www.catharinaziekenhuis.nl

Voedingsadviezen Obesitascentrum

Diëtetiek

2

Inhoud

Maaltijdvervangers – 2 weken voor de operatie ............................... 4Vloeibare voeding – tot 2 weken na de operatie ............................... 6Voedingsadviezen – vanaf 2 weken na de operatie ........................... 9Voldoende eiwitten ........................................................................... 11Voorbeeld dagmenu - vanaf 2 weken na de operatie ........................ 12Productkeuzes ................................................................................... 13Keuzetabel ......................................................................................... 18Multivitamine- en calcium/vitamine D supplementen ...................... 24Mogelijke klachten ............................................................................ 26Vragen ................................................................................................ 27Contactgegevens ............................................................................... 27

Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl

DIE007 / Voedingsadviezen Obesitascentrum / 12-02-2018

3

Voedingsadviezen Obesitascentrum

U wordt binnenkort geopereerd en daarbij horen aanpassingen van uw voedingspatroon. Deze zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat uw gewicht verliest en u dit verlies behoudt. Daarnaast zijn deze aanpassingen van belang om klachten, tekorten en het uitrekken van uw maag te voorkomen. Met name de eerste twee jaar krijgt u begeleiding van de diëtisten van het Obesitascentrum. De eerste afspraak met de diëtist heeft u ongeveer 4 weken na de operatie. Voor die tijd brengt u zelfstandig aanpassingen aan in uw voedingspatroon. Wat u mag eten verschilt per periode. In deze folder vindt u per periode de aanpassingen in uw voeding. Indien er vragen of problemen zijn mag u altijd een afspraak maken met de diëtist. Wij adviseren u de folder goed door te lezen. Ook vindt u meer informatie op Bepatient.

4

Maaltijdvervangers – 2 weken voor de operatieU start 2 weken voor de operatie met maaltijdvervangers, tenzij uw arts heeft aangegeven dat u hier 3 weken voor de operatie mee moet beginnen. Wat is het doel van deze maaltijdvervangers?Bij patiënten met overgewicht is de lever bijna altijd vergroot. Doordat de vergrote lever in het operatiegebied ligt, brengt dit extra operatierisico’s met zich mee. Maaltijdvervangers worden aangeraden om de lever te verkleinen. De maaltijdvervangers zorgen voor een volwaardige voeding, dit is belangrijk voor het herstel na de operatie. DiabetesHeeft u suikerziekte (diabetes mellitus)? Overleg dan met uw diabetesverpleegkundige of praktijkondersteuner voor u met de maaltijdvervangers begint over de aanpassing van uw insuline en/of tabletten. Als u insuline gebruikt en de hoeveelheid niet aanpast dan is het risico op hypoglykemieën groot. AssortimentAls maaltijdvervanger gebruikt u Modifast Intensive. Het assortiment dat u mag gebruiken bestaat uit pudding, milkshake en muesli. U gebruikt drie zakjes Modifast Intensive per dag, waarmee u het ontbijt, de lunch en warme maaltijd vervangt. U kunt de Modifast Intensive kopen bij de apotheek van Catharina Ziekenhuis, maar ook bij drogisterijen, grotere supermarkten en via webwinkels. Lactose-intolerantieHet kan zijn dat u voor de operatie al last heeft van lactose-intolerantie. Dan kan u geen gebruik maken van de Modifast Intensive. Als alternatief kan gebruik gemaakt worden van Vegan Low Calorie Meal van Body en Fit. Ook hierbij vervangt u alle drie de maaltijden door het poeder van Vegan Low Calorie Meal. Er zijn verschillende smaken verkrijgbaar via www.bodyenfitshop.nl.

5

RauwkostDaarnaast eet u niets anders; alleen tijdens moeilijke momenten mag u rauwkost zonder dressing of saus eten. U kunt hierbij denken aan een paar tomaatjes, radijs, komkommer, wortel, paprika en bleekselderij. Het is niet de bedoeling om een salade te maken, probeer enkel iets te nemen om op te kauwen. DrinkenU dient naast de maaltijdvervangers minimaal 2 liter vocht te drinken. Voldoende drinken is belangrijk om te zorgen dat het lichaam de afvalstoffen kan afvoeren die bij het afvallen vrijkomen en om de stoelgang op gang te houden. U kunt hierbij denken aan water, thee of koffie zonder suiker en melk, en maximaal 2 kopjes magere bouillon (zoals een Opkikker). Uw drinken mag maximaal 5 calorieën per 100 ml bevatten. BewegingHet is belangrijk om te bewegen ook wanneer u de maaltijdvervangers gebruikt. Dit zorgt ervoor dat u gemakkelijker afvalt. Bij overgewicht wordt het aanbevolen om minstens 5 dagen per week 60 minuten per dag matig intensief te bewegen, zoals fietsen, wandelen, tuinieren en zwemmen. Mogelijke klachtenIn het begin kan het dieet klachten veroorzaken zoals hoofdpijn, misselijkheid, honger en een licht gevoel in uw hoofd. U zult echter merken dat het na 3 tot 7 dagen beter zal gaan. Wanneer u maaltijdvervangers gebruikt hoeft u zich niet ongerust te maken als uw ontlasting anders is dan gewoonlijk. Dit komt omdat de maaltijdvervangers vrijwel volledig worden verteerd. Kijk in Bepatient voor tips en meer variatie.

6

Vloeibare voeding – tot 2 weken na de operatieDe eerste 2 weken na de operatie dient u een vloeibare voeding te gebruiken. Het is namelijk belangrijk dat er geen druk komt te staan op uw verkleinde maag en dat de aangelegde naden goed kunnen genezen. Dit vermindert de kans op complicaties. Na de operatie start u tijdens opname met een helder vloeibaar dieet. Indien dit goed gaat mag u diezelfde dag nog over naar een vloeibaar dieet. In het onderstaande voorbeeld van een dagmenu ziet u waar u uw voeding in 2 weken naar op kunt bouwen. Het is normaal dat deze hoeveelheden niet meteen haalbaar zijn en u na een paar happen al een vol gevoel heeft. Bij een vol gevoel is het belangrijk dat u stopt met eten. Let wel op dat u dagelijks minstens 1,5 liter vocht binnenkrijgt (hierin mag u alles meetellen, ook de zuivel/koffie e.d.). Voorbeeld dagmenu Ontbijt:1 schaaltje magere vla/yoghurt/kwark/pap (bijvoorbeeld Bambix of Brinta) In de loop van de ochtend:1 zuivelproduct Lunch:1 schaaltje magere vla/yoghurt/kwark/pap (bijvoorbeeld Bambix of Brinta) In de loop van de middag:1 zuivelproduct (1 stuk gepureerd fruit)

7

Gepureerde warme maaltijd:1 portie (100 gram) vlees, vis of vleesvervanger(1 kleine aardappel (50 gram)(0,5 groentelepel groente (25 gram)(Evt. 0,5 juslepel met ontvette jus) OF: maaltijdsoep fijngemalen in de blender In de loop van de avond:1 zuivelproduct Drinken:Verspreid over de dag 1,5 a 2 liter vocht Onderstaand een overzicht van het vloeibare assortiment wat beschikbaar is tijdens uw verblijf in het ziekenhuis.

Zuivelproducten Overige dranken Overig

Magere naturel yoghurt Slimpie (framboos/sinaasappel)

Gemixte vruchtencompote

Magere naturel kwark Koffie

Optimel vanille vla Thee

Custardpap Bouillon

Griesmeelpap Water

Volkorenpap Tomatensap (met mate)

Karnemelk

Magere/halfvolle melk

Magere drinkyoghurt

Lactosevrije zuivel

Halfvolle lactosevrije melk

Sojadrink chocolade

Soja vla vanille/chocolade/melk

8

De vloeibare warme maaltijd wordt geserveerd door de voedingsassistente en bestaat uit drie vloeibare componenten (aardappel, groente en vlees/vis). Thuis kunt u een staafmixer, blender of keukenmachine gebruiken om producten fijn te malen, zodat het geen stukjes bevat en kauwen niet nodig is. Om fruit of de warme maaltijd vloeibaar te maken, kunt u er water, zuivel, groentenat of bouillon aan toevoegen. Citrusvruchten dient u na het gebruik van de staafmixer/blender/keukenmachine goed te zeven. Na het fijnmalen blijft namelijk wat vruchtvlees achter in het sap wat mogelijk voor verstopping kan zorgen. Het is niet toegestaan om babyvoeding of maaltijdvervangers te gebruiken. Om te variëren in de twee weken durende vloeibare periode kunt u bijvoorbeeld ook eens denken aan een:• Een drinkontbijt van Vifit, Hero of een huismerk. Het is ook mogelijk

om uw eigen drinkontbijt te maken. Let op; na de vloeibare periode is een drinkontbijt niet meer toegestaan, de voorkeur gaat dan uit naar een broodmaaltijd.

• Een eiwitrijke gepureerde peulvruchtensoep zoals een linzen-, bonen-, kikkererwtensoep.

• Om tussendoor uw eiwitinname wat te verhogen, kunt u ook zelf een smoothie of een gladde eier-, tonijn-, zalm-, krabsalade of yoghurtijsje maken. Kant-en-klare producten bevatten te veel calorieën.

Voorbeelden van recepten kunt u vinden op Bepatiënt.

9

Voedingsadviezen – vanaf 2 weken na de operatieNa 2 weken mag u uw voeding zelf opbouwen naar vaste voeding. Uw voeding moet uiteindelijk minimaal 60 gram eiwit bevatten en deze behoefte kan afhankelijk van uw lengte zelfs hoger liggen.Het is belangrijk dat u voldoende eiwit binnen krijgt voor onder andere het behoud van uw spieren en het voorkomen van haaruitval.Ook in deze fase is het normaal dat u niet meteen volgens het voorbeeld dagmenu kunt eten (zie: ‘Voorbeeld dagmenu – vanaf 2 weken na de operatie’). Wel moet u nog steeds dagelijks minstens 1,5 liter vocht drinken. Algemene richtlijnen• Eet rustig. Een rustig tempo en goed kauwen (10 x per hap) dragen

bij aan een goede vertering en een minder vol gevoel. Slecht kauwen kan pijn achter uw borstbeen veroorzaken. Neem daarom ruim de tijd voor uw maaltijden en gebruik eventueel een warmhoud-bord zodat uw eten langer warm blijft.

• Neem een rechte houding aan. Ga rechtop aan een tafel zitten bij de maaltijden en tussenmaaltijden en blijf daarna nog even zitten.

• Stop met eten of drinken zodra u een vol gevoel heeft. Het is mogelijk om uw maag uit te rekken. Het is daarom belangrijk dat u niets forceert en direct stopt met eten zodra u een vol gevoel heeft. Bewust eten en drinken is nodig om dat gevoel te herkennen. Een vol gevoel is niet hetzelfde als een verzadigd gevoel. U ervaart sneller een vol gevoel dan een verzadigd gevoel. Forceren, al met één hap of slok, kan misselijkheid, braken en pijn achter uw borstbeen veroorzaken.

• Eet en drink niet op hetzelfde moment. Het eten neemt het vocht op, waardoor het volume groter wordt. Ook versnelt drinken de passage van het voedsel, waardoor er minder voedingsstoffen worden opgenomen. Drink rustig en tot hooguit 30 minuten voor en minimaal 30 minuten na het eten.

• Gebruik kleine maaltijden. Een kleine maag verlangt naar kleine maaltijden en het is dan ook normaal dat u alleen kleine hoeveelheden voedsel kunt verdragen. Het is de bedoeling dat u uw

10

voeding langzaam uitbreidt naar 3 kleine hoofdmaaltijden en 3-4 tussenmaaltijden.

• Gebruik drie tot vier eiwitrijke tussenmaaltijden. Doordat u kleinere porties per dag gebruikt, krijgt u onvoldoende eiwitten binnen met drie hoofdmaaltijden. Daarom is het belangrijk om tussendoor ook eiwitrijke tussenmaaltijden te gebruiken. Eiwitrijke producten zijn zuivelproducten, magere kaas, vlees(waren) en vis.

• Sla geen maaltijden of tussenmaaltijden over.• Gebruik geen energierijke producten. Kies caloriearme dranken

met maximaal 5 calorieën per 100 ml. Het is niet de bedoeling dat u producten als ijs, bonbons, koek, vruchtensap en alcoholische dranken gebruikt; dit staat uw gewichtsverlies in de weg. Kies maximaal 1-2 keer per week iets uit de ‘af te raden’ kolom van de keuzetabel.

• Zorg voor voldoende vezels en vocht. Voor een goede stoelgang is het belangrijk dat u dagelijks een vezelrijke voeding en minstens 1,5 liter vocht gebruikt. Vezels zijn onverteerbare delen vanuit de voeding, in combinatie met voldoende vocht geven zij volume aan uw ontlasting en zorgen ervoor dat de ontlasting zacht is. Vezels zitten onder andere in bruin, volkoren- en roggebrood, groente en fruit.

• Let op met pittig gekruid eten. Dit kan de maag prikkelen en klachten geven, vooral in de periode vlak na de operatie. Bij een gastric bypass kunnen kruiden uw darmen prikkelen, omdat er voorheen alleen neutrale voeding vanuit de maag door de darmen kwam.

• Let op met koolzuurhoudende dranken. Dit kan zorgen voor opboeren en winderigheid, doordat het koolzuur niet meer opgeslagen kan worden in uw maag. Klachten kunnen uren aanhouden.

• Zorg dagelijks voor voldoende beweging. Het advies is om dagelijks minstens 60 minuten matig intensief te bewegen. Voldoende lichaamsbeweging zorgt voor het gemakkelijker bereiken en behouden van gewichtsverlies. Denk hierbij aan fietsen, wandelen, tuinieren en zwemmen. Daarnaast is het goed om aan te wennen om bijvoorbeeld de trap i.p.v. de lift en de fiets i.p.v. de auto te

11

gebruiken. Door hiernaast 3 tot 4 x per week intensief te sporten kunt u bijna 20% meer gewichtsverlies bereiken.

Voldoende eiwittenDoor de maagverkleinende operatie kunt u kleine porties tegelijk eten. Dat wat u eet dient voldoende voedingsstoffen te bevatten om het lichaam goed te laten functioneren. Uw voeding bestaat uit koolhydraten, eiwitten en vetten met ieder een eigen functie in het lichaam. Koolhydraten zijn de brandstof, eigenlijk de energie voor het lichaam. Vetten bevatten vitamines en zijn reserves voor als het lichaam brandstof tekort komt. Eiwitten zijn de bouwstoffen voor onder andere de spieren. Indien u te weinig eiwitten binnenkrijgt dan gaat u lichaam spieren afbreken en verzwakt het lichaam. Afname van de spiermassa zorgt ervoor dat het lichaam minder energie verbrandt, spieren hebben immers energie nodig en vet niet. Het is dus belangrijk dat u van alles voldoende binnenkrijgt. Een gemiddeld persoon heeft 60 gram eiwit per dag nodig, dit is gebaseerd op lengte en daarom per persoon afhankelijk. Om deze hoeveelheid eiwit te halen is het belangrijk dat elke maaltijd en tussenmaaltijd eiwitrijke producten bevat. Eiwitten zitten in alle zuivelproducten, eieren, kaas, vlees(waren), vis, kip en vleesvervangers. Om voldoende binnen te krijgen dient elke maaltijd eiwitrijke producten te bevatten, zowel bij de hoofdmaaltijden als de tussenmaaltijden. Kies altijd voor magere producten.

12

Voorbeeld dagmenu - vanaf 2 weken na de operatie Ontbijt:1 snee broodDun besmeerd met dieethalvarineBelegd met magere kaas, smeerkaas, 2x vleeswaren of ei In de loop van de ochtend:1 glas zuiveldrank(evt. 1 stuk fruit) Lunch:1 snee broodDun besmeerd met dieethalvarineBelegd met magere kaas, smeerkaas, 2x vleeswaren of ei In de loop van de middag:1 schaaltje magere kwark(evt. 1 stuk fruit) Warme maaltijd:1 bereid mager vlees, vis of vleesvervanger(1 kleine aardappel of 1 opscheplepel rijst of pasta)(2 groentelepels groente)(evt. 1 juslepel met ontvette jus) In de loop van de avond:1 schaaltje magere yoghurt1 volkoren knäckebröd met magere kaas, smeerkaas, 2x vleeswaren of ei Drinken:Verspreid over de dag 1,5 a 2 liter Het voorbeelddagmenu laat zien hoe u de eiwitten kunt verdelen over de dag. Op Bepatient vindt u nog meer ideeën voor eiwitrijke tussenmaaltijden.

13

Productkeuzes Broodmaaltijd BroodGebruik bij voorkeur volkoren broodsoorten. Deze soorten bevatten vezels waardoor ze eerder een verzadigd gevoel geven dan witte broodsoorten. Bovendien leveren ze meer vitamines, mineralen en vezels. Het heeft de voorkeur brood te gebruiken, omdat brood een belangrijke bron is van jodium. Het kan helpen om brood te roosteren als u merkt dat vers brood klachten geeft. U kunt 1 snee brood vervangen door: 2 volkoren beschuiten of volkoren knäckebröd;1 snee donker roggebrood;1 schaaltje pap van magere of halfvolle melk zonder suiker. BoterHet is belangrijk om op uw brood dieethalvarine te smeren om de vet oplosbare vitamine A, D, E en K binnen te krijgen. U kunt het beste dieethalvarine gebruiken, waarvan 40-60% meervoudig onverzadigde vetzuren zijn. Het percentage staat op het etiket vermeld. BelegOm voldoende eiwit binnen te krijgen, is het verstandig te kiezen voor hartig beleg (kaas, smeerkaas, vleeswaren, ei, vis). De voorkeur heeft het om voor magere belegsoorten te kiezen. Vleeswaren bevat minder eiwitten dan kaas, daarom kunt u met vleeswaren ruim beleggen.

14

Warme maaltijd VoorgerechtHet advies is om geen voorgerecht te gebruiken. Uw maaltijd wordt dan te groot. In een restaurant kunt u ervoor kiezen om een voorgerecht in plaats van een hoofdgerecht te kiezen. Dan krijgt u een kleine portie die passend is binnen uw eetpatroon. VleesHet advies is om minimaal 100 gram (= 75 gram bereid) vlees per dag te gebruiken. Dit is een belangrijke bron van eiwit en ijzer. Vlees kunt u goed afwisselen met kip, vis of een vegetarische vleesvervanger. Kies bij voorkeur voor magere soorten. Aanbevolen wordt om 2x per week vis te eten, waarvan 1x per week vette vis (zalm, haring, makreel). Als het eten van vlees klachten geeft, kunt u eens proberen of zachtere producten minder klachten geven, zoals kip, vis of vegetarische vleesvervanging . Ook rul gebakken mager rundergehakt of tartaar en koude vleeswaren kunnen mogelijk zonder klachten gebruikt worden. Om vlees, vis en kip malser te maken kunt u kiezen voor stomen, sudderen of maak gebruik van een braadzak. Let op! Paneer het vlees niet en haal het niet door de bloem, het vlees neemt dan tijdens de bereiding veel vet op. Hetzelfde geldt voor de bereiding van kip, vis en schaal- en schelpdieren. GroenteHet advies is om dagelijks 100 gram (2 groentelepels) groente, naturel, te gebruiken. De groente mag dus niet worden afgemaakt met boter of een saus. Alle soorten groenten zijn toegestaan, maar u dient wel te zorgen voor afwisseling. Het is mogelijk dat gekookte groente minder klachten geeft dan rauwe groente. Aardappelen, rijst of pastaU mag 1 kleine gekookte aardappel (ter grootte van een ei) of 1 opscheplepel (50 gram) gekookte (zilvervlies)rijst of (volkoren)pasta

15

gebruiken bij de warme maaltijd. Aardappelpuree kunt u, in plaats van met boter, smeuïg maken met kookvocht, bouillon of jus. Gebruik bij de bereiding van stamppot in verhouding meer groente en minder aardappelen dan u gewend bent. U mag maximaal 3 groentelepels (± 150 gram) stamppot gebruiken. U mag bij uitzondering gebakken aardappelen, frites en andere met vet bereide aardappelgerechten eten. JusU mag 1 afgestreken eetlepel (10 gram per persoon) vloeibare bak- en braadboter gebruiken voor de bereiding van de warme maaltijd. Hier mag u jus van maken door water aan het bakvet van vlees, kip, vis of vegetarische vleesvervanging toe te voegen. Wanneer u bij de bereiding van vlees, kip, vis of vegetarische vleesvervanging geen vet heeft gebruikt, dan kunt u dit vet gebruiken om groente te roerbakken of een aardappel te bakken. NagerechtU kunt het beste geen nagerecht direct na de maaltijd gebruiken, omdat de maaltijd dan te groot wordt en vloeibare producten niet met eten samen gebruikt mogen worden. Later op de avond kunt u bijvoorbeeld een melkproduct als nagerecht gebruiken. Tussendoor Eiwitrijke tussenmaaltijdGebruik minimaal drie maal daags een eiwitrijke tussenmaaltijd. Dit kan een mager melkproduct zijn, maar ook 4-6 plakjes magere vleeswaren, 3 blokjes 30+ kaas of 60-70 gram vis zijn. Probeer de tussenmaaltijden minimaal 6 gram eiwit te laten bevatten en niet meer dan 120 kcal. FruitIndien het lukt mag u 2 porties (in totaal 200 gram) vers fruit per dag gebruiken. Fruit kunt u niet onbeperkt gebruiken, omdat alle soorten fruit van nature vruchtensuiker bevatten en daarmee calorieën leveren. Let op dat u citrusvruchten goed schilt en dat u deze goed kauwt.

16

Wanneer u het vruchtvlees niet goed kauwt, kan dit mogelijk voor verstopping zorgen. ‘Ongezonde’ tussenmaaltijdenOok u mag een keer iets lekkers/minder gezonds gebruiken. Dit kan niet onbeperkt, als richtlijn kunt u aanhouden maximaal twee keer per week en probeer de portie klein te houden (± 100 kcal).Een keer uit eten of een vettere warme maaltijd telt ook mee als ‘ongezond’ en valt daarmee binnen de maximaal twee keer per week. Denk daarnaast aan koekjes, snoepjes, chips e.d. DrankenHet is belangrijk dat u 1,5 tot 2 liter vocht per dag drinkt. Alles wat vloeibaar is telt mee met het vocht. Dit dient 30 minuten voor de maaltijd en 30 minuten na de maaltijd gedaan te worden.Met uitzondering van de melkproducten, mogen dranken maximaal 5 calorieën per 100 ml bevatten.Koolzuurhoudende dranken kunnen klachten geven. Voor uw operatie kon koolzuur zich stapelen in de maag. Nu dat niet meer kan, kan koolzuur zorgen voor opboeren of winderigheid. De klachten kunnen uren aanhouden. Mocht u toch frisdrank willen drinken, kies dan alleen voor light of zero frisdranken. MelkproductenMelkproducten zijn belangrijke bronnen van eiwit en calcium. U heeft dagelijks ongeveer 500 ml aan melkproducten nodig. Dit komt neer op 3 bekers of schaaltjes met bijvoorbeeld melk, karnemelk, yoghurt of kwark. Het is belangrijk te kiezen voor magere of halfvolle varianten, bij voorkeur naturel producten of producten zonder toegevoegde suikers. Op het etiket van de producten kunt u de voedingswaarden lezen. Melkproducten mogen maximaal 60 calorieën (kcal) per 100 ml bevatten. In onderstaand voorbeeld kunt u zien hoe u dat getal kunt aflezen.

17

18

KeuzetabelOm gezond af te vallen is het van belang anders te gaan eten. U zult minder moeten gaan eten van producten die veel energie leveren. De calorierijke producten zijn in de tabel te vinden onder 'Af te raden'. De diëtist kan u advies geven over de hoeveelheden die u mag gebruiken.

Wel toegestaan Af te raden

Brood- en graanproducten - volkoren- of bruinbrood- donker of licht roggebrood- volkoren knäckebröd- volkoren beschuit- havermout, brinta naturel, muesli of andere volkoren ontbijtgranen zonder toegevoegde suiker

- witbrood- beschuit- knäckebröd- cornflakes- crackers light of lichtgewicht- cracottes- croissant- luxe broodjes/pistoletjes- krentenbrood- brood met spijs[- suikerbrood- krokante muesli, cruesli of andere volkoren ontbijtgranen met toegevoegd suiker

Smeer- en bereidingsvetten

- zachte margarine of halvarine voor op brood- vloeibare margarine of vloeibaar bak- en braadvet- de meeste plantaardige oliën, zoals olijf- of zonnebloem

- harde margarine- hard bak- en braadvet- hard frituurvet- roomboter- kokosvet en -olie- palmolie

Kaas - 10+ tot 30+ (smeer)kaas- hüttenkäse- mozzarella- verse geitenkaas- cottage cheese 20+

- 40+ of hoger (smeer)kaas- harde geitenkaas- alle soorten roomkaas- overige buitenlandse kaas

19

Vleeswaren - achter-, schouder-, beenham- fricandeau- kip- en kalkoenrollade- kip- en kalkoenfilet- gekookte lever- rookvlees (licht gezouten)- rosbief- filet americain- casselerrib- magere leverpastei- rauwe ham

- alle soorten worst en spek leverkaas- berliner- leverpastei, paté- gebraden gehakt- pekelvlees

Overig broodbeleg - gekookt ei / gebakken ei in een klein beetje vloeibare margarine/olie Let op de volgende belegsoorten bevatten nauwelijks/geen eiwit:- sandwichspread- (halva)jam,- vruchten)stroop- honing- fruit- rauwkost- light zuivelspread- light knoflook kruidenkaas

- chocolade beleg- pindakaas- vruchtenhagel- muisjes- salades (zoals eiersalade)

20

Melk(producten) Maximaal 60 kcal per 100 ml, zoals: - magere en halfvolle melk en karnemelk- magere en halfvolle yoghurt- magere kwark- magere drinkyoghurt zonder suiker- magere vla zonder suiker- magere vruchtenyoghurt zonder suiker- producten op basis van soja- halfvolle of magere lactosevrije zuivelproducten

- volle melk- volle kwark- volle vla- volle (vruchten)yoghurt- volle yoghurtdranken of gezoet met suiker- slagroom- pudding- roomijs- rijstmelk en amandelmelk- volle of suikerrijke sojaproducten- volle lactosevrije producten

Fruit - vers fruit- voorgesneden fruit- diepvriesfruit zonder toegevoegd suiker

- fruit in blik of pot- gedroogd fruit- (vers) vruchtensap

Vlees Onbewerkt vlees:- kipfilet- kalkoenfilet- (extra) mager gehakt- biefstuk- magere runderlap- sukadelap- varkenshaas- haaskarbonade- magere varkenslap- varkensfiletlapje- hamlap- mager lamsvlees- rosbief- fricandeau

Bewerkt vlees:- hamburger- worst- gemarineerd vlees Vette vleessoorten:- speklap- gehakt

21

Vis - alle soorten vis- schaal- en schelpdieren

- gepaneerde vissoorten, zoals gebakken vis, vissticks, kibbeling en lekkerbekjes

Vleesvervangers - ongepaneerde vleesvervangers

- gepaneerde vleesvervangers

Noten - gezouten en ongezouten noten- borrelnoten - noten met chocolade of suiker- notenpasta of pindakaas

Aardappelen, rijst, pasta - gekookte aardappelen- volkoren pasta- zilvervliesrijst- couscous- aardappelpuree (op basis van magere/halfvolle melk, zonder toegevoegde boter)- quinoa

- witte rijst of pasta- gebakken of gefrituurde aardappelen- kant-en-klaar aardappelpuree

Groente - verse groente- voorgesneden groente- diepvriesgroente zonder toegevoegd suiker en zout- groente in blik of glas zonder toegevoegd suiker en zout- gepureerde groente zonder toegevoegd suiker en zout

- groente in blik of pot met toegevoegd suiker of zout- groentesap- groente à la crème

22

Hartige sauzen - tomatensaus- rode sauzen- magere jus- ketjap- mosterd- piccalilly- sla/fritessaus met 5-10% olie- dressing zonder olie

- (halfvolle) mayonaise- sla/fritessaus met meer dan 10% olie- crème fraîche - vette jus- satésaus- zure room- slagroom- pesto

Dranken Maximaal 5 kcal per 100 ml, zoals- water- thee- koffie (zonder suiker)- suikervrije limonade siroop- spa rood, light/zero frisdrank- drinkbouillon of ontvette bouillon

- vruchtensap- limonadesiroop en diksap- tomaten- en groentesap- energie- en sportdranken- alcoholische dranken- alcohol vrij bier

23

Light productenVan veel producten bestaan er tegenwoordig light varianten. 'Light' mag op een verpakking gezet worden als er 30% minder suiker, 30% minder vet óf 30% minder calorieën in een product zitten vergeleken met het reguliere product. De voordelen van light producten worden vaak overschat. ‘Light’ wil niet altijd zeggen dat het product veel gezonder is of veel minder calorieën levert dan de reguliere variant. Een voorbeeld hiervan is vruchtensap: in light vruchtensap zit 30% minder suiker dan in regulier vruchtensap, maar de natuurlijke suikers van het fruit zitten er wel in, waardoor light vruchtensap nog steeds veel calorieën bevat. Op het etiket moet staan of 'light' van toepassing is op calorieën, vet of suiker. Het is daarom belangrijk om een etiket goed te bekijken en eventueel te vergelijken met de reguliere variant om het verschil te kunnen bepalen. Voedingswaarden van productenMocht u willen weten hoeveel calorieën en eiwit producten bevatten, dan kunt u dit opzoeken in bijvoorbeeld de Eetmeter. Bij de Eetmeter kunt u ook bijhouden wat u heeft gegeten, om zo te berekenen of u voldoende eiwitten binnenkrijgt. De Eetmeter is zowel een website als een app op de telefoon. (https://mijn.voedingscentrum.nl/nl/eetmeter/)

24

Multivitamine- en calcium/vitamine D supplementenNa de operatie is de opname van vitaminen en mineralen verminderd. U zult om die reden, vanaf 3 weken na de operatie, levenslang vitamine- en calcium/vitamine D supplementen moeten gebruiken. De multivitaminesupplementen dient u zelf aan te schaffen, de calciumtabletten worden op recept meegegeven.De vitaminesupplementen die u elke dag voor de rest van uw leven moet gebruiken zijn:• Calcium en vitamine D• Multivitamine Inname supplementen• Het is belangrijk dat de vitaminesupplementen niet op hetzelfde

moment gebruikt worden als de calcium/vitamine D supplementen. Hier moet minimaal 2 uur tussen zitten.

• De vitaminesupplementen EN calcium/vitamine D supplementen mogen niet met/bij melkproducten of kaas worden ingenomen. Hier moet minimaal 2 uur tussen zitten. Anders kunnen de opname van ijzer en calcium worden verstoord.

• U mag zelf kiezen op welk moment u de tabletten inneemt, de diëtist kan u hier ook advies in geven. U zou bijvoorbeeld de MV bij de warme maaltijd kunnen innemen en de Calcium/vitamine D voor het slapen gaan.

FitForMe heeft speciaal voor bariatrische patiënten WLS (weight loss surgery) supplementen ontwikkeld. De samenstelling is speciaal afgestemd op bariatrische patiënten en onderzoek toont aan dat deze supplementen minder tekorten laten zien, vooral op lange termijn. FitForMe heeft zowel capsules als kauwtabletten. Naast de kauwtabletten dient wel een ijzertabletje gebruikt te worden, deze wordt niet goed opgenomen vanuit een kauwtablet.Van deze supplementen gebruikt u dagelijks 1 capsule of kauwtablet. U kunt de supplementen telefonisch via 010-2235528 of via internet op www.fitforme.nl bestellen. Er is een gratis proefpakket te bestellen.

25

Indien het niet lukt om de tabletten van FitForMe te gebruiken, dient u ervoor te zorgen dat u 100% ADH na een sleeve en 200% ADH na een gastric bypass binnenkrijgt. In onderstaand schema ziet u welke supplementen u mag gebruiken. U kunt de supplementen kopen bij apotheken, drogisterijen en in grotere supermarkten.

Aantal stuks bij sleeve Aantal stuks bij gastric bypass

Fit for me Optimum 1

Fit for me Fortte 1

Davitamon compleet/kauwtabletten

2 4

Kruidvat Multi A-Z compleet

1 2

Voor calcium/vitamine D supplementen krijgt u een recept voor de apotheek, waarop de dosering staat vermeld. U kunt ook 2 tabletten calciumforte (kauwtabletten calcium en vitamine D) van FitForMe gebruiken. U mag zelf kiezen of u calcium/vitamine D met een recept bij de apotheek afhaalt of calciumforte bij FitForMe bestelt.U dient de supplementen zelf te bekostigen. Sommige patiënten geven aan hiervoor geen geld te hebben, maar u dient zich te realiseren dat deze kosten horen bij het traject wat u volgt. Daarnaast zult u op uw uitgaven aan eten juist geld besparen. Zwanger?Het wordt aangeraden om de eerste 18 maanden niet zwanger te raken. Mocht u toch zwanger zijn, dan is het belangrijk dat u contact opneemt met de diëtist, omdat in dat geval het advies met betrekking tot de vitaminesuppletie aangepast dient te worden.

26

Mogelijke klachten Moeilijke stoelgangNa de operatie kunt u een verandering in het ontlastingspatroon gaan opmerken, omdat uw voedingspatroon veranderd is. Bij een moeizame stoelgang (obstipatie), is het belangrijk op te letten dat u voldoende vezels en vocht binnenkrijgt. Daarnaast helpt lichaamsbeweging u om de darmen in beweging te krijgen, wat kan helpen om de stoelgang te verbeteren. OpboerenDoor gasvorming kunt u last krijgen van opboeren. De volgende producten kunnen klachten geven: koolzuurhoudende dranken, koolsoorten, prei, ui, knoflook. Ook te snel eten, praten tijdens het eten en kauwgom kauwen kunnen klachten veroorzaken. BrakenTe snel of te veel eten of drinken, niet goed kauwen of een verstopping van de doorgang kunnen leiden tot braken. Het is belangrijk braken te vermijden, omdat maagzuur uw slokdarm kan irriteren en uw gebit kan beschadigen. Zorg dus dat u rustig eet, goed kauwt, stopt met eten zodra u een vol gevoel heeft en niet eet en drinkt op hetzelfde moment. HongergevoelNa de operatie kan het zijn dat u geen of minder honger heeft. Mocht u juist honger hebben na het gebruiken van de hoeveelheden in het voorbeeld dagmenu, probeer dan eerst te wennen aan deze hoeveelheden. Meer eten zorgt namelijk voor minder gewichtsverlies. Als het na een paar weken niet went, kunt u contact opnemen om samen met de diëtist te bekijken hoe u de voeding beter kan verdelen of wat u kan eten.

27

Dumping bij gastric bypassBij een gastric bypass is de werking van de sluitspier tussen uw maag en darm afwezig, waardoor een versnelde maagontlediging optreedt. Vooral suiker- en vetrijke producten zullen klachten geven nadat ze onverteerd in uw dunne darm terecht komen. Klachten treden 30 tot 60 minuten na het eten of drinken op. U zult een algeheel gevoel van niet-welbevinden krijgen met de volgende klachten: zweten, trillen, onrust, pijn op de borstreek, misselijkheid, een opgeblazen gevoel, diarree, hartkloppingen en een licht gevoel in uw hoofd. VragenMocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met het Obesitascentrum. ContactgegevensCatharina Ziekenhuis040 - 239 91 11www.catharinaziekenhuis.nl Obesitascentrum040 239 98 50 Routenummer(s) en overige informatie vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/obesitascentrum

Michelangelolaan 2 – 5623 EJ EindhovenPostbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven

Altijd als eerste op de hoogte?

Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief: www.catharinaziekenhuis.nl/nieuwsbrief