Voorbeelden GOEd-lessen - Uitgeverij Coutinho · 2020. 7. 15. · Voorbeelden Edlessen bij...

De pedagogische sensitieve leraar

Werke aan brede opbrengsten

Voorbeelden GOEd-lessen

Gemaakt door leraren in opleiding

bussum 2015

Voorbeelden GOEd-lessen bij hoofdstuk 7 van De pedagogisch sensitieve leraar

2 van 42

Deze lessen horen bij De pedagogisch sensitieve leraar van Anouke Bakx.

© 2015 Uitgeverij Coutinho bv Alle rechten voorbehouden. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek tronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.repro recht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16h Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl).

Uitgeverij CoutinhoPostbus 3331400 AH [email protected]

Noot van de uitgeverWij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instan-ties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever.

ISBN 978 90 469 0444 2 NUR 841


3 van 42

Inhoud

Voorbeeldlessen onderbouw

Sanne WillemseThijs PaijmansTristian PaulisseGijs de Kort

Voorbeeldlessen middenbouw

Lieza van HeesDaphne van GestelJoury VermeerFemke van den Broek

Voorbeeldlessen bovenbouw

Wouter de KoningNina MaijenPatrick de JongAnne AndonyadisMargje OerlemansMaud van LoonKarlijn JanssenSanne Verhoeven


4 van 42

Voorbeeldlessen onderbouw

Wat GOEd-les

Van wie Sanne Willemse

Voor leerlingen Onderbouw

Activiteit: Beeldend vormenVak- en vormingsgebied: Sociaal-emotionele ontwikkelingTijd: 30 minuten

Lesdoel

Product• De leerlingen gaan in dialoog met elkaar en de leerkracht• De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal• De leerlingen verwerken gesproken informatie in tekeningen/visuele platen

Proces• De leerlingen leren zich open te stellen voor de gevoelens van een ander• De leerlingen gaan aan de slag met gevoelens van zichzelf

ActiviteitJe houdt met de leerlingen een gesprek over gevoelens. Je kunt blij zijn, boos zijn of verdrie-tig zijn. Vraag de leerlingen of zij hier een voorbeeld van kunnen geven.

Je vertelt de kinderen dat je een verhaal hebt gemaakt, maar dat het verhaal niet af is. Het eerste gedeelte van het verhaal is af, het laatste gedeelte mogen de leerlingen zelf invullen. Dit laatste gedeelte mogen de leerlingen zelf tekenen.

Verhaal Na het verhaal geef je de leerlingen de opdracht een tekening te maken van de afloop van het verhaal. Je vraagt de kinderen wat Siem met papa zal gaan doen en of Siem nog vrolijk wordt vandaag.

Nadat de tekeningen klaar zijn, vraag je de leerlingen hoe het verhaal is afgelopen. De leer-lingen vertellen wat er in hun ogen gebeurt en hoe Siem zich nu voelt.

Je richt je op een positieve afloop en vraagt de leerlingen waarom Siem toch weer vrolijk wordt of kan worden (dit is afhankelijk van de tekeningen). Mochten de leerlingen allemaal een negatieve afloop hebben getekend, dan gebruik jij de positieve afloop om leerlingen te stimuleren positief te denken. Je richt je op een gezellige afloop, samen met papa. Je richt je op het samen zijn en dat het ook goed is om niet altijd alles te krijgen wat je graag wilt. Je legt de leerlingen uit dat het goed is om er toch iets gezelligs van te maken en dat het zonde is om verdrietig te blijven terwijl je er juist zo’n leuke dag van wilde maken.


5 van 42

ExtraJe vraagt de leerlingen of zij zelf een voorbeeld hebben van een situatie waarbij zij weleens verdrietig zijn en uiteindelijk toch weer vrolijk worden. Je richt je op de vraag hoe dit kan en waarom je toch weer vrolijk kan worden.

Materiaal• Plaatjes (van tevoren zelf uitzoeken)• Verhaal• Papier• Kleurpotloden

Je vertelt het eerste gedeelte van het onderstaande verhaal met behulp van plaatjes. Zoek daarom ter voorbereiding plaatjes die aansluiten bij de tekst.

Wat zouden papa en Siem gaan doen? En hoe zou Siem zich voelen?

Het is maandag en alle kinderen zitten netjes in de kring. De juf vraagt hoe het weekend is geweest.

Veel kinderen steken meteen hun vinger op. Sander vertelt dat hij bij opa en oma heeft gelogeerd,

hij vond dit erg leuk. Josje is het hele weekend buiten geweest. Samen met haar papa heeft ze in de

tuin gewerkt. Daarna geeft de juf de beurt aan Siem. Siem is erg blij, want papa is jarig vandaag en hij

heeft wel zin in een feestje! Siem vertelt dat papa vandaag nog vrij is en dat hij ’s middags met papa

naar de grote speeltuin gaat. De juf wenst Siem veel plezier en gaat bij het planbord zitten.

Siem kiest er samen met Lynn en Pieter voor om te gaan spelen in de huishoek.

Tijdens het spelen vraagt Pieter aan Siem: ‘Naar welke speeltuin ga jij vanmiddag?’ Siem vertelt dat

hij naar de grote speeltuin gaat in het Wandelbos. Pieter vertelt dat hij daar ook weleens is geweest

en dat dat superleuk is! Ook Lynn wordt er erg vrolijk van. Zij weet nog dat ze daar eens met opa en

oma is geweest en met het kinderfeestje van Bart.

Siem gaat snel verder met werken voordat de juf in de hoek komt kijken.

Voordat de jongens en meisjes het weten is het al tijd om boterhammen te gaan eten. Siem ziet papa

en rent snel naar hem toe! Ze gaan gezellig samen naar huis om pannenkoeken te eten.

Tijdens het eten vertelt papa dat Siem een vriendje of vriendinnetje mee mag nemen naar de speel-

tuin. Siem springt in de lucht van blijdschap!

‘Jippie papa, wat gezellig!’ zegt Siem. ‘Ik zal straks wel eens vragen of Pieter af kan spreken’, zegt Siem.

‘Dat is goed’, zegt papa en papa brengt Siem weer terug naar school.

Terug op school vraagt Siem aan Pieter of hij het leuk zou vinden om mee naar de speeltuin te gaan.

‘Sorry,’ zegt Pieter, ‘ik heb al met Sander afgesproken.’ ‘Jammer’, zegt Siem. Siem is erg teleurgesteld,

maar vraagt snel aan Josje of zij misschien met hem mee wil gaan. ‘Sorry Siem,’ zegt Josje, ‘ik moet

naar zwemles. Mama heeft mij verteld dat ik snel weg moet na schooltijd.’ ‘O, jammer’, zegt Siem.

Na schooltijd staat papa in de klas om Siem op te halen. Siem kijkt een beetje verdrietig en papa

vraagt wat er aan de hand is. ‘Niemand wil met mij spelen! Ik heb geen zin meer om naar de speel-

tuin te gaan!’ Papa vertelt aan Siem dat ze naar huis gaan. Eerst even wat drinken, gezellig een koekje

eten en dan zullen ze wel zien. Het komt goed!


6 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Thijs Paijmans

Voor leerlingen Onderbouw

Lesjes ‘omdenken’ groep 1-2

Doelen Het doel van je les is dat je leerlingen leert om bepaalde problemen anders te gaan bekij-ken, door middel van omdenken. Dit is een vrij groot doel, zeker voor kleuters. Hier kun je niet in één les aan voldoen. Dit moet je meerdere keren met je stageklas gaan oefenen. Beginsituatie De beginsituatie is bij alle kinderen anders. Sommige kinderen denken al meer om dan anderen. Hier kun je rekening mee houden door er bij deze kinderen dieper op in te gaan, moeilijkere vragen te stellen. Materialen Je kan één of meerdere handpoppen gebruiken voor je les. Dit maakt het makkelijker voor de kleuters. Geef de handpoppen een karakter mee, bijvoorbeeld boos, blij, verdrietig, opti-mistisch of pessimistisch. Inleiding Jij als docent in opleiding komt eerst met een probleem. Je benoemt dit probleem. Een voor-beeld: mama geeft je drinken mee, maar heeft uitgerekend het pakje drinken meegegeven dat jij niet lekker vindt. Je vraagt de kinderen hoe zij zouden reageren als dat zou gebeuren. Neem hier de tijd voor en laat alle kinderen die iets willen zeggen aan het woord. Kern Dan pak je de beide handpoppen. Geef beide handpoppen een ander karakter, het liefst twee uitersten. Bijvoorbeeld vrolijk/verdrietig, optimistisch/pessimistisch. Jij gaat nu met de poppen een soort gesprek voeren. Je vertelt de poppen het probleem van je pakje drinken. De ene pop pakt het probleem totaal anders op dan de andere pop. Je hebt twee verschillende manieren van denken. Hier ga je met de kinderen over in gesprek. Als dit goed gaat, kun je misschien nog een probleem verzinnen. Vraag de kinderen of zij weten hoe beide poppen zouden kunnen reageren. Voer daarna weer een dialoog met de poppen en met de kleuters. Afsluiting Als laatste ga je met de kinderen bespreken wat ze nou hebben geleerd. Vertel de kinderen dat jullie dit meerdere keren gaan oefenen, zodat ze misschien zelf ook wel op een andere manier zouden kunnen gaan denken.


7 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Tristian Paulisse

Voor leerlingen Onderbouw, maar ook in andere groepen toepasbaar

Mijn GOEd-les zou zich richten op een poppenkast

Inleiding Ik zou uitleggen dat je een situatie op meerdere manieren kunt bekijken door een stemme-tje in je hoofd te gebruiken.

Ik beeld vervolgens een verhaal uit over een vervelende situatie en de manieren waarop de poppen daarmee omgaan met behulp van een poppenkast. Ik laat daarbij een positief en een negatief verhaal zien. Het verhaal wordt verteld en aangezet door een neutrale pop die de si-tuatie als buitenstaander meegemaakt heeft. Het verhaal moet realistisch zijn en betrekking hebben op de actuele leef-/belevingswereld van de kinderen. In het verhaal komen zowel de situatie van de positieve als de neutrale reactie naar voren. Hierdoor heeft het verhaal dus twee andere benaderingen en uitkomsten.De neutrale pop vraagt tussendoor hoe de kinderen zich zouden voelen en hoe ze zouden reageren.

Kern Hierna ga ik in gesprek over het stemmetje in je hoofd. Ik bespreek wat er gebeurde en hoe ermee omgegaan werd. Ik laat daarbij ook kinderen hun eigen ideeën en gevoelens uiten Afsluiting In de verwerking zou ik een andere situatie pakken, waarbij de kinderen beide eindes (een positief en een negatief einde) gaan verzinnen. Door middel van stuurvragen vorm je dan beide verhalen samen met de kinderen. Dit kan natuurlijk ook in groepjes. Hiermee leren de kinderen het GOEd-model op een neutrale manier toepassen.


8 van 42

Wat

GO

Ed-le

s

Van

wie

Gijs

de

Kort

Voor

leer

linge

nO

nder

bouw

Stan

daar

d le

svoo

rber

eidi

ngsf

orm

ulie

rBr

on: D

idac

tisch

mod

el ‘V

an G

elde

r’Fo

ntys

HKE

– P

abo

Tilb

urg

Stud

ent(

e)Kl

asSt

ages

choo

lPl

aats

Act

ueel

leer

arra

ngem

ent

Gijs

de

Kort

Men

tor

Dat

um

Gro

epA

anta

l lln

1/2

Vak-

en

vorm

ings

gebi

ed:

Soci

aal-e

mot

ione

el m

et h

et G

OEd

-mod

el

Spee

lwer

kthe

ma

of o

nder

wer

p:

– Begi

nsitu

atie:

– Le

sdoe

l(en)

:

De

kind

eren

oef

enen

met

het

zic

h ve

rpla

atse

n in

een

and

er p

erso

on.

Kind

eren

lere

n na

denk

en o

ver h

oe e

en si

tuat

ie/p

robl

eem

tot s

tand

is g

ekom

en.

Eval

uatie

van

lesd

oele

n:

Doo

r het

vra

gen

stel

len

aan

kind

eren

en

het r

ondl

open

in d

e kl

as k

un je

de

lesd

oele

n co

ntro

lere

n. A

ls ki

nder

en k

ieze

n vo

or e

en b

epaa

lde

smile

y vr

aag

dan

waa

rom

. Doo

r de

uitle

g ko

m je

op

soci

aal-e

mot

ione

el g

ebie

d ve

el o

ver h

et k

ind

te w

eten

, maa

r je

leer

t ook

vee

l ove

r zijn

man

ier v

an

hand

elen

/den

ken

in z

ulke

situ

atie

s.


9 van 42

Fase

/tijd

/le

erin

houd

Lesv

erlo

opDi

dacti

sche

wer

kvor

m

Dida

ctisc

he h

ande

linge

n le

raar

Le

erac

tivite

it/

leer

gedr

ag

leer

ling(

en)

Mat

eria

len/

or

gani

satie

Inte

ract

ievo

rmIk

ver

tel e

en v

erha

al e

n ik

laat

de

kind

eren

kie

zen

wat

het

gev

oel d

aarb

ij zo

u zi

jn. H

et v

erha

al g

aat o

ver V

os e

n H

aas.

Je k

unt d

aarb

ij ze

lf ee

n aa

ntal

pr

oble

men

ver

zinn

en:

Vos e

n H

aas w

illen

sam

en m

et S

child

pad

gaan

spel

en m

aar v

os m

ag n

iet

mee

doen

. Wat

zou

het

gev

oel v

an V

os z

ijn? E

n he

t gev

oel v

an S

child

pad?

Vos m

ag é

én v

riend

je m

ee n

aar h

uis n

emen

om

af t

e sp

reke

n. H

aas e

n Sc

hild

pad

will

en a

llebe

i mee

. Hoe

voe

lt Vo

s zic

h? M

aar h

oe z

ulle

n H

aas e

n Sc

hild

pad

zich

dan

voe

len?

Etc

.

De

kind

eren

kie

zen

telk

ens d

oor e

en sm

iley

het g

evoe

l bij

het v

oorv

al. J

e zo

u di

t kun

nen

doen

met

de

mem

obrie

fjes v

an d

e A

ctio

n m

et e

en sm

iley

erop

. Je

kunt

ook

een

aan

tal s

mile

ys u

itgep

rint i

n de

kla

s han

gen

en d

e ki

nder

en d

aarn

aart

oe la

ten

renn

en.

De

uitle

g na

dat d

e ki

nder

en d

e sm

iley

hebb

en g

ekoz

en, i

s het

bel

ang-

rijks

te. P

robe

er in

een

ped

agog

isch

veili

g kl

imaa

t de

kind

eren

zo

veel

m

ogel

ijk te

late

n ve

rtel

len.

Gaa

n de

kin

dere

n in

op

hun

eige

n ge

beur

teni

s-se

n (z

al w

aars

chijn

lijk

wel

geb

eure

n), g

a da

ar d

an v

erde

r op

door

. Je

kunt

ev

entu

eel w

el d

e pe

rson

ages

van

Vos

/Haa

s/Sc

hild

pad

gebr

uike

n.

Mem

obrie

fjes

met

smile

ys

Post

ers m

et e

en

smile

y


10 van 42

Voorbeeldlessen middenbouwW

atG

OEd

-les

Van

wie

Liez

a va

n H

ees

Voor

leer

linge

nM

idde

nbou

w

Stan

daar

d le

svoo

rber

eidi

ngsf

orm

ulie

r Br

on: D

idac

tisch

mod

el ‘V

an G

elde

r’.Fo

ntys

HKE

− P

abo

Tilb

urg

Stud

ent(

e)Kl

asSt

ages

choo

lPl

aats

Act

ueel

leer

arra

ngem

ent

Liez

a va

n H

ees

VT-

2CBa

sissc

hool

De

Elze

nTi

lbur

gV

isie

Men

tor

Dat

um

Gro

epA

anta

l lln

3/4

26

Vak-

en

vorm

ings

gebi

ed: s

ocia

al-e

mot

ione

le o

ntw

ikke

ling

Spee

lwer

kthe

ma

of o

nder

wer

p: c

ompl

imen

ten

geve

n en

ont

vang

en

Begi

nsitu

atie:

– Lesd

oel(

en):

1 Ti

jden

s dez

e le

s ben

oem

en d

e le

erlin

gen

wat

vol

gens

hen

com

plim

entje

s zijn

.2

Tijd

ens d

eze

les g

even

de

leer

linge

n co

mpl

imen

tjes a

an é

én le

erlin

g, h

ier h

angt

ver

der (

nog)

gee

n cr

iteri-

um a

an v

ast.

3 Ti

jden

s dez

e le

s erv

aren

en

beno

emen

de

leer

linge

n w

at h

et m

et je

doe

t om

com

plim

entje

s te

geve

n én

te

ont

vang

en.

Eval

uati

e va

n le

sdoe

len:

1 Ti

jden

s de

inle

idin

g vr

aag

ik d

e le

erlin

gen

naar

het

beg

rip

‘com

plim

entje

s’. Ik

ga

erva

n ui

t dat

de

leer

linge

n hi

er in

iede

r ge

val ‘

iets

’ van

af w

eten

.2

Tijd

ens d

e ke

rn b

enoe

men

de

leer

linge

n hu

n ze

lfbed

acht

e co

mpl

imen

tjes.

3 Ti

jden

s de

kern

en

eval

uatie

erv

aren

en

beno

emen

de

leer

lin-

gen

wat

het

effe

ct is

van

com

plim

ent je

s.


11 van 42

Lesv

erlo

op

Fase

/Tijd

/Le

erin

houd

Dida

ctisc

he w

erkv

orm

Di

dacti

sche

han

delin

gen

Lera

ar

Leer

activ

iteit/

le

erge

drag

leer

ling(

en)

Mat

eria

len/

org

anis

atie

Inle

idin

g

7 m

inut

en

Dia

logi

sch

onde

rwijs

Ond

erw

ijsle

erge

spre

kIk

vra

ag d

e le

erlin

gen

naar

het

be

grip

‘com

plim

ente

n’. W

at z

ijn

dat e

igen

lijk?

Zijn

hie

r ver

schi

l-le

nde

soor

ten

van?

Wan

neer

gee

f je

com

plim

ente

n en

wat

zeg

je

dan

bijv

oorb

eeld

? Krij

g jij

zel

f ook

w

elee

ns c

ompl

imen

ten?

En

geef

je

ze z

elf o

ok?

De

leer

linge

n de

nken

na

over

het

beg

rip ‘c

ompl

i-m

ente

n’.

De

leer

linge

n be

noem

en w

at v

olge

ns h

en c

ompl

i-m

ente

n zi

jn.

De

leer

linge

n de

nken

na

over

de

vrag

en d

ie ik

hun

st

el o

ver c

ompl

imen

ten.

De

leer

linge

n ge

ven

voor

beel

den

van

com

plim

en-

ten,

ben

oem

en v

ersc

hille

n en

gev

en a

an o

f ze

die

zelf

wel

eens

ont

vang

en o

f krij

gen.

Mat

eria

len:

– Afs

prak

en:

Wij

late

n el

kaar

uitp

rate

n en

lach

en e

lkaa

r nie

t uit.

Ie

der a

ntw

oord

is g

oed!

Inri

chti

ng:

De

leer

linge

n zi

tten

op

hun

eige

n pl

ek.

Kern

15 m

inut

enO

pdra

chte

nvor

mIk

dee

l aan

alle

leer

linge

n le

ge

brie

fjes u

it en

vra

ag h

un h

un p

en

te p

akke

n.Ik

vra

ag é

én le

erlin

g na

ar v

oren

en

hij

mag

op

de st

oel v

an d

e ju

f ko

men

zitt

en.

Ik v

raag

de

leer

linge

n al

lem

aal

voor

zic

hzel

f één

com

plim

entje

op

te sc

hrijv

en o

ver d

e le

erlin

g di

e op

de

stoe

l van

de

juf z

it.

Na

een

paar

min

uten

gee

f ik

de

‘leid

ing’

aan

de

leer

ling

op d

e st

oel v

an d

e ju

f. H

ij m

ag le

erlin

gen

aanw

ijzen

die

hun

com

plim

entje

op

leze

n.

Als

er e

en a

anta

l zijn

gew

eest

, vr

aag

ik a

lle le

erlin

gen

om h

un

nam

en o

p de

brie

fjes t

e sc

hrijv

en

en d

e br

iefje

s aan

de

leer

ling

te

geve

n.

De

leer

linge

n pa

kken

hun

pen

en

nem

en d

e le

ge

brie

fjes a

an.

Eén

leer

ling

gaat

op

de st

oel v

an d

e ju

f zitt

en.

De

leer

linge

n sc

hrijv

en é

én c

ompl

imen

tje o

p vo

or

de le

erlin

g op

de

stoe

l van

de

juf.

De

leer

ling

neem

t de

leid

ing

over

en

wijs

t lee

rling

en

aan

die

een

com

plim

entje

mog

en g

even

.

De

leer

linge

n be

noem

en h

un b

edac

hte

com

plim

ent-

jes.

De

leer

linge

n sc

hrijv

en h

un n

aam

op

de b

riefje

s en

geve

n de

brie

fjes a

an d

e le

erlin

g.

Mat

eria

len:

• Le

ge b

riefje

s•

Pen

• St

oel v

an d

e ju

f

Afs

prak

en:

We

late

n el

kaar

uitp

rate

n en

lach

en e

lkaa

r nie

t uit.

Inri

chti

ng:

De

leer

linge

n zi

tten

op

hun

eige

n pl

ek. É

én le

erlin

g zi

t op

de

stoe

l van

de

juf.


12 van 42

Slot

/eva

luat

ie

7 m

inut

en

Dia

logi

sch

onde

rwijs

Ond

erw

ijsle

erge

spre

kIk

vra

ag d

e le

erlin

gen

wat

ze

hier

-va

n vo

nden

.

Aan

de

ene

leer

ling

vraa

g ik

of h

ij he

t fijn

von

d om

dez

e co

mpl

i-m

entje

s te

ontv

ange

n. H

oe z

ou

dit k

omen

?

De

leer

linge

n ge

ven

hun

men

ing

en b

earg

umen

tere

n de

ze.

De

leer

ling

beno

emt o

f hij

het fi

jn v

ond

en h

oe d

at

kwam

.

Mat

eria

len:

– Afs

prak

en:

We

late

n el

kaar

uitp

rate

n en

lach

en e

lkaa

r nie

t uit.

Inri

chti

ng:

De

leer

linge

n zi

tten

op

hun

eige

n pl

ek.

Eige

n no

titie

s, ov

erw

egin

gen

naar

aan

leid

ing

van

deze

les:

Dez

e le

s kun

je n

atuu

rlijk

uitb

reid

en. C

ompl

imen

ten

geve

n in

gro

epje

s/tw

eeta

llen

etc.

Om

dez

e le

s te

intr

oduc

eren

den

k ik

dat

dit

het j

uist

e be

gin

is.


13 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Daphne van Gestel

Voor leerlingen Middenbouw

DoelConcept van het GOEd-model duidelijk maken door te laten zien wat je ermee kunt.

VormDe kinderen krijgen een verhaal over duivel en engel. Hierover gaan we in gesprek door middel van vragen van mijn kant. Ik probeer bij de kinderen te achterhalen of ze weten dat er stemmetjes in je hoofd zitten die vertellen hoe je je voelt. De kinderen mogen vertellen wat ze weleens denken als er iets gebeurt zoals in het boek. Daarna gaan we dit omzetten in een dramaspel. Dit dramaspel doen ze aan de hand van het verhaal. Ze moeten dus goed luis-teren naar wat er in het verhaal gebeurt. 1 groep is de engeltjes en 1 groep is de duiveltjes. We doen het dramaspel twee keer zodat alle kinderen een keer de duiveltjes en een keer de engeltjes zijn geweest. Daarna volgt een afsluitend gesprek met de kinderen over de vraag of je de engeltjes en duiveltjes in je hoofd kunt veranderen. Hier mogen de kinderen zelf over fantaseren en discussiëren. Uiteindelijk geef ik aan dat je door meer naar het engeltje te luisteren je blijer gaat voelen en dat dat dus fijner is dan wanneer je vaak naar het duiveltje luistert.

InhoudHet verhaal, met stemmetje in je hoofd en duivel/engel, uitleggen.Vervolgens het verhaal uitbeelden, met de vraag: Herken je dingen terug die ik zojuist be-sproken heb?Wie zou jij uiteindelijk willen zijn?


14 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Joury Vermeer

Voor leerlingen Middenbouw

Voordat je deze les geeft, vertel je de kinderen een verhaaltje over hoe de situaties die jullie gaan bespreken jou ook zijn overkomen. Dit doe je twee keer en bij beide keren vertel je na-drukkelijk wat je dacht en hoe je je daar toen bij ging voelen. Natuurlijk één keer blij en één keer verdrietig. Speel hierbij in op reacties vanuit de klas en wellicht eigen ervaringen van kinderen. Vraag hier ook naar.

Nadat je een kort leergesprek hebt gehad met de kinderen introduceer je de uitgeknipte smileys. Laat de kinderen benoemen welke emotie bij elke smiley hoort. Laat dit zien op het bord.

Laat nu het eerste werkblad zien en leg kort uit wat de kinderen moeten doen. Benadruk dat de smiley alleen in het hokje mag worden geplakt en dat kinderen bij de lijntjes de antwoor-den op mogen schrijven. Bij het tweede werkblad mogen kinderen zelf een gedachte bedenken waar dan een smiley bij hoort.

Na het maken van de opdrachten bespreek je de verschillende gedachten en emoties die kin-deren hebben verzonnen. Bespreek daarna vooral de emotie die kinderen op het eind hebben gekozen (als het goed is: blij) en welke gedachten daar dan bij horen. Welke gedachten hebben kinderen nog meer verzonnen om zich fijner te kunnen voelen? Kun je daar dan voor kiezen? Lukt dat altijd?

Uitknipbare smileys


15 van 42

Werkblad 1

Ik ga na school met Lana spelen.Na school gaat Lana toch met een ander kindje spelen.Ze vindt mij niet lief.

Zo voel ik mij nu:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ik ga na school met Lana spelen.Na school gaat Lana toch met een ander kindje spelen.Ze is vergeten dat we hadden afgesproken.


16 van 42

Zo voel ik mij nu:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ik ga na school met Lana spelen.Na school gaat Lana toch met een ander kindje spelen.

Zo voel ik mij nu:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


17 van 42

Werkblad 2

Hoe zou jij je willen voelen? Zet er een rondje omheen.

Blij Verdrietig Gewoon Boos

Welke smiley hoort daarbij?Plak hem hier op:

Wat moet je dan denken?Schrijf het hier op.________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


18 van 42

Wat

GO

Ed-le

s

Van

wie

Fem

ke v

an d

en B

roek

Voor

leer

linge

nM

idde

nbou

w

Stan

daar

d le

svoo

rber

eidi

ngsf

orm

ulie

r Br

on: D

idac

tisch

mod

el ‘V

an G

elde

r’Fo

ntys

HKE

– P

abo

Tilb

urg

Stud

ent(

e)Kl

asPl

aats

Fem

ke v

an d

en B

roek

Gro

epA

anta

l lln

5/6

Hel

e kl

as o

f een

dee

l hie

rvan

Vak-

en

vorm

ings

gebi

ed, s

peel

wer

kthe

ma

of o

nder

wer

p:

Soci

aal-e

mot

ione

le o

ntw

ikke

ling,

dra

ma

Begi

nsitu

atie:

– Le

sdoe

l(en)

: Em

otie

s uitb

eeld

enEm

otie

s om

bouw

en

Eval

uatie

van

lesd

oele

n–

Fase

/tijd

/le

erin

houd

Lesv

erlo

opDi

dacti

sche

wer

kvor

mDi

dacti

sche

han

delin

gen

lera

ar

Leer

activ

iteit/

le

erge

drag

leer

ling(

en)

Mat

eria

len/

or

gani

satie

Inle

idin

g10

min

uten

Leer

linge

n ac

tiver

en in

zake

voo

r-ke

nnis

over

gev

oele

ns e

n em

otie

s.Ik

vra

ag d

e le

erlin

gen

alle

maa

l in

de k

ring

te k

omen

zitt

en e

n vr

aag

de le

erlin

gen

dan

wel

ke e

mot

ies z

e al

lem

aal k

enne

n.

Daa

rna

noem

ik d

e 6

emot

ies:

v

reug

de

ver

drie

t

ang

st

woe

de

ver

bazi

ng

afs

chuw

Verv

olge

ns v

raag

ik d

e le

erlin

gen

de g

ezic

htsu

itdru

kkin

g bi

j dez

e em

oties

te la

ten

zien

.

De

leer

linge

n de

nken

na

over

de

vers

chill

ende

em

otie

s en

bes

prek

en d

eze

klas

sikaa

l. D

aarn

a oe

fene

n ze

kla

ssi-

kaal

met

de

gezi

chts

uitd

rukk

inge

n di

e bi

j dez

e em

otie

s ho

ren.

Org

anis

atie

Leer

linge

n zi

tten

in

een

hal

ve

krin

g, z

odat

er

voor

aan

een

ruim

te o

ntst

aat

waa

r lee

rling

en

kunn

en st

aan

om d

inge

n ui

t te

beel

den.


19 van 42

Kern

Leer

linge

n ga

an a

an d

e sla

g m

et h

et

ombu

igen

van

em

otie

s. Ik

ver

tel d

e le

erlin

gen

dat i

k ka

art-

jes h

eb m

et d

aaro

p ve

rsch

illen

de

situa

ties.

En k

aart

jes m

et d

aaro

p ee

n op

vatt

ing/

emot

ie. P

er tw

eeta

l ge

ef ik

de

leer

linge

n ee

n sit

uatie

en

twee

opv

attin

gen/

emot

ies.

Ik v

erte

l da

arbi

j dat

de

nega

tieve

opv

attin

g/em

otie

alti

jd a

ls ee

rste

gaa

t en

de

posit

ieve

opv

attin

g/em

otie

als

twee

de. I

k ge

ef z

e ee

n pa

ar m

inut

en

de ti

jd o

m te

ove

rlegg

en o

ver h

oe

ze d

eze

situa

tie g

aan

uitb

eeld

en

en la

at z

e da

arna

per

twee

tal e

en

situa

tie e

n tw

ee m

ogel

ijke

opva

ttin

-ge

n/em

otie

s uitb

eeld

en. D

e ov

erig

e le

erlin

gen

kijk

en e

n lu

ister

en n

aar

de si

tuat

ie v

an h

et tw

eeta

l. W

an-

neer

de

situa

tie e

n de

opv

attin

gen/

emot

ies z

ijn u

itgeb

eeld

, ga

ik m

et

de le

erlin

gen

in g

espr

ek.

W

elke

opv

attin

gen/

emot

ies h

eb

je h

ier g

ezie

n?

H

oe z

ou ji

j je

voel

en in

zo’

n sit

uatie

?

Wat

von

d je

van

de

posit

ieve

op

vatt

ing/

emot

ie?

W

aaro

m k

an e

en a

nder

e op

-va

ttin

g/em

otie

je e

en b

eter

gev

oel

geve

n?

Hoe

kan

het

dat

men

sen

ver-

schi

llend

e op

vatt

inge

n/em

otie

s he

bben

bij

een

situa

tie?

De

leer

linge

n kr

ijgen

een

fict

ieve

situ

atie

en

gaan

dez

e in

twee

talle

n ui

tbee

lden

/ver

telle

n. D

aarn

a la

ten

ze d

e op

vatt

ing

en d

e em

otie

zie

n. D

e ov

erig

e le

erlin

gen

kij-

ken

naar

het

twee

tal e

n de

nken

na

over

de

mog

elijk

e em

otie

s. D

aarn

a re

ager

en z

e op

mijn

vra

gen

en h

oude

n ze

een

leer

gesp

rek.

Org

anis

atie

Leer

linge

n zi

tten

in

een

hal

ve

krin

g, z

odat

er

voor

aan

een

ruim

te o

ntst

aat

waa

r lee

rling

en

kunn

en st

aan

om d

inge

n ui

t te

beel

den.

Mat

eria

len

Kaar

tjes m

et

situa

ties.

Slot

Leer

linge

n ki

jken

teru

g op

het

ge-

leer

de e

n slu

iten

de le

s af.

Ik v

raag

de

leer

linge

n w

aar w

e he

t va

ndaa

g ov

er g

ehad

heb

ben.

Wel

ke

opva

ttin

gen/

emot

ies z

ijn a

an b

od

geko

men

en

hoe

kun

je je

eig

en

opva

ttin

gen/

emot

ies o

mbo

uwen

in

vers

chill

ende

situ

atie

s?

De

leer

linge

n de

nken

na

over

het

gel

eerd

e en

pro

bere

n di

t te

verw

oord

en.


20 van 42

Voorbeeldlessen bovenbouw

Wat GOEd-les

Van wie Wouter de Koning

Voor leerlingen Bovenbouw

Les 1

Ik begin het verhaal met een stukje uit mijn eigen ervaring, namelijk dat ik moet leren voor een tentamen maar daar best wel veel moeite mee heb. Dus op een middag zat ik te leren en hoorde ik ver weg een stemmetje; ik dacht dat het niets was, dus ik probeerde verder te gaan. Weer hoorde ik dat stemmetje; nu iets dichterbij, maar daarna was het weer stil. Twee pagina’s verder in mijn boek hoorde ik het stemmetje weer, er was alleen een verschil: deze keer was het niet één stemmetje, maar waren het er twee. De twee stemmetjes waren het niet met elkaar eens, dat kon ik horen, maar wat ze precies zeiden, was nog onduidelijk. On-dertussen ging ik weer verder met leren, maar ik bleef wel opletten of die stemmetjes weer terug zouden komen. Toen ik de eerste twee woorden hoorde, legde ik mijn boek weg en ging eens zitten luisteren, en hoorde dit: ‘Leg dat boek toch weg, leren is zinloos want je gaat het proefwerk toch niet halen, het is veel te moeilijk.’ Het andere stemmetje zei: ‘Je bent op de goede weg, blijven proberen en vooral doorzetten, de toets kan wel moeilijk zijn maar niet te moeilijk voor jou.’ En dat ging maar door en door en door. Ik ben toen doorgegaan met leren totdat ik het zelf genoeg vond.Maar doordat ik hiernaar heb zitten luisteren, ben ik er eens over na gaan denken en nog meer op gaan letten; ik hoorde de stemmetjes steeds vaker, bij steeds meer dingen. Omdat ik ze zo vaak hoorde heb ik er typetjes van gemaakt, optimistische Olivia en pessimistische Paul, want dit vond ik wel gepast. Wat zie je aan Olivia en wat zie je aan Paul? Wat zijn de grote verschillen? Paul altijd negatief, met donkere kleren. Olivia altijd zo positief mogelijk en vrolijk gekleurd.Wie van jullie herkent dit soort situaties, dat je twee stemmetjes/gedachten hebt en uitein-delijk voor een van de twee moet kiezen? Welke kiezen jullie dan meestal? Ben je daar tevre-den over? Wie zou je willen zijn? Hoe zouden we ervoor kunnen zorgen dat je meer terecht-komt bij wie je wilt zijn in plaats van te blijven waar je nu staat? (Met je groepje bespreken, klassikaal aandachtspunten benoemen.) Hoe kan ik ervoor zorgen dat jullie meer de kant op gaan die je op wilt?Dit is allemaal met een onderliggende gedachte uitgevoerd, want wat ik nu gedaan heb, is dat ik jullie een stukje heb meegenomen in het idee achter de fixed en growth mindset; het idee dat je in je hoofd hebt en de houding die je daarbij aanneemt. Welke van de voorbeelden uit mijn verhaal zou bij de fixed mindset horen? Waarom? Wat zijn volgens jullie de kenmerken van de fixed mindset? En van de growth mindset? Wat betekent het woord ‘growth’ letterlijk?Wat zijn de actiepunten voor ons om aan te gaan werken nu we dit weten? Ben je bereid om hier wat mee te doen? Nee? Verkeerde mindset.Maar het gaat verder dan alleen je mindset; we gaan zo samen kijken naar een aantal kaart-jes die ik gemaakt heb en daarna ga je er per groepje een paar behandelen. Bij ieder kaartje ga je kijken wat jouw eerste reactie is en die schrijf je op. Wanneer je de eerste hebt opge-schreven, kijk je waar die het beste bij past: is je eerste reactie er een waaruit naar voren


21 van 42

komt dat het niet lukt en dat het ook niet gaat veranderen, dan is het fixed. Is je eerste reactie meer gericht op ‘het lukt nu nog niet, maar als ik het blijf proberen wel’, dan is het growth. Nadat je je eerste reactie hebt gehad, gaan we proberen die fixed mindset om te denken naar een growth mindset, om er een positieve draai aan te geven en je manier van denken een beetje bij te stellen.De eerste paar kaartjes bespreek ik klassikaal om ervoor te zorgen dat de opdracht duidelijk is en dat de leerlingen weten wat er gevraagd wordt. Wanneer er vijf kaartjes besproken zijn en ik denk dat het idee duidelijk is, deel ik nog een aantal kaartjes uit bij de verschillende groepjes met de opdracht om telkens de eerste reactie op te schrijven en daarbij minimaal drie omgedachte reacties te maken. Dit mag je uiteraard samen met je groepje doen, maar je eerste reactie is individueel.Aan het einde van de les vraag ik de leerlingen hun eigen eerste reacties te bekijken en te be-palen waar zij in hun eigen denkpatroon zitten. Iedereen krijgt van mij een kaartje met zijn naam erop dat ze vervolgens op een groot bord op de juiste plaats hangen. Op het bord zijn de woorden ‘fixed mindset’ gekoppeld aan pessimistische Paul, en ‘growth mindset’ aan op-timistische Olivia. Hiertussen loopt een horizontale lijn; de leerlingen gaan hun eigen kaartje aan de lijn hangen aan de hand van hun eerste reacties. De eerste drie leerlingen bespreek ik klassikaal, waarbij ik de leerlingen zelf laat beredeneren waar ze denken te moeten hangen aan de hand van hun eerste reacties. Hierna doen de leerlingen dit zelf.

Les 2

De leerlingen hebben hun namen opgehangen en ik vraag of de leerlingen denken dat ze nog steeds op dezelfde plek hangen als toen we de kaartjes opgehangen hebben. Als ze ver-plaatst zijn, vraag ik aan de leerlingen waarom ze denken dat ze verplaatst zijn. Wanneer ze niet verplaatst zijn, vraag ik de leerlingen om een manier te bedenken hoe we ervoor kunnen zorgen dat je meer in die groeiende/positieve spiraal komt in plaats van in die vaste/nega-tieve spiraal te blijven hangen. Ik bespreek de mogelijkheden die naar voren komen samen met de leerlingen, maak hier aantekeningen van op het bord en schrijf de hoofdpunten op. Ik kijk of hier dingen tussen zitten die we in de klassensituatie kunnen gebruiken en eventueel ook daarbuiten. Wanneer dit nog niet echt lukt, stel ik het www-model voor en, wanneer dit goed gaat eventueel het www-w-model. Ik leg uit aan de leerlingen hoe het werkt en wat de achterliggende gedachte is. De leerlingen gaan iedere dag een punt opschrijven dat die dag goed is gegaan en waar ze zelf heel tevreden over zijn. Dat mag iets zijn wat op school goed is gegaan, maar ook daarbuiten. Ik vraag de leerlingen om hun kaartjes allemaal op een groot vel te hangen waar vakjes aan vast zitten van iedere leerling, zodat we ze bij elkaar kunnen verzamelen. Iedere dag haal ik er een paar opvallende uit en ik bespreek deze met de klas. Ook gaan we dan kijken waar ze thuishoren op de lijn die we eerder hebben uitgezet. In het geval van een ‘growth mindset’-reactie, vraag ik ook door naar de vraag waarom de leerlin-gen denken dat juist dat zo goed ging. Wanneer het een ‘fixed mindset’-reactie is, vraag ik de leerlingen hoe je er een ‘growth mindset’-gedachte van had kunnen maken. De eerste paar keer bespreek ik de waaromvraag klassikaal, later wil ik de leerlingen dit zelf laten beden-ken en uitleggen. Door de positieve dingen te laten benoemen, verwacht ik dat de algemene gedachtegang van de leerlingen meer richting de positieve kant gaat verschuiven.


22 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Nina Maijen


NB Deze les is ook deels in het boek opgenomen, in paragraaf 7.3.2.

Beginsituatie

Voor de vakantie heb ik met mijn klas de www’tjes besproken die ze die week hadden opge-schreven. Ik vroeg de leerlingen wat ze ervan vonden om een aantal dingen op te schrijven die op die dag goed waren gegaan. Sommige leerlingen vonden het fijn, andere vonden het saai en snapten niet waarom ze het moesten doen. Die vraag heb ik toen meteen bij de leerlingen gelegd: waarom zou je dit doen?Er ontstond een gesprek en al snel werd het volgende besproken:Als er vervelende dingen gebeuren of er gebeurt iets slechts, dan blijft die gedachte je vaak de hele dag achtervolgen. Je denkt vaak na over de negatieve dingen die die dag zijn gebeurd. Als er iets goed is gegaan, dan denk je daar die dag eigenlijk niet vaak meer aan. Door het op te schrijven, wordt je eraan herinnerd. Dit geeft een fijn gevoel. Het is belangrijk om positief te denken. Dit gesprek is voortgekomen vanuit de leerlingen; dit omschreven leerlingen dus zelf!

Er is me gevraagd een tekenles te geven; hieraan koppel ik mijn GOEd-les.

Lesomschrijving

Ik wil kort terugblikken op een paar weken geleden, toen we de www’tjes hebben bespro-ken. Ik wil weer even kort opfrissen waarom het belangrijk is om terug te denken aan dingen die goed zijn gegaan. Daarna leg ik een situatie voor.Stel: je hebt supergoed geleerd en je best gedaan voor een toets, maar je krijgt uiteindelijk een onvoldoende terug. Ik vraag de leerlingen hoe ze zich zouden voelen en of ze verschillende emoties op het bord willen schrijven. Als je jezelf zo voelt, wat voor gedachtes heb je er dan bij? Wat denk je dan? Is het terecht dat je dit dan denkt?Ik wil eigenlijk naar het voorbeeld dat de leerlingen omschrijven dat ze teleurgesteld, boos of verdrietig zijn en naar de gedachte dat ze het niet kunnen, misschien toch niet goed genoeg zijn of niet goed genoeg hun best ervoor hebben gedaan. Dan vraag ik of het een positieve of negatieve gedachte is. Negatief: Kun je het ook omzet-ten in iets positiefs? We bespreken kort een aantal voorbeelden. Daarna laat ik op het bord zien wat er eigenlijk gebeurt: gebeurtenis je voelt daar iets bij (emotie) je krijgt een bepaalde gedachte (opvatting).


23 van 42

De opdracht die ik de leerlingen ga geven, is om twee korte stripverhaaltjes te maken. De leerlingen krijgen van mij ieder een gebeurtenis en een A4-papiertje. Op dit A4-papiertje staan twee keer drie kolommen. In de eerste kolom zie je een bepaalde gebeurtenis die ze hebben gekregen; de leerlingen maken hier een tekening bij en misschien een tekstwolkje. Bij de tweede kolom zie je de emotie in het stripverhaal en in de derde kolom de gedachte. Ik wil dat de leerlingen dus kort een stripverhaaltje maken; de eerste keer met een negatieve opvatting, de tweede keer met een positieve opvatting. De leerlingen moeten nadenken over hoe ze hun mindset om kunnen zetten.

Een aantal gebeurtenissen die de leerlingen kunnen krijgen: 1 Bijna alle kinderen uit de klas worden uitgenodigd voor een verjaardagsfeestje, maar jij

niet. 2 Je bent bezig met een opdracht, maar je snapt het niet. Je stelt een vraag aan de juf en die

zegt dat ze zo bij je komt. Na tien minuten is ze nog niet langs geweest. 3 Tijdens een voetbalwedstrijd probeer je te scoren, maar je mist het doel en uiteindelijk

verliest jouw team.


24 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Patrick de Jong


NB Deze les is ook deels in het boek opgenomen, in paragraaf 7.3.2.

Voordat ik daadwerkelijk het GOEd-model introduceer in de klas, start ik met een dramales waarin de leerlingen zelf filmpjes gaan maken van situaties (gebeurtenissen) die zijn toe te passen op het GOEd-model. Ik heb gekozen voor filmpjes, omdat dit een werkvorm is die ze niet vaak gebruiken, waardoor ze waarschijnlijk met meer motivatie aan de slag gaan. In deze filmpjes is duidelijk een situatie te zien waar ik in een vervolgles het GOEd-model op toe kan passen.Mogelijke situaties om te geven, heb ik hierna gezet. Leerlingen kunnen ook zelf situaties bedenken.• Tijdens het voetballen krijgt één iemand telkens de bal niet toegespeeld. Keer op keer. De

rest van de spelers spelen de bal steeds naar elkaar over. • Iemand komt trots vertellen over zijn nieuwe huisdier dat hij dit weekend heeft gekregen.

De meeste kinderen blijven doorpraten en zijn met andere dingen bezig, ze luisteren niet naar hem.

• De groep moet gaan werken in tweetallen, maar één leerling blijft alleen over terwijl ie-dereen al samen aan de slag gaat. Niemand vraagt iets aan de overgebleven leerling en die gaat dan ook maar stil alleen aan het werk.

• In de klas worden uitnodigingen uitgedeeld voor een feestje. Eén kind krijgt geen uitno-diging.

Nadat deze filmpjes zijn gemaakt, ga ik in een vervolgles de filmpjes bespreken. Wat zien we (gebeurtenis), hoe zou iemand denken (opvattingen) en hoe zou iemand zich nu voelen (emotie)? Dit bespreken we per filmpje. Daarna leg ik uit dat je niet de schuld bij jezelf moet leggen en dat je zo positief mogelijk moet denken om te zorgen dat je je er niet rot over voelt. We kijken nog eens naar de zelfgemaakte filmpjes. Hoe zou iemand nu moeten gaan denken om te zorgen dat hij zich goed of neutraal voelt in die situatie?


25 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Anne Andonyadis


De leerkracht leest een verhaal voor waarbij het GOEd-model in te vullen is. Op het bord staat het GOEd-model. De leerkracht legt het model uit aan de hand van het verhaal en laat de leerlingen de kolommen invullen. Daarna geeft de leerkracht zelf nog een voorbeeld. Als het voorbeeld gegeven is, heeft de leerkracht een aantal GOEd-modellen liggen waarbij de gebeurtenis al is ingevuld. De leerlingen maken deze oefeningen. Als afsluiting vullen alle leerlingen het GOEd-model een keer in met hun eigen gebeurtenis en deze leveren ze in, zo-dat de leerkracht kan kijken of het GOEd-model begrepen is.


26 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Margje Oerlemans


Voorkennis: De leerlingen hebben gewerkt met een model dat lijkt op het GOEd-model en zijn nu toe aan de verwerking ervan.Duur: Ongeveer 30 minutenBenodigdheden: Twee hotelbellen en kaartjes met wie/wat/waar

Werkvorm: De gedachtescène De leerkracht begint met een gesprek over het 4G-model om de voorkennis op te halen. De leerlingen komen samen tot de conclusie dat het model als volgt in elkaar zit: Gebeurtenis + Gedachten = Gedrag + Gevoel

De leerlingen gaan in viertallen een dramascène uitvoeren. Elk groepje van vier krijgt een kaartje met daarop wie/wat/waar. Dit is om de leerlingen richting te laten geven aan de scène. Twee leerlingen spelen de scène, twee leerlingen zijn hun gedachten. De scène begint en de gedachten kunnen tussendoor dingen zeggen door op de hotelbel te drukken en de gedachte uit te spreken. Hierdoor zullen de leerlingen zien dat gedachten de scène, en dus in het echt gebeurtenissen, kunnen sturen. Dit kan ook na elke scène besproken worden. Hoe voelde de speler zich? Hoe beïnvloedden de gedachten de scène? Voelde de speler zich zoals hij zich wilde voelen? Wat had de speler kunnen doen om zich gewenst te voelen? Welke ge-dachten horen daarbij? Et cetera.

Voorbeelden van de kaartjes Wie: Nieuwe buren Wat: Kennismaken met elkaar Waar: Buiten, bij het huis van de ‘oude’ buurman

Wie: Een psycholoog en zijn cliëntWat: Komen elkaar in hun vrije tijd tegen na een gênant en ongemakkelijk gesprekWaar: In de trein


27 van 42

Wat GOEd-les

Van wie Maud van Loon


Ik leg uit dat er zich vaak situaties voordoen die je niet leuk vindt. Ik vraag of iemand zo’n situatie kent. Ik vraag hoe deze persoon toen heeft gereageerd op deze situatie. Ik vertel een andere manier waarop je op de situatie zou kunnen reageren (een GOEd-manier). Ik vertel dat ik zo meteen ook twee manieren van de leerlingen wil zien: een manier waarop je het negatief oppakt en negatief denkt, en een manier waarop je het positief kan oppakken. Na-dat een groepje is geweest, stel ik vragen zoals: Hoe denk je dat … zich voelt? En hoe zal … zich voelen? Was dat anders bij de tweede keer? Hoe voelde … zich de tweede keer? En hoe voelde … zich de eerste keer? De leerlingen kunnen zich inleven in elkaar. Daar wil ik op inspelen tijdens deze les. Ik geef een aantal situaties die voor hen herkenbaar zijn. Ik wil dat ze deze situaties twee keer uit-beelden in een rollenspel. De eerste keer op een niet-GOEd-manier. Dit beïnvloedt dus hun gevoel en mindset. Ik vraag na dit stuk hoe ze denken dat het slachtoffer zich voelt en hoe de andere persoon zich voelt. Dit zal niet positief zijn. De tweede keer beelden de leerlingen de situatie uit op een GOEd-manier. Ik vraag hoe de desbetreffende personen zich voelen. Ze zullen merken dat het hun een beter gevoel geeft. Doordat deze situaties herkenbaar zijn, zouden ze deze in het dagelijks leven toe kunnen passen. Aan het eind van de les stel ik vragen, zoals: Wat zou je de volgende keer doen als je … (situ-atie)? Weet iemand een situatie waarin hij, als hij eraan terugdenkt, beter op een andere ma-nier had kunnen reageren, zoals we hier net hebben geoefend? Wat heb je hiervan geleerd? Wie zou dit nu vaker willen toepassen?

Het doel: de kinderen kunnen zich inleven in de desbetreffende personen. Zij kunnen hun gevoel beschrijven. Ook kunnen zij er een ander voorbeeld van een situatie aan koppelen, waarin hetzelfde zou kunnen gebeuren. Ze kunnen beschrijven wat zij de volgende keer in zo’n situatie doen.

De situaties zijn:• Je bent in discussie met je klasgenoten; jij weet bijna zeker dat je de oplossing weet, maar

je klasgenoten kiezen toch met een meerderheid voor de oplossing die een andere klas-genoot heeft bedacht.

• Iedereen is zelfstandig aan het werken. De juf is even de klas uit. Jij bent geconcentreerd bezig, maar andere klasgenoten denken nu even de boel op stelten te kunnen zetten en het wordt heel rumoerig in de klas.

• Tijdens de gymles wordt de klas in twee groepen verdeeld. Al jouw vrienden zitten bij het andere team.

• Tijdens het schoolfeest laten een aantal vrienden hun danskunsten zien die zij geleerd hebben tijdens hun dansles. Het ziet er erg leuk en gezellig uit. Wat doe jij?


28 van 42

Wat

GO

Ed-le

s

Van

wie

Karli

jn Ja

nsse

n

Voor

leer

linge

nBo

venb

ouw

Lesv

oorb

erei

ding

sfor

mul

ier

Font

ys P

abo

Tilb

urg

Bron

: Did

actis

ch m

odel

‘Van

Gel

der’

Stud

ent(

e):

Klas

(PA

BO):

Stag

esch

ool:

Plaa

ts:

Karl

ijn Ja

nsse

n M

ento

r:

Dat

um :

Gro

ep:

Aan

tal l

ln:

Vak-

en

vorm

ings

gebi

ed: s

o

Spee

lwer

kthe

ma/

onde

rwer

p: st

ellin

gen

Met

hode

: gee

n

Tota

le le

sduu

r: 30

min

uten

Le

sdoe

l(en)

: Pro

cesd

oel

De

leer

linge

n de

nken

na

over

pos

itiev

e en

neg

atiev

e ge

dach

tes.

De

leer

linge

n ku

nnen

hun

eig

en m

enin

g on

derb

ouw

en.

De

leer

linge

n le

ren

stel

ling

in te

nem

en.

De

leer

linge

n le

ren

te k

ijken

naa

r an

dere

asp

ecte

n da

n al

leen

het

geen

zij

zien

van

de

situ

atie.

(Hoe

voe

lt ee

n an

der

zich

? W

eet j

e w

at e

r aa

n de

han

d is

?)

De

leer

linge

n le

ren

reke

ning

met

elk

aar

te h

oude

n.

Eval

uatie

van

lesd

oele

n:

Tijd

ens

de le

s m

aken

de

leer

linge

n ac

tief d

eel u

it va

n he

t deb

at. Z

e be

argu

men

tere

n w

aaro

m z

ij be

paal

de k

euze

s m

aken

en

lere

n zo

form

uler

en e

n re

keni

ng te

hou

den

met

elk

aar.


29 van 42

Lesv

erlo

opTi

jd/l

eerin

-ho

udDi

dacti

sche

Wer

kvor

mDi

dacti

sche

han

delin

gen

lera

ar

Leer

activ

iteit

le

erge

drag

leer

ling(

en)

Mat

eria

len/

orga

nisa

tieIn

leid

ing

10 m

inut

en

Inst

ructi

evor

m: i

ntro

duce

ren

Er g

ebeu

ren

wel

eens

din

gen

die

je n

iet z

iet a

anko

men

en

die

niet

zo

fijn

zijn

. Je

spre

ekt

bijv

oorb

eeld

af o

m m

et je

vr

iend

in te

gaa

n zw

emm

en.

Plot

selin

g ka

n zi

j nie

t mee

r. Je

ku

nt h

ier

op m

eerd

ere

man

ie

ren

tege

n aa

nkijk

en.

Ik la

at d

e le

erlin

gen

hier

op

reag

eren

.

Ik v

erte

l de

leer

linge

n da

t w

e ee

n st

ellin

gend

ebat

gaa

n ho

uden

.

Opn

emen

m

eede

nken

De

leer

linge

n ve

rtel

len

hoe

zij z

ich

zoud

en v

oe

len

en h

oe z

e zo

uden

reag

eren

. Ook

pro

bere

n ze

te v

erw

oord

en h

oe h

et a

nder

s ka

n.

De

leer

linge

n ga

an s

taan

en

schu

iven

de

tafe

ls

en s

toel

en a

an d

e ka

nt.

Mat

eria

len

stel

linge

n

Ops

telli

ng

krin

g

Kern

15 m

inut

en

Opd

rach

tvor

m: w

erke

nIk

lees

de

stel

linge

n vo

or.

Verv

olge

ns w

ijs ik

een

aan

tal

leer

linge

n aa

n di

e m

oete

n be

argu

men

tere

n w

aaró

m z

e ie

ts d

enke

n.

Stel

ling

nem

en

bea

rgum

ente

ren

De

leer

linge

n lu

iste

ren

naar

de

stel

ling.

Ver

vol

gens

kie

zen

ze e

en k

ant.

Een

aan

tal l

eerl

inge

n le

gt s

teed

s ui

t waa

rom

ze

daar

sta

an.

Ops

telli

ng

De

leer

linge

n st

aan.

In h

et

mid

den

van

de k

las

ligt

een

lijn.

De

leer

linge

n lo

pen

stee

ds

naar

de

kant

di

e vo

or h

un

van

toep

as

sing

is.


30 van 42

Slot

5 m

inut

en

Inte

racti

evor

m: o

nder

wijs

le

erge

spre

kD

e le

erlin

gen

gaan

wee

r zi

tte

n en

ik la

at z

e in

dis

cuss

ie

gaan

ove

r w

at z

e ge

daan

heb

be

n. W

elke

nie

uwe

inzi

chte

n he

bben

ze

opge

daan

? H

eb ik

de

leer

linge

n po

sitie

ver

kun

nen

late

n de

nken

ove

r va

ak

nega

tieve

geb

eurt

enis

sen?

Dele

n

bes

prek

en

De

leer

linge

n de

len

hun

bevi

ndin

gen.

Wat

den

ke

n ze

nu?

Wat

is e

r ve

rand

erd

in d

e m

anie

r va

n de

nken

? W

at h

ebbe

n ze

nu

gele

erd?

Ops

telli

ng

krin

g

Stel

linge

n

De ju

f hee

ft de

laat

ste

tijd

wei

nig

aand

acht

voo

r je.

1 De

juf v

indt

jou

op d

at m

omen

t nie

t bel

angr

ijk g

enoe

g.2

De ju

f hee

ft he

t eve

n te

dru

k vo

or jo

u.

Je w

ilt g

raag

mee

spel

en m

et e

en g

roep

je k

inde

ren,

maa

r dit

mag

van

hen

nie

t.1

Ik b

en st

om. N

iem

and

wil

met

mij

spel

en.

2 Di

e ki

nder

en w

illen

nu

even

nie

t met

mij

spel

en. G

een

prob

leem

, ik

prob

eer h

et e

en a

nder

e ke

er n

og e

ens o

f zoe

k ie

man

d an

ders

.

Je h

ebt v

eel s

pelfo

uten

gem

aakt

met

een

spel

lings

opdr

acht

.1

Ik k

an n

iet g

oed

spel

len.

2 Ik

moe

t nog

eve

n go

ed o

efen

en e

n da

n ga

at h

et m

e ze

ker l

ukke

n.

Je k

rijg

t je

wer

kpla

n ni

et a

f.1

Ik m

oet m

ijn w

erk

de v

olge

nde

keer

bet

er in

plan

nen

en h

arde

r wer

ken.

2 Ik

kan

nie

t sne

l wer

ken.

Ik b

en n

iet s

lim g

enoe

g en

het

wer

k is

vee

l te

moe

ilijk

.

Je h

ebt a

lle re

keno

pdra

chte

n go

ed g

emaa

kt.

1 Ik

kan

supe

rgoe

d re

kene

n. Ik

ben

slim

.2

Ik h

eb g

oed

en h

ard

gew

erkt

en

ik b

egri

jp h

et a

l goe

d.


31 van 42

Je sp

reek

t in

de o

chte

nd a

f om

die

mid

dag

af te

spre

ken

met

een

vri

end.

Aan

het

ein

d va

n de

dag

blij

kt d

at h

ij to

ch n

iet k

an.

1 M

ijn v

rien

d is

stom

en

wil

niet

afs

prek

en m

et m

ij.2

Mijn

vri

end

kan

toch

nie

t afs

prek

en. D

it is

ver

vele

nd, v

olge

nde

keer

bet

er.

In d

e pa

uze

leen

je e

en v

oetb

al v

an je

vri

end.

De

bal g

aat k

apot

.1

Dan

had

mijn

vri

end

me

die

bal m

aar n

iet m

oete

n le

nen.

Dit

kan

gebe

uren

.2

Ik z

eg ‘s

orry

’ teg

en m

ijn v

rien

d en

spre

ek a

f dat

ik d

e vo

lgen

de k

eer e

en b

al m

eene

em.


32 van 42

Wat

GO

Edle

s

Van

wie

Sann

e Ve

rhoe

ven

Voor

leer

linge

nBo

venb

ouw

Lesv

oorb

erei

ding

sfor

mul

ier F

onty

s Pab

o Ti

lbur

gBr

on: D

idac

tisch

mod

el ‘V

an G

elde

r’

Stud

ent(

e):

Klas

(PA

BO):

Stag

esch

ool:

Plaa

ts:

Act

ueel

leer

arra

ngem

ent:

Men

tor:

Dat

um :

Gro

ep:

Aan

tal l

ln:

Vak-

en

vorm

ings

gebi

ed: G

OEd

-oef

enin

g (G

ebeu

rten

is/O

pvat

ting/

Emot

ione

le c

onse

quen

tie/d

oen)

Spee

lwer

kthe

ma/

onde

rwer

p: so

ciaa

l-em

otio

neel

/min

dset

Begi

nsitu

atie:

D

e le

erlin

gen

hebb

en n

og n

iet e

erde

r van

mij

een

les g

ehad

ove

r het

pos

itief

met

elk

aar o

mga

an o

f ove

r and

ere

soci

aal-e

mot

ione

le m

etho

des/

met

ho-

diek

en. I

k do

e de

ze le

s aan

de

hand

van

de

theo

rie d

ie ik

heb

gel

eerd

ove

r min

dset

, GO

Ed-o

efen

inge

n, p

ositi

eve

psyc

holo

gie

en w

ww

-oef

enin

gen.

De

leer

linge

n w

eten

hoe

ze

kunn

en k

ieze

n vo

or d

eze

wor

ksho

p. (I

k be

n er

nie

t van

op

de h

oogt

e w

elke

leer

linge

n de

elne

men

aan

mijn

wor

ksho

p to

t aa

nvan

g va

n de

wor

ksho

p.)

Lesd

oel(

en):

De

leer

linge

n le

ren

dat m

ense

n al

lem

aal a

nder

s kun

nen

reag

eren

op

of d

enke

n ov

er e

en si

tu-

atie

.D

e le

erlin

gen

lere

n zi

ch te

ver

beel

den

hoe

een

bepa

ald

kara

kter

op

een

situa

tie z

ou re

ager

en.

De

leer

linge

n le

ren

om o

p ee

n sit

uatie

te re

ager

en.

Lang

eter

mijn

doel

en:

Kern

doel

34:

De

leer

linge

n le

ren

zorg

te d

rage

n vo

or d

e lic

ham

elijk

e en

psy

chisc

he g

ezon

d-he

id v

an h

enze

lf en

and

eren

.Ke

rndo

el 3

7: D

e le

erlin

gen

lere

n zi

ch te

ged

rage

n va

nuit

resp

ect v

oor a

lgem

een

aanv

aard

e w

aard

en e

n no

rmen

.

Eval

uati

e va

n le

sdoe

len:

Ik p

robe

er m

et a

lle le

erlin

gen

de a

ntw

oord

en te

eva

lu-

eren

. Wan

neer

ik e

en a

ntw

oord

wil

besp

reke

n m

et d

e ge

hele

gro

ep, v

raag

ik e

erst

aan

de

leer

ling

die

het a

nt-

woo

rd h

eeft

gef

orm

ulee

rd o

f hij

zich

daa

r zic

h pr

ettig

bi

j voe

lt. V

ervo

lgen

s bes

pree

k ik

het

ant

woo

rd m

et d

e le

erlin

gen.

Ik b

enad

ruk

dat e

r gee

n go

ed o

f fou

t is b

ij de

ze o

efe-

ning

. Hie

rdoo

r zou

den

de le

erlin

gen

de d

oele

n ku

nnen

ha

len.

Ik b

espr

eek

ook

indi

vidu

eel m

et d

e le

erlin

gen

hoe

zij o

ver d

e sit

uatie

s den

ken.


33 van 42

Lesv

erlo

op

Tijd

/lee

rinho

udDi

dacti

sche

wer

kvor

mDi

dacti

sche

han

delin

gen

Lera

ar

Leer

activ

iteit

le

erge

drag

leer

ling(

en)

Mat

eria

len/

or

gani

satie

10 m

inut

enW

at is

de

bedo

e-lin

g?

Doc

eren

Ik v

erte

l de

leer

linge

n da

t ze

nu

hebb

en g

ekoz

en v

oor e

en w

orks

hop

soci

aal-e

mot

ione

le o

ntw

ikke

ling/

kanj

ertr

aini

ng. I

k le

g ui

t dat

ik v

oor

de le

erlin

gen

pers

onag

es h

eb d

ie

alle

bei a

nder

s den

ken.

Ik la

at zi

en e

n le

es v

oor h

oe d

eze

pers

onag

es d

enke

n en

wie

ze zi

jn.

Ik v

erte

l dat

de

leer

linge

n nu

bij

een

aant

al si

tuat

ies m

ogen

pro

bere

n op

te

schr

ijven

hoe

dez

e pe

rson

ages

de

nken

ove

r/re

ager

en o

p de

situ

-at

ies.

Ik v

erte

l dat

er v

erde

rop

nog

twee

per

sona

ges z

ijn d

ie o

ok d

inge

n m

eem

aken

. Ik

ver

tel d

at d

e le

erlin

gen

zelf

een

antw

oord

/ged

acht

e m

oete

n be

-de

nken

/voo

rste

llen

en d

it m

oete

n op

schr

ijven

. Ik

vert

el d

at ze

, als

ze

antw

oord

en h

ebbe

n op

gesc

hrev

en,

met

hun

buu

rman

/-vr

ouw

mog

en

over

legg

en/d

iscus

siëre

n ov

er d

e an

t-w

oord

en, m

aar d

at h

ierb

ij be

lang

rijk

is da

t alle

ant

woo

rden

goe

d zi

jn!

Ik le

g ui

t dat

als

de le

erlin

gen

hier

mee

kla

ar zi

jn, z

e vo

or zi

chze

lf m

ogen

ops

chrij

ven

hoe

zij o

p de

ze

situa

ties z

oude

n re

ager

en. I

k ve

rtel

da

t de

leer

linge

n hi

erbi

j nie

t mog

en

over

legg

en m

et a

nder

en, t

otda

t zij

ook

voor

alle

situ

atie

s hun

ant

-w

oord

heb

ben

opge

schr

even

. Zo

heef

t ied

eree

n vo

or zi

chze

lf ku

nnen

na

denk

en o

ver d

e vr

aag

hoe

zij z

ou-

den

nade

nken

ove

r/re

ager

en o

p de

sit

uatie

s.

De

leer

linge

n ho

ren

wat

de

wor

k-sh

op in

houd

t waa

rvoo

r ze

hebb

en

geko

zen.

Ze lu

ister

en n

aar d

e ui

tleg

van

wat

de

wor

ksho

p in

houd

t en

wat

er v

an

hen

gevr

aagd

wor

dt.

De

leer

linge

n ku

nnen

reag

eren

op

wat

er w

ordt

ver

teld

ove

r wat

de

leer

linge

n m

oete

n ga

an d

oen.

Ev-

tuee

l kun

nen

ze e

r nog

vra

gen

over

st

elle

n.

Wer

kbla

den

geko

piee

rd.

(Zie

hie

rna.

)


34 van 42

20 m

inut

enH

oe z

oude

n de

per

sona

ges

reag

eren

? Hoe

re

agee

r jij?

Zelfs

tand

ig w

erke

n/ov

erle

gIk

loop

rond

om

vra

gen

van

leer

-lin

gen

te b

eant

woo

rden

. Ook

ga

ik

met

leer

linge

n in

ges

prek

ove

r hoe

zi

j hun

ant

woo

rden

heb

ben

gefo

r-m

ulee

rd.

De

leer

linge

n le

zen

wie

de

pers

ona-

ges z

ijn e

n ho

e zi

j den

ken.

Verv

olge

ns le

zen

zij v

ersc

hille

nde

situa

ties d

ie g

esch

etst

wor

den.

Zi

j bed

enke

n ho

e de

per

sona

ges

zoud

en re

ager

en o

p de

situ

atie

s die

ge

sche

tst w

orde

n en

schr

ijven

dez

e an

twoo

rden

op

het w

erkb

lad

op.

Wan

neer

ze

antw

oord

en h

ebbe

n ge

form

ulee

rd, m

ogen

ze

over

legg

en

met

hun

bur

en o

ver d

e an

twoo

r-de

n di

e ge

geve

n zi

jn.

Als

ze v

oor a

lle si

tuat

ies v

an d

e pe

rson

ages

een

ant

woo

rd h

eb-

ben

inge

vuld

, gev

en d

e le

erlin

gen

antw

oord

op

de v

raag

hoe

zij

zelf

zoud

en d

enke

n in

de

situa

ties.


35 van 42

Wer

kbla

den

Dit

zijn

Guu

sje e

n Le

x. G

uusje

den

kt a

nder

s dan

Lex

. G

uusje

den

kt v

aak

als e

r iet

s geb

eurt

dat

het

aan

haa

r lig

t. Ze

voe

lt zi

ch d

an v

erdr

ietig

. A

ls Le

x on

geve

er h

etze

lfde

mee

maa

kt, d

enkt

hij

heel

and

ers d

an G

uusje

. Hij

bede

nkt d

an w

at h

ij de

vol

gend

e ke

er a

nder

s kan

doe

n. H

ij ba

alt e

ven

flink

en

gaat

daa

rna

iets

leuk

s doe

n, b

ijvoo

rbee

ld b

uite

n sp

elen

.

Stel

je v

oor:

Een

leer

ling

uit d

e kl

as h

eeft

jouw

wer

k m

et o

prui

men

in d

e pa

pier

bak

gego

oid.

Hoe

den

kt G

uusje

?H

oe d

enkt

Lex

?

Stel

je v

oor:

Je b

ent a

ls e

erst

e af

bij

een

spel

.H

oe d

enkt

Guu

sje?

Hoe

den

kt L

ex?


36 van 42

Stel

je v

oor:

Een

klas

geno

ot ze

gt g

een

‘dan

k je

wel

’ als

jij e

en tr

akta

tie g

eeft

.

Hoe

den

kt G

uusje

?H

oe d

enkt

Lex

?

Stel

je v

oor:

Je v

alt h

eel h

ard.

Hoe

den

kt G

uusje

?H

oe d

enkt

Lex

?

Stel

je v

oor:

Een

klas

geno

ot ze

gt d

at je

kle

ren

lelij

k zi

jn.

Hoe

den

kt G

uusje

?H

oe d

enkt

Lex

?


37 van 42

Dit

zijn

Mic

hiel

en

Vale

rie. M

ichi

el d

enkt

and

ers d

an V

aler

ie.

Mic

hiel

den

kt v

aak

als e

r iet

s geb

eurt

dat

het

aan

hem

ligt

. Hij

voel

t zic

h da

n ro

t en

stom

. A

ls Va

lerie

ong

evee

r het

zelfd

e m

eem

aakt

, den

kt z

ij he

el a

nder

s dan

Mic

hiel

. Zij

denk

t dan

: Wat

rot d

at d

it is

gebe

urd,

ik h

oop

dat h

et n

iet v

aker

geb

eurt

. Ik

ga m

et m

ijn

vrie

ndin

nen

iets

leuk

s doe

n. D

aar w

ord

ik a

ltijd

vro

lijk

van!

Stel

je v

oor:

Je b

ent e

en v

ersl

ag a

an h

et ty

pen,

inee

ns lo

opt a

lles v

ast e

n m

oet j

e op

nieu

w b

egin

nen.

Hoe

den

kt M

ichi

el?

Hoe

den

kt V

aler

ie?

Stel

je v

oor:

Je te

keni

ng li

jkt n

iet o

p ee

n pa

ard.

Dit

was

wel

de

bedo

elin

g.H

oe d

enkt

Mic

hiel

?H

oe d

enkt

Val

erie

?


38 van 42

Stel

je v

oor:

Je w

erkp

lan

is n

iet a

f.

Hoe

den

kt M

ichi

el?

Hoe

den

kt V

aler

ie?

Stel

je v

oor:

Je v

riend

en h

ebbe

n ge

en ti

jd.

Hoe

den

kt M

ichi

el?

Hoe

den

kt V

aler

ie?

Stel

je v

oor:

Je h

ad a

fges

prok

en o

m m

et e

en k

lasg

enoo

t te

gaan

spel

en. N

u w

il hi

j nie

t mee

r.H

oe d

enkt

Mic

hiel

?H

oe d

enkt

Val

erie

?


39 van 42

Wat

den

k jij

?

Stel

je v

oor:

Je w

erkp

lan

is n

iet a

f.

Stel

je v

oor:

Je v

rien

den

hebb

en g

een

tijd

.

Stel

je v

oor:

Je h

ad a

fges

prok

en o

m m

et e

en k

lasg

enoo

t te

gaan

spel

en. N

u w

il hi

j nie

t mee

r.


40 van 42

Stel

je v

oor:

Je b

ent e

en v

ersl

ag a

an h

et ty

pen,

inee

ns lo

opt a

lles v

ast e

n m

oet j

e op

nieu

w b

egin

nen.

Stel

je v

oor:

Je te

keni

ng li

jkt n

iet o

p ee

n pa

ard.

Dit

was

wel

de

bedo

elin

g.

Stel

je v

oor:

Een

leer

ling

uit d

e kl

as h

eeft

jouw

wer

k m

et o

prui

men

in d

e pa

pier

bak

gego

oid.


41 van 42

Stel

je v

oor:

Je b

ent a

ls e

erst

e af

bij

een

spel

.

Stel

je v

oor:

Een

kla

sgen

oot z

egt n

iet ‘

dank

je w

el’ a

ls ji

j een

trak

tati

e ge

eft.

Stel

je v

oor:

Je v

alt h

eel h

ard.


42 van 42

Stel

je v

oor:

Een

kla

sgen

oot z

egt d

at je

kle

ren

lelij

k zi

jn.

Stel

je v

oor:

Je h

ebt k

lass

endi

enst

.

Stel

je v

oor:

Een

pro

efje

mis

lukt

.

Voorbeelden GOEd-lessen - Uitgeverij Coutinho · 2020. 7. 15. · Voorbeelden Edlessen bij...

Documents

Transcript of Voorbeelden GOEd-lessen - Uitgeverij Coutinho · 2020. 7. 15. · Voorbeelden Edlessen bij...