Vlinders in je brein - University of Missouri–St. Louislangeslags/pdfs/Vlinders in je...
1
090213 © de Volkskrant - wm De insula speel het waarnemen eigen lichameli zoals een versn hartslag en ‘vlin buik’. Maar het betrokken bij g van pijn en wal wordt extra act verliefde zijn ge Maar waarom? Het ventraal tegmentale gebied ligt onder in het brein, in het bovenste deel van de hersenstam. Het is als het ware de motor die de reacties in gang zet van de hersen- gebiedjes die we hier apart bespreken. Zijn vezels strekken zich uit tot in het ventrale striatum, de nucleus caudatus en de prefron- tale cortex. De nucleus caudatus maakt deel uit van de basala ganglia. Hij is betrokken bij leren, her- inneren en waarderen, en daarmee bij aandachtspro- cessen in de hersenen. Hij is het actiefst als je kijkt naar je waardevolste keuze. Je kunt je voorstel- len dat hij als een dolle tekeergaat wanneer iemand zijn geliefde ziet. Het putamen ligt ook in de basala ganglia en speelt een rol bij beweging. Het is bij verliefdheid extra actief. Het ventrale striatum is een ‘pleziergebiedje’ dat ligt in de basala ganglia, hersengebieden die betrokken zijn bij de controle van be- wegingen en bij bepaalde cognitieve en emotionele functies. Het maakt deel uit van een van de acht dopaminerge circuits in de hersenen. Neuronen in dit gebiedje zijn gevoelig voor verslavende middelen die zorgen voor een verhoogde productie van dopamine, en daarmee voor een genots- en geluksgevoel. Ook seks en verliefdheid geven zo’n dopaminepiek. GEBIEDEN DIE EXTRA ACTIEF ZIJN ‘LOVESPOTS’ IN HET BREIN Verliefdheid kun je niet in de hersenen zien. Wel zijn er gebiedjes die extra actief worden wanneer mensen die in de scanner liggen naar een foto kijken van iemand op wie ze verliefd zijn. Maar die extra activiteit zien we ook op andere momenten. Vergelijk het met kijken of luisteren: als je iets opmerkelijks hoort of ziet, let je extra goed op. Als je smoorverliefd bent, zijn je ogen en oren honderd procent gericht op die Ene. Verliefdheid is bovendien niet alleen rozengeur en maneschijn; er komt ook een hoop stress bij kijken. Verlatingsangst, onzekerheid, jaloezie en dwanggedachten horen er ook bij. Eigenlijk is euforische verliefdheid een psychische aandoening die iemand op lange termijn zou kunnen slopen. Gelukkig houdt deze hysterische toestand vrijwel altijd na een paar maanden vanzelf op. ventraal tegmentale gebied vent stria nucleus caudatus gyrus cingularis ins putamen amygdala Achter Achter hersenstam kleine hersene l i eher kleine hersenen nen Neuropsychologie REPORTAGE HEVIG VERLIEFDEN VERTONEN SOMS GEDRAG ALS BIJ PSYCHISCHE AANDOENING ‘E r wordt nauwelijks geld beschikbaar ge- steld voor onderzoek naar verliefdheid. Dat is eigenlijk heel gek’, zegt biologisch psy- choloog Sandra Lan- geslag (University of Maryland), terwijl ze haar in een paardenstaart gevatte blonde rastahaar schudt. ‘De kans dat iemand ooit in zijn leven een psychische stoornis krijgt, is 45 procent. Maar de kans dat je verliefd wordt, is bijna 100 procent! Zo’n verliefdheid kan enorme gevolgen heb- ben, zowel voor het betreffende individu als voor de samenleving. Verliefde men- sen zetten hun leven vaak op zijn kop: ze gaan zich anders kleden, naar andere mu- ziek luisteren, verhuizen, vertrekken bij een andere geliefde, noem maar op.’ Langeslag verdiept zich al jaren in ver- liefdheidsonderzoek. Haar conclusie: we weten nog maar bar weinig over de bete- kenis van processen in verliefde breinen. Langeslag: ‘De hersenen van verliefde en niet-verliefde mensen zijn nooit vergele- ken. Er is wel bekeken hoe de hersenen van verliefden reageren op een foto van degene op wie ze verliefd zijn en op die van anderen. Dan zie je dat bepaalde her- sengebiedjes meer of minder actief wor- den. Maar wat betekent dat? Zijn ze be- trokken bij het ophalen van herinnerin- gen aan de geliefde? Of bij het gevoel van vlinders in de buik?’ Uit andere studies weten we dat de functies van die gebiedjes heel breed zijn, legt Langeslag uit. Sommige zijn betrok- ken bij zowel motorische als cognitieve functies, én bij motivering. Het is daarom onduidelijk welke specifieke rol zo’n ge- biedje vervult op het moment dat iemand naar zijn geliefde kijkt. Langeslag: ‘Boven- dien ligt zo’n actieve kern in een gebied waar allerlei kernen omheen liggen die ook in die activatie vallen. Zo hebben her- senscans die activatie in het ventrale teg- mentale gebiedje laten zien niet zo’n goede resolutie. Je weet dus niet zeker of die activatie haar oorzaak vindt in dat ene kerntje of in iets wat er net naast ligt.’ Ver- liefdheid, kortom, kun je niet reduceren tot meer of minder activiteit in bepaalde hersengebieden. Het is zeer complex ge- drag waarbij het hele brein betrokken is. Onderzoek naar liefdesverdriet illu- streert hóé ingewikkeld. Uit de twee stu- dies die hiernaar zijn gedaan, blijkt dat bij mensen met liefdesverdriet het ventrale tegmentale gebied en het ventrale stria- tum heel actief zijn. Dat zijn ze bij mensen die verliefd zijn ook. Een mogelijke verkla- ring is dat verliefdheid ook gepaard gaat met veel negatieve emoties, zegt Lange- slag. ‘Mensen zijn zenuwachtig, bang om iemand kwijt te raken, jaloers. Ook liefde die wordt beantwoord, genereert niet al- leen maar positieve gevoelens.’ Intussen valt wel op, dat gedrag van he- vig verliefde mensen in sommige opzich- ten lijkt op gedrag van mensen met een psychische aandoening. Obsessief den- ken aan een geliefde vertoont overeen- komsten met de dwanggedachten die mensen met een obsessief-compulsieve stoornis hebben. Het hunkeren naar een geliefde lijkt op het ontembare verlangen van drugsverslaafden naar hun genots- middel. Langeslag: ‘Dat hunkeren uit zich in afspraken afzeggen of je agenda bewust leeg houden, zodat je altijd beschikbaar bent voor je geliefde. Maar over die over- eenkomsten in hersenactiviteit kunnen we pas meer zeggen als we verliefde én verslaafde mensen in de scanner leggen en hun hersenactiviteit vergelijken.’ Schizofrenie Langeslag is ook benieuwd naar de her- senactiviteit van verliefde mensen verge- leken met die van mensen met schizofre- nie. ‘Mensen met schizofrenie horen vaak verborgen boodschappen als iemand te- gen hen praat. Verliefde mensen doen iets soortgelijks: ze kennen veel waarde toe aan normale dingen. Bijvoorbeeld: de- gene op wie je verliefd bent, kijkt toevallig jouw kant op, en meteen denk je: oef, hij kijkt, zou hij mij ook leuk vinden?’ Verliefdheidsonderzoekers proberen betekenis te geven aan wat we weten over hersenprocessen. ‘Te veel of te weinig verliefd zijn, dat kun je misschien behandelen.’ Door Malou van Hintum Illustratie Willum Morsch Wat ruikt je dna lekker! De website ScientificMatch.com werd in 2007 met veel tamtam gelanceerd. Voor het eerst kon een da- tingsite voorspellen hoe prettig kandidaten elkaars geur zouden vinden. Hoe? Door een wattenstaafje langs de binnenkant van je wang te schrapen, en de laboranten van ScientificMatch.com je dna te laten bepalen. Daarin bevinden zich namelijk genen die belangrijk zijn voor geur. En uit onderzoek was al eens gebleken dat zowel mannen als vrouwen het meest genoten van de geur van bezwete T-shirts waarin andere ‘geurgenen’ zaten dan in hun eigen dna. Een blik op ScientificMatch.com leert dat de website in- middels niet meer bestaat. Dat zou te maken kunnen hebben met het inschrijfgeld van bijna 2.000 euro, maar ook met recente onderzoeken. Daaruit blijkt dat er geen bewijs is dat echte stelletjes elkaar (deels) hebben uitgekozen op basis van hun geurgenen. 6 DE VOLKSKRANT WETENSCHAP ZATERDAG 9 FEBRUARI 2013 De meeste kennis over de stofjes die mogelijk een rol spelen bij verliefd- heid, komt voornamelijk uit dieron- derzoek. Op grond van de aannamen die daar worden gedaan, hebben on- derzoekers de volgende hypothesen over de ‘chemie van verliefdheid’ bij mensen. Verliefde vrouwen produceren ex- tra veel van het ‘knuffelhormoon’ oxytocine, terwijl mannen vooral ex- tra vasopressine (antidiuretisch hor- moon) aanmaken. Beide hormonen fungeren als chemische versterkers van de onderlinge band: ze spelen niet alleen een rol bij verliefdheid, maar ook bij moederliefde en paar- vorming. Vooral oxytocine staat be- kend als een vertrouwenshormoon, omdat het een belangrijke rol speelt bij het scheppen van een intieme band tussen mensen. Verliefde mensen maken ook meer endorfine aan, het hormoon dat lan- geafstandlopers een roes bezorgt en verliefden een meter boven de grond laat zweven. Daarnaast gaat de dopa- mineproductie omhoog als we onze geliefde zien: wat een snuif is voor een cocaïneverslaafde, is de geliefde voor de verliefde. Dat verklaart waarom we hem of haar telkens weer willen zien: we hebben sterk de be- hoefte aan een nieuw ‘shot’ als het vorige is uitgewerkt. Verliefde breinen maken ook meer noradrenaline aan, waardoor eurfori- sche gevoelens groter worden, maar ook gevoelens van gespannenheid en angst. Ook de productie van het ‘stresshormoon’ cortisol stijgt: vindt hij/zij mij nog wel leuk? Daarnaast gaat het niveau van het ‘vecht of vlucht’-hormoon adrenaline in ver- liefde breinen omhoog. Adrenaline zet het lichaam op scherp, waardoor de hartslag omhoog gaat, de bloed- druk stijgt, de pupillen groter wor- den, de handen zweterig worden en het hongergevoel afneemt. Te lang of te veel adrenaline aanmaken houdt het lichaam voortdurend in een toe- stand van paniek, wat de gezondheid ondermijnt. DE CHEMIE VAN VERLIEFDHEID Vlinders in je brein De gyrus cingularis wordt actief bij euforische gevoelens, zoals hevige verliefdheid. Verliefde mensen lijken daarmee een beetje op drugsgebruikers. lt een rol bij n van je jke reacties, nelde nders in de is ook evoelens ging. Ze tief als een eliefde ziet. GEBIEDEN DIE MINDER ACTIEF ZIJN De prefrontale cortex is een geval apart. De activiteit in de rechter prefrontale cortex (PFC), die betrokken lijkt bij negatieve emoties als verdriet en depressie, neemt bij verliefde mensen af. De PFC zorgt er normaal gesproken voor dat we ons verstand gebruiken, maar kan niet op tegen de hormonale stormen die bij hevige verliefdheid door ons brein razen. Meestal gaan die stormen na een paar maanden liggen. Chemisch gesproken hebben oxytocine en vasopressine (zie ‘chemie van verliefdheid’) dan hun werk gedaan: de verliefden hebben een liefdesband en kunnen op een wat rustiger, nuchtere manier naar elkaar kijken. De amygdala, die vroeger ook wel het ‘angstcen- trum’ in de hersenen werd genoemd, codeert vooral ‘arousal’, prikkeling. Je zou verwachten dat het bij verliefde mensen juist extra actief is, omdat zij behalve euforisch ook vaak zenuwachtig en onzeker zijn, maar dat is niet het geval. PFC Amygdala Prefrontale cortex traal atum sula Voor Zelf zou ze graag onderzoeken of ver- liefdheidsgevoelens zijn te beïnvloeden. ‘Mensen denken vaak dat verliefdheid je overkomt, dat je er niets aan kunt doen. Dat is een probleem als je ongewild ver- liefd bent, bijvoorbeeld als je al een relatie hebt. Iets anders is dat tegenwoordig veel mensen scheiden met het argument dat de liefde ‘op’ is.’ Het zou mooi zijn als men- sen in zulke situaties hun liefdesgevoe- lens respectievelijk zouden kunnen ver- minderen of vergroten, zegt ze. ‘We weten heel goed met welke strategieën we emo- ties kunnen beïnvloeden. De reappraisal- strategie, waarbij mensen situaties op- nieuw interpreteren, is daarbij het succes- volst.’ Diezelfde strategie zou ze ook op hevige verliefdheid en kwijnende liefde willen toepassen. Een proefpersoon moet dan eerst be- denken hoe fantastisch degene is op wie hij verliefd is, of – in het andere geval – hoe doodgelopen zijn relatie is. De hersenac- tiviteit die daarbij optreedt, wordt in kaart gebracht. Vervolgens wordt in het eerste geval gevraagd aan vervelende eigen- schappen te denken en in het tweede om positieve herinneringen op te halen. Ook de hersenactiviteit die daarbij plaatsvindt, wordt in kaart gebracht. Indienst van de liefde Langeslag: ‘Stel dat je zou zien dat het ven- trale striatum en het ventrale tegmentale gebied minder actief worden als mensen aan iets negatiefs denken en actiever als ze aan iets positiefs denken. Die bevinding kan uitmonden in een therapie waarbij mensen aan de hand van zichtbaar ge- maakte activatiepatronen kunnen uitpro- beren welke gedachten het effectiefst die activatie beïnvloeden, en daarmee hun ge- voelens. Natuurlijk zouden we hun ook vragen hoeveel liefde ze ervaren voordat en nadat ze hun gevoelens hebben gere- guleerd.’ Neurofeedback in dienst van de liefde. Ook geneesmiddelen kunnen hierbij mo- gelijk een rol spelen, denkt Langeslag. ‘Deze twee gebieden bevatten heel veel do- pamine. Dus misschien kan ‘dopamin- erge medicatie’ helpen. Als mensen op deze manier hun gevoelens zouden kun- nen beïnvloeden, zou dat heel veel schei- dingsellende kunnen schelen.’ Hunkeren naar een geliefde lijkt op het ontembare verlangen van een verslaafde naar drugs
Transcript of Vlinders in je brein - University of Missouri–St. Louislangeslags/pdfs/Vlinders in je...
090213 © de Volkskrant - wm
De insula speelhet waarnemeneigen lichamelizoals een versnhartslag en ‘vlinbuik’. Maar hetbetrokken bij gvan pijn en walwordt extra actverliefde zijn geMaar waarom?
Het ventraal tegmentalegebied ligt onder in hetbrein, in het bovenstedeel van de hersenstam.Het is als het ware demotor die de reacties ingang zet van de hersen-gebiedjes die we hierapart bespreken. Zijnvezels strekken zich uittot in het ventralestriatum, de nucleuscaudatus en de prefron-tale cortex.
De nucleus caudatus maakt deeluit van de basala ganglia. Hij isbetrokken bij leren, her-inneren en waarderen, endaarmee bij aandachtspro-cessen in de hersenen.Hij is het actiefst als jekijkt naar je waardevolstekeuze. Je kunt je voorstel-len dat hij als een dolletekeergaat wanneeriemand zijn geliefde ziet.Het putamenligt ook in de basalaganglia en speelt een rolbij beweging. Het is bijverliefdheid extra actief.
Het ventrale striatum is een ‘pleziergebiedje’dat ligt in de basala ganglia, hersengebiedendie betrokken zijn bij de controle van be-wegingen en bij bepaalde cognitieve enemotionele functies.Het maakt deel uit van een vande acht dopaminerge circuitsin de hersenen. Neuronenin dit gebiedje zijngevoelig voor verslavendemiddelen die zorgen vooreen verhoogde productievan dopamine, endaarmee voor een genots-en geluksgevoel. Ook seksen verliefdheid geven zo’ndopaminepiek.
GEBIEDEN DIE EXTRA ACTIEF ZIJN
‘LOVESPOTS’ IN HET BREINVerliefdheid kun je niet in de hersenen zien. Wel zijn ergebiedjes die extra actief worden wanneer mensen die inde scanner liggen naar een foto kijken van iemand opwie ze verliefd zijn. Maar die extra activiteit zien weook op andere momenten. Vergelijk het met kijken ofluisteren: als je iets opmerkelijks hoort of ziet, let jeextra goed op. Als je smoorverliefd bent, zijn jeogen en oren honderd procent gericht op die Ene.Verliefdheid is bovendien niet alleen rozengeur enmaneschijn; er komt ook een hoop stress bijkijken. Verlatingsangst, onzekerheid,jaloezie en dwanggedachten horen er ookbij. Eigenlijk is euforische verliefdheid eenpsychische aandoening die iemand oplange termijn zou kunnen slopen.Gelukkig houdt deze hysterischetoestand vrijwel altijd na een paarmaanden vanzelf op.
ventraal tegmentalegebied
ventstria
nucleuscaudatus
gyruscingularis
ins
putamen
amygdala
AchterAchter
hersenstam
kleine hersenel i e herkleine hersenennen
NeuropsychologieREPORTAGE HEVIG VERLIEFDEN VERTONEN SOMS GEDRAG ALS BIJ PSYCHISCHE AANDOENING
‘Er wordt nauwelijksgeld beschikbaar ge-steld voor onderzoeknaarverliefdheid.Datis eigenlijk heel gek’,zegt biologisch psy-choloog Sandra Lan-
geslag(UniversityofMaryland), terwijlzehaar ineenpaardenstaartgevatteblonderastahaar schudt. ‘De kans dat iemandooit in zijn leveneenpsychische stoorniskrijgt, is 45 procent. Maar de kans dat jeverliefdwordt, is bijna 100procent! Zo’nverliefdheid kan enorme gevolgen heb-ben, zowel voorhet betreffende individuals voor de samenleving. Verliefdemen-sen zettenhun leven vaak op zijn kop: zegaanzichanderskleden,naaranderemu-ziek luisteren, verhuizen, vertrekkenbijeenanderegeliefde,noemmaarop.’
Langeslag verdiept zich al jaren in ver-liefdheidsonderzoek.Haar conclusie:wewetennogmaar barweinig over debete-kenis vanprocessen in verliefdebreinen.Langeslag: ‘De hersenen van verliefde enniet-verliefdemensen zijnnooit vergele-ken. Er is wel bekeken hoe de hersenenvan verliefden reageren op een foto vandegene op wie ze verliefd zijn en op dievananderen.Dan zie je dat bepaaldeher-sengebiedjesmeer of minder actief wor-den. Maar wat betekent dat? Zijn ze be-trokkenbij het ophalen vanherinnerin-
genaandegeliefde?Of bij het gevoel vanvlinders indebuik?’
Uit andere studies weten we dat defunctiesvandiegebiedjesheelbreedzijn,legt Langeslag uit. Sommige zijn betrok-ken bij zowelmotorische als cognitievefuncties,énbijmotivering.Het isdaaromonduidelijkwelke specifieke rol zo’n ge-biedjevervultophetmomentdatiemandnaarzijngeliefdekijkt.Langeslag: ‘Boven-dien ligt zo’n actieve kern in een gebied
waar allerlei kernen omheen liggen dieookindieactivatievallen.Zohebbenher-senscansdie activatie inhet ventrale teg-mentale gebiedje laten zien niet zo’ngoede resolutie. Jeweet dusniet zeker ofdieactivatiehaaroorzaakvindt indatenekerntjeof in ietswaternetnaast ligt.’Ver-liefdheid, kortom, kun je niet reducerentotmeer of minder activiteit in bepaaldehersengebieden.Het is zeer complex ge-dragwaarbijhethelebreinbetrokken is.
Onderzoek naar liefdesverdriet illu-streert hóé ingewikkeld. Uit de twee stu-diesdiehiernaarzijngedaan,blijktdatbijmensenmet liefdesverdriet het ventraletegmentale gebied enhet ventrale stria-tumheelactief zijn.Datzijnzebijmensendieverliefdzijnook.Eenmogelijkeverkla-ring is dat verliefdheid ookgepaardgaatmet veel negatieve emoties, zegt Lange-slag. ‘Mensenzijnzenuwachtig,bangomiemandkwijt te raken, jaloers. Ook liefde
diewordt beantwoord, genereert niet al-leenmaarpositievegevoelens.’
Intussenvaltwelop,datgedragvanhe-vigverliefdemenseninsommigeopzich-ten lijkt op gedrag vanmensenmet eenpsychische aandoening. Obsessief den-ken aan een geliefde vertoont overeen-komsten met de dwanggedachten diemensenmet een obsessief-compulsievestoornis hebben.Het hunkerennaar eengeliefdelijktophetontembareverlangenvan drugsverslaafden naar hun genots-middel.Langeslag: ‘Dathunkerenuitzichinafsprakenafzeggenof jeagendabewustleeg houden, zodat je altijd beschikbaarbent voor je geliefde.Maar over die over-eenkomsten in hersenactiviteit kunnenwe pas meer zeggen als we verliefde énverslaafdemensen in de scanner leggenenhunhersenactiviteit vergelijken.’
SchizofrenieLangeslag is ook benieuwd naar de her-senactiviteit van verliefdemensenverge-lekenmetdie vanmensenmet schizofre-nie. ‘Mensenmetschizofreniehorenvaakverborgenboodschappen als iemand te-genhenpraat.Verliefdemensendoenietssoortgelijks: ze kennen veel waarde toeaan normale dingen. Bijvoorbeeld: de-geneopwiejeverliefdbent,kijkttoevalligjouwkant op, enmeteendenk je: oef, hijkijkt, zouhijmijook leukvinden?’
Verliefdheidsonderzoekersproberenbetekenis te gevenaanwatwewetenoverhersenprocessen. ‘Te veel of teweinig verliefd zijn, dat kun jemisschienbehandelen.’DoorMalou vanHintum IllustratieWillumMorsch
Wat ruikt je dna lekker!De website ScientificMatch.com werd in 2007 met veel tamtam gelanceerd. Voor het eerst kon een da-tingsite voorspellen hoe prettig kandidaten elkaars geur zouden vinden. Hoe? Door een wattenstaafje
langs de binnenkant van je wang te schrapen, en de laboranten van ScientificMatch.com je dna te latenbepalen. Daarin bevinden zich namelijk genen die belangrijk zijn voor geur. En uit onderzoek was al eens
gebleken dat zowel mannen als vrouwen het meest genoten van de geur van bezwete T-shirts waarinandere ‘geurgenen’ zaten dan in hun eigen dna. Een blik op ScientificMatch.com leert dat de website in-middels niet meer bestaat. Dat zou te maken kunnen hebben met het inschrijfgeld van bijna 2.000 euro,maar ook met recente onderzoeken. Daaruit blijkt dat er geen bewijs is dat echte stelletjes elkaar (deels)
hebben uitgekozen op basis van hun geurgenen.
6 DE VOLKSKRANT WETENSCHAPZATERDAG 9 FEBRUARI 2013
Demeeste kennis over de stofjes diemogelijk een rol spelen bij verliefd-heid, komt voornamelijk uit dieron-derzoek. Op grond van de aannamendie daarworden gedaan, hebben on-derzoekers de volgende hypothesenover de ‘chemie van verliefdheid’ bijmensen.Verliefde vrouwen produceren ex-
tra veel van het ‘knuffelhormoon’oxytocine, terwijl mannen vooral ex-tra vasopressine (antidiuretisch hor-moon) aanmaken. Beide hormonenfungeren als chemische versterkersvan de onderlinge band: ze spelenniet alleen een rol bij verliefdheid,maar ook bij moederliefde en paar-vorming. Vooral oxytocine staat be-
kend als een vertrouwenshormoon,omdat het een belangrijke rol speeltbij het scheppen van een intiemeband tussenmensen.
Verliefdemensenmaken ookmeerendorfine aan, het hormoon dat lan-geafstandlopers een roes bezorgt enverliefden eenmeter boven de grondlaat zweven. Daarnaast gaat de dopa-mineproductie omhoog als we onzegeliefde zien: wat een snuif is vooreen cocaïneverslaafde, is de geliefdevoor de verliefde. Dat verklaartwaaromwe hemof haar telkensweerwillen zien: we hebben sterk de be-hoefte aan een nieuw ‘shot’ als hetvorige is uitgewerkt.
Verliefde breinenmaken ookmeer
noradrenaline aan, waardoor eurfori-sche gevoelens groter worden,maarook gevoelens van gespannenheid enangst. Ook de productie van het‘stresshormoon’ cortisol stijgt: vindthij/zij mij nogwel leuk? Daarnaastgaat het niveau van het ‘vecht ofvlucht’-hormoon adrenaline in ver-liefde breinen omhoog. Adrenalinezet het lichaamop scherp, waardoorde hartslag omhoog gaat, de bloed-druk stijgt, de pupillen groter wor-den, de handen zweterigworden enhet hongergevoel afneemt. Te lang ofte veel adrenaline aanmaken houdthet lichaamvoortdurend in een toe-stand van paniek, wat de gezondheidondermijnt.
DE CHEMIE VAN VERLIEFDHEID
Vlindersin jebrein
De gyrus cingularis wordtactief bij euforischegevoelens, zoals hevigeverliefdheid. Verliefdemensen lijken daarmeeeen beetje opdrugsgebruikers.
lt een rol bijn van jejke reacties,neldenders in deis ookevoelensging. Zetief als eeneliefde ziet.
GEBIEDEN DIE MINDER ACTIEF ZIJNDe prefrontale cortex is een geval apart.De activiteit in de rechter prefrontale cortex(PFC), die betrokken lijkt bij negatieve emotiesals verdriet en depressie, neemt bij verliefdemensen af. De PFC zorgt er normaal gesprokenvoor dat we ons verstand gebruiken, maar kanniet op tegen de hormonale stormen die bijhevige verliefdheid door ons brein razen.Meestal gaan die stormen na een paar maandenliggen. Chemisch gesproken hebben oxytocineen vasopressine (zie ‘chemie van verliefdheid’)dan hun werk gedaan: de verliefden hebben eenliefdesband en kunnen op een wat rustiger,nuchtere manier naar elkaar kijken.
De amygdala, die vroegerook wel het ‘angstcen-trum’ in de hersenen werdgenoemd, codeert vooral‘arousal’, prikkeling. Je zouverwachten dat het bijverliefde mensen juistextra actief is, omdat zijbehalve euforisch ookvaak zenuwachtig enonzeker zijn, maar dat isniet het geval.
PFC
Amygdala
Prefrontalecortex
traalatum
sula
Voor
Zelf zou ze graag onderzoeken of ver-liefdheidsgevoelens zijn te beïnvloeden.‘Mensendenken vaakdat verliefdheid jeoverkomt, dat je er niets aan kunt doen.Dat is een probleem als je ongewild ver-liefdbent,bijvoorbeeldals jealeenrelatiehebt. Ietsanders isdattegenwoordigveelmensen scheidenmet het argument datdeliefde ‘op’ is.’Hetzoumooizijnalsmen-sen in zulke situaties hun liefdesgevoe-lens respectievelijk zouden kunnen ver-minderenof vergroten,zegtze. ‘Wewetenheelgoedmetwelke strategieënweemo-ties kunnenbeïnvloeden. De reappraisal-strategie, waarbij mensen situaties op-nieuwinterpreteren, isdaarbijhetsucces-volst.’ Diezelfde strategie zou ze ook ophevige verliefdheid en kwijnende liefdewillen toepassen.
Een proefpersoon moet dan eerst be-denkenhoe fantastischdegene is opwiehijverliefdis,of – inhetanderegeval–hoe
doodgelopen zijn relatie is. Dehersenac-tiviteitdiedaarbijoptreedt,wordtinkaartgebracht. Vervolgenswordt inhet eerstegeval gevraagd aan vervelende eigen-schappen tedenkenen inhet tweedeompositieveherinneringenoptehalen.Ookdehersenactiviteitdiedaarbijplaatsvindt,wordt inkaartgebracht.
In dienst van de liefdeLangeslag: ‘Steldat jezouziendathetven-tralestriatumenhetventraletegmentalegebiedminderactief wordenalsmensenaan iets negatiefs denken en actiever alszeaanietspositiefsdenken.Diebevindingkan uitmonden in een therapie waarbijmensen aan de hand van zichtbaar ge-maakteactivatiepatronenkunnenuitpro-berenwelkegedachtenhet effectiefstdieactivatiebeïnvloeden,endaarmeehunge-voelens. Natuurlijk zouden we hun ookvragenhoeveel liefde ze ervaren voordatennadat ze hungevoelens hebben gere-guleerd.’
Neurofeedback indienst vande liefde.Ookgeneesmiddelenkunnenhierbijmo-gelijk een rol spelen, denkt Langeslag.‘Dezetweegebiedenbevattenheelveeldo-pamine. Dus misschien kan ‘dopamin-erge medicatie’ helpen. Als mensen opdezemanier hungevoelens zoudenkun-nenbeïnvloeden, zoudat heel veel schei-dingsellendekunnenschelen.’
Hunkeren naar eengeliefdelijktophetontembareverlangen van een
verslaafdenaar drugs
![Powerpoint over Vlinders (spreekbeurt) [ingezonden]](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/5594cfc01a28ab321d8b46db/powerpoint-over-vlinders-spreekbeurt-ingezonden.jpg)
