28zeno.

Wetenschap. Breekt na de coronacrisis het tijdperk van de introverte mensen aan?

Voor de introvertzijn dit hoogdagen

In de wereld voor de coronacrisis moest de introvert vaak de duimen leggen voor zijn extraverte medemens. Nu alles tot stilstandis gekomen, haalt de eerste opgelucht adem. Introversie wordt nog te veel beschouwd als minderwaardig, maar wat dan gedachtvan Barack Obama en Bill Gates?Tekst LOT TE BECKERS / beeld CHARLOT TE DUMORTIER

30zeno.

pij verwacht dat je regelmatig uitgaat en veel so-ciale contacten onderhoudt”, vertelt De Bruyn.“Ik heb het er al met veel mensen over gehad:het valt op hoe sommigen dit als een enorm moei-lijke tijd ervaren, terwijl anderen zich prima voe-len. Natuurlijk vind ik dit ook een absurde peri-ode, maar sinds ik thuis werk – er staat nu eenmobiele radiostudio in mijn woonkamer – heb ikmeer energie dan ooit. “Dat is best confronterend: na een dag op de re-dactie voel ik me doorgaans uitgeput. Voortdu-rend moet ik daar babbelen, vergaderen, omgaanmet mensen die me snel even iets vragen. Voormijn hoofd is dat heel moeilijk. Nu werk ik meerdan ooit. Ik kan me thuis goed concentreren enik heb ’s avonds nog zoveel energie dat ik zowaaruit mezelf vrienden opbel om eens bij te babbe-len.”

BATTERIJ OPLADEN U kent vast The Big Five, de vijf dieren die u zo-gezegd gezien moet hebben als u in Afrika op sa-fari gaat (voor wie nu toch even moet googelen:het gaat om de leeuw, luipaard, olifant, neus-

verkiest doorgaans een avondje al-leen in de zetel boven eens goeddoorzakken in een overvol café?

Voelt het afwimpelen van uitnodigingen voordrinks, babyborrels en feestjes allerhande aan alseen halftijdse job? Proficiat: u bent een introvert! Introverten lijken wel gemaakt om een weken-lange afzondering te overleven. Meer nog, dit ishét moment waarop ze floreren. Online circulerenin deze coronatijden overvloedig memes van ju-belende introverten. De populairste: het poppetjedat plots beseft dat zijn normale leven plots ‘qua-rantaine’ wordt genoemd. Davy Delbeke, een dertigjarige webdesigner, herkent het gevoel: “Die eerste weken van afzon-dering: zalig! Geen afspraken, geen sociale ver-plichtingen. Ik kan me ongegeneerd thuis terug -trekken. Voorts moet ik toegeven dat mijn levenniet zo erg veranderd is: ik ben veel thuis en ikhou mezelf makkelijk bezig.” Ook voor – eerlijk, we hadden het niet van hemverwacht – radiopresentator Sam De Bruyn is so-cial distancing allerminst een straf. “Sociale ver-plichtingen, het woord zegt het al: de maatschap-

U‘IK HEB JARENLANG

EEN EXTRAVERT LEVENGELEID, TOT IK HEEL HARDTEGEN EEN MUUR BOTSTE.

PAS TOEN HAD IK DOORDAT AL DIE CONTACTEN

ME UITPUTTEN’

SAM DE BRUYN RADIOPRESENTATOR

31 zaterdag 11/04/2020

hoorn en buffel). Maar The Big Five zijn ook vijf door de weten-schap geïdentificeerde persoonlijkheidskenmer-ken. Extraversie/introversie, in 1921 voor het eerstuitvoerig beschreven door psychiater Carl Jung,is er een van. De andere zijn emotionele stabili-teit, openheid, altruïsme en consciëntieusheid.Die eigenschappen moet u zien als een conti-nuüm: we dragen ze alle vijf in meerdere of min-dere mate mee, en die combinatie vormt onzekernpersoonlijkheid. We worden daarmee gebo-ren, maar als je als kind veel aangespoord wordtom met anderen te spelen, dan heeft dat ook eenimpact. “Geschat wordt dat zowat een derde van de men-sen introvert is, een derde extravert en nog eensevenveel daar ergens tussenin valt. Ambivert,heet dat”, zegt Gina Rossi, professor psychologieaan de VUB. De evolutionaire theorie luidt datdie variëteit goed is, omdat je in verschillendesituaties andere types nodig hebt. Om te overle-ven heb je actiegerichte, maar ook meer bedacht-zame types nodig. “De meeste mensen hebbenwat van beide trekken in zich. Ze zijn bijvoor-

beeld introvert in grote groepen, maar extravertbij goede vrienden.”Nog al te vaak denken mensen dat het verschilzit in hoe vlot je bent bij een presentatie, hoeveelvrienden je hebt, hoe verlegen of asociaal je bent.Maar daar heeft introversie weinig mee te maken.Een introvert die weet hoe hij voor zichzelf moetzorgen, kan gerust voor de radio werken, op eenpodium staan of genieten van een feestje. “Mensen zijn heel verbaasd als ik zeg dat ik in-trovert ben”, vertelt Maaike (40), die liever nietmet haar achternaam in de krant komt. “Als ikonder de mensen kom, dan sta ik ‘aan’. Ik babbelheel vlot, en ik ben totaal niet verlegen. Maar ikvind sociaal contact wel heel uitputtend en naeen werkdag moet ik thuis bekomen, in mijn een-tje. Eén sociale afspraak per week is voor mijecht genoeg.”Om te weten naar welke van de twee types jezelf neigt, helpt de vraag: hoe laad je je batterijop? “Extraverte mensen krijgen energie van prik-kels uit de buitenwereld en interactie met men-sen”, vertelt personal coach Hilde Mariën. “In-troverte mensen verkiezen een ander soortinteractie: een op een, en liever niet te lang overkoetjes en kalfjes. Energie halen ze eerder uithun innerlijke wereld en gedachten. Daarom heb-ben ze tijd en ruimte voor zichzelf nodig.” Voor Maaike is dat bijvoorbeeld koken, wat lezenof een film kijken. “Ik zit veel in mijn eigen hoofd,mijn innerlijke monoloog is groot.” Ook Davyheeft niemand nodig om zichzelf bezig te hou-den: “Ik heb mijn job, ik werk ook in bijberoepen ik run mijn eigen onlinemagazine Geekster.Nu zit ik vaak op mijn kamer te lezen.”

SLECHTE VRIENDIN Hoe anders is dat voor iemand als Jelle Gyselinck(32). Tot voor kort was hij bijna elke avond oppad – naar zijn stamcafé, bordspelletjes spelenmet vrienden, gaan dansen – nu loopt hij thuisde muren op. “Deze lockdown is veel moeilijkerdan ik had verwacht.” Nochtans woont Jelle niet alleen (“Ik heb dat ooitgeprobeerd, maar dat is niets voor mij”) maarheeft hij twee huisgenoten met wie hij samenkookt, gaat wandelen of spelletjes speelt. Elkedag telefoneert, videobelt of chat hij met wel der-tig tot veertig mensen. “Mijn stamcafé organi-seert soms een videofeestje. En toch valt dezeafzondering me zwaar. Ik kan zo vijftien mensen

tellen die ik echt mis, en er zijn momenten datik deze toestand uitzichtloos vind.” Ook presentator Lieven Van Gils heeft een grotehonger naar sociaal contact. “Ik spreek voortdu-rend af met mensen, of nodig ze thuis uit. In mijnvriendenkring ben ik de man die weekendjes wegorganiseert. Toch valt deze lockdown voor mij,tot mijn grote verbazing, best mee. Ik heb veeltijd om te lezen en te sporten, al mis ik de fiets-tochten met vrienden. Ik heb natuurlijk mijn ge-zin. Nu alleen zijn zou vreselijk zijn. En ik geeftoe dat ik soms ook geweldig snak naar het eindevan deze crisis. Ik kijk er zo naar uit om iedereenhier uit te nodigen.” Om misverstanden te voorkomen: introvertenzijn geen asociale wezens die maar wat blij zijndat ze zich nu volledig van de wereld kunnen af-sluiten. “Ik mis toch ook mijn lief en mijn goedevrienden”, merkt Davy. “En ik heb de laatste da-gen veel behoefte om buiten te gaan wandelen,om eens iets anders te zien dan mijn kamer.”Maaike heeft zelfs al twee keer geskypet, zegt ze,iets wat ze anders nooit zou doen. “Ik wou eenseen gezicht zien. Eigenlijk heb ik nu meer contactdan anders. Mensen weten dat ik alleen woonen vragen soms hoe het gaat. Ik mis mijn dans-groep ook heel erg. Dat is voor mij een perfectemanier om tussen de mensen te zijn, zonder datik allerlei praatjes moet slaan.” Er zijn nog verschillen tussen de twee types: in-troverte hersenen blijken gevoeliger voor dopa-mine (de neuro transmitter die belangrijk is voorhet ervaren van geluk en genot), waardoor zesneller overprikkeld zijn, terwijl een extravertdie prikkels juist nodig heeft om zich goed te voe-len. Hersenonderzoek toont ook aan dat ze in-formatie anders verwerken. Bij introverten pas-seert informatie eerst langs de prefrontale cortex,het hersengebied dat dient voor cognitieve vaar-digheden als plannen en problemen oplossen,en dan pas naar de gebieden die gelinkt zijn aande zintuigen. Bij extraverten volgt informatie deomgekeerde route.“Je zou kunnen zeggen dat een introvert eerstnadenkt en dan pas handelt, terwijl een extravertal pratende en doende nadenkt”, zegt Mariën.“Dat is een verschil dat vaak tot ergernissen leidt:de introvert verwijt de extravert dat die veel bab-belt maar niets beslist, omgekeerd vindt de ex-travert dat de introvert out of the blue met eenbeslissing komt.” Het valt op dat wie zichzelf introvert noemt, ervaak wel een tijd over heeft gedaan om tot datbesef te komen. “Ik heb jarenlang een extravertleven geleid”, vertelt De Bruyn. “Ik was dj, stondregelmatig op een podium, ging voortdurend uiteten of drinken. Ik was hypersociaal, tot ik heelhard tegen een muur botste. Pas toen had ik doorhoe intens ik al die contacten vind, en dat ze meuitputten. Sindsdien heb ik mijn leven aangepast:ik heb alle fomo ( fear of missing out, LB) losgela-ten, en God weet dat ik daar vreselijk veel lastvan had. Dat is het beste dat ik ooit gedaan heb.“Ik geef nu heel helder mijn grenzen aan en hebgeen gêne meer om een afspraak af te zeggen alsik het te veel vind. Goede vrienden begrijpen dat,ja.”

VEEL EXTRAVERTEN DIE ELKE AVOND OP PAD GINGEN, LOPEN NU THUIS

DE MUREN OP

32zeno.

Bij Maaike ging het net zo: ook zij liep vorig jaareen burn-out op en besefte dat ze zuinig moetzijn met haar sociale energie. “Ik had een drukkejob en had geen fut om ’s avonds met vrienden afte spreken, maar ik deed het toch. Zo belanddeik in een vicieuze cirkel. Ik probeer nu op mijneigen ritme te leven en eerlijk te zijn. Vroegerkreeg ik al stress als iemand me vroeg om af tespreken, nu durf ik te zeggen: sorry, het is geengoede dag.“Ik wist eigenlijk wel al lang dat ik introvert was,maar ik heb daar lang tegen gevochten. Ik voeldeme een slechte vriendin, een slechte dochter eneen slechte zus. We leven in een erg sociale maat-schappij, en door sociale media zijn we ook voort-durend verbonden met elkaar. Ik wilde daar graagin meegaan, ik voelde ook die druk, maar ik liepmezelf compleet voorbij.”

EXTRAVERTE CELEBRITY’S In 2012 publiceerde de Amerikaanse Susan Cainhaar bestseller Quiet: The Power of Introverts in aWorld That Can’t Stop Talking (in het Nederlandsvertaald als Stil). Haar TED-talk, waarin ze be-schrijft hoe onze wereld geënt is op de extravertemens en zo de kwaliteiten van de introvert ne-geert en onbenut laat, is al bijna 26 miljoen keerbekeken. “Ingaan tegen onze natuur is wat veelintroverten doen”, zegt Cain, die als kind op zo-merkamp asociaal genoemd werd omdat ze eenboek las, en zichzelf ook lang forceerde als juristein Wall Street, of all places. Volgens Cain is de westerse wereld gestructureerdop maat van het extraverte brein: van drukkelandschapskantoren en teambuildingactiviteitentot brainstormsessies. “De banken in klaslokalenstaan niet langer in rijen, een opstelling die leer-lingen toelaat om relatief autonoom te werken,maar in eilandjes, waardoor kinderen elkaarvoortdurend aankijken. Ze moeten ook constantgroepswerken maken, zelfs voor wiskunde en cre-atief schrijven, vakken waarvan je toch zou ver-wachten dat je je eigen gedachtegang moet ont-wikkelen.” Introversie, zo raakt Cain een gevoelige snaar,wordt nog te veel beschouwd als een minder-waardige karaktertrek, en wie zich liever terug-trekt of alleen werkt, is algauw een buitenstaan-der. Nochtans zou Barack Obama een introvertzijn, en Bill Gates ook. En introverten wordengoede luisteraars genoemd, doordacht en metdiepgaande connecties. “Om een of andere reden geloven we dat alle cre-ativiteit en productiviteit voortkomt uit groeps-denken, maar succesvolle mensen hebben vaakook een duidelijke introverte kant. Charles Dar-win maakte lange wandelingen en wees uitnodi-gingen voor etentjes af. Auteur Dr. Seuss slootzich op in zijn achtertuin, en Steve Wozniak, deuitvinder van de Apple-computer, vertelde dathij het zo ver geschopt heeft dankzij zijn intro-versie, want hij verliet nauwelijks zijn huis. Af-zondering is een voorwaarde voor creativiteit.” Maar in reclamefilmpjes zien we nooit een terug-getrokken, lezend tienermeisje genieten van eenblikje frisdrank, wel een groep hip uitgedostespring-in-’t-velds. Drukbezochte zomerfestivals,

uitstapjes met vrienden en selfies doen het goedop sociale media. Geluk, zo lijkt het wel, is eenextraverte activiteit. “We verkiezen actie bovencontemplatie”, zegt Cain. Die tendens is bovendien flink versterkt door deovergang van de landbouw- naar een diensten-economie: waar we vroeger veelal in onze eigenomgeving werkten tussen mensen die ons al jarenkenden, solliciteren we nu bij bedrijven met col-lega’s en bazen die we nog nooit ontmoet hebben.“Dan is het zaak om op te vallen, om aantrekkelijken charismatisch te zijn”, zegt Cain. “Die omwen-teling heeft zich voorgedaan rond het begin vande twintigste eeuw. Dat was, toevallig of niet, ookde periode waarin de celebritycultuur een hogevlucht nam. We zijn ons gaan spiegelen aan dieberoemdheden, die ons tonen hoe we leuk encharismatisch moeten zijn.” Voor introverten is dat vooral op de werkvloereen hele opgave. Maaike: “Ik werkte ooit op eenlandschapskantoor tussen mensen die de heledag telefoneerden, dus ik droeg een hoofdtele-foon om het lawaai wat te filteren. Op mijn eva-luatie werd toen gezegd dat ik niet genoeg bab-belde met mijn collega’s.” Personal coach Hilde Mariën herkent dat: “Het isal gebeurd dat een leidinggevende vraagt of hijeen introverte medewerker naar mij kan sturenzodat ik er een extravert van kan maken.” Davy zegt dat hij meer een observator is, en eengoede luisteraar die lang nadenkt voor hij iets be-slist. “Ik vind dat niet negatief, maar ik heb welgemerkt dat mijn extraverte collega’s bijna auto-matisch een streepje voor hebben. Ik zal eerdereen op een communiceren met mijn baas of team-genoten, zij zijn meer aanwezig en zeggen snellerhun gedacht. Of ik me soms erger aan extravertemensen? Ja. (lacht) Ze trekken makkelijk de aan-dacht naar zich toe. Daarom hebben ze niet perse gelijk, maar anderen gaan daar wel snel inmee.” Cain zegt ook dat er onderzoek bestaat waaruitblijkt dat introverte mensen sneller promotiesmissen, terwijl ze het vaak goed doen in leiding-gevende situaties. “Ze geven anderen de ruimteom hun eigen ideeën uit te werken, terwijl extra-verte bazen in al hun goedbedoelde enthousiasmeen aanwezigheid algauw hun medewerkers over-schaduwen en hun eigen stempel op ideeën druk-

ken. Daardoor borrelen originele ideeën moeilij-ker op.”

GEEN SLACHTOFFERSDie bijval voor openhartige, luidruchtige en soci-ale mensen is ook cultureel bepaald. “In Aziati-sche landen is de gemeenschap vaker belangrijkerdan het individu. Daar wordt introversie meer ge-waardeerd dan extraversie”, weet professor Rossi.“Nochtans zul je in pakweg Japan procentueelniet veel meer introverte mensen tellen als België,en Japanners die extravert zijn aangelegd, zullendat toch op een of andere manier uiten, bijvoor-beeld door extravagante uitspattingen.” Het is maar wat je gewoon bent, zegt Mariën, zelfook een introvert. “Ik zag een klassiek trouwfeesttotaal niet zitten, dus hebben we er een rustigeavond van gemaakt, met een kampvuur. Veel gas-ten beseften toen: ‘Ah, zo kan het ook.’ Sommigenkozen later ook voor een gelijkaardig feest.” Zullen introverten na deze crisis wat minder alskneusjes worden bekeken? “Ik hoor toch van veelmensen dat ze, naast de stress, genieten van destilte en de wandelingen die ze nu maken”, zegtMariën. “Ik hoop dat we dat collectief meenemen,maar ik vrees dat deze periode niet lang genoegduurt voor een brede gedragsverandering. Je hebtook politici en bedrijfsleiders nodig om een watmeer introverte levensstijl te ondersteunen, alwil dat niet zeggen dat mensen niet zelf hun levenwat kunnen veranderen. Moeten je kinderen bij-voorbeeld echt vijf hobby’s hebben, nu blijkt datspelen in de tuin ook heel leuk is?” Op sociale media ziet ze de laatste jaren toch ookeen tegenbeweging, van mensen die het hebbenover de boeken die ze lezen of foto’s posten vande natuurwandelingen die ze maken. De hashtag#introvert is op Instagram goed voor 1,5 miljoenposts. “Soms slaat de slinger wat door”, zegtMariën. “Sommige introverten profilerenzich als ‘wij tegen de wereld’, of claimendat ze slimmer en meer diepgang hebbendan de anderen. Dat is nu ook weer nietnodig.” Sam De Bruyn: “Ik vind het lastig alsintroverten zich als slachtoffers vande maatschappij opstellen. Ermag wel wat meer begrip zijn,langs beide kanten. Wij moe-

‘WE GELOVEN DAT ALLE CREATIVITEIT EN PRODUCTIVITEIT VOORTKOMT UITGROEPSDENKEN, MAAR SUCCESVOLLE

MENSEN HEBBEN VAAK OOK EEN DUIDELIJKE INTROVERTE KANT’

SUSAN CAINAUTEUR VAN BESTSELLER ‘STIL’

33 zaterdag 11/04/2020

matischer: voor introverten die plots dag in, daguit met vrouw/manlief en kinderen opgezadeldzitten, en van het ene Skype-gesprek in de andereZoom-meeting belanden. “Ik denk dat vooral je emotionele stabiliteit en jevermogen om te kunnen omgaan met stress enonzekerheid, bepalend is voor hoe goed je dezeperiode kan uitzitten”, voegt Rossi daar nog aantoe.“Ik ben pas deze week voor het eerst gaan wan-delen”, zegt Maaike. “Ik moet opletten dat ik meniet te veel wentel in mijn isolement. Dan wordthet moeilijk om me opnieuw aan te passen alsdit voorbij is, en het is ook niet gezond om me teveel terug te trekken in mijn eigen hoofd. Je hebtaf en toe toch de relativerende realitycheck vande andere nodig. Ik ga dus toch proberen om al-vast wat vaker buiten te komen.”

‘GESCHAT WORDT DATZOWAT EEN DERDE VAN

DE MENSEN INTROVERT IS,EEN DERDE EXTRAVERT ENNOG EENS EVENVEEL DAAR

ERGENS TUSSENIN VALT’

GINA ROSSIPROFESSOR PSYCHOLOGIE

ten ook begrijpen dat sommige mensen die soci-ale contacten echt nodig hebben, en het nu heelmoeilijk hebben.” En hij? “Het is misschien lelijkom te zeggen, maar ik kan deze toestand nog langvolhouden. En als het voorbij is, ga ik toch eensnagaan of ik niet vaker thuis kan werken.” Terug naar de lockdown, inderdaad. Want intro-verten zeggen wel dat ze best nog een tijdje verderkunnen op dit elan, zo simpel is het toch ookniet. Deze week nog zagen we een meme voor-bijkomen van een vrouw die vermoeid achterovergaat leunen. De caption: introverten wachten tothet einde van de quarantaine zodat iedereen naarbuiten gaat en ze eindelijk weer alleen thuis zijn.“Ik woon samen met drie huisgenoten, en ik washet gewend om regelmatig alleen thuis te zijn.Dus ja, ik zit nu wel wat vaker op mijn kamer”,zegt Davy. Het kan bovendien nog een pak dra-