Voorblad - lcn-nl.org€¦ · 12/06/2014' ' '3'...

De Perfecte

VoorbereiDing

Jaap WesselsMaurice Peeters

Joop de Zwart

Norbert Schottestudentnummer: 2046869

12 juni 2014

12/06/2014' ' ' 1'

Titel:' “De'Perfecte'Voorbereiding”:'het'spoor'naar'perfectie?'

Subtitel:'' ' ' Een'praktijkonderzoek'naar'de'mogelijke'invloed'van'Concurrent''

Engineering'en'financiële'transparantie'binnen'VORM'Bouw'op'faalkosten'

en'wantrouwen.'

'

Plaats'en'datum:' ' ' Papendrecht,'12'juni'2014'

'

Auteur:' ' ' ' N.C.'(Norbert)'Schotte'

' ' ' ' Stellingplantsoen'26'

' ' ' ' 2652'GW,'Berkel'en'Rodenrijs'

'' ' ' 06'–'133'270'51'

' ' ' ' [email protected]'

' ' ' ' [email protected]'

Opleiding:' ' ' Bouwtechnische'Bedrijfskunde'(BTB)'

Studentnummer:'' ' 2046869'

'

Afstudeerbedrijf,Bedrijfsnaam:' ' ' VORM'Bouw'B.V.'

Adres:' ' ' ' Veerweg'165''

3351'HC'Papendrecht'

Tel:'' ' ' ' 078'–'642'13'00'

Begeleider:' ' ' Ing.'J.J.'(Jaap)'Wessels'(werkvoorbereider)'

Tel:' ' ' ' 06'–'422'182'21'

Email:' ' ' ' [email protected]'

' ' '

Onderwijsinstelling,Naam'Hogeschool:' ' Hogeschool'Avans'

' ' ' ' Academie'Bouw'&'Infra'(ABI)'

Adres:' ' ' ' Prof.'Cobbenhagenlaan'13'

5037'DA'Tilburg'

Tel:' ' ' ' (013)'595'81'00'

1ste'afstudeerbegeleider:' ' Drs.'Ing.'M.P.R.'(Maurice)'Peeters'

2e'afstudeerbegeleider:' ' J.G.'(Joop)'de'Zwart.'MSc.'Ma.'

'

'

Versie:' ' ' ' 13'

'

Datum'inleveren'scriptie:' ' 12'juni'2014''

'

' Het'spoor'naar'perfectie?'

'

12/06/2014' ' ' 2'

Het'traditionele'bouwproces'wordt'gekenmerkt'door'de'woorden'inefficiënt,'ineffectief,'gefragmenteerd'en'

wantrouwen.'De'bouwsector'geeft'aan'dat'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten'zijn:'een'gebrekkige'

(gegevens)uitwisseling'en'communicatie,'alsmede'te'weinig'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'tijdens'de'

ontwerpfase.'Daarnaast'zijn'de'betrokken'partijen'vooral'bezig'met'hun'eigen'doelstellingen'na'te'streven'en'

er'wordt'onvoldoende'samengewerkt'vanuit'een'gezamenlijke'doelstelling.'Wantrouwen'is'diep'geworteld'in'

de'bouwsector,'wat'ontstaan'is'door'financiële'intransparantie.''

'

VORM'Bouw'(vervolg:'VORM)'heeft'de'bakens'verzet'van'de'voorbereiding.'Er'is'een'pilotcproject'opgestart'

met'als'naam'“De'Perfecte'Voorbereiding”.'Dit'is'een'combinatie'van'Concurrent'Engineering'en'financiële'

transparantie.'VORM'heeft'het'vermoeden'dat'“De'Perfecte'Voorbereiding”'leidt'tot'een'reductie'in'

faalkosten'en'tevens'vertrouwen'creëert'tussen'de'betrokken'partijen'door'financiële'transparantie'

(eenieder'ziet'elkaars'puzzelstukjes).''

'

Dit'onderzoek'betreft'een'toetsend'onderzoek,'namelijk'het'toetsen'of'het'vermoeden'van'VORM'klopt.'De'

hoofdvraag'van'dit'onderzoek'betreft:'“In'hoeverre'heeft'de#combinatie#van#Concurrent#Engineering#en#

financiële#transparantie#(ofwel:#“De#Perfecte#Voorbereiding”)#invloed#op#de#voornaamste#oorzaken#van#

faalkosten#en#wantrouwen?”#

'

De'eindconclusie'van'het'onderzoek'is'dat'het'aannemelijk'is'dat'door'het'gebruik'van'de'combinatie'

Concurrent'Engineering'en'financiële'transparantie'(ofwel:'“De'Perfecte'Voorbereiding”)'faalkosten'worden'

gereduceerd'en'er'tevens'vertrouwen'wordt'gecreëerd'door'VORM'met'de'betrokken'partijen.'Deze'

eindconclusie'is'tot'stand'gekomen'door'onderliggende'resultaten,'te'weten:'Ondanks'dat'het'

gemeenschappelijk'doel'en'de'concrete'doelstellingen'niet'zijn'bepaald'door'het'team,'is'een'meerderheid'

van'mening'de'doelstellingen'te'begrijpen'en'het'hiermee'eens'te'zijn.'Ook'een'ruime'meerderheid'geeft'te'

kennen'dat'er'voldoende'aandacht'is'geweest'voor'de'uitvoerbaarheid'van'het'werk.'56%'van'de'

respondenten'is'tevreden'met'de'gegevensuitwisseling'tussen'de'betrokken'partijen,'waardoor'aannemelijk'

is'dat'“De'Perfecte'Voorbereiding”'hier'ook'een'positieve'invloed'op'heeft.'Met'betrekking'tot'de'financiële'

transparantie'volgt'hier'een'citaat'van'een'partner:'“Belangrijk'dat'VORM'ook'de'kaarten'm.b.t.'de'begroting'

heeft'opengegooid.'Dit'zorgt'voor'veel'duidelijkheid'en'verbetert'zeker'de'onderlinge'samenwerking'met'

VORM'en'tussen'alle'partners.'Geen'geheimzinnig'gedoe,'maar'werken'met'elkaar'op'basis'van'wederzijds'

vertrouwen”.'

'

“De'Perfecte'Voorbereiding”'is'echter'nog'niet'perfect.'In'paragraaf'5.2'vindt'u'de'aanbevelingen'om'het'

proces'verder'te'optimaliseren.'Daarnaast'worden'hier'aanbevelingen'gedaan'voor'vervolgstudies.'Tot'slot'is'

er'een'draaiboek'opgesteld'waarin'de'verbeterpunten'van'het'pilotcproject'in'opgenomen'zijn.'

'

12/06/2014' ' ' 3'

Voor'u'ligt'mijn'afstudeerscriptie'waarmee'ik'een'periode'van'5000'studiecuren,'1500'reisuren'en'43'vakken'

afsluit.'Dit'alles'om'mijn'diploma'HBO'Bouwtechnische'Bedrijfskunde'te'bemachtigen.'Echter'is'een'diploma'

een'bewijs'van'wat'men'heeft'gedaan,'niet'van'hetgeen'dat'men'kan.''

'

Ik'ben'de'opleiding'begonnen'als'groentje,'onvolwassene'en'tevens'een'duale'student'bij'Dura'Vermeer.'Net'

zoals'zoveel'bedrijven'probeerde'Dura'Vermeer'zich'te'profileren'als'zijnde'een'Lean'organisatie.'Hier'is'mijn'

avontuur'begonnen,'al'wist'ik'dat'destijds'nog'niet.'In'mijn'eerste'studiejaar'volgde'ik'de'gebaande'paden'en'

nam'ik'alles'wat'mijn'“meerdere”'zeiden'aan'voor'waarheid.'Dura'Vermeer'was'hét'bedrijf.'

Na'het'massaontslag'bij'Dura'Vermeer,'waarbij'ik'één'van'de'omgevallen'pionnen'was,'ben'ik'de'opleiding'

gaan'volgen'als'voltijd'student.'De'Dura'Vermeer'oogkleppen'gingen'af'en'er'ontstond'een'kritische'student'

die'zijn'vraagtekens'zet'bij'meningen,'uitspraken'en'verslagen.'De'kritische'houding'heb'ik'met'name'te'

danken'aan'een'docent,'namelijk'Joop'de'Zwart.'Zijn'lessen'filosofie'gaven'een'ander'licht'op'alledaagse'

zaken'en'zijn'opmerkingen'in'verslagen'zoals'“is'dat'zo”'stimuleerde'mijn'kritische'blik.'

'

Iedere'verstandige'student'doet'er'goed'aan'een'LinkedIn'profiel'te'hebben'en'lid'te'zin'van'groepen'waar'

zijn/haar'interesse(s)'liggen.'Is'dat'zo?'Ja,'mijn'afstudeeronderzoek'zou'niet'plaatsgevonden'hebben'bij'

VORM'als'ik'geen'open'motivatiebrief'op'de'Lean'Bouwen'groep'had'geplaatst'(met'dank'aan'Hans'de'Waay).'

Ik'ben'terecht'gekomen'bij'het'efficiency'team'van'VORM.'Hallo'VORM,'hallo'nieuwe'collega’s,'hallo'nieuwe'

kansen.'Deze'kans'heb'ik'met'beide'handen'vastgegrepen'en'gedurende'mijn'onderzoeksperiode'niet'

losgelaten.'Bedankt'VORM'en'bedankt'collega’s.'In'het'bijzonder'wil'ik'Jaap'Wessels'bedanken'voor'zijn'

begeleiding'en'Maurice'Verkerk'voor'het'meedenken.'

'

Door'dit'onderzoek'voelde'ik'mij'als'een'kind'in'een'snoepwinkel,'een'kapitein'op'zee'of'een'leider'samen'

met'zijn'team'op'weg'naar'perfectie.'Teamwork,'leiderschap,'Lean'en'het'werken'aan'een'maatschappelijk'

probleem'zijn'onderwerpen'waarom'dit'onderzoek'een'waanzinnige'ervaring'is'geweest'voor'mij.''

Gelukkig'voor'VORM'ben'ik'inmiddels'een'beginnend'professional'en'voornamelijk'een'volwassene'met'een'

kritische'blik.'“De'Perfecte'Voorbereiding”'is'namelijk'leuk'gesproken,'maar'u'voelt'het'al,'is'dat'ook'zo?'

Samen'met'mijn'afstudeerbegeleider'Maurice'Peeters'hebben'wij'ons'constant'afgevraagd'of'dit'wel'zo'

perfect'is.'Bedankt'daarvoor!'Daarnaast'wil'ik'hem'bedanken'voor'zijn'kritische'blik'(ook'al?)'op'mijn'verslag.'

De'kritische'blik'van'Maurice'Peeters'en'de'ideeën'van'Joop'de'Zwart'hebben'mij'geholpen'het'verslag'op'

niveau'te'brengen.''

'

'

Papendrecht,'12'juni'2014''

'

'


'

12/06/2014' ' ' 4'

'

Inhoudsopgave,

COLOFON&........................................................................................................................................................&1!SAMENVATTING&...........................................................................................................................................&2!VOORWOORD&................................................................................................................................................&3!1.! INLEIDING&..............................................................................................................................................&6!1.1.! AANLEIDING!..........................................................................................................................................................!6!1.2.! RELEVANTIE!VAN!HET!ONDERZOEK!...............................................................................................................!11!1.3.! PROBLEEMSTELLING!.........................................................................................................................................!12!1.4.! DOELSTELLING!...................................................................................................................................................!12!1.5.! ONDERZOEKSVRAGEN!.......................................................................................................................................!13!1.6.! ONDERZOEKSOPZET!..........................................................................................................................................!13!1.7.! LEESWIJZER!........................................................................................................................................................!14!

2.! THEORETISCH&KADER&....................................................................................................................&16!2.1.! CENTRALE!BEGRIPPEN!.....................................................................................................................................!16!2.1.1.! Faalkosten-.....................................................................................................................................................-16!2.1.2.! Concurrent-Engineering-..........................................................................................................................-16!2.1.3.! Alternatieven-op-Concurrent-Engineering-......................................................................................-17!2.1.4.! Plus/delta-evaluatiemethode-................................................................................................................-19!

2.2.! TEAMEFFECTIVITEIT!........................................................................................................................................!19!2.3.! CONCLUSIE!..........................................................................................................................................................!20!2.3.1.! Relatie-tot-hoofdvraag-.............................................................................................................................-20!

2.4.! KANTTEKENINGEN!............................................................................................................................................!21!3.! ONDERZOEKSMETHODE&................................................................................................................&22!3.1.! LITERATUURONDERZOEK!................................................................................................................................!23!3.2.! CASESTUDY!.........................................................................................................................................................!23!3.2.1.! PilotEproject-..................................................................................................................................................-23!3.2.2.! Observatie-.....................................................................................................................................................-24!3.2.3.! Enquête-...........................................................................................................................................................-24!

3.3.! ONDERZOEKSPOPULATIE!.................................................................................................................................!25!3.4.! CONCLUSIE!..........................................................................................................................................................!26!3.5.! KANTTEKENINGEN!ONDERZOEKSMETHODE!.................................................................................................!26!

4.! ONDERZOEKSRESULTATEN&..........................................................................................................&28!4.1.! RESULTATEN!THEORETISCH!KADER!..............................................................................................................!28!4.2.! FAALKOSTEN!......................................................................................................................................................!29!4.3.! TEAMEFFECTIVITEIT!........................................................................................................................................!30!4.4.! ALGEMENE!RESULTATEN!.................................................................................................................................!30!4.5.! CONCLUSIE!..........................................................................................................................................................!33!

12/06/2014' ' ' 5'

5.! CONCLUSIES&EN&AANBEVELINGEN&..............................................................................................&35!5.1.! TOEKOMSTVISIE!“DE!PERFECTE!VOORBEREIDING”!...................................................................................!38!5.2.! AANBEVELINGEN!...............................................................................................................................................!39!5.2.1.! Vervolgonderzoek-......................................................................................................................................-40!

6.! DISCUSSIE&...........................................................................................................................................&41!7.! LITERATUURLIJST&............................................................................................................................&42!8.! BIJLAGEN&.............................................................................................................................................&44!I.! LITERATUURSTUDIE!CONCURRENT!ENGINEERING!..........................................................................................!44!II.! TRADITIONEEL!BOUWPROCES!............................................................................................................................!44!III.! UITWERKING!MODEL!VAN!TEAMEFFECTIVITEIT!...........................................................................................!44!IV.! ONDERZOEKSMETHODEN!..................................................................................................................................!44!a.! Observatieformulier-.........................................................................................................................................-44!b.! Valideringscriterium-........................................................................................................................................-44!

V.! ENQUÊTE!................................................................................................................................................................!44!VI.! DATAVERZAMELING!OBSERVATIES!..................................................................................................................!44!a.! Ingevulde-observatieformulieren-...............................................................................................................-44!

VII.! DRAAIBOEK!“DE!PERFECTE!VOORBEREIDING”!...........................................................................................!44!VIII.! BEGROTINGSOPBOUW!INCL.!5%!KOSTENVERDELING!...............................................................................!44!IX.! TEAMPRESTATIE!.................................................................................................................................................!44!

'


'

12/06/2014' ' ' 6'

1. Inleiding,

1.1. Aanleiding,

De'bouw'kenmerkt'zich'als'een'sector'met'hoge'faalkosten.'Dit'is'niet'alleen'kenmerkend'voor'Nederland,'in'

heel'de'wereld'kenmerkt'de'bouw'zich'op'dezelfde'wijze1.'In'de'Nederlandse'bouwsector'wordt'naar'

schatting'jaarlijks'5'tot'35'procent'van'de'omzet'verspild'door'fouten'in'het'proces2.'Alleen'al'in'2013'

betekende'dit'een'verspilling'tussen'de'€4.1'miljard'en'€28.7'miljard3.'Deze'fouten'worden'onder'andere'

veroorzaakt'doordat'partijen'vooral'bezig'zijn'hun'eigen'doelstellingen'na'te'streven'en'er'onvoldoende'

wordt'samengewerkt'vanuit'een'gezamenlijke'doelstelling2.'

De'bouwsector'schrijft'de'oorzaak'van'faalkosten'grotendeels'toe'aan'gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'

communicatie'(21%),'alsmede'aan'te'weinig'aandacht'voor'uitvoerbaarheid'in'de'ontwerpfase'(20%)4.'

Building'Holland5'bevestigd'dat'onvoldoende'communicatie'en'gegevensuitwisseling'met'andere'

ketenschakels'de'belangrijkste'oorzaak'van'faalkosten'in'de'bouw'vormen'en'voegt'daaraan'toe'dat'

wantrouwen'tussen'partijen'samenwerking'in'de'weg'staat.'De'fase'waarin'fouten'leiden'tot'hoge'faalkosten'

is'de'ontwerpc'en'voorbereidingsfase6.'Het'begrip'faalkosten'wordt'toegelicht'in'paragraaf'2.1.1.''

'

Uit'vooronderzoek'bij'VORM'blijkt'dat'fouten'in'het'proces'tevens'ergernissen'met'zich'meebrengen,'aldus'

medewerkers'van'VORM.'Voorbeeld'één:'het'onderwerp'afvalverwerking'wordt'geopperd'als'een'bron'voor'

frustratie.'Dit'komt'doordat'afspraken'die'in'het'voorbereidingsproces'worden'gemaakt'met'

directie/projectleiding'niet'aankomen'bij'de'werkvoorbereiding/uitvoering.'Volgens'contract'dient'de'

onderaannemer'zijn'eigen'afval'mee'te'nemen.'Dit'is'niet'bekend'bij'de'uitvoerder'van'de'onderaannemer,'

maar'wel'bij'de'uitvoerder'van'de'hoofdaannemer.'De'uitvoerder'zal'dan'als'politieagent'moeten'optreden'

en'de'voorman'erop'moeten'wijzen'dat'hij'zijn'eigen'afval'meeneemt.'Dit'is'verspilde'moeite'en'komt'niet'

ten'goede'van'de'sfeer'voor'beide'partijen.'In'Figuur'1c1'zijn'is'de'ontevredene'toestand'geschematiseerd.''

'

Figuur,1;1,Ontevreden,toestand,

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''1'Economisch'Instituut'voor'de'Bouw'

2'Deloitte'Real'Estate'Advisory'&'Nirov,'2011'

3'Centraal'Bureau'voor'de'Statistiek,'2014'

4'USP'Marketing'Consultancy'bv,'2010'

5'Building'Holland,'2014'

6'Bouwkennis,'2012/2013'

Voorbereiding*Hoofdaannemer*

Uitvoering*Hoofdaannemer*

Werkvoorbereiding/uitvoering*

Onderaannemer*

Direc9e/projectleider*Onderaannemer*

Bestaande*contactlijn*

12/06/2014' ' ' 7'

Voorbeeld'twee:'de'werkvoorbereider'van'de'hoofdaannemer'heeft'contact'met'de'directie/projectleider'

van'de'onderaannemer.'Hierbij'worden'er'bijvoorbeeld'afspraken'gemaakt'over'de'controletijd'van'

tekeningen.'Hierna'vindt'er'een'interne'overdracht'plaats.'Hierna'heeft'de'werkvoorbereider'van'de'

hoofdaannemer'contact'met'de'werkvoorbereider'van'de'onderaannemer.'Dan'blijkt'dat'de'interne'

overdracht'en'communicatie'niet'goed'is.'De'werkvoorbereider'van'de'onderaannemer'is'namelijk'niet'op'de'

hoogte'van'de'gemaakte'afspraken.'Dit'resulteert'in'ontevreden'betrokkenen,'aldus'medewerkers'van'

VORM.''

Traditionele+bouwproces+Het'traditionele'bouwproces'wordt'vaak'bestempeld'als'projectmatig'en'gefragmenteerd

7.'Daarnaast'

beschrijven'de'woorden'inefficiënt#en'ineffectief#het'traditionele'bouwproces'en'de'manier'waarop'de'

verschillende'partijen'met'elkaar'samenwerken.'De'inefficiëntie'in'het'bouwproces'wordt'deels'veroorzaakt'

doordat'de'partijen'na'elkaar'werken'in'plaats'van'met'elkaar.'De'schematische'weergave'in'Figuur'1c2'is'

gebaseerd'op'de'‘overcthecwall'appoach’'van'Evbuomwana'en'Anumba8.''

'

'

Figuur,1;2,'Over;the;wall,approach',

In'het'traditionele'proces'maakt'de'opdrachtgever'zijn'eisen'kenbaar'aan'de'architect.'De'architect'maakt'op'

basis'van'deze'eisen'een'ontwerp,'waarna'de'constructeur'de'constructietekeningen'en'–berekeningen'

maakt.'Dit'pakket'wordt'vervolgens'overgedragen'aan'de'hoofdaannemer.'Evbuymwana'en'Anumba8'geven'

aan'dat'het'gevolg'een'versnippering'van'het'bouwproces'is'en'er'een'versnippering'van'de'gegevens'van'

ontwerp'en'realisatie'plaatsvindt.''

'

De'‘overcthecwall'approach’8'heeft'in'de'autoc'en'vliegtuigindustrie'ooit'plaats'gemaakt'voor'sequentieel'

engineering9'(ofwel:'Concurrent'Engineering).'In'tegenstelling'tot'de'bouwsector'staat'de'autoc'en'

vliegtuigindustrie'niet'bekend'hoge'faalkosten,'maar'juist'om'haar'efficiëntie.'Concurrent'Engineering'wordt'

verder'behandeld'in'paragraaf'2.1.2.'

'

'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''7'Vrijhoef,'2010;'Baiden,'Price,'&'Dainty,'2006;'Bankvall,'Dubois,'&'Jahre,'2010.'

8'Evbuomwan'&'Anumba,'1996'

9'Durward,'Sobek,'Ward,'&'Liker,'1999'

1.'In

leiding'


'

12/06/2014' ' ' 8'

Bijlage'II'Traditioneel'bouwproces10'biedt'een'overzicht'van'het'traditionele'bouwproces'in'relatie'tot'proces,'

mensen'en'organisatie.''

'

Samengevat'zijn'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten:'

• Partijen'zijn'vooral'bezig'met'hun'eigen'doelstellingen'na'te'streven'en'er'wordt'onvoldoende'

samengewerkt'vanuit'een'gezamenlijke'doelstelling11.'

• Gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'communicatie12.'

• Te'weinig'aandacht'voor'uitvoerbaarheid'in'de'ontwerpfase13.''

'

Wantrouwen,“Aannemers'zijn'boeven,'ze'zijn'alleen'maar'uit'op'meerwerk.'Opdrachtgevers'zijn'niet'te'vertrouwen'en'zijn'

wispelturig,'veranderen'continu,'weten'niet'wat'ze'willen.'Bouwpartijen'opereren'in'een'spanningsveld'

tussen'eigen'belang'en'gezamenlijk'belang'en'er'geldt'de'moraal'‘wie'betaalt'die'bepaalt’.'Dat'schetst'

ongeveer'de'wereld'waarin'we'leven/bouwen'en'waarin'huisvestingsprojecten'moeten'worden'gerealiseerd.'

Wantrouwen'zit'diep'geworteld'in'de'cultuur'van'de'bouwsector”14.

,Gesloten,begroting,en,houding,In'het'traditionele'voorbereidingsproces'heeft'de'hoofdaannemer'het'bouwwerk'volledig'begroot.'Deze'

begroting'is'heilig'en'hier'wordt'niet'over'gecommuniceerd'naar'buiten.''

De'werkvoorbereider'heeft'een'bepaald'budget'voor'een'bouwonderdeel,'bijvoorbeeld'prefab'beton.'De'

werkvoorbereider'gaat'de'markt'op'door'het'aanvragen'van'offertes.'Bij'een'offertecaanvraag'worden'er'

diverse'stukken'verstuurd'naar'de'onderaannemer,'zoals'tekeningen'en'constructieberekeningen.'Eén'ding'

wordt'echter'niet'verstuurd'en'dat'is'de'begroting.'In'de'regel'worden'er'bij'drie'partijen'een'offerte'

aangevraagd.'

Wanneer'de'werkvoorbereider'de'offertes'heeft'ontvangen'gaat'hij'ze'vergelijken,'ofwel'het'maken'van'een'

offertevergelijk.'Vervolgens'krijgt'over'het'algemeen'de'partij'met'de'laagste'prijs'het'werk'gegund,'echter'

draagt'dit'niet'bij'aan'de'kwaliteit15.'

Door'aanbestedingen'gaan'adviseurs'en'aannemers'een'contract'aan'met'de'opdrachtgever,'de'

onderaannemers'hebben'weer'een'contract'met'de'aannemer.'Deze'contracten'bestaan'uit'verplichtingen'en'

verantwoordelijkheden'voor'de'partijen.'De'contracten'dienen'als'basis'voor'de'samenwerking'en'er'wordt'

regelmatig'teruggevallen'op'de'contracten.'Hierdoor'ontstaat'er'een'zogenaamde'‘vingerwijs’'cultuur,'

partijen'nemen'geen'verantwoordelijkheid'voor'het'totale'plaatje'en'schuiven'de'problemen'door'naar'

andere'partijen.'Hierdoor'ontstaat'een'gebrek'aan'vertrouwen'en'verantwoordelijkheid16.'

Door'het'vele'gebruik'van'onderaannemers'wordt'het'werken'op'contracten'op'de'voorgrond'gebracht'en'dit'

komt'de'continuïteit'niet'ten'goede,'wat'essentieel'is'voor'efficiënt'werken17.

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''10'Vliet,'2012'

11'Deloitte'Real'Estate'Advisory'&'Nirov,'2011'

12'Houten,'2014;'USP'Marketing'Consultancy'bv,'2010'

13'USP'Marketing'Consultancy'bv,'2010'

14'Kleijn,'Dols,'Hoepel,'&'Talstra,'2014'

15'Saad,'Jones,'&'James,'2001'

16'Baiden,'Price,'&'Dainty,'2006'

17'J.'Egan,'1998'

1.'In

leiding'

12/06/2014' ' ' 9'

Gebrekkige,communicatie,Uit'gesprek'met'deze'opdrachtgever'blijkt'dat'een'gebrek'aan'onderlinge'communicatie'leidt'tot'“domme”'

fouten'op'de'bouw.'Citaat'van'de'opdrachtgever:'“De'loodgieter'komt'aan'op'de'bouw'om'riolering'te'

monteren,'dan'blijkt'dat'de'vloer'al'is'aangebracht.'Hij'moest'dus'een'week'lang'onder'de'vloer'liggen'om'de'

riolering'aan'te'brengen.'Dit'heeft'uiteindelijk'geleid'tot'een'vertraging'van'het'bouwproject'en'dat'voel'ik'

weer'in'mijn'portemonnee”.'Naast'ontevreden'werknemers,'kunnen'fouten'in'het'proces'dus'tevens'leiden'

tot'een'ontevreden'opdrachtgever.'

Pilot3project+VORM+De'opdrachtgever'van'het'pilotcproject'heeft'geëist'dat'VORM'gebruik'maakt'van'Lean'methodieken.'De'

reden'is'dat'VORM'zich'profileerde'als'zijnde'een'Lean'organisatie,'maar'dit'bij'voorgaande'projecten'niet'

waar'heeft'kunnen'maken.'

'

VORM'is'zich'ervan'bewust'dat'fouten'in'het'proces'kunnen'leiden'tot'faalkosten'en'ergernissen,'daarom'wil'

VORM'het'anders'gaan'doen.'Dit'hebben'zij'middels'een'pilotcproject,'genaamd'“De'Perfecte'Voorbereiding”,'

gedaan.'Het'proces'wordt'toegelicht'in'het'draaiboek'in'bijlage'VII.'

Voor'dit'pilotcproject'heeft'VORM'acht'doelstellingen'geformuleerd:'

• Maximale'klantwaarde'volgens'de'Lean'principes.'

• Verspilling'voorkomen'door'optimale'samenwerking.'

• Verkorten'van'de'doorlooptijd.'

• Werkvoorbereiding'100%'gereed'voor'start'bouw.'

• Bouwen'leuker'maken.'

• Leren'van'elkaar.'

• Verlagen'kostprijs'en'betere'kwaliteit'leveren.'

• Onderhoudsvriendelijker'maken'van'het'gebouw.'

'

Het'gemeenschappelijk'doel'voor'het'pilotcproject:''

Bij#de#laatste#sessie#is#alles#100%#afgestemd#tussen#alle#partijen,#waardoor#er#op#dit#project#0%#faalkosten#zijn.'#

'

'

,,,Financiële,transparantie,In'dit'pilotcproject'speelt'samenwerking'met'andere'ketenpartners'een'belangrijke'rol.'Uit'een'

vertrouwensonderzoek'van'Graydon18'blijkt'dat'wantrouwen'tussen'partijen'samenwerking'in'de'weg'staat.'

Daarnaast'blijkt'dat'75%'van'de'respondenten'aangeeft'dat'openheid'en'financiële'transparantie'zorgt'voor'

meer'vertrouwen'bij'hun'zakenrelaties.'Ook'blijkt'uit'onderzoek'van'Graydon18'dat'vertrouwen'bijdraagt'aan'

een'goede'samenwerking.'Dit'is'niet'per'definitie'één'op'één'te'koppelen'aan'het'pilotcproject.'Er'zal'daarom'

onderzocht'worden'of'financiële'transparantie'van'VORM'leidt'tot'wederzijds'vertrouwen'bij'de'betrokken'

partijen'van'het'pilotcproject.'

'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''18'Graydon,'2013'

1.'In

leiding'

“It’s'okay'to'spend'a'lot'of'time'arguing'about'which'route'to'take'to'San'Francisco'

when'everyone'wants'to'end'up'there,'but'a'lot'of'time'gets'wasted'in'such'

arguments'if'one'person'wants'to'go'to'San'Francisco'and'another'secretly'wants'to'

go'to'San'Diego.”'–'Steve'Jobs'


'

12/06/2014' ' ' 10'

VORM'is'dit'pilotcproject'aangegaan'met'bekende'partners'en'heeft'geen'offertes'meer'aangevraagd.'In'

plaats'daarvan'zijn'er'transparante'budgetten'(open'begroting'per'onderdeel)'toebedeeld'aan'de'betrokken'

partners.''

Echter,'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten'en'ergernissen'verdwijnen'niet'als'sneeuw'voor'de'zon'door'

het'toebedelen'van'transparante'budgetten'aan'partners.''

Pluijmers19:'“Als'de'andere'partij'begrijpt'dat'we'op'een'bepaalde'manier'rekenen'en'daaraan'bepaalde'

parameters'vastknopen,'begrijpen'we'ook'dat'zij'als'bedrijf'een'normale'gezonde'marge'moeten'maken,'daar'

gaan'we'niet'over'onderhandelen.'Daarmee'verdwijnt'veel'kou'uit'de'lucht.'Vervolgens'gaat'het'gesprek'over'

dingen'die'er'echt'toe'doen,'waaruit'voordeel'valt'te'halen.'Tijd'en'energie'worden'dan'besteed'aan'dingen'

die'verschil'maken”.'

Concurrent+Engineering+als+oplossing?+Het'vermoeden'bestaat'dat'Concurrent'Engineering'als'zon'kan'fungeren'om'de'sneeuw'(de'voornaamste'

oorzaken'van'faalkosten'en'ergernissen)'te'doen'smelten.'Uit'onderzoek'blijkt'dat'Concurrent'Engineering'

resulteert'in'dynamiek,'waardecreatie'en'een'betere'samenwerking20.'

'

Onderzoek'toont'tevens'aan'dat'Concurrent'Engineering'zal'moeten'resulteren'in'kostenbesparingen,'

producten'die'precies'overeenkomen'met'de'behoeften'van'de'klant'en'een'hoge'productkwaliteit.'De'

invoering'van'Concurrent'Engineering'kan'tevens'leiden'tot'een'verkorting'van'het'

productontwikkelingsproces'met'maximaal'70'procent21.'

'

Lawson'en'Karandikar22'hebben'onderzoek'gedaan'bij'70'Amerikaanse'bedrijven'naar'Concurrent'

Engineering.'De'resultaten'van'dit'onderzoek'zijn'als'volgt:'

• Ontwikkelingstijd'verkort'met'30c50%.'

• Technische'veranderingen'tijdens'voorbereiding'verminderd'met'60c95%.'

• Schrappen'en'herwerk'verminderd'met'75%.'

• Defecten/fouten'verminderd'met'30c85%.'

• Time'to'market'verminderd'20c90%.'

• Storingspercentage'verminderd'met'60%.'

• Algehele'kwaliteit'toegenomen'met'100c600%.'

,Andere,sectoren,Zoals'in'de'eerste'alinea'wordt'aangegeven'staat'de'bouwsector'bekend'om'de'hoge'faalkosten.'In'

tegenstelling'tot'de'bouwsector'staat'de'autoc'en'vliegtuigindustrie'niet'bekend'hoge'faalkosten,'maar'juist'

om'haar'efficiëntie.'In'de'vliegtuigindustrie'(Boeing'en'McDonnel'Douglas),'autocindustrie'(Toyota,'GM'en'

Ford)'en'de'elektronicacindustrie'(IBM,'HP'en'Texas'Instruments)'wordt'Concurrent'Engineering'toegepast.'

Bij'een'eerste'project'van'GM'heeft'Concurrent'Engineering'geresulteerd'in'een'doorlooptijdverkorting'van'

circa'30%23.''

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''19'Aedes,'2009'

20'Arpa'Learn'Instituut'

21'Anumba,'Kamara,'&'CuttingcDecelle,'2007'

22'Lawson'&'Karandikar','1994'

23'S.W.F.Omta,'2000'

1.'In

leiding'

12/06/2014' ' ' 11'

Gewenste+situatie+Eén'van'de'belangrijkste'kenmerken'van'Concurrent'Engineering'is'het'gebruik'van'multifunctionele'teams,'

dit'genereert'volgens'Valle'en'Va’zquezcBustelo24'de'volgende'voordelen:'

• Verbeterde'communicatie'en'organisationeel'leren25.'

• Creatievere'oplossingen,'betere'beslissingen,'meer'betrokkenheid26'en'verbeterde'productinnovatie'

en'kwaliteit.'

'

Voordelen'zijn'ook'te'zien'in'de'toename'van'de'technische'en'interpersoonlijke'vaardigheden'van'de'

teamleden.'Daarnaast'is'er'een'grotere'bereidheid'om'te'experimenteren'en'ontstaat'er'meer'synergie.'De'

teamleden'doen'naast'hun'eigen'technische'expertise'ook'kennis'op'over'andere'technische'gebieden27.''

'

In'Figuur'1c3'het'vermoeden'van'de'tevreden'toestand'schematisch'weergegeven.'U'ziet'dat'de'Concurrent'

Engineering'sessie'het'middelpunt'van'de'contactlijnen'is.'Afspraken'zullen'tijdens'de'sessie'gemaakt'

worden,'waardoor'alle'betrokkenen'op'de'hoogte'zijn'van'gemaakte'afspraken.'Daarnaast'kunnen'er'tijdens'

de'sessie'direct'beslissingen'genomen'worden,'doordat'alle'beslissingsbevoegden'hierbij'aanwezig'zijn.'

'

VORM'heeft'het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'sessies'een'oplossing'zou'kunnen'bieden'voor'

bovenstaande'problematiek,'doordat'de'betrokkenen'allemaal'aanwezig'zijn'en'met'elkaar'in'contact'worden'

gebracht.'Hierdoor'is'eenieder'op'de'hoogte'van'gemaakte'afspraken.'

'

Figuur,1;3,Vermoeden,tevreden,toestand,

'

1.2. Relevantie,van,het,onderzoek,

Theoretische+relevantie+Uit'vooronderzoek'blijkt'dat'Concurrent'Engineering'leidt'tot'een'verkorting'van'de'productietijd,'

kostenbesparingen,'een'hoge'productkwaliteit,'verbeterde'communicatie,'creatievere'oplossingen,'betere'

beslissingen,'meer'betrokkenheid,'verbeterde'productinnovatie'en'producten'die'precies'overeenkomen'met'

de'behoeften'van'de'klant.''

Door'vooronderzoek'is'het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'de'

voornaamste'oorzaken'van'faalkosten,'echter'is'dit'nog'niet'aannemelijk'gemaakt.'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''24'Valle%&%Va%zquezcBustelo','2009'

25'McKee','1992'

26'Donnellon,'1993'

27'Tammala','Chin','&'Ho','1997'

Gewenste'contactlijn'

Voorbereiding'Hoofdaannemer'

Uitvoering'Hoofdaannemer'

Werkvoorbereiding/uitvoering'

Onderaannemer'

Direc>e/projectleider'Onderaannemer'

Sessie'

1.'In

leiding'


'

12/06/2014' ' ' 12'

'

Onderzoek'toont'aan'dat'wantrouwen'samenwerking'in'de'weg'staat,'financiële'transparantie'zou'moeten'

leiden'tot'vertrouwen'en'dat'vertrouwen'bijdraagt'aan'een'goede'samenwerking.'Echter'is'de'invloed'van'

financiële'transparantie'(toebedelen'van'transparante'budgetten)'op'wantrouwen'in'de'bouw'nog'niet'

onderzocht.''

Praktische+relevantie+VORM'heeft'bij'voorgaande'projecten'bij'de'opdrachtgever'aangegeven'“Lean'te'zijn”.'Dit'heeft'zij'echter'

niet'waar'kunnen'maken'en'is'voornemens'middels'dit'pilotcproject'aan'te'tonen'dat'zij'wel'degelijk'“Lean'

is”.'Daarnaast'daalt'de'tevredenheid'van'de'medewerkers'vanwege'fouten'in'het'voorbereidingsproces.''

U'kunt'VORM'zien'als'een'trein'op'weg'naar'het'meest'efficiënte'spoor'om'bij'het'eindstation'te'arriveren.'

Het'eindstation'is'tevreden'opdrachtgevers,'medewerkers'en'klanten.'VORM'bevindt'zich'nu'nog'op'een'

inefficiënt'spoor,'namelijk'het'traditionele'bouwproces'dat'op'weg'is'naar'faalkosten,'ergernissen'en'

wantrouwen.'Door'het'pilotcproject'rijdt'VORM'nu'op'een'nieuw'spoor,'waarvan'onduidelijk'is'of'het'efficiënt'

is'en'wat'het'eindstation'gaat'worden.''

'

Dit'onderzoek'zal'toetsen'of'het'nieuwe'spoor'een'efficiënt'spoor'is'dat'op'weg'is'om'faalkosten'te'

reduceren,'ergernissen'te'voorkomen',vertrouwen'te'creëren'en'tevredenheid'oplevert.'

'

1.3. Probleemstelling,

Aan'de'hand'van'paragraaf'1.1'is'voor'het'onderzoek'de'volgende'probleemstelling'gedefinieerd:'

'

'

1.4. Doelstelling,

Steunend'op'voorgaande'paragrafen'zijn'er'voor'dit'onderzoek'de'volgende'doelstellingen'geformuleerd:'

Bedrijfsdoelstelling+

Onderzoeksdoelstelling+

'

'

'

“Het'traditionele'voorbereidingsproces'in'de'bouw'leidt'tot'faalkosten,'wantrouwen'en'

ergernissen'bij'de'betrokken'partijen.'De'voornaamste'oorzaken'hiervan'zijn:'

gebrekkige#(gegevens)uitwisseling#en#communicatie,#te#weinig#aandacht#voor#de#uitvoerbaarheid#

tijdens#de#ontwerpfase,#elke#partij#streeft#zijn#eigen#doelstellingen#na'en#er#wordt#onvoldoende#

samengewerkt#vanuit#een#gezamenlijke#doelstelling#en'het#hanteren#van#een#gesloten#begroting#en#

houding.'

“Het#uitbrengen#van#een#advies#aan#de#directie#van#VORM#ter#verbetering#van#het#

voorbereidingsproces,#door#het#toetsen#van#“De#Perfect#Voorbereiding”#op#het#model#van#

teameffectiviteit.#

“Het#onderzoeken#of#“De#Perfecte#Voorbereiding”#een#mogelijke#positief#effect#heeft#op#faalkosten#

en#wantrouwen,#door#het#verkrijgen#van#inzichten#in#de#meningen#van#betrokken#partijen”#

1.'In

leiding'

12/06/2014' ' ' 13'

1.5. Onderzoeksvragen,

Aan'de'hand'van'de'aanleiding,'probleemstelling'en'bovenstaande'doelstellingen'is'er'een'hoofdvraag'

geformuleerd.'Om'de'hoofdvraag'te'kunnen'beantwoorden'zijn'er'negen'deelvragen'opgesteld.''

Hoofdvraag+In'hoeverre'heeft'de'combinatie'van'Concurrent'Engineering'en'financiële'transparantie'(ofwel:'“De'Perfecte'

Voorbereiding”)'invloed'op'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten'en'wantrouwen?'

Deelvragen+Om'de'hoofdvraag'te'kunnen'beantwoorden'zijn'er'acht'deelvragen'opgesteld.''

1) Wat'is'Concurrent'Engineering?'

2) Wat'is'de'definitie'van'faalkosten?'

3) Wat'is'er'bekend'over'teamfunctioneren?'

4) Waar'worden'de'Concurrent'Engineering'sessies'op'getoetst?'

5) Hoe'wordt'het'pilotcproject'ervaren'door'de'betrokken'partijen?'

'

1.6. Onderzoeksopzet,

De'hoofdvraag'is'te'complex'om'direct'te'beantwoorden.'Er'bestaat'een'vermoeden,'echter'zal'dit'

vermoeden'bekrachtigd'moeten'worden'middels'dit'onderzoek.'De'onderzoeksopzet'is'schematisch'

weergegeven'in'Figuur'1c4'(pagina'14).'

Het'onderzoek'bestaat'uit'vier'fases:'

'

Fase'1.'Literatuuronderzoek'

Het'onderzoek'is'gestart'met'een'literatuurstudie,'het'theoretisch'kader'(hoofdstuk'2).'Het'theoretisch'kader'

dient'ervoor'om'een'theoretische'basis'te'vormen.'Het'traditionele'voorbereidingsproces'zal'toegelicht'

worden,'alsmede'diverse'centrale'begrippen'uit'het'onderzoek.'Daarnaast'zullen'er'enkele'alternatieven'op'

Concurrent'Engineering'worden'toegelicht.'

Het'gebruik'van'een'multifunctioneel'team'is'één'van'de'belangrijkste'kenmerken'van'Concurrent'

Engineering.'In'het'theoretisch'kader'is'daarom'onderzoek'gedaan'naar'teamfunctioneren.''

'

Fase'2.'Casestudy''

VORM'heeft'een'pilotcproject'met'een'nieuw'voorbereidingsproces'ingezet.'De'onderzoeker'lift'mee'met'

deze'trein'om'de'prestaties'ervan'te'observeren.'Middels'literatuuronderzoek'over'teamfunctioneren'zijn'er'

beoordelingscriteria'opgesteld'om'te'observeren'en'zijn'er'enquêtevragen'opgesteld.'

De'gebruikte'onderzoekstechniek'(observatie)'zal'op'de'tussenstops'(na'iedere'sessie)'geëvalueerd'worden.'

Bij'aankomst'op'de'eindbestemming'zal'de'rit'(het'pilotcproject)'geëvalueerd'worden'middels'een'enquête.''

'

Fase'3.'Evaluatie'

Het'derde'onderdeel'van'het'onderzoek'bestaat'uit'het'evalueren'van'de'verzamelde'informatie.'De'

resultaten'worden'getoetst'op'hun'invloed'op'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten.''

'

Fase'4.'Conclusie'

Het'onderzoek'sluit'af'met'een'conclusie'met'hierbij'aanbevelingen'richting'de'directie'van'VORM.'In'de'

conclusie'wordt'er'teruggekoppeld'naar'de'hoofdvraag'van'het'onderzoek.'

1.'In

leiding'


'

12/06/2014' ' ' 14'

'

Figuur,1;4,Onderzoeksopzet,

'

1.7. Leeswijzer,

De'opbouw'van'het'rapport'is'als'volgt.'Na'hoofdstuk'1'is'dit'rapport'verdeeld'in'5'hoofdstukken.''

'

Hoofdstuk'2.'Theoretisch'kader'

In'dit'hoofdstuk'wordt'het'traditionele'voorbereidingsproces'en'de'centrale'begrippen'over'het'onderwerp'

behandeld.'Het'doel'van'het'theoretisch'kader'is'het'bieden'van'een'theoretische'basis,'waarbij'uitleg'wordt'

gegeven'over'diverse'(wellicht'onbekende)'begrippen.'Het'theoretisch'kader'eindigt'met'een'terugkoppeling'

naar'de'hoofdvraag.'

'

Hoofdstuk'3.'Onderzoeksmethode'

Hoofdstuk'3'zal'u'een'antwoord'verschaffen'op'de'vraag'hoe#dit'onderzoek'is'verricht'en'wat#er'wordt'

onderzocht.'De'gemaakte'keuzes'met'betrekking'tot'onderzoekstechnieken'en'–methoden'worden'in'dit'

hoofdstuk'toegelicht.''

'

Hoofdstuk'4.'Onderzoeksresultaten'

Het'gebruik'van'de'in'het'voorgaande'hoofdstuk'benoemde'onderzoekstechnieken'en'–methoden,'resulteert'

in'onderzoeksresultaten.'De'resultaten'zijn'verwerkt'in'hoofdstuk'4.'

'

Hoofdvraag)onderzoek)Hee#$“De$Perfecte$Voorbereiding”$een$posi6ef$effect$op$de$voornaamste$oorzaken$van$faalkosten?$

Pilot?project$VORM$

Literatuurstudie$(fase$1)$

Onderzoekstechnieken$(fase$2)$1.  Observa6e:$

?$Teameffec6viteit$?$Plus/delta$evalua6e$

2.  Enquête$

Concurrent$Engineering$$Sessies$(fase$2)$

Sessie$6$

Sessie$5$

Sessie$4$

Sessie$3$

Sessie$2$

Sessie$1$

Reflec6e$1.  Observa6e$

Reflec6e$2.$Enquête$

Evalua6e$onderzoek$(fase$3)$

Terugkoppeling$naar$hoofdvraag$(fase$4)$

Tussen6jdse$evalua6e$

1.'In

leiding'

12/06/2014' ' ' 15'

Hoofdstuk'5.'Conclusies'en'aanbevelingen'

Het'belangrijkste'deel'van'het'onderzoek'voor'vele'lezers'van'onderzoeksverslagen'zijn'de'conclusies'en'

aanbevelingen.'De'conclusies'en'aanbevelingen'van'dit'onderzoek'kunt'u'vinden'in'hoofdstuk'5.''

'

Hoofdstuk'6.'Discussie'

Tot'slot'worden'er'kanttekeningen'geplaatst'over'de'eventuele'beperkingen'van'de'uitvoering'van'het'

onderzoek'en'worden'er'mogelijke'verklaringen'gegeven'voor'de'(on)verwachte'resultaten.''

1.'In

leiding'


'

12/06/2014' ' ' 16'

2. Theoretisch,kader,

Om'de'leesbaarheid'van'dit'rapport'te'bevorderen'is'het'van'belang'dat'de'centrale'begrippen'uitgelegd'

worden.'In'hoofdstuk'1'zijn'diverse'begrippen'benoemd,'zoals'Concurrent'Engineering,'Lean'plannen,'

plus/delta'evaluatiemethode'en'teamfunctioneren.''

Het'doel'van'het'onderzoek'is'het'meten'van'de'invloed'van'“De'Perfecte'Voorbereiding”'op'de'voornaamste'

oorzaken'van'faalkosten.'Het'begrip'faalkosten#is'echter'een'zogenaamd'containerbegrip'en'wordt'daarom'in'

paragraaf'2.1.1'toegelicht.'

'

Een'uitgebreide'literatuurstudie'naar'Concurrent'Engineering'vindt'u'in'bijlage'I.'

'

2.1. Centrale,begrippen,

2.1.1. Faalkosten,

De'literatuur'kent'een'ruim'aanbod'aan'definities'voor'het'begrip'‘faalkosten’,'echter'ontbreekt'het'aan'

overeenstemming'binnen'de'bouwnijverheid'over'een'onweerlegbare'definitie.''

In'dit'onderzoek'wordt'de'definitie'van'SBR28'gehanteerd,'namelijk:'“Alle'kosten'die'ten'behoeve'van'het'

eindproduct'zijn'gemaakt,'ontstaan'door'vermijdbaar'tekortschieten”.'

'

2.1.2. Concurrent,Engineering,

Concurrent'Engineering'is'het'gelijktijdig'in'een'ruimte'engineeren.'Veelal'worden'hier'de'knooppunten'

behandeld,'waarbij'veel'engineeringskennis'bij'elkaar'komt.'Er'wordt'rekening'gehouden'met'alle'aspecten'

van'de'productlevenscyclus.'

De'doelen'van'Concurrent'engineering'zijn'als'volgt29:'

• Verkorting'van'het'ontwikkelingsproces,'dus'kortere'timectocmarket.'

• Verhoging'van'de'kwaliteit.'

• Verlaging'van'de'kosten'van'het'ontwikkelproces'en'de'kosten'over'de'gehele'productlevenscyclus.'

'

Concurrent'Engineering'wordt'gekenmerkt'door'het'coördineren'van'de'communicatie'van'en'door'alle'

teamleden.'Hierdoor'wordt'alle'kennis'en'kunde'gelijktijdig'in'stelling'gebracht.'Een'voorwaarde'van'

Concurrent'Engineering'is'om'fysiek'met'elkaar'in'één'ruimte'te'werken.'Concurrent'Engineering'wordt'vaak'

verward'met'vergaderen,'terwijl'dit'verre'van'juist'is.'De'essentie'van'Concurrent'Engineering'is'om'direct'

besluiten'te'nemen,'door'te'voeren,'terug'te'koppelen'en'definitief'te'maken29.''

'

Voordelen,Concurrent,Engineering,De'voordelen'van'Concurrent'Engineering'vloeien'voort'uit'het'feit'dat'het'is'gericht'op'de'ontwerpfase.'Deze'

fase'bepaalt'en'beïnvloedt'grotendeels'de'totale'kosten'van'een'product/project.''

Door'alle'levenscyclus'kwesties'vooraf'te'bespreken'met'alle'partijen'en'ervoor'te'zorgen'dat'het'ontwerp'

'rightcfirstctime''is,'zal'dit'moeten'resulteren'in'kostenbesparingen,'een'hoge'productkwaliteit'en'producten'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''28'Wichers'&'Fleuren'

29'Arpa'Learn'instituut'

12/06/2014' ' ' 17'

die'precies'overeenkomen'met'de'klantbehoefte.'De'invoering'van'Concurrent'Engineering'kan'tevens'leiden'

tot'een'verkorting'van'het'productontwikkelingsproces'met'maximaal'70'procent30.'

Crossfunctioneel+team++In'deze'paragraaf'wordt'het'soort'team'besproken'welke'de'meeste'raakvlakken'heeft'met'Concurrent'

Engineering,'namelijk'de'crossfunctionele'teams.'Meer'over'crossfunctionele'teams'en'Concurrent'

Engineering'vindt'u'in'bijlage'I.'

'

Crossfunctionele'teams'zijn'teams'opgebouwd'uit'werknemers'van'hetzelfde'niveau'in'de'hiërarchie'van'de'

organisatie,'maar'van'verschillende'werkgebieden,'die'samen'een'taak'volbrengen.'Medewerkers'in'

crossfunctionele'teams'zijn'buitengewoon'geschikt'om'informatie'uit'te'wisselen,'nieuwe'ideeën'te'

ontwikkelen,'problemen'op'te'lossen'en'ingewikkelde'projecten'te'coördineren31.''

'

Een'aandachtspunt'bij'crossfunctionele'teams'is'het'management.'Het'management'mag'beslist'niet'

onderschat'worden.'De'aanloopfases'zijn'vaak'erg'tijdrovend,'omdat'de'leden'moeten'leren'omgaan'met'

diversiteit'en'complexiteit.'Daarnaast'kost'het'tijd'om'vertrouwen'en'teamwerk'op'te'bouwen,'vooral'als'de'

ervaring,'achtergrond'en'visie'van'de'teamleden'erg'verschillen.'De'projectleider'dient'dus'te'beschikken'

over'uitmuntende'‘people'skills’.'Ook'is'voldoende'deskundigheid'en'gevoel'voor'de'machtsverhoudingen'

van'belang31.''

'

2.1.3. Alternatieven,op,Concurrent,Engineering,

Volgens'Arpa32'zijn'er'drie'projectmatige'Lean'methodieken'die'als'alternatief'op'Concurrent'Engineering'

gezien'kunnen'worden:'Lean'plannen,'Lean'engineering'en'Lean'tenderen.'

Lean'Plannen'is'in'het'pilotcproject'geïntegreerd'en'zal'hierdoor'niet'als'alternatief'worden'aangemerkt,'maar'

als'aanvulling.'

Lean+Engineering+Lean'Engineering'is'een'methode'om'met'de'deelnemers'aan'een'engineeringsopgave'te'gaan'plannen'en'

realiseren.'Lean'Engineering'is'gericht'op'het'afstemmen'van'alle'te'maken'documenten'en'werkzaamheden'

in'een'ontwerp.'Denk'hierbij'aan'het'ontwerp'van'een'gebouw'of'complexe'besluitvormingsprocessen.'

'

Volgens'Arpa32'doorloopt'men'zes'stappen'met'een'Lean'Engineeringsproject.'

1) Het'kernteam'bepaalt'de'doelstellingen'en'mijlpalen'voor'de'engineeringsplanning.'

2) Voorbereiding'met'alle'partners'(wat'zijn'knelpunten,'wat'is'nog'onduidelijk'voordat'er'gepland'en'

geplakt'kan'worden).'Alle'partners'gaan'informatie'verzamelen'aan'de'hand'van'een'vast'format.''

3) Inhoudelijke'afstemming'van'alle'te'maken'documenten'en'te'verrichten'werkzaamheden.'

Knelpunten'worden'benoemd'en'opgelost.''

4) De'planning'wordt'samen'met'alle'partners'gemaakt.'Alle'problemen'worden'getackeld.'Aan'het'

einde'van'de'dag'is'er'een'door'de'aanwezige'geaccepteerde'planning.''

5) Tijdens'engineering'wordt'dagelijks'de'gang'van'zaken'besproken.'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''30'Anumba,'Kamara,'&'CuttingcDecelle,'2007'

31'Robbins'&'Judge,'2011'

32'Arpa'Learn'Instituut,'2013'

2.'Theoretisch'kader'


'

12/06/2014' ' ' 18'

6) Plus/delta'momenten'gedurende'het'gehele'project:'er'wordt'met'regelmaat'aan'het'team'gevraagd'

wat'er'goed'gaat'(plus)'en'wat'er'beter'kan'(delta).''

Lean+Tenderen+Lean'Tenderen'is'een'methodiek'om'gezamenlijk,'als'samenwerkende'partijen,'tot'een'optimale'aanbieding'

voor'een'project'te'komen.'Door'klantwaarde'bovenaan'te'zetten,'Lean'Engineering'en'Lean'Plannen'kan'een'

team'in'een'vroege'fase'een'voorstel'maken'met'een'hoge'scoringskans.'Het'doel'is'onnodige'verspilling'uit'

de'aanbieding'te'houden.'De'tender'kenmerkt'zich'door'een'korte'doorlooptijd,'lage'kosten'en'hoge'

kwaliteit.'

Lean+plannen+Bij'‘Lean'Plannen’'zijn'alle'partijen'vanaf'het'begin'betrokken'bij'de'planning.'Elke'partij'plant'in'samenspraak'

met'de'partners'zijn'werkzaamheden'in.'Doordat'alle'expertise'bij'elkaar'aanwezig'is'en'er'interactie'

plaatsvindt,'worden'mogelijke'conflicten'en'knelpunten'in'een'vroeg'stadium'gesignaleerd.'In'de'

uitvoeringsfase'evalueren'de'uitvoerders'de'opgestelde'planning'dagelijks.'Mochten'de'uitvoerders'een'

probleem'voorzien'of'er'doet'zich'een'probleem'voor'kunnen'zij'hier'snel'op'schakelen.'

,Het'voorbeeld'dat'de'opdrachtgever'aandroeg,'namelijk'de'loodgieter'die'na'de'vloerenlegger'de'riolering'

wilt'monteren,'is'een'fout'die'middels'Lean'Plannen'voorkomen'kan'worden.'Volgens'Arpa33'wordt'met'Lean'

Plannen'het'project'sneller,'goedkoper'en'kwalitatief'beter.'

'

Voordelen,op,korte,termijn Met'‘Lean'Plannen’'wordt'het'project'sneller,'goedkoper'en'kwalitatief'beter.'De'voordelen'ten'opzichte'van'

de'traditionele'manier'van'plannen'zijn33:

• De'tijdsduur'van'de'planningsfase'gaat'terug'naar'één'of'enkele'dagen. • Tijdens'de'uitvoering'doen'zich'aanzienlijk'minder'onduidelijkheden'en'conflicten'voor. • Na'het'plannen'zijn'er'geen'grote'onopgeloste'problemen'meer. • Problemen'tijdens'de'uitvoering'worden'sneller'opgelost. • Er'is'veel'aandacht'voor'de'overgangen'tussen'verschillende'bouwactiviteiten'en'deze'overgangen'

worden'goed'georganiseerd. • Sterke'vermindering'van'benodigde'voorraden'en'buffer. • Aanzienlijke'verkorting'van'de'doorlooptijd'van'het'project'en'dus'een'eerdere'oplevering.

,Voordelen,op,lange,termijn Op'langere'termijn'heeft'‘Lean'Plannen’'ook'voordelen.'‘Lean'Plannen’'biedt'namelijk'de'basis'voor'een'

langdurige'samenwerking'met'vaste'partners.'Er'kan'bijvoorbeeld'een'team'ontstaan'die'zich'specialiseert'in'

utiliteitsbouw,'of'juist'in'woningbouw.'Door'langdurige'partnerschappen'raakt'het'team'steeds'beter'op'

elkaar'ingespeeld.'Er'zijn'intussen'bouwteams'die'erin'zijn'geslaagd'binnen'vijf'jaar'de'doorlooptijd'van'hun'

projecten'met'60%'te'verkorten33.'

'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''33'Arpa'Learn'Instituut'


12/06/2014' ' ' 19'

Nadelen,Lean,plannen Nadelen'van'Lean'plannen'kunnen'zijn:'

• Veel'fysieke'ruimte'nodig.'

• Niet'overzichtelijk'doordat'er'meerdere'grote'posters'naast'elkaar'hangen'met'postcits.'De'

koppeling'tussen'activiteiten'is'hierdoor'niet'altijd'duidelijk.'

'

2.1.4. Plus/delta,evaluatiemethode,

Stap'6'van'Lean'engineering'volgens'Arpa33'is'het'uitvoeren'van'plus/delta'momenten'gedurende'het'gehele'

project.'Er'wordt'met'regelmaat'aan'het'team'gevraagd'wat'er'goed'gaat'(plus)'en'wat'er'beter'kan'(delta).''

'

De'plus/delta'methode'is'een'eenvoudige,'formatieve'evaluatie'dat'snel'en'makkelijk'te'gebruiken'is'en'het'

biedt'ideeën'voor'verbeteringen34.'Een'toelichting'op'het'gebruik'van'de'methode'in'het'pilotcproject'vindt'u'

in'bijlage'IV.'

'

2.2. Teameffectiviteit,

De'sessies'zullen'geobserveerd'worden'op'meerdere'aspecten'uit'het'model'van'teameffectiviteit'van'

Robbins'en'Judge35.'Meer'over'de'wijze'van'observeren'vindt'u'in'hoofdstuk'3.'Recente'onderzoeken'hebben'

de'‘enorme'waslijst'van'kenmerken’'tot'een'relatief'eenvoudig'model'kunnen'rangschikken'(bijlage'III).'Dit'

model'vat'de'kennis'samen'over'de'factoren'die'teams'effectief'maken.''

Het'model'is'volledig'toegelicht'in'bijlage'III.'Deze'paragraaf'bespreekt'drie'aspecten'uit'het'model,'namelijk'

leiderschap,'gemeenschappelijk'overkoepelend'doel'en'concrete'doelstellingen.'

,

Leiderschap,De'projectleider'dient'te'beschikken'over'uitstekende'‘people'skills’'om'een'crossfunctioneel'team'te'sturen.'

Onder'‘people'skills’'wordt'verstaan:'

• Inspireren.'

• Uitdagen.'

• Structureren.'

'

Gemeenschappelijk,overkoepelend,doel,Een'gemeenschappelijk'doel'is'als'een'sterrenhemel'waar'een'zeekapitein'zich'op'oriënteert'–'zo’n'doel'geeft'

richting'en'houvast'onder'alle'omstandigheden35.'

Het'is'van'belang'dat'leden'van'een'team'veel'tijd'en'energie'steken'om'overeenstemming'te'bereiken'over'

een'overkoepelend'doel,'waar'zij'zich'individueel'en'collectief'achter'scharen.''

'

Concrete,doelstellingen,Het'gemeenschappelijk'doel'wordt'door'succesvolle'teams'vertaald'in'SMARTcdoelstellingen.'Goede'

communicatie'is'mogelijk'en'het'team'blijft'naar'de'gewenste'resultaten'toewerken'dankzij'concrete'

doelen35.'

'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''34'University'of'Central'Oklahoma'

35'Robbins'&'Judge,'2011'



'

12/06/2014' ' ' 20'

2.3. Conclusie,

Traditionele,bouwproces,Uit'vooronderzoek'blijkt'dat'het'traditionele'bouwproces'gekenmerkt'wordt'door'de'woorden'

gefragmenteerd'en'inefficiënt,'alsmede'dat'het'leidt'tot'faalkosten,'wantrouwen'en'ergernissen.'Het'

theoretisch'kader,'alsook'de'aanleiding'hebben'toegelicht'waarom'een'verandering'nodig'is.'

'

Concurrent,Engineering,Concurrent'Engineering'wordt'gekenmerkt'door'het'coördineren'van'de'communicatie'van'en'door'alle'

teamleden.'Hierdoor'ontstaat'het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'een'

gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'communicatie.'

Het'doel'van'Concurrent'Engineering'komt'deels'overeen'met'de'doelstellingen'van'“De'Perfecte'

Voorbereiding”,'namelijk:'verkorting'van'de'doorlooptijd,'verhoging'van'de'kwaliteit'en'verlaging'van'de'

kosten'van'het'ontwikkelproces.'

'

Wantrouwen,in,de,bouwsector,Door'het'onderzoek'van'Graydon

36'is'het'vermoeden'dat'VORM'door'het'toebedelen'van'transparante'

budgetten'een'stap'genomen'heeft'in'het'creëren'van'vertrouwen.'Echter'is'er'nog'niet'onderzocht'of'

financiële'transparantie'in'de'bouw'leidt'tot'wederzijds'vertrouwen.'Hoofdstuk'3'licht'toe'hoe'dit'onderzocht'

wordt.'

'

Gemeenschappelijk,doel,en,concrete,doelstellingen,Stap'één'volgens'Arpa'bij'een'Lean'engineeringsproject'is'het'formuleren'van'doelstellingen'en'mijlpalen'met'

het'kernteam.'Uit'het'model'van'teameffectiviteit'blijkt'dat,'naast'het'formuleren'van'concrete'

doelstellingen,'tevens'het'formuleren'van'een'gemeenschappelijk'overkoepelend'doel'de'prestatie'positief'

beïnvloed.'Elisa'Fredericks37'beweert'dat'alle'leden'de'doelstellingen'vanaf'het'begin'van'een'project'moeten'

begrijpen.'

'

Leiderschap,Het'model'van'teameffectiviteit'geeft'aan'dat'de'projectleider'dient'te'beschikken'over'uitstekende'‘people'

skills’.'Ditzelfde'wordt'gezegd'over'de'projectleider'van'crossfunctionele'teams:'“een'sterke'leider'met'

uitstekende'communicatieve'vaardigheden”.'Hoofdstuk'3'beschrijft'hoe'de'dit'onderdeel'onderzocht'wordt.'

'

2.3.1. Relatie,tot,hoofdvraag,

In#hoeverre#heeft#de#combinatie#van#Concurrent#Engineering#en#financiële#transparantie#(ofwel:#“De#Perfecte#

Voorbereiding”)#invloed#op#de#voornaamste#oorzaken#van#faalkosten#en#wantrouwen?#

#

Door'het'verrichten'van'vooronderzoek'wordt'er'in'dit'onderzoek'uitgegaan'van'de'volgende'oorzaken'van'

faalkosten'en'wantrouwen:'

• Gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'communicatie.'

• Te'weinig'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'tijdens'de'ontwerpfase.'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''36'Graydon,'2013'

37'Fredericks,'2005'


12/06/2014' ' ' 21'

• Elke'partij'streeft'zijn'eigen'doelstellingen'na'en'er'onvoldoende'wordt'samengewerkt'vanuit'een'

gezamenlijke'doelstelling.''

• Het'hanteren'van'een'gesloten'begroting'en'houding.'

'

Uit'onderzoek'blijkt'dat'de'nadruk'van'Concurrent'Engineering'ligt'op'onderlinge'communicatie.'Hierdoor'is'

het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'de'oorzaak'‘gebrekkige'

(gegevens)uitwisseling'en'communicatie’.''

Er'is'echter'niet'onderzocht'of'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'gebrekkige'

(gegevens)uitwisseling.'Er'zal'middels'het'pilotcproject'onderzocht'worden'of'dit'het'geval'is.''

'

Er'is'in'de'geraadpleegde'literatuur'niets'waargenomen'omtrent'de'aandacht'voor'uitvoerbaarheid'tijdens'de'

ontwerpfase.'VORM'heeft'het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'daar'een'positieve'invloed'op'heeft.'

Hoofdstuk'3'licht'toe'hoe'dit'vermoeden'onderzocht'wordt.'

'

Zowel'bij'Lean'engineering,'dan'wel'effectieve'crossfunctionele'teams'wordt'het'formuleren'van'

doelstellingen'met'het'team'benoemd'als'belangrijk'aspect'om'effectief'te'zijn.'Uit'onderzoek'blijkt'tevens'

dat'het'van'belang'is'dat'het'team'de'doelstellingen'vanaf'het'begin'begrijpt'en'het'ermee'eens'is.'Bij'

Concurrent'Engineering'wordt'dit'niet'benoemd.'Er'zal'onderzocht'moeten'worden'of'de'betrokken'partijen'

van'het'pilotcproject'de'doelstellingen'begrijpen'en'het'hiermee'eens'zijn.'In'hoofdstuk'3'leest'u'hoe'dit'

onderzocht'zal'worden.'

'

U'heeft'kunnen'lezen'dat'een'gesloten'begroting'en'houding'leidt'tot'wantrouwen.'Daarnaast'blijken'veel'

mensen'aan'te'geven'dat'openheid'en'financiële'transparantie'zorgt'voor'meer'vertrouwen'bij'hun'

zakenrelaties.'Ook'blijkt'uit'onderzoek'dat'vertrouwen'bijdraagt'aan'een'goede'samenwerking.'

De'invloed'van'financiële'transparantie'in'de'bouw'op'wederzijds'vertrouwen'is'niet'bekend.'Er'zal'middels'

het'pilotcproject'onderzocht'worden'of'dit'het'geval'is.''

'

2.4. Kanttekeningen,

Faalkosten+Ongeacht'het'feit'dat'SBR'het'begrip'‘faalkosten’#heeft'gedefinieerd,'is'dit'nog'niet'breed'omarmd'in'de'

bouwsector.'Er'heerst'nog'veel'onduidelijkheid'over'faalkosten.'Niet'alleen'de'definitie,'maar'ook'het'

percentage.'Er'wordt'in'de'bouw'vaak'10%'van'de'omzet'gehanteerd'als'zijnde'‘faalkosten’,'echter'hoe'kan'er'

een'unaniem'percentage'zijn'voor'faalkosten'als'er'geen'breed'geaccepteerde'definitie'is?'

In'dit'onderzoek'wordt'de'definitie'van'het'SBR'gehanteerd.'Daarnaast'wordt'er'in'dit'onderzoek,'zoals'in'de'

aanleiding'wordt'vermeld,'uitgegaan'van'5'tot'35%'aan'faalkosten.'

Model+van+teameffectiviteit+Ondanks'het'feit'dat'het'model'van'teameffectiviteit'een'relatief'eenvoudig'model'is,'zijn'er'wel'

kanttekeningen'bij'te'plaatsen.'

Teams'verschillen'wat'betreft'vorm'en'structuur.'Het'model'is'een'poging'tot'generalisatie'van'allerlei'

soorten'teams.'Enige'soepelheid'wordt'aangeraden'bij'het'toepassen'van'de'voorstellingen'van'het'model.'

Het'betreft'geen'statisch'model,'maar'het'is'een'richtlijn.''

'

'



'

12/06/2014' ' ' 22'

3. Onderzoeksmethode,

Het'theoretisch'kader'heeft'uitgesproken'dat'het'vermoeden'is'dat'“De'Perfecte'Voorbereiding”'een'

positieve'invloed'heeft'op'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten'en'wantrouwen.'Daarnaast'wordt'er'

door'het'verrichten'van'vooronderzoek'aangenomen'dat'faalkosten'grotendeels'worden'veroorzaakt'in'de'

ontwerpc'en'voorbereidingsfase.'Ook'is'er'beschreven'dat'het'traditionele'bouwproces'leidt'wantrouwen.'Dit'

is'het'zogenaamde'inefficiënte'spoor,'zoals'beschreven'in'paragraaf'1.2.''

'

Dit'hoofdstuk'zal'beschrijven'hoe'er'onderzocht'wordt'of'VORM'zich'nu'wél'op'het'juiste'spoor'bevindt,'

namelijk'het'spoor'dat'leidt'tot'faalkostenreductie,'het'creëren'van'vertrouwen'en'het'voorkomen'van'

ergernissen.''

'

De'onderzoeksstrategie'is'schematisch'weergegeven'in'Figuur'3c1'en'laat'zien'dat'er'twee'

onderzoekstechnieken'zijn'toegepast,'namelijk'‘observatie’'en'‘enquêteren’.'

In'paragrafen'3.2.2'en'3.2.3'wordt'de'keuze'voor'deze'onderzoekstechnieken'toegelicht.'

'

De'onderzoekstechniek'‘observatie’'is'steeds'geëvalueerd'na'een'Concurrent'Engineering'sessie.'Er'is'door'

voortschrijdend'inzicht'een'wijziging'te'zien'in'de'observatieformulieren'(bijlage'IV.a).''

'

'

'

Figuur,3;1,Onderzoeksstrategie,

'

Concurrent)Engineering))Sessies)

Sessie)1)

Sessie)2)

Sessie)3)

Sessie)4)

Sessie)5)

Sessie)6)

Reflec7e)1.  Observa7e)

Reflec7e)2.)Enquête)

Evalua7e)onderzoek)(Hoofdstuk)4.)Onderzoeksresultaten))

1.  Observa7e:)teameffec7viteit)en)plus/delta)evalua7e)2.  Enquête:)

L  (gegevens)uitwisseling)en)communica7e)L>)faalkosten)L  Aandacht)voor)uitvoerbaarheid)L>)faalkosten)L  Financiële)construc7e)L>)vertrouwen)L  Teampresta7e)

L  Group)efficacy)L  Teamcohesie)

L  Model)van)teameffec7viteit)L  Persoonlijke)ervaring)

)

Tussen7jdse)evalua7e)

Onderzoekstechnieken)(fase)2))1.  Observa7e:)

L)Teameffec7viteit)L)Plus/delta)evalua7e)

2.  Enquête)

12/06/2014' ' ' 23'

3.1. Literatuuronderzoek,

Voorgaand'hoofdstuk,'het'theoretisch'kader,'is'tot'stand'gekomen'door'middel'van'literatuuronderzoek.'Het'

literatuuronderzoek'heeft'plaats'gevonden'middels'de'Big6TM'

zoekmethode.'Deze'methode'is'ontwikkeld'

door'onder'andere'Berkowitz38.'De'centrale'begrippen'Concurrent'Engineering,#plus/delta'evaluatietool'en'

financiële'transparantie'zijn'hierbij'verhelderd.'Daarnaast'is'er'een'studie'verricht'naar'het'traditionele'

voorbereidingsproces'en'naar'het'begrip'teamfunctioneren.'

'

3.2. Casestudy,

Casestudy'is'onderzoek'bij'slechts'één'onderzoekseenheid,'zoals'een'onderzoek'binnen'een'organisatie.'

Aangezien'dit'een'onderzoek'betreft'bij'VORM,'kan'dit'onderzoek'een'casestudy'genoemd'worden.'Voor'de'

casestudy#is'er'gebruik'gemaakt'van'een'tweetal'technieken,'te'weten:'‘Observatie’#en'‘enquêteren’.#

In'paragrafen'3.2.2'en'3.2.3'wordt'de'keuze'voor'deze'onderzoekstechnieken'toegelicht.'

#

3.2.1. Pilot;project,

Financiële+transparantie+VORM'heeft'op'basis'van'de'stukken'voor'de'omgevingsaanvraag'een'marktconforme'raming'gemaakt'van'de'

bouwkosten.'Daarnaast'heeft'zij'een'grove'demarcatielijst'opgezet,'waarin'de'werkzaamheden'worden'

toegewezen'aan'alle'partners.'

'

De'eerste'Concurrent'Engineering'sessie'staat'in'het'teken'van'details'en'tekeningen'inkleuren'door'de'

partijen'(bepalen'van'de'demarcatie).'Aan'de'hand'van'de'ingekleurde'details'en'tekeningen'(de'demarcatie)'

worden'er'door'VORM'budgetten'opgesteld.'De'calculator'bepaald'middels'de'definitieve'demarcatie'een'

budget'per'partner.'Dit'budget,'inclusief'de'demarcatie,'wordt'toebedeeld'aan'de'partners.'Een'uitleg'van'

het'gehele'proces'vindt'u'in'het'draaiboek'(bijlage'VII).'Door'VORM'wordt'5%'van'elk'budget'afgehaald,'dus'

ook'van'haar'eigen'budget.'VORM'is'voornemens'faalkosten'te'reduceren'door'“De'Perfecte'Voorbereiding”,'

vandaar'dat'er'5%'van'elk'budget'afgaat.'De'begrotingsopbouw'inclusief'de'5%'budgetverdeling'is'

geschematiseerd'in'bijlage'(VIII).''

Plus/delta+evaluatie+De'plus/delta'evaluatiemethode'is'een'evaluatietool'die'ingezet'zou'moeten'worden'door'het'team.'De'

evaluatiemethode'is'dus'niet'gebruikt'door'de'onderzoeker,'maar'is'wel'beoordeeld'op'vier'aspecten.'Dit'

omdat'de'plus/delta'evaluatietool'een'goede'evaluatiemethode'is'om'een'dergelijk'proces'met'de'betrokken'

partijen'te'evalueren.'De'plus/delta'evaluatie'is'beoordeeld'op'de'volgende'aspecten:'

• Introductie/uitleg.'

• Begrip.'

• Inbreng.'

• Structuur.'

Bijkomend'voordeel'is'dat'VORM'zich'wil'manifesteren'als'een'lerende'organisatie.'De'plus/delta'

evaluatietool'is'een'uitstekende'“Lean'tool”'om'dit'te'bewerkstelligen.'

Meer'informatie'over'de'plus/delta'methode'is'te'vinden'in'bijlage'IV.'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''38'Berkowitz'&'Eisenberg,'1990'

3.'O

nderzoeksmethode'


'

12/06/2014' ' ' 24'

3.2.2. Observatie,

Er'zijn'voor'dit'onderzoek'vijf'sessies'geobserveerd.'Om'een'eenduidige'interpretatie'te'waarborgen'zijn'de'

sessies'gestructureerd'geobserveerd'middels'een'observatieformulier'(bijlage'IV.a)'en'is'er'gebruik'gemaakt'

van'een'valideringscriterium'(bijlage'IV.b).'Daarnaast'zijn'de'risico’s'van'observeren'(bijlage'IV)'in'acht'

genomen'tijdens'het'observeren'om'subjectiviteit'zoveel'als'mogelijk'te'vermijden.'Daarnaast'wordt'

subjectiviteit'getracht'te'reduceren'door'tevens'een'enquête'af'te'nemen'(paragraaf'3.2.3).''

'

De'reden'dat'de'sessies'worden'geobserveerd:'

• VORM'is'met'het'pilotcproject'op'een'nieuw'spoor'gaan'rijden,'echter'is'het'nog'niet'bekend'of'dit'

het'juiste'spoor'betreft.'Door'het'pilotcproject'te'observeren'is'er'de'mogelijkheid'om'

verbeterpunten'direct'door'te'voeren'in'het'proces'en'daarnaast'op'te'nemen'in'het'draaiboek'

(bijlage'VII).'

• Er'kan'door'middel'van'observeren'onderzocht'worden'of'“De'Perfecte'Voorbereiding”'een'positieve'

invloed'heeft'op'de'doelstellingen'‘leren'van'elkaar’'en'‘bouwen'leuker'maken’.'

'

Er'is'in'het'theoretisch'kader'een'kanttekening'geplaats'omtrent'het'model'van'teameffectiviteit.'Dit'is'

namelijk'geen'star'voorschrift,'maar'een'richtlijn'die'met'enige'soepelheid'toegepast'moet'worden.''

Het'model'van'teameffectiviteit'zal'aangepast'worden'door'het'gebruik'van'het'model'als'

observatieformulier.'

'

Drie'nadelen'van'observeren'zijn:'

• Kost'relatief'veel'tijd.'

• Er'wordt'geen'inzicht'verkregen'in'achterliggende'motivaties,'gedachten'en'ideeën'van'degene'die'

men'observeert.'

• Subjectiviteit'is'een'risico'bij'kwalitatief'onderzoek'door'observatie.''

'

3.2.3. Enquête,

Het'grote'voordeel'van'een'enquête'is'dat'het'relatief'weinig'tijd'en'geld'kost.'Een'ander'voordeel'is'dat'het'

wat'anoniemer'is'dan'mondelinge'interviews,'waardoor'de'respondenten'mogelijk'wat'minder'sociaal'

wenselijk'zullen'reageren39.'Om'zoveel'mogelijk'respons'te'krijgen'is'er'tijdens'“De'Perfecte'Voorbereiding”''

aangegeven'dat'er'een'enquête'volgt.''

'

In'dit'onderzoek'worden'de'betrokken'partijen'van''“De'Perfecte'Voorbereiding”'geënquêteerd.'De'enquête'

kunt'u'inzien'in'bijlage'V.'De'enquête'richt'zich'op'vier'onderwerpen,'te'weten:'

• Faalkosten.'

• Model'van'teameffectiviteit.'

• Persoonlijke'ervaring.'

Faalkosten+Zoals'in'voorgaande'hoofdstukken'benoemd'zijn'‘gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'communicatie’,'

alsmede#‘te'weinig'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'tijdens'ontwerpfase’'twee'van'de'drie'voornaamste'

oorzaken'van'faalkosten.''

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''39'Baarda,'2009'

3.'O

nderzoeksmethode'

12/06/2014' ' ' 25'

In'het'theoretisch'kader'is'beschreven'dat'het'vermoeden'is'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'

invloed'heeft'op'bovenstaande'oorzaken.'Echter'kon'dit'niet'bekrachtigd'worden.'In'dit'onderzoek'worden'er'

een'tweetal'vragen'gesteld'aan'de'respondenten'omtrent'deze'twee'oorzaken'van'faalkosten,'namelijk:'

• Wat'is'uw'ervaring'met'de'gegevensuitwisseling'tussen'de'betrokken'partijen?'

• Was'er'in'de'voorbereiding'voldoende'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'van'het'werk?'

'

Een'andere'oorzaak'van'faalkosten'is'dat'elke'partij'zijn'eigen'doelstellingen'nastreeft'en'er'onvoldoende'

wordt'samengewerkt'vanuit'een'gezamenlijke'doelstelling.'

Uit'het'theoretisch'kader'blijkt'dat'het'formuleren'van'een'gemeenschappelijk'doel'en'concrete'

doelstellingen'door'het'kernteam'de'prestatie'van'het'team'bevordert.'Er'is'een'stelling'opgenomen'in'de'

enquête'om'te'verifiëren'of'de'doelstellingen'bekend'zijn,'maar'ook'of'ze'het'ermee'eens'zijn.'De'stelling'

betreft:'

• U'begrijpt'en'bent'het'eens'met'de'doelstellingen'van'"De'Perfecte'Voorbereiding".'

'

U'heeft'kunnen'lezen'in'voorgaande'hoofdstukken'dat'het'traditionele'voorbereidingsproces'tot'faalkosten,'

wantrouwen'en'ergernissen'leid.'Er'is'de'betrokken'partijen'gevraagd'hoe'zij'“De'Perfecte'Voorbereiding”'

beoordelen'ten'opzichte'van'(traditionele)'voorbereidingsprocessen'in'samenwerking'met'VORM.'De'

betrokkenen'hebben'eerdere'projecten'samengewerkt'en'zij'kunnen'hierdoor'de'vergelijking'maken.'De'

vraag'betreft:'

• Hoe'beoordeelt'u'“De'Perfecte'Voorbereiding”'in'vergelijking'met'voorgaande'(traditionele)'

voorbereidingsprocessen'in'samenwerking'met'VORM?'

Teameffectiviteit+Om'de'kans'op'subjectiviteit'te'verkleinen'zijn'de'observatiecriteria,'welke'gebaseerd'zijn'op'het'model'van'

teameffectiviteit,'tevens'geënquêteerd.'In'bijlage'III'is'het'‘originele’'model'van'teameffectiviteit'te'zien.'

In'bijlage'IV.a.'is'te'zien'welke'aspecten'uit'het'model'van'teameffectiviteit'zijn'geobserveerd.'

Daarnaast'is'zijn'er'vragen'in'de'enquête'opgenomen,'die'gebaseerd'zijn'op'de'“Team'Effectiveness'Survey”'

van'MIT40.'

Persoonlijke+ervaring+De'ervaring'tot'dusver'van'de'betrokken'partijen'met'betrekking'tot'“De'Perfecte'Voorbereiding”'wordt'

gemeten'middels'de'volgende'vraag:'“Hoe'heeft'u'tot'dusver'“De'Perfecte'Voorbereiding”'ervaren?”.'Dit'

wordt'gemeten'op'een'vijfcpunts'Likertschaal'lopend'van'1'='“erg'slecht”'tot'5'='“erg'goed”.'

'

3.3. Onderzoekspopulatie,

Het'team'dat'betrokken'is'bij'de'Concurrent'Engineering'sessies'bestaat'uit'ca.'60'personen.'VORM'heeft'

enkel'onderaannemers'gekozen'en'geen'leveranciers.'Hierdoor'ontstaat'er'een'groep'van'20'partners'naast'

interne'personen'van'VORM.''Zowel'interne'personen'(VORM'medewerkers),'als'externe'personen'maken'

deel'uit'van'de'observatie'en'enquête.'Het'team'bestaat'uit:'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''40'MIT'c'Massachusetts'Institute'of'Technology'

3.'O

nderzoeksmethode'


'

12/06/2014' ' ' 26'

,

Intern+• Projectonafhankelijke'bedrijfsleider'(fungeert'als'procesbegeleider).'

• Bedrijfsleider.' ' '

• Werkvoorbereider.'

• Calculator.'

• Uitvoerder.'

• Inkoopmanager.'

Extern+• Opdrachtgever:'' Tablis'Wonen.' ' ' '

• Opdrachtgever:'' VORM'ontwikkeling.' '

• Architect:' Lugten'Malschaert'Architecten.'

• Constructeur:'' VOCON'Engineering.' ' ' ' '

• 20'partners.'

'

3.4. Conclusie,

De'Concurrent'Engineering'sessies'worden'geobserveerd'middels'het'model'van'teameffectiviteit.'De'reden'

hiervoor'is'om'verbeterpunten'uit'het'proces'te'destilleren'en'direct'door'te'kunnen'voeren.'Daarnaast'

worden'deze'verbeteringen'opgenomen'in'het'draaiboek'(bijlage'VII).'

'

Naast'het'observeren'van'de'sessies'wordt'er'na'afloop'van'de'sessies'een'enquête'verstuurd.'De'vragen'

richten'zich'op'drie'aspecten,'namelijk'faalkosten,'model'van'teameffectiviteit'en'persoonlijke'ervaring.''

'

De'resultaten'van'de'observatie'en'enquête'vindt'u'in'bijlagen'VIV'en'V.'In'hoofdstuk'4'zijn'de'belangrijkste'

resultaten'opgenomen.'

'

3.5. Kanttekeningen,onderzoeksmethode,

Zoals'vermeld'gaat'observeren'gepaard'met'diverse'risico’s.'Daarbij'is'het'gebruik'van'observatie'als'

onderzoeksmethode'niet'objectief,'maar'subjectief.'Dit'is'in'het'onderzoek'zoveel'mogelijk'geprobeerd'te'

vermijden'door'de'risico’s'van'observeren'in'acht'te'nemen'en'door'het'gebruik'van'een'enquête.'

'

Een'groot'risico'bij'het'gebruik'van'een'web'survey'(online'enquête)'is'de'lage'respons.'Dit'is'in'het'

onderzoek'geprobeerd'te'vermijden'door'vanaf'dag'één'het'doel'van'het'onderzoek'onder'de'aandacht'te'

brengen'bij'de'betrokken'partijen.'Daarnaast'is'er'sprake'van'een'enquête'waarbij'de'afnemer'en'

respondenten'elkaar'kennen.'Hierdoor'bestaat'de'kans'dat'de'respondenten'eerder'geneigd'zijn'te'reageren,'

maar'ook'om'sociaal'wenselijk'te'reageren.'Dit'is'getracht'tegen'te'gaan'door'een'anonieme'enquête'te'

gebruiken.'

'

De'onderlinge'verstandhoudingen'tussen'VORM'en'de'betrokken'partijen'kunnen'op'voorhand'anders'zijn'

dan'bij'andere'organisaties.'Dit'onderzoek'kan'dus'niet'voor'de'volledige'100%'gegeneraliseerd'worden.''

3.'O

nderzoeksmethode'

12/06/2014' ' ' 27'

Omwille'de'onderzoekstijd'is'ervoor'gekozen'de'enquête'af'te'nemen'voor'de'laatste'Concurrent'Engineering'

sessie.'De'laatste'sessie'bestaat'uit'het'ondertekenen'van'de'contracten'door'de'betrokken'partners.'Er'is'in'

de'enquête'geen'vraag'opgenomen'omtrent'de'financiële'constructie'van'VORM,'omdat'de'contracten'nog'

ondertekend'moesten'worden.''

Er'is'voor'de'betrokken'mogelijkheid'de'mogelijkheid'om'algemene'zaken,'waaronder'de'financiële'

constructie,'te'benoemen'in'de'geformuleerde'open'vragen.'De'open'vragen'zijn'bijvoorbeeld:'

• Wat'zijn'de'voorc'en'nadelen'van'“De'Perfecte'Voorbereiding?'

• Hoe'heeft'u'tot'dusver'“De'Perfecte'Voorbereiding”'ervaren?'

• Wilt'u'nog'iets'kwijt'wat'van'invloed'kan'zijn'voor'het'proces?'

'

In'paragraaf'3.3'is'de'onderzoekspopulatie'weergegeven.'De'projectonafhankelijke'bedrijfsleider,'die'zou'

moeten'fungeren'als'procesleider,'is'alleen'in'de'eerste'sessie'aanwezig'geweest.'

'

3.'O

nderzoeksmethode'


'

12/06/2014' ' ' 28'

4. Onderzoeksresultaten,

Voorgaande'hoofdstukken'hebben'duidelijk'gemaakt'waarom,'wat'en'hoe'er'onderzocht'wordt.'Voor'dit'

onderzoek'zijn'er'drie'type'onderzoekstechnieken'toegepast,'namelijk'literatuurstudie,'observatie#en'een'

enquête.#Dit'hoofdstuk'gaat'in'op'de'resultaten'hiervan.'

'

In'hoofdstuk'3'is'aangegeven'dat'de'respons'bij'het'gebruik'van'een'enquête'een'risico'is.'Van'de'45'

betrokkenen'hebben'in'totaal'28'personen'de'enquête'ingevuld.'Eén'hiervan'heeft'de'enquête'niet'volledig'

ingevuld.''

'

Allereerst'start'dit'hoofdstuk'in'paragraaf'4.1'met'de'resultaten'van'de'literatuurstudie.'Dit'wordt'gevolgd'

door'de'paragrafen'faalkosten,'teameffectiviteit,'algemene'resultaten'en'de'conclusie.'

'

De'resultaten'van'de'observatie'en'enquête'zijn'verwerkt'in'bijlage'VI'(observatie)'en'bijlage'V'(enquête).'

'

Om'voor'u'het'leesgemak'te'bevorderen'zijn'de'citaten'in'dit'hoofdstuk'opgenomen'in'een'kader,'waarbij:'

Groen'kader'' ='positief'

Blauw'' ' ='neutraal'

Rood'' ' ='Opbouwende'kritiek'

'

4.1. Resultaten,theoretisch,kader,

Traditioneel+bouwproces+Het'traditionele'bouwproces'wordt'vaak'bestempeld'als'projectmatig'en'gefragmenteerd

41.'Daarnaast'

beschrijven'de'woorden'inefficiënt#en'ineffectief#het'traditionele'bouwproces'en'de'manier'waarop'de'

verschillende'partijen'met'elkaar'samenwerken.'

Het'traditionele'bouwproces'leidt'tot'faalkosten,'wantrouwen'en'ergernissen.'De'voornaamste'oorzaken'

hiervan'zijn:'



• Elke'partij'streeft'zijn'eigen'doelstellingen'na'en'er'wordt'onvoldoende'samengewerkt'vanuit'een'

gezamenlijke'doelstelling.'


Concurrent+Engineering+De'nadruk'van'Concurrent'Engineering'ligt'op'onderlinge'communicatie,'waardoor'er'het'vermoeden'bestaat'

dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'de'oorzaak'gebrekkige#(gegevens)uitwisseling#en#

communicatie.'

'

Er'is'in'de'geraadpleegde'literatuur'niets'waargenomen'omtrent'de'aandacht'voor'uitvoerbaarheid'tijdens'de'

ontwerpfase.'Het'vermoeden'bestaat'dat'Concurrent'Engineering'daar'een'positieve'invloed'op'heeft.'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''41'Vrijhoef,'2010;'Baiden,'Price,'&'Dainty,'2006;'Bankvall,'Dubois,'&'Jahre,'2010.'

12/06/2014' ' ' 29'

Wantrouwen+Het'theoretisch'kader'heeft'beschreven'dat'een'gesloten'begroting'en'houding'leidt'tot'wantrouwen.'

Daarnaast'blijken'veel'mensen'aan'te'geven'dat'openheid'en'financiële'transparantie'zorgt'voor'meer'

vertrouwen'bij'hun'zakenrelaties.'Het'vermoeden'is'dat'de'financiële'transparante'van'VORM'het'onderlinge'

vertrouwen'vergroot.''

Teamprestatie+Het'formuleren'van'een'gemeenschappelijk'overkoepelend'doel,'concrete'doelstellingen'en'mijlpalen'met'

het'kernteam'heeft'een'positief'effect'op'de'teamprestatie.'De'betrokkenen'dienen'de'doelstellingen'vanaf'

het'begin'van'een'project'te'begrijpen.'

Leiderschap+Een'sterke'leider'met'uitstekende'communicatieve'vaardigheden'is'nodig'voor'een'effectief'team.'De'leider'

dient'te'beschikken'over'uitstekende'people#skills,#zoals:'

• Inspireren.'

• Uitdagen.'

• Structureren.'

'

4.2. Faalkosten,

De'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten'zijn:''


gezamenlijke'doelstelling.'



Doelstellingen+In'het'pilotcproject'is'het'gemeenschappelijk'doel'niet'bepaald'door'het'team.'Desalniettemin'geeft'55%'van'

de'respondenten'aan'de'doelstellingen'te'begrijpen'en'het'hiermee'eens'te'zijn.'18%'is'het'geheel'eens'en'

22%'is'neutraal'(niet'oneens,'niet'eens).'5%'heeft'geen'idee'wat'de'doelstellingen'zijn.

'

+

Aandacht+voor+uitvoerbaarheid+Tijdens'de'Concurrent'Engineering'sessies'is'er'veel'aandacht'geweest'voor'de'uitvoerbaarheid.'Dit'is'terug'te'

zien'in'de'enquête.'Op'de'vraag'of'er'voldoende'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'van'het'werk'is'geweest'

antwoord'37%'neutraal,'59%'is'het'eens'en'4%'is'het'geheel'eens.''

“Door'Vorm'zijn'de'doelstellingen'nu'duidelijker'gecommuniceerd”'–'Opdrachtgever,'Tablis'Wonen'

'

“De'doelstelling,'samenwerking'en'houding'is'positief.'We'hebben'alleen'nog'veel'te'optimaliseren”'

–'Medewerker'VORM'

'

4.'O

nderzoeksresulta

ten'


'

12/06/2014' ' ' 30'

Gegevensuitwisseling+De'betrokkenen'van'“De'Perfecte'Voorbereiding”'is'gevraagd'of'ze'tevreden'zijn'met'de'gegevensuitwisseling'

tussen'de'betrokken'partijen.'7%'is'ontevreden,'37%'is'neutraal'en'55%'is'tevreden.''

'

'

'

4.3. Teameffectiviteit,

In'Tabel'1'ziet'u'de'resultaten'met'betrekking'tot'het'onderwerp'teameffectiviteit.#Met'name'de'aspecten'

respect#voor#elkaar#en'leuke#sfeer#springen'eruit.'Leiderschap#en#structuur,#voldoende#evaluaties#en#heldere#

besluitvorming#springen'er'tevens'uit,'echter'minder'positief.'In'paragraaf'4.4'worden'deze'aspecten'

uitgebreid'behandeld.'

Alle'resultaten'van'de'enquête'met'betrekking'tot'het#model#van#teameffectiviteit'kunt'u'vinden'in'bijlage'V.'

'

Tabel,1,Resultaat,enquête,teameffectiviteit,

Zoals'beschreven'in'de'aanleiding'(paragraaf'1.1)'heeft'VORM'‘bouwen'leuker'maken’'en'‘leren'van'elkaar’'

als'doelstellingen'geformuleerd.'De'betrokkenen'hebben'het'beeld'van'de'observatie'over'de'aspecten'‘sfeer’#

en'‘leren'van'elkaar’'bevestigd.'63%'van'de'respondenten'is'van'mening'dat'er'veel'wordt'geleerd'van'elkaar'

tijdens'de'sessies.'Bijna'89%'van'de'respondenten'vond'de'sfeer'tijdens'de'sessies'leuk.'

'

4.4. Algemene,resultaten,

Tijdens'de'sessies'zijn'er'diverse'onderdelen'geobserveerd'en'beoordeeld'in'een'beoordelingstabel.'De'

verzameling'informatie'door'het'observeren'is'te'vinden'in'bijlage'VI.'Deze'paragraaf'behandeld'gaat'in'op'

diverse'algemene'resultaten.'

Adequate(hulpmiddelen 0% 7.5% 48% 37% 7.5%Leiderschap(en(structuur 0% 15% 41% 44% 0%Groepsomvang 0% 4% 29% 63% 4%Veel(vertoon(van(creativiteit 0% 11% 59% 26% 4%Voldoende(evaluaties 0% 15% 30% 51% 4%Bijdrage(volledig(erkend/benut 0% 0% 44% 48% 8%Heldere(besluitvorming 4% 19% 33% 44% 0%Respect(voor(elkaar 0% 0% 7% 82% 11%Leuke(sfeer 0% 4% 7% 67% 22%Veel(geleerd(van(elkaar 0% 15% 22% 63% 0%Sessies(zijn(productief 0% 4% 41% 37% 18%

Totaal 0% 9% 33% 51% 7%

Geheel1oneens/zeer1ontevreden

Oneens/1ontevreden Neutraal

Eens/tevreden

Geheel1eens/zeer1tevreden

Teameffectiviteit

Stelling/vraag

“Betere'communicatie'tussen'partners'onderling'en'met'opdrachtgever”'c'Partner '

“Heeft'veel'tijd'gekost'daar'niet'alle'benodigde'gegevens'aanwezig'waren'of'niet'correct.'Dit'is'het'

nadeel'als'alle'disciplines'er'zo'vroeg'bij'betrokken'worden”'c'Partner '

4.'O

nderzoeksresulta

ten'

12/06/2014' ' ' 31'

Wantrouwen+De'betrokken'partijen'hebben'aangegeven'dat'het'proces'“De'Perfecte'Voorbereiding”'schreeuwt'om'

transparantie,'toch'was'de'bedoeling'om'het'budget'als'een'bedrag'toe'te'bedelen'zonder'onderbouwing'

(intransparant'dus).'Tijdens'de'eerste'sessie'hebben'de'partners'plenair'aangegeven'het'hiermee'niet'eens'te'

zijn.'Hierop'is'door'VORM'gereageerd'door'een'transparant'budget'toe'te'kennen.'

'

De'laatste'sessie'stond'in'het'teken'van'een'feestelijke'bijeenkomst'waarbij'de'contracten'ondertekend'

werden.'Deze'sessie'is'niet'geobserveerd,'zoals'bij'de'andere'sessies.'Er'is'met'de'betrokkenen'gesproken'

over'hun'ervaring'en'hieruit'blijkt'dat'de'financiële'transparantie'erg'wordt'gewaardeerd.'Deze'transparantie'

en'innovativiteit'zien'zij'echter'nog'niet'terug'in'de'contracten.'Deze'vinden'zij'nog'traditioneel'opgesteld.

'

Besluitvorming+Tijdens'de'sessies'zijn'mensen'met'vaardigheden#in#probleemoplossing#en#besluitvorming'niet'als'zodanig'

geconstateerd.'Daarnaast'is'ruim'één'op'de'vier'respondenten'van'mening'dat'er'geen'duidelijke'afspraken'

zijn'over'hoe'afspraken'genomen'worden.''

Leiderschap+en+structuur+De'eerste'sessie'stond'onder'leiding'van'een'onafhankelijke'bedrijfsleider,'die'tijdens'de'sessie'opereerde'als'

procesleider.'Dit'was'erg'positief'voor'de'sessie.'De'procesleider'stimuleerde'de'betrokken'partijen'en'

daagde'ze'uit'om'anders'te'denken.'Daarnaast'wist'hij'de'sessie'gestructureerd'te'laten'verlopen.'

De'hierop'volgende'sessies'werden'niet'geleid'door'een'onafhankelijke'bedrijfsleider.'Dit'was'duidelijk'

merkbaar.'De'structuur'van'de'sessies'verliep'niet'vlekkeloos'en'de'betrokken'partijen'werden'niet'

gestimuleerd'om'hun'bijdrage'te'leveren.''

'

De'toelichting'van'de'sessies'werd'gedaan'door'de'bedrijfsleider,'echter'was'dit'meer'een'tussenstand'van'

het'proces'dan'dat'het'doel'van'de'sessie'werd'toegelicht.''

Daarnaast'was'de'bedrijfsleider,'begrijpelijk'of'niet,'teveel'gericht'op'de'inhoud'van'het'werk'en'hield'zich'

niet'bezig'met'het'proces.'Ook'was'hij'af'en'toe'afwezig'tijdens'de'sessies'of'was'hij'voornamelijk'in'gesprek'

met'de'opdrachtgever.'

'

De'rol'van'procesleider'werd'hierdoor'de'verantwoordelijkheid'van'de'werkvoorbereider.'De'bevindingen'zijn'

tweemaal'bevestigd.'Dit'kwam'uit'informele'gesprekken'tijdens'de'sessies.'

++++

“Belangrijk'dat'Vorm'ook'de'kaarten'm.b.t.'de'begroting'heeft'opengegooid.'Dit'zorgt'voor'veel'

duidelijkheid'en'verbetert'zeker'de'onderlinge'samenwerking'met'VORM'en'tussen'alle'partners.'

Geen'geheimzinnig'gedoe,'maar'werken'met'elkaar'op'basis'van'wederzijds'vertrouwen”'c'Partner'

'

“Budget'is'spannend.'Ben'benieuwd'of'er'in'het'algemeen'geen'zaken'tussen'wal'en'schip'belanden'

waarvan'men'dacht'dat'dit'bij'een'andere'partij'zou'horen”'c'Partner

“Het'is'een'beetje'een'chaos”'–'Opdrachtgever'

“Je'hebt'iemand'nodig'die'de'leiding'heeft,'iemand'die'de'sessies'structureert”'c'Partner'

'

4.'O

nderzoeksresulta

ten'


'

12/06/2014' ' ' 32'

Leren+van+elkaar+Eén'van'de'doelstellingen'van'“De'Perfecte'Voorbereiding”'is'dat'er'wordt'geleerd'van'elkaar.'Tijdens'het'

observeren'is'meermaals'gemerkt'dat'mensen'elkaar'iets'uitlegde.'Hetzij'over'een'product,'hetzij'over'een'

proces.'

'

Tussentijdse+evaluaties+De'intentie'was'dat'de'tussentijdse'evaluaties'volgens'de'plus/delta'methode'werden'gedaan.'In'de'eerste'

sessie'is'het'doel'van'de'evaluatietool'niet'duidelijk'toegelicht,'waardoor'de'inbreng'niet'goed'was.'De'

plussen'en'delta’s'hadden'betrekking'op'de'uitvoering'van'het'project'in'plaats'van'de'sessie.'Terwijl'het'doel'

van'de'plus/delta'juist'het'verbeteren/optimaliseren'van'het'proces'is.''

'

Naast'de'plus/delta'evaluatie'is'er'in'sessie'vier'het'voorbereidingsschema'met'de'betrokken'partijen'

opgesteld.'Het'beoogde'idee'van'sessie'vier'is'tevens'de'Lean'planning'te'evalueren'die'voorgaande'sessie'

met'elkaar'is'opgesteld.'Dit'is'echter'niet'gezamenlijk'opgepakt.'Een'enkeling'heeft'zijn'input'geëvalueerd'en'

bijgesteld.''

'

De'metselaar'heeft'bijvoorbeeld'wel'geëvalueerd,'wat'resulteerde'in'twee'weken'doorlooptijdverkorting'

voor'zijn'onderdeel.''

Capaciteit+van+de+leden+Tijdens'de'sessies'is'opgevallen'dat'alle'teamleden'beschikken'over'technische#expertise'wat'betreft'hun'

discipline.'Daarnaast'zijn'er'ook'mensen'die'beschikken'over'interpersoonlijke#vaardigheden.'Tijdens'de'

sessies'zijn'mensen'met'vaardigheden#in#probleemoplossing#en#besluitvorming'niet'als'zodanig'

geconstateerd.'

'

Badges+Als'delta'bij'de'eerste'sessie'is'aangegeven'dat'men'niet'wist'wie'de'ander'is.'Het'verbeteridee'is'het'gebruik'

van'badges.'Deze'badges'kunnen'de'betrokken'partijen'iedere'sessie'meenemen.''

Logistiek++Sessie'drie'stond'in'het'teken'van'Lean'plannen,'logistiek,'veiligheid'en'afval.'Het'logistieke'aspect,'alsmede'

veiligheid'en'afval'is'geheel'niet'aan'bod'geweest.''

“Vertrouwen'die'gegeven'wordt'door'VORM'geeft'een'positieve'impuls'aan'de'relatie,'tevens'leren'

van'andere'leveranciers'hoe'zij'tegen'dit'soort'processen'aankijkt”'c'Partner'

'

“Ik'krijg'nu'meteen'feedback'op'mijn'tekeningen'door'mensen'die'verstand'hebben'van'bouwen,'

daar'kan'ik'ook'van'leren”'c'Architect'

'

“Door'nu'vanaf'het'begin'betrokken'te'zijn'kan'iedere'discipline'zijn'kennis'en'kunde'kwijt'op'

financieel'en'uitvoeringsgebied”'–'Partner'

'

4.'O

nderzoeksresulta

ten'

12/06/2014' ' ' 33'

Tijdrovend+proces+Gedurende'het'proces'is'er'soms'kritiek'geweest'op'de'hoeveelheid'sessies.'Het'zou'een'tijdrovend'proces'

zijn'voor'de'betrokkenen.'Dit'komt'tevens'naar'voren'in'de'enquête.'

+4.5. Conclusie,

Traditioneel,bouwproces,Uit'onderzoek'blijkt'dat'het'traditionele'bouwproces'leidt'tot'faalkosten,'wantrouwen'en'ergernissen.'De'

voornaamste'oorzaken'hiervan'zijn:''






,Gegevensuitwisseling,Door'literatuuronderzoek'is'het'vermoeden'gerezen'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'

op'de'oorzaak'‘gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'communicatie’.'Dit'vermoeden'is'enigszins'bekrachtigd'

door'de'enquête.'Bijna'56%'van'de'respondenten'geeft'aan'tevreden'te'zijn'met'de'gegevensuitwisseling'

tussen'de'betrokken'partijen.'Er'zijn'echter'ook'minder'positieve'berichten'omtrent'dit'onderwerp.'

Onderstaand'citaat'is'er'een'voorbeeld'van'kritiek'over'de'gegevensuitwisseling.'

'

'

Aandacht,voor,uitvoerbaarheid,Het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'de'aandacht'voor'de'

uitvoerbaarheid'is'bekrachtigd.'Op'de'vraag'of'er'voldoende'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'van'het'werk'

is'geweest'antwoord'37%'neutraal,'59%'is'het'eens'en'4%'is'het'geheel'eens.'Dit'betekend'dat'geen'enkele'

respondent'van'mening'is'dat'er'te'weinig'aandacht'is'voor'de'uitvoerbaarheid.''

Echter,'er'zijn'wel'kritische'opmerkingen'gemaakt'door'respondenten.''

'

“Ik'denk'dat'de'sessie'met'betrokken'partijen'om'details'te'finetunen'een'mooi'iets'is,'waar'

iedereen'wat'aan'heeft.'Het'overige'neemt'wel'erg'veel'tijd'in'beslag,'en'de'toegevoegde'waarde'

daarvan'valt'nog'maar'te'bezien”'c'Partner '

“Het'heeft'erg'veel'tijd'gekost'voor'alle'disciplines'om'tot'het'eindresultaat'te'komen.'Dit'kan'in'de'

toekomst'waarschijnlijk'beter”'c'Partner '



“Budget'is'spannend.'Ben'benieuwd'of'er'in'het'algemeen'geen'zaken'tussen'wal'en'schip'belanden'

waarvan'men'dacht'dat'dit'bij'een'andere'partij'zou'horen”'c'Partner '

4.'O

nderzoeksresulta

ten'


'

12/06/2014' ' ' 34'

De'uitkomst'van'de'enquête'maakt'het'aannemelijk'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'

op'de'oorzaak'‘te'weinig'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'tijdens'ontwerpfase’.'Dit'is'echter'niet'bewezen'

middels'dit'onderzoek.'Dit'komt'terug'in'de'aanbevelingen'voor'volgend'onderzoek'(paragraaf'5.2.1).'

'

Doelstellingen,Ondanks'dat'het'gemeenschappelijk'doel,'alsmede'de'concrete'doelstellingen'niet'zijn'bepaald'door'het'team'

geeft'55%'van'de'respondenten'te'kennen'de'doelstellingen'te'begrijpen'en'het'hiermee'eens'te'zijn.'

,Transparantie,en,vertrouwen,Zowel'tijdens'informele'gesprekken,'dan'wel'opmerkingen'in'de'enquête'is'gebleken'dat'het'door'VORM'

toegekende'transparante'budget'als'erg'positief'wordt'ervaren.'

'

Leiderschap,en,structuur,De'theorie'geeft'aan'dat'een'sterke'leider'met'uitstekende'communicatieve'vaardigheden'nodig'is'om'een'

dergelijk'team'te'coördineren.'De'uitkomst'van'de'enquête'over'leiderschap'en'structuur'is'redelijk'neutraal.''

De'bevinding'van'de'observator'is'echter'niet'zo'neutraal.'Het'resultaat'van'de'observaties'is'namelijk'dat'

leiderschap#en#structuur#ruim'onvoldoende'is.'

,Logistiek,,Het'is'niet'mogelijk'gebleken'in'de'praktijk'om'in'één'sessie'logistiek'te'behandelen,'alsmede'Lean'plannen,'

afval'en'veiligheid'te'behandelen.'Er'is'in'het'draaiboek'(bijlage'VII)'een'aparte'sessie'opgenomen'voor'deze'

onderwerpen.'

'

Badges,Er'is'aangegeven'dat'men'niet'wist'wie'de'ander'is.'Het'verbeteridee'is'het'gebruik'van'badges.'Deze'badges'

kunnen'de'betrokken'partijen'iedere'sessie'meenemen.''

'

'

'


duidelijkheid'en'verbeterd'zeker'de'onderlinge'samenwerking'met'Vorm'en'tussen'alle'partners.'


4.'O

nderzoeksresulta

ten'

12/06/2014' ' ' 35'

5. Conclusies,en,aanbevelingen,

Het'vermoeden'dat'faalkosten'worden'gereduceerd'door'het'gebruik'van'de'combinatie'Concurrent'

Engineering'en'financiële'transparantie'is'aannemelijk'gemaakt'door'het'pilotcproject,'genaamd''“De'Perfecte'

Voorbereiding”,'te'observeren'en'de'betrokkenen'te'enquêteren.''

Het'pilotcproject'is'door'de'betrokkenen'over'het'algemeen'als'positief'ervaren.'Wel'zijn'er'verschillende'

aspecten'die'verbetering'behoeven.''

'

De'conclusie'bestaat'uit'zes'componenten.'Vier'hiervan'zijn'de'voornaamste'oorzaken'van'faalkosten'en'

wantrouwen.'Dit'zijn:''

1) Elke'partij'streeft'zijn'eigen'doelstellingen'na'en'er'wordt'onvoldoende'samengewerkt'vanuit'een'


2) Te'weinig'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'tijdens'de'ontwerpfase.'

3) Gebrekkige'(gegevens)uitwisseling'en'communicatie.'

4) Het'hanteren'van'een'gesloten'begroting'en'houding.''

'

5) Algemene'bevindingen'en'teamfunctioneren.'

6) Eindconclusie'van'het'onderzoek.'

Component+1+–+Doelstellingen+Ondanks'het'feit'dat'het'gemeenschappelijk'doel'en'de'concrete'doelstellingen'niet'zijn'geformuleerd'door'

het'team,'geeft'meer'dan'de'helft'van'de'respondenten'te'kennen'de'doelstellingen'te'begrijpen'en'het'

hiermee'eens'te'zijn.'Hierdoor'is'het'aannemelijk'dat'“De'Perfecte'Voorbereiding”'een'positieve''

Component+2+–+Aandacht+voor+uitvoerbaarheid+Dit'onderzoek'heeft'aannemelijk'gemaakt'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'de'

oorzaak'‘te'weinig'aandacht'voor'de'uitvoerbaarheid'tijdens'ontwerpfase’.'Er'zijn'echter'ook'kritische'

opmerkingen'omtrent'dit'onderwerp'geplaatst'door'respondenten.'Meer'hierover'in'paragraaf'5.2.1.'

Component+3+–+Gebrekkige+(gegevens)uitwisseling+en+communicatie+Het'vermoeden'dat'Concurrent'Engineering'een'positieve'invloed'heeft'op'de'oorzaak'‘gebrekkige'

(gegevens)uitwisseling'en'communicatie’'is'door'dit'onderzoek'geloofwaardig'gemaakt.'Het'blijkt'dat'56%'

van'de'respondenten'tevreden'is'over'de'gegevensuitwisseling'tussen'de'betrokken'partijen.''

Echter,'er'zijn'ook'negatieve'klanken'over'gegevensuitwisseling'geuit'in'de'enquête.'Het'is'weliswaar'maar'

één'negatieve'klank'van'één'betrokkene,'toch'is'dit'wel'een'aandachtspunt.'

'

Component+4+–+Financiële+transparantie+Door'literatuuronderzoek'is'het'vermoeden'gerezen'dat'het'toebedelen'van'transparante'budgetten'

bevorderend'werkt'in'het'creëren'van'vertrouwen'tussen'de'betrokken'partijen.''

'




'

12/06/2014' ' ' 36'

Uit'informele'gesprekken'tijdens'de'laatste'sessie'(feestelijke'afsluiting'en'contractafhandeling)'blijkt'

inderdaad'dat'het'een'positieve'stimulans'is'in'het'creëren'van'vertrouwen.'Een'kanttekening'is'dat'VORM'

alsnog'traditionele'contracten'heeft'opgesteld.'Dit'hadden'de'betrokken'partijen'anders'verwacht,'wellicht'

ook'meer'transparant'en'minder'eisend.'Uit'de'enquête'blijkt'tevens'dat'het'toebedelen'van'transparante'

budgetten'goed'is'voor'wederzijds'vertrouwen.'

'

Component+5+–+Algemene+bevindingen+en+teamfunctioneren+Leren,van,elkaar,Eén'van'de'doelstellingen'van'VORM'ten'aanzien'van'“De'Perfecte'Voorbereiding”'is'‘leren'van'elkaar’.'Zowel'

het'resultaat'van'de'observatie,'dan'wel'het'resultaat'van'de'enquête'tonen'aan'dat'er'veel'wordt'geleerd'

van'elkaar'tijdens'de'sessies.'Een'ruime'meerderheid'(63%)'geeft'aan'dat'er'veel'van'elkaar'wordt'geleerd.'

Onderstaand'citaat'is'afkomstig'van'de'architect.'Dit'is'tijdens'een'sessie'ter'sprake'gekomen.''

'

,Respect,voor,elkaar,Samen'met'‘leren'van'elkaar’'heeft'het'onderwerp'‘respect'voor'elkaar’'hoge'ogen'gegooid'in'de'enquête.'

Ruim'92%!'van'de'respondenten'heeft'aangegeven'dat'eenieder'respect'heeft'voor'elkaar.'

'

,Besluitvorming,Literatuuronderzoek'heeft'aangetoond'dat,'wil'een'team'effectief'kunnen'presteren,'drie'soorten'

vaardigheden'nodig'heeft42.'Eén'van'deze'drie'soorten'zijn'mensen'met'vaardigheden'in'probleemoplossing'

en'besluitvorming'om'problemen'boven'tafel'te'krijgen,'alternatieven'te'genereren'en'te'evalueren,'en'

oordeelkundig'tot'een'keuze'te'komen.'

Tijdens'de'sessies'zijn'mensen'met'vaardigheden'in'probleemoplossing'en'besluitvorming'niet'als'zodanig'

geconstateerd.'Daarnaast'is'ruim'één'op'de'vier'respondenten'van'mening'dat'er'geen'duidelijke'afspraken'

zijn'over'hoe'afspraken'genomen'worden.''

'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''42'Robbins'&'Judge,'2011'


duidelijkheid'en'verbeterd'zeker'de'onderlinge'samenwerking'met'Vorm'en'tussen'alle'partners.'


'

“Ik'krijg'nu'meteen'feedback'op'mijn'tekeningen'door'mensen'die'verstand'hebben'van'bouwen,'

daar'kan'ik'ook'van'leren”'c'Architect'

'

“Respect'voor'elkaars'werkzaamheden'wat'ook'weer'zou'moeten'bijdragen'tot'een'

kwaliteitsverbetering”'–'Partner' '

5.'C

onclusies'en'aanbevelingen'

'

12/06/2014' ' ' 37'

Tussentijdse,evaluaties,Stap'zes'van'Lean'engineering'volgens'Arpa

43'is'het'uitvoeren'van'plus/delta'momenten'gedurende'het'

gehele'project.''

De'intentie'van'VORM'bij'“De'Perfecte'Voorbereiding”'was'dat'de'tussentijdse'evaluaties'volgens'de'

plus/delta'methode'werden'gedaan.'Dit'is'niet'goed'verlopen.'

Ook'al'is'een'meerderheid'van'de'respondenten'van'mening'dat'er'voldoende'tussentijdse'evaluaties'hebben'

plaatsgevonden,'is'tevens'15%'van'mening'dat'er'onvoldoende'tussentijdse'evaluaties'hebben'

plaatsgevonden.''

'

Ondanks'het'feit'dat'de'plus/delta'evaluatie'tijdens'dit'onderzoek'niet'goed'functioneerde,'wil'niet'zeggen'

dat'de'gehele'evaluatietool'afgeschreven'mag'worden.'De'plus/delta'methode'is'alsnog'een'waardevolle'

“Leanctool”,'mits'die'goed'wordt'ingezet.'De'procesleider'zou'de'verantwoording'moeten'nemen'om'de'

sessie'te'evalueren.''

Ook'is'de'opgestelde'Lean'planning'niet'gestructureerd'geëvalueerd.'Naast'de'plus/delta'evaluatie,'zou'de'

procesleider'ook'de'evaluatie'van'de'Lean'planning'moeten'coördineren.''

'

Leiderschap,en,structuur,In'het'theoretisch'kader'is'beschreven'dat'er'een'sterke'leider'met'uitstekende'communicatieve'

vaardigheden'nodig'is'voor'een'crossfunctioneel'team.'Deze'leider'dient'te'kunnen'inspireren,'uitdagen'en'

structureren.'

De'eerste'sessie'stond'onder'leiding'van'een'projectonafhankelijke'bedrijfsleider'en'die'heeft'de'rol'als'

procesleider'goed'op'zich'genomen.'De'rest'van'de'sessies'stonden'onder'leiding'van'de'bedrijfsleider'van'

het'project.'Dit'heeft'ertoe'geleid'dat'hij'geen'procesleider'was,'maar'zich'grotendeels'bezig'hield'met'de'

inhoud.'Hierboven'is'reeds'aangegeven'dat'de'plus/delta'evaluatie'en'de'Lean'planning'evaluatie'niet'tot'

weinig'hebben'plaatsgevonden.'Daarnaast'zijn'er'geen'afspraken'over'hoe'beslissingen'worden'genomen.'

Ook'dit'is'een'taak'van'een'procesleider.''

Hoewel'de'respondenten'grotendeels'aangegeven'tevreden'te'zijn'met'het'leiderschap,'zijn'er'diverse'

kritische'opmerkingen'geplaatst'tijdens'observaties'en'in'de'enquête.'Daarnaast'is'de'beoordeling'van'de'

observatie'ten'aanzien'van'leiderschap'ruim'onvoldoende.'

'

Badges,Er'is'aangegeven'dat'men'niet'wist'wie'de'ander'is.'Het'verbeteridee'is'het'gebruik'van'badges.'Deze'badges'

kunnen'de'betrokken'partijen'iedere'sessie'meenemen.'Het'gebruik'van'badges'is'opgenomen'in'het'

draaiboek'(bijlage'VII).'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''43'Arpa'Learn'Instituut,'2013'

5.'C


'


'

12/06/2014' ' ' 38'

Component+6+–+Conclusie+Hoofdvraag,In'hoeverre'heeft'de#combinatie#van#Concurrent#Engineering#en#transparantie#in#financiën#(ofwel:#“De#

Perfecte#Voorbereiding”)#invloed#op#de#voornaamste#oorzaken#van#faalkosten#en#wantrouwen?#

'

Het'uitgesproken'vermoeden'in'hoofdstuk'1,'namelijk'dat'het'gebruik'van'de'combinatie'Concurrent'

Engineering'en'financiële'transparantie'zou'moeten'leiden'tot'faalkostenreductie'en'wederzijds'vertrouwen,'

is'middels'dit'onderzoek'aannemelijk'gemaakt.''

'

VORM'heeft'de'rug'gekeerd'naar'het'inefficiënte'spoor'(het'traditionele'bouwproces).'Het'is'waarschijnlijk'

dat'het'huidige'spoor'efficiënter'is,'doordat'het'aannemelijk'is'dat'Concurrent'Engineering'en'financiële'

transparantie'leidt'tot'faalkostenreductie'en'een'goede'samenwerking'door'wederzijds'vertrouwen.''

'

'

Figuur,5;1,Aannemelijk,gemaakte,vermoeden,

'

5.1. Toekomstvisie,“De,Perfecte,Voorbereiding”,

“De'Perfecte'Voorbereiding”'is'inmiddels'een'algemeen'bekend'begrip'binnen'VORM'en'de'resultaten'van'

het'pilotcproject'geven'over'het'algemeen'een'positief'beeld.'Wanneer'de'aanbevelingen'(paragraaf'5.2)'ter'

harte'worden'genomen'kan'dit'proces'daadwerkelijk'goede'resultaten'opleveren.''

'

Visie,1,–,Het,niet,ter,harte,nemen,van,de,aanbevelingen,De'kritiek'tijdens'dit'proces'is'opgenomen'in'de'aanbevelingen'en'in'het'draaiboek.'Wanneer'de'

aanbevelingen'niet'ter'harte'genomen'worden'bestaat'het'risico'dat'de'betrokkenen'zich'gepasseerd'voelen,'

waardoor'het'proces'gedoemd'is'om'te'falen.''

'

Visie,2,–,Samen,op,weg,naar,perfectie,Als'de'aanbevelingen'worden'opgevolgd'is'het'proces'nog'steeds'niet'perfect,'dit'zal'het'ook'wellicht'nooit'

worden.'Het'streven'naar'perfectie'is'echter'hetgeen'wat'men'in'deze'organisatie'zou'moeten'willen.'

Het'opgestelde'draaiboek'is'geen'star'voorschrift,'maar'dient'na'elk'project'aangevuld'te'worden'met'

verbeteringen.'Als'dit'gebeurd'kan'er'een'efficiënt'en'transparant'proces'ontstaan,'waarin'de'betrokken'

partijen'elkaar'vertrouwen'en'samen'op'weg'zijn'naar'perfectie.''

'

Contactlijn*

Voorbereiding*Hoofdaannemer*

Uitvoering*Hoofdaannemer*

Uitvoering*Onderaannemer*

Voorbereiding*Onderaannemer*

Sessie*

5.'C


'

12/06/2014' ' ' 39'

5.2. Aanbevelingen,

Door'de'positieve'ervaringen'met'het'pilotcproject'wordt'vanaf'heden'ieder'project'voorbereid'middels'“De'

Perfecte'Voorbereiding”.'De'verbeterpunten'die'zijn'geconstateerd'door'observatie'en/of'enquête'zijn'

verwerkt'in'het'draaiboek'(bijlage'VII).'Dit'draaiboek'is'een'handboek'voor'de'werkvoorbereiders'en'

projectleiders'van'VORM.'Hieronder'de'aanbevelingen'om'het'voorbereidingsproces'verder'te'optimaliseren.'

,Pre;project,meeting,Om'teamwerk'tot'bloei'te'laten'komen'binnen'een'multidisciplinaire'omgeving,'dienen'alle'leden'van'het'

team'gemeenschappelijke'doelen'na'te'streven.'Het'is'essentieel'dat'de'procesleider'bij'het'begin'van'het'

project'deze'doelen'samen'met'het'team'formuleert.'Zodra'deze'hoofddoelen'gezamenlijk'zijn'

overeengekomen,'dient'de'procesleider'samen'met'het'team'een'groepsmissie,'specifieke'doelstellingen,'

mijlpalen'en'kritische'succesfactoren'en'prestatiecindicatoren'op'te'stellen.''

Bij'de'precproject'meeting'zijn'naast'projectleider'en'werkvoorbereider'van'VORM,'ook'de'opdrachtgever'en'

architect'aanwezig.'Tijdens'deze'bijeenkomst'kan'direct'gecommuniceerd'worden'over'de'presentatie'van'de'

eerste'sessie.'Dit'moet'namelijk'goed'afgestemd'worden'met'elkaar.'

De'bijeenkomst'voor'voorgaande'punten'is'inmiddels'opgenomen'in'het'draaiboek'(bijlage'VII).'

'

Selectiecriteria,toekomstig,medewerkers,Niet'iedere'werknemer'is'een'teamspeler.'Wanneer'mensen'die'de'voorkeur'geven'aan'alleen'werken'

gedwongen'worden'tot'teamwerk,'brengt'dat'het'teammoreel'en'de'individuele'werktevredenheid'in'

gevaar44.'Eén'van'de'criteria'voor'toekomstig'werkvoorbereiders'van'VORM'zou'moeten'zijn'dat'hij'een'

teamspeler'is.''

Naast'de'criteria'voor'de'werkvoorbereiders,'is'het'tevens'van'belang'dat'bedrijfsleiders'de'rol'van'

procesleider'op'zich'kunnen'nemen.'De'bedrijfsleider'moet'een'team'kunnen'inspireren,'uitdagen'en'

structureren.'De'huidige'bedrijfsleiders'die'dit'nog'niet'kunnen'zullen'hierin'getraind'moeten'worden.'Een'

alternatief'hierop'is'het'aanstellen'van'een'procesleider'die'bij'alle'projecten'van'VORM'betrokken'is'bij'“De'

Perfecte'Voorbereiding”.'

'

Transparantie,Het'toebedelen'van'transparante'budgetten'is'als'erg'positief'ervaren'door'de'betrokkenen.'Door'hiermee'te'

stoppen'geef'je'als'VORM'zijnde'een'verkeerd'signaal'af'naar'je'partners.'Naast'het'blijven'hanteren'van'

transparante'budgetten,'is'het'ook'van'belang'om'de'contracten'te'herzien.'De'partners'zijn'van'mening'dat'

deze'te'traditioneel'zijn'opgesteld.'

'

Draaiboek,Er'is'een'draaiboek'opgesteld'waarin'de'verbeterpunten'van'het'pilotcproject'zijn'opgenomen.'Het'is'

belangrijk'dat'het'draaiboek'geen'statisch'document'is,'maar'een'levend'document'dat'wordt'aangepast'

door'voortschrijdend'inzicht.'

'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''44'Robbins'&'Judge,'2011'

5.'C


'


'

12/06/2014' ' ' 40'

Logistiek,,afval,en,veiligheid,Onderwerpen'die'niet'mogen'ontbreken'in'het'voorbereidingstraject'van'een'bouwwerk.'Het'is'niet'mogelijk'

gebleken'om'deze'zaken'in'dezelfde'sessie'als'Lean'plannen'te'behandelen.'De'aparte'sessie,'zoals'

opgenomen'in'het'draaiboek,'zal'gehanteerd'moeten'worden'om'bij'deze'zaken'verspillingen'te'voorkomen.''

'

Evaluaties,De'plus/delta'methode'wordt'al'gebruikt'bij'VORM'als'evaluatietool,'echter'is'dit'nog'niet'goed'opgenomen'

in'“De'Perfecte'Voorbereiding”.'Het'is'belangrijk'als'bedrijf'zijnde'om'te'blijven'verbeteren'en'dit'is'er'een'

uitstekende'tool'voor.'Iedere'sessie'zal'afgesloten'moeten'worden'met'een'plus/delta'evaluatie.''

'

Besluitvorming,De'wijze'waarop'beslissingen'zijn'genomen'in'het'pilotcproject'is'nu'niet'duidelijk.'Er'zijn'De'procesleider'zal'

getraind'moeten'worden'in'diverse'besluitvormingsmethoden.'Vier'voorbeelden:''

• Leider'neemt'alle'beslissingen'(directief'leiderschap).'

• Leider'vraagt'medewerkers'om'informatie,'maar'neemt'zelf'beslissing.'

• Leider'overlegt'met'zijn'medewerkers'en'men'beslist'gezamenlijk.'

• Leider'laat'beslissing'over'aan'zijn'medewerkers'(participatief'leiderschap).'

'

5.2.1. Vervolgonderzoek,

Dit'onderzoek'heeft'weliswaar'aannemelijk'gemaakt'dat'faalkosten'gereduceerd'worden'middels'“De'

Perfecte'Voorbereiding”.'Echter'betreft'dit'een'kwalitatief'onderzoek,'waardoor'er'niet'aangetoond'is'dat'er'

daadwerkelijk'faalkosten'gereduceerd'zijn.'

Een'advies'voor'vervolgonderzoek'zou'zijn'om'de'faalkosten'van'een'bouwwerk'te'vergelijken'met'de'

faalkosten'van'een'bouwwerk'die'is'voorbereid'volgens'“De'Perfecte'Voorbereiding”.''

'

BIM'is'een'veelbesproken'onderwerp'ten'tijde'van'schrijven.'Ook'VORM'is'BIM'niet'ontschoten'en'de'eerste'

projecten'zijn'al'met'BIM'gerealiseerd.'Het'is'een'onderzoek'waard'om'te'onderzoeken'of'BIM'samen'met'

“De'Perfecte'Voorbereiding”'te'integreren'is'en'of'dit'een'positieve'invloed'heeft'op'faalkosten.'

'

Vervolgonderzoek+VORM+Dit'onderzoek'heeft'plaatsgevonden'in'het'voorbereidingstraject.'Hoewel'de'betrokkenen'nu'over'het'

algemeen'positief'zijn'en'de'resultaten'ook'positief'zijn,'biedt'het'geen'garantie'voor'de'uitvoering'van'het'

werk.'Het'is'niet'uitgesloten'dat'er'faalkosten'kunnen'optreden'tijdens'de'uitvoering.''

VORM'zou'er'goed'aan'doen'om,'naast'tussentijdse'evaluaties,'de'betrokkenen'te'vragen'naar'hun'ervaring'

bij'oplevering'van'het'project.'Zijn'de'betrokkenen'dan'ook'nog'zo'positief'en'is'het'nog'steeds'aannemelijk'

dat'er'faalkosten'zijn'gereduceerd?'

'

5.'C


'

12/06/2014' ' ' 41'

6. Discussie,

Algemeen,Aangezien'dit'een'casestudy'betreft,'is'het'mogelijk'dat'de'resultaten'van'het'onderzoek'anders'zijn'bij'een'

ander'bouwbedrijf.'De'onderlinge'verstandhoudingen'tussen'VORM'en'de'betrokken'partners'konden'op'

voorhand'anders'zijn'dan'bij'andere'bedrijven'het'geval'is.'Dit'zou'impact'kunnen'hebben'op'het'resultaat.'

'

Tegen'het'einde'van'het'onderzoek'bleek'door'voortschrijdend'inzicht'dat'het'onderwerp'‘teamprestatie’'

(bijlage'IX)'geen'directe'relatie'heeft'tot'de'onderzoeksvraag'en'het'doel'van'dit'onderzoek.'Hoewel'dit'wel'

interessante'materie'betreft'is'het'opgenomen'als'bijlage.'

'

Het'onderzochte'proces'is'voor'VORM'de'eerste'keer.'Er'was'nog'geen'definitief'draaiboek,'waardoor'het'

proces'is'gevormd'gedurende'de'rit.'Het'is'mogelijk'dat'onderdelen'in'het'pilotcproject'onderbelicht'zijn,'

doordat'het'de'eerste'keer'is.''

'

Observatie,De'adequate'hulpmiddelen,'zoals'beschreven'in'het'onderzoek,'zijn'anders'geïnterpreteerd'dan'aangegeven'

in'het'boek'gedrag#in#organisaties45.#In'de'literatuur'zijn'adequate'hulpmiddelen'steun'uit'de'organisatie,'

waaronder'goede'en'tijdige'informatie,'behoorlijke'apparatuur,'voldoende'personeel'en'aanmoediging'

vallen.''

'

Enquête,De'enquête'is'afgenomen'voorafgaand'aan'de'laatste'sessie.'Dit'heeft'ertoe'geleid'dat'er'in'de'enquête'geen'

vragen'zijn'opgenomen'met'betrekking'tot'de'transparante'budgetten.'Het'is'met'toeval'dat'respondenten'

het'onderwerp'hebben'aangehaald'bij'de'open'vragen.''

'

De'respondenten'van'de'enquête'hebben'meermaals'neutraal#geantwoord.'Die'mogelijkheid'was'er'omdat'er'

gebruik'is'gemaakt'van'de'Likertschaal'(1't/m'5).'Door'gebruik'te'maken'van'1't/m'4'hebben'de'

respondenten'niet'de'mogelijkheid'om'neutraal'te'antwoorden.''

'

Proces,“De,Perfecte,Voorbereiding”,Het'proces'“De'Perfecte'Voorbereiding”'bestaat'uit'drie'fases,'namelijk:'interne'voorbereiding'VORM,'

Concurrent'Engineering'en'uitwerken'(productie)tekeningen.''

Het'onderzoek'heeft'zich'enkel'gericht'op'de'Concurrent'Engineering'fase.'De'mogelijkheid'bestaat'dat'er'

zich'in'de'derde'fase'problemen'voordoen'die'niet'in'dit'onderzoek'zijn'opgenomen.'

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''45'Robbins'&'Judge,'2011'


'

12/06/2014' ' ' 42'

'

7. Literatuurlijst,

• Aedes.'(2009,'11).'Slimmer'bouwen,'minder'kosten.'Compact',#44,'p.'35.'

• Anumba,'C.'J.,'Kamara,'J.'M.,'&'CuttingcDecelle,'A.cF.'(2007).'Concurrent#Engineering#in#Construction#

Projects.'London'&'New'York:'Taylor'&'Francis'Group.'

• Arpa'Learn'instituut.'(sd).'Opgeroepen'op'5'20,'2014,'van'arpatest:'http://arpatest.nl/arpac

woordenboek.html'

• Arpa'Learn'Instituut.'(sd).'Opgeroepen'op'3'24,'2014,'van'www.arpa.nl:'

http://www.arpa.nl/consultancy/'

• Arpa'Learn'Instituut.'(sd).'Opgeroepen'op'3'27,'2014,'van'www.arpa.nl:'http://www.arpa.nl/wpc

content/uploads/2013/02/LeancPlanningcArpacmailversie.pdf'

• Arpa'Learn'Instituut.'(2013).'Learn#2#Flow.'Veldhoven:'Arpa.'

• Baiden,'B.,'Price,'A.,'&'Dainty,'A.'(2006).'The'extent'of'team'integration'within'construction'projects.'

International#journal#of#project#management',#24,'13c23.'

• Bankvall,'L.,'Dubois,'A.,'&'Jahre,'M.'(2010).'Interdependence'in'supply'chains'and'projects'in'

construction.'Supply#Chain#Management:#An#international#Journal',#15,'385c393.'

• Berkowitz,'B.,'&'Eisenberg,'M.'(1990).'Opgeroepen'op'2'21,'2014,'van'nmasse.com:'

http://nmasse.com/courses/ref/big6/big6.htm'

• Bouwkennis.'(2012/2013).'Opgeroepen'op'5'9,'2014,'van'Bouwkennis:'

http://www.bouwkennis.nl/wpccontent/uploads/2014/03/Faalkosten.pdf'

• Building'Holland.'(2014,'3'19).'Opgehaald'van'www.buildingholland.nl:'

http://www.buildingholland.nl/Pers/persberichten/Pages/Persberichtc.aspx#.Uz68LV5M71o'

• Centraal'Bureau'voor'de'Statistiek.'(2014,'2'17).'Opgeroepen'op'4'25,'2014,'van'www.cbs.nl:'

http://www.cbs.nl/nlcNL/menu/themas/bouwencwonen/publicaties/artikelen/archief/2014/2014c

voorzichtigcherstelcbouwsectorcpub.htm'

• Deloitte'Real'Estate'Advisory'&'Nirov.'(2011).'De#olympische#route#naar#2028#]#Visie#op#de#ruimtelijke#

opgave.'The'Netherlands:'Deloitte.'

• Donnellon,'A.'(1993).'Crossfunctional'teams'in'product'development:'Accommodating'the'structure'

to'the'process.'Journal#of#Product#Innovation#Management',#10,'377–392'.'

• Durward,'K.,'Sobek,'I.,'Ward,'A.'C.,'&'Liker,'J.'K.'(1999,'1'15).'Opgehaald'van'MIT'Sloan'Management'

Review:'http://sloanreview.mit.edu/article/toyotascprinciplescofcsetbasedcconcurrentcengineering/'

• Economisch'Instituut'voor'de'Bouw.'Actuele#situatie#in#de#bouw:#overzicht#ten#behoeve#van#de#

nieuwe#woonvisie.'Amsterdam:'Economisch'Instituut'voor'de'Bouw.'

• Evbuomwan,'N.,'&'Anumba,'C.'(1996).'Towards'a'concurrent'engineering'model'for'designcandcbuild'

projects.'The#Structural#Engineer','pp.'73c78.'

• Fredericks,'E.'(2005).'Cross]functional#involvement#in#new#product#development:#A#resource#

dependency#and#human#capital#perspective.'Marketing.'Emerald.'

• Graydon.'(2013).'Financiële#transparantie#loont.'Graydon'Nederland'B.V.'

• J.'Egan.'(1998).'Rethinking#Construction.'Londen:'Construction'Task'Force.'

• Kleijn,'M.,'Dols,'J.,'Hoepel,'J.,'&'Talstra,'M.'(2014,'2).'Boss#Magazine',#49,'p.'66.'

• Lawson,'M.,'&'Karandikar','H.'(1994).'A'Survey'of'Concurrent'Engineering.'Academic#press#,#2,'1c6.'

12/06/2014' ' ' 43'

• McKee','D.'(1992).'An'organizational'learning'approach'to'product'innovation.'Journal#of#Product#

Innovation#Management#,#9,'232c245.'

• MIT'c'Massachusetts'Institute'of'Technology.'(sd).'Opgeroepen'op'4'28,'2014,'van'hrweb.mit.edu:'

hrweb.mit.edu/system/files/effectiveness_survey.doc'

• Robbins,'S.'P.,'&'Judge,'T.'A.'(2011).'Gedrag#in#organisaties.'Amsterdam:'Pearson'Benelux.'

• S.W.F.Omta,'d.'(2000,'2'8).'Opgehaald'van'University'of'Groningen:'

http://www.bdk.rug.nl/medewerkers/g.henstra/rdm/syllabus/Concurrentengineering.html'

• Saad,'M.,'Jones,'M.,'&'James,'P.'(2001).'A'review'of'the'progress'towards'the'adoption'of'supply'

chain'management'(SCM)'relationships'in'construction.'European#journal#of#Purchasing#&#Supply#

Management',#8,'10.'

• Tammala','V.,'Chin','K.,'&'Ho','S.'(1997).'Assessing'success'factors'for'implementing'CE:'a'case'study'

in'Hong'Kong'electronics'industry'by'AHP.'International#Journal#of#Production#Economics',#49,'265–

284'.'

• University'of'Central'Oklahoma.'(sd).'Opgeroepen'op'3'7,'2014,'van'www.uco.edu:'

http://www.uco.edu/academiccaffairs/cqi/files/docs/facilitator_tools/pluscdelta.pdf'

• USP'Marketing'Consultancy'bv.'(2010,'1'14).'Opgehaald'van'www.bouwkosten.nl:'

http://www.bouwkosten.nl/media/86351/faalkosten.pdf'

• Valle%,%S.,%&%Va%zquezcBustelo','D.'(2009).'Concurrent#engineering#performance:#Incremental#versus#

radical#innovation#.'University'of'Oviedo,'Avda','Department'of'Business'Administration.'Elsevier.'

• Vliet,'K.'v.'(2012).'Ketenintegratie#in#de#woningbouw.'Technische'Universiteit'Delft,'Real'Estate'&'

Housing.'Delft:'TU'Delft.'

• Vrijhoef,'R.'(2010).'Ketenintegratie'in'de'nieuwbouw'levert'winst'op.'Building#Business'.'

• Wichers,'H.,'&'Fleuren,'K.'De#bouw#moet#om,#op#weg#naar#feilloos#bouwen.'Stichting'Bouw'Research.'

'

'

'


'

12/06/2014' ' ' 44'

8. Bijlagen,

'

I. Literatuurstudie,Concurrent,Engineering,II. ,Traditioneel,bouwproces,III. Uitwerking,model,van,teameffectiviteit,IV. Onderzoeksmethoden,a. Observatieformulier,

b. Valideringscriterium,

V. Enquête,VI. ,Dataverzameling,observaties,a. Ingevulde,observatieformulieren,

VII. Draaiboek,“De,Perfecte,Voorbereiding”,VIII. Begrotingsopbouw,incl.,5%,kostenverdeling,IX. Teamprestatie,

,,,'

Voorblad - lcn-nl.org€¦ · 12/06/2014' ' '3'...

Documents

Transcript of Voorblad - lcn-nl.org€¦ · 12/06/2014' ' '3'...