeer die aansluiten op de belevingswereld van de

stadsjongeren. De bestaande publieke radio zenders worden door deze jongeren niet of nauwelijks

beluisterd. FunX vult dit ‘publieke hiaat’ in. Daarnaast wil FunX een bijdrage leveren aan de culturele

identificatie van de stadsjongeren. Deze hebben weliswaar een zeer diverse culturele achtergrond

maar tegelijkertijd ook veel overeenkomsten en gemeenschappelijke interesses, zoals de liefde voor

muziek en het gebruik van de Nederlandse taal. FunX zendt dan ook uitsluitend in het Nederlands

uit.’114

FunX is uiteindelijk na twee jaar onderhandelen met de betrokken instellingen in 2003 officieel van

start gegaan in de vier grote steden van de Randstad. Waar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en

Wetenschappen voor de komende vier jaar FunX met 1 miljoen euro per jaar subsidieert en de vier

andere gemeentes gezamenlijk de andere 4 miljoen ophoesten.115

5.2 Concrete omschrijving FunX

Het bestuur

FunX is een publiek thema kanaal, ontwikkeld door de vier lokale omroepen in de grote steden. Op

basis van de Mediawet zijn deze eindverantwoordelijk voor het programma. Het commissariaat voor

de Media beschouwt FunX als een ‘neventaak’ van de omroepen.

De vier lokale omroepen – SALTO Amsterdam, Stichting Lokale omroep Rotterdam (SLOR),

Stadsomroep Den Haag (SODH) en Omroep Utrecht (OUS) – hebben voor de ontwikkeling van FunX

113 Nourhussen 2004 114 FunX Jaarverslag 2003: 5 115 van Zoelen 2004: 8

68

een aparte stichting opgericht, de stichting G4 Radio. In dit bestuur hebben vertegenwoordigers van

de vier omroepen zitting, waarbij de voorzitter onafhankelijk is. De feitelijke activiteiten zijn

ondergebracht in een aparte werkmaatschappij, FunX BV. 116

Anno 2003 werd elke maand vergaderd over onderwerpen met betrekking tot de organisatie,

de programmering en de financiële positie van FunX. Daarnaast zorgden de bestuursleden ook voor

de informatievoorziening over FunX binnen hun eigen lokale omroepbesturen.117

Medewerkers.

Het personeelsbestand bestond eind 2003 uit 27 vaste medewerkers en 10 freelancers. Driekwart van

deze medewerkers zijn van niet-Nederlandse afkomst. Bij de programma staf werken meer vrouwen

dan mannen. Het FunX jaarverslag 2003 vermeld dat FunX daarom op zoek is naar meer mannelijke

redacteuren en medewerkers met een Nederlandse achtergrond. De gemiddelde leeftijd van de FunX-

medewerker is jong, bij de programma staf is de gemiddelde leeftijd 27 jaar. Hiermee wil FunX zich

manifesteren als kweekvijver voor jong talent. FunX Amsterdam bestaat uit vijf medewerkers, een

programma leider, drie presentatoren en een verslaggeefster die tevens FunX talk regisseert.

De redacteuren en presentatoren zijn gedurende het jaar 2003 intensief gecoacht door

externe professionals. Daarnaast beschouwt FunX training on the job –aspect zeer belangrijk. Al snel

werd het bij FunX duidelijk dat hun werkwijze afwijkt van de Hilversumse norm. FunX ziet interne

begeleiding voor de nieuwe FunX- medewerkers dan ook als noodzaak. Ten slotte kunnen FunX-

programmamakers door middel van een korte training met de geavanceerde software zelf programma

onderdelen presenteren, produceren en redigeren.118

Distributie

De vier lokale omroepen kregen voor FunX elk een extra etherfrequentie toegewezen. Voor

Amsterdam betekent dit dat FunX uitzendt via FM 91.1 Mhz en via de kabel op FM 93.7. Door de trage

besluitvorming over de wetswijziging, die het mogelijk moest gaan maken dat ‘lokale’ programma’s

ook buiten hun wettelijke verzorgingsgebied op de kabel mogen worden doorgegeven, kon FunX in

2003 nog niet buiten de vier grote steden uitzenden. Inmiddels bereikt FunX via het internet wel de

rest van Nederland. 119

Bereik

Begin juni 2004 blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Interview- NSS dat zij hield onder 2000

jongeren, FunX het best beluisterde radiostation is in de vier grote steden. Ruim 28 procent van de

mensen in de leeftijd 15 tot 25 jaar stemt dagelijks af op FunX.120

116 FunX Jaarverslag 2003: 9 117 Ibidem 118 FunX jaarverslag 2003:11119 FunX jaarverslag 2003: 7, www.funx.nl120 Persbericht ANP 04-06-04, www.funx.nl

69

Martine Huizenga is vanaf het begin nauw betrokken geweest bij de oprichting van FunX. Zij vertelde

dat de overheid in de eerste instantie aan de vier lokale omroepen heeft gevraagd te komen met een

plan met hoe zij de beschikbare etherfrequenties voor minderheden radio zouden willen invullen. Dit

plan begon al snel te lijken op een open kanaal achtige aanpak. Uit ons gesprek werd duidelijk dat er

toen een aantal mensen zijn samen gekomen die zich niet volledig in dit plan konden vinden en

opzoek gingen naar iets nieuws. Met twee redenen: Ten eerste waren er al heel veel open kanaal

achtige programma’s. Ten tweede wist men uit ervaring dat het heel lastig is om met verschillende

organisaties samen te werken.

Martine Huizenga:

‘Wij hebben er meteen voor gekozen om alles veel centraler aan te sturen en niet met verschillende organisaties te gaan samenwerken, maar met individuen en dat konden ook prima mensen zijn die programma’s bij het open kanaal organisaties maakten. Een ander punt was dat we het professioneel wilden aanpakken, we betalen mensen, om ze zo beter te kunnen aansturen.’

Uit de quote van Willem Stegeman werd duidelijk dat FunX stadsjongeren moest gaan bedienen, met

het idee dat veel allochtonen jongeren onderverdeeld zijn op de Nederlandse radio en televisie. ‘Kijk,

als je naar 3FM luistert en zo’n disjockey opbelt komt er altijd een Nederlander in, nooit een

Mohammed of een Samira […]’, aldus Martine. Wanneer deze dan in het nieuws verschijnen gebeurt

dit veelal op een negatieve manier.121 Met de oprichting van FunX wilden ze laten zien dat allochtonen

jongeren hier en nu wonen en houden van die en die muziek, maar daarnaast ook een heleboel

gemeenschappelijk hebben autochtone jongeren. Ze zijn allemaal jong en houden allemaal van mode

en uitgaan waarbij de verschillen niet hoeven te worden verdoezeld maar ze ook niet zwaar hoeven

worden aangezet, want die komen vanzelf wel naar voren als je bepaalde onderwerpen behandeld.

FunX vindt het belangrijk om de jongeren zelf te laten horen. Daarbij sprong FunX in op een nieuwe

ontwikkeling; steeds meer jongeren luisteren naar nieuwe muziek die via het internet wordt verspreidt

en mee wordt genomen uit landen als Marokko, Turkije en Suriname wanneer allochtone jongeren

daar op vakantie zijn geweest. De hieruit voorkomende ‘urban-culture’ is veel breder dan alleen

muziek en is steeds meer terug te vinden in dans, toneel en uitgaan. FunX vond het belangrijk deze

‘urban-culture’ om te zetten op een positieve manier en een breder publiek te bereiken dan alleen

allochtone jongeren. Daarnaast heeft FunX onderzoek laten doen naar de muziekkeuze onder stads

jongeren.122

Martine Huizenga:

‘Nu wisten we dat alle jongeren luisterden naar R&B en hip hop maar daarnaast heeft iedere groep een bepaalde interesse. Surinamers vinden het hartstikke leuk als je een beetje een Caribische draai aan muziek geeft, een soort Latino gevoel, Turken houden van Turkse popmuziek en Marokkanen houden weer van raï-achtige muziek, allemaal okay. Wij hebben geprobeerd daar een goede mix van te maken en daarbij toch wel te zoeken naar de mainstream om zo toch al die verschillende stromingen met elkaar te verbinden, maar wel goed te letten op tempo, en dat ligt aan goed en slim programmeren, dat heeft niets met minderheden te maken, dat is gewoon goede radio maken.’

121 Citaat Martine Huizenga, geciteerd naar Martine Huizenga122 Interview Martine Huizenga

70

FunX is een publieke zender waarmee zij naast het opzoek gaan naar de juiste mixpop ook informatie

wil geven over cultuur op een manier die jongeren aanspreekt. Martine merkte op dat je dit niet bereikt

door met elkaar zwaar te gaan discussiëren, maar meer bereikt met een format te ontwikkelen die het

interessant maakt erbij te horen waardoor mensen graag willen meedoen. Op de vraag wat het format

van FunX dan precies inhoudt kreeg ik als antwoord dat FunX niet zozeer een vernieuwend format is

maar dat het vernieuwende zit in de toon of voice.

Martine Huizenga:

‘FunX is niet zwaar journalistiek opgezet, we zijn een jongeren muziekzender en ja, dan moet je ook niet met deskundige gaan werken, je moet die jongeren laten praten en dan zie je vanzelf wel wat er komt en is het de kunst hierop in te haken. Dit is een verschillende benadering. Daarnaast moet je ook niet met hele dure DJ’s gaan werken, met name in de commerciële business zie je die gasten die wel veel luisteraars binden maar wel heelveel hieraan verdienen, het is echt een show. Bij FunX is de slogan’ welkom bij jezelf ‘ die de luisteraar heel erg centraal zet. We proberen de luisteraars er zoveel mogelijk bij te betrekken op simpele manieren, we laten ze hun eigen taal praten iets over henzelf vertellen in de talkshows, de straatinterviews, het is heel simpel, het zit in de aanpak […]’

Veel media richten zich op de leeftijdsgroep 20-35 jaar waarmee FunX als publieke zender zich in

een super commerciële omgeving bevindt en er goed is nagedacht over hoe FunX zich zou kunnen

onderscheiden met de rest. Volgens Martine blijkt één van de sterke punten bij FunX toch het lokale te

zijn, omdat er binnen de lokale vensters echt contact gemaakt kan worden met het publiek. Om dit te

illustreren gaf ze een voorbeeld van een FunX-programma, je favoriete luisterplek. Hierin gingen de

reporters van FunX de straat op en vroegen aan jongeren waar zij het liefst FunX luisteren, wat de

snackbar om de hoek kan zijn. ‘Het zijn de basale dingen waardoor mensen heel erg het gevoel

krijgen dat ze erbij horen. Dit is de kracht van FunX en is in combonatie met die muziek heel

onderscheidend.’, aldus Martine.

Samenvattend kan gezegd worden dat FunX direct voor een professionele opzet heeft gekozen. Dit

betekent dat FunX niet werkt met verschillende organisaties, maar de hele organisatie centraal aan

stuurt en werkt met individuen. Daarbij speelt subsidie naar mijn idee wel een belangrijke rol, omdat

hiermee geld beschikbaar komt om mensen te coördineren. Het allerbelangrijkste is de afspraak dat

FunX direct heeft gekozen voor een centrale, professionele aanpak. Ten tweede heeft FunX direct

vanaf het begin geïnventariseerd waar jongeren behoefte aan hebben en behalve te hebben

geluisterd ook echt iets met deze informatie te hebben gedaan. Bij FunX vonden ze het dan ook

belangrijk dat de redacties een afspiegeling zijn van de doelgroep. Deze zijn dan ook bij uitstek jong,

multicultureel en ‘stads’.123 Het lokale blijkt in die zin bij te dragen dat het publiek via deze vorm beter

bereikt wordt en het lokaal-boven-lokale model er voor zorgt dat er een vrij groot publiek wordt bereikt.

Martine Huizenga :

‘Ten eerste werkt FunX omdat het lokaal boven lokaal is. Kijk het is een syndicated radiozender dus het heeft een vrij groot bereik, maar dat is niet heel belangrijk, belangrijk is dat FunX professioneel is, het wordt professioneel opgezet, het wordt gemaakt, of ieder geval ontwikkeld door mensen die verstand hebben van radio, en dan is het natuurlijk fijn dat je dan een budget hebt omdat verder te ontwikkelen. Hoewel de mensen die bij ons werken allemaal jong zijn en daardoor weinig ervaring hebben, is het niet de bedoeling dat men een zwaar journalistiek team is, helemaal niet, maar FunX is

123 FunX Jaarverslag 2003: 5

71

professioneel opgezet. Bij andere lokale organisaties zijn het toch allemaal vrijwilligers, sommige zijn daar handiger in dan anderen en dan hangt het ook af van wie daar de boel organiseert. Daarnaast functioneert FunX goed omdat het zich niet profileert als doelgroepen zender, omdat mensen daar ook niet op zo’n manier willen worden aangesproken, als ze dat wel willen dan kunnen ze naar die doelgroepen programma’s. Maar ja, dat lokale onderscheid je toch met landelijke omroepen.’

5.3 Lokale live Programmering FunX.

Het programma format FunX is lokaal boven lokaal, zowel Martine Huizenga en het jaarverslag uit

2003 geven hieraan een andere naam namelijk syndication. Dit betekent dat FunX uitgaat van een

centrale raamprogrammering, waarbinnen vier lokale vensters zijn ingebed. Elke stad heeft zijn eigen

FunX-redactie. Deze produceert een groot deel van de live programma’s en dan vooral de

informatieve en culturele uitzendingen.124 Concreet komt dit neer op de programma’s; De FunX poll,

Welkom bij jezelf en Funx talk waar ik verderop dieper op in ga.

De centrale Funx programmering anno september 2004 ziet er als volgt uit: 125

Maandag t/m Donderdag Vrijdag

7 - 10 uur FunX Start 7-10 uur FunX start

10 - 12 uur FunX Class X 10-12 uur FunX Class X

12 - 17 uur FunX Music MiX 12-15 uur FunX music mix

17 - 19 uur Welkom Bij Jezelf 15-17 uur FunX Chart…met jou!

19 - 20 uur FunX Talk 17-19 uur Welkom bij jezelf

20 - 23 uur FunX Chill 19-22 uur De FunX Club

23 - 7 uur FunX Music MiX 22-00 uur Da Mix

00-7 uur FunX music Mix

De weekend programmering bestaat voornamelijk uit de FunX music mix, een herhaling van de FunX

chart en twee live programma’s, de loverslounge en FunX’tra.

Ik heb gekozen om vanuit de ‘één editie’ programmering (voor alle vier de steden), de

programma’s FunX chart…met jou! en FunX chill te beschrijven omdat ze naar mijn idee o.a een brug

leggen tussen jongeren vanuit de verschillende steden.

FunX chart…met jou!, is eigenlijk een soort Top 40. Het verschil met de top 40 is echter dat de FunX

chart wordt samengesteld op basis van de stemmen die de FunX luisteraar heeft uitgebracht via de

FunX website, en zich dus niet baseert op koopcijfers. Hiermee is FunX vooruitstrevend en

trendzettend, bedenkend dat de muziek waar jongeren vandaag te dag naar luisteren veelal wordt

gedownload op het internet en muziek is die vaak niet te koop is in Nederland. Uit het jaarverslag van

124 Ibidem 125 www.funx.nl

72

FunX blijkt zelfs dat er bepaalde artiesten op deze manier zijn doorgebroken in Nederland en

opgenomen worden in de Top 40. Het lijkt er zelfs op dat hiermee langzamerhand het participatie idee

waarmee lokale media is ontstaan weer terug komt, aangezien de muziek keuze dus niet bepaald

wordt door de muziek industrie als een EMI en BMG die door slimme marketing trucs hun muziek aan

jongeren opleggen, maar de muziek keuze vanuit de jongeren zelf komt. Bovendien wordt de FunX

chart..met jou!, gepresenteerd door de jongeren op straat. De FunX city reporters nemen iedere week

opnieuw de aankondigingen van de luisteraar op straat op. Hierbij wordt ook gevraagd naar het

‘nieuws van de week’, wat heel persoonlijk kan zijn, bijvoorbeeld dat iemand met zijn ouders naar de

film is geweest.126 Jongeren krijgen hierdoor de mogelijkheid zich te uitten in datgene wat hen bezig

houdt.

FunX Chill is een interactieve show waarbij zij zich presenteert als de show waar de luisteraar

helemaal zichzelf kan zijn. Hierin komt onder andere het onderdeel ‘battle of the cities’ in voor; hierbij

gaan luisteraars uit de vier grote steden de strijd met elkaar aan op het gebied van rap, zang en

poëzie. In straattaal gaat het om rappers en freestylers die met elkaar gaan battlelen. Battelen kan

gezien worden als een taal gevecht aangevuld met een beat en muziek, waar twee individuen of

groepen tegen elkaar gaan rappen/freestylen. Meestal worden de raps op het moment zelf

geïmproviseerd en de winnaar wordt bepaald door reacties uit het publiek. Bij FunX Chill verdedig je

door een battle de eer van je stad. Daarnaast geeft Funx Chill de kans aan nieuw talent hun demo te

laten horen waar het publiek bepaald of het liedje, in FunX taal ‘de pokoe’, slaagt of niet oftewel ‘boekt

of poept’. Door FunX Chill krijgen jonge ‘urban’ artiesten de kans zich te presenteren aan de randstad

en krijg je beeld wat er allemaal op straat, in buurthuizen, op scholen gebeurt, waar het battelen

vandaan komt. Bovendien wordt er een nieuw soort taal gepresenteerd, die meestal een mengelmoes

is van verschillende talen die in de grote steden voorkomen, daarnaast geven de battels een goed

inzicht waar stads jongeren graag over praten.

Naast de ‘één editie’ programma’s die voor alle steden hetzelfde zijn, zendt FunX ook programma’s uit

die gemaakt worden door de Amsterdamse redactie en specifiek gericht zijn op het Amsterdamse

publiek. Eén van deze programma’s is de FunX Poll . Dit programma staat elk half uur

geprogrammeerd tussen 07.00-09.00, 12.00-14.00 en van 17.00 tot 19.00. Hierin staat de mening van

de stadsjongeren centraal. De reporters bezoeken scholen, buurthuizen of gaan gewoon de straat op

waar ze de luisteraars verschillende stellingen voor leggen over onderwerpen die jongeren bezig

houden.127 Deze kunnen variëren van seks tot uitgaan, van politiek tot wat men vindt van baklava

(Marokkaans/Turks lekkernij). In de zaterdag bijlage van Het Parool (de PS) van 10 april 2004 worden

een paar stellingen uiteengezet. Concreet moet er gedacht worden aan een stelling als: “Leven we in

een op seks beluste maatschappij?” Waar na veel gegiechel het antwoord komt: ‘Het ligt aan de

mensen zelf, als je Britney Spears als voorbeeld neemt, dan kom je misschien op verkeerde ideeën.

Maar dat gevaar dreigt alleen als je erg naïef bent’.128 Dit voorbeeld komt uit Het Parool, zelf heb ik

stellingen voorbij horen komen als: ‘Lieg jij tegen je ouders over waar je uitgaat?’, ‘Jongens die in

126 FunX Jaarverslag 2003: 19127 FunX Jaarverslag 2003: 18128 van Zoelen 2004: 8

73

zwarte B&W rijden zijn dealers!’, ‘Zijn meisjes met hoofddoeken zijn preuts?’, ‘Het eindexamen

biologie voor de HAVO sloeg nergens op!’. Meestal komt er een gesprekje op gang met verschillende

jongeren, die niet langer duren dan drie tot vijf minuten. De antwoorden kunnen ontzettend

uiteenlopen maar komen wel eerlijk en spontaan over. One’sy, een FunX reporter in de PS /Het Parool

van 10 april 2004 zegt over De Poll: ‘Stadsjongeren zijn altijd buiten de media gebleven. Zij zijn nooit

op de radio te horen en nu zijn ze blij dat ze ook eens iets mogen zeggen. Door FunX krijgen ze een

stem. En voor ons publiek is het herkenbaar omdat het over henzelf gaat’.129

Welkom bij jezelf is naar mijn idee één van de meest typische programma’s van FunX. De zin;

welkom bij jezelf is dan ook niet voor niets de slogan van FunX. In dit programma vraagt de DJ naar

het verhaal van de luisteraar. Waar deze de DJ vertelt wat hem of haar bezig houdt in het dagelijks

leven of op dat moment aan het doen is. Als ‘beloning’ voor je verhaal wordt het favoriete nummer van

de luisteraar gedraaid. In een aflevering van Welkom bij jezelf kwam Mo aan het woord. DJ: zo Mo,

hoe gaat t?. Mo: ja, Relaxed. DJ: Wat ben je aan het doen dan?. Mo: Gewoon, relaxed aan het

cruisen in mijn auto, weet je. DJ: Okay, waar ga je naar toe ‘cruisen’? Mo: eeuuh, gewoon weet je,

beetje door Oost aan het rijden, en zo meteen met vrienden naar het strand! Dj: en dan luisteren jullie

naar FunX ? Mo: Zeker weten!, DJ: welk nummer wil je horen Mo?. Etc. Waar vervolgens het nummer

van Mo wordt gedraaid. Het komt ook voor dat de DJ helemaal niets hoeft te zeggen zo vertelde

Susan uit Amsterdam West een verhaal over haar vriendje Cris die veel stoned is. Susan had hier

meer dan genoeg van en was daardoor die avond ervoor vreemd gegaan met een andere jongen. Dit

vond ze toch vervelend van zichzelf en ze kon haar verhaal aan niemand kwijt. Toch koos Susan

ervoor anoniem dit wel op FunX te doen en uiteindelijk een nummer aanvroeg waar zij en Chris voor

het eerst op zoende.

De verhalen zijn heel verschillend en zijn over het algemeen licht van aard. Maar omdat er veel wordt

gereageerd, geeft Welkom bij jezelf een beeld waar Amsterdamse jongeren dagelijks mee bezig zijn.

Daarnaast doen de DJ’s zich niet beter voor dan de luisteraar. De luisteraars kunnen hierdoor hun

verhaal kwijt zonder dat ze in de zeik worden genomen door de DJ waarmee er een gevoel van

erkenning wordt gecreëerd.

FunX Talk is de talkshow van FunX, en is hiermee iets serieuzer dan de andere programma’s.

Jongeren praten samen met de presentator in de studio over het poll thema van de dag, die te vinden

is op de website. De luisteraar kan via de telefoon of de website ook meedoen aan de verschillende

discussies. De onderwerpen kunnen variëren van het verbieden van keppels, hoofddoeken, kruizen en

andere geloofsuitingen tot over de vernieuwing van de Dappermarkt in Amsterdam-Oost waar er

gediscussieerd werd of hiermee niet de authenticiteit van de Dappermarkt wordt weg gehaald.

FunX Talk neemt ook een voorlichtende functie op zich. Zo werd er een paar weken geleden

gevraagd of er luisteraars waren die wilden vertellen over hun ervaring met drugs, in dit geval

specifiek over het innemen van paddo’s. Behalve dat er zowel ‘bad’ als ‘good trips’ aan bod kwamen

werd er ook over de geschiedenis van deze drugs verteld, wat paddo’s nu precies met je doen en

129 Citaat van One’sy, geciteerd naar van Zoelen 2004: 8

74

welke hulpinstanties er in Amsterdam bestaan die kunnen helpen wanneer een situatie uit de hand

loopt.

De programma’s van FunX hebben allemaal een element in zich waarmee ze zoveel mogelijk de

luisteraar bij het programma willen betrekken zonder prestigieus over te willen komen. Behalve dat de

verschillende programma’s een nieuw beeld van stadsjongeren oplevert, krijgen deze jongeren door

FunX zelf een stem waaruit een beter beeld ontstaat van de mening van jongeren in de stad. De

muziek blijft naast de luisteraar het centrale element die de verschillende programma onderdelen,

radio en de website aan elkaar rijgt. Voordat ik een verdere analyse ga geven wil ik eerst een beter

inzicht creëren van de website van FunX en het belang hiervan.

5.4 www.funx.nl

FunX heeft naar mijn idee als enige van alle lokale omroepen en lokale organisaties die ik heb

bekeken, een frisse, duidelijke en een werkende interactieve website. De website van MTNL is wel

modern en duidelijk maar lang niet zo interactief. De FunX website beschouw ik als het kloppende hart

van deze hele organisatie. Als de website niet had bestaan vraag ik me af of FunX ooit zo bekend had

kunnen worden. Ik vroeg Martine Huizenga wat volgens FunX het belang van de internet site is:

Martine Huizenga:

‘De internet site, is meteen vanaf het begin tegelijkertijd ontwikkeld met de radiozender en dat was heel belangrijk voor ons. FunX communiceert heel veel met zijn luisteraars. De FunX chart die wordt op basis van het stem gebeuren op de website gevormd en dat is ook een verschil met andere radio stations daar heb je de cd verkoop bepaald de rating maar omdat drie kwart van de muziek van FunX niet kan kopen in Nederland dus je moet tot een andere manier komen van rating te bewerkstelligen. Door ons stem systeem krijgt het een eigen dynamiek en op basis daarvan wordt die chart samengesteld, en dat is heel interactief met de luisteraar. Het FunX forum, is heel belangrijk voor jongeren media omdat het forum een soort community creëert. Op het forum kunnen jongeren met elkaar praten over FunX, of welk ander onderwerp dan maar ook - en het grappige is - we hebben net luister onderzoek hebben gehouden en daaruit blijk dat heel veel jongeren luisteren via het internet, dus het internet is eigenlijk een soort vijfde frequentie voor ons geworden, ook in die zin is het gewoon heel belangrijk.’

Het jaarverslag 2003 meld dat de website zowel door jongeren uit de randstad als daarbuiten druk

bezocht wordt. Eind 2003 behoorde www.funx.nl al tot één van de grotere jongerenportals van

Nederland. Een aantal cijfers over de periode 1 januari – 31 december 2003:130

3.500 aanmeldingen voor de nieuwsbrief

620.000 unieke bezoekers

3.500.000 pagevieuws.

Door de overweldigende aandacht voor de FunX website was er nogal eens sprake van

capaciteitsproblemen. FunX heeft hieraan gewerkt en lanceerde anno juni 2004 een vernieuwde

website waar zowel de functionaliteit als de capaciteit is opgevoerd.

130 FunX Jaarverslag 2003: 7

75

Omschrijving website

Op de start pagina van FunX ‘home’ wordt aangegeven welk nummer op dat moment op de radio

wordt gedraaid en rechts boven kan worden aangegeven in welke regio je bent. Er is een verschil

tussen de Haagse editie en de Amsterdamse editie onder andere in het aantal mensen die online in

gesprek met elkaar zijn op het FunX forum. Op het forum ga ik later op door.

Vervolgens worden de volgende links aangegeven: Home, Forum, Music en Chart, Files en

Events, DJ’s en Shows, Links, Create, over FunX en Contact. Waar daaronder de X-chart, Files,

Events, Dj-shows groter worden uitgelicht door middel van een foto/cryptogram en het laatste nieuws

hierbinnen. Deze kunnen aangeklikt worden, waardoor je direct bij het onderwerp terecht komt.

Concreet zie ik staan bij bijvoorbeeld files: “Vreemdgaan ; moet je vertellen als je bent vreemdgegaan,

of is het beter te zwijgen? Ssssttt..” Wanneer ik ‘lees verder’ aanklik, kom ik de terecht bij FunX-talk

Amsterdam. Hier wordt het onderwerp vervolgens uitgebreid beschreven en vraagt FunX jouw mening

over het onderwerp en deze te delen in de radio-uitzending van die avond, of hierover te praten op het

forum.

In mijn ogen zijn de links; Music en chart, Events en het Forum het meest interessant. De link Music

en Chart is de internet aanvulling op het radio programma FunX Chart, dat eerder in dit hoofdstuk

werd beschreven. Via Music en Chart is onder andere directe achtergrond informatie over de

verschillende artiesten te verkrijgen, het mogelijk wordt muzieksingles te ‘raten’ en er een directe link

wordt gelegd naar het FunX Forum waar je mening kwijt kan over het nummer en/of de artiest. Het

opvallende hieraan is dat er informatie wordt vrijgegeven over artiesten waar ik persoonlijk nog nooit

van gehoord heb. Als voorbeeld neem ik de groep K-liber die met hun nummer Viben op nummer één

staan in de week 39/ 2004. Uit de profile blijkt dat de groepsleden alledrie zijn geboren op Curaçao,

maar nu in Nederland wonen. Ze zingen voornamelijk in hun moedertaal ‘Papiamento’ maar gebruiken

ook andere talen, waaronder het Nederlands, waardoor de nummers ook prima is te verstaan voor

Nederlanders. K-liber wil met hun muziek (vooral Antilliaanse) jongeren inspireren en aansporen om

hetzelfde te doen als hen. Behalve dat ze muziek maken zijn twee van de leden onderwijzer biologie

en natuurkunde.131 Hiermee wordt voor mij duidelijk dat deze jongens behalve leuke liedjes

produceren ook bezig zijn Antilliaanse jongeren in beter daglicht te zetten. Daarnaast creëert FunX

een breder publiek door onder andere te vermelden dat K-Liber zingt in meerdere talen.

FunX Events kan vergeleken worden met de uitgaansladder. Binnen deze link worden verschillende

evenementen over heel Nederland aangegeven op het gebied van kunst, cultuur en uitgaan. Behalve

dat er aandacht wordt besteed aan de laatste R&B en ‘urban’ feesten, een Turks pop concert in de

Heiniken Music Hall, geeft FunX ook aandacht aan het Rotterdams dichter en schrijvers festival

GDMW in Rotterdam, een fototentoonstelling over de erotiek van gewone mensen tussen de 50 en 85

jaar in het fotomuseum in Den haag en de nieuwe voorstelling over gesluierde vrouwen van Adelheid

Roosen. De selectie van de evenementen zijn naar mijn idee geselecteerd vanuit de gedachten dat er

aan alle gemeenschappen gehoor wordt gegeven maar FunX voornamelijk evenementen plaatst waar

131 www.funx.nl

76

er verbanden worden gelegd tussen verschillende gemeenschappen. Het zijn naar mijn idee

vooralsnog muziek evenementen waar dit het beste tot uiting komt. Dit haalt niet weg dat FunX met

Events serieus aanzet geeft dit te verbreden naar andere gebieden als kunst en cultuur. Events laat

ten tweede jongeren in contact komen met verschillende kunst en cultuur uitingen waar zij normalitair

in hun omgeving niet direct mee in contact komen. Daartegenover is het belangrijk in te zien, omdat

FunX zeer populair is onder stadsjongeren, FunX hiermee een publiek bereikt waar andere kunst,

media en cultuur instellingen moeite mee hebben deze te bereiken. Tot slot kan er over Events

gezegd worden, dat FunX door het plaatsen van de verschillende evenementen de mogelijkheid aan

jongeren geeft om daadwerkelijk live met elkaar in contact te komen. Het mooie van de FunX website

is dat bijvoorbeeld het FunX Forum vervolgens ruimte geeft aan jongeren om de verschillende

evenementen achteraf te bespreken waarmee het gemeenschappelijke community gevoel versterkt

wordt.

Het FunX Forum

Hiermee kom ik bij het laatste onderdeel van de website die ik nader heb bekeken: Het Forum.

Martine Huizenga gaf al aan tijdens ons interview dat het forum enerzijds belangrijk is voor het FunX

publiek omdat zij hier hun ei over van alles kwijt kunnen en hiermee een community gevoel ontstaat.

Daar tegenover is het forum ook voor FunX zelf belangrijk omdat zij hiermee op de hoogte blijven wat

er onder de jongeren speelt en hierop kunnen inhaken door bepaalde onderwerpen te behandelen

tijdens de verschillende uitzendingen. Het Forum kan door iedereen bekeken worden. Wel moet een

ieder die wil deelnemen een user-name aanmaken waarna ze kunnen inloggen. Daaronder wordt het

forum en haar regels als volgt door FunX beschreven:

Netiquette

Als je je ei kwijt wilt, of gewoon je mening wilt droppen, is het FunX Forum the place to be! Hier kun je met andere FunX luisteraars discussiëren of gewoon lekker chatten. Bij FunX is respect voor elkaar erg belangrijk. Dat hoor je terug op de radio, maar dit geldt ook voor de website. Als je met iemand in discussie gaat, houd het dan netjes. Discriminatie, schelden of beledigingen worden niet getolereerd! Onthoud dat je gegevens geregistreerd worden bij het inloggen en dat FunX zich het recht voorbehoud om mensen van het forum te weren.

Have fun!132

Rechts boven de Netiquette staan de verschillende onderwerpen aangegeven waarop je kunt

inloggen; Funx, liefde & sex, muziek, party’s, politics en sport.133 De verschillende onderwerpen

spreken voor zichzelf. Het Funx gedeelte kan beschouwd worden als het algemene gedeelte op het

forum, waar in principe elk onderwerp aangehaald en besproken wordt, bovendien is dit het gedeelte

waar de meeste berichtjes worden geplaatst. Vanaf april 2004 ben ik het FunX Forum gaan bezoeken.

Bij het lezen van de bijlage valt op dat de berichten voornamelijk uit de maanden september -

november 2004 afkomstig zijn. Dit kan aan de ene kant als een schoonheidsfoutje worden beschouwd

132 www.funx.nl133 Ibidem

77

aan de andere kant durf ik te zeggen dat de onderwerpen qua vorm niet verschillen met april 2004. In

bijlage twee kunnen een aantal forum gesprekken terug gevonden worden.

Concrete omschrijving

Bij het aanklikken van bijvoorbeeld het FunX gedeelte verschijnen vervolgens tien zogenaamde

topics/onderwerpen per pagina. Onderaan de bladzijde worden de nummers 1 t/m 11 aangegeven

opvolgend met teken in de vorm van een pijltje (>) waar door kan worden geklikt naar de volgende elf

bladzijdes. Ieder topic heeft een titel als ‘Nog 1 nachtje slapen dan begint..’, ‘Wies de beste NL

rapper’, ‘VMBO of VWO’ etc. (zie bijlage). Onder de titel verschijnt door wie het topic is geopend,

hoeveel kijkers (‘vieuws’) en antwoorden (‘replies’) het topic heeft, wanneer het topic is gestart en

wanneer en hoe laat het laatste bericht bij dit topic is geplaatst. Bij het aanklikken van het topic

verschijnt het hele bericht. Voorbeeld:

Welke Stad Is De lauwste?Kies Maar tussen Rotterdam, DenHaag, Amsterdam Of utrecht

K kies Voor Roffa Natuurlijk!

Door: GwoonJeff

Replies:51 – Vieuws: 376 – Gestart: 01.11.2004 – Laatste bericht: 05.11.2004 – 10:55134

Vervolgens kan hierop gereageerd worden om rechts op de bladzijde een ‘username’ en je e-mail

adres intevullen om daarna op de link ‘Create FunX go’ te klikken. Door op ‘Create FunX go’ te klikken

verschijnt er rechts op de page een ruimte waar een bericht ingetypt kan worden. Onder de

berichtruimte geeft de FunX-website de mogelijkheid het bericht kracht bij te zetten door middel van

verschillende ‘moods’ in de vorm van smilies: .135 Wanneer er gereageerd wordt in de

vorm van een antwoord verschijnt onder het desbetreffende berichtje de username, de datum en tijd

wanneer het bericht geplaatst is. Om een concreet beeld te krijgen verwijs ik naar de bijlage.

Bij het lezen van de bijlage zal opvallen dat de gesprekken vorm krijgen door de opeenvolging van de

verschillende berichten. Het is niet altijd het geval dat er een gesprek op gang komt en het enkel bij

een individuele quote blijft. Dit kan te maken hebben met een gebrek aan interesse voor het

desbetreffende onderwerp of bijvoorbeeld dat een quote een zodanig duidelijk statement is dat hier

niet op gereageerd hoeft te worden. Kijk bijvoorbeeld naar ‘Welke stad is de Lauwste’. FunX website

gebruikers, Mr Hamza, Hanny en Nadine vinden Den Haag, Amsterdam-West en Rotterdam de

leukste plek van Nederland, waarop door de andere FunX gebruikers niet wordt gereageerd. Jamy

vraagt echter aan LadyLove waarom zij voorstander is van Den Haag, waarna er vervolgens een kort

gesprek tussen beide ontstaat. Uit deze zelfde topic blijkt ook dat MorocGirl het “stom vind” dat

GwoonJeff alleen de vier grote steden aanhaalt en er geen andere steden mogen worden aangehaald,

waar ook hier een gesprek ontstaat tussen GwoonJeff en Morocgirl. Hieruit valt op te maken dat FunX

behalve in de vier grote steden ook daarbuiten wordt beluisterd. ‘Welke stad is de lauwste’, is één van

134 http://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=topic_reactions&TopicID=20280&ForaID=2 135 www.funx.nl

78

de mildere topics van het FunX Forum. Ik zal verder gaan met de uiteenzetting van de verschillende

topics nadat eerst dieper op het taalgebruik binnen het forum zal worden ingegaan.

FunX Forum taal

Het taalgebruik op het FunX Forum is een mix van verschillende elementen. Eén van de opvallendste

elementen is dat er gebruik wordt gemaakt van een spreektaal. Ter illustratie haal ik twee zinnen uit

het topic ‘Vmbo of Vwo’ waar BaBy_gurwl:P:P en :):) de volgende uitspraken deden: ‘mm weet niej ik

sit op een sgool met alleen gymnasium maar is sie gwoon daar hetselfde gebeuren als op het vmbo

naaste me huis....’. en :):) : ‘maar bij my op het gym voele mense sig egt te goed vooral de

"nederlanders" er is volop racisme....’. Naast het gebruik van spreektaal komt er ook een element van

straattaal naar boven. Zo wordt er veel gebruik gemaakt van het woord “lauw”, dat in het woordenboek

de betekenis krijgt, ‘tussen warm en koud’.136 Uit ervaring weet ik dat “lauw” onder jongeren gebruikt

wordt om aan te geven dat iets super tof is. In het topic ‘Meisjes met hoofddoek’ kom ik het woordje

‘paraO’ tegen wat paranoïde betekend. Binnen straattaal worden ook veel nationaliteiten afgekort, zo

heten mensen afkomstig uit Kaapverdië (Cabo verde) Cabo’s en mensen uit Joegoslavië yugo’s en

autochtone Nederlanders worden tatta’s genoemd, afgeleid van het woord patat dat vervolgens weer

voortkomt uit aardappelen. Naast het gebruik van spreek- en straattaal wordt er op het FunX Forum

ook gebruik gemaakt van buitenlandse talen als Marokkaans, Turks, Spaans en Engels. Aangezien de

hoofdtaal op het forum Nederlands is gaat het veelal om niet-Nederlandse woorden binnen een

Nederlandse zin. Zie bijvoorbeeld het topic ‘Gefeliciteerd lieve Donya’ waar MisSgyan haar nichtje als

volgt feliciteert: ‘Haha Ja Mensen Me Nichtje Is Vandaag jarig Ze is Twee geworden humdoelilah Dus

als jullie wat Willen Zeggen Voor Haar WelCome XxX Love Yah Sweetyy’.

Op het forum mag niet worden gescholden, woorden als ‘hoer’, ‘joden’, ‘neger’ worden door

het forum omgevormd in *****. In de eerste instantie dacht ik dat de gebruikers dit zelf deden maar

door persoonlijke ervaring op het forum waar ik het woord “geouwehoer” gebruikten en deze op het

forum als “geouwe**** “ verscheen blijkt FunX een vorm van censuur toe te passen.

Topics

Hierboven is al aangegeven dat gebruikers van het FunX Forum kunnen inloggen op zes centrale

thema’s. De geplaatste topics in de bijlage heb ik uitgekozen met het idee een beginnend inzicht te

geven van wat er allemaal op het forum gebeurt. Een beginnend inzicht omdat het FunX Forum op

zichzelf zou kunnen worden gebruikt voor verder wetenschappelijk onderzoek. Belangrijk voor dit

onderzoek is na te gaan welke mogelijkheden het forum als model creëert. Ik zou het kunnen laten bij

datgene wat Marine Huizenga al benadrukte, dat het FunX Forum een community gevoel onder (multi-

etnische) jongeren creëert en het forum door FunX zelf wordt gebruikt als voedingsbodem voor haar

programma’s. Het topic ‘te veel Turkse liedjes’ illustreert deze betekenis mooi. FunX kan hieruit twee

meningen achterhalen; een FunX luisteraar geeft aan dat hij te veel Turkse muziek hoort waar FunX

rekening mee kan houden in de toekomst. Maar uit de reacties op het topic blijkt dat veel luisteraars

136 Wolters’ster woordenboek 1996

79

blij zijn met de Turkse programmering.

Naast deze betekenissen ben ik van mening dat het FunX Forum als innovatief medium een

nieuwe vorm van lokale media presenteert die duidelijk glokale elementen bezit. Er worden globale

onderwerpen besproken vanuit een lokaal perspectief. Bekijk bijvoorbeeld het topic ‘Wies Ned. Beste

rapper?’ waarin gehoor wordt gegeven aan de globale ontwikkeling dat jongeren veel naar rap muziek

luisteren maar op het forum vanuit een lokaal perspectief (weliswaar landelijk) wordt besproken. Uit

het forum blijkt ook dat FunX gebruikers geïnteresseerd zijn in globale onderwerpen als de

Amerikaanse president verkiezingen. Uit de uitspraak van Nadine; ‘Morgen gaan we stemmen, maar

op het FunX forum gaan we het vandaag doen. Op wie stem je? Bush of Kerry en waarom? Ik stem op

Bush’. Door middel van het onderwerp een dag eerder te bepreken en expliciet ‘op het FunX forum’ te

noemen wordt het globale onderwerp lokaal gemaakt.

Een andere betekenis ofwel mogelijkheid die het forum creëert, is dat het forum naar mijn idee een

ruimte creëert waar jongeren opzoek gaan naar hun eigen identiteit. Deze identiteit kan aan de ene

kant worden ondergebracht in het opzoek zijn naar een jongeren identiteit. Aan de andere kant, omdat

het FunX Forum jongeren aantrekt met verschillende achtergronden (etnisch, religieus, cultureel)

wordt er zowel direct als indirect opzoek gegaan naar de Nederlandse identiteit. Een duidelijk

voorbeeld waar verschillende thema’s elkaar overlappen is het topic ‘bisexuele dames’ geplaatst door

Meryem. Meryem is Marokkaans en bi-sexueel en vraagt aan andere wat ze hiervan vinden. Hierin

komt zowel een seksueel aspect, het geloof aspect, als wel het Marokkaanse zijn in Nederland naar

voren. Een overeenkomstig topic is ‘ik ben een Ned. Meisje maar al mijn vrienden syn cabo en

Marokkaans ofzo ..’. Hierin blijft het seksuele aspect voor een groot deel achterwege maar wordt er

wel een cultureel aspect die binnen de jongeren cultuur voorkomt onder de loep genomen. Uit de

antwoorden blijkt dat het voor sommige niet uit maakt welke (etnische)achtergrond je hebt: vrienden

met verschillende achtergronden moet als positief worden ervaren. Daartegenover waren er ook

negatieve reacties te vinden op het topic. Deze interpreteer ik aan de ene kant als dat men het stom

vind een topic als deze aan te halen omdat my_sek-c het blijkbaar een probleem vind dat ze

allochtonen vrienden heeft. Aan de andere kant bestaat er ook een houding op het FunX Forum naar

autochtonen die nogal eens met dit soort onderwerpen worden beschuldigd van wannabe-

allochtoon.137

In de bijlage zijn een aantal topics te vinden waarin de allochtone culturen, met name de

Marokkaanse cultuur, wordt aangehaald waar naar mijn idee indirect op zoek wordt gegaan naar de

eigen identiteit. Dit gebeurt soms via grapjes, zie bijvoorbeeld het topic, ‘ Wat is een Turkse vrouw op

een fiets?’. Maar meestal wordt deze cultuur beschreven aan de hand van de Islam. In de topics

‘Meisjes met hoofddoek…’, ‘Biseksuele dames, ’ontmaagd’, ‘ramadan’ en ‘Turkije een land..’, worden

aspecten van de Islam besproken en haar betekenis in de Nederlandse cultuur, vooral welke nieuwe

betekenis de Islam krijgt in de Nederlandse cultuur. Dit soort berichtjes komen ontzettend veel voor op

137 wannabe-allochtoon is een term die onder jongeren gebruikt wordt om autochtone Nederlandse jongeren te benoemen die zich gedragen als allochtone Nederlandse jongeren, maar hier niet in slagen. Een wannabe-allochtoon is meestal iemand die elementen uit verschillende culturen verzameld, niet eens zozeer omdat hij hier achter staat meer eerder om in de smaak te vallen bij andere.

80

het forum van FunX. Verderop in dit hoofdstuk zal ik deze ontwikkeling in een breder perspectief

proberen te zetten. Voor nu wil ik benadrukken dat FunX jongeren allochtone culturen voornamelijk

analyseren aan de hand van verschillende geloofsuitingen. Dit komt nog meer naar voren in de

berichten waarin opzoek wordt gegaan naar de tolerantie binnen de Nederlandse samenleving. Ik ben

van mening dat meer dan vijftig procent van de topics op het forum over dit onderwerp gaan.

Bovendien een onderwerp waar vanaf het begin dat ik het forum bekijk heftig en emotioneel op wordt

gereageerd maar zeker in de eerste week van november.

Twee november 2004 was de dag waarop Theo van Gogh op brute wijze is vermoord midden

op de Linneaustraat in Amsterdam-Oost. De moord is gepleegd door een extreem rechtse Moslim met

een Marokkaanse-Nederlandse nationaliteit. Mohammed B. heeft van Gogh vermoord omdat, zoals

het nu lijkt, hij het niet eens is met de mening van van Gogh over de Islam. Deze gebeurtenis heeft het

FunX Forum naar een ander niveau gebracht, een niveau waar tolerantie en respect tussen en over

elkaar op een grimmige manier worden weergegeven en een intercultureel bewustzijn op angst en

opkomend haat is gebaseerd. In de bijlage kan een deel van de discussie rondom de moord op van

Gogh worden terug gevonden. Uitspraken van Hamas meisje als: ‘yyeeeesss die varken van Gogh is

dood en hirshi Ali is de volgende kakkerlak’, laten mij twee keer nadenken waarom ik deze scriptie ook

al weer schrijf. Kortom; na deze gebeurtenis en in het bijzonder wat ik in de dagen daarna heb

gelezen op het forum, vind ik het moeilijk de tolerantie binnen de Nederlandse samenleving te

analyseren aan de van het FunX Forum.

Waar het forum de mogelijkheid voor heeft gegeven is dat zij een platform heeft gecreëerd

waar dit soort kwesties kunnen worden besproken, soms met hele betogen, zie de reactie van triplex

in de topic: ’Ik zou zo graag aaron Cohen…’. Uit dit topic samen met het topic ‘passen ***** of moslims

niet in de Nederlandse samenleving’ waar Aaron Cohen zich vervolgens de vraag stelt waarom

Nederlanders een haat hebben voor allochtonen en hun geloof? Krijg ik opnieuw de indruk dat de

allochtone cultuur op het FunX Forum zijn betekenis ontleent aan geloofsovertuiging. Aangezien de

topics die te maken hebben met Moslim zijn en de plek van allochtone Nederlanders binnen de

Nederlandse samenleving vrijwel garant staan voor veel replies, leid ik hieruit af dat grootstedelijke

jongeren ontzettend bezig zijn invulling te geven aan deze nieuwe grootstedelijke cultuur.

Verandering Houding

Los van de situatie die er op het forum is ontstaan na de moordaanslag op Van Gogh, komt de hieruit

negatieve houding onder jongeren op het FunX Forum niet helemaal naar mij idee uit de lucht vallen.

Dit naar aanleiding van het volgende berichtje van 28 september 2004:

triplex flikker afz mocro girlllllllllllll...

kijk ik doe de moeite niet eens om je verhaal te lezen ja vieze bakra (triplex) je moet niet zo praten anders zeg ik gewoon zet je nummer op de lijst en dan pak ik je moeder nog wel je zombi flikkertje je moet niet denke dat je wat bent a zemmel de zeb hajawan jouw beurt komt nog wel me vuiste zijn warmm flikker ga je ma pijpen a blaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa sorry van de herhaling mensen maar dit moest ff flikker afz mocro girlllllllllllllllllllllllllllllllll ps noordside is the bomb tshalllaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaasDoor: sabrina | Geplaatst: 28-09-2004 15:44138

138 www.funx.nl

81

Dit soort berichten ben ik in de eerste paar maanden bij het bezoeken van het forum niet tot

nauwelijks tegengekomen. Wel uitte jongeren toen al vrij direct hun mening. Toch krijg ik wel het idee

dat in de afgelopen twee maanden zich dit op negatievere manier uit. Daarnaast is er een aantal

weken een persoon op het forum aanwezig geweest die zich ‘Deleted’ noemde en de oorlog heeft

verklaard aan het FunX Forum door deze te willen verzieken door middel van tientallen berichten als

deze te plaatsen:

HET IS WEER OORLOG!!!!!!!!JULLIE GAAN ERAAN!!!! DIT HELE

K*A*N*K*E*R FORUM GAAT ERAAN!!! !OORLOG

! WHAAAAAAAAAAAAAA

Door: DelEted  | Geplaatst: 02-10-2004 21:00

Deleted heb ik na de eerste week van oktober niet meer op het forum kunnen waarnemen. Misschien

heeft dit te maken met de samenwerking tussen Xs4all en FunX.139 Nu werden de berichten van

Deleted en worden berichten zoals die van Sabrina vrij snel door de FunX moderator verwijderd.

Desondanks lijken er naar mijn idee steeds negatievere berichtjes worden geplaatst en laten

gebruikers zich steeds negatiever over elkaar uit.

Deze negatieve uitingen kunnen naar mijn idee met verschillende ontwikkelingen te maken

hebben. Ten eerste heeft FunX de afgelopen maanden veel in het nieuws gestaan waardoor meer

mensen kennis hebben gemaakt met uit, ook diegene die buiten de randstad wonen. Wat leidt tot

meer mensen op het forum, meer meningen. Helaas zijn er altijd mensen die zich niet in bepaalde

situaties kunnen verplaatsen en dit oplossen door (in dit geval) het forum te verzieken. Aangezien het

forum gegroeid is, is het lastiger om voor de moderator elk berichtje na te trekken. FunX bezoekers

worden slimmer in de omgang met scheldwoorden. Scheldwoorden als Joden en hoer worden

tegenwoordig neergezet als j.oden en h.o.e.r. Door het plaatsen van de puntjes herkent de site de

scheldwoorden niet als één woord. Ten vierde de namen triplexx, moroc girl en andere als just me

E.V.E, faycal, aaron Cohen zijn namen die ik al vanaf april tegen kom en blijven terug komen. Deze

mensen gaan al dan niet dagelijks alswel wekelijks met elkaar in gesprek en krijg ik het idee omdat

deze mensen elkaar nu al een tijdje kennen men niet altijd meer beleefd tegen elkaar blijft. Daarbij

denk ik dat de negatieve houding onder sommige jongeren ontstaat omdat forum gevoelige

onderwerpen bespreekt die veel emotie en heftige reacties bij jongeren losmaken. Al met al laat deze

ontwikkeling zien dat ook bij FunX niet alles vlekkeloos verloopt en ik hoop dat FunX niet ten onder

gaat aan zijn eigen succes.

5.5 Analyse

Door middel van de onderwerpen en taal die door jongeren op het FunX Forum worden aangehaald

en FunX als organisatie op haar beurt deze laat terug komen in haar programmering en internet site

139 Persbericht 22-10-04, www.funx.nl

82

geeft FunX als geheel gehoor en ruimte aan een nieuw soort cultuur, namelijk ‘urban culture’. Urban

culture, of in het Nederlands ‘grootstedelijke cultuur’, omvat een grote variatie van culturele uitingen en

percepties in grootstedelijke samenlevingen. Siebe Thissen, grootstedelijk filosoof en verbonden aan

de Erasmus universiteit schrijft een aantal kenmerken aan deze cultuur toe. Zo is urban culture altijd

glokaal, wat wil zeggen en ik al eerder in dit hoofdstuk noemde, urban culture verbindt globale of

mondiale culturele verschijnselen met lokale culturele verschijnselen. Urban culture kan gevonden

worden in zowel Mexico City, Praag als New Delhi, maar die cultuur is altijd ingebed in een lokaal

weefsel, afhankelijk van de bevolkingssamenstelling, artistieke en culturele preferenties en de

culturele infrastructuur van een specifieke stad.140 Urban culture wordt bijeengehouden door ‘sonic

fiction’: Door muziek en door ‘verhalen’ die met muziek samenhangen – zonder muziek is er geen

urban culture141. FunX geeft hieraan gehoor door middel van haar mixpop, deze FunX-muziek is een

mix van muzieksoorten R&B, latin, hip hop, raï, turkpop, hindipop en moderne urbanstromingen zoals

Dance hall, 2stepp en cross-overs tussen de verschillende stijlen.142 De ‘verhalen’ die met muziek

samenhangen maakt FunX concreet ten eerste door haar slogan, Welkom bij jezelf. Deze slogan geeft

hiermee haar publiek centrale plek en nodigt de luisteraars uit een actieve bijdrage te leveren aan de

programma’s van FunX. Deze slogan komt bovendien naar mijn idee in bijna alle programma’s van

FunX terug, denkend aan het programma FunX poll en Welkom bij jezelf, waar juist de ‘gewone’

verhalen van het publiek centraal staal staan.

Naast muziek onderscheidt urban culture zich volgens Thissen ook door taal, poëzie, ‘street

art’, ‘urban design’ en ‘mode’.143 Een deel van deze kenmerken is terug te vinden op het FunX Forum,

zie bijvoorbeeld het topic ‘ontmaagd’, wat naar mijn idee vorm van poëzie is. Daarnaast geeft FunX

ook veel aandacht aan battles. Ik hoop door middel van de uiteenzetting van het taal gebruik op het

FunX Forum hiermee een beginnend inzicht te hebben gegeven in een nieuw soort taal gebruik . Met

Events, geeft FunX naar mijn idee vorm aan andere kenmerken naast muziek die met urban culture

samenhangen.

Interessant vind ik FunX omdat zij één van de eerste media organisaties is die een invulling geeft aan

de opkomende urban culture en mede hierin is geslaagd omdat FunX is ontstaan vanuit het lokaal-

boven-lokale model. FunX gebruik ik daarnaast binnen mijn studie omdat FunX allochtonen jongeren

niet direct als allochtoon benoemd maar als jongeren. FunX haar programma’s niet baseert niet op de

verschillen tussen jongeren maar uitgaat van de overeenkomsten onder verschillende jongeren en

vanuit dit uitgangspunt jongeren en verschillende culturen met elkaar te verbindt. Het FunX Forum en

FunX als geheel maakt informatie vrij over hoe Nederlandse jongeren over bepaalde ontwikkelingen

denken in de samenleving en deze nog al eens verschild met de berichtgeving vanuit andere media.

Noch, zullen jongeren het FunX Forum niet bewust gebruiken om hun eigen identiteit te achterhalen,

onbewust heeft het forum wel een ruimte gecreëerd waar dit gebeurd. Het forum beschouw ik hierom

als die derde ruimte die ik beschreef in het eerste hoofdstuk oftewel het glokaal scannen. Hiermee

140 http://www.siebethissen.net/Interviews_en_Reviews/Interviews/2004_Center_For_Urban_Culture.htm 14 november 2004141 Ibidem 142 FunX Jaarverslag 2003: 7143 http://www.siebethissen.net/Interviews_en_Reviews/Interviews/2004_Center_For_Urban_Culture.htm 14 november 2004

83

creëert FunX een potentieel intercultureel bewustzijn. De vraag is alleen of dit interculturele bewustzijn

niet de loyaliteit en acceptatie tussen groepen met verschillende etnische al dan niet geloof

achtergronden verslechterd.

5.6 Tot slot

FunX is een voorbeeld van een professioneel opgezet radio station, zijn bestaan haalt uit het lokaal-

boven-lokale model en succesvol is door datgene wat ik hierboven beschrijf. FunX is bovendien

succesvol omdat zij een gat in de markt opvult waar door andere (publieke) media organisaties nog

geen gehoor aan was gegeven. Ik heb Tanja Jadnanansing onder andere geïnterviewd om te

achterhalen hoe lokale media vanuit een meer open kanaal principe interessant kan blijven voor

jongeren en voor de stad Amsterdam. In plaats de nadruk te leggen op het professionaliseren van het

open kanaal is zij van mening dat SALTO (jonge) mensen zou moeten aantrekken, het liefst in de

vorm van rolmodellen die weten wat radio en/of televisie maken inhoudt en bereid zijn projecten te

doen met jongeren. En die naast het maken van programma’s ook energie in de jongeren wil steken. 144

Hierin herkende ik een project waar ik vorig jaar in Londen mee in aanraking ben gekomen;

‘100 black men of London’. 100 black men zijn honderd prominenten zwarte mannen uit Londen die op

verschillende gebieden succesvol zijn in wat zij doen. Uit een gesprek wat ik had met een van de

oprichters, Tony Harrison, blijkt dat ‘zwarte’ jongeren vaak een vader- voorbeeldfiguur missen wat

ertoe kan leiden dat deze jongeren het verkeerde pad opgaan. De missie van ‘100 black men’ is om

die voorbeeld figuur functie intevullen door tijd te besteden met jongeren. Dit doen zij door langs te

gaan in buurhuizen, jongeren een dag mee op stap te nemen naar het werk, lezingen houden etc.

Alles om zwarte jongeren die het verkeerde pad op dreigen te gaan in te laten zien dat het ook anders

kan.

Dit ‘mentor’ idee is ook terug te vinden in één van de elementen die deel uitmaakt van urban culture

zoals deze hierboven is beschreven. Een element wat Siebe Thissen in één van zijn artikelen

benoemde als de zogenaamde ‘dub plate cultuur’. Thissen noemt deze als een van de meest mooie

uitvindingen van de urban culture en kreeg gestalte in de wereld van de reggae en dancehall.145 Grote

artiesten vanuit deze muziekstroming worden na hun optredens meegenomen naar kleine studio’s

waar ze ‘belangeloos’ en uit ‘solidariteit’ met de achterban van fans ‘dub plates’ inzingen. Dit gebeurt

wereldwijd en biedt lokale studio’s, labels en fans de gelegenheid een zogenaamd glokaal product

neer te zetten.146

Het principe van de ‘dub plate cultuur’ en ‘100 black man’ zou makkelijk kunnen worden vertaald naar

het open kanaal principe. Jongeren moeten niet denken dat er duizenden mensen naar hun

programma kijken of luisteren maar dat het wel als middel gebruikt kan worden om hun stem te laten

horen en om verslag te kunnen doen van hun stad. Door het aantrekken van bekende mensen vanuit

144 Interview Tanja Jadnanansing 145 http://www.siebethissen.net/Interviews_en_Reviews/Interviews/2004_Center_For_Urban_Culture.htm 14 november 2004146 Ibidem

84

de televisie/radio sector zou een programma aan de ene kant interessanter kunnen worden voor de

kijker andersom kunnen jongeren hierdoor het idee krijgen dat zij ‘iets exclusiefs’ produceren.

Rolmodellen kunnen voor allochtone Nederlandse jongeren van extra waarden zijn omdat

deze vaak negatief door de media worden gerepresenteerd en hierdoor kunnen laten zien dat het ook

anders kan. Dit hoeft niets te kosten omdat het is gebaseerd op solidariteit en ‘good will’. Dit principe

zou bovendien verplicht kunnen worden gesteld aan verschillende kunst en culturele organisaties die

subsidie ontvangen van de gemeente Amsterdam. Waarna de gemeente Amsterdam deze

organisaties contractueel laat verplichten naast optreden of prestaties projecten te laten doen met

SALTO. Op deze wijze betaalt de gesubsidieerde markt mee aan de artistieke en culturele

ontwikkelingen op lokaal niveau en krijgt de gesubsidieerde markt inzicht hoe haar nieuwe publiek

eruit ziet. Zou dit dan een echt begin kunnen zijn van een interculturele wisselwerking tussen

verschillende instituties in de stad Amsterdam?

Hoofdstuk 6

Conclusie

Beschrijving cultureel klimaat.

Anno december 2004 is sprake van een nieuw cultureel klimaat. Een klimaat waar het

multiculturalisme in westerse steden niet langer een doel op zich is maar een overgangsfase naar een

tijdperk waarin het individu en etnische symbolen centraal zullen komen te staan. In hoofdstuk 1 heb ik

proberen aan te geven hoe conservatief en achterhaald de multiculturalistische oplossing is.

Conservatief, omdat zij één enkel moment uit een continu veranderingsproces probeert vast leggen.

Achterhaald omdat het in principe na 11 september geen integratie meer suggereerde en dit naar mijn

idee bevestigd is met de moord op Theo van Gogh.

Multiculturalisme, interculturalisme, wat volgt?

Multiculturalisme heeft de basis gelegd voor de legitimatie van de aanwezigheid van ‘de ander’ hier.

‘Zij’ mogen hier zijn, omdat ‘zij’ in cultureel opzicht een verrijking van ‘onze’ samenleving vormen.

Vanuit deze gedachte beredeneert multiculturalisme zoiets als ‘de veelheid in één’. Wordt dit

betrokken op Amsterdam dan zou dit een stad moeten zijn waarin vele etnische gemeenschappen

vreedzaam naast elkaar wonen, en zelfs elkaar culturele tradities eerbiedigen. De praktijk wijst echter

op een andere ontwikkeling dan de politiek op gehoopt had. De bovenstaande redenering impliceert

85

namelijk ook dat iedere vorm van kritiek op de andere cultuur uitgesloten wordt omdat het hiermee het

bestaansrecht en het aanwezigheidsrecht van de ‘ander’ wordt aangetast. Eén van de hieruit

voortvloeiende nadelen is dat multiculturalisme naar mijn idee het ‘anders’ zijn legitimeert maar ook

een gevoel met zich meebrengt dat de ‘ander’ achter zijn gesloten deuren en ramen misschien rare

dingen uitspookt. Daarnaast mag niet vergeten worden dat het multiculturalitische debat gevoerd is

vanuit ‘ons’ beeld over ‘hen’. Het multiculturalistische ideaal heeft dus ook een angstscenario met zich

mee gebracht.

In hoofdstuk 1 is Neal Ascherson genoemd. Hij is van mening dat het multiculturalisme de plaats heeft

ingenomen van het oudere beeld van de ‘smeltkroes’, waarin nieuw aangekomene zonder meer

opgaan in de dominante cultuur die zij aantreffen.147 Een multiculturalistisch beleid gaat er vanuit dat

alle etnische nationaliteiten van nature gelijk zijn, maar praktische houvast biedt het nauwelijks. In de

praktijk verwijst de term ‘multiculturalisme’ nog steeds op die ‘smeltkroes’; het ‘aanpassen aan’ of

zelfs: ‘opgaan in’ normen en waarden die grotendeels gebaseerd zijn op ideeën van autochtone

mannen uit de middenklasse van rond de vijftig. Volgens Ascherson spreken tegenwoordig veel

bestuurders van westelijke steden liever van het ‘slakom’ model, een gezond, knapperig mengsel van

tegenstellingen. In Amsterdam is deze slakom de afgelopen weken wel heel erg knapperig geworden.

Als het multiculturalisme een overgangsfase is, dan is de vraag wat hierna komt? Belangrijk is dat dit

nieuwe tijdperk vooral niet zijn basis vindt in angst en paniek, aangezien de Nederlandse samenleving

en vooral de stad Amsterdam niet gebaat is bij een angstscenario.

Lange tijd ben ik er vanuit gegaan dat het discours rondom interculturalisme uitkomst zou gaan

bieden. Deze term impliceert immers ‘met elkaar’ in plaats van ‘naast elkaar’. Academisch gezien kan

er inderdaad gezegd worden dat interculturaliteit de meerstemmigheid, die multiculturaliteit impliceert,

onderzoekt. Jammer is dat tijdens mijn onderzoek duidelijk is geworden dat er enkel een academisch

onderscheid bestaat en er op de werkvloer binnen verschillende media organisaties de termen

multiculturaliteit, interculturaliteit en diversiteit voor alsnog door elkaar worden gehaald. Bovendien kan

het interculturalisme net als het multiculturalisme gekoppeld worden aan het cultuurrelativisme en

hierdoor het gevaar bestaat dat het interculturalisme bij dezelfde knelpunten uitkomt waar het

multiculturalisme is geëindigd.

Het alternatief kan worden gezocht in het gedachtegoed van Nico Vink zoals dat in hoofdstuk 1 is

beschreven. Binnen dit gedachtegoed impliceert Vink dat verschillen in culturen in de toekomst niet

zozeer veroorzaakt worden door het verschil in etniciteit maar zullen ontstaan door economische en

politieke verschillen. Culturele waarden zullen steeds meer een industrieel en individueel karakter

krijgen. Naast Vink zouden de ideeën van Neal Ascherson en Nederlands journalist/ hoogleraar

grootstedelijke problematiek Paul Scheffer ook goed passen binnen dit alternatief. Ascherson gaat uit

147 Ascherson 2004: 19

86

van de theorie van de Schotse filosoof Tom Nairn die de fase na het multiculturalisme benoemt als de

‘post-hybriditeits fase’. Deze fase zal politiek van aard zijn. De nadruk op culturele verschillen zullen

zijn afgesleten waardoor mensen eindelijk vrij zijn om aan de opbouw van een nieuw democratisch

bestel te werken. Zij hebben zich bevrijd van oude, repressieve regimes - hetzij imperialistisch,

koloniaal of inheems despotisch - en hebben zich ontworsteld aan de greep van de culturele en

etnische categorieën, die lang als het kernweefsel van de menselijke betrekkingen zijn beschouwd.148

Hiermee benoemt Narin datgene wat ik in Londen heb ervaren. Londen bewijst in bepaalde delen van

de stad dat het verzwakken van etnische en culturele identiteiten niet direct hoeft te leiden tot

atomisering en vluchtigheid. De banden in zo’n samenleving kunnen vele bronnen hebben, die blijven

bestaan of zelfs sterker worden als culturele loyaliteiten zwakker worden. Ascherson denkt aan

burgerlijke loyaliteit jegens een stad en zijn instellingen; het sociale kapitaal van organisaties als

kerken, politieke partijen, voetbalteams en allerlei clubs. Persoonlijk heb ik dit voornamelijk ervaren in

de kroeg en andere uitgaansgelegenheden waar veel verschillende mensen samen tijd besteden,

roddelen en gewoon praten over de dingen van de dag. Het benoemen van ‘de ander’ baseert zich in

Londen veel sterker op wat voor werk je doet, opleiding, muziek smaak en kleding en niet direct vanuit

etnische achtergrond. Burgers treden elkaar tegemoet als individu, zonder directe aanduiding, als

mensen onder elkaar.

Maar nu terug naar Amsterdam. Wat duidelijk gemaakt kan worden aan de hand van Ascherson is dat

er wel degelijk een stabiele samenleving bestaat na het multiculturalisme. De belangrijkste

verandering hierbinnen zou zijn dat politiek op basis van cultuur afsterft. In plaats daarvan zullen

etnische symbolen haar intrede gaan doen.149

Amsterdam & Nederland

Kijken we specifiek naar Amsterdam wordt het culturele klimaat naar mijn idee op dit moment

voornamelijk beredeneerd vanuit de religieuze botsing tussen moslims en niet-moslims. Wat hierbij

opvalt is dat na de moord op Theo van Gogh de visies van andere etnische groeperingen als de

Surinaamse, Antilliaanse, Indische, Chinese, totaal buiten beschouwing worden gelaten. Het gevaar

dat hieruit ontstaat is dat het debat omtrent integratie en de vorming van de culturele identiteit opnieuw

wordt beredeneerd vanuit het syncretisme waar Shohat en Stam over spreken. Alleen baseert deze

tweestemmigheid zich dit maal niet op tegenstelling ‘allochtoon’ en ‘autochtoon’ maar op moslim en

niet-moslim, waarbij ‘het allochtoon zijn’ nu zijn betekenis haalt uit een politieke geloofsovertuiging.

Eén van de redenen waarom Nederland terugvalt in het tweestemmige canon kan worden gezocht

binnen het Nederlandse regeringsbeleid dat zijn bestaan haalt uit het gedoogbeleid van het

Nederlandse poldermodel. Wil Nederland uit dit canon komen dan zou zij in de toekomst strenger

moeten optreden als rechtsstaat. Bezweringen als dialoog, respect en redelijkheid werken naar mijn

idee niet meer omdat Nederland kampt met een gebrek aan tolerantie. Het multiculturalistische debat

148 ibidem 149 ibidem

87

heeft dan wel ‘de ander’ gelegitimeerd maar geeft minder antwoord op de vraag in hoeverre ‘de ander’

is geaccepteerd. De tolerantie kan alleen overleven binnen duidelijke grenzen: zonder gedeelde

rechtsnormen kunnen we niet op een constructieve wijze van mening verschillen. Pas als deze gesteld

zijn kunnen alle beladen gesprekken bijdragen tot een nieuw ‘wij’. Een ‘wij gevoel’ dat al diegenen

omvat die zich ongeacht hun herkomst verbonden voelen met dit land, de beginselen van een open

samenleving willen verdedigen, en een kritische loyaliteit in de praktijk willen brengen als burgers die

zich verantwoordelijk voelen wat zich hier afspeelt.150 Anders gezegd; Amsterdam en de rest van

Nederland zou meer baat hebben bij een onderzoek naar het interculturele antwoord op de moord van

Theo van Gogh. De oplossing hiervan wordt gezocht in de meerstemmigheid. Maar deze

meerstemmigheid kan enkel bestaan en overleven door middel van een debat of liever een dialoog

binnen duidelijke gestelde grenzen.

Daarnaast vind ik dat de islamitische gemeenschap die ervoor gekozen heeft in Nederland woonachtig

te zijn meer kritisch dient te kijken naar de eigen gemeenschap. Hierbij besef ik me dat ik wellicht niet

de juiste persoon ben om hierover te oordelen aangezien ik niet deel uitmaak van de islamitische

gemeenschap. Maar wel ben ik van mening dat de vooroordelen die over deze gemeenschap bestaan

mede voortkomen uit hun stilzwijgen. In de afgelopen paar maanden heb ik bovendien ervaren,

wanneer er debatten werden georganiseerd omtrent multi- interculturaliteit, ik als autochtoon wel

aanwezig mag zijn maar nauwelijks kritiek mag uiten. Dit is jammer aangezien ik wel mijn best doe om

bepaalde achterliggende gedachten te begrijpen maar dit kennelijk door sommige niet gewaardeerd

wordt, en ik mij afvraag of dit komt doordat de islamitische gemeenschap enige kritiek kan hebben?

Binnen deze debatten moeten ook niet alle stellingen worden opgevat als kritiek maar ook als vragen

die ontstaan uit onwetendheid. Het valt wel op wanneer er gesprekken plaatsvinden één op één dat er

wel ruimte is voor kritische noten, er geluisterd wordt en er wel een gesprek kan ontstaan zonder

direct te worden aangevallen. Verschillende artikelen die zijn verschenen na de moord op Theo van

Gogh suggereren zowel expliciet als impliciet dat er niet meer zoiets bestaat als ‘de

Moslimgemeenschap’.151 Misschien is het wel de benoeming van ‘de moslimgemeenschap’ dat hun

het zwijgen heeft opgelegd. Voor toekomstige debatten is het daarom belangrijk dat er meer op zoek

wordt gegaan in welke taal het genoemde stilzwijgen kan worden omgezet. En er niet enkel ruimte

wordt geboden voor een dialoog tussen Moslims en niet-Moslims maar er ook ruimte wordt gecreëerd

voor verschillende stemmen binnen de Moslimgemeenschap en media niet-moslims hierover

informeren. De Nederlandse taal zou hierbij het uitgangspunt kunnen zijn waarbinnen verschillende

vormen van taal (Arabisch, religieus jargon, beleidstaal) onderwerp zijn.

Het culturele klimaat onder jongeren.

Vanuit het bovenstaande geschetste culturele klimaat zou ik aandacht willen schenken aan hoe deze

de zoektocht naar de culturele identiteit onder jongeren beïnvloedt. Gezegd kan worden dat jong zijn

sowieso het op zoek gaan naar je eigen identiteit betekent. Het culturele klimaat - en de daaruit

150 Scheffer 2004: 15151 Verbraak 2004: 28, Pinedo 2004: 37, Scheffer 2004: 15, Kamerman en Valk 2004: 33.

88

voortkomende vorming van de culturele identiteit - onder (stads) jongeren kan voor een groot deel

geplaatst worden in de context van de bovenstaande principes. Het verschil met jongeren van nu is

dat zij meer uitgaan van een vanzelfsprekend verschil in etnische en culturele achtergronden. Deze

verschillen worden niet direct als probleem of als negatief ervaren, maar worden gebruikt en

onderzocht om de eigenheid te accentueren zoals aangetoond in hoofdstuk vijf.

De achterliggende reden waarom er een bepaalde (weliswaar kritische) vanzelfsprekendheid in

benadering onder jongeren van nu mogelijk is, kan worden gezocht in de ontwikkeling dat jongeren

met verschillende achtergronden veel meer dan vorige generaties met elkaar zijn opgegroeid. Zij zitten

bij elkaar op school, sporten met elkaar en gaan uit naar dezelfde uitgaansgelegenheden; dit laatste

waar dat mogelijk is. De normen en waarden, opvattingen en het gedrag die hieruit voortvloeien

anders lijken te zijn dan die van de oudere generaties. Duidelijk zou ik willen maken dat er onder

jongeren wel degelijk een cultuur ontstaat met interculturele elementen maar dat deze in gevaar komt

door het bestaande discours omtrent multiculturaliteit: volwassenen zien in dat de representatie van

verschillende culturen binnen de Nederlandse samenleving gebaseerd is op een oud bestel dat niet

meer werkt. Maar jongeren worden naar mijn idee vooralsnog te veel in de media gerepresenteerd als

representanten van het oude bestel om dit laatste op te lossen. Dit geldt zowel voor de oudere

‘autochtone’ en ‘allochtone’ generaties. Een interculturele samenleving kan zich ontwikkelen wanneer

Nederlandse autochtone volwassenen ophouden met het korte termijn denken in het ontkennen van

de verschillende etnische groeperingen. Allochtone Nederlanders moeten inzien dat hun kinderen een

eigen invulling geven aan hun etnische achtergrond die niet meer overeenkomt met die van hen.

De publieke omroep BNN is naar mijn idee het enige medium op nationaal niveau dat lijkt te

breken met het bestaande multiculturalistische discours, evenals FunX en op zekere hoogte MTNL op

lokaal niveau. Dit hebben zij kunnen doorbreken door uit te gaan van diezelfde vanzelfsprekendheid

die er onder jongeren bestaat.

Gebaseerd op de vele bezoeken aan het FunX Forum is het opvallend dat jongeren, met name

diegene met een allochtone achtergrond, hun culturele identiteit en culturele verschillen koppelen aan

een geloofsovertuiging. Dit gebeurt naar mijn idee omdat er zoveel aandacht wordt gegeven binnen de

media aan het ‘moslim zijn’.152 De zoektocht naar het moslim zijn wordt hiermee benadrukt, waardoor

de multi-etnische identiteit wordt ondermijnd. Behalve bij islamitische jongeren kan dit op het FunX

Forum ook terug gevonden worden bij jongeren die bijvoorbeeld het Joodse of het Hindoestaanse

geloof aanhangen. Wil men het interculturele debat op gang houden, dan zou er minder uit worden

gegaan van het Moslim, Joods of Hindoestaans zijn en meer vanuit het jong zijn waarbij het geloof

verband houdt.

Daarnaast is het mij opgevallen dat jongeren op zekere hoogte genoeg hebben van zich te mengen in

het debat omtrent multi- interculturaliteit. Vaak wordt vergeten dat jongeren haarfijn aanvoelen dat er

sprake is van een soort breuk. Er is een groot verschil qua tolerantie tussen debatten die gevoerd

152 Ibidem

89

worden tussen jongeren, en debatten tussen representanten van een bepaalde organisatie,

instellingen of gedachtegoed en jongeren. Als men wil achterhalen wat er speelt onder jongeren moet

men vooral de eerstgenoemde vorm kiezen. Daarbij vraag ik mij ook af in hoeverre jongeren nog

behoefte hebben aan debatten en evenementen die zich speciaal richten op multi-etnische en of

allochtone jongeren. Het benadrukt naar mijn idee opnieuw het ‘anders’ zijn met als doel het

‘aanpassen aan’. Jongeren willen best anders zijn, maar liever op hun eigen manier. Hoe meer men

hen benoemd, hoe harder jongeren weglopen. Hetzelfde zou gezegd kunnen worden over jongeren en

interculturaliteit. Gebaseerd op de bezochte bijeenkomsten, het onderzoeken van het FunX Forum, de

gebruikte interviews en persoonlijke ontwikkelingen en situaties tijdens mijn middelbareschooltijd,

Londen etc., geloof ik dat zodra interculturaliteit benoemd wordt het voor jongeren niet werkt.

Urban culture

Als er een betekenis binnen deze studie aan het culturele klimaat onder jongeren kan worden

gegeven, moet deze gezocht worden in de opkomende ‘Urban culture’ zoals beschreven in hoofdstuk

vijf. Het is naar mijn idee erg belangrijk om deze in de toekomst nauw in de gaten te houden

aangezien jeugdculturen vaak van maatschappelijk belang zijn omdat zij voorlopers zijn van culturele

veranderingen. Belangrijk hierbij is dat de Urban culture ingevuld wordt door de jongeren zelf. Daarbij

wil ik nogmaals benadrukken dat vooral allochtone jongeren ontzettend behoefte hebben aan

rolmodellen uit de groepen zelf. Hiermee bedoel ik niet direct personen als Ayaan Hirsi Ali aangezien

zij inmiddels voornamelijk weerstand oproept. Allochtone jongeren hebben meer behoefte aan

mensen die hun allochtone achtergrond niet enkel als negatief ervaren maar juist zien als een extra. 153

Dit betekent niet dat men niet kritisch mag zijn naar de eigen achterban maar de tijd van veroordelen

en vooroordelen is voorbij.

Van cultureel klimaat naar lokaal medium

Vanuit het bovenstaande gepresenteerde culturele klimaat sluiten FunX en op zekere hoogte MTNL

het beste hierop aan en hebben als mediaorganisaties de meeste potentie om de interculturaliteit in

Amsterdam te bevorderen. Aan de ene kant is dit een logisch antwoord aangezien beide zijn ontstaan

vanuit het minderhedenbeleid als ‘allochtone initiatief ’, om de intergratie te bevorderen.

Aan de andere kant denk ik dat mensen inmiddels een bepaalde kwaliteit van televisie en radio

verwachten, die FunX en MTNL aanbieden. Waarbij de professionaliteit niet eens direct hoeft worden

gezocht binnen de programma’s zelf maar deze voor een groot deel al wordt ervaren door het publiek

als de programma’s aangeboden worden binnen een duidelijk kader. SALTO mist naar mijn idee een

duidelijk kader waaruit zij uitzenden. Ofwel het kader dat er bestaat rondom het open kanaal baseert

zich op een verouderd gedachtegoed uit begin jaren tachtig, een tijd van ‘geef iedereen een podium

waar men vrijzinnig mag spreken’. We leven nu in een ander tijdperk, waarbij de vraag ontstaat of wat

toen ontwikkeld is in dit tijdperk nog toepasbaar is.

153 Als voorbeeld kunnen o.a rapper Ali B, cabaretier Jörgen Raymann, politicus Ahmed Aboutaleb, moslimleider Haci Karacaer, acteur/presentator Mimoun Oaissa genoemd worden.

90

Het paraplu-model

Het ‘paraplu-model’ waaruit SALTO haar programmering op het open kanaal baseert, heeft als

voordeel dat het de mogelijkheid creëert onafhankelijk televisie en radio te maken vanuit de eigen

visie. Het nadeel van het paraplu model is dat zij moeilijk controleerbaar is. Hieruit is er een situatie

ontstaan waarin het open kanaal anno 2004 naar mijn idee volledig vast zit. In de loop der jaren heeft

zij zich ontwikkeld van een vitaal kanaal naar een zender waar oude aanbieders blijven hangen,

gebruik maken van hun verworven rechten en nieuwe aanbieders uitblijven. Er zijn waarschijnlijk wel

nieuwe aanbieders bijgekomen maar uit de verschillende interviews vernam ik dat dit afsplitsingen van

afsplitsingen zijn die zich allen richten op dezelfde doelgroepen. Versplintering is het gevolg, waarmee

de effectiviteit van het open kanaal minder wordt. Een ander gevolg van de oncontroleerbaarheid van

de programma’s, is dat er een soort van ghetto vorming heeft kunnen plaatsvinden: veel programma’s

op het open kanaal zijn zich te veel gaan richten op hun achterban. Hiermee bedoel ik met name de

programma’s van het open kanaal in het niet Nederlands zonder ondertiteling waardoor een breder

publiek bij voorbaat al wordt buitengesloten.

Duidelijk moet zijn geworden door hoofdstuk drie dat het open kanaal en haar vele aanbieders ook

niet als doel hebben programma’s te maken om de intergratie in Amsterdam te bevorderen. Het

interessante is echter dat vanwege het laagdrempelige karakter van het open kanaal deze zich wel

ontwikkeld heeft als een kanaal waar vele verschillende etnische groeperingen van gebruik maken.

Het open kanaal zou vanuit deze ontwikkeling gebruikt kunnen worden om de interculturaliteit in

Amsterdam te bevorderen. Vanuit het multiculturele gedachtegoed is er in principe ook niets mis met

het open kanaal; het open kanaal is een kanaal waar vele culturen en verschillende

gedachtegoederen naast elkaar worden gerepresenteerd. Alleen ben ik van mening dat het paraplu-

model ervoor gezorgd heeft dat verschillende programma’s zich te veel naar binnen keren, waardoor

de kloof tussen verschillende groeperingen binnen Amsterdam enkel kan groeien.

Dit neemt niet weg dat het public acces-karakter uniek in Europa is. Het gaat mij ook niet om het

geven van een doemscenario van SALTO, want één ding staat vast: het open kanaal is iets bijzonders

dat niet zomaar mag verdwijnen. Alleen zal er op zoek moeten worden gegaan naar welke vorm

SALTO en het open kanaal zich zou kunnen ontwikkelen, aangezien het SALTO model naar mijn idee

op dit vast zit, met als gevolg vermindering van effectiviteit en de betekenis van het open kanaal onder

de Amsterdammer. Dit is jammer is aangezien de lokale omgeving, in verband met de globalisering

trends, in de toekomst als steeds belangrijker zal worden ervaren. Duidelijk is geworden dat SALTO

dit op verschillende manieren probeert op te lossen door om op verschillende niveaus te

professionaliseren. Het belangrijkste kenmerk van SALTO is dat zij een faciliterend bedrijf is en deze

positie zou kunnen versterken. Waarbij zij naar mijn idee het meeste baat hebben bij een nieuwe vorm

van regulatie en het creëren van nieuw of in ieder geval een duidelijk kader waarbij de communicatie

voorop staat. Het paraplu-model kan hierbinnen niet zonder pardon op zij worden geschoven, maar

91

SALTO zou haar positie kunnen versterken door gebruik te gaan maken van elementen uit het lokaal-

boven-lokale model.

Themaprogrammering op het open kanaal

Voordat ik dit verder uitwerk zou ik eerst nog stil willen staan bij het belang van themaprogrammering

en doelgroepprogrammering. Themaprogrammering kan meer dan doelgroepprogrammering een

vorm van interculturaliteit in Amsterdam bevorderen. Of themaprogrammering op het open kanaal kan

worden toegepast is een ander punt. Kijkend naar de structuur van het paraplu-model is het vrij

onmogelijk aanbieders die zich specifiek richten op etnische doelgroepen een themaprogrammering

op te leggen, aangezien SALTO zich in principe niet kan bemoeien met de redactionele inhoud van

deze programma’s. In de regel levert zij de uitzendfaciliteiten en coördineert zij de toewijzing van

zendtijd. Daar tegenover heb ik willen aantonen dat SALTO wel geprobeerd heeft een themakanaal te

ontwikkelen door verschillende aanbieders te laten samenwerken. Dit is mislukt door de verschillende

redenen die ik heb aangegeven in hoofdstuk drie. Samenvattend kan worden gezegd dat het binnen

het paraplumodel moeilijk is te komen tot themaprogrammering vanwege haar horizontale structuur.

Via het lokaal-boven-lokale model is het beter mogelijk om tot een themaprogrammering te komen. Dit

heeft er naar mijn idee mee te maken dat met het ontstaan van dit model direct voor een

hiërarchische/verticale structuur gekozen is, en er geld is om mensen met verschillende

achtergronden en doeleinde te laten samen werken aan één product. In hoofdstuk vier heb ik willen

aantonen dat mensen blijkbaar eerder hun eigen belang opzij zetten als zij hiervoor betaald worden.

Het verschil tussen organisaties als MTNL en FUNX en de andere aanbieders die zich bezig houden

met etnische doelgroep televisie, is dat de laatste dit vanuit een vrijwillig standpunt doen. En daarom

kan worden afgevraagd waarom verschillende aanbieders zouden samenwerken als dit betekent dat

zij iets zouden moeten inleveren van hun programma.

Themaprogrammering & intercultureel bewustzijn

Vervolgens is het de vraag of het toepassen van themaprogrammering leidt tot een verbetering van

een intercultureel bewustzijn. Doelgroepprogrammering is van groot belang omdat hiermee de eerste

en delen van tweede generatie allochtonen mee bereikt kunnen worden die door andere media

kanalen niet worden bereikt. Het creëren van een intercultureel bewustzijn hangt naar mijn idee nauw

samen met het verkrijgen van kennis over verschillende segmenten van onze samenleving. Wanneer

er enkel themaprogrammering plaatsvindt in de Nederlandse taal kunnen hiermee grote delen van de

eerste generatie allochtonen uitgesloten worden, omdat zij bijvoorbeeld niet de Nederlandse taal

beheersen en gewoonweg hiervoor nog niet klaar voor zijn. Hoofdstuk vier is mede bedoeld om aan te

tonen dat er namelijk nog een behoefte bestaat bij de etnische minderheden zelf aan doelgroepmedia.

Doelgroepmedia is één van de weinige mogelijkheden waar men op de hoogte kan blijven van de

eigen gemeenschap binnen Nederlandse context. Hiermee wordt een vorm van erkenning gecreëerd

92

die belangrijk is voor het integratieproces. Daarnaast omdat doelgroepmedia zich richt op specifieke

groepen zullen deze groepen zich eerder in deze programmering herkennen, daarom hierna kijken en

doelgroepmedia op deze manier één van de weinige informatie bronnen is waar eerste en tweede

generatie allochtonen informatie krijgen over de Nederlandse samenleving. Themaprogrammering

brengt dus het gevaar met zich mee sommige groepen allochtonen uit te sluiten en werkt alleen

wanneer het beoogde publiek hiervoor klaar is. Het succes van FunX laat zien dat jongeren wel klaar

zijn voor themaprogrammering.

Interculturaliteit ontstaat door gedeelde activiteiten.

Los van de vraag in hoeverre SALTO en het open kanaal de interculturaliteit in Amsterdam kunnen

bevorderen, ben ik van mening dat interculturaliteit niet direct moeten worden gezocht op het open

kanaal maar in de stad zelf. Interculturaliteit is benoemd in hoofdstuk twee als het werkelijk iets

creëren met elkaar, geïnspireerd raken door elkaar en daar iets uit creëren. Televisie is voor als nog

een zeer passief medium en kan op vele manieren geïnterpreteerd worden. Voor mij betekend

televisie ontspanning, amusement en een bron van informatie. Die bron van informatie wordt

gecreëerd door de media maar baseert zich op wat er in de samenleving afspeelt. Het representeert

de werkelijkheid vanuit een bepaalde invalshoek. Naar mijn idee zou interculturaliteit daarom niet

direct moeten worden gezocht op het open kanaal maar in de stad zelf.

Als voorbeeld noem ik een project van toneelgroep Amsterdam uit 2002 met een ‘blanke’ middelbare

school uit Amsterdam Zuid en een grotendeels ‘zwarte’ school uit Osdorp. Onder begeleiding van

toneelgroep Amsterdam hebben zij samen Othello van Shakespeare opgevoerd.154 De scènes waren

van elkaar losgekoppeld waarbij elk groepje bestaande uit een mix van leerlingen van beide scholen,

zelf de ruimte kregen om de scènes naar eigen idee in te vullen. Er ontstonden zes totaal

versschillende scènes, qua kostuum, interpretatie en vormgeving maar vormde samen Othello. In het

begin van het project waren de leerlingen van beide scholen vrij schuchter naar elkaar toe en moesten

in principe niets van elkaar hebben, aan het einde van het project, liepen ze arm en arm weg uit de

schouwburg. Dit was een project waarnaar mijn idee een intercultureel bewustzijn werd gecreëerd.

Hoe SALTO een intercultureel bewustzijn kan stimuleren.

Interculturaliteit kan op verschillende manieren bewerkstelligd worden. Als het gaat om oudere

generaties kan een intercultureel bewustzijn gestimuleerd worden door middel van educatie en het

vrijmaken van informatie. SALTO zou kunnen hierin toekomen door cursussen aan te bieden die het

mogelijk maken voor allochtonen beter te leren omgaan met de technische voorzieningen, waardoor

groepen die minder vertrouwd zijn met media toegankelijker wordt gemaakt en andersom, zij hierdoor

hun product toegankelijker kunnen maken voor andere.

154 Dit naar aanleiding van een nieuw verplicht vak op middelbare scholen met betrekking op kunst en cultuur – culturele kunstzinnige vormgeving (ckv).

93

Wat betreft jongeren, wordt een intercultureel bewustzijn eerder bereikt door om er met een creatieve

manier mee leren om te gaan. Dit betekent, interculturaliteit niet direct te benoemen maar eromheen

te bewegen; bijvoorbeeld middelen, mensen en instellingen te benaderen die niet direct als doel

hebben de interculturaliteit te bevorderen maar door deze te laten samenwerken/komen, er een

intercultureel bewustzijn ontstaat. Kijkend naar het genoemde project van Toneelgroep Amsterdam

zou SALTO ook dit soort projecten kunnen starten. Naast dat leerlingen van verschillende scholen

kunnen kiezen voor toneelgroep Amsterdam, zouden ze ook kunnen kiezen voor een project met

SALTO. Waar de organisatie een korte cursus aanbiedt in het maken van televisie, voor begeleiding

zorgt, faciliteiten als camera’s beschikbaar maakt en uiteindelijk tijd vrijmaakt op het open kanaal om

het product uit te zenden. De leerlingen kunnen kiezen om bijvoorbeeld hun medeleerlingen op het

toneel te filmen maar kunnen ook kiezen een eigen bedacht onderwerp te filmen. De interculturaliteit

ontstaat omdat mensen bij elkaar worden gebracht met verschillende achtergronden die niet direct iets

met elkaar te maken hebben en laat samenwerken aan één product. Het kader is het maken van een

toneelstuk of een programma voor het open kanaal. De gemeente Amsterdam zou naar mijn idee

kunnen kijken naar de mogelijkheden van naast het geven van een jaarlijkse subsidie aan SALTO ook

gaan denken aan projectsubsidies op basis ter stimulatie van het creëren van een intercultureel

bewustzijn.

Een visie van het toekomstige medialandschap Amsterdam

Op de eerste plaats is het belangrijk dat meer moet worden onderzocht of er met korte termijn

subsidie niet meer bereikt kan worden bij SALTO dan met lange termijn subsidie. Bewust ben ik van

het belang van lange termijn subsidie alleen het brengt ook een soort luiheid mee, het haalt op een

één of andere manier de prikkeling weg. Als voorbeeld kan het Kunstenplan 2004 genoemd worden.

Veel gevestigde culturele instellingen zijn er jaren lang vanuit gegaan dat zij toch wel subsidie krijgen

omdat ze al zo lang gesubsidieerd worden. Afgelopen zomer bij de bekendmaking van het Kunst en

Cultuurplan van OCW bleek in één keer dat veel van deze instellingen niet meer ofwel minder subsidie

krijgen met als gevolg dat de hele kunst- en theaterwereld op zijn kop stond, boos en verdrietig is.Dit

is natuurlijk vervelend voor de gekorte theatergroepen, musea en andere culturele instellingen. Aan de

andere kant moeten sommige instellingen nu echt nadenken over wie hun publiek nu eigenlijk is en

hoe ze aan het bepaalde ‘publiekspercentage’ moeten voldoen om gegarandeerd te zijn van subsidie

door OCW en de Gemeente. De positieve kant van het minder/geen geld hebben is dat het nieuwe

vormen van creativiteit op kan leveren - met als mogelijk gevolg underground scènes - en het

stimuleert aan de andere kant een zakelijk inzicht.

De eerste associatie bij SALTO is niet direct dat zij een bruisende organisatie is. Waar het aan ligt is

mij niet precies duidelijk. UPC financiert SALTO nu niet direct naar mijn idee omdat zij een belang

heeft bij SALTO, maar eerder omdat het wettelijk vastgelegd is dat UPC ten eerste kanalen moet

vrijhouden voor lokale media, maar ook tot op zekere hoogte SALTO financiert vanwege de Mediawet.

De gemeente Amsterdam heeft wel degelijk belang bij lokale media maar ziet naar mijn idee ook niet

94

meer het nut van deze aangezien zij o.a AT5 als een baksteen laten vallen.155 Er wordt naar mijn idee

subsidie en geld in SALTO gestopt omdat het moet en niet omdat men het wil. SALTO, op haar beurt

weet dat zij gegarandeerd is van een bepaalde bron inkomsten omdat zij weten dat zij niet zomaar

kunnen verdwijnen en vervangen kunnen worden door een andere organisatie. De wil en stimulans

voor een sterke lokale omroep zijn weggevallen. Dit is jammer is aangezien de lokale omgeving, in

verband met de globalisatie trends, in de toekomst als steeds belangrijker zal worden ervaren. SALTO

zou daarom meer moeten gaan kijken hoe zij interessant kunnen blijven voor UPC en de Gemeente

Amsterdam. Deze zullen meer geïnteresseerd in SALTO zijn, wanneer de Amsterdammer aangeeft

baat te hebben bij het open kanaal. Waarbij de Amsterdammers meer in SALTO zouden zijn

geïnteresseerd als zij iets zou doen aan haar (duffe) imago. Nu is deze scriptie niet geschreven vanuit

hoe de Amsterdammer denkt over het open kanaal maar wel vind aan de hand van wat ik heb

geconcludeerd uit FunX hierover iets kan zeggen.

FunX heeft het voor mekaar gekregen een gevoel te creëren dat het er voor haar publiek is, het

gevoel aan jongeren geeft dat zij belangrijk zijn voor het functioneren van de zender. Door middel van

tone of voice van FunX, vinden jongeren het interessant hun stem en mening bij FunX te laten horen.

SALTO zou kunnen kijken naar het ontwikkelen van een tone of voice die de hedendaagse tijdsgeest

vat. Een simpel begin is te komen met een slogan die in drie of vier woorden verwoord waar het open

kanaal voor staat. Daarnaast denk ik dat SALTO op een één of andere manier sexy moet worden

gemaakt, oftewel; SALTO zou moeten sexiefiseren!156 Hiermee wordt niet bedoeld dat SALTO zou

moeten streven naar een Veronica gehalte, maar er binnen de organisatie een frisse wind nodig is,

jonge mensen met nieuwe ideeën. Deze mensen hoeven niet direct voor een lange termijn

gecontracteerd te worden, maar op project basis.

De tone of voice maar ook de opbouw van een actieve relatie van SALTO met haar publiek, kan voor

een deel bewerkstelligd worden door het ontwikkelen van een interactieve internet site en deze zo op

te bouwen dat deze interessant wordt voor verschillende groepen. Dit zou kunnen inhouden:

1. Programma streaning. Waar behalve de mogelijkheid wordt geboden programma’s opnieuw te

bekijken er ook een korte toelichting wordt gegeven wie en waarom het programma heeft

gemaakt.

2. Een Forum. SALTO bestaat uit losse organisaties die naast elkaar uitzenden. Door het

hebben van forum kan er een SALTO gevoel ontstaan waar aan de ene kant verschillende

programmamakers met elkaar kunnen praten maar deze ook op een directe manier feedback

kunnen krijgen van het publiek

3. Het aanbrengen ‘create’ opties zoals FunX deze gebruikt op haar website. Zie hiervoor

hoofdstuk vijf. SALTO zou kunnen denken aan links waarin wordt gevraagd aan het publiek

hoe zij denken over SALTO en haar programma’s, waarbij bijvoorbeeld verschillende

155 Bron interview Gerard Reteig156 Sexiefiseren is een term die is ontstaan tijdens het interview met Tanja Jadnanansing. Tijdens dit interview kwamen wij in gesprek over hoe lokale media aantrekkelijk gemaakt kan worden voor jongeren en een nieuw publiek. Via verschillende voorbeelden kwamen steeds uit bij dat SALTO een snellere, frissere, aantrekkelijke tone of voice zou moeten creëren, die Tanja Jadnanansing samenvatte onder de term ‘sexifiseren’.

95

programma’s kunnen worden beoordeeld door middel van een cijfer. Er daarnaast

bijvoorbeeld een link bestaat waar Amsterdammers suggesties kunnen doen voor mogelijke

projecten en nieuwe programma’s.

Een betere internet site zou ook kunnen worden gebruikt voor het creëren van een duidelijk kader, het

kader wat SALTO op dit moment naar mijn idee mist. SALTO heeft met het programma outload al een

goede stap in de richting gezet. Er moet ook niet worden gezocht naar een compleet nieuwe vorm,

maar SALTO zou kunnen kijken welke mogelijkheden het internet biedt met betrekking tot een nieuwe

vorm van regulatie. Een sterk kader kan ook het begin zijn van een meer verticale opbouw van

SALTO.

Het toekomstige media landschap zal in de toekomst alleen maar meer gaan versnipperen. Daar

tegenover zal het publiek door nieuwe technieken zelf haar programma aanbod gaan bepalen. Ik stel

me dit zo voor dat het internet, radio en televisie samenkomen in één box waar met een klik op de

muis via lijsten de kijker zelf haar avondje televisie/radio vaststelt. Vaste tijden worden onbelangrijk.

SALTO zal net als RTL 4 of Nederland 1 een lijst zijn met gelijkwaardige mogelijkheden. De kunst zit

hem in het aanbieden van een professioneel programma aanbod.

Tot slot denk ik als Hannah Belliot lokale media wil gebruiken om de interculturaliteit te bevorderen, de

Gemeente Amsterdam SALTO serieuzer moet gaan nemen, beter moet gaat luisteren en SALTO

meer moet betrekken bij andere projecten van de gemeente omtrent interculturaliteit. De gemeente

mogelijkheden kan gaan bieden aan verschillende organisaties en SALTO om samen te gaan werken

en belonen door middel van subsidie. En eigenlijk zou ook niet alles moeten worden gesubsidieerd:

Het creëren van good will is ook op zijn plaats.

96

Literatuurlijst

Ascherson, Neal. ‘Het multiculturalisme is achterhaald: het einde van de smeltkroes en de slakom’. NRC/Handelsblad, 28-08-2004: p.19

Barker, Chris. ‘The construction and Representation of Race and Nation.’ Television, Globalization and Cultural identities. Buckingham: Open University Press, 1999: 60-85.

Belliot, Hannah. Naar een cultuurvisie voor Amsterdam. Gemeente Amsterdam 2003. http://www.amsterdam.nl/asp/get.asp?ItmIdt=00002537&SitIdt=00000002&VarIdt=00000001

Bink, Susan. Media en minderheden in Nederland. Utrecht: Mira Media 2003. http://www.miramedia.nl/media/files/Minderheden_in_NL2.doc

De Boer, Sacha. AT5 behind the headlines. De start van een professioneel lokaal tv station. Amsterdam: scriptie communicatie wetenschap UvA, 1993.

De Boer, W.Th. Wolters’Ster Woordenboek Nederlands. Utrecht – Antwerpen: Wolters’Woordenboeken, 1996.

De Goede, P.J.M, E.H.Hollander, C.W.H.M. van der Linden. Lokale media en lokaal bestuur. Achtergronden, moeilijkheden en mogelijkheden. Houten/ Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1996.

Discussienota Lokale Migranten Televisie, een toekomstvisie. Bureau voor strategisch minderhedenbeleid gemeente Amsterdam. Amsterdam, 1993

Giesen, Oona. Lokale televisie, case study Studenten TV. Amsterdam: scriptie communicatie wetenschap UvA, 1991.

Hesse, Barnor. ‘It’s Your World; Discrepant M/multiculturalisms.’ New Etnicities, Old Racisms? Ed, phil Cohen. London: Zed Books, 1999: 205-225.

Janssen, Marjo. Het Handboek lokale Media. Utrecht: Stichting Mira Media, 2002

97

Jay, Gregory. What is Multiculturalism. University of Wisconsin –Milwaukee. Last revised December 2002. 12 juli 2004. http://www.uwm.edu/~gjay/Multicult/Multiculturalism.html

Kater, Marloes. Multiculturele Televisie Nederland, Migrantenorganisatie of journalistiek medium? Windesheim: School voor journalistiek Zwolle, 2004.

Kamerman, Sheila, Guus Valk. ‘Hé, is er soms iets mis met ons.’ NRC/Handelsblad, 20-11-2004 : p. 33-34.

Langetermijn-visie Cultuur Amsterdam 2015. Gemeente Amsterdam 2003. http://www.amsterdam.nl/asp/get.asp?ItmIdt=00002537&SitIdt=00000002&VarIdt=00000001

Leurdijk, Andra, Mir Wermuth, Janneke van der Hulst. Minderhedenprogrammering in Nederland. Aanbod en bereik van minderhedenprogrammering op radio en tv. ACS-i media research & projects. Amsterdam, 1998.

Mauwer, Ronald. De delicate relatie tussen SALTO en het open Kanaal. Amsterdam: SALTO, lezing 19 juni 1998.

Noordam, Katja, Martine Huizenga, Ed Klute, Carmelita Serkei, Rina van der Voort. Nota: Ongehoord ontzichtbaar. Allochtone doelgroepprogrammering in het lokale omroepbestel, knelpunten en perspectieven. Utrecht: STOA, omroep en allochtonen, 1998.

Nourhussen, Seada. ‘Niks wereldverbeteraars, gewoon radiomakers.’ De Volkskrant, 07-06-2004. http://www.funx.nl/?/Funx/Over_FunX/FunX_in_het_nieuws?mode=view&itemID=1497

Papasstergiadis, Nikos. ‘Tracing Hybridity in Theorie.’Debating Cultural Hybridity. Multicultural Identities and the Politic of Anti-Racism. Eds. Pnina Werbner and Tariq Modood. Londen: Zed books, 1997:259.

Persbericht: FunX start extra interneteditie. 22-10-04 http://www.funx.nl/?/Funx/Over_FunX/FunX_in_het_nieuws?mode=view&itemID=2381

Pinedo, Danielle. ‘Kunnen moslims geen kritiek verdragen?’ NRC/Handelsblad, 6-11-2004; p.37.

SALTO Jaarverslag 1998. SALTO Amsterdam, 1999.

SALTO Jaarverslag 1999.SALTO Amsterdam, 2000.

SALTO Jaarverslag 2000. SALTO Amsterdam, 2001.

SALTO Jaarverslag 2002. SALTO Amsterdam, 2003.

SALTO Jaarverslag 2003. SALTO Amsterdam, 2004.

Scheffer, Paul. ‘Tolerantie kan alleen overleven binnen grenzen: de kans voor een nieuw ‘wij’.’ NRC/Handelsblad, 6-11-2004: p. 15.

Sevil, Malika en Paul Vugts. ‘Salto, de audiovisuele krabbelmand.’ PS van de Week, Het Parool. Zaterdag 24 april 2004: 6-12.

Shoat, Ella, Robert Stam. Unthinking Eurocentrism. Multiculturalism and The Media.Londen: Routledge 1994: 220-224.

Shadid, W.A. Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein. Houten/ Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1998

98

Siebers, Hans. ‘Nederland moet idee integratie opgeven’. NRC/Handelsblad, 02-09-2004: p. 8.

Thissen, Siebe. Center for urban culture & buisness. 14 november 2004http://www.siebethissen.net/Interviews_en_Reviews/Interviews/2004_Center_For_Urban_Culture.htm

Van horst, Nel, Martine Huizenga. FunX jaarverslag 2003. Delft: thieme print 4U. FunX 2004.

Van Zoelen, Bart. ‘ FunX, brutale nieuwkomer in de randstad. Multiculti radio.’ PS van de Week, Het Parool. Zaterdag 10 april 2004: 7- 11.

Verbraak, Coen. ‘Het wordt tijd om terug te slaan.’ Vrij Nederland. 27 november 2004: 28 – 32.

Vink, Nico. Grenzeloos communiceren: een nieuwe benadering van interculturele communicatie. Amsterdam: KIT publishers, 2001.

Wallach, Karin. Think Globally, Act locally. Tactische TV en het open kanaal van Salto. Amsterdam: scriptie communicatie wetenschap UvA, 1993

Gebruikte internetsites:

www.amsterdam.nl

www.funx.nl

www.interculturelecommunicatie.com

www.miramedia.nl

www.mtnl.nl

www.outload.salto.nl

www.salto.nl

99

Bijlage1

Beschrijving programma’s open kanaal

Nieuw Indisch TV A1

Deze uitzending bestond uit een gesprek tussen Marjon Bloem (schrijfster), haar zoon en het publiek.

Het gegeven decor was een kroeg of restaurant. Het kan goed zijn dat het om het Indische restaurant

gaat op de Spuistraat. Het gesprek ging over de ervaringen van Bloem over het leven Indonesië en

het verschil tussen Indiërs en Nederlanders. Het geheel zag er vrij professioneel uit. Links onderin

beeld stond het logo van Nieuw Indisch TV. Aangenomen kan worden dat het interview/gesprek met

twee camera’s is opgenomen.

Feza TV A2

Feza TV is gericht op de Turkse gemeenschap in Amsterdam. De uitzending die ik bekeek werd

gemaakt door Anya TV, aangezien dit logo na de aankondiging van Feza TV links boven in beeld

verscheen. De uitzending was in het Turks zonder ondertiteling. Ik kreeg de indruk dat het om een

reisprogramma ging. Ik dacht eerst dat deze uitzending over Schotland ging, aangezien de beelden

van een stad aangevuld werden met doedelzak muziek. Al snel hoorde ik de presentator iets zeggen

over Brussel, maar de getoonde beelden herkende ik uit mijn bezoeken aan Antwerpen. Naarmate het

programma vorderde begon het te lijken op een informatieprogramma over de joodse gemeenschap in

Antwerpen. Het blijft echter gissen aangezien ik geen Turks versta. Beeld- en geluidskwaliteit waren

goed

Na dit item verscheen het logo van Feza TV in beeld, opgevolgd door beelden van verschillende

mensen in een stad, natuur, de wereld, kinderen en bloemen omringt door een koninklijke spiegel,

aangevuld met een dramatisch opera/nieuws melodie. Vervolgens verscheen er in diezelfde spiegel

100

een Arabische tekst waar ik uit de voordracht haalde dat het om Allah gaat. Waar er vervolgens een

vers uit de koran werd voorgedragen en (denk ik) uitleg werd geboden aan de betekenis van de vers.

Dit alles gebeurden namelijk in het Arabisch, zonder ondertiteling. De beelden zijn simpel in elkaar

gezet.

Joy TV A2

Deze uitzending van Joy TV bestond uit een preek van een Amerikaanse priester die het woord van

de bijbel emotioneel verspreidde. Door verschillende shots naar het publiek werd de indruk gewekt dat

het over een zwarte gemeenschap ging. Het werd niet duidelijk welk geloof de priester verkondigde.

De priester/dominee sprak in het engels, die per zin vertaald werd naar het Nederlands.

Wonderen vandaag A2

Wonderen vandaag is een productie maatschappij die het geloof verspreid en zijn uitzendingen

produceert vanuit Amerika maar waar de voertaal Nederlands is met een Amerikaans accent. Deze

uitzending liet een optreden van een gospel koor zien afgewisseld met een analyse over de film The

Passion van Mel Gibson. The Passion werd geanalyseerd vanuit het perspectief waarom Gibson met

zijn interpretatie van de kruisiging van Jezus, het bij het goede eind heeft. De analyse was in de vorm

van een gesprek, een dialoog tussen een oudere man, de dominee, en een vrouw (zijn vrouw) of

iemand uit de gemeente. Het viel met name op dat de dominee voornamelijk aan het woord was, de

vrouw soms kort commentaar gaf of de dominee aanvulde, maar voornamelijk begrijpelijk knikte naar

hem en de camera. Het decor was naar mijn idee de huiskamer van de dominee zelf. Deze kan

omschreven worden als een interieur die terug te vinden is bij vele opa’s en oma’s: Een net en

verzorgd interieur met veel zachte kleuren, houten meubelen en hang planten, maar dan met een

Amerikaans tintje. Het camera werk is erg simpel, één overal shot. Het optreden van het gospel koor

zag er professioneel gefilmd uit. Ik denk ook dat Wonderen vandaag deze niet zelf produceert, maar

deze tape door een andere (Amerikaanse) organisatie beschikbaar is gesteld aan Wonderen vandaag.

Almanac A1:

Een zender die aandacht geeft aan experimentele videokunst en Art Cinema. Bij deze uitzending heb

ik heb vijf minuten lang naar verschillende kleurvakken in verschillende ritmes - afwisselend met

tekeningen/schetsen rondjes in stift - zitten kijken. Opgevolgd met het programma, One minute. Hierin

krijgen video kunstenaars en/of filmmakers de mogelijkheid om hun materiaal uit te zenden. De

filmpjes zijn allemaal rond de één minuut. Internationaal, niet heel recent. De filmpjes hebben een

professioneel karakter. Aangezien het hier gaat over kunst, spreken sommige filmpjes mij niet direct

aan en is het onderwerp/de achterliggende gedachten niet altijd even duidelijk.

101

Braderie Suriname A2

Geen idee welke persoon of organisatie deze uitzending verzorgden. Tien minuten lange registratie

van een mini braderie (één tent) ergens in het oerwoud van Suriname. Er waren een twintigtal mensen

aanwezig die zich bezig hielden met verschillende activiteiten als barbecuen, schaken, dingen

verkopen. De geluiden werden ondersteund met exotische muziek. De ondertiteling zou uitleg moeten

geven aan het hoe en waarom van de braderie, maar aangezien deze nogal kleurrijk is, was de

ondertiteling onleesbaar. De camera zocht nauwelijks interactie met mensen die zich bevonden op de

braderie. Het filmpje bleef daarom bestaan uit verschillende shots van de tent.

De registratie van de braderie werd opgevolgd met een optreden van een Surinaamse zangeres in

Nederland. Vanwege een speciale gelegenheid, die mij niet duidelijk werd, is de zangeres

overgevlogen uit Suriname. Geluid en beeld waren slecht. Het filmpje komt over als een typische huis,

tuin en keuken video van een bruiloft. De camera nam niet een speciale positie in maar stond tussen

het juichende en klappende publiek.

Turks programma A2

Wederom is het niet duidelijk welke persoon of organisatie deze uitzending heeft verzorgd. Het filmpje

liet een Turkse popster zien, omringt met heel veel gillende meisjes. Door de gegeven sfeer en

omgeving nam ik aan dat deze opname gefilmd is in Turkije. Vrij abrupt stopte dit filmpje en werd

opgevolgd door Turkse videoclips met ondertiteling. De clipjes zagen er professioneel uit. De kwaliteit

van beeld en geluid waren minder goed waaruit aangenomen kan worden dat de clipjes met oude

apparatuur is gemaakt. Vervolgens verschenen er toeristische plaatjes van het Turkse landschap

ondersteund met Turkse volksmuziek. Ik heb het niet langer dan 5 minuten volgehouden om hier naar

te kijken.

Later op de avond was er op A2 een Turkse talkshow te zien zonder ondertiteling. De beelden waren

vrij donker. Het decor was simpel: een tafel met daaraan twee mannen in pak op de achtergrond hing

de Turkse vlag. Ik kreeg het idee dat de discussie over president Bush ging en welke invloed hij en

Amerika op de Turkse gemeenschap heeft.

Kunst kanaal A1

Uitzending over mode seizoen winter 2004/2005. Catwalk- highlight registratie vanuit Londen, Milaan,

Parijs en New York. Met modehuizen als Stella McCartney, Gucci, Prada, Jil Sander etc. Zowel dames

als heren collecties. Het programma werd niet gepresenteerd. Door middel van links onder in beeld

werd aangeven over welke ontwerper het ging. Kunst kanaal heeft dit niet zelf geproduceerd maar

heeft dit waarschijnlijk aangekocht van Fashion channel die wereldwijd uitzenden via kanalen als

Kunst kanaal.

102

Be at the media: jongeren programma,A2.

Dit programma wordt gemaakt door en voor Amsterdamse jongeren. Uit de aftiteling haal ik naar

boven dat het programma gemaakt is door jongeren met versschillende achtergronden. Rechtsboven

staat het logo. Voertaal Nederlands. Uitzending 23 september 2004; 2 items. Het eerste item vindt

plaats in het vondelpark, waar de presentator verschillende jongeren interviewde over hoe zij de

zomer van 2004 hebben ervaren. De presentator stelden vragen over; wat zijn de ingrediënten voor

een ideale zomer, wat doe jij het liefste in de zomer, wat is de ideale vakantie, heb je nog een vakantie

liefde gescoord. Waarna deze vragen kort beantwoord werden. De verschillende interviews werden

onderbroken met een beeld van 5 seconden waaruit het duidelijk wordt dat je naar Be at the media zit

te kijken.

Het tweede item is een reportage genaamd Amstersdam – Parijs, Vrouwen en geweld. Deze

reportage is gemaakt door vier meiden die verbonden zijn met Be at the media. De vier lazen

'Ontsnapt uit de hel' van de Algerijns-Franse Samira Bellil, die beschrijft hoe zij in een voorstad van

Parijs door groepen mannen werd verkracht. Zij maakten in Parijs een reportage over Bellil en over Ni

putes ni soumises (Geen hoeren, geen slavinnen), een beweging tegen vrouwenmishandeling die in

maart een demonstratie met 50.000 deelnemers op de been bracht.157 Interessant, omdat toen de vier

meiden eenmaal terug waren, zij te horen kregen van Nederlandse deskundigen dat huiselijk geweld

ook hier een groot maatschappelijk probleem is. Naar aanleiding van deze reportage is er toen in het

Marokkaans jongeren centrum (ARGAN) in de Indische buurt een meidenavond georganiseerd waar

over dit onderwerp gediscussieerd kon worden.

De reportage zat redactioneel goed in elkaar. Beeld en geluid zijn minder dan de uitzendingen die de

publieke of Multiculturele Televisie Nederland (MTNL) maken maar is zeker niet stoorbaar.

De week hiervoor zenden Be at the Media een programma uit gemaakt door studio West. Waar

verslag werd gedaan van een MC en Breakdance event. Met veel hip hop optredens.

Plein TV A1

Op hetzelfde moment dat Feza TV haar uitzending verzorgde op A2, was er op A1 een uitzending te

zien over een rondleiding in een Amsterdamse Kerk en haar geschiedenis. Vijftien minuten later hield

dezelfde presentator een interview met een mevrouw die mij informeerde over de mineraal water

cultuur in Nederland en de rest van Europa vanuit haar mineraalwaterwinkel ergens in Amsterdam.

Vervolgens bezocht de presentator het biologische café de groene gewoonte waar het verschil werd

uiteengezet tussen niet- en wel biologisch eten. Uiteindelijk werd de uitzending afgesloten met een

bezoekje aan een ambachtelijke bonbonmaker. Waar drie minuten lang shots te zien waren van

verschillende bonbons. De aftiteling bestond uit een beeld waarop gevraagd werd een bijdrage te

leveren aan Plein TV in zowel onderwerpen als financieel. Hierdoor werd het mij pas duidelijk dat ik

naar Plein TV had zitten kijken. Qua beeld en geluid was het programma prima. Jammer was dat de

157 www.indischebuurt.nl

103

presentator ontzettend veel vragen stelde en zijn geïnterviewden niet tot nauwelijks liet uitpraten

waardoor ik als kijker het idee kreeg dom te zijn.

Toen eenmaal dit programma was afgelopen was het beeld voor 30 seconden helemaal zwart, 10

seconden kabelkrant en vervolgens startte een uitzending van MTNL.

TTN TV A2

Deze uitzending van TTN was in het Turks en werd niet ondertiteld. Het begon met een man met een

strenge islamitische uitstraling die voor een boekenkast een toespraak hield. Het filmpje bestond uit

één medium shot. Daarna was er een optreden te zien van een man met zijn keybord die Turkse

liederen zong. Het decor bestond uit een klein podium in een kleine studio met een discobal en twee

discolichten. Het beeld werd afgewisseld door een overall shot en een close up. Het optreden zag er

naar mijn idee een beetje treurig uit.

MVS TV A1

Een televisie station die zich richt op homo en lesbisch Amsterdam. Ik heb een uitzending gezien met

het programma ‘werkbezoek’. Waar presentator René Krijger op bezoek gaat op het werk bij mensen

die homo of lesbisch zijn. Deze uitzending ging over André v. Proosdij die werkzaam is in de hortus

Botanicus, voorlichting geeft op middelbare scholen over homoseksualiteit en trainingen geeft aan

andere voorlichters. Het filmpje had een professionele uitstraling en de kwaliteit van beeld en geluid

waren prima.

Word of Faith TV A2

Deze uitzending begon met een hip-hop nummer over het geloof. Het valt het beste te vergelijken met

de clips die MC Hammer begin jaren negentig produceerden. De muziek en de zanger leken

bovendien erg op MC Hammer. Vervolgens werd er een Amerikaans programma aangekondigd met

Micheal Chirwood die een preek in het Amerikaans hield met de vraag, is there a thief in gods house?

Het komt vrij direct over omdat het enkel een medium shot is met een fel blauwe achtergrond.

Bovendien is meneer Chirwood erg overtuigd van zijn zaak.

Op A1 was op dat moment een programma te zien over de opvoeding van kinderen in reportage vorm.

In deze reportage werden gezinnen met een verschillende etnische achtergrond gevolgd.

Redactioneel gezien werd er gefilmd vanuit het perspectief van de ouders en hun ideeën over

opvoeding. Wanneer er een andere taal dan het Nederlands werd gesproken werd deze ondertiteld in

het Nederlands. Ik heb niet kunnen achterhalen door wie deze uitzending verzorgde, wel was het

duidelijk dat het om een educatief programma ging.

Amsterdam FM A1

104

Als er geen aanbieders uitzenden op A1 en A2 dan wordt radio Amsterdam FM uitgezonden met ofwel

de kabelkrant of beelden van het Rembrandsplein. Deze laatste beelden komen af van een

(veiligheids)camera die is opgehangen is aan het gebouw ‘De Kroon’ op het Remrandsplein. Deze

beelden zijn live, niet gemonteerd en gefilmd vanuit één camera. In het weekend wordt het jongeren

blok van Amsterdam Fm live uitgezonden via A1. Het is vergelijkbaar met de beelden van het

Rembrandsplein. Het verschil is dat er nu een soort veiligheidscamera is opgehangen in de studio van

Amsterdam FM. Er is spraken van één constant shot. Ik viel in een discussie tussen jongeren. De

discussie ging over wat de maatschappij van je verwacht op het gebied van kleding, moet je hip zijn?

Het geluid was erg zacht en de beelden vrij onduidelijk. De beelden lieten zien dat er mensen in en uit

de studio lopen, de geluidsman bijna in slaap valt, of ieder geval erg moet gapen. Uit het niets werd de

uitzending afgebroken waardoor het beeld één seconde zwart werd, één seconde de kabelkrant

verscheen en vervolgens er werd overgegaan op het SALTO reclameblok. Aangezien het geluid van

de radio uitzending heel slecht was moest ik mijn TV vrij hard zetten, het verschil met het geluid van

het reclameblok was zo groot, dat de boxen van mijn televisie bijna ontplofte. Na de reclame werd er

over gegaan in de kabelkrant.

Youth TV A1

Maakten een programma over de voorrondes van de Kunst bende in Amsterdam. Veel fragmenten

van de verschillende optredens, als streetdance, een grunge bandje, een gedicht voordracht, een hip-

hop optreden en een Marokkaanse buikdanseres. De optredens werden afgewisseld met interviews

met de deelnemers zonder dat de interviewer in beeld kwam. Aan het beeld en geluid kwaliteit valt

weinig op te merken.

Joshua TV A2

Persoonlijk vond ik dit een vrij heftige uitzending. Het liet zien hoe een Nederlandse dominee of

pastoor door middel van een oproep aan god, Surinaamse kinderen genas van verschillende kwalen

op een voetbalveld ergens in Suriname. Een soort mannelijke Jomanda. Zo werd laten zien hoe deze

mannelijke Jomanda een klein meisje genas van haar blindheid. Tussen de genezingen door

schreeuwden hij bijna de mensen toe te geloven in Jesus, zijn woord te verspreiden en met zijn allen

alleluja te roepen, wat iedereen dan ook in volle overgave deed. De beeld kwaliteit is te vergelijken

met de beeldkwaliteit uit begin jaren tachtig, donker, verbogen kleuren en korrelig. Bovendien was het

camera werk vrij schrokkerig.

Madison TV A1

Naast het logo van Madison TV rechtsboven in beeld, staan rechtsonder het telefoonnummer en email

adres waar de kijker Madison kan bereiken. De uitzending die ik bekeek kwam uit een kerk in

Amsterdam waar een feestelijke loterij plaatsnam met als hoofdprijs een vliegretourtje naar

105

Paramaribo. Sommige deelnemers werden geïnterviewd met de vraag of ze zenuwachtig waren. Bij

elke winnaar verscheen de naam en prijs in beeld. De kinderen trokken de lootjes. In de kerk zie ik

voornamelijk mensen met een Surinaamse achtergrond zitten, maar er zitten ook autochtonen

Nederlanders. Het hele tafereel zag er gezellig uit. Het geluid en beeld kwaliteit zijn prima.

Calypso TV

Calypso is een zender die zich richt op de Surinaamse en Hindoestaanse gemeenschappen in

Amsterdam.158 Een tijdje geleden zag ik een programma over miss India in Nederland. Deze

verkiezing ging gepaard met een show met heel veel muziek, dans en goud. Over het algemeen zijn

de uitzendingen van Calypso TV ontzettend slecht qua kwaliteit, het geluid is te hard of helemaal niet.

Het visuele beeld komt over of de uitzending is geschoten op een video tape die al jaren meegaat.

Waardoor je naar een erg rommelig beeld zit te kijken. Daarnaast kan de film techniek experimenteel

of amateuristisch beschouwd worden, er wordt vrij snel en vaak plotseling in en uit gezoomd.

Een andere uitzending van Calypso TV begon met een Surinaams schouwspel genaamd 1+1+3, waar

die dag het eerste deel van werd uitgezonden. Het schouwspel was moeilijk te volgen aangezien er in

het Surinaams gesproken werd en beeld en geluid erg slecht zijn. Het schouwspel speelde zich af op

het vliegveld van Paramaribo, waar een oude man gepakt werd met een pakket opium. Het

schouwspel werd opgevolgd door een reportage over de oude suiker en alcohol fabrieken in het

district Commewijne in het gebied Mariënburg in Suriname. De camera man ging opzoek naar de

oude fabrieken die in de koloniale tijd werden geleid door mensen uit Alkmaar. Naast dat er werd

gesproken over de fabrieken werd er ook gepraat over hoe het was in Commewijne tijdens de

koloniale tijd. In de reportage werd Surinaams gesproken maar dit werd wel ondertiteld.

158 Interview Rob Zwetsloot

106

Bijlage twee

FunX Forum gesprekken

Gevonden op 5 November http://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=login&ForaID=2&TopicID=20280.

Welke Stad Is De LauwsteKies Maar Tussen Rotterdam, Den haag, Amsterdam Of Utrecht

K Kies Voor Roffa Natuurlijk

Door: GwoonJeff Replies: 51  | Views: 387  | Gestart: 01.11.2004  | Laatste bericht: 05.11.2004 - 10:55

<<<<<<<<<DEN HAAG>>>>>>>>Door: Mr Hamza  | Geplaatst: 01-11-2004 15:08

Wat Nou Maar 4 Steden.. Er Zijn Er Meer Hoor Wejo.. HoebeDoel Je Klein Beeld Van De Wereld

Heemskerk.. Gewoon De LuipsteDoor: MoCrO_GiRl  | Geplaatst: 01-11-2004 15:09

Ik Set Alleen De vier Grootste Steden Van Nederland Nie Heemskerk Hahahah Door: GwoonJeff  | Geplaatst: 01-11-2004 15:15amsterdam

veel toeristen,gemengd,gezellig om te winkelen en stappen. wat ik ook zo leuk vind aan amsterdam, al loop je in een clownpak,niemand die je nakijktDoor: jamy  | Geplaatst: 01-11-2004 15:31DEN HAAAAAAAAAAAAAGDoor: LadyLove  | Geplaatst: 01-11-2004 15:33LadyLove,

ik kom zelf ook uit den haag, maar wat vind jij zo leuk aan den haag. vergeleken met amsterdam en rotterdam is het een dooie stadDoor: jamy  | Geplaatst: 01-11-2004 15:35Rotterdam, er valt hier gewoon veel te beleven vindt ik tenminsteDoor: nadine  | Geplaatst: 01-11-2004 15:37Rotterdam mensenDoor: cabo_lady_ST  | Geplaatst: 01-11-2004 16:51Jamy dat komt omdat je ook in de haag woont .. dan ben je het wel snel zat .. ik woon in kut westland en den haag is gewoon da bomm ik heb wel ook in de haag ( 5 min van de stad ) gewoont ... gelooof mij maar HET LEEFT....Door: LadyLove  | Geplaatst: 01-11-2004 15:47Amsterdam west!!!!!!!!!!Door: hanny  | Geplaatst: 05-11-2004 10:55

107

Gevonden op 13 oktoberhttp://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=topic_reactions&TopicID=19024&ForaID=2

Nog 1 nachtje slapen dan begint de Ramadanik ga proberen dit keer heel de maand te vasten. ik vindt het altijd wel een hele gezellige maand. en jullie?

Door: nadine Replies: 3  | Views: 20  | Gestart: 13.10.2004  | Laatste bericht: 13.10.2004 - 12:54hè hè houd dan het gescheld en hypocrisie op. Ik verlang er nu al naar !!!Door: TripleX  | Geplaatst: 13-10-2004 12:49dat wordt honger lijdenDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 12:53hahahahahahhha

ramadan is vrijdag of zaterdag heb ik gehoord!!!!!!!!

inchallah zullen alle moslims ramadan met plezier doorbrengen en genot en gelach.

PS: Triplex....na 19uur mogen ze schelden..haahahhhaa

grapje......HaramDoor: miSs_algerie  | Geplaatst: 13-10-2004 12:54

wies de beste nl rappernou een paar voorbeeldenextincedr doom de klopdokterdef p brainpowerali bthcdhcdacen noem de hele bende maar op

Door: DeZ D Replies: 12  | Views: 48  | Gestart: 13.10.2004  | Laatste bericht: 13.10.2004 - 13:07ikzelf vindt extince en frico rico de besteDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 12:41raymzter en ali bDoor: Caramel  | Geplaatst: 13-10-2004 12:42ben ik niet met je eens eigelijkvind dat marokanen het niet in zich hebben om te rappendat accent van hun klinkt nietneem nou is ali bhet klinkt nietDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 12:52jullie hebben echt geen verstand hiervan heraymzter fuck hemeendagsvliegzelfs lange frans vind ik beterDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 12:55Toprak!!Hij brengt ons wat we willenDoor: Don Gino  | Geplaatst: 13-10-2004 12:58Moeilijk te zeggen er zijn zoveel goeie rappers op het moment...Lange frans & baas B ? die vind ik wel goed ook liveDoor: TripleX  | Geplaatst: 13-10-2004 13:01nee man dat meen je niethun verpesten de hiphopmet hun moppie moppie moppie gelul van zeDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 13:03Moppie is Toppie Door: TripleX  | Geplaatst: 13-10-2004 13:04nee man dies egt kutslaat nergens op

108

kan ik geen rap noemen

kennen jullie opgezwollen nietdie zijn pas goedDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 13:07

Wat vind jij van Hollywood??ik heb mense horen zegge dat het een kindertent is en ook veel *****tjes daar aanwezig zijn?? is dat ook zo?

Door: sultana Replies: 4  | Views: 35  | Gestart: 12.10.2004  | Laatste bericht: 13.10.2004 - 09:51Ligt eraan hoe oud je bent. Als je 15/16 bent dan zou je het best wel naar je zin kunnen hebben. Daar heb je dan je eigen leeftijdsgenootjes. Maar ben je al rond de 20 tja dan kan je het best snel saai vinden daarzo en dat laatste is mijn meningDoor: DirrtyPrincess  | Geplaatst: 12-10-2004 19:07hollywood is alleen vet wanneer er een bubblingparty is, zoals bubblingbeach...maar anders :/Door: melly_e  | Geplaatst: 12-10-2004 20:34kindertent.... mensen beginnen om 12u al te tokkelen... gaat nergens over....Door: Sandra  | Geplaatst: 13-10-2004 09:48Ja Hollywood is een kindertent op gewone avonden, maar op Bubbling Beats is het wel erg hoor ;)en ja er lopen veeel *****tjes jha...Door: Shorty010  | Geplaatst: 13-10-2004 09:51

Sorry maar waarom zijn Nederlanders zo gie...ik loop stage met alleen maar nederlanders ze zijn zo gierig tegen elkaar, zelfs ouders en kind,want ik hoor meestal die stomme verhalen van hun, echt saai met die wijfen.

Door: nadine Replies: 14  | Views: 74  | Gestart: 13.10.2004  | Laatste bericht: 13.10.2004 - 12:42waarom nl gierig zijn hahahah

Een Belg, een Duitser en een Nederlander worden opgeroepen op een leugendetector uit te testen. De Belg zegt: "Ik denk dat ik 20 flesjes bier op kan. TOEOEOET, roept de leugendetector. "Ok", zegt de Belg, "10 flesjes". Het apparaat blijft stil. De Duitser zegt: "Ik denk dat ik 15 braadworsten op kan. TOEOEOET, roept de leugendetector. "Ok, 8 braadworsten". Het apparaat blijft stil. De Nederlander zegt: "Ik denk...", TOEOEOET roept het apparaat.

hahahaha lolDoor: girly  | Geplaatst: 13-10-2004 12:22

weetje wat het isnederlanders letten goed op hun spullenen bijv peukies bietsen van vreemde mensendoen nederlanders nietbuitelanders vaak wel en daar hebben ze dan een hekel aandaarom doen ze zo zuinig met hun spullenDoor: DeZ D  | Geplaatst: 13-10-2004 12:26

Van geliefden van elkaar naar vijanden van...Na het te hebben uitgemaakt spreken we elkaar nu al 2 maanden niet. Hierdoor dacht ik hem te kunnen vergeten. Maar tot de dag van vandaag zit hij nog steeds in mijn hoofd. Laatst kwam ik hem nog tegen, maar hij liep door alsof hij me niet zag/niet kende.Of het een fout was om het uit te maken betwijfel ik. Ik vraag mij nu alleen af hoe ik dit goed kan maken met 'm. Weer goede vrienden net als vroeger worden.Ik mis mijn beste maatje namelijk..

Iemand ervaring hiermee? Tips, suggesties?

Door: UnBreakable Replies: 8  | Views: 136  | Gestart: 12.10.2004  | Laatste bericht: 13.10.2004 - 12:41je topic toont aan dat je 'Breakable' bent die boy liep je straal voorbij ! wellicht omdat hij nog boos is op je. Maar ik snap niet goed je maatjes met hem wil worden ! dat gaat toch automatische meer verwachtingen wekkenDoor: TripleX  | Geplaatst: 13-10-2004 11:40

109

Het lot deelt soms rare kaarten uit. Het verlies van een dierbare is altijd een zware klap, zeker als het zo onverwachts gebeurt als bij jou! Iemand die je zo dierbaar is zal altijd bij je zijnDe tijd heelt vele wonden maar sommige wonden blijven als littekens op je hart altijd aanwezig.

het is moeilijk en je kan niet altijd krijgen wat je wilt meid kan nog goed komen neem de intiatief en stap op hem af en zie wel wat er dan gebeurt dan heb je het tenminste geprobeert meid

Door: girly  | Geplaatst: 13-10-2004 11:42

niet alles ligt voor het grijpen klaar meid ik geloof in het lot en die bepaalt ook een deel van je levenDoor: girly  | Geplaatst: 13-10-2004 11:43

je kan niet eerst vrienden zijn en dan lovers worden en vervolgens wanneer het uit is verwachten dat alles weer wordt zoals het eerst was. want nu heb je meer van je zelf gegeven aan 'm dan als je gewoon normaal bevriend met 'm zou zijn. en misschien is dat het geen want hij wilt blijven krijgen/hebben van je en dat gaat dan niet als je weer gewone vrienden van elkaar wordt. het is heel erg pijnlijk om naast iemand te zitten en te weten dat je die persoon niet (meer) kan krijgen als je lover. dus als ik jou was zou ik het niet forceren, maar alles laten zoals het is, als hij er weer klaar voor is om met je te praten dan komt hij vanzelf wel op je af.Door: Down_4_you  | Geplaatst: 13-10-2004 12:37ja.. ik weet wat je bedoeld, ik vind dat wanneer het uitgaat dat je ook vrienden kunt blijven....

maar je kunt hem beter laten, hij moet misschien ook nog over je komen

misschien heeft ie nog tijd nodigDoor: Caramel  | Geplaatst: 13-10-2004 12:41

Gevonden op 8 oktober 2004 http://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=topic_reactions&TopicID=18194&ForaID=2

vmbo of vwo

vmbo'ers criminelen en sloeries..vwo nerden en stuutjes wat denken jullie hiervan??? En gaat het er erger aan toe op een scholengemeenschap dan op een school waar bijv alleen gymnasium is????

Door: hihi;) Replies: 55  | Views: 371  | Gestart: 05.10.2004  | Laatste bericht: 08.10.2004 - 07:56ja klopt best wel eigenlijk...Door: BANG  | Geplaatst: 05-10-2004 16:19Hahaha?Dus Alle Vmbo'ers Zijn Sloeries Sletjes..? Bij Ond Heb Je Van Die Blonde Hoertjes Die Zitten Juist Op Het Vwo.. En Op Het Vwo Alleen Maar Stuudjes etc.? Dat Slaat Ook Nergens Op.. Want Vaak Doe Zij Niet Egt Veel.. Men

Dus Ga Niet Alle Mensen over 1 Kam Scheren En ShitDoor: MoCrO_GiRl  | Geplaatst: 05-10-2004 16:21mm weet niej ik sit op een sgool met alleen gymnasium maar is sie gwoon daar hetselfde gebeuren als op het vmbo naaste me huis....Door: baby_gurwl:P:P  | Geplaatst: 05-10-2004 16:22Nou dit klopt echt NIET... wij hadden 3 vwo klassen, waarvan 1 gymnasium. Tussen deze 90 leerlingen had je misschien 10 nederlanders. Mijn klas had het hoogste niveau, we waren immers Gymnasium, maar we waren ook het ergst. Leraren wilden niet eens les geven aan ons, omdat ze ons niet aankonden Door: Chill'em  | Geplaatst: 05-10-2004 16:41

MOCROS SIJN DOM BEHALVE SALAR EN SAMADARDoor: poepertje  | Geplaatst: 05-10-2004 16:461 ding is duidelijk: Blondjes die vbo doen worden eerder ontmaagd dan blondjes die vwo doen...Door: Burç  | Geplaatst: 05-10-2004 16:48

niet alle marokkanen syn dom hor bij my op het gymn sitte er best veel.....Door: (joint)  | Geplaatst: 05-10-2004 16:51(JOnko) 'Niet Alle Marokkanen Zij Dom Hoor'? Dus Je Bedoelt.. De Meeste WelDoor: MoCrO_GiRl  | Geplaatst: 05-10-2004 16:52Marokkanen zijn nie dom ze willen alleen nieDoor: lucky-bitch  | Geplaatst: 05-10-2004 16:52bij mij op gym zitten ook meer dan genoeg criminalsDoor: El Wies  | Geplaatst: 05-10-2004 16:59

110

maar bij my op het gym voele mense sig egt te goed vooral de "nederlanders" er is volop racisme....Door: :):)  | Geplaatst: 05-10-2004 17:01bij mij op tvwo voelen se sig te goed ik ben de enige allochtoonDoor: poepertje  | Geplaatst: 05-10-2004 17:02ookal ben ik Nderlands tog voel ik me niet egt op me gemak tussen die racistische mense kga denk ik naar een andere sgool eentje die sig niet te goed voeltDoor: :):)  | Geplaatst: 05-10-2004 17:04docenten discrimineren bij my ook en als kinderen elkaar uitschelden voor TURK of JOOD doen se alof se het niet hebben gehoord ...Door: miimii  | Geplaatst: 05-10-2004 17:14Ula Iragi Girl, alemsin kizim... auhauahu...Door: Secret_Baci  | Geplaatst: 05-10-2004 17:47

Passen ***** of Moslims niet in NL maatsch...

Twee verschillende culturen en geloofsovertuiging, maar waar gaat het mis.

Er wordt gezegt dat er veel tegenstrijdigheden binnen de Islam zijn, kom met feiten.Zo ook over het *****dom.

Waarom voelen Nederlanders haat jegens alochtonen en hun geloof?

Door: Aaron Cohen Replies: 77  | Views: 2067  | Gestart: 30.08.2004  | Laatste bericht: 07.10.2004 - 22:48mensen oordelen te snel...

vooral als het om islam gaat.maar veel mensen nemen niet eens de moeite om uit te zoeken wat de islam echt inhoud en ik ben zelf wel gewoon nederlands maar me vriend is moslim en ik vind eigenlijk niks verkeerd aan het geloof...Door: miChelle  | Geplaatst: 31-08-2004 17:50

Eerlijk gezegd vind ik de ***** in Nederland heel stil. Ik denk dat ***** over het algemeen gesloten zijn, mengen niet met anders gelovigen. Ik woon hier zo een 28 jaar in Nederland en nog nooit ben ik een Joods jongen tegen gekomen of heeft gezegd dat hij er een is.

Ik vind het jammer, ik vind dat we allemaal mensen en als ik een Jood tegenkom en het klikt tussen ons, dan is hij mijn mattie.

Ik denk dat veel moslims politici associeren met burgers van hetzelfde geloof of herkomst. Als we bijvoorbeeld zien hoe wreed Sharon of Bush zijn dan denken we dat het volk ook 1 pot nat. Wat de Nederlanders hier doen door alle moslim allochtonen over 1 kam te scheren doen we ook met de *****.

Ik denk dat het ook een groepsgedrag is. En ook heeft de Islam een slechte ervaring gehad met de ***** zoals de Christendom.

Dus als moslim zeg ik peace tegen de ***** en laten we een mooie wereldje van maken.Door: Nordin B  | Geplaatst: 05-09-2004 21:04

Aaron om even terug te komen op je Topic in alle religies zitten tegenstrijdigheden omdat ze worden opgericht door mensen die hun ideén over geloven in welke god of overtuiging dan ook op anderen willen opleggen, hiervoor worden heilige geschriften vaak volledig uit hun verband getrokken en alleen naar die passages verwezen waarin de oprichters van de religie hun gelijk kunnen halen.Door: Buyaah  | Geplaatst: 09-09-2004 20:36veel Palestijnen zijn Christen en delen dus meer cultureel erfgoed met de ***** dan met Arabieren en de meeste Palestijnen willen gewoon rust en zijn moe van het feit dat hun zonen en dochters gerecruteerd worden voor zelfmoord aanslagen die vooral alleen maar represailles als gevolg hebben, laatst werd aan een checkpoint een jongen van 13 aangehouden met een bom om zijn middel, deze jongen smeekte de soldaten daar de gordel te verwijderen want hiij was bang, de honderd dollar die hem voor deze "wanhoopsdaad" gegeven was had hij nog op zak, wat er alleen maar op wijst dat hij totaal niet wist wat de gevolgen van zijn daad zouden zijn.Door: Buyaah  | Geplaatst: 10-09-2004 15:55dat krijg je helaas als bestuurlijk verantwoordelijken en politici van stand, de situatie alleen richting populistisch zelfdefiniereing laten escaleren en tegelijk niets doen aan de ontwikkelingen op het wereldtoneel die de grenzen van nederland overstijgen...een ruft in China leidt tegenwoordig tot een wind in nederland. dat moet men maar eens begrijpen!!!Door: serkan  | Geplaatst: 07-10-2004 15:03Nederlanders zien alleen wat ze willen zien en dat zijn alleen slechte dingen over de buitenlanders... Je hoort alleen maar negatieve dingen over buitenlanders in de media en echt bijna nooit iets positiefs. Deze haat wordt volgens mij gecreeerd door de media want die hebben de meeste macht over onze meningDoor: Deniz  | Geplaatst: 07-10-2004 18:25

wauwie een gewone topic over ***** EN moslims van aaron ik sta verteld .... toppieDoor: just me E.V.E  | Geplaatst: 07-10-2004 22:48

111

ik ben een nederlands meisje maar bijna al mijn vrienden syn cabo en marrokaans ofzo..k zelf heb zelfs maar 1 ned. Vriendin.

wat vinden jullie hiervan????

Door: mii_sek-c Replies: 34  | Views: 310  | Gestart: 04.10.2004  | Laatste bericht: 08.10.2004 - 07:54IK VIND DAT NIET ERG ZELF BEN IK OOK CABO EN HEB IK NIET EEN UN NEDERLENDSE VRIENDIN OF VRIEND DUS WAT IS

DAAR NOU ERG AAN NIKS TOCHDoor: cabosweet  | Geplaatst: 04-10-2004 17:32Als je tog goed met die mensen kan opschieten is dat tog leuk? Is nix raars aan hoor!Door: MysteryRapper  | Geplaatst: 04-10-2004 18:29dat maakt toch niks uit ik ben ook nedrelands en ga ook alleen maar met buitenlanders om ik klaag er niet over hoor is altijd wel gezelligDoor: dushi NNNNNNN  | Geplaatst: 04-10-2004 21:05

wil je nu de nopbelprijs voor wereldvredeDoor: joggo  | Geplaatst: 05-10-2004 04:32en dan heb je geen leven ofzo wat wil je dat we zeggen dat je je ben heus niet stoer ofzo hoor stink kaasjeDoor: kjsrfkjgf  | Geplaatst: 05-10-2004 13:51moet een reden voor zijn waarom ze met je omgaan... heb je veel geld??...heb je sex met iedereen???...Door: Crazy_1  | Geplaatst: 05-10-2004 13:54ik vind dat je blij moet zijn met buitenlande vriendinnen je kunt ze misschien later nog zelfs helpen met dingen die moielijk te bereiken zijn voor buitenlanders vooral voor marrokanenDoor: MissBoo  | Geplaatst: 05-10-2004 17:50Leuk toch mey cabo's omgaan Door: cabo_lady_ST  | Geplaatst: 08-10-2004 07:54

ik wil zo graag aaron cocohen triplex ver...vergasse die kanke jood en zwarte stront!

Door: HITLER Replies: 4  | Views: 51  | Gestart: 07.10.2004  | Laatste bericht: 08.10.2004 - 01:40

kanker dwaas ik ga er vanuit dat je een moslim bent (niet discriminerend bedoeld maar aangeizen aaron en trippie altijd moslim hatelijke topics openene en shit)HITLER HAD NET ZO EEN KANKER HEKEL AAN MOSLIMS ALS AAN ***** HIJ WILDE ALLEEN BLONDE MENSNEN MET BLAUWE OGEN LANGE BENEN HOOG VOORHOOFD ETC MOSLIMS GEBRUIKTE HIJ TEGEN DE ***** OMDAT MOSLIMS OOK EEN HEKEL AAN ***** HADDEN/HEBBEN MAAR ALS DE ***** WAREN UITGEROEID ZOUDEN DE MOSLIMS VOLGEN LAAT JE EENS BETER INLICHTEN VIEZE KANKER KNEUSDoor: just me E.V.E  | Geplaatst: 07-10-2004 22:46

Hitler heeft teveel gelezen uit Mein Koran !Door: TripleX  | Geplaatst: 07-10-2004 23:54

Ja en Hitler was een mislukte kunstenaar die zijn eigen frustraties op anderen projecteerde. Hij ambieerde een arische übermensch vandaar dat hij zichzelf uiteindelijk om zeep hielp. Immers hij had zelf Joods bloed en van blonderen hadden ze in zijn tijd nog niet gehoord....Hitler had geen ballen, van waar die agressie en destructie? aan testosteron zal het niet gelegen hebben...Door: testomomoptereageren.....  | Geplaatst: 08-10-2004 01:06

Voor een ieder die WO2 en de Holocaust bestudeert en geïnteresseerd is in de nodige achtergrond ervan moet het boek “Mein Kampf” van. Niemand nam hem serieus Hij heeft echter nooit geheimen gemaakt van zijn plannen met de wereld en zijn afkeer van *****. Toch heeft hij destijds in een ver ‘gedemocratiseerde’ wereld het voor elkaar gekregen om 6 miljoen ‘andersdenkenden’ te vermoorden.

Vandaag de dag heeft de radicale neofascistische Islam na eeuwen van “onderwerping” aan het meer krachtige christendom, kans gezien de kop op te steken en te voldoen aan de dromen van verovering en bekering van de gehele wereld tot de Islam. Net als in de jaren ’30 maakt ook deze stroming geen geheim van haar plannen met de wereld en toch heerst er weer de zelfde naïeve houding ten opzichte van deze nieuwe predikers van etnische en religieuze zuiveringen. Belangrijk is dat men begrijpt dat de Islam een religieuze beweging is met slechts één enkel doel: de vermeerdering van territorium.

Het was Ayatollah Khomeini , een vooraanstaand geestelijke leider van de Iranese regering, die keer op keer gezegd heeft: “ De 21ste eeuw zal de eeuw van de Islam zijn! “ Hiervan zien wij heden ten dage de resultaten in de straten van Nederland wanneer zelfs jonge kinderen tegen autochtone Nederlanders roepen: “ Wacht maar, over een paar jaar zijn wij hier de baas! “ Er wordt van de niet-islamitische Nederlander verwacht begrip te tonen voor de menige uitwassen van de moslim cultuur. Ach, het is steeds een kleine groep die het voor de rest verpest. Maar als men die “kleine

112

groepjes” per stad en regio al hier begint op te tellen dan is het percentage op de 1.300.000 moslims inmiddels uitgegroeid tot een niet te onderschatten meute (check funx alleen omdat ze wat turkse arabische plaaten draaien).

De Bosnische premier wijlen Alija Izetbegovitch schreef in zijn doctorale thesis op welke wijze hij Bosnië zou nemen, zich losmaken van de Joegoslavische Republiek en Bosnië tot een fundamentalistische staat om te vormen. De Koran dient hier als leidraad, als het “Mein Kampf” van de Nazi’s. De Koran is de “onfeilbare en goddelijke openbaring van Allah aan Mohammed Zijn profeet “ welke niet verbeterd of geïnterpreteerd kan worden anders dan zijn letterlijke betekenis. In de Koran, Surat 5 “De Tafel”, lezen wij: “51. O, gij die gelooft, neemt de J.oden en de Christenen niet tot vrienden. Zij zijn elkanders vrienden. En wie uwer hen tot vrienden neemt, is inderdaad één hunner. Voorwaar, God leidt het overtredende volk niet.”

Net zoals het lezen van “Mein Kampf” een onthulling is om het Naziesysteem te begrijpen, zo ook is de Koran een boek dat J.oden, Christenen e.a. niet-moslims moeten lezen om het werkelijke oogmerk en doel der radicale Islamitische krachten te doorgronden. Op de zelfde wijze, gelijk Josef Goebbels de Nazi-meester van propaganda en misleiding van buitenlandse belangen was, dicteerde de Nazi-media voor het binnenlandse belang de Duitsers exact wat het Nazi regime voor ogen had. Zo ook vormt de Islamitische pers een duidelijke richtlijn in het Arabisch of Farzi voor de moslims wat hun te doen staat ten opzichte van het “corrupte” Westen, de Grote Satan Amerika of Amerika’s agent in het Midden-Oosten Israël.

Rijst nogmaals de vraag zijn J.oden, Christenen, niet-moslims, atheïsten zich er van bewust dat zij het doelwit zijn ? Is de democratie van de wereld in gevaar? Bestaat het gevaar dat de staat Israël vernietigd zal worden door de moslims? Het enige wat men behoeft te doen om hier een antwoord op te vinden is de Koran, Hadith en de Islamitische pers erop na te lezen.

De moslims zijn Immers bloedserieus in deze en tonen aan dat geen bloedvergieten hun te ver gaat in het vestigen van de “ummah”. Het meest beangstigde zijn de intellectuele moslims, zoals bijv. Marokkanen die zich als “Nederlander” beschouwen en zich verenigd hebben in de AEL, die hoewel zij de taal machtig zijn en zinnen weten te formuleren, het hen ontbreekt aan elke vorm van relativeringsvermogen. Elke polariserende uitspraak van imams, terroristische daad van moslimfanaten en de problematiek rond de inburgering wordt altijd gerelateerd aan de Koran en zolang deze predikt dat het gerechtvaardigd is de ongelovige en zondaar te doden kent de moslim verder geen gewetensbezwaren.

In de Islam kent men het begrip van de “Dar-es-Salaam” Het huis van de Vrede ( alle islamitische landen ) en de “Dar-al-Harb” Het huis van de Oorlog ( alle niet-moslim landen ). Is het de plicht van de “gelovige” om de Islam te verbreiden, de wereld te veroveren voor hun Allah ( welke niet dezelfde god is welke J.oden en Christenen belijden!(afgod) ), ongeacht de middelen. Elk grondgebied ooit veroverd door de Islam kan nimmer worden teruggegeven aan haar rechtmatige bewoners Vandaar ook de kopvod rage de vlag van de islam die fundamentalisten planten om veroverend gebied te markeren dat nooit meer mag afgestaan aan de ongelovige.

Zo spreekt men ook met alle gemak dat Israël en haar hoofdstad Jeruzalem de moslim toebehoort, het betwiste grondgebied Palestina heet, terwijl men weet dat Israël en al haar steden, gebouwd en gevestigd zijn door de ***** en Palestina een Romeinse naam is, elke vergelijking met de in de Bijbel genoemde Filistijnen onterecht is, gezien dit volk al meerdere millennia uitgestorven is. Hier wordt de laatste tijd oeverloos over gediscussieerd in eindeloze welles-nietes monologen en de werkelijke geschiedenis op schandalige wijze verkracht en verdraaid.

Het feit dat Israël tot op heden zich heeft gehouden aan 93% van de VN resoluties 242 en 338 welke Israël verplicht zich terug te trekken uit de gebieden welke zij veroverd had op de door de Arabieren begonnen oorlogen van 1967 en 1973. Israël gaf de Sinaï aan Egypte terug en de helft van de Golan-hoogte aan Syrië, Het overgebleven gedeelte, de gebieden Judea en Samaria ( Westbank ), en de helft van de Golan-hoogte moeten in Israëlische handen blijven, omdat zij vitaal zijn voor de verdediging van de staat Israël. Daarbij in acht nemende dat de VN resoluties 242 en 338 Israël niet verplichtte om zich volledig terug te trekken uit die gebieden welke door Israël veroverd waren in de zelfverdedigingsoorlog van 1967.

Integendeel, het riep alleen op tot te nemen onderhandelingen tussen Israël en haar buurlanden voor veilige, verdedigbare en aanvaardbare nieuwe grenzen. Had de VN besloten tot totale terugtrekking tot de grenzen van vóór 1967 dan had zij dit wel zo geformuleerd. Had de VN totale terugtrekking bedoeld dan had zij nooit ruimte gegeven voor de tekst: “ onderhandelingen voor veilige, verdedigbare en aanvaardbare grenzen”. Kern van de kwestie sinds 1948 is dat men (arabieren, Palestijnen) de totale vernietiging van de staat Israël nastreeft, en het niet gaat om de Gaza strook of de “Westbank”. Die “zielige Palestijnen” zijn voor de Arabische wereld slechts vooruit geschoven pionnen op het schaakbord van de ummah als aanzet voor de totale Jihad. Nu is de vraag of wij Alle Niet-moslims ons

schaakmat laten zetten? Door: TripleX  | Geplaatst: 08-10-2004 01:40

Gevonden op 5 oktober 2004Ghttp://www.funx.nl/?/Funx/Forum:

SHIT ME VREND IS GESTOPT MET SCHOOL...IK SPRAK HEM LAATST EN HIJ ZEGT DAT HIJ ER GEWOON GEEN ZIN MEER IN HEEFT...KOMT ALLEMAAL DOOR MIJ...EERST ZIJN WE BETRAPT DOOR OOM..EN ZAG IK HEM NIET...EN NU NA LANGE TIJD WEER...HIJ WEET IS BELANGRIJK ZEGT HIJ..MAAR HIJ WIL GAAN WERKEN EN OVER 1 JAAR TORUWEN MET ME ALS IK 18 BEN....HELP..ALLES GAAT ZO SNEL

Door: HIPHOP

113

Replies: 12  | Views: 105  | Gestart: 02.10.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 08:54

hiphop probeer hem gewoon over te halen zeg dat je niet met hem zal trouwen als hij zal stoppen met school..als hij met je wil trouwen moet hij wel een redelijke salaris hebben of niet?Door: EaStGiRl  | Geplaatst: 02-10-2004 12:33

ja oke maar je moet hem wel duidelijk maken dat wanneer jullie trouwen je ook gelukkig wilt zijn oke geld maakt niet gelukkig maar is togg wel nodigDoor: EaStGiRl  | Geplaatst: 02-10-2004 12:50

Hey hiphop...Ik zat net een andre topic te lezen en daar had je neergezet dat je 15 bent en bijna 16 en nu ben je ineens 17 en volgend jaar 18...:S Pleazzz explain hoorDoor: laustelau  | Geplaatst: 04-10-2004 08:54

Turkije een land waarvan 99 procent moslim...Turkij een land met ongeveer 70 miljoen inwoners, verwacht wordt in 2015 dat Turkije ruim 100 miljoen inwoners gaat tellen schrikt de westerse wereld. Turkije waar de beveolking 99 procent islamitisch is en toch ook vooruitstrevend. Turken laten zien dat Islam niet ouderwets is, Turken bewijzen dat Islam een vreedzame geloof is. Turken willen geen refomren binnen de Islam die onze religie een andere tendence gaat geven, maar ze proberen juist met de Koran en Hadith een levenswijze te ontwikkelen die het beste in deze tijd past. Een hoofdoek is een onderdeel van onze mooie religie, 5 keer per dag bidden is een geschenk die we moeten verrichten, vasten is een vastberaadheid. Turken ontkennen deze regels niet maar ze proberen in onze dynamische maatschappij deze toe te passen. Islam is een godsdienst die altijd vooruitstreeft zonder dat je er maar ook iets veranderd (de pilaren van onze) geloof. Je kunt dus ook een vooruitstrevend liefdevolle mens zijn wanneer je een hoofddoek draagt, wanneer je 5 x p.d. bid, wanneer je vast enz. Mensen zoals de Salafieten en Wahabieten in Saudie die schaden onze geloof. De weg van Sounnah (sunnet) wordt niet nageleefd. Soenitisme is de weg binnen de Islam die KOran en de leefwijze van onze heilige profeet Moehammed (v.z.m.h) nasstreeft en naleefd.

Door: TarikBoy20 Replies: 12  | Views: 305  | Gestart: 11.09.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 06:37

goed hoe staat het met de rechten van de vrouw ,waarom moet zij als maagd het huwlijk in ?Eerwraak het word toch tijd dat deze man wakker word dit is niet modern dit is dubbele moraalDoor: lindy  | Geplaatst: 13-09-2004 11:45

Hoi Serkan,

Ik had een vraag aan jou als je online bent? Geef een gil als je nu online bent.

Bekliyorum,

DenizDoor: Deniz  | Geplaatst: 29-09-2004 01:10

Deniz, ik ben nu online...vreemde tijd misschien, maar ben nu dus ONLINE!!!Door: serkan  | Geplaatst: 29-09-2004 03:18

turk betekent laat maar, turkijke vind ik maar belachlijk met dat moderne gedoeDoor: foufou  | Geplaatst: 30-09-2004 21:36

foufou...aan jou bewoordingen te zien kan je het ook allemaal niet snappen dus vreemd vind ik het niet...heb je ook nog redenen, argumenten die hout slaan?Door: serkan  | Geplaatst: 01-10-2004 01:14

Me is effe serieuss .. hoe kan turkiye die Zo modern, is huisfront Geen hoofddoek dragen (1 van vele rare dingen)..

terwijl daar best warm kan zijn.. hier wel het doen.. WeL mOoi land..aaaaii.. ennuh relaxze daaro mensen..Door: c00lBoy  | Geplaatst: 01-10-2004 09:12

Beste Lindy,

Hoe kom je erbij dat een vrouw het huwelijk als maagd in "moet" gaan. Dat is dus geloofsgebonden en heeft helemaal niets met de Republiek Turkije te maken.Jij haalt nu blijkbaar 2 dingen helemaal door elkaar, namelijk "staat" en "kerk". ;)Door: Secret_Baci  | Geplaatst: 03-10-2004 12:19

turken zijn oke toelaten tot de eu

114

Door: joggo  | Geplaatst: 04-10-2004 06:37

Gefeliciteerd Lieve DonyaaHaha Ja Mensen Me Nichtje Is Vandaag jarig Ze is Twee geworden humdoelilah Dus als jullie wat Willen Zeggen Voor Haar WelCome XxX Love Yah Sweetyy

Door: MiSsGyAN Replies: 5  | Views: 37  | Gestart: 03.10.2004  | Laatste bericht: 03.10.2004 - 22:57

gefeliciteerd.. leuke naam trouwens haha me nichtje heet Sonya bijna 't zelfde.. :pmijn neefje Zino(zinedine) (weer zo'n pr8naam :P) word binnekort ook 2 haha.. echt lief die kleintjes Door: Ghadir  | Geplaatst: 03-10-2004 22:02

hahaah aightt mashallahhh Door: MiSsGyAN  | Geplaatst: 03-10-2004 22:06

GefeliciteerdDoor: Toni  | Geplaatst: 03-10-2004 22:56

Wie Is De BELANGRIJKSTE Persoon In Je LEVE...Wie vind jij de belangrijkste persoon in je leven ?! je moeder? je vader? je beste vriendin? of je broer ?

geef hier ff je mening !

Door: Zina_K Replies: 41  | Views: 776  | Gestart: 30.07.2004  | Laatste bericht: 03.10.2004 - 19:45

de belangrijkste persoon in mn leven is diegene die ik elke ochtend in de spiegel zie als ik wakker word, ook de enige die te vertrouwen is...Door: straatsoldaat  | Geplaatst: 30-07-2004 18:46

Jezus maar dan ook echt Jezus alleen

Door: Etienne  | Geplaatst: 05-08-2004 14:13mijn ouders en me broerDoor: sulay  | Geplaatst: 23-08-2004 11:25

als ik MOET kiezen dan vind ik mijn familie wel belangerijk, een goeie vriend Sander, die zij zijn er voor me wanneer ik hun nodig heb, en voor de rest .... op dit moment heb ik iemand leren kennen die erg veel om me geeft, maar ik weet nog niet of hij voor mij erg belangerijk isDoor: Caramel  | Geplaatst: 30-09-2004 11:01

1:allah (SWT) niemand zal ooit nummer een vervangen2:mijn ouders hun stonde heel mijn leve voor me klaar waneer ik hun nodig had3:de rest van mij familie Mijn zusjes en broertjes hebben veel meegemaakt met me we vertelen alles tegen elkaarDoor: sweet imen  | Geplaatst: 03-10-2004 16:31

umm me ouders me broer en broertje en me beste vriendin komen allemaal op nr 1!!!!!Door: mii_sexy  | Geplaatst: 03-10-2004 17:48

Meisjes met hoofdoek...Hey mensen wat vinden jullie van de meisjes van tegenwoordig die een hoofddoek dragen...?? De meisjes die ikken die spreken gewoon met jongen af en als ze dan afspreken is dat ergens thuis en gaan ze zelf op die jongens ensow liggen... Is dit normaal?? Dat is tog helemaal niet goed?? Wat vinden jullie hier nou van.....????

Door: Some1 Replies: 11  | Views: 96  | Gestart: 03.10.2004  | Laatste bericht: 03.10.2004 - 23:33

maar dat doen meisjes zonder hoofdoek toch ook of mis ik iets

Door: lindy  | Geplaatst: 03-10-2004 22:38

115

Ja Tuurlijk maar je draagt een hoofddoek tog voor je geloof en zover ik weet mag dat tog allemaal niet als je een hoofddoek draagt, want anderz kun je beter geen hoofddoek dragen, want dan is het wel anderz... Kijk het mag ng steeds niet, maar dan misbruik je tenminste niet de hoofddoek om te zorgen dat je niet wordt aangesien voor een hoer ofso.. Snap je..?Door: Some1  | Geplaatst: 03-10-2004 22:40

IK snap die herrie om dat lapje stof niet.Gelovig ben je in je hart en ziel.Ik zie genoeg mensen over de scheef gaan maar laten wij niet de zelfde fout maken om te gaan oordelen over die andere

Nou sorry hoor, die meijes willen het geloof dat in hun hart zit zogesegd met behulp van een hoofddoek aan de buitenwacht uiten, maar dan spoken ze zulke dingen uit... Doe je dan goed aan je geloof...????????Door: Some1  | Geplaatst: 03-10-2004 22:46

Eh dat is haar probleem tog als zei het zo wil maar ze maakt wel misbruik van haar geloof beetje paraQ!!

Door: Luigipockoez  | Geplaatst: 03-10-2004 22:46

Kijk Luigipockoez dat is nou wat ik ermee wil zeggen. VInd je het dan goed dat ze misbruik maken...?? Dat is namelijk wat ik niet goed vind Misbruiken maken van zoiets.....Door: Some1  | Geplaatst: 03-10-2004 22:47

dat is huichelarij en daar draait het wel om in deze wereld doen alsof bij christenen zie je dit ook .Waar word het meest

hardporno gehuurd op de bijbelbeltDoor: lindy  | Geplaatst: 03-10-2004 22:50

Een hoofddoek wordt tegenwoordig nog alleen maar gedragen om het lelijke haar te verbergen.Mocht je binnenkort een bad hair day hebben, dan is dit misschien een tip? Door: Emrah  | Geplaatst: 03-10-2004 23:33

ontmaagdmaagd of ontmaagd.....ik heb me helaas verlaagd

hij beloofde me trouwik was degene die hij wou

hij lag op me en zei: schatje laat je gaanik ben van jou en jij van mij voortaan

ik geloofde erinwij hadden zo'n zin

dat het niet lekker wasbesefte ik later pas

ik liet mijn tranen niet stromenhij had niets door, hij was aan het komen.

de volgende dag keek ik mijn moeder niet aantfoe wat heb ik toch gedaan

mijn eigenwaarde voelde ik dalenvan mijn spoor was ik verder aan het dwalen

iedereen mocht me nu aanrakener is niets meer om voor te waken

ik werd als een lustobject gezienik verbrak elke grens van onze "DIEN

die jongen die mij eeuwige trouw beloofdeen mij van mijn onschuld beroofde

die werd verliefd op een ander meisjehij ging rustig door met zijn lijstje

ik voel me eenzaam en alleenwaar moet ik toch heen

Door: zina Replies: 48  | Views: 1715  | Gestart: 11.08.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 09:57

damn wat erg

116

Door: greeneyes  | Geplaatst: 11-08-2004 16:18

R.E.S.P.E.C.T Door: xoOShortyOox  | Geplaatst: 01-09-2004 15:16

Even voor de duidelijkheid, deze gedichten gaan niet over mij, ik schrijf ze speciaal voor mensen met liefdesverdriet. En voortaan hou je even je negatieve commentaar voor je!! Dit was even voor GHADIR bedoeld.Door: zina  | Geplaatst: 16-08-2004 14:13

woh eindelijk een buitenlands meisje die eerlijk is over een ontmaagding.meid ik vind het heel erg voor je,dat hij je pijn heeft gedaan,maar je moet je nergens voor schamen hoor.dat je geen maagd meer bent, is niet het einde van de wereld.mannen van tegenwoordig zijn dat allang niet meer.op dat moment was dat jouw beslissing,je hebt je hart gevolgd.alleen jammer dat hij daar gebruik van heeft gemaakt.maar geloof mij, jij komt ergens!!!je bent eerlijk, en daar gaat het om, en dat kunnen weinig marokkaanse meiden zeggen.veel die zeggen dat ze maagd zijn.terwijl dat helemaal niet meer zo is.EERLIJKHEID, goed zo meid!Door: liefie  | Geplaatst: 20-09-2004 20:25

je hebt niets verloren meid je hebt je eer behouden kijk de wereld in niemand ziet het op je voorhoofd staan . Eer en maagdenvlies horen niet bij elkaar dit is een smoes van hoerenlopers en idioten om vrouwen dom te houden en achterlijk(guns)Door: indy  | Geplaatst: 13-09-2004 19:50

mening over aliBhoi, wat ik vind van aliB is dat hij de lekkerste marokaan die ik ken!! en ik ben zelf geen markaan MAAR OOK NIET TURUK HAHAHA!!!!!!

Door: sara Replies: 26  | Views: 328  | Gestart: 19.08.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 06:34

mja, best lekker ding hoor...Door: Diana  | Geplaatst: 21-08-2004 23:16

hij is tof draag goeie kleding ik vin hem superDoor: Brace  | Geplaatst: 22-08-2004 01:55

hij is swee hoor en zijn teksten zijn ook lauw lauwDoor: sweet_lady  | Geplaatst: 27-09-2004 21:31

ik vind die wat zou je doen juist heel goed.. marco borsato is echt top en ali b ook..

Zijn album is strakDoor: Ghadir  | Geplaatst: 30-09-2004 16:12

tazzz iedereen die muziek maakt is opeens lekker... maar als je hem niet had gekend en hij spreekt je aan had die zeker de platte hand gezien...Door: mrnoname  | Geplaatst: 30-09-2004 20:52

ja je ving hem lkkr maar wat zou je vinden als je hem zomaar was tegen gekomen en hij wou je regelen dat had je nika gedaanDoor: lange-mita  | Geplaatst: 01-10-2004 20:57

ga zo door ali b all the best peace jameswattstraat a'dam oostDoor: joggo  | Geplaatst: 04-10-2004 06:34

Wat is een Turkse vrouw op een fiets ???SNORFIETS

Door: GrimReaper Replies: 5  | Views: 89  | Gestart: 01.10.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 10:09

HahahhahahhahahhahHHhahahhahahHHhahhahahahHAHH SNORFIETS !!!!!! HAHAH Moeilijk !Door: LoCo@Nti19  | Geplaatst: 04-10-2004

Toppunt van droogheid :lol:Door: Secret_Baci  | Geplaatst: 03-10-2004 12:44

117

Waar doen we het voor?Daar ga je dan. Vrijdagavond, stappen met vrienden, misschien haast maken om naar je vriendin toe te kunnen, op je puch rijd je chillend door de stad. Je gaat de bocht om, een scooter raakt je en opeens zie je alles zwart. Het volgende moment stijgt je ziel uit je lichaam, het kijkt naar beneden, ziet zichzelf. Je lichaam zit onder het bloed, de artsen proberen je te redden.Je ziel verlaat de OK. Je ziet eerst je moeder, dan je broertje en zusje. Ze huilen allemaal en bidden tot God. Ze roepen je, ze proberen je te waken. De rest van je familie is er ook, iedereen probeert je terug te roepen. Je twijfelt...De volgende ochtend is het definitief. Je hart klopt niet meer, wat de artsen ook hebben gedaan. Je laat je huilende familie achter...

Je moeder en tante huilen al de hele dag. Er is 24 uur voorbij gegaan sinds je ongeluk, je moeder huilt nog steeds. Steeds roept ze je naam, maar je zal niet terugkomen...

Aldier (24 jr), mijn buurjongen, moge je ziel zich bij God toevoegen.Rest in Peace

Door: Chill'em Replies: 18  | Views: 179  | Gestart: 02.10.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 09:09

Sterkte...R.I.P.Door: laustelau  | Geplaatst: 04-10-2004 09:09

eey lieverd, sterkte met alles ook aan zijn familie, moge hij rust vinden en door zijn god goed worden ontvangen, hij zal jullie waken en jullie niet het zelfde laten gebeuren...rip aldierDoor: MitA  | Geplaatst: 03-10-2004 01:17Jeetje...Ik wens de nabestaanden een heleboel sterkte! 24 jaar..pas..Door: Kyrsten  | Geplaatst: 02-10-2004 23:31

RIPDoor: Toni  | Geplaatst: 02-10-2004 23:29

GeConDoleerd.. Jah.. Zomaar kan Je Leven VoorBij Zijn..Door: MoCrO_GiRl  | Geplaatst: 02-10-2004 23:28

Nederlands NationalismeJe hoort het steeds vaker in de media en in de politiek.

Nederlandse normen en waarden, afkeurende citaten en opmerkingen van ""prominente" richting diverse groepen binnen de nederlandse samenleving.

Dit riekt vaak naar het kweken van haatgevoelens en vooroordelen van grote goepen autochtonen richting deze groepen.

Bij mij komt dit over als een nieuw soort nederlands nationalisme en ik zou graag weten of er nog meer mensen zijn die dit zo aanvoelen.

Door: Faycel Replies: 7  | Views: 125  | Gestart: 09.08.2004  | Laatste bericht: 11.09.2004 - 17:27

de belangrijkste norm van Nederland, die waar Nederland groot mee geworden is, is TOLERANTIE (gedogen), veel van de citaten en opmerkingen komen voort uit het feit dat het steeds moeilijker word om tolerant te zijn in Nederland, omdat zowel autochtone als allochtone (wat heb ik toch een hekel aan die woorden) Nederlanders hier grof misbruik van maken en vooral deze prominenten zich hier machteloos tegenover voelen.Door: buyaah  | Geplaatst: 08-09-2004 17:46

ik vind dat je helemaal gelijk hebmaar de autochtone LATEN zich ook veel te makkelijk beinvloeden, het is niet alleen de schuld van de media en politiek...wij nederlanders zijn over het algemeen erg kort zichtig...

peaceDoor: RaZZy  | Geplaatst: 09-08-2004 14:06

op het gebird van waarden is dat zo maar de meeste normen verschillen weinig van die in de landen waar migranten vandaan komen dat ze daar erg selectief worden nageleefdt( hier trouwens ook) en dat die selectie op een ander deel van deze normen is gefocust is een ander verhaalDoor: buyaah  | Geplaatst: 08-09-2004 23:50

118

mensen moeten altijd wat hebben om op te ouwehoeren snap je...vooral als het slecht gaat met jezelf moet je wat hebben om je op af te reageren..minderheden zijn de lul..fock up, maar thats life...Door: Cartega  | Geplaatst: 11-09-2004 17:27

Passen ***** of Moslims niet in NL maatsch...Twee verschillende culturen en geloofsovertuiging, maar waar gaat het mis.

Er wordt gezegt dat er veel tegenstrijdigheden binnen de Islam zijn, kom met feiten.Zo ook over het *****dom.

Waarom voelen Nederlanders haat jegens alochtonen en hun geloof?

Door: Aaron Cohen Replies: 73  | Views: 1995  | Gestart: 30.08.2004  | Laatste bericht: 13.09.2004 - 20:35

Iedereen past binnen de NL maatschappij op voorwaarde je je wel enigzins aanpast. ! Dat wil niet zeggen dat je je eigen cultuur of geloof overboord moet gooien nee slechts aanpassen.Door: TripleX  | Geplaatst: 30-08-2004 16:11

De islam vermoord Jezusdoor te stellen dat Jezus Christus slechts een profeet was en Geen Zoon van God ! FaycelDoor: TripleX  | Geplaatst: 30-08-2004 16:19TripleX, zegt het goede.Iedereen dient zich aan te passen.Door: Aaron Cohen  | Geplaatst: 30-08-2004 16:22

Dat waren romeinen anyway het interesseert me niet echt want ik geloof toch niet in fabeltjes ! Maar wat heeft dat met dit topic te maken ?Door: TripleX  | Geplaatst: 30-08-2004

te veel turkse liedjesIk vroeg me af of fun x een turkse radio wordt, want er wordt bijna alleen maar Turkse muziek gedraait.

Door: ewaldo Replies: 29  | Views: 435  | Gestart: 19.09.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004

Ik geef je helemaal gelijk ewaldo vooral tijdens de chill wordeen ze vaak gedraaid,is wel jammer, en het zijn nog echt van die hele langzamen. als het leuke waren dan oke.Door: nadine  | Geplaatst: 21-09-2004 09:50

dus dan luister je tog niet, tiz leuk dat het een multiculturele radio station iswie niet blij is moet opk*nkerenDoor: GüLT3N  | Geplaatst: 21-09-2004 13:37

HALLO Gult3n kan het nog even normaal joh. ewaldo zegt niet dat er helemaal geen turkse liedjes gedraaid moeten worden, maar alleen wat minder. En jij met je vuile vieze woorden hoeft hier helemaal niet te zijn. Het moet jouw maar voorkomen dat je het hebt waarmee je zit te floeken dan zullen we nog wel eens zien of het uit je mond komt.Door: nadine  | Geplaatst: 21-09-2004 14:26

Serkan ik heb er helemaal geen problemen mee, maar ik luister echt bijna de hele tijd naar funx dan weer je dat af en toe is er zo'n tijd dat er 2 of 3 in uur langs komen.Door: nadine  | Geplaatst: 21-09-2004 14:39

draaien met die turkse liedjes is toch lauw LEKKER TARKAN, MUSTAFA SANDAL EN NOG MEER ENZ. LUISTEREN DRAAIEN

ALL MY LIFE of ISYANKAR ORIENTAL REMIX Door: YERLIKAYA  | Geplaatst: 29-09-2004 12:42

WE...Hallo hallo..

Wat worden we toch weer eens genaaid door onze werkgevers!!!Ik werk nu bijna 2 maanden voor ene kantoor...Heb t best naar me zin maar nu ag ik me loonstrook...Krijg ik 100 euro minder dan beloofd!!!!Ze hadden tegen me gezegd dat ik dat geld ook kreeg dus ik heel blij contract ondertekend schijnt t nu ineens bruto te zijn!!!!

119

Nou ik heb t niet meer!!!Tfoeee was al op me vorige salaris achteruit gegaan maar t is goed voor me ervaring...Maar dit gaat te ver..Dussuh wete iemand nog iets voor me..AL IS T THUISWERK AL VERDIEN IK MAAR MEEEEERRRR!!!!

Door: laustelau Replies: 27  | Views: 304  | Gestart: 28.09.2004  | Laatste bericht: 04.10.2004 - 10:17

ik hoor van heel veel dat je bij de thuiszorg goed verdiend. misschien lijkt je dat wel ietsDoor: nadine  | Geplaatst: 28-09-2004 11:56

Nou het zit zo..Ik werk 40 uur per week...MAAR ze schrijven me uren niet op!Ik heb geen pauze aangezien ik alles achter de computer doe(dus ook eten en drinken) en t is ene klein kantoor...Nu ging ik net me contract eens rustig door lezen..Wat schijnt overwerk zit al bij me salaris inbegrepen!!!!PFFFFFFF

Ik ben 19 verdiende bij me vorige baan 800,- per 4 WEKEN en dan werkte ik 36 uur per week en dan kwamen er nog reiskosten BIJ!

NU werk ik 40+ per week en verdien ik (750 dacht ik) maar nu kom ik erachter dat ik 650 krijg!!!!NOU NEEEEEHHH Kan t echt niet hebben...Ging al achteruit maar was goed voor me werkervaring toch....TSSZZZZ

Door: laustelau  | Geplaatst: 28-09-2004 12:00

een paar siteswww.vacature.overzicht.nlvacatures.pzc.nljobtrack.nlmonsterboard.nlvacatures.com

of bij Ilse trefwoord 'vacature' intypen en dan krijg je een hele waslijst (daar heb ik bovenstaande ook uit, ik weet niet of ze 'goed' zijn of ze werken)Door: Chiquita  | Geplaatst: 30-09-2004

jobtracken thnxxxDoor: laustelau  | Geplaatst: 30-09-2004 15

ok con mucho gusto (graag gedaan) Door: Chiquita  | Geplaatst: 30-09-2004 15:19

kunnen we dit ook met werkgevers doen???Pfff word echt gek hier...heb al 20 sollicitaties verstuurd!Iemand nog ideeen...Duurt me allemaal te langggg...Heb in ieder geval met de dag meer problemen hier....

Ik schrijf nu wel per dag me uren op dan gaan we zien:P

Mensen HELLLPPP me aan een BAAANNNDoor: laustelau  | Geplaatst: 04-10-2004 10:

Laustelau, nog geen verbetering lees ik uit je verhaal. Uitzendburo al gecheckt? ( Kan ff via internet naar openstaande vacatures kijken... good luck !Door: funxaddict  | Geplaatst: 04-10-2004 10:17

Door: Faridah Replies: 6  | Views: 103  | Gestart: 30.09.2004  | Laatste bericht: 30.09.2004 - 22:29

Ja Hallo haal dat spam dan ook weg bij par...

Ja halloooooooooooo

120

wel ff doen... want tis irri

Door: Ghadir Replies: 1  | Views: 65  | Gestart: 27.09.2004  | Laatste bericht: 29.09.2004 - 18:55

ModeratorGraag willen we in deze tijden wat van u horen. Als u wat laat horen maakt u het voor ons allen gemakkelijker. Dan hoeven we niet discriminerende topics van een paar malloten te lezen. U moet wat werk verrichten moderator. U getting paid for this.

Door: Deniz Replies: 0  | Views: 97  | Gestart: 25.08.2004  | Laatste bericht: 25.08.2004 - 15:06

EN NU WEGWEZENNNNNNVuile deleted kanker me...flikker tog op

Door: funx-user Replies: 0  | Views: 0  | Gestart: 02.10.2004  | Laatste bericht: 02.10.2004 - 20:46

biseksuele damesik ben marokkaans en ik ben bi en effe eerlijk hebben jullie daar problemen mee?

Door: meryem Replies: 68  | Views: 936  | Gestart: 30.09.2004  | Laatste bericht: 02.10.2004 - 16:32

ik heb er geen problemen mee in zoverre dat het gewoon jou zaak is en ik je (hopelijk) niet ken....maar ik vind het wel erg dat iemand die marokkaanse is dus waarschijnlijk moslima er zo'n wilde en domme levensstijl op nahoud dus ik heb er wel en geen problemen mee ofzoDoor: Faridah  | Geplaatst: 30-09-2004 21:24

Allah = Acceptatie Faridah.De silam zewgt : Oordeel niet over anderen...........

Wat jij doet is oordelen en dat is nooit goed...Door: Faycel  | Geplaatst: 30-09-2004 21:41

ik oordeel niet ik geef mijn mening....zij vraagt hebben jullie daar problemen mee? dan geef ik eerlijk antwoord want liegen mag ook niet....ik zeg niet tegen hoor je bent een slechte moslima of wel soms? daar mag je niet over oordelen, je mag degelijk tegen iemand zeggen 'joh dat moet je niet doen' of 'kijk de islam zegt dat dat niet mag'.....dat is totaal geen probleem dat is zelfs onze verplichting tegenover andere moslims/moslima's.....en allah accepteerd echt niet alles en iedereen, waarom was de koran er anders?Door: Faridah  | Geplaatst: 30-09-2004 21:43

Ok Faridah :

Cruciale vraag :Gaf jij je mennig als Faridah of vanuit je cultureel/geloofsachtergrond ?

Door: Faycel  | Geplaatst: 30-09-2004 21:46

faycel ik ben een meisje die gevormd is door mijn geloofsachtergrond(cultuur staat los) maar de islam is voor mij onmisbaar....het is mijn kompas in het leven zegmaar dus hoe kan ik mijn mening los zien van de islam? van mijn hart?Door: Faridah  | Geplaatst: 30-09-2004 21:47

Meryem als jij der gelukkig mee bent moet je nieteens erover nadenken wat andere der van vinden Door: joker  | Geplaatst: 30-09-2004 21:56

ik vind vies maar jah wie ben ik om te zeggen...is mij meningDoor: HIPHOP  | Geplaatst: 30-09-2004 22:06

121

als je hommo of bi of lesbo bent vind ik dat je je zelf geen islamit of moslima mag noemen. want hommo en bi en lesbo zijn hoort gewoon niet. het is onnatuurlijk zoals mohammed al zei man bij vrouw. dus ik vind dat het geen nut heeft om je zelf dan nog moslim te noemen

salaam wa alaykoemDoor: moslima_mocro  | Geplaatst: 01-10-2004 11:28

wij hebben de Qoran (elkariem) en de gezegdes van de profeet (vzmh)....en zo heb je de bijbel en de tora..wij moslims houden ons aan de Qoran (elkariem) en christenen aan de bijbel en ***** aan de tora...maar wat mij opgevallen is...dat hun zich niet aan hun heilige boek houden en ook al staat er duidelijk in dat je eraan hoort te houden...voor de meeste moslims wordt de Qoran als wet aangezien....en houden zich eraan en achter elke plicht wat in de Qoran staat is een

reden. groetjesDoor: moslima_mocro  | Geplaatst: 01-10-2004 11:39

Vraagje voor Moslima_mocro, hoe weet jij dat Christenen en ***** zich niet aan de wetten van hun Boek houden??

Veel mensen (ook moslims)zeggen dat ze gelovig zijn omdat ze vanuit hun ouderlijke huis religieus zijn opgegroeit, maar of ze het ook echt in hun hart zijn dat weet alleen GodDoor: DirrtyPrincess  | Geplaatst: 02-10-2004 15:55

Gevonden op 28 oktober

http://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=paging&From=20&ForaID=2&TopicID=20042

Ik hoor FunX weer!Echt super, eindelijk internet op mijn kamer hier in Parijs! Raar om Morad ook weer te horen! Ben dat Frans op de radio nu helemaal gewend, maar FunX remains très cool!

Bisous à tous!

FunX peepz: spreek jullie gauw op MSN :D

Door: Ouarda Replies: 29  | Views: 236  | Gestart: 27.10.2004  | Laatste bericht: 28.10.2004 - 22:31

Gevonden op 1 november

http://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=paging&From=10&ForaID=2&TopicID=19321

ramadan (oruc)waarom zijn veel mensen bij de ramadan opeens heilig en gaan ze naar de moskee en drinken ze opeens geen alcohol of wrm gaan ze stiekem tog eten drinken of roken vasten door je voor jeself en voor allah ni voor de buitenwereld

Door: cingenem Replies: 13  | Views: 171  | Gestart: 04.10.2004  | Laatste bericht: 01.11.2004

STEM NU!!!!!!!: BUSH OF KERRY?Morgen gaan we stemmen, maar op de funx forum gaan we het vandaag doen. op wie stem je?bush of kerry en waarom?

ik stem op bush.

Door: nadine Replies: 10  | Views: 61  | Gestart: 01.11.2004  | Laatste bericht: 01.11.2004 - 11:17

kerry....alles is beter dan bush...ik vind kerry een veel sympathiekere man...een beetje type clinton...ik denk dat hij amerika en de rest van de wereld redelijk uit de shit kan helpen...of in ieder geval zijn bijdragen kan levere en bush tsja het moge duidelijk zijn dat hij alles alleen maar erger maakt en dat 'ie er nog van geniet ookDoor: Faridah  | Geplaatst: 01-11-2004 09:34

122

FUCK HUN BEIDE SAMEN

Door: GIRLY  | Geplaatst: 01-11-2004 09:44

Wie gaat zich nou bezighouden met Amerikaanse shit?Ga jo leveloze!!!!Door: Btissem  | Geplaatst: 01-11-2004 10:49

he Btissem, mensen die weten waar zij mee bezig zijn. als je er niet mee bezig houdt ga op het laatst toch klagen met je grote bek.Door: nadine  | Geplaatst: 01-11-2004 11:17

boekeeerder een vraag voor mensen die sranan tongo kunnen.wat is het letterlijke vertaling van "boeke" en kom ajb niet met jongerentaal(straattaal),want dat is niet de orginele vertaling.alvast bedankt

Door: melanie Replies: 2  | Views: 35  | Gestart: 27.10.2004  | Laatste bericht: 27.10.2004 - 18:40Stoten..gas geven!!Door: chocolateTouch  | Geplaatst: 27-10-2004 18:36

WAAROM MAROC.IK BEN EEN NL MEISJE MAAR NU NOG STEEDS ALS IK ZEG DAT IK EEN MAROC. VRIEND HEB KEUREN NL HET NIET GOED WAAROM WORDEN MAROC. MENSEN NOG STEEDS ALS BUITLANDERS BESCHOUWD ZE WONEN HIER NOU AL ZO LANG EN MENSEN MET EEN DONKERE HUIDS KLEUR WORDEN WEL GEACEPTEERD WAT IS DAT MAROC. MENSEN ZIJN OOK MENSEN EN NL KUNNEN NOG VEEL VAN ZE LEREN

Door: musje01 Replies: 29  | Views: 335  | Gestart: 12.10.2004  | Laatste bericht: 31.10.2004 - 17:05

ach ja mensen moeten altijd wel iemand hebben en dat zijn de marokanen nu. het si wel zielig inderdaad dat na al die jaren marokanen nog steeds als slecht worden gezien, dat geld trouwens ook voor andre buitenlanders die misshcien denken dat ze erbij horen ook niet hoor nederland is nou eenmaal een land waarin men denkt dat buitenlanders niets voorstellen en ze alleen maar in lae posities zit wat we ook zeggen en doen. ik vind het hel triest dat dat gebeurd in nederland. he ergste is ook dat eigenlijk niemand hier wat aan wil doen. iedereen laat het er maar bij zitten. iedereen denket maar aanzichzelf. triest gewoon...Door: behind da scenes  | Geplaatst: 13-10-2004 23:31

weet je ik ben zelf marokkaans en die kutracisten moeten gewoon hun bek houden okee en als je jou vriendje leuk is dan moet je gwoon bij hem blijven kissesDoor: bibi  | Geplaatst: 14-10-2004 12:11

c'mon zeg, IEDEREEN IS MENS..maar discriminatie is en blijft aanwezig...enige wat je kan doen is ZELF beginnen met het lozen van vooroordelen hoe moeilijk het ook is. Er zijn meer buitenlanders dan marokkanen en mensen met een donkere huid. But like WHATEVER... if you love somebody FUCK THE REST!! shmeer em zeg!!

elke bevolking zitten slechte tussewn maar die ned. k0men niet zo snel in het nieuws als maroc. of turken als het een buitenlander is "hoor je ze weer ho0r'" weer zon buitenlander

IK KEN GEN0eG Tatta's Die o0k Slecht zijn En dingen FlikkenDoor: Samaneh  | Geplaatst: 24-10-2004 05:35

Werving nieuwe leden Jongerenraad Amsterda...In september 2001 werd de jongerenraad opgezet. Nu drie jaar verder zijn de huidige leden een beetje te oud aan het worden en vallen zij niet echt meer onder de categorie jongeren. Daarom is de jongerenraad op zoek naar nieuwe leden. Er is plaats voor ongeveer 10 nieuwe jongeren. Ben jij tussen de 15 en 18 jaar?

Ben je geïnteresseerd in de politiek?

Wil je in debat gaan met raadsleden en voor jongeren opkomen?

123

Vind je het leuk om activiteiten te organiseren voor jongeren?

Heb je een paar uurtjes in de week tijd om je er mee bezig te houden?

Dan zijn wij op zoek naar jou!!!

Intresse stuur een mailtje naar: jongerenraadnoord

Door: Abdelhak Replies: 1  | Views: 20  | Gestart: 21.09.2004  | Laatste bericht: 21.09.2004 - 09:58

beschrijf je zelf in 3 woordenbeschrijf je zelf in 3 woorden of meer.

Door: sweet imane Replies: 26  | Views: 284  | Gestart: 28.10.2004  | Laatste bericht: 28.10.2004 - 21:48

Ik ben een jongen van turkse afkomst, die 19 jaar is en bij een makelaardij werkt. Ik hou van praten met mensen, en het liefst op een manier waardoor ze toch gaan lachen terwijl ik zo droog kijk als maar kan. Ehm keb de mooiste vrouw/vriendin die ik maar kan wensen. En vrienden in overvloed. Op de 1 of andere manier ook veel haters, maar zonder hun had ik waarschijnlijk een aandacht tekort, en dat kan niet met mijn aandachtgeilheid.

En alle onzin waar ik van hou is te bewonderen op: www.bk4life.web-log.nl

Rust allemaal in vrede!Door: Burç  | Geplaatst: 28-10-2004 16:46

drie woorden: sweet, sexy and smart LOLDoor: dushi24  | Geplaatst: 28-10-2004 16:54Ik ben jarig!Door: *leyla*  | Geplaatst: 28-10-2004 17:37betrouwbaar,respectvol,beetje verlegenDoor: Misz_Dilara*  | Geplaatst: 28-10-2004 17:53balle hustler chillDoor: wjoega  | Geplaatst: 28-10-2004 18:38

loyaal, sociaal en prettig gestoordDoor: naadje  | Geplaatst: 28-10-2004 18:49slordig, opvliegend, meligDoor: Ghadir  | Geplaatst: 28-10-2004 19:19trots, lief, behulpzaam, eigenwijssss, slim:P, betrouwbaar, maar wel nogal zuidelijke opvliegerigheidDoor: Faridah  | Geplaatst: 28-10-2004 19:46

inburgeringstoets zuigt!In Paradiso in Amsterdam werd zaterdagavond het Eerste Nationale Inburgeringsexamen gehouden. nederlanders die meededen scoorden gemiddeld maar een 7. Deelnemers moesten vragen als 'Wat is er zo leuk aan de Nederlandse man?' en'Je gaat op bezoek, wat kun je het beste doen?' beantwoorden.de goede antwoorden hierop waren: De Nederlandse man is betrouwbaar.(whahahahhaha) en Een kleinigheidje meenemen.Het panel van 'bekende' Nederlanders scoorde met 67 procent aan goede antwoorden lager dan het publiek dat 69 procent van de vragen juist had.het is dus wel duidelijk dat dat inburgeringsexamen weer nergens op slaat! of zijn de nederlanders ook niet goed ingeburgerd....

Door: misscleopatra Replies: 11  | Views: 99  | Gestart: 01.11.2004  | Laatste bericht: 01.11.2004 - 12:43

ja vreselijk he?die vieze vuile ***** nederlanders van tegenwoordig doe ***** *****en zijn gewooon te **** voor woordenongelovelijk dat dit soor ***** heeft kunnen gebeurenDoor: wjoega  | Geplaatst: 01-11-2004 12:43

wat een onzin.Door: Burç  | Geplaatst: 01-11-2004 12:34enne ff eerlijk, wat voor cultuur hebben de nederlanders dan??Waarom zou ik iets meenemen als ik op bezoek bij ze ga, als ik niet eens mag mee eten... "Ja, had je eerst moeten bellen..." De Nederlandse man betrouwbaar...?? Hoe moet ik dat weten als ik niet met ze omga. Sorry hoor, ik ben hier geboren, maar hun shit ken ik echt niet. Ik zou geen kenmerken kunnen opnoemen, behalve dat ze fuckin' bekrompen zijn!

124

Door: whatever  | Geplaatst: 01-11-2004 10:24ik denk zelf dat de nederlanders zelf niet eens ingeburgert zijn dus dit is ook al zo een onderwerp dat ik echt bullshitt vindNL worden steeds gekker en ook dommer aan het worden( mijn mening )Door: advies_vraag  | Geplaatst: 01-11-2004 10:21

Laat ze in hun droom. Het wordt toch weer een flop zoals de inburgeringscursus, die mensen weten niet meer wat ze met hun geld moeten doen. Stoppen ze in dit soort onzinnige projectjes, zodat zij rustig hun zakken kunnen vullen en het volk koest gehouden wordt (de nederlander die denkt dat er wat wordt gedaan tegen de buitelanders, die zelf geen studie hebben gevolgd en die eigenlijk niet eens slim genoeg is om door te hebben dat ze bezig zijn met een bepaalde strategie). Ondertussen maar verkondigen dat er geen geld is en dat er bezuinigd moet worden!!!Door: dushi24  | Geplaatst: 01-11-2004 10:08Ja man echt belachelijkDoor: Toni  | Geplaatst: 01-11-2004 10:01

Wat is de mooiste taal?Ik vind sommige talen echt bijna onsmakelijk klinken. De geluiden die worden uitgestoten.... Andere talen daarentegen zijn een lust voor het oor. Ik vind italiaans een taal met passie en frans heel sierlijk en melodieus. Latijnse talen hebben in het algemeen wel wat.

Door: appie Replies: 114  | Views: 1509  | Gestart: 05.10.2004  | Laatste bericht: 01.11.2004 - 12:55Natuurlijk Arabisch, en Italiaans en Nieuw Grieks en Frans, en ik kan nog verder gaan, want ik ben een talengek!!Door: soraya  | Geplaatst: 05-10-2004 12:50Turks, Italiaans en Grieks.. I love it..Door: Secret_Baci  | Geplaatst: 05-10-2004 13:26

Yugo taal natuurlijk geen twijfel mogelijkDoor: Mark  | Geplaatst: 05-10-2004 14:45zweeds, spaansDoor: Ghadir  | Geplaatst: 05-10-2004 15:30

NL...nix mis meeDoor: Pilker  | Geplaatst: 05-10-2004 17:17papiamento!!!!!Door: Miss D  | Geplaatst: 09-10-2004 20:35

KLAAR PAKISTAANS IS DE MOOISTEDoor: GEKKE MOCRO EN GEKKE LATINO!!!  | Geplaatst: 09-10-2004 20:23gwn spaans tog:D...Door: Do_That_Thing  | Geplaatst: 09-10-2004 20:36mocro, portugees uit portugal is echt lelijk maar die van brazilie vindt ik wel mooier hoorDoor: cabo_lady_ST  | Geplaatst: 09-10-2004 20:36Nou van mij is Arabisch niet mijnmoedertaal mijn moedertaal is Surinaams en vadertaal Urdu.Maar lijkt me wel leuk om Arabisch te leren.Door: :::Tamanna:::  | Geplaatst: 12-10-2004 18:29

Om Eerlijk mij mening te zeggen vind ik arabish viez klinken je zegt iets aardigs maar vor mij komt het als een vieze wordt bah, frans is daar en tegen wel mooi romantish , portugees van brazil ook , maar de mooiste taal Is Spaans Uit Zuid amerika, je weet tog met Hun Mami , Papi chupa mi huevo , mi amorcito te quiero arto ,, tarnga shit of noh

Door: ThuG_uiT_Rotterdam_West  | Geplaatst: 13-10-2004 06:14

Italiaans natuurlijk!!!Ik dacht dat iedereen dat wel wistDoor: Don Gino  | Geplaatst: 13-10-2004 09:19SWAHILIEDoor: FEBO  | Geplaatst: 30-10-2004 23:31PunjabiiiDoor: Pure_Paki  | Geplaatst: 31-10-2004 01:45

Gevonden op 4 november ’04

http://www.funx.nl/?/Funx/Forum?mode=paging&From=650&ForaID=2&TopicID=20319

Theo van Gogh DOODGESTOKEN!!!!!!!!!!!!!NIET TE GELOVEN MAAR WEER NET ALS PIM FORTUYN HIJ IS DOODGESTOKEN.

125

wat vinden jullie ervan????????

Door: nadine Replies: 695  | Views: 6363  | Gestart: 02.11.2004  | Laatste bericht: 02.11.2004 - 21:02

shitgeruchten zuijn dat het zou gaan om een man met een islamitisch uiterlijk(dat kan trouwens helemaal niet, ooit eens de term gehoord "een christelijk uiterlijk"?)Door: Chiquita  | Geplaatst: 02-11-2004 10:28

rot toch op met zulke dingen man toen die homo pimmetje werd vermoord was het toch ook een mohammed met een pettje dus mensen zeik niet gelijk moslim dit en dat fuck jullie kom eerst eens met een feit dat het zo is als het dan gezegt word is het dan ook niet erg maar niet gelijk moslim dit of uiterlijk dat

Door: girly  | Geplaatst: 02-11-2004 10:32

hij is 2 keer gestoken en 2 keer gechoten nou dan moet je hem echt gehaat hebben.en nog erger ze hebben een briefje in zijn borst geprikt met arabische tekens.oooooh mijn god die gaat nog erger worden volgens mij dan die van pim fortuyn.Door: nadine  | Geplaatst: 02-11-2004 10:42

jah ik hoop het ook niet want de moslims zijn de laaste tijd een beetje te veel in het picture ze worden gezien als de slechte mensen op aarde en dat is best jahmer ik hoop ook niet dat het een moslims persoon isDoor: girly  | Geplaatst: 02-11-2004 10:42

Damn het is echt niet normaal. Ik was het totaal niet eens met zijn mening, maar ´m daarom doodschieten/steken. Als het idd om een "buitenlander" gaat, is het weer lekker voor het stereotype dat mensen al van ons "buitenlanders" hebben.Door: afrohdite  | Geplaatst: 02-11-2004 11:01

En onze grote burgervader, Job Cohen zal wel weer de dialoog aangaan... Gvd, wat wordt ik hier kwaad van...Door: funxaddict  | Geplaatst: 02-11-2004 11:02

Ten eerste: dood GESCHOTENTen tweede: het was te verwachtenTen derde: dit soort shit hoort niet in NL thuisDoor: Burç  | Geplaatst: 02-11-2004 11:08

nee nederlanders horen niet in nederland huis? of bedoel je dat niet burç?Door: wjoega  | Geplaatst: 02-11-2004 11:10

we weten niet eens wie het heeft gedaan...ik ben moslim and EXTREEEM proud of it!!! if someone turns bad that aint my fault! ....NEderland oh nederland wat zijn wij aan het DOENNNNNN?Door: funxfan  | Geplaatst: 02-11-2004

Het gaat erom dat er binnen de moslimgemeenschap geen actie ondernomen wordt om de extreme aan te apkken die wel degelijk een gevaar zijn voor de samenleving, duis ook voor de gewonen en gematigde moslims! Wordt toch eens wakker!!!Door: funxaddict  | Geplaatst: 02-11-2004 11:14

funxaddict je weet niet eens waar je het over hebt je bent een kip zonder kop. met andere woorden alle moslims zijn

even slecht als het kunnen aanpakken dan hadden we dat al gedaan

Geloof maar alles wat er op het nieuws komt want dat is ook 90% uit leugens en zetten en maken moslims zwartDoor: ibomantreky  | Geplaatst: 02-11-2004 11:20

Ok als jij nederlander bent funxaddict (neem aan dat je bent, want ik kan het natuurlijk niet zien), dan ga ik toch ook niet tegen jou zeggen, weet je nederlanders zijn pedofielen en jij moet het probleem oplossen. Wat jij duidelijk wilt maken slaat echt nergens op. NEE JIJ KUNT ER NIKS AAN DOEN DAT ER SOMMIGE NEDERLANDERS PEDOFIEL ZIJN, ZOALS DE MOSLIM ER OOK NIKS AAN KAN DOEN DAT ER GESTOORDEN TUSSEN ZITTEN. pffffffff.Door: dushi24  | Geplaatst: 02-11-2004 11:16

Welke mongool knalt nou theo als ayaan rond loopt. Die gozer was misschien een malloot, maar hij had niks persoonlijks tegen mensen. De islam vond hij kut op bepaalde punten, waar ik soms ook van denk "damn, we leven in 2004.. kom opweetje". Maar ja, hij wordt natuurlijk weer es geknald omdat mensen niet normaal naar hem luisteren. Tijdens Cool heeft die gast gozers gebruikt die van allochtone afkomst waren. Najib en Julia.. goede serie. Degene die hem heeft geknald is hersenloos, da's 1 ding wat zeker is.

Als ik moest kiezen tussen theo en hirsi ali, dan vraag ik me af waarom theo niet meer leeft.Door: Burç  | Geplaatst: 02-11-2004 11:30

126

jah idd of je nou jood katholiek of moslim bent als je moord uit je geloof ben je gewoon SLECHT FOUT EN NIET GOED IN JE HOOFDDoor: just me E.V.E  | Geplaatst: 02-11-2004 11:31

IEDEREEN please ....Door: sarah  | Geplaatst: 02-11-2004 11:32

Ja kan iedereen a.u.b. gewoon chill blijven en niet elkaar afzeiken op geloof....Door: dushi24  | Geplaatst: 02-11-2004 11:33

En de twijfel of het wel een moslim is? Theo is zo bruut om het leven gebracht, dat jullie daar nog aan durven twijfelen...Door: funxaddict | Geplaatst: 02-11-2004 11:38 jah en die homo pippetje dan die was zker niet op een erge wijze vermoord rot toch op funxflikker jij ook met je haat toen kon je ook twijfelen maar helaas het was toch een stinkkaasje als jouDoor: girly  | Geplaatst: 02-11-2004 11:41Jullie zijn ook allemaal rond 14, 15 of misschien wel 16 en daarom verschillen we ook zo van mening....Door: funxaddict  | Geplaatst: 02-11-2004 11:41

nou funxaddict ik ben 22 en je bent echt een sukkel die niet weet waar ie het over hebtDoor: afrohdite  | Geplaatst: 02-11-2004 11:42

Waarom vertellen jullie nou je leeftijd? laat lekker lullen ....

Wat zijn jullie snel op de teentjes getrapt zegDoor: sarah  | Geplaatst: 02-11-2004 11:44

Sandra er is volgensmij alleen haat tegen de uitspraken van funxaddict. Die de hele tijd onzin uitkraamt. Dus allochtonen en autochtonen kunnen door 1 deur. Alleen funxchatters en funxaddict kunnen niet door 1 deur. En dat is volgensmij 1 persoon... LOLDoor: dushi24  | Geplaatst: 02-11-2004 11:45

dit gaat echt nergens meer over mensen. Het is al erg genoeg wat er is gebeurd. Het help echt niemand om op dit forum ook nog een een oorlogje te beginnen. Het gaat uiteindelijk om vrije meningsuiting. Laten wij dat ook eens gaan accepteren, anders zijn wij ook geen haar beter dan de PERSONEN die Theo en pim hebben vermoordDoor: afrohdite  | Geplaatst: 02-11-2004 11:53

Eve is een wannabe-allochtoon...Door: funxaddict  | Geplaatst: 02-11-2004 11:51

dit is brood op de boterham van mensen die denken dat dit soort daden in de aard van een religie zitten...Door: serkan  | Geplaatst: 02-11-2004 13:13

TSjaa Heel Jammer HelemAal HIj wasZ o0k een RAcisT ... duSSss..het is allemaal wel heel erg ,... maar racisten m0eten do0d ...Door: samaneh  | Geplaatst: 02-11-2004 13:03

Tja ... Is hij nou half NL/half Marokkaans, of heeft hij gewoon de NL nationaliteit erbij?

Als het laatste het geval is zou ik zeggen: dan mag hij zn straf uitzitten in Marokko .......

(no offense, heb helemaal niks tegen Marokkanen, maar dat je dit hier flikt, vind ik niet kunnen)Door: sarah  | Geplaatst: 02-11-2004 13:48

Er zullen altijd idioten zijn die de Koran of de bijbel of wat dan ook anders zullen interpreteren. Niemand kan mij wijsmaken dat welk geloof dan ook moord goedkeurt...HOE je het ook interpreteert!Helaas zullen er altijd ook idioten zijn die denken dat alle moslims hetzelfde zijn. De hele oorzaak van dit alles is onbegrip/onwetendheid..voor een/het geloof en voor elkaar.

Ik kan echt zo boos worden door dit soort dingen..Door: Miss_ASS  | Geplaatst: 02-11-2004 14:00

de straffen voor moord zijn in nederland idd veel te laag! je wordt maar een paar jaartjes in een cel gestopt. en in de gevangenis krijg je zelfs sport en recreatie! en tot nu toe zitten ze ook nog lekker in hun eentje in een best grote cel mét tv! tsss, die moodenaars in nederland hebben het nog beter dan zwervers of andere arme mensen joh! het boeit

verder niet wat de nationaliteit van de moordenaar is, in NL krijg ie zowiezo een te lage strafDoor: misscleopatra  | Geplaatst: 02-11-2004 14:01

Wat er nu gebeurt in de media en politie is geen mening uiten.....

Dat is het belasteren van grote groepen mensen in de samenleving..........Door: Faycel  | Geplaatst: 02-11-2004 14:05

Wie zijn wij om te bepalen wanneer meningsuiting te ver gaat ? Zolang het maar bij woorden blijft ! We gaan toch geen eigen rechter spelen en zomaar iedereen afschieten waarmee je het niet eens bent.

127

Heb respect voor de democratie en realiseer hoe bevoorrecht je bent.Door: Kees-Jan | Geplaatst: 02-11-2004 14:04

Kees-Jan.....

Waarom worden imans vervolgd en mensen als Theo van Gogh niet ?Beide woorden maar worden door justitie anders behandelt......Lekkere democratie

Door: Faycel  | Geplaatst: 02-11-2004 14:06

Mogen de buitenlanders in dit land niet praten ? Mag Hirsi Ali niet zeuren wat ze wil ?Door: Kees-Jan | Geplaatst: 02-11-2004 14:12

Kees Jan....zei zegt wat de gemiddelde nederlander wil horen.....en dat is geaccepteerd.Waarom worden andere buitenlanders die zeggen wat nederlanders niet willen horen gelijk vervolgd door de BVD?Door: Faycel  | Geplaatst: 02-11-2004 14:13

Maar wacht, als men niet te ver mag gaan qua uittingen m.b.v. de media, kunnen we net zo goed alle media opheffen, want de media is allemaal een grote mening (in handen van producers, etc..) Dus die gaat niet op.

Ook films... een film is een mening van een scriptwriter en regisseur.. En dat kan niet.. DUS OPHEFFEN DIE ZOOI!!!

Is pathé ook meteen failliet en als videoland, filmhuis, etc..

Zucht.... think before you speek! ;)Door: Diefje  | Geplaatst: 02-11-2004 14:27

Ik wist niet dat een film zoals SHARK beledigend kan zijn. Je moet eens weten hoe het werkt in ned. als een reclame 1 klacht binnen krijgt (omdat het beledigend is) wordt het al van de buis gehaald. Dus waarom mag men wel buitenlanders beledigen en kwetsen????Door: dushi24  | Geplaatst: 02-11-2004 14:28

Hij vroeg erom!! Net zoals pim Ik hoop dat hisri ali de volgende zal zijn!Door: Nina | Geplaatst: 02-11-2004 14:44

hij zal ook de volgende zijnDoor: kurdi 4 life  | Geplaatst: 02-11-2004 14:48

als de samenleving verhardt, zoals dat in nederland nu helaas gebeurt onder het mom van open-discussie, moet je niet vreemd opkijken als er ook malloten opstaan die moord en geweld als antwoord hierop niet schuwen...dit komt dan weer uit de anti-fascistische hoek, dan weer uit de hoek van wat nu dan meteen de hele groep moslims wordt genomen (of ie nou marokkaans is maakt in deze verhardende maatschappij helaas ook niet meer uit, het gaat meteen om alle moslims)...helaas is dit het resultaat van ongecontroleerd discussieren tussen per definitie ongelijken...Door: serkan  | Geplaatst: 02-11-2004 14:55

yesssssssss die varken van gogh is dood hirsi ali jij bent de volgende kakkerlak !!Door: HamasMeisje | Geplaatst: 02-11-2004 15:16

en wie ben jij HamasMeisje? Ben jij God? Wie heeft jouw het recht over leven en dood gegeven? Door: Kind Gods  | Geplaatst: 02-11-2004 15:19

ik vind het egt vreselijk wat er gebeurd is, ik snap niet dat mensen zulke dinge doen. kijk, ik vond theo van gogh geen geweldige man, maar daar gaat het nu helemaal niet om, niemand heeft het recht om hem het leven te ontnemen en als je dan idd ook nog reacties als die van HamasMeisje leest, dan begin ik me egt af te vrage waar deze wereld heen gaat...Door: yaar | Geplaatst: 02-11-2004 15:24

aub zeg! hij was geen goede man anders had ie nu wel geleeft hoor!Door: HamasMeisje  | Geplaatst: 02-11-2004 15:26

@Faycel: Ik ben voor vrije menings uiting. Anders had is HamasMeisje vast en zeker ook neer geschoten en vervolgens een briefjes op haar lijf geprikt met een mes. Blijkbaar is dat de manier waarom HamasMeisje en mensen die denken zoals zij rageren op mensen die een andere mening hebben. Als je het met woorden niet meer afkunt gebruik je maar geweld?

En uit welke woorden haal jij dat ik Amerikaans ben? Bovendien wat heeft je afkomts nu te maken met mijn woorden? Ongeacht het land waar je vandaan komt, ongeacht het geloof dat je aanhangt MOORD IS NOOIT RECHTVAARDIG!Door: Kind Gods  | Geplaatst: 02-11-2004 15:49

Ik ben bang voor de gevolgen die deze actie zullen hebben. Wie weet breken er vanavond op de dam al rellen uit. De Amsterdamse Kristallnacht van 2 november 2004.......Door: Mowie | Geplaatst: 02-11-2004 17:08

als ik een marokaan was zou ik daar egt niet durfen te komen wie weet wat voor psygische mensen er rondlope en cker veel politie daarDoor: kurdi 4 life  | Geplaatst: 02-11-2004 17:09

128

Tegen groeperingen die denken dat ze alles kunnen maken, die totaal geen respect hebben voor de nederlandse wet. En uberhaubt moeten ze 2 nationaliteiten verbieden. Je bent een nederlander of niet. Bv. surinamers en antilianen mogen dat niet, kan jij dat verklaren?Door: marcus  | Geplaatst: 02-11-2004 18:16

Surinamers en Nederlanders krijgen automatisch de Nederlandse nationaliteit.

Waarom zou iemand geen dubbele nationaliteit mogen hebben. Ik heb immers ook twee nationaliteiten.Door: Diefje  | Geplaatst: 02-11-2004 18:24

Waar zou je uberhaupt geen dubbele nationaliteit kunnen hebben Marcus??

Als het jullie uitkomt is het wel handig hè? Denk aan Salomon Kalou die Oranje in wil, ze willen hem dat paspoort liever vandaag dan morgen door de brievenbus douwen......Door: Mowie  | Geplaatst: 02-11-2004 18:25

Ik vind het echt te belachelijk voor woorden. stel je voor dat iedereen maar in het wilde weg iemand gaat vermoorden omdat het iemand niet aanstaat wat iemand anders zegt!!! Juist in Nederland behoren dit soort dingen niet te gebeuren, en daarom groeit er nu steeds vaker een kloof tussen buitenlanders en Hollanders. Nu was het een Marrokaan, en het zal niet lang duren of alle hollanders hebben een hekel aan Marrokanen. Nu liep het al niet zo lekker tussen Marrokanen en Hollanders, maar dat gaat nu nog erger worden. Stel je voor dat ik als Hollander naar Marrokko ga, en daar effe iemand vermoord, omdat wat hij zegt me niet aanstaat, die kant gaan we nu op. Dit is precies de reden, waarom Pim Fortuyn geen buitenlanders in Nederland wilde hebben. Het zijn steeds vaker buitenlanders die ons willen vertellen dat WIJ onze mening NIET mogen geven in ONS EIGEN LAND. Dat gaat toch veel te ver??? Waar gaat deze maatschappij naartoe? Je mag toch zeker wel zeggen wat je denkt???Door: tamara  | Geplaatst: 02-11-2004 18:46

Dit slaat helemaal nergens op. Ik ben so ontzettend boos. Hoe kan dit gebeuren. Ik vind het sow erg dat dit kan gebeuren. ik bedoel hoe haal je het in je hoofd om iemand die gwoon sijn mening geeft word ddodgestoken. ik vind het sow erg. heel veel mensen willen een betere sameleving. En mensen durfen nu ook nog te seggen hij heeft er self voor gesorgt. niemand kan het so erg maken dat hij dood moet. ìk vind het sow erg. dit roept nog meer haat op dan ervoor. wat denk je dat mensen nu gaan denken. o weer een allochtoon. sie je als se hier niet waren hadden we nooit soveel ellende gehad. ik ben self ook allochtoon. maar in dit opsigt vind ik dat wij allochtonen self haat op ons af roepen. want wat hier gebeurd is sijn gwoon geen woorden voor.Door: TheoFan  | Geplaatst: 02-11-2004 20:06

Vrije mening op FunX ?Ik lees alleen maar topics over de Islam en hoe slecht Theo van Gogh was en waarom Marokanen altijd de schuld krijgen.

In Nederland heb je het recht om je mening te uiten en als er mensen zijn die iets tegen de Islam ( terecht) hebben moeten ze dat ook kunnen zeggen.Dat is vrije menings uiting.

Ik vind de Islam en de grondbeginselen van de Islam ook VERDERVELIJK en VERWERP de geweldadige leer van de hufter Mohammed.Ik vind zelfs de Islam niet in de Nederlandse samenleving passen.

De Koran en zijn leer kan geen Goddelijke openbaring zijn, omdat als Allah echt zo groot en machtig was hag hij heus niet zo`n hufter als de profeet Mohammed nodig om zijn leer met geweld op te leggen aan anderen!!!!! en ben er zwaar op tegen en alle relschoppers moeten Nederland worden uitgeflikkerd, zeker die baardapen met hun jurken.De grensen moeten dicht en iedereen die hier wil wonen zal zich moeten aanpassen, zo niet dan wegwezen.Ik mag dit zeggen in mijn eigen land, waar ik mijn mening mag uiten.

Een kut marokaan heeft toch Theo vermoord, het is toch een moord met radicale achtergrond en dat willen we in Nederland niet. PUNT.

Imams die rare uitspraken doen moeten Nederland worden uitgelazerd en die moskee moet dan worden dichtgespijkerd.AANPASSEN , niet goedschiks dan kwaadschiks.

WAT DENKEN DIE ALOCHTONEN EIGENLIJK WEL!!!!

Wordt dit topic nu ook verwijderd omdat er nare dingen over de Islam in staan en nog wel onder het nuttelose ramadan.

Door: Kees Replies: 23  | Views: 103  | Gestart: 04.11.2004  | Laatste bericht: 04.11.2004 - 12:07

weet je wat de islam inhoudt? maar dan ook precies.. maak een verschil tussen godsdienst en de mensen!!! daar is al waar je fout gaat jongen....Door: khalid_casawi  | Geplaatst: 04-11-2004 11:53

129

Zullen we het over de kruistochten in Jeruzalem hebben???

Hou op, toch!Door: sarah  | Geplaatst: 04-11-2004 11:55sorry kees maar dan zou JIJ ook uit Nederland getrapt moeten worden want jij doet zelf rare uitsprakenDoor: Duman  | Geplaatst: 04-11-2004 11:55Nee, jongen.Alles wat jullie doen berust op die door Nederlanders uitgekotste leer en koran van jullie en heir is kerk en staat gescheiden.

Bovendien weten de moslims niet eens wat de islam inhoud.kijk maar naar de terreur in de wereld.Door: Kees  | Geplaatst: 04-11-2004 11:57dat zijn allemaal zaken die je dus niet door elkaar moet hale kees warme bakker ik ken de Koran en ik weet wat de Islam inhoud jij volgens mij niet dus oordeel er zelf niet over wil je ..?Door: Duman  | Geplaatst: 04-11-2004 11:59en als jij mag zeggen wat je wil mogen Imams dat ook sukkel praat jezelf niet tegeDoor: Duman  | Geplaatst: 04-11-2004 12:00Ja dat mag, maar als je zegt dat HOMO`S van een flat af gegooid moeten worden mag weer niet, omdat homo`s in Nederland zijn geaccepteerd.Door: Kees  | Geplaatst: 04-11-2004 12:03Ik ben het volledig eens met dat imam en moskee verhaal. Radicalen mogen wat mij betreft sowieso het land uit, maar hoe zie je dat iemand radicaal is, you tell me that.. zien we dat pas als er een theo vermoord wordt, of hebben we ineens zo'n "ik kan in je innerlijk kijken moment"Door: Burç  | Geplaatst: 04-11-2004 12:08kk sukkel er zijn zoveel buitenlanders jij bent zo kk blind dat je denkt dat het allemaal Moslims zijn jij bent egt kk triestDoor: Duman  | Geplaatst: 04-11-2004 12:08Bijna alle moslims vinden het stiekem toch fijn dat Theo is vermoord.Door: Kees  | Geplaatst: 04-11-2004 12:09helemaal nieh kees kijk eerst naar alle feiten hoe pijn het mesgien ook doet en kom daarna pas prateDoor: Duman  | Geplaatst: 04-11-2004 12:10Kees vrijheids van meningsuiting doe je niet door mensen te beledigen en pijn te doen met woorden!En als je je je mening wil uitten over een bepaald onderwerp moet je er eerst het een en ander over weten voordat dat je je mond open doet want zoals jij nu praat is laat alleen maar zien dat je neit weet waar je over praat!Door: peoples  | Geplaatst: 04-11-2004 12:12Ehm,,, nee Duman dat moet je dus niet, en dat mogen we ook niet doen. We moeten Imans die foute dingen zeggen straffe maar ook politici die dat doen. Die mag je weer wel op hun uitspraken ed pakken. Kunstenaars en creatieve geesten worden al door de eeuwen heen vervolgt om hun doen en laten en uitspraken.

ps ik was geen theo liefhebber en vond hem veelste grof en bot maar hij maakte wel veel bespreekbaar in de de maatschappij en schopte tegen heilige huisjes in de politiek, daarvoor heb wel weer respect want er zijn maar weinig hollanders die hun mond durven open te trekken wanneer dingen in nederland niet goed gaan. Vergeet ook niet dat hij ook de joden en zo een hele tijd heeft aangepakt.

het is K*T maar we moeten het breder gaan zien. Echt!! We zeggen allemaal wel eens wat,...... en er is een mooie arabische spreekwoord, "beledigingen moet je in het zand schrijven en woorden van liefde laten graveren"Door: estrelita  | Geplaatst: 04-11-2004 12:13

Samenvatting

De cultuurwethouder van Amsterdam, Hannah Belliot, ziet een belangrijke rol voor de lokale media om

de interculturaliteit in de stad Amsterdam te bevorderen. De lokale media (televisie en radio) vallen in

Amsterdam onder de organisatie SALTO. Deze scriptie gaat in op het open kanaal van SALTO om te

130

kunnen achterhalen in hoeverre het model van SALTO, en in het bijzonder het open kanaal, de

interculturaliteit in Amsterdam kan bevorderen.

In de eerste instantie zal worden gekeken naar de termen multiculturaliteit en interculturaliteit.

Multiculturalisme heeft de basis gelegd voor de legitimatie van de aanwezigheid van ‘de ander’ hier.

‘Zij’ mogen hier zijn, omdat ‘zij’ in cultureel opzicht een verrijking van ‘onze’ samenleving vormen.

Vanuit deze gedachte beredeneert multiculturalisme zoiets als ‘de veelheid in één’. Ik zal aangeven

hoe conservatief en achterhaald de multiculturalistische oplossing is. Conservatief, omdat zij één

enkel moment uit een continu veranderingsproces probeert vast leggen. Achterhaald omdat het in

principe na 11 september geen integratie meer suggereerde en dit naar mijn idee bevestigd is met de

moord op Theo van Gogh. De term interculturalisme impliceert verder te gaan dan multiculturalisme

omdat zij op zoek is naar de wisselwerking ofwel de uitwisseling van verschillende culturen, het

daadwerkelijk inspireren ‘van elkaar’ door middel van ‘met elkaar’.

Lokale media is ontstaan vanuit een gedachtegoed in de jaren zeventig uit kritiek op de grootschalige

massamedia. Het open kanaal is een vorm van lokale media die zich baseert op het public-acces

principe. Dit principe maakt het mogelijk dat iedereen – persoon of stichting – zelf een programma

kan bedenken, produceren en vertonen via de kabel. SALTO functioneert hierdoor als

koepelorganisatie, die haar zendtijd verhuurt aan aanbieders. Het open kanaal kenmerkt zich vooral

door zijn laagdrempeligheid, waardoor het één van de weinige plekken is geworden waar etnische

minderheden zelf de mogelijkheid kregen om programma’s te maken voor hun eigen doelgroep.

Omdat het open kanaal een plek bleek te zijn waar etnische minderheden goed konden worden

bereikt, zenden er ook organisaties uit op het open kanaal die niet vanuit het open kanaal principe zijn

ontstaan maar, vanuit het minderheden en integratiebeleid. Een voorbeeld van een dergelijke

organisatie is Multiculturele Televisie Nederland (MTNL). Vanuit het nieuwe integratie beleid heeft

MTNL de opdracht gekregen zich voornamelijk te richten op themaprogrammering met als doel,

behalve de vier grote etnische doelgroepen, een breder publiek (allochtoon en autochtoon) te

bereiken. De vraag is alleen of een opgelegde themaprogrammering meehelpt in het bevorderen van

de interculturaliteit. MTNL wordt ook beschreven omdat zij haar bestaan haalt uit een nieuw model

binnen lokale media, het lokaal-boven-lokale model, die een meer professionelere vorm van lokale

televisie en radio mogelijk maakt.

Deze scriptie zal laten zien dat SALTO redelijk vast geroest zit in haar model en een duidelijk kader

mist waaruit zij uitzenden. Dit is niet alleen te wijten aan de organisatie zelf, maar ook aan het

onduidelijke (gemeente)beleid. De vraag ontstaat of het gedachtegoed waaruit het open kanaal is

ontstaan anno 2005 nog toepasbaar is? Daarnaast kan themaprogrammering wel gebruikt worden om

interculturaliteit te bevorderen, maar ontstaat er het risico dat hiermee ook bepaalde (etnische)

doelgroepen worden buitengesloten. Onder (stads)jongeren lijkt het wel mogelijk een vorm van

themaprogrammering aan te bieden. Dit zal duidelijk worden aan de hand van FunX. FunX is een

radiostation van en voor jongeren, die te ontvangen is in de vier grote steden en in Amsterdam onder

131

SALTO valt. FunX is naar mijn idee de eerste vorm van (lokale) media geweest die wel een

intercultureel publiek heeft bereikt. Dit heeft er onder andere mee te maken dat zij net als MTNL

voorkomen uit het lokaal-boven-lokale model. Daarnaast is er sprake van een nieuw opkomende

jongerencultuur, urban culture, die duidelijk interculturele elementen bezit. Ten slotte is FunX

interessant omdat het Internet een belangrijke rol speelt binnen deze zender en daarom qua media

innovatie een rol kan spelen in de vooruitgang van SALTO.

132