VNG-congres"Grensverleggend Actief"

Amersfoort, 19 november 2009

******Dion van den Berg, IKV Pax Christi

"Grenzen verleggen voor vrede"

Oude en nieuwe oorlogen

• Van interstatelijke conflicten naar intrastatelijke conflicten

• Noodzakelijke aanvulling op state security:– Human security (+ responsibility to protect)– Nieuwe Amerikaanse oriëntatie: common security

(gemeenschappelijke veiligheid)

Enkele belangrijke ontwikkelingen

• Minder gewapende conflicten• Minder autoritaire staten• Van een unipolaire wereld naar een

multipolaire wereld• Politieke en diplomatieke reflexen volstaan

niet meer

Oude en nieuwe bedreigingen• 'Institutioneel tekort‘ in tal van landen > grote

instabiliteit, ook met regionale effecten• VN heeft aan gezag ingeboet, ook toe aan

structurele hervormingen• “Gordel van instabiliteit”: Afrika, Midden-Oosten,

Kaukasus, Centraal en Zuid-Azië• Antiterrorismebeleid gaat voorbij aan

voedingsbodem van terrorisme• Verspreiding (proliferatie) van kernwapens• Democratiseringsstrategieën falen (te vaak)

Ondertussen in Nederland...

• Meerderheid burgers: OS is niet effectief!• Bezuinigingen bij gemeenten, opnieuw de

kerntakendiscussie• Doe-het-zelfprojecten en ‘professionele’

organisaties werken niet prettig samen

• Uitdaging: groei betrokkenheid bevolking vertalen in goede projecten en structurele veranderingen

Oude en nieuwe kansen

• Impuls voor multilaterale samenwerking• Regionale gouvernementele organisaties, als

Afrikaanse Unie• Inzet op nucleaire ontwapening• Meer aandacht voor lokale actoren en dus (?)

voor lokaal bestuur • Meer aandacht voor integraal beleid en dus

(?) voor lokaal bestuur

Onvermijdelijke instabiliteit

Onvermijdelijke instabiliteit in de komende periode, want:–Globalisering en economische crisis

vergroot etnische, religieuze en culturele spanningen–Multipolaire wereld krijgt vorm–Groeiende spanning tussen state security

en human security

Uitdagingen voor gemeentelijke internationale samenwerking

1. Fragiliteit terugdringen2. Repressieve staten kneden tot openheid en

democratisering3. Dialoog met de moslimwereld4. Bevordering van nucleaire ontwapening

En ondertussen niet vergeten:

EUROPA ALS VREDESPROJECT: aloude grondwaarden van vrede, verzoening en solidariteit nieuwe invulling geven

uitbreiding van de EU met Westelijke Balkan en Turkije

Sterker vredesprofiel in gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van EU

1. Fragiele staten• Juist bottom-up werken• Community-based security initiatives, versterking door

interfaces met lokaal bestuur (sociaal contract)• 3D lokaal vormgeven: – Bevordering veiligheid– Goed bestuur– Ontwikkeling

• Basis van een programma van Cordaid, VNG International en IKV Pax Christi

Voorbeelden: Zuid-Irak, Burundi, DRC (Ituri), Wageningen-Ndiza, Eindhoven-Gedaref

2. Repressieve staten

• Terrorisme en antiterrorismebeleid versterken repressieve karakter (isolement, zwart-witdenken)

• Verandering kan niet van buitenaf opgelegd worden• Democratisering en vredesopbouw niet ontkoppelen• Uitdaging: vergroting van de democratische ruimte

• Voorbeelden: stedenbanden van vóór de val van de Muur, project met Iran

3. Dialoog met moslimlanden

• Van clash of civilisations naar alliance of civilisations

• Gesprek over inrichting van staat en samenleving

• Direct (via intermediaire organisaties)• Indirect (via bijv. projecten over

burgerparticipatie)Voorbeelden: Iran, Marokko

4. Nucleaire ontwapening• Nu unieke kans om vooruitgang te boeken: inzet

van Obama, Duitse regering• Vooral voor Nederland van belang:– Amerikaanse kernwapens in Europa– Denuclearisering van de NAVO-strategie

• Maatschappelijk draagvlak > politiek draagvlak• Kapstokken voor gemeentelijke actie:– Internationale Dag voor de Vrede (21 september)– NPV-toetsingsconferentie (mei 2010)– Eigen internationale contacten

5. Europa als vredesproject

• Europa liefst zonder zwarte gaten...• EU-beleid kan actiever en creatiever• Steun voor democratische krachten en

democratisering• Suggestie: gemeentelijke beleidsplannen voor

Europese integratieVoorbeelden: Vojvodina, Deventer-Diyarbakir,

Eindhoven-Minsk, Srebrenica, Oost-Kroatië, Tuzla; stedenbanden met MOE 1990-nu

Afrondende reflecties

1. Er is potverdrie meer op de aardkloot dan alleen (verlicht) eigenbelang, ruimte s.v.p. voor het ethisch imperatief!

2. Eerherstel voor de burger (en endogene veranderingsprocessen)

3. Gemeentelijke internationale samen-werking: een eigen, unieke en wezenlijke bijdrage!

Contactgegevens

Dion van den BergIKV Pax ChristiVandenberg@ikvpaxchristi.nlPostbus 19318NL – 3501 DH UtrechtTel.: 030-2333346Tel.: 06-48981485www.ikvpaxchristi.nl