Twitter: een nieuwe kijk in de rechtbankDoor: Colette Beckersstudentnr: 2145661Cohort 2009

Inleiding

De interesse die men heeft in bekende rechtszaken is van alle tijden. Daarmee onlosmakelijk verbonden zijn dan ook de media en rechtbankverslaggeving. Sinds rechtszaken bestaan,willen mensen de details weten; hoe is de moord gepleegd, waarom, door wie? Nieuwsgierigheid is de brandstof voor de media. De gruwelijke details horen daar ook bij, hoewel niet iedereen die tot zich wil nemen. Rechtszaken zijn in Nederland in principe openbaar, tenzij het gaat om minderjarigen. Publieke executies zijn er nog steeds, in Nederland tot en met de 20e eeuw. Die trokken massa's mensen.Al sinds het bestaan van de krant zijn rechtszaken een hot item en belangrijk onderdeel van de nieuwsselectie. Kijk bijvoorbeeld naar de moord op Milly Boele en Marianne Vaatstra, maar ook gerechtelijke dwalingen zoals de Deventermoordzaak en Lucia de B. Bij de meeste Nederlanders gaat er dan wel een belletje rinkelen. Even terug in de tijd: De zaak Jack the Ripper, in de Londense wijk Whitechapel. de Ripper is misschien wel de beruchtste en bekendste seriemoordenaar ooit. Dat komt mede omdat er toen zoveel over geschreven is in de kranten. Nu, ruim 110 jaar na dato, worden er nog steeds boeken over gepubliceerd en gelezen en films over gemaakt.

1888,‘The womans body had been completely ripped open and the heart and other organs laying about the place, and portions of the entrails round the victims neck’.

Het gaat hier om gruwelijke, walgelijke details.De mond tot mond verspreiding van het nieuws was in de 19eeeuw natuurlijk groot en dit ging als een lopend vuurtje. Social media hebben dat stokje nu overgenomen. En de emoties van het publiek zijn tijdloos. Of een slachtoffer nu omgebracht is in 1888 of in 2013, het publiek heeft hier bepaalde gevoelens bij. Het roept oergevoelens op bij de mens, het gaat om iemand die je (in de meeste gevallen) niet persoonlijk kent, maar toch voel je woede, frustratie, ongeloof, verdriet, medeleven. Dit alles speelt zich af rond het proces in de rechtbank.

Een vrij recente ontwikkeling in de wereld van de rechtbank is het gebruik van twitter. Men kan de rechtbankverslaggever volgen op twitter, waardoor men weer live de rechtszaak kan volgen. Je kunt het niet zien, maar wel lezen. Rechtbankverslaggeving is hier een heel nieuwe weg mee ingeslagen. Maar ook rechters en de burger hebben twitter tot hun beschikking, die doen ze hiermee? En welke invloed heeft het gebruik van twitter op de transparantie van de rechtbank?

Social Media, een nieuwe kijk in de rechtszaal

Wat weet men nu eigenlijk van rechtszaken, het wetboek, de werkwijze, taken en verantwoordelijkheden van rechters? De meeste mensen waarschijnlijk niet zo veel. Maar grote rechtszaken fascineren niettemin. Moordenaars krijgen veel aandacht in de media, zowel in kranten als op de televisie, het internet en de radio. Er werd altijd al druk geschreven over rechtszaken; ¤het voedt een nieuwsgierigheid die in elke mens schuilt. We willen allemaal zoveel mogelijk details lezen, zien of horen. Social media zetten de deuren van de rechtbank een stuk verder open. Eigenlijk wagenwijd. Ieder detail wordt tegenwoordig live getwitterd, een verschijnsel van de laatste jaren. Tegelijk met de opkomst van twitter kwam er een nieuw tijdperk aan bod binnen de media, én de rechtbank. Rechtbankverslaggevers grepen in plaats van naar de pen naar hun smartphone. De volgers kunnen meelezen alsof ze zelf bij de zaak aanwezig zijn. De revolutie van twitteren in de rechtszaal ging zo snel dat de Nederlandse rechtbanken niet direct wisten hoe erop te reageren. Hoe zit het met de regelgeving?

1

Doelstelling en werkwijze:

Met dit onderzoek wil ik de volgende vraag beantwoorden: ·Welke rol speelt twitter in de rechtbank en op welke manier heeft die invloed op de transparantie van de rechtbank? Daarin onderscheid ik drie belangrijke hoofdrolspelers die met twitter in die context te maken hebben: de rechtbank, de journalist en de burger. Daarbij heb ik de volgende deelvragen geformuleerd: Hoe zit de Nederlandse rechtsstaat in elkaar? Wat is de functie van de media in die rechtsstaat? Wat is regelgeving in Nederland betreffende twitter in de rechtbank? Transparantie van de rechtbank, wat is het doel? Hoe zit het getwitterde rechtbankverslag in elkaar? De twitterende journalist, burger en rechter. Op welke manier maken zij gebruik van twitter?

Inhoudsopgave

1. De Nederlandse democratische rechtsstaat en de rol van de media pagina 3

1.2. De media en de functie van het rechtbankverslag pagina 4

2. Regelgeving betreffende social media in de rechtbank pagina 6

2.2 De Rechtbank en twitterregelgeving in de praktijk pagina 9

3. Openbaarheid rechtbank en media pagina 12

4. Het getwitterde rechtbankverslag/casus pagina 15

5.1 Twitter en de burger pagina 19

5.2 Twitter en de journalist pagina 22

5.3 Twitter en de rechter pagina 25

5.4 Gerechtshoven en rechtbanken pagina 28

6. Conclusie pagina 29

6.1 Reflectie pagina 30

Bronnenlijst pagina 31

2

Hoofdstuk 1: De Nederlandse rechtsstaat en de rol van de media

Nederland is een democratische rechtsstaat. Dat wil zeggen dat de burger kiest wie regeert, en dat elke burger zich aan de wet van de rechtsstaat moet houden. De rechterlijke macht is een van de drie onder delen van de Trias Politica, de scheiding der machten. We hebben in Nederland de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht. In dit onderzoek zal ik me richten op de rechterlijke macht. Rechters spreken een oordeel uit als partijen onderling een conflict hebben en als iemand verdacht wordt van een strafbaar feit, ze zijn hierbij onpartijdig. Een belangrijk gegeven is dat rechters onafhankelijk zijn, niemand kan of mag ze vertellen wat voor uitspraak ze moeten doen. Niemand mag ze ter verantwoording roepen, en alleen de Hoge Raad kan een rechter te ontslaan. In ons land is het zo dat de drie machten elkaar in balans houden. De rechterlijke macht heeft in ons land geen alleenheerschappij. 1

‘Via een aantal controlemechanismen houden de machten elkaar in evenwicht. Voor de rechterlijke macht geldt dat het ene aspect, de onafhankelijkheid, onder meer wordt gewaarborgd doordat rechters voor het leven worden benoemd en onvrijwillig ontslag door de regering of de Staten-Generaal is uitgesloten. Wat betreft het andere aspect, controle en evenwicht, moet in de eerste plaats erop worden gewezen dat de rechter gebonden is aan het recht; hij moet ‘volgens de wet’ rechtspreken (artikel 11 Wet algemene bepalingen). Ook zijn positie in het staatsbestel wordt bepaald door de wet. Controle op de rechterlijke macht kan plaatsvinden door de openbaarheid van de rechtspraak en de motiveringsplicht, door het stelsel van rechtsmiddelen, door de wijze van benoeming van rechters en door de mogelijkheid van schorsing en ontslag door de Hoge Raad.Een onderdeel van de controle op de rechterlijke macht is dus de openbaarheid van de rechtspraak. Met goede rechtspleging doelen we op een eerlijk proces voor de verdachte, onpartijdigheid van de rechters, het spreekrecht van de verdachte. Openbaarheid is een van de instrumenten om die goede rechtspleging waarborgen. 2’

‘De media hebben hierbij een belangrijke functie, want zij fungeren als intermediair tussen de rechtspraak en het publiek. Burgers zijn in hun informatievoorziening en beeldvorming van de rechtspleging voornamelijk afhankelijk van de media, omdat zij zelf zelden een rechtszaak bijwonen’ 3

Dit onderkent ook de rechterlijke macht zelf. Zij zien drie belangrijke doelen van openbaarheid voor de media: ····

‘1. Het bevorderen van het vertrouwen in de rechtspraak in het algemeen en in de Hoge Raad. Daarbij wordt veel aandacht geschonken aan de positie van de rechter in de samenleving. 2 Het bekend maken bij het brede publiek van het takenpakket, de werkwijze en de betekenis van de rechter en van de Hoge Raad. 3 De Hoge Raad doet jaarlijks veel uitspraken die ook voor anderen dan partijen en vakjuristen van belang zijn. Ook daarom rekent hij het tot zijn taak bij te dragen aan een goede voorlichting aan pers en publiek over de rechtspraak. 'De media kunnen worden gezien als de ogen en oren van het publiek, mede daarom is het van groot belang de media zoveel mogelijk te faciliteren.' Daarom ontwikkelde de rechterlijke macht een mediabeleid, hierover meer in hoofdstuk 2:

1 www.rechtspraak.nl

2 www.rechtspraak.nl

3 http://rechtbankverslaggever.files.wordpress.com/2013/07/ma-thesis-mirjam-de-rover.pdf / Ruigrok &Kester 2012

3

regelgeving.

1.2 de media en de functie van rechtbankverslaggeving.Wat is rechtbankverslaggeving? Als het gaat over de structuur van het rechtbankverslag kan het volgende gezegd worden:'In het algemeen dient een rechtbankverslag de volgende elementen te bevatten: personalia van de verdachte, tenlastelegging, feiten, requisitoir, pleidooi, eventueel laatste woord van de verdachte en de datum van de uitspraak.'4

We kunnen simpel gezegd in ieder geval stellen dat een journalist naar een (straf)zaak gaat, het proces bijwoont en vervolgens op welke manier dan ook verslag doet van dit proces. Er zijn drie functies te van rechtbankverslaggeving te onderscheiden: De informatieve functie, de entertainment functie en de controlerende functie. 5/2

‘’Bij de informatieve functie gaat het dus om het informeren van het publiek over het proces. 'De media voorzien daarbij in nieuwsberichten, achtergrond, duiding en opinie. Met deze informatie kunnen de burgers een oordeel vormen en deelnemen aan het publieke debat over de rechtspleging’.

Bij de entertainmentfunctie van rechtbankverslaggeving speelt de sensatiewaarde een grote rol. Hoe geruchtmakender en schokkender, hoe beter. Vooral in Amerika wordt deze functie gezien als trend.

Ten slotte de controlerende functie van rechtbankverslaggeving: De media als waakhond van de rechterlijke macht.

De publieke tribunes in de rechtszalen blijven nagenoeg leeg, dus de media nemen de controlerende functie van de burgers over. Daarbij worden de media als de vertegenwoordiger van de samenleving gezien. De media volgen de rechtspraak kritisch en stellen misstanden aan de kaak (zij spelen de waakhond van de rechtspraak). In deze functie dragen de media bij aan het in stand houden van democratische controle en verantwoording van de rechtspraak.’5/2

Wat zeggen de rechtbankverslaggevers zelf?

‘9 procent van de verslaggevers zegt een rechtszaak bij te wonen om 'bij te dragen aan een positief beeld van de rechtspraak'. 32 procent zit erbij om 'het vertrouwen in de rechtspraak te vergroten', 13 procent voor 'het bieden van ontspanning'. Een minderheid rekent het tot haar taak het werk van de rechters te controleren. Opmerkelijk is dat voorlichters zeggen dat de pers juist aanwezig is voor de 'controle op een eerlijke procesgang'. 6

Rechtbankverslaggevers in Nederland.Het is moeilijk te zeggen hoeveel rechtbankverslaggevers Nederland telt, omdat er maar enkelen zijn die enkel en alleen rechtbankverslaggever zijn. Bij de meeste kranten is het zo dat verschillende redacteuren de rechtbankverslaggeving voor hun rekening nemen, en ze geen vaste hebben.

4 Raad voor de Rechtspraak

5 Kussendrager (2007)

5/2 http://rechtbankverslaggever.files.wordpress.com/2013/07/ma-thesis-mirjam-de-rover.pdf /

6 Onderzoek Raad voor de Rechtspraak, gepubliceerd in Trouw

4

Twitterende Verslaggevers anno nu:

Er zijn in Nederland een aantal die fulltime rechtbankverslaggever zijn. Meest bekend zijn Saskia Belleman van de Telegraaf en Rob Zijlstra (Dagblad van het Noorden). Dan zijn er nog een aantal bekende verslaggevers die 'parttime' rechtbankverslaggever zijn, onder wie: Chris Klomp (ANP/Algemeen Dagblad), Pepijn Crone (RTL Nieuws), Lammert de Bruin (EenVandaag), Niki van der Naald (de Persdienst).

Hoofdstuk 2: Regelgeving betreffende social media in de rechtbank

5

Rechtbankverslaggeving is zoals we hebben gezien in hoofdstuk 1 belangrijk voor de openbaarheid van de Nederlandse rechtsstaat. In een democratie is het vanzelfsprekend belangrijk dat burgers inzicht hebben in de verschillende overheidsorganen en dat die laatsten openheid/transparantie bieden. De media fungeren als intermediair tussen rechtspraak en publiek.

Omdat er volgens de rechtbank wel duidelijke omgangsvormen moeten zijn tussen rechtbank en pers, werd in 2003 de eerste persrichtlijn in gebruik genomen; een gedragscode, wat mag wel en wat mag niet. De richtlijn is bedoeld om gerechten en journalisten duidelijkheid te verschaffen over wat zij van elkaar mogen verwachten en om zo voorwaarden te scheppen voor openbaarheid van de rechtspraak.

'[...] De Persrichtlijn is een sterke afspiegeling van dit ideaal [visie van een deliberatieve democratie (ruimte voor publieke debat) waarin burgers collectief handelen in het algemene belang] Het gaat er immers over hoe de Rechtspraak zelf de nieuwsmedia kan ondersteunen om aan de openbaarheid van de rechtspraak gestalte te geven. Die openbaarheid is nodig om de burger te laten zien dat de rechter niets te verbergen heeft. Het is een manier om te zeggen dat de media binnen de grenzen van de persrichtlijn best de schijnwerpers mogen richten op wat zich in de rechtbank afspeelt. De persrichtlijn is een gedragscode voor de gerechten en de media: het is een (min of meer) duidelijke afspraak van wat wel en niet is toegestaan.' [..] 'De media kunnen zo hun controlerende en informatieve functie optimaal vervullen. 7

De media mogen zoals hierboven gezegd wordt dus ' de schijnwerpers richten op wat zich in de rechtbank afspeelt', maar wel 'binnen de grenzen van de persrichtlijn.' Een andere zin die opvalt, is de laatste: 'De media kunnen zo hun controlerende en informatieve functie optimaal vervullen '. De rechtbank laat hier blijken dat ze wel degelijk een belang hebben bij de controlerende functie van de media.

Vervolgens kijken we even naar de persrichtlijn die hierop volgde: die uit 2008. Dit is het jaar waarin twitter opkwam en in het jaar daarop grote sprongen maakte binnen de journalistiek en dus ook de rechtbankverslaggeving. Er volgde een evaluatie van de persrichtlijn uit 2008, en werd gekeken in hoeverre er vooruitgang is geboekt op die van 2003. In de evaluatie wordt duidelijk dat social media een zeer grote invloed hebben op de Nederlandse rechtbank en de manier waarop moet worden omgegaan met (burger)journalisten.

‘Het medialandschap zelf heeft enkele drastische veranderingen ondergaan. Het is misschien nog maar moeilijk voor te stellen, maar in 2003 bestonden Facebook en Twitter nog niet, net zo min als smartphones en wifi clouds. De breedbandmaatschappij was zich nog volop aan het ontwikkelen en er waren talloze technologische obstakels te overwinnen vooraleer mobiel internetten een ingeburgerde praktijk zou worden. Sociaal-netwerksites en bloggers deden in Nederland weliswaar in 2006 hun intrede, maar pas de laatste jaren is hun invloed alomtegenwoordig. De maatschappelijke impact van de social media is op zijn minst indrukwekkend te noemen. Ze confronteren de Rechtspraak met nieuwe uitdagingen. Onlangs werd een jurylid in Engeland veroordeeld, omdat hij tijdens het proces via Facebook met de beklaagde contact had gehad. (Halliday 2011) Aangezien Nederland geen juryrechtspraak kent, is dit niet iets waarover men zich zorgen hoeft te maken. Maar de opkomst van de burgerjournalistiek die gebruikmaakt van dezelfde communicatiemiddelen is niet meer weg te denken uit het medialandschap. De vraag is of de doelgroepwaar de persrichtlijn zich op richt daardoor breder geworden is dan de beroepsjournalisten die een welomschreven beroepsideologie naleven. Iedereen met een smartphone en een internetverbinding kan tegenwoordig aan journalistiek doen. De auteurs van dit rapport noemen dit verschijnsel als een

7 Persrichtlijn 2003/ Raad voor de Rechtspraak

6

uiting van de horizontalisering van de samenleving, die gepaard gaat met een actieve berichtgeving in allerlei social media’.8

Uit de laatste alinea blijkt dat er vooral zorgen zijn over het feit dat iedereen aan journalistiek kan doen, ik zal dat vanaf nu burgerrechtbankverslaggevers noemen. De beroepsjournalisten leven volgens de evaluatie een beroepsideologie na. uit de context blijkt dat er twijfels zijn of burgers met een smartphone wel zomaar alles zouden mogen publiceren via social media. Journalisten zijn opgeleid, rechtbankjournalisten hebben bovendien kaas gegeten van de rechtswerking in Nederland. Burgers niet. Komt de openbaarheid van de rechtbank hierdoor in gevaar, door invloed van leken? Openbaarheid moet er zijn, maar de rechtbank maakt zich dus, misschien wel terecht, zorgen over hoe dit aangepakt moet worden. Ze opperen in de evaluatie van de persrichtlijn 2008 dat rechters daar misschien zelf een actievere rol in zouden kunnen gaan spelen:

'Het mediabeleid zou nog een stuk pro-actiever kunnen zijn. Er is veel meer ruimte voor directe communicatie tussen rechtbank en burger. Voorlichting via websites gebeurt al geruime tijd, maar van directe interactie is nauwelijks sprake. De rechter die zelf gaat tweeten of chatten gaat wellicht te ver, maar toch doen de onderzoekers er goed aan te wijzen op het belang van responsiviteit van de rechtspraak.'

Geen onbelangrijk punt is dat de media zich natuurlijk niet altijd aan de persrichtlijn zullen houden, en misschien is dat ook wel goed, wordt in de evaluatie gesteld:

‘Om van de media te verwachten dat ze braaf binnen de lijntjes lopen die voorlichters uitstippelen is in strijd met het democratisch ideaal van een onafhankelijke publieke sfeer. Het spanningsveld tussen rechtspraak en media is op zich zeer gezond, omdat de waakhondfunctie die de media vervullen, een bepaalde spanning veronderstelt’.

Voor de rechtbank lijkt twitter dus te helpen het doel van transparantie te bereiken, mits slechts beroepsjournalisten gebruik van twitter maken, en niet de 'gewone burger'.

Persrichtlijn 2013

In de persrichtlijn van 20139 zien we voor het eerst sinds de oprichting van de richtlijn in 2003 een paar alinea's onder het kopje 'zitting' die specifiek ingaan op twitteren, hoewel het niet bij naam genoemd wordt. Er wordt gesproken over 'tekstberichten', maar duidelijk is dat hier gedoeld wordt op twitter.

'3.1 De openbare zittingen zijn altijd toegankelijk voor journalisten.

3.2.1 Journalisten mogen tijdens de zitting tekstberichten via hun mobiele

telefoon en/of laptop versturen. Het geluid van deze apparatuur moet

tijdens de zitting zijn uitgeschakeld.

3.2.2 De rechter kan het versturen van tekstberichten tijdens de zitting

8 Persrichtlijn 2008

9 Persrichtlijn 2013

7

beperken of verbieden, bijvoorbeeld als het versturen van tekstberichten

belemmerend werkt voor een goede rechtspleging of voor een ordelijk

verloop van de zitting.

De rechter motiveert zijn beslissing om het verzenden van tekstberichten

te beperken of te verbieden in het openbaar tijdens de zitting.'

Interessant voor dit onderzoek is punt 3.2, '[..] als het versturen van tekstberichten belemmerend werkt voor een goede rechtspleging of voor een orderlijk verloop van de zitting. Deze toelichting volgt:

De rechter kan wettelijk in alle zaken bepalen dat de zitting geheel of gedeeltelijk

met gesloten deuren zal plaatsvinden, als de rechter van oordeel is dat dit in het

belang van de goede zeden, de openbare orde of de veiligheid van de staat

nodig is, dan wel indien de belangen van minderjarigen of de eerbiediging van

de persoonlijke levenssfeer van procesdeelnemers dit eisen of de openbaarheid

het belang van de goede rechtspleging ernstig zou schaden.

De schrijvende pers doet sinds jaar en dag verslag van wat er zich op de zitting

tussen de procespartijen en de rechter afspeelt. Ook tekenaars hebben van

oudsher een rol in de rechtbankverslaggeving.

Journalisten kunnen door (korte) tekstberichten op internet te publiceren

(al dan niet rechtstreeks) verslag doen van een rechtszaak. Door publicatie

van een reeks van die berichten, kan iedereen via internet volgen hoe de

rechtszaak verloopt.

De aanwezigheid van de schrijvende pers in de rechtszaal heeft niet of nauwelijks

invloed op het proces. Ook tekstberichten waarin de journalist zijn indruk van

de zitting weergeeft, worden als minder indringend ervaren dan beeld- geluidsopnames.

8

Hier wordt twitter vergeleken met het maken van geluids- en beeldopnames. Die zouden veel minder 'indringend zijn en minder invloed hebben op het proces.' Bovendien wordt er gesteld dat 'de aanwezigheid van de schrijvende pers (en dus twitterende pers) niet of nauwelijks invloed heeft op het proces.'

Duidelijk is dat rechters te allen tijde van alles kunnen verbieden. Ze willen dit als slag achter de hand houden. Of het nu het maken van beeld, geluid, of twitteren is. Maar vervolgens zwakken ze het toch weer wat af, door te zeggen dat twitteren nauwelijks invloed heeft op het proces.In de praktijk zien we dat er vrijwel nooit een twitterverbod wordt ingesteld bij een zaak, maar de rechters willen met deze regelgeving dus wel de mogelijkheid en dus de macht behouden er wel een uit te delen. De belangrijkste motivering daarvoor zou zijn dat er gevaar is voor de goede rechtspleging. Dat bevestigen de rechtbanken Rotterdam en Den Bosch. 10

2.2 De Rechtbank en twitterregelgeving in de praktijk:

De rechtbank in Den Bosch stond het gebruik van twitter door journalisten in de rechtbank eind 2012 officieel toe. ‘Het gaat allemaal wat sneller, voor de rest is het gewoon pers’’. 11

Sindsdien zijn er , naast het weer ingetrokken twitterverbod in de zaak Milly Boele, slechts twee zaken bekend waarbij er een verbod werd opgelegd. De eerste was een zaak die diende bij de rechtbank in Zwolle, februari 2013. Het ging hier om een schietpartij waarbij een agent van poging doodslag verdacht werd. Het verbod werd door de rechtbank opgelegd om te voorkomen dat de slachtoffers, die tijdens de zaak nog op de gang zaten, al iets meekregen van het verhoor van de verdachte. Ook wordt gemeld dat 'onder meer journalisten' over de zaak twitterden, nadat het verbod werd opgeheven. Er waren hier volgens de rechtbank dus ook zorgen over de invloed van burgerjournalistiek, en de rechtspleging zou hier inderdaad in gevaar kunnen komen , als de slachtoffers voorkennis hadden van het verhoor. 12

Het andere verbod werd opgelegd door de rechtbank Rotterdam. Het ging hier om de zaak Offermans, oud burgemeester van Meerssen. Hij zou informatie hebben gekregen over de burgemeestersbenoeming van Jos van Rey. De rechtbank Rotterdam geeft in deze zaak echter geen enkele legitieme reden voor het verbod, wat opvallend is. We zien dus dat het aantal opgelegde twitterverboden -met acceptabele reden- te verwaarlozen is.

Zoals we net al hebben gezien biedt de persrichtlijn van 2008 nog geen duidelijke regelgeving omtrent twitteren in de rechtszaal. Een algeheel verbod is er dan in ieder geval niet, aangezien rechtszaken (behalve bij minderjarigen) in Nederland openbaar zijn. De persrichtlijn zegt dat 'schrijvende journalisten onbeperkt verslag mogen doen vanuit de rechtszaal, omdat de zittingen openbaar zijn'. Dat houdt dus in dat er ook getwitterd mag worden. ANP-verslaggever Jacco de Boer had in januari 2009 de primeur met een twitterverslag van een strafzaak, vanuit de rechtbank in Leeuwarden.13 De Raad voor de Rechtspraak, die verantwoordelijk is voor de persrichtlijn, liet toen weten dat 'twitteren tijdens rechtszaken in principe is toegestaan’14.. Een week later diende een zaak in Arnhem, waarbij een verslaggever van dagblad de Gelderlander

10 Persoonlijke communicatie

11 Villamedia

12 Twittermania

13 Villamedia

14 Twittermania

9

toestemming had gevraagd om te twitteren. De rechter stond dat toe, maar de Officier van Justitie wilde het niet hebben. Hij kreeg een twitterverbod in die zaak toch voor elkaar.15

Maar sindsdien zien we een explosieve stijging van het aantal twitterverslagen vanuit de rechtbank, een verbod kwam nog maar zelden. Bijvoorbeeld bij de zaak Milly Boele, het 12-jarige meisje dat in Dordrecht door haar overbuurman werd vermoord. Daaromtrent waren een hele hoop misverstanden. De voorzitter van de rechtbank in Dordrecht verbood het journalisten om te twitteren vanuit de zaal. Dit werd bij de volgende zitting, een week later, weer teruggedraaid. De Raad voor de Rechtspraak zei toen dat er 'sprake was van een misverstand over de persrichtlijn' en gaf de volgende verklaring:

‘Hoewel burgers tijdens rechtszaken geen gebruik mogen maken van mobiele apparatuur, is dat aan journalisten wel toegestaan. ”Daar was dus verwarring over, maar dat is in overleg met de persrechter in Dordrecht nu rechtgezet”.16

De website van de rechtbank in Dordrecht meldde diezelfde dag:

“In een aantal media is bericht dat de rechtbank Dordrecht een totaalverbod op twitteren zou kennen. Dat is een misverstand. In de rechtbank Dordrecht is het gebruik van mobiele telefoons in de zittingszaal niet toegestaan. Maar voor twitterende journalisten kan een uitzondering worden gemaakt. Voorwaarde is in ieder geval dat de orde in de zittingszaal en het goede verloop van de behandeling van de betreffende zaak niet onder het twitteren lijden. Waar nodig worden maatwerkafspraken gemaakt”.17

'Het Twitter-verbod leidde vorige week in de rechtbank in Dordrecht tot de nodige hilariteit. Zo tikte de parketpolitie journalisten op de vingers die met hun mobieltje aan het twitteren waren, terwijl een collega die daarnaast zat met een laptop gewoon door kon gaan met het sturen van berichten.'18

Regelgeving van de verschillende rechtbanken in Nederland

We zien hierboven dat de verschillende partijen -voorzitter van de rechtbank, parketpolitie, Raad voor de Rechtspraak- in 2010 nogal in verwarring zijn over hoe twitter precies werkt.

Anno 2014 staat op de website van de Raad voor de Rechtspraak het volgende:

Twitteren

‘Met uitzondering van de rechtbank Rotterdam geven alle gerechten aan dat twitteren in de rechtszaal door journalisten wordt toegestaan. In een enkel gerecht wordt wel een probleem rond de handhaving gesignaleerd omdat het moeilijk is onderscheid te maken tussen journalisten en het publiek’. 19

15 Twittermania

16 Rechtbank Dordrecht

17

18 Twittermania

19 Raad voor de Rechtspraak

10

De rechtbank Rotterdam zegt echter dat dit niet klopt. Zij geven aan dat er ook in die rechtbank altijd getwitterd mag worden door journalisten, tenzij de rechter dat verbiedt. 20

Onderscheid tussen burger en journalist moet er volgens de persrichtlijn wel zijn. De journalist heeft immers kennis van zaken, de burger niet. De rechtbank maakt zich, zoals we al eerder zagen, zorgen om de ‘burgerrechtbankverslaggever.’ De Raad voor de Rechtspraak zegt hierboven dat er een probleem rond de handhaving wordt gesignaleerd omdat het moeilijk onderscheid maken is tussen journalisten en publiek. De rechtbank Rotterdam maakt echter geen onderscheid, omdat dat in de praktijk ‘niet te doen’ is. “Officieel moet het publiek mobiele apparatuur uitzetten in de rechtbank en de pers niet, maar in de praktijk is het moeilijk te controleren. Alleen bij extra beveiligde rechtszaken gaan echte alle telefoons op de publieke tribune uit, en dat is dan puur om veiligheidsredenen.” Toch zitten er geen vervelende gevolgen aan de handhavingsproblemen: Er is ons niet bekend dat burgers initiatief nemen om rechtbankverslagen te gaan twitteren. Er zijn geen zorgen over bij ons. “ Ook de gerechtshoven Amsterdam en Den Bosch geven aan geen negatieve ervaringen te hebben met de publieke tribunes en het gebruik van mobiele telefoons. 21

3. Openbaarheid rechtbank en media

In hoofdstuk 1 gaf ik al aan dat de media een belangrijke controlefunctie hebben als het gaat om het functioneren van de rechterlijke macht in de Nederlandse rechtsstaat. Het externe openbaarheidsbeginsel geeft hier wat meer duiding aan.

Het externe openbaarheidsbeginsel houdt in dat het wettelijk bepaald is dat de rechtszitting in het openbaar geschiedt en dat de uitspraak in strafzaken op een openbare terechtzitting plaatsvindt22. Aan deze eisen wordt in Nederland tegemoet gekomen doordat een ieder

desgewenst kan plaatsnemen in de zittingszaal en als publiek de terechtzitting

en het uitspreken van het vonnis kan bijwonen. In de literatuur worden als

functies en doelen van het beginsel van externe openbaarheid genoemd: controle

op het optreden van de justitiële overheid en van de rechter in het bijzonder,

bescherming van de verdachte tegen onrechtmatig overheidsoptreden,

(generale) preventie en legitimering van de strafrechtspleging en van de rechtspraak

in het bijzonder. 23

20 Persoonlijke communicatie

21 Persoonlijke communicatie

22 Van Lent, 2008

23 Van Lent, 2008

11

De 'gewone' burger kan in Nederland dus rechtszaken bijwonen, omdat die openbaar zijn. Daar zijn een aantal functies aan verbonden: controle op de rechterlijke macht; dus in de gaten houden dat de verdachte een eerlijk proces krijgt en dat de rechtspleging goed verloopt. Bovendien zouden uitspraken een 'norminscherpende en afschrikwekkende functie' hebben. Simpel gezegd: men zou minder snel een strafbaar feit plegen als er iemand voor een dergelijk feit is veroordeeld. De media brengen verhalen naar buiten vanuit de rechtbank. Ze zijn de oren en ogen van het grote publiek. Toelating van de pers betekent in feite openbaarmaking van de zitting, aangezien de pers een ‘bril’ is ‘van en voorons allen’. (24Witteman, ). Je zou dus kunnen zeggen dat de media controle plegen voor de burger, daar komt bij dat journalisten zelf natuurlijk ook burgers zijn. In dat kader komt de externe openbaarheid van de terechtzitting en uitspraak als vorm van burgerparticipatie aan de orde. De externe openbaarheid speelt daarin een sleutelrol als grondslag van verspreiding van informatie over de strafrechtspleging, in het bijzonder via de media.25

Op welke manier werkt de rechtbank samen met de media om de openbaarheid te vergroten?

Rechtspraak is openbaar; iedereen moet kennis kunnen nemen van de berechting van zaken door zittingen en uitspraken te bezoeken, en slechts een beperkt aantal uitzonderingen is hierop mogelijk. Dit is bepaald in zowel de Nederlandse grondwet (art. 121), de Wet op de Rechterlijke Organisatie (art. 4 en 5) als in het Wetboek van Strafvordering (art. 269 en 362), het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) en de Algemene wet bestuursrecht (Awb).26

Met het mediabeleid en de persrichtlijnen zegt de rechterlijke macht de transparantie naar de media te willen vergroten. Ik herhaal nog eens de doelstelling die ze hierbij hebben: 1. Het bevorderen van het vertrouwen in de rechtspraak in het algemeen en in de Hoge Raad. Daarbij wordt veel aandacht geschonken aan de positie van de rechter in de samenleving. 2 Het bekend maken bij het brede publiek van het takenpakket, de werkwijze en de betekenis van de rechter en van de Hoge Raad. 3 De Hoge Raad doet jaarlijks veel uitspraken die ook voor anderen dan partijen en vakjuristen van belang zijn. Ook daarom rekent hij het tot zijn taak bij te dragen aan een goede voorlichting aan pers en publiek over de rechtspraak. Zij willen dit beleid op een aantal manieren invullen, die ik hieronder kort heb samengevat:

De eigen website van de Hoge Raad:Vanaf 1999 publiceert de Hoge Raad een groot deel van zijn uitspraken (geanonimiseerd) op de website rechtspraak.nl. Meer openheid naar de pers: Doel van die richtlijn is niet om de pers te laten weten wat zij wel en niet zou mogen doen, maar om de pers inzicht te geven in hoe wij, als Hoge Raad, de dienstverlening aan de pers organiseren. Zoals eerder gesteld is één van de redenen voor meer openheid naar de pers het bevorderen van het vertrouwen in de rechtspraak in het algemeen en de Hoge Raad. Daarbij wordt veel aandacht geschonken aan de positie van de rechter in de samenleving. Zoals gezegd is het mediabeleid mede gericht op het bereiken van de burgers in het algemeen. 27

24 Witteman

25 Van Lent, 2008

26 Raad voor de Rechtspraak

12

De rechterlijke macht laat hier zien dat er allerlei bijeenkomsten, persmomenten en websites zijn ingesteld om de pers te assisteren, om het maar zo te zeggen. Opvallend is dat de positie van de rechters, en daarmee het beeld dat de burger van hen heeft, een grote prioriteit lijkt te zijn. Maar de controlerende functie van de media zou gaan over een eerlijk proces en de onpartijdigheid van de rechter. De rechters hebben meer de visie vanuit de rechter zelf, en dat is logisch. De burger moet de rechter en zijn taken leren kennen, en dan zou de burger begrip moeten opbrengen voor de wet en het vak. De rechter benadrukt bovendien dat het niet de bedoeling is 'om de pers te laten weten wat zij wel en niet moeten doen' (enigszins betuttelend), maar om aan te tonen dat ze erg hun best doen in hun eigen dienstverlening. Wat de schijnwerper weer op de rechter zelf zet. Het doel van de rechterlijke macht lijkt dus het verbeteren van de beeldvorming te zijn, via openbaarheid. Het gebruik van twitter wordt hier echter niet genoemd.

Verkeerde beeldvorming

In een interview met rechtbankverslaggever Rob Zijlstra zegt strafrechter Edzard van Weringh dat de media verantwoordelijkheid moeten dragen als het gaat over de openbaarheid van de rechtbank. Zij scheppen een beeldvorming die volgens hem kan zorgen voor 'het afnemende gezag van de rechter.'28

In een democratische rechtsstaat is de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter erg belangrijk. Ik vind dat er veel mis is met de beeldvorming over de rechterlijke macht. De pers heeft daar een eigen verantwoordelijkheid. Als journalisten bijdragen aan onjuiste beeldvorming, dragen zij verantwoordelijkheid voor het afnemende gezag van de rechter."

Van Weringh vindt echter ook dat rechters zelf niet genoeg bijdragen aan de beeldvorming, omdat ze nauwelijks in het openbaar treden. 'We zijn voor de buitenwereld te onzichtbaar. '

4. Het getwitterde rechtbankverslag Sociaal netwerk twitter werd opgericht in 2006. Sindsdien maakt het een enorme groei door, met inmiddels 1 miljoen gebruikers in Nederland. Actuele gebeurtenissen werden snel beschikbaar via twitter. In 2009 ontpopten de eerste journalisten zich tot 'twitterende rechtbankverslaggevers'In 2014 zijn er zijn er dagelijks (doordeweekse dagen) meerdere rechtszaken te volgen via twitter.

In dit hoofdstuk zal ik een aantal tweets uit een twitterverslag29 van Saskia Belleman (Telegraaf) laten zien, om aan te geven hoe een twitterverslag verloopt. Belleman deed op 14 januari 2014 verslag van de zaak tegen Grietje S. De vrouw wordt verdacht van moord op haar zoontje en poging tot moord op haar dochtertje. Ze wurgde haar zoontje en reed vervolgens met haar beide kinderen het water in. Dochtertje overleefde. De zaak speelde zich af in het Drentse dorpje Stuifzand, vandaar dat

27 Hoge Raad

28 Blog Rob Zijlstra

29 Twitter.com/SaskiaBelleman

13

de hashtag die Belleman in deze zaak gebruikt dan ook #stuifzand is. Elke tweet bevat maximaal 140 tekens, in dit verslag stuurde zij 179 tweets de wereld in over een tijdsperiode van 3,5 uur. Het complete verslag is te zien in de bijlagen van dit onderzoek.

Saskia Belleman @SaskiaBelleman Jan 14

Rechtbank Assen begonnen aan zaak tegen moeder Grietje S., verdacht van moord en poging moord op haar kinderen. #Stuifzand

Twitterende rechtbankverslaggevers beginnen hun verslag over het algemeen zo. Informerend en natuurlijk binnen de 140 tekens. De vragen waar en wat worden hier beantwoord. Aansluitend een hashtag om aan te geven om welke zaak het gaat. Via deze hashtag is vervolgens het hele verslag van deze zaak te vinden.

De vrouw reed in december 2012 een kanaal bij Stuifzand in, en probeerde haar 7-jarige dochter te beletten te ontsnappen. #Stuifzand

Haar 2-jarige zoon lag dood in de auto. Die zou Grietje S. al eerder hebben gedood. #Stuifzand

In de vorige tweets legt Belleman uit waar de vrouw precies van verdacht wordt. Dit is een moment waarop de lezer zich al een mening zou kunnen vormen en zou kunnen besluiten om het verslag niet te lezen.

Vader van de kinderen is in de zaal, evenals veel publiek. #Stuifzand

. 34-jarige moeder zit er rustig bij. Ze zou volgens deskundigen mogelijk een "eenmalige psychotische ontsporing" hebben gehad. #Stuifzand

Hier geeft Belleman een observatie van wie zich in de rechtbank bevinden en hoe ze erbij zitten. Vervolgens komt de advocate aan het woord, die geciteerd wordt. Daarna lezen we hoe de fatale dag verliep. Ook verdachte zelf komt aan het woord en wordt geciteerd:

Grietje S.: "Ik dacht ook dat bewakers met zweepjes rondliepen en make-up. Hoe bizar is dat?" #Stuifzand

observatie:

Grietje S. zit met gevouwen handen, licht gebogen hoofd, te luisteren naar de OvJ. #Stuifzand

Dan de Slachtofferverklaring:Vader vertelt hoe dochtertje niet meer in auto durfde, "ze durfde niet te drinken wat ik inschonk en we aten van hetzelfde bord."

Deskundigen:

Volgens psychiater is bij Grietje S. sprake van "ernstige problematiek",maar mag het volgens regels geen stoornis worden genoemd. #Stuifzand

14

Volgens Pieter Baandeskundigen is Grietje S. "een kwetsbare, weinig geïntegreerde persoonlijkheid." #Stuifzand

Strijd tussen advocate en rechter:

Advocate: "Het gaat om beeldvorming." Rechtbank snoert haar de mond. Ze mag straks vragen stellen. #Stuifzand

Advocate is boos. Vindt dat psychiater met opmerkingen zijn boekje ver te buiten gaat. #Stuifzand

Emotioneel klinkende advocate wil weten of psychiater verband heeft gelegd met medicijngebruik Grietje S. #Stuifzand

Advocate citeert psychiater uitgebreid. Rechtbank: "U werkt naar een vraag toe, neem ik aan?" #Stuifzand

De planning:

Rechtbank schorst tot half 2. Daarna requisitoir en strafeis officier van justitie. #Stuifzand

details:De doodsstrijd van haar zoontje moet minuten hebben geduurd, zegt OvJ. #Stuifzand

Volgens OvJ heeft Grietje S. eerst geprobeerd haar dochter en zichzelf in brand te steken.Daarna wilde ze dochter verdrinken. #Stuifzand

Volgens dochtertje probeerde haar moeder haar aan haar voet terug te trekken de wegzinkende auto in. #Stuifzand

Dochtertje: "Ik ben heel bang voor mama. Ik mocht er niet uit. Dat lukte toch via het raam. Toen stak ze haar tong uit." #Stuifzand

Dochter vertelde dat haar moeder niet alleen dood wilde. "Dus ze wilde mij ook in de fik steken." #Stuifzand

Grietje probeerde hem eerst te verstikken met een kussen, en wurgde hem vervolgens met ceintuur. #Stuifzand

Informatief/uitleg:

Als OvJ conclusie over ontoerekeningsvatbaarheid Grietje S. overneemt, is celstraf uitgesloten. #StuifzandOvJ eist oplegging tbs met dwangverpleging tegen Grietje S. #Stuifzand

Vervolgens:

15

Advocate Westerhuis aan de beurt. #Stuifzand

Advocate is diep in de medische finesses gedoken. Wordt voor leken lastig te volgen. #Stuifzand

Advocate pleit voor vrijspraak en opheffen van voorlopige hechtenis. Grietje S. zit 13 maanden vast. #Stuifzand

Laatste woord:

Grietje S. krijgt laatste woord. Pakt aantekeningen uit haar kontzak. #Stuifzand Grietje S. zegt dat ze geen monster is, "maar een moeder die iedere dag verdriet ervaart van gemis van haar kinderen

observatie:Als het over haar kinderen gaat snikt ze. Om bijna naadloos over te schakelen op zakelijke toon. #Stuifzand

Slot:

Rechtbank in Assen doet op 28 januari uitspraak. Kan zijn dat zaak heropend wordt. #Stuifzand

Een twitterverslag vanuit de rechtbank voldoet dus aan de eisen van het rechtbankverslag volgens Kussendrager: de personalia van de verdachte, tenlastelegging, feiten, requisitoir en laatste woord komen aan bod. En dat allemaal uitgebreider dan in de krant, omdat er gewoonweg meer ruimte voor is. Elke zin kan direct de wereld in worden gestuurd. En de reacties komen ook direct.

Het artikel30 dat in deze zaak op internet verscheen, was volledig gebaseerd op de tweets van Belleman. Daardoor kan er met grote snelheid gepubliceerd worden, bovendien loopt de tijdlijn van Belleman live mee op de site van de Telegraaf.

Tbs geëist voor moord op zoontjeASSEN - Voor moord op haar 2-jarige zoontje en een poging daartoe op haar dochter (7), hoorde Grietje S. uit Spier dinsdag tbs met dwang tegen zich eisen. S. (34) reed in december 2012 in verwarde toestand met haar kinderen een diepe sloot bij Stuifzand in. Haar zoontje was op dat moment al overleden.

Foto: ANP

Volgens het Openbaar Ministerie (OM) was het jongetje gewurgd met de ceintuur van een badjas. De dochter kon heelhuids uit de auto komen, ondanks dat S. haar probeerde tegen te houden. Die trok het kind aan de benen om het te verdrinken.

Ontoerekeningsvatbaar

30 Telegraaf.nl

16

De officier verenigt zich met de conclusie van gedragsdeskundigen dat de vrouw door een psychotische stoornis volledig ontoerekeningsvatbaar was ten tijde van het misdrijf en acht een celstraf niet geschikt.

Toxicologisch onderzoek wees uit dat de moeder een verhoogde dosis van het antidepressivum Exefor in haar bloed had. S. zou ervan overtuigd zijn geweest dat zij en haar kinderen dood moesten.

'Kans op herhaling'Alleen een langdurige behandeling in een tbs-kliniek is volgens de officier op zijn plaats, „ook gezien de kans op herhaling”. Naast de tbs eiste de officier dat Grietje S. 2700 euro betaalt voor de begrafenis- en grafkosten.

Het PBC en deskundigen hebben nagelaten te onderzoeken of Grietjes handelen ook door iets anders kan zijn veroorzaakt dan door een psychose, betoogde advocaat Alie Westerhuis in haar verweer. Volgens haar is er sprake geweest van een 'toxische disbalans', een chemische vergiftiging die wordt veroorzaakt door overgevoeligheid voor antidepressivum. De symptomen daarvan lijken op een psychose, aldus Westerhuis.

De raadsvrouw vroeg de rechtbank S. vrij te spreken, omdat zij niet wist wat zij deed, laat staan dat er opzet in het spel is geweest. Dit onderstreepte Grietje S. door zich in haar laatste woorden tot haar dode zoontje te richten: „Lieve Ruben, wat ik jou heb aangedaan, is vreselijk. Maar ik wist niet wat ik deed. Ik ben een liefhebbende moeder, die vergiftigd is door medicijnen.”

De rechtbank doet 28 januari uitspraak

In het artikel worden vanzelfsprekend de belangrijkste feiten in de zaak samengevat. Voor de context is het interessant om ook mee te lezen met het twitterverslag. Daarin staat bijvoorbeeld hoe de verdachte erbij zat, wat de ex-man en vader van het vermoorde kind zei (slachtofferverklaring) en de discussie tussen advocaat en rechter. De volgende twee tweets laten ook nog wat meer context zien, die het artikel niet halen, maar wel een beter beeld geven van de bewuste avond. Ze keken tv, knutselden beetje. Rond middernacht had ze een Skype-gesprek met haar man. Die vond sfeer raar. #StuifzandGrietje had op 21 december gewerkt en haalde de kinderen op bij haar ouders. Die merkten niets geks. #Stuifzand

Via Twitter wordt bovendien emotie en sfeer toegevoegd aan het gewone rechtbankverslag. (masterscriptie Mirjam de Rover)

5.1 Twitter en de burger

In Nederland zijn zo’n 1,5 miljoen mensen actief op twitter. Dat is minder dan 10% van de bevolking, maar de mening van de twitteraar krijgt veel aandacht in de media, omdat die mening publiek is. 31Het getwitterde rechtbankverslag is voor de burger een manier om een meer gedetailleerde kijk te krijgen op de gang van zaken bij een (straf)zaak. Het voedt nieuwsgierigheid. “Rechtspraak is altijd interessant geweest”, vindt advocaat Gerben Kor32. “Het gaat om bloed, seks en drama.” De media brengen die verhalen vanuit de rechtbank. Veel burgers nemen niet het initiatief of de moeite om zelf naar de rechtbank te gaan en een zaak bij te wonen. Het is misschien te indringend. En bovendien, waarom zou je moeite doen als je ook op de bank mee kan kijken/lezen met de rechtbankverslaggever? In een twitterverslag wordt vaak elke minuut iets nieuws gezegd. Een citaat, een observatie, etc. Het is gewoonweg veel uitgebreider dan een artikel in de krant, dat zich beperkt tot een paarhonderd regels.

31 Twittermania.nl

32 De Kunst van het Maken, VARA

17

Bovendien bevat een twitterverslag volgens onderzoek uit 2012 meer emotie: “Tweets blended emotion with opinion, and drama with fact, reflecting deeply subjective accounts and interpretations of events, as they unfolded” 33 Een krantenartikel benoemt de belangrijkste punten uit de zaak, zoals Kussendrager stelt: gegevens verdachte, tenlastelegging, feiten, het requisitoir en het laatste woord. Het twitterverslag is echter zo gedetailleerd, dat het meer context geeft. De burger heeft een vrije keus in het al dan niet volgen van een rechtbankverslaggever. Soms wordt er door de verslaggever gewaarschuwd voor schokkende details, bijvoorbeeld in een zaak over kindermisbruik. De verslaggever opent echter meteen al met de tenlastelegging, waardoor de weldenkende burger ook wel snapt om wat voor zaak het gaat. Wat interessant is aan het getwitterde rechtbankverslag, is dat het meteen een platform biedt voor directe discussie en/of feedback. Ik zal nu een aantal reacties34 op het verslag van Belleman, die ik in het vorige hoofdstuk behandelde laten zien. Er is onderscheid te maken tussen een aantal soorten reacties:

Emotionele Reacties:

SaskiaBelleman Ik word helemaal naar van je tijdlijn, ook al doe je gewoon feitelijk verslag. 'Kindermoord #Stuifzand'

Rillingen lopen over mijn rug bij lezen van verslag @SaskiaBelleman over #stuifzand

Wat een vreselijke zaak #Stuifzand. Hartzaken, ze kunnen mensen tot wanhoop drijven. En voor je het weet overkomt het jou.

arm kind! Traumatisch. Hoop dat t goed met haar gaat.

Kritiek:

Advocate heeft een glazen bol en een heel grote fantasie !

Mensen die de verdachte veroordelen:

ziek zeg.. wat zielig. Die heeft echt behandeld worden.. arm jochie.

"Grietje handelde niet welbewust", aldus haar advocate. Sterf grietje sterruf!

Maatschappelijke discussie:

volgens een hoop andere lieden ook niet, kun je nagaan wat er dus losloopt...

Er zijn dus verschillende reacties te zien. Zoals bij elke strafzaak heeft de burger een mening, die ze direct kan laten horen. Op twitter kan dit gezien worden als een vorm van burgerparticipatie, die kan worden gelinkt aan een goed functionerende democratie. Burgers hebben vrijheid van meninguiting, die mening kunnen ze uitdragen via twitter. Openbaarheid van overheidsinformatie en uitingsvrijheid hangen in de context van het publieke debat als essentieel onderdeel van democratie zeer nauw samen35.

In het verlengde van hun functie de burgers te informeren ligt de functie van de media om een platform te bieden, waarop burgers hun opvattingen over de strafrechtspleging binnen het publieke domein kunnen

33 Papacharissi en De Oliveira, 2012

34 Twitter.com

35 Mason, 2012

18

brengen. Deze functie is van groot democratisch belang aangezien daarmee burgers zelf participeren in het publiek debat en hun opvattingen en gevoelens kenbaar kunnen maken aan andere burgers, politici en functionarissen in de strafrechtspleging. 36

We kunnen dus stellen dat burgerparticipatie op twitter bijdraagt aan een goedfunctionerende democratie.

Verder is het voor de burger een goede mogelijkheid om wat meer kennis op te doen van het strafrecht in Nederland. Dat is een mooi verschijnsel, vindt rechter Walter ten Cate37. “Het is belangrijk dat mensen weten waar ze over praten, als ze een oordeel hebben over een beslissing in een strafzaak. Natuurlijk is een twitterverslag niet te vergelijken met een studie rechten, maar het verloop van een rechtszaak en alles wat daarin aan bod komt, krijgt meer transparantie via twitter.”

Burgerparticipatie & Trial by Media

In hoofdstuk vier hebben we gelezen dat de burger actief reageert op de twitterverslagen vanuit de rechtbank. De twitteraar heeft in Nederland vrijheid van meningsuiting, maar de rechtbank ziet risico's.

‘Hoewel het spreken van recht nog steeds alleen in de rechtszaal plaatsvindt, bemoeien grote groepen burgers zich met de zaak, vaak nog voordat het proces goed en wel is begonnen. Vooral burgerjournalisten en bezoekers van social media sites hebben weinig oog voor rechtspraaklogica, vooral tijdens de periode die voorafgaat aan rechtszittingen. De spanning tussen rechtspraaklogica en medialogica komt treffend naar voren in (het aantasten van) zowel de onschuldpresumptie als het recht op bescherming van de privacy van verdachten.’ 38

Er zijn binnen de rechterlijke macht dus zorgen over het risico van trial by media. Burgers bemoeien zich via social media, zoals twitter, met strafzaken. Om uit te leggen wat het begrip Trial by Media precies inhoudt zal ik eerst uitleggen wanneer een proces eerlijk genoemd wordt. Een eerlijk proces komt voort uit twee beginselen: hoor en wederhoor en het motiveringsbeginsel. 39'Hoor en wederhoor drukt de gedachte uit dat de rechter alle partijen adequaat dient te horen en dit in gelijke mate.' Het motiveringsbeginsel gaat er om dat de rechter zijn uitspraken behoorlijk dient te motiveren. Er is sprake van een motiveringsplicht. 'Het is van belang omdat de rechter zijn eigen oordeel toetst door het te motiveren. [...] De rechtsvinding blijkt in hoge mate te worden gestuurd door de eis om de gevonden beslissing ook deugdelijk te motiveren.'

Trial by Media betekent zoveel als proces door de media, een publieke veroordeling. De media spelen dan dus voor rechter. Verdachten kunnen in de media al zo zijn afgeschilderd dat er wordt gesproken van een

36 Van Lent, 2008

37 Persoonlijke communicatie

38 Evaluatie persrichtlijn 2008

39 Smith, 2007

19

trial by media. De media benadelen de verdachte dan dus, maar de onpartijdigheid en de objectiviteit van de rechter zouden dan alsnog moeten zorgen voor een eerlijk proces. Twitter is een zeer geschikt kanaal voor een trial by media. Burgers kunnen immers hun feedback direct laten horen, zonder controle. Zij zullen bovendien sneller de kant van het slachtoffer kiezen.

5.2 Twitter en de journalist

De primeur van het twitterverslag vanuit de rechtbank ging naar Jacco de Boer, op 11 februari 2009. Daarover zei hij: “het was fantastisch om te doen, je maakt alleen sneller spelfouten als je veel info tegelijk krijgt, het moet verwerken, onthouden en in 140 tekens moet proppen.”40

Voor de rechtbankjournalist is twitter een nieuw platform waarmee de consument snel bereikt kan worden. Bovendien kan er uitgebreid verslag worden gedaan omdat er simpelweg geen ruimtebeperking is, zoals die er wel is in de krant. Saskia Belleman: “Sinds de komst van social media hebben we nieuwe middelen en mogelijkheden om zo actueel mogelijk te zijn.’ 41

Honderden tweets kunnen zo de wereld in worden gestuurd, vaak loopt de tijdlijn van de journalist live mee op de website van de krant waarvoor de journalist werkt. 'Koningin' onder de twitterende rechtbankverslaggevers is Saskia Belleman van de Telegraaf. Zij is sinds 2010 fulltime rechtbankverslaggeefster. De eerste zaak waarbij ze besloot live mee te twitteren was het proces

40 Villamedia

41 De Kunst van het Maken, VARA

20

Wilders (mei 2011). Ze kreeg er elk kwartier honderd volgers bij. Het succes verraste haar. "Mensen stelden vragen, het was een eyeopener. Ik had me niet gerealiseerd dat het zo kon werken.’42 Belleman heeft begin 2014 ruim 17.500 volgers op twitter, de meeste van alle twitterende rechtbankverslaggevers in Nederland. Ze stelt dat mensen die het bijvoorbeeld te confronterend vinden om een rechtszaak bij te wonen, de zitting toch kunnen volgen via haar tweets. Ze twittert zo veel mogelijk een chronologisch verslag met ook beschrijvingen van hoe het er aan toegaat in de zaal. Zo kan ze allerlei details kwijt waarvoor in de krant geen ruimte is. ‘Daarom begrijpt het publiek de nuances beter.’43

Ze vindt niet dat ze sensatie schept met haar getwitter: “Ik verzin niks, het is een beeld van de werkelijkheid. Ik geef daar een afgewogen beeld van.” Wat betreft nuances zegt ze dat ze ‘natuurlijk sowieso een samenvatting geeft, en geen notulen. ‘Ik volg een rode draad, ik maak daar keuzes in. Maar het is nog steeds erg gedetailleerd. 44

Uit onderzoek van Mirjam de Rover blijkt dat twitter de klassieke rechtbankverslaggeving verandert, omdat er meer details, quotes, meningen en sfeeraanduidingen aan het twitterverslag worden toegevoegd. 45

Maar niet alleen de consument wordt ermee geholpen: Twitter zou een perfecte tool kunnen zijn om een beeld van de rechters in Nederland te scheppen en zo bij te dragen aan de openbaarheid van de rechtbank, zo vindt Belleman. 'Ik denk dat mijn twitteren alleen maar voordelen heeft voor de rechtspraak, omdat ik de rechtsgang uitleg. [..] dat kweekt begrip.' 46 Ze vindt dat de rechters hun zaken soms in vrij ‘ingewikkelde taal’ behandelen. Soms zijn vonnissen zo juridisch geformuleerd, dat de verdachte na afloop onzeker om zich heen zit te kijken: wat is het nou geworden? Of de rechter zegt: uw advocaat legt het wel uit. Dat kan niet, vind ik.” Als ze verslag doet via twitter, legt ze dan ook veel uit aan haar volgers.

Ook Chris Klomp, die verslag doet van strafzaken via de hashtag twitcourt, vindt dat hij een informatieve functie heeft. “#twitcourt is voor mij een extra podium. Strafzaken zijn openbaar, maar niemand komt kijken. We hebben echter wel allemaal een mening. Het is aan journalisten om mensen te voorzien van informatie, zodat ze een afgewogen mening kunnen vormen”. Hij wijst hier ook op het feit dat mensen geen initatief nemen om zelf naar de rechtbank te gaan, ondanks het feit dat zaken openbaar zijn. Via twitter draagt hij dus ook bij aan het streven naar openbaarheid van de rechtbank. “Mensen lezen mee over mijn schouder.’ 47

Chris Klomp vindt het interessant om de dialoog aan te gaan met zijn volgers. Ik zend en de volgers lezen. Reageren. Stellen vragen. Worden boos. Gaan de discussie aan.Hij geeft aan dat er grote impulsiviteit heerst onder zijn twittervolgers, mensen reageren direct. Vaak zijn dat negatieve reacties, als mensen iets schokkend vinden.

42 Rechtspraak Magazine, 2013

43 Thesis Mirjam de Rover

44 De kunst van het Maken, VARA

45 Thesis Mirjam de Rover

46 Rechtspraak Magazine, 2013

47 De Nieuwe Reporter, 2010

21

In de zaak Marianne Vaatstra kwamen schokkende details voorbij, waarvan ik de volgende tweets even wil aanstippen: 48

S. wordt nu emotioneel. Stottert. 'Ik heb haar omgedraaid, de BH om haar hoofd gelegd en hard aangetrokken. En daarna de keel doorgesneden'

S, dwong meisje onder bedreiging met mes op de knieën te gaan zitten. dwong haar tot orale seks. #Vaatstra

Jasper S.: "Ik heb 3 x gesneden en toen haar hoofd laten vallen. Ik hoorde bloed lopen." #Vaatstra

Toch hadden Belleman en ook andere collega’s een bepaalde terughoudendheid. 49

Journalisten bepalen natuurlijk zelf de inhoud van hun tweets. Maar daar zitten grenzen aan, zegt Belleman: Het is helemaal niet nodig om alle gruwelijkheden op Twitter te zetten', 'Het gaat erom of het relevant is. NOS-journalist Edwin van den Berg is het daarmee eens: 'Goed informeren betekent niet alle details openbaren'. Hij denkt dat journalisten ‘haarfijn’ aanvoelen wat ze wel en niet twitteren. Ook Belleman denkt dat haar collega’s ‘de grens allemaal goed aanvoelen.’

Marianne Zwagerman reageerde als volgt op de twitterverslagen in de zaak Vaatstra:

Het is niet de taak van journalisten om de familie #Vaatstra te beschermen. Rechtszaken zijn openbaar met een reden. Chris Klomp deelt haar mening: Je kan geen bedekte journalistiek bedrijven. Dat is niet aan ons, het is rauw, laat het maar zien’.

Zwagerman neemt hier aan dat de meest schokkende details niet de wereld in worden gestuurd om de familie/nabestaanden te beschermen. Voor sommige rechtbankverslaggevers was dat inderdaad de belangrijkste reden. Maar daarnaast speelt relevantie dus ook een zeer belangrijke rol. Belleman geeft ook nog aan sensatie tegen te willen gaan.

'Het is aan de journalist om een afweging te maken wat wel en wat niet te twitteren', zegt de rechtbank Amsterdam. 'Wij gaan ervan uit dat journalisten prudent omgaan met gevoelige informatie. Overigens kunnen en willen wij geen censuur toepassen. Lang geleden hebben we wel eens geprobeerd om iedereen zijn telefoon in te laten leveren, maar dat was niet te doen.' 50

Toch de relatie tussen justitie en pers soms moeizaam, vindt Belleman: “Ik heb wel eens een zaak gehad waarbij de rechter zei: “Er wordt niet getwitterd.” Later stuurde die rechtbank zelf een tweet naar mij dat ik wel dingen naar buiten mocht brengen. “Niks van te begrijpen, omdat die rechter het waarschijnlijk zelf niet snapte.In de persrichtlijn staat dat we mogen twitteren, Zo niet, dan moet de rechter dat motiveren.” 51

48 De Nieuwe Reporter ,2013

49 De Nieuwe Reporter, 2013

50 De Volkskrant, 2013

51 De Kunst van het Maken, VARA

22

5.3 Twitter en de rechter

De rechtbank is gebaat bij openbaarheid en de rol van de media hierin, zoals we hebben gezien in de vorige hoofdstukken. Rechter Walter ten Cate vindt 52dat de openbaarheid van de rechtspraak gediend is met zo uitgebreid mogelijke verslaglegging. ‘Of het nu via twitter is of anderszins, op voorwaarde dat de verslaggever kennis van zaken heeft en de juiste enobjectieve info doorgeeft.’ Wat hem betreft wordt twitteren alleen toegestaan aan journalisten, maar hij ziet wel een probleem: Het gevaar van tweets is het beperkte aantal tekens, waardoor het vrijwel onmogelijk is om enige nuance te laten doorklinken. Rechtspraak is een vak van nuanceringen.

In de evaluatie van de persrichtlijn van 2008 wordt geopperd dat rechters zich misschien zelf aan twitteren moeten wagen, om bij te dragen aan de eigen openbaarheid en de responsiviteit. Wel met de kanttekening: ' dat gaat misschien wat ver'.

Van de 2450 rechters in Nederland, is een kwart actief op social media, zoals Facebook. Van dat kwart zijn er slechts 30 actief op twitter. 53(volkskrant). Sinds die datum (10 september 2013 zijn er echter wel 13 twitterende rechters bijgekomen. 54We kunnen daarom voorzichtig spreken van een stijgende lijn.

52 Persoonlijke communicatie

53 De Volkskrant, 2013

54 Twitter.com/uijlonline

23

Een van de twitterende rechters is Joyce Lie, bestuursrechter bij de rechtbank Oost-Brabant. Zij wil via haar twitteracount @JudgeJoyce_ horen wat er leeft om het beeld van rechters te nuanceren en kritiek te weerleggen. Volgens persrechters moet de moderne rechter zowel transparant als communicatief zijn. Lie geeft daar haar invulling aan door te twitteren over haar vak. Over de grenzen van die transparantie zegt ze het volgende."Veel rechters zijn niet zo gek van twitter, maar ik heb ook vrijheid van meningsuiting. Je moet echter geen dingen roepen die je kunnen worden nagedragen. Sommige rechters zijn bang dat ik dingen tweet die ook op hen kunnen afstralen. Daarom ga ik er ook prudent mee om.' 55

Een greep uit haar tweets56, waaruit blijkt dat ze niet inhoudelijk op zaken ingaat, maar slechts in zijn algemeenheid. Verder zijn haar tweets voornamelijk informatief en geven ze een beeld van haar beroep en de rechtspraak.

@Jan16890329 Als het een algemene vraag over de Rechtspraak is, dan kan dat hoor. Maar ik geef geen juridische adviezen, dat niet

Bij de rechtbank Oost-Brabant is de 1e zaak via e-kantonrechter ingediend. Alles over e-kantonrechter lees je hier: http://bit.ly/1hKX6aw

Ook Walter ten Cate heeft een twitteraccount, maar doet hier niets mee. rechters moeten zich wel verdiepen in twitter (als maatschappelijke ontwikkeling), maar niet noodzakelijkerwijs meedoen. Twitterende rechters,zoals Leendert Verheij, doen een beetjemodieus omdat ze willen laten zien met hun tijd mee te gaan. Het kannatuurlijk uitsluitend over algemeenheden gaan want over een echte zaak magde rechter alleen door zijn vonnis spreken. Je loopt als rechter wel de kans dat je iets twittert, datlater aan een partij aanleiding kan geven tot wraking. Maar dat risico looptde rechter die een ingezonden stuk schrijft natuurlijk ook. De twitterenderechter laat wel zien dat hij/zij van de maatschappelijke ontwikkelingen op de hoogte blijft.

Ten Cate noemt president van het gerechtshof in Den Haag, Leendert Verheij. Hij, en ook andere rechters, zo vindt Verheij, moeten met de tijd meegaan.57

'Er is een tijd geweest dat iedereen dacht: die rechters hebben ervoor doorgeleerd. We hadden een vanzelfsprekend gezag, er werd niet eindeloos gediscussieerd of een rechterlijke beslissing de juiste is. Dat is nu anders, met internet, waarop mensen à la minute reageren. In een open samenleving, waarin mensen heel makkelijk zich zelf een oordeel menen te kunnen vormen, is het van groot belang dat ze dat oordeel vormen op basis van de juiste feiten.

'Heel veel collega's zijn ontevreden over de beeldvorming rond de rechtspraak. Daar hebben ze last van, bijvoorbeeld tijdens rechterlijke dwalingen, rond het Wildersproces of met de bewering dat er veel te laag zou worden gestraft. Dan wordt vaak beschuldigend gewezen naar de media of advocaten die wél in tv-programma's aanschuiven. Dat kun je vervelend vinden, maar als je de beeldvorming geheel aan anderen overlaat, moet je het niet gek vinden dat die beeldvorming niet klopt. Ik zeg niet dat iedere rechter moet gaan twitteren, maar we moeten met de buitenwereld leren communiceren. We zullen het best weleens fout doen, maar we móeten het doen.'

55 De Volkskrant, 2013

56 Twitter.com/Judge_Joyce

57 De Volkskrant, 2013

24

Hij geeft dus aan dat er vaak sprake is van verkeerde beeldvorming, en dat rechters daarom zouden moeten gaan twitteren. Twitter als tool om met de buitenwereld te communiceren. Ten Cate zegt ook: ‘Een rechter die twittert doet dat puur voor de beeldvorming. ‘

Joyce Lie zegt dat ze 'prudent' met twitter omgaat. Daarmee bedoelt ze dat ze niet inhoudelijk over zaken twittert en ook niets zegt dat de rechterlijke macht in zijn algemeenheid kan schaden. Verweij vindt het moeilijk om de grenzen aan te geven. Wat kan wel en wat kan niet getwitterd worden door een rechter? 'Dat vind ik moeilijk om te bepalen. Die grens ligt uiteindelijk bij het aanzien van de rechtspraak. ' Hij ervaart dat mensen vaak vragen over zijn mening in grote zaken, daar zegt hij niets over, omdat het kan afstralen op de rechtspraak in zijn algemeenheid. Hij probeert dan wel uit te leggen wat zo'n zaak met een rechter kan doen. De rechter als mens, zogezegd. De rechters twitteren in ieder geval niet inhoudelijk over hun zaken, aangezien dat hun onpartijdigheid zou kunnen aantasten.

Ten Cate zei al dat de rechter wel op de hoogte blijft van maatschappelijke ontwikkelingen als hij zich verdiept in twitter. Twitter kan dus een platform bieden om de responsiviteit van de rechter te vergroten. Dit houdt in dat de rechter op de hoogte is van wat er in de samenleving speelt en wat de reacties zijn van het grote publiek op bijvoorbeeld een uitspraak in een strafzaak. Als de rechter deze responsiviteit vertaalt naar zijn of haar dagelijks werk, zou dit het vertrouwen in de rechtspraak kunnen vergroten. De evaluatie van de persrichtlijn 2008 geeft dit ook aan. De burger voelt zich immers gehoord, als de rechter op de hoogte is van de maatschappelijke discussie. ‘De Keijser 58 beschrijft de ‘responsieve’ rechter als volgt: ‘hij zou niet alleen goed op de hoogte moeten zijn van allerlei maatschappelijke verwachtingen, noden en claims, maar hiermee ook daadwerkelijk rekening moeten houden in zijn rechterlijkoordeel.’ De platformfunctie van de media kan fungeren als een van de aanknopingspunten voor de responsiviteit van de strafrechtspleging.’

Maar ten Cate ziet hier ook gevaren in: ‘een rechter moet mijns inziens nooit in een specifieke zaak die hij/zij behandelt alle tweets gaan bekijken, laat staan daar op reageren. Om objectiviteit in die zaak te behouden moet enige afstand gehouden worden vanpublieke uitingen van anderen.. Een prudente rechter zal in een lopende zaak ook niet gauwkrantenartikelen gaan lezen over die zaak.’

Responsiviteit van de rechter kan dus als een nadeel worden gezien. De rechter moet zich immers aan de wet houden, en kan zich niet laten meeslepen door de emotie van het volk. Dat zou in strijd zijn met de onpartijdigheid. De rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid, als de ultieme garantie voor een eerlijk proces, betekenen dat de rechter zijn oordeel dient te baseren op het recht en aldus afstand dient te houden van de politieke en maatschappelijke ‘waan van de dag’. Iedere vormgeving aan responsiviteit bevindt zich in het spanningsveld tussen de rechtsstatelijke waarde van een afstandelijke strafrechtspleging en de democratische waarde van een responsieve strafrechtspleging, en responsief optreden is daarmee vrijwel altijd een omstreden activiteit.59

Verslaggeefster Saskia Belleman houdt twitter ook liever helemaal voor de journalist, en zou het rechters niet aanraden zelf te gaan twitteren. 'Voordat je het weet, wekken ze de indruk al een mening te hebben over een zaak die ze nog moeten behandelen en is hun onpartijdigheid in het geding. Rechters moeten op eieren lopen, dan is zo'n snel medium bloedlink. 60

Ook Belleman wijst dus op de onpartijdigheid die een rechter moet hebben.

58 Onderzoek M.de Rover 2013/ van Lent (2008)

59 Knigge, 2006 /Groenhuijsen 2007

60 Rechtspraak Magazine, 2013

25

Dat imago (onpartijdigheid) dient de rechter in de eerste plaats tijdens de (openbare) behandeling van de zaak zelf hoog te houden, bijvoorbeeld door zich niet uit te spreken over de schuld van de verdachte en door de verdediging serieus te nemen, maar de rechterlijke onpartijdigheid dient ook buiten het kader van de berechting te worden uitgedragen. Niet alleen moet de rechter zich onthouden van uitlatingen over destrafzaak in de media, ook kan het op grond van‘justice must be seen to be done’ juist noodzakelijk zijn om uitdrukkelijk afstand te nemen van berichtgeving in de media over de strafzaak of zelfs maatregelen te nemen die de publiciteit of de openbaarheid beperken. 61

Naast het risico op het blijk geven van partijdigheid of het creeeren van negatieve gevolgen voor de rechterlijke macht, is er nog een punt van zorg onder de rechters: privacy. Veel rechters zeggen niet aan twitter te willen beginnen omdat ze bang zijn dat hun eigen priveleven in gevaar vormt. Rechter Menno Zandbergen zegt zelfs bang te zijn dat mensen repraissailles nemen na een rechtzaak en zijn veiligheid in gevaar zou kunnen komen.62

De rechtbanken en gerechtshoven

Rechtbanken en persvoorlichters in Nederland gebruiken twitter om pers en burger informatie te geven over zaken en uitspraken. Alle vier de gerechtshoven in Nederland: Amsterdam, Arnhem-Leeuwarden, Den Haag en Den Bosch hebben een twitteraccount. De gerechtshoven willen daar het publiek 'snel en actueel mee op de hoogte houden'.63 Zij twitteren uitspraken en de agenda.

GerechtshofAmsterdam@HofAmsterdam

Het gerechtshof Amsterdam behandelt zaken in hoger beroep. Raadsheren kijken opnieuw naar feiten in een zaak waarover eerst de rechtbank heeft beslist.

Hof Den Haag@HofDenHaag

Dit is het officiële twitteraccount van Gerechtshof Den Haag

Hof ArnhemLeeuwarden@Hof_Arnh_LeeuwTwitteraccount van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Hof 's-Hertogenbosch@HofDenBosch61 Van Lent, 2008

62 Vrij Nederland, 2013

63 Rechtspraak.nl

26

Het gerechtshof 's-Hertogenbosch behandelt zaken in hoger beroep van de rechtbanken Limburg, Oost-Brabant en Zeeland-West-Brabant

Ook de 10 rechtbanken en de Hoge Raad hebben eigen twitteraccounts. Absoluut doel is de openbaarheid en het informeren van het publiek. 64

6. CONCLUSIE

Twitter heeft in de wereld van de rechtbank en de rechtbankverslaggeving een enorme vlucht genomen. Rechtbankverslaggevers hebben een nieuw platform erbij om verslag te doen, rechters en burgers hebben beschikking tot datzelfde platform. En dat heeft gevolgen voor de transparantie, omdat de deuren van de rechtbank via twitter wagenwijd open zijn gegooid. De rechtbank vindt dat een goede ontwikkeling. Ze zijn zelf gebaat bij veel openbaarheid, omdat de controlerende functie van de media belangrijk is voor het functioneren van de democratische rechtsstaat. Daarom blijkt de twitterregelgeving ook erg soepel, journalisten worden niet gehinderd in hun werk, tenzij de rechtspleging in gevaar komt. De rechter heeft dan, geheel terecht, de macht om een (tijdelijk) twitterverbod op te leggen. Officieel moet de burger de telefoon in de rechtszaal uitzetten, maar in de praktijk wordt dit alleen gehandhaafd bij extrabeveiligde zaken. Er zijn tot nu toe geen moeilijkheden bekend wat betreft twitterende burgers. Het is het werk van de journalist, en die speelt daar een zeer belangrijke rol in. In de praktijk zien we dat er dagelijks verslagen worden getwitterd vanuit de rechtbank. Het houdt de rechterlijke macht scherp, want burgerparticipatie groeit. De burger wordt steeds mondiger, en laat dat ook weten via twitter. Het gezag van de rechterlijke macht is niet meer vanzelfsprekend, zoals Leendert Verweij zegt. De rechtbank kan niet meer om twitter heen. Ze moet zich erin verdiepen om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de maatschappij (responsiviteit), maar moet oppassen zich daar zelf in te mengen. De rechter die zelf twittert, lijkt dat voornamelijk te doen om de beeldvorming te beïnvloeden. De media kunnen daarbij helpen door via twitter een uitgebreid verslag te doen van de rechtszaak, de burger krijgt dan een gedetailleerd beeld, en zou meer begrip op kunnen brengen voor de rechtspraak. De rechter moet oppassen met twitter, ze heeft een rechtstatelijke functie en moet te allen tijde onpartijdig zijn. Belleman vindt dat de rechter al op eieren loopt om die functie in

64 Rechtspraak.nl

27

stand te houden, en dat is misschien ook wel zo. Een verkeerde tweet kan effect hebben op de hele rechterlijke macht.

Als antwoord op het tweede deel van mijn hoofdvraag kan ik zeggen: Ja, twitter speelt een zeer grote rol in het vergroten transparantie van de rechtbank, en dat kan als positief worden gezien voor alle betrokken partijen. De journalist bereikt de consument sneller en kan dus actueler verslaggeving doen. De burger kan direct deelnemen, wat weer goed is voor de democratie. Ook de verslaggever is daarbij gebaat, die weet wat de consument bezig houdt en welke vragen die hebben. De twitterverslagen geven een gedetailleerder en genuanceerder beeld van de rechtszaken, omdat ze uitgebreider zijn dan een krantenartikel en de werkelijkheid weergeven. Dat is weer in het voordeel van de rechterlijke macht, die zoveel mogelijk transparantie wil. Voor alle partijen geldt dat ze elkaar moeten vertrouwen. Journalisten moeten erop vertrouwen dat de rechtbank zoveel mogelijk openbaarheid geeft en twitteren toestaat. De rechtbank dat de journalist kennis van zaken heeft en zo genuanceerd mogelijk verslag doet, en de burger moet erop vertrouwen dat de rechterlijke macht zijn werk goed uitvoert en dat de journalist dit waarheidsgetrouw verslaat. Ze houden elkaar zo alle drie in balans. De rechterlijke macht wordt gecontroleerd door de media, die weer de oren en ogen van de burger zijn.

We zien dus dat de drie hoofdrolspelers verschillende belangen hebben bij twitter. Informeren (rechterlijke macht, journalist) ,transparantie geven (rechterlijke macht), beïnvloeden van de beeldvorming (rechterlijke macht), informatie tot zich nemen (burger), controlerende functie (journalist en burger).

Journalisten zijn massaal gaan twitteren vanuit de rechtbank, de volgers stapelen zich op. Rechters zelf zien ook steeds meer het nut van twitter in, net als de gerechten zelf. Dan is er nog het publiek, dat direct kan reageren en feedback kan geven. De partijen bewegen zich allemaal op het zelfde platform genaamd twitter. En twitter vergroot de transparantie aanzienlijk, Twitter is eigenlijk een grote transparante zone. Waarbij de rechter op moet passen niet buiten de lijntjes te gaan door blijk van partijdigheid te geven of een inhoudelijk mening. De journalist dat hij de werkelijkheid weergeeft (we mogen aannemen dat een gedegen journalist niks verzint) en de burger voor zichzelf moet beslissen of hij of zij alle details tot zich wil nemen. De rechter vormt een mening die aansluit bij de wet, de burger welke hij wil. De journalist staat daar tussenin, objectiviteit blijft prioriteit.

Reflectie

Ik heb gekozen voor dit onderwerp omdat ik zelf erg geïnteresseerd ben in rechtbankverslaggeving. Het leek me interessant uit te zoeken wat twitter voor gevolgen heeft voor de transparantie van de rechtbank. Zelf volg ik vaak rechtbankverslagen via twitter, een trend die me opviel. Ik vind het een geweldige trend, omdat twitterverslagen en ook tweets van rechters heel informatief kunnen zijn, en de reacties van burgers zijn interessant om te weten te komen wat de maatschappelijke discussie is. Bovendien is het eigenlijk een les in strafrecht, de verslaggevers leggen vaak dingen uit. De rol van de rechter en de discussie die hij/zij vaak heeft met verdachte en advocaat is heel boeiend. Het wordt duidelijk dat een rechter niet zomaar tot een beslissing komt en mensen minder snel zouden moeten roepen dat de verdachte levenslang had moeten krijgen. De rechter moet zich aan de wet houden, de rechtbankverslaggever maakt zoiets duidelijk. Het verslag in de zaak Vaatstra maakte veel indruk op me. Rechtbankverslaggeving is niet voor iedereen weggelegd. Je moet kennis van zaken hebben en er bovendien tegen kunnen om met heftige dingen om te gaan. De verhoudingen tussen rechterlijke macht en journalist liggen beter dan ik had verwacht. Met de persrichtlijn komt de rechterlijke macht de journalist ontzettend tegemoet. Ze lijken erg hun best te doen om de media te helpen met hun werk door zoveel mogelijk transparantie te bieden, via twitter, websites en persrechters. Zij zijn zelf veel meer gebaat bij de werkzaamheden van de media dan ik dacht. Je hebt toch altijd een beetje het beeld van een gesloten, mysterieus bolwerk. Dat blijkt dus ontzettend mee te vallen. Natuurlijk is het logisch dat dingen wel volgens de regels gebeuren, maar in de praktijk zien we eigenlijk geen problemen bij het gebruik van twitter. De journalist vervult binnen de rechtspraak zeker nog de rol van waakhond, wat een

28

grote verantwoordelijkheid is. Bovendien zijn de journalisten de ‘tussenpersoon’ tussen rechtbank en burger. Beide partijen zijn afhankelijk van de journalist. De een voor het overbrengen van informatie (rechtbank) en de ander voor het ontvangen ervan (burger). De rechtbankjournalist heeft dus een hele belangrijke functie, en dat had ik me nog niet zo gerealiseerd. Transparantie is belangrijk in een democratie, om de machten in balans te houden, de journalist is hier een zeer belangrijke speler in. Als ik zelf verslag doe van een rechtszaak zal ik me voortaan meer bewust zijn van dat gegeven. Ik maak ook gebruik van twitter, in de functie van journalist en als burger. Als je puur kijkt naar het getwitterde rechtbankverslag is de burger afhankelijk van mij. Ik vind het daarom belangrijk dat ik goede kennis heb van het strafrecht en dat ook kan overbrengen aan de lezer. Je kunt niet zomaar rechtbankverslaggever worden, daarom zijn er ook maar enkelen in Nederland die grote bekendheid genieten. Die hebben ze verkregen door genuanceerd verslag te doen en ook door hun kennis te delen met de leek. Daar heb ik veel respect voor. Dit onderzoek heeft mij dus eigenlijk geleerd dat je als journalist niet zomaar ergens aan kan beginnen, maar dat je je bewust moet zijn van je rol in de democratie en die serieus moet nemen omdat andere spelers in die democratie in verband staan met jou. Transparantie is daarin ontzettend belangrijk.

BRONNENLIJST

Boeken

Smith, Carl E., (2007), Regels van rechtsvinding

De Jong en Schuszler, (2002), Staatkunde, Nederland in drievoud

Karssen, T., (2008), de Taal van het Recht

Kussendrager, Lugt van der (2007), basisboek Journalistiek

Ruigrok , Kester, Scholten, Ismaili,. (2011). Rechtspraakverslaggeving in een veranderend medialandschap.

Papacharissi, de Fatima Oliveira, (2012). Affective news and networked publics: the rhythms of news storytelling on# Egypt.

Artikelen:

Haenen, M., de Volkskrant (2013), ‘JudgeJoyce’ verspreidt het recht via Twitter

Thijssen, Wil (2012), de Volkskrant. ‘Twitterende rechter, de wereld verandert en wij kunnen niet stilstaan’

Onderzoeken:

29

Van Lent (2008), Externe openbaarheid in het strafproces

De Rover (2013), Media en de Rechtspraak, onderzoek naar rechtbankverslaggeving in Nederland.

Websites & Online artikelen

http://thesis.eur.nl/pub/15081/

http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Publicaties-En-Brochures/Researchmemoranda/research%20memoranda/RM%20evaluatie%20persrichtlijn.pdf

http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Hoge-Raad/Bezoekinformatie/persinformatie/Pages/Persrichtlijn-van-de-Hoge-Raad.aspx

http://www.rechtspraak.nl/Actualiteiten/Nieuws/Documents/RVRECH014_Persrichtlijn_07.pdf

http://www.rechtspraak.nl/Actualiteiten/Nieuws/Pages/Tussenstand-nieuwe-persrichtlijn.aspx#

http://www.villamedia.nl/nieuws//bericht/eerste-twitterverslag-vanuit-rechtbank/

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/3334963/2012/10/20/Twitterende-rechter-de-wereld-verandert-en-wij-kunnen-niet-stilstaan.dhtml

http://www.denieuwereporter.nl/tag/rechtbankverslaggever/

http://www.denieuwereporter.nl/2013/03/live-twitteren-over-een-rechtszaak-dilemmas-over-details/

http://www.toekomstvandejournalistiek.nl/tag/rechtbankverslaggever/

http://twittermania.nl/2010/11/twitcourt-de-twitterende-rechtbankverslaggever/

http://www.denieuwereporter.nl/2013/03/live-twitteren-over-een-rechtszaak-dilemmas-over-details/

http://twittermania.nl/2011/06/rechtbank-almelo-voert-richtlijnen-gebruik-twitter/

http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Publicaties-En-Brochures/Rechtspraak/Documents/Rechtspraak-magazine-januari-2013.pdf

http://twittermania.nl/2010/11/twitterverbod-rechtbank-misverstand/

http://webwereld.nl/overheid/40184-twitterverslag-vanuit-rechtbank-toegestaan

http://www.rechtspraak.nl/Actualiteiten/Persinformatie/Documents/Persrichtlijn.pdf

http://twittermania.nl/2010/11/twitterverbod-rechtbank-misverstand/

http://www.denieuwereporter.nl/2010/11/twitcourt-live-vanuit-de-rechtszaal/

30

http://www.rechtspraak.nl/recht-in-nederland/hoe-werkt-het-recht/pages/de-nederlandse-rechtsstaat.aspx

http://www.rechtspraak.nl/ORGANISATIE/HOGE-RAAD/OVERDEHOGERAAD/BIJZONDERE-TAKEN-HR-EN-PG/Pages/Schorsing-en-ontslag-rechters.aspx

http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Publicaties-En-Brochures/Researchmemoranda/research%20memoranda/RM%20evaluatie%20persrichtlijn.pdf

http://rechtbankverslaggever.files.wordpress.com/2013/07/ma-thesis-mirjam-de-rover.pdf

http://www.wicherwedzinga.nl/2009/08/11/de-media-als-waakhond-van-de-rechtsstaat/

http://www.persprijsvanveen.nl/2010/willen-de-laatste-rechtbankverslaggevers-het-licht-aanlaten.html

http://robzijlstra.files.wordpress.com/2010/11/interview-edzard-van-weringh.pdf

http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/archief/article/detail/1766065/2003/11/01/Meeste-rechtbankverslaggevers-snappen-vonnis-niet.dhtml

http://www.wrr.nl/fileadmin/afbeeldingen/Foto_s_Nieuwsberichten/2013/Hoofdstukken_Verkenning_26/Hoofdstuk_5.pdf

http://twittermania.nl/2010/11/twitcourt-de-twitterende-rechtbankverslaggever/#more-15142

http://www.vn.nl/Archief/Justitie/Artikel-Justitie/De-rechter-Twittert-niet.htm

http://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/29324/lent.pdf?sequence=1

https://twitter.com/search?q=%23stuifzand&src=hash&f=follows

Compleet twitterverslag Saskia Belleman:

1. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Als dat rapport als deskundigenrapport wordt beschouwd, dan wil het OM een contra-expertise. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

2. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

31

Of er definitieve uitspraak komt hangt af van beslissing rechtbank over rapport IFS. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

3. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank in Assen doet op 28 januari uitspraak. Kan zijn dat zaak heropend wordt. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

4. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje deelt nog tik uit naar ex. "Nu wil je vader jou ook nog van mij afpakken." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

5. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Tegen haar dochtertje: "Door jou hebben we het samen overleefd, maar ik heb jouw vertrouwen beschaamd." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

32

o  More

6. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze richt zich tot overleden zoontje: "Wat ik jou heb aangedaan is te afschuwelijk voor woorden. Ik wist niet wat ik deed." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

7. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje: "Ik verwijt mezelf dat ik niet opmerkte dat het niet goed met me ging. Ik herkende symptomen psychose niet." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

8. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Als het over haar kinderen gaat snikt ze. Om bijna naadloos over te schakelen op zakelijke toon. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

9. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

33

"Ongeacht de straf die de rechtbank zal opleggen, ik heb mijn ergste straf al gehad." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

10. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Er is volgens Grietje geen vrouw in de wereld die haar eigen kind bewust doodt. "Ook ik niet". #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

11. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. zegt dat ze geen monster is, "maar een moeder die iedere dag verdriet ervaart van gemis van haar kinderen." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

12. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. krijgt laatste woord. Pakt aantekeningen uit haar kontzak. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

34

o  Favorite 

o  More

13. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

OvJ verzet zich tegen opheffen hechtenis. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

14. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate pleit voor vrijspraak en opheffen van voorlopige hechtenis. Grietje S. zit 13 maanden vast. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

15. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate kapittelt vader kinderen omdat hij de rekening voor de begrafenis naar Grietje S. stuurde. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

16. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

35

Advocate: "Dochter zal zich in de toekomst realiseren dat ze een lieve moeder heeft en dat dit gebeurde door een pilletje." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

17. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

De medicijnen die ze kreeg hadden het desastreuze effect vanwege "een genetisch defect" waaraan de vrouw zou lijden. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

18. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ellende begon toen ze zich bij huisarts meldde omdat ze moe was, en een pil kreeg waardoor ze zich beter hoopte te gaan voelen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

19. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens advocate had Grietje S. "bovenmenselijke draagkracht", en deed ze naast haar werk van alles met haar kinderen. #Stuifzand

Expand

o  Reply 

36

o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

20. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Niemand onderzocht of gedrag Grietje S. mogelijk werd veroorzaakt door de medicijnen die haar waren voorgeschreven. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

21. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens advocate vertoonde Grietje S. al eerder bizar, en agressief gedrag. "Werd toegeschreven aan scheiding." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

22. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate stelt dat Grietje S. mogelijk overgevoelig was voor anti-depressivum. Symptomen kunnen lijken op psychose. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

37

23. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate is diep in de medische finesses gedoken. Wordt voor leken lastig te volgen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

24. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Westerhuis: "Zoveel deskundigen, zoveel diagnoses." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

25. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Tussen gedragsdeskundigen en Westerhuis komt het niet meer goed. Ze kijken niet verder dan hun neus lang is, zegt advocate. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

26. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens advocate was geen sprake van psychose bij Grietje S., maar van chemische vergiftiging. #Stuifzand

Expand

38

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

27. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate: Effect van middel dat Grietje S. gebruikte kan, als je er gevoelig voor bent, "chemische lobotomie" veroorzaken. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

28. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Het OM verweet advocate in die zaak "onkundigheid" en wilde haar van de zaak hebben. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

29. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Zij verdedigde in hoger beroep de verdachte in Kootstertiller moordzaak, die onder invloed van paroxetine zou zijn geweest. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

39

30. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate Westerhuis heeft trouwens ervaring met zaken waarin medicijngebruik mogelijk rol speelde. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

31. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Andere deskundigen zitten allemaal op "eigen eilandje". Zijn volgens advocate niet in staat over andere disciplines te oordelen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

32. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate probeert rechtbank weer omstandig te overtuigen van de deskundigheid van Selma Eikelenboom van IFS. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

33. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze verwijt gedragsdeskundigen dat ze geen aanvullend onderzoek naar invloed medicijn hebben gedaan. #Stuifzand

40

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

34. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Conclusie deskundigen dat gebruik anti-depressivum "mogelijk zetje gaf" is te mager, zegt advocate. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

35. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate beschuldigt Pieter Baan van "negatieve beeldvorming. Alles wat positief was voor Grietje werd niet opgeschreven." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

36. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens Westerhuis was Grietje S. "een zorgzame moeder die alle energie die ze naast werk over had, stak in kinderen." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

41

o  More

37. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. verkeerde "in waan door toxische disbalans", zegt Westerhuis. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

38. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Dat is meteen punt van advocate. Grietje S. handelde niet welbewust. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

39. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate Westerhuis aan de beurt. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

40. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

OvJ eist oplegging tbs met dwangverpleging tegen Grietje S. #Stuifzand

Expand

42

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

41. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. is volgens OvJ in staat "om air van normaliteit aan te nemen en hulpverleners rad voor ogen te draaien." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

42. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

OvJ denkt dat korte behandeling van bv maximaal 1 jaar te kort is. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

43. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

OvJ neemt conclusie volledige ontoerekeningsvatbaarheid over. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

43

44. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

En dat geldt dan bij normaal gebruik. In bloed Grietje S. werd hoge concentratie gevonden. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

45. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

OvJ somt indrukwekkende lijst op van bijwerkingen die anti-depressivum kan veroorzaken. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

46. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Als OvJ conclusie over ontoerekeningsvatbaarheid Grietje S. overneemt, is celstraf uitgesloten. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

47. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Moord en poging moord staat voor OvJ vast. Maar vallen daden Grietje S. ook aan te rekenen? #Stuifzand

44

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

48. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens OvJ heeft Grietje S. eerst geprobeerd haar dochter en haarzelf in brand te steken.Daarna wilde ze dochter verdrinken. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

49. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens dochtertje probeerde haar moeder haar aan haar voet terug te trekken de wegzinkende auto in. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

50. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Dochtertje: "Ik ben heel bang voor mama. Ik mocht er niet uit. Dat lukte toch via het raam. Toen stak ze haar tong uit." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

45

o  More

51. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Dochter vertelde dat haar moeder niet alleen dood wilde. "Dus ze wilde mij ook in de fik steken." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

52. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje probeerde hem eerst te verstikken met een kussen, en wurgde hem vervolgens met ceintuur. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

53. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

De doodsstrijd van haar zoontje moet minuten hebben geduurd, zegt OvJ. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

54. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

46

Nu over vraag of sprake was van voorbedachte rade, met andere woorden: was het moord? #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

55. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens OvJ kan niet worden gezegd dat alle inzicht bij Grietje S. ontbrak in draagwijdte van haar handelen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

56. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. zit met gevouwen handen, licht gebogen hoofd, te luisteren naar de OvJ. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

57. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Handelingen Grietje waren welbewust en doordacht, zegt OvJ. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

47

o  Favorite 

o  More

58. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. verklaarde: "En nu is hij dood. Ik heb hem doodgemaakt. Ben op hem gaan zitten. Zo van, hij moet dood." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

59. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Melding over auto te water in #Stuifzand, verwarde vrouw en mogelijk overleden jongetje kwam om kwart over 9 binnen bij politie.

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

60. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

OvJ begint aan requisitoir in zaak van Grietje S. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

61. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

48

Rechtbank schorst tot half 2. Daarna requisitoir en strafeis officier van justitie. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

62. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate poneert vooral stellingen. Oorzaak is Venlafaxine. Punt. Volgens deskundigen had Grietje ook daarvoor al psychoses. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

63. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate vindt dat IFS, dat door verdediging is ingeschakeld, wel deskundig is. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

64. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate, bozig: "Alle rapporten zijn gebaseerd op hypotheses. Het ligt buiten uw deskundigheid." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

49

o  Favorite 

o  More

65. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens psychiater is Grietje S. daar niet gevoeliger voor, maar sluit hij invloed op gedrag door Venlafaxine zeker niet uit. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

66. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

2de psychiater zegt dat hij genetisch onderzoek heeft laten doen naar wellicht grotere gevoeligheid Grietje voor Venlafaxine. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

67. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank probeert emotionele betogen advocate samen te vatten tot begrijpelijke vraag. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

68. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

50

De andere 2 deskundigen zijn wat optimistischer over de toekomst van Grietje S. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

69. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate richt haar pijlen vooral op psychiater PBC die tbs met dwangverpleging bepleit. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

70. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Psychiater herhaalt dat Grietje S. heel goed reageerde op verhoging dosis anti-depressiva. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

71. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Psychiater: "Natuurlijk dagelijks afgevraagd of we het goed deden. Behandeling ging voor onderzoek." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

51

o  Favorite 

o  More

72. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Emotioneel klinkende advocate wil weten of psychiater verband heeft gelegd met medicijngebruik Grietje S. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

73. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate citeert psychiater uitgebreid. Rechtbank: "U werkt naar een vraag toe, neem ik aan?" #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

74. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate mag gedragsdeskundigen ondervragen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

75. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

52

PBC schat kans op herhaling veel hoger in dan twee andere gedragsdeskundigen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

76. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

PBC-psychiater denkt dan zijn collega-deskundigen iets positiever zijn omdat ze Grietje S. minder lang hebben meegemaakt. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

77. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. over haar relatie: "Het is geen losse flodder." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

78. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. benadrukt hoe stabiel nieuwe relatie is."Hoe makkelijk was het voor hem om te zeggen: Tabé, ik heb genoeg aan mezelf." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

53

o  Favorite 

o  More

79. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Psychologe denkt dat herstel contact met dochter voor beiden goed is. "Zal wel zeer moeizaam gaan." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

80. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje kan wel weer de weg volledig kwijtraken als haar relatie zou stuklopen, zegt psychologe. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

81. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

PBC denkt dat Grietje in staat is om hulpverleners om tuin te leiden.Psychologe denkt dat ze "authentiek" geen kinderen meer wil. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

82. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

54

Deskundigen adviseren tbs met dwangverpleging. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

83. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje: "Makkelijk om te zeggen: 'Als ze haar moeder niet ziet, is ze veilig.' Daar zit ook een andere kant aan." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

84. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S.: "Zou goed voor haar en voor mij zijn.Wel begeleiding nodig.Maar op 1 nacht is haar haar broertje en moeder ontnomen." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

85. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Een hereniging met haar dochtertje wil ze wel. "We hadden goede relatie, we hadden veel plezier samen." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

55

o  Favorite 

o  More

86. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens Grietje S. wil haar nieuwe vriend ook geen kinderen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

87. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. : "Ik wil geen kinderen meer omdat ik niet wil dat dit zich herhaalt. Wil niet kind in zelfde situatie brengen." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

88. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate: "Het gaat om beeldvorming." Rechtbank snoert haar de mond. Ze mag straks vragen stellen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

89. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

56

Advocate is boos. Vindt dat psychiater met opmerkingen zijn boekje ver te buiten gaat. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

90. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Psychiater zegt dat hij zich ook zorgen maakt over de dochter van Grietje, in geval van een ontmoeting. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

91. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ook twijfelt psychiater aan stabiliteit van Grietjes nieuwe relatie. Vriend was ook psychiatrisch patiënt. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

92. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. zegt dat ze geen kinderwens heeft, maar psychiater is daar niet zo zeker van. #Stuifzand

Expand

o  Reply 

57

o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

93. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Er is gevaar voor herhaling bij haar eigen kinderen, maar niet voor partner of andere kinderen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

94. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Deskundigen concluderen dat Grietje S. volledig ontoerekeningsvatbaar is. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

95. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. had hogere dosis Venlafaxine in bloed na incident dan kan worden verklaard uit normaal therapeutisch gebruik. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

58

96. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Psychiater: "Er was duidelijke vermindering van triestigheid en toename levenslust die zich borderline-achtig uitte." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

97. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

In PBC werd dosis Venlafaxine juist verhoogd. Knapte ze van op, zegt psychiater. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

98. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Er zijn bij bijwerkingencentrum Lareb 12 meldingen bekend, "dan ging het vaak om schizofrenen die ook andere dingen gebruikten." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

99. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens psychiater Bruin is rechtstreeks verband leggen met Venlafaxine moeilijk, "maar kan wel een en ander verscherpen." #Stuifzand

59

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

100. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. vindt dat PBC haar ten onrechte neerzet als "iemand met agressie, stemmingswisselingen, zwart-wit denker." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

101. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

In het rapport van IFS staat dat ook, maar het is nog niet zeker of rechtbank dat toelaat, wegens twijfel over deskundigheid. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

102. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S.: "Psychiater zegt dat invloed Venlafaxine niet te bewijzen is, maar dat is oorzaak van mijn ontregeling." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

60

o  More

103. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. denkt zelf dat ze niet in zo'n zware psychose terecht zou zijn gekomen als ze geen Ventafaxine had geslikt. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

104. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens psychiater is bij Grietje S. sprake van "ernstige problematiek",maar mag het volgens regels geen stoornis worden genoemd. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

105. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens Pieter Baandeskundigen is Grietje S. "een kwetsbare, weinig geïntegreerde persoonlijkheid." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

106. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

61

Haar ex zei dat Margriet een heel andere vrouw was dan de Grietje die hij kende. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

107. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze wilde voortaan ook Margriet genoemd worden. "Ik heb altijd hekel gehad aan naam." Was geen uiting gespleten persoonlijkheid. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

108. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze was in 1996 al eens bij psychiater geweest omdat ze stemmen in haar hoofd hoorde. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

109. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze kreeg veel medicijnen voorgeschreven, kampte met zelfmoordgedachten, voelde zich onveilig en er volgden crisisopnamen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

62

o  Favorite 

o  More

110. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Na de geboorte van haar zoontje en de relatieproblemen raakte Grietje meer en meer de weg kwijt. Ze werd depressief. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

111. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Deskundigen denken dat Grietje S. haar daad pleegde in een psychose, al of niet veroorzaakt door anti-depressivum. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

112. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Met haar zus had Grietje S. al langer geen contact meer. Ouders, tante en vriend herkenden zich niet in citaten rapport PBC. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

113. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

63

Grietje S.: "Als ze dat vonden, waarom hebben ze dan niets gezegd? Waarom sprak ex nooit over zorgen over de kinderen?" #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

114. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens Grietje S. "gooien ze met modder". Ze doelt op ex en haar zus die zeiden dat het al eerder niet goed ging met Grietje S. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

115. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze is onderzocht in Pieter Baan Centrum. Raakt nu beetje opgewonden over rapport van deskundigen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

116. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. formuleert duidelijk, rustig. Nauwelijks voor te stellen wat zich eind december 2012 heeft afgespeeld. #Stuifzand

Expand

o  Reply 

64

o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

117. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. wil heel graag contact met dochter. "Ik weet sinds oktober eigenlijk niets meer. Ik word niet geïnformeerd." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

118. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S.: "Denk dat het niet goed is voor haar om te leven met haar laatste herinnering aan mij." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

119. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze heeft haar dochter na december 2012 niet meer gezien. Ze vertelt met trillende stem dat ze dat eerst niet aankon. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

65

120. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. is inmiddels helemaal gestopt met medicijnen. "Voor verdriet is geen pil. Ik wil zelf de dag doorkunnen." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

121. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank gaat verder met persoonlijke omstandigheden Grietje S. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

122. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank besluit tot korte schorsing om emoties te laten bedaren. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

123. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader vertelt dat dochtertje "ontzettend sterk en slim meisje is". "Ze heeft haar eigen moeder van zich moeten afschoppen." #Stuifzand

Expand

66

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

124. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Dochtertje zou bij orthopedagoog hebben verteld dat ze voor fatale gebeurtenis door haar moeder werd geslagen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

125. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader is dankbaar dat hij zijn dochtertje nog heeft. "Ik weet niet wat er met mij zou zijn gebeurd als ik haar ook kwijt was." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

126. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Pas na maanden kreeg meisje het vertrouwen dat er weer voor haar werd gezorgd, vertelt de vader. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

67

127. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader vertelt hoe dochtertje niet meer in auto durfde, "ze durfde niet te drinken wat ik inschonk en we aten van hetzelfde bord." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

128. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader: "Als vader sta je eigenlijk machteloos." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

129. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader zegt dat hij bij veel instanties aanklopte omdat hij zich zorgen maakte over veiligheid kinderen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

130. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ex zeg dat hij het Grietje erg kwalijk neemt dat ze geen hulp heeft gezocht. #Stuifzand

Expand

68

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

131. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Moeder Grietje hoort huilend verhaal van haar ex aan. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

132. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Hij lag nog in bed, had sirenes wel gehoord. "Dacht dat iemand met dronken kop ergens tegenaan was gereden." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

133. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader van de kinderen legt slachtofferverklaring af. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

69

134. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Dochter Grietje zei: "Mijn moeder is gek geworden". #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

135. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. heeft er geen verklaring voor. Weet niet of ze vlak voor fatale gebeurtenis opeens veel meer slikte. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

136. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Toxicologen vonden in haar bloed sporen medicijn die veel hoger waren dan bij normaal therapeutisch gebruik. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

137. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje vertelt over anti-depressiva. Wilde er eigenlijk vanaf, maar psychiater vond het "goede ondersteuning scheidingsproces." #Stuifzand

70

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

138. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Meisje nam knuffels mee, en foto's. Voor als haar moeder dood zou zijn. "Dan had ik nog herinnering." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

139. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Volgens dochtertje had haar moeder gezegd dat ze "niet alleen dood wilde." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

140. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. slaat af en toe haar handen voor haar mond, is emotioneel als rechtbank over haar kinderen praat. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

71

o  More

141. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank vertelt dat gaasjes pas na dood zoontje in zijn keel zijn gepropt. Doodsoorzaak is wurgen met ceintuur badjas. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

142. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Tegen dochter had ze het over geldzorgen. "Hoe moet ik voor ze zorgen? We moeten dood. We gaan naar de hemel." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

143. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Zoontje bleek prop gaasjes in keel te hebben die luchtwegen afsloten. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

144. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Bleek al snel dat zoontje niet in auto te water was omgekomen, maar veel eerder. #Stuifzand

72

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

145. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Politie heeft geen spoor van tape gevonden. Ze zei tegen politie dat ze zoontje "in doosje in achterbak had gelegd." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

146. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

"Hij spartelde nog." Ze vertelde dat ze zoontje prop in de mond had gestopt, tape erover, en op hem ging zitten. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

147. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Tegen politie zei ze dat ze haar zoontje met kussen had verstikt, en daarna met haar badjas gewurgd. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

73

o  More

148. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Tegen dochtertje had Grietje gezegd: "We moeten dood." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

149. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank vertelt hoe agent op zondag 23 december levenloos lichaam zoontje uit auto haalt. Riem badjas om zijn hals. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

150. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S.: "Ik dacht ook dat bewakers met zweepjes rondliepen en make-up. Hoe bizar is dat?" #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

151. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

74

Ze kan zich die verklaring bij de politie niet meer herinneren. Heeft het teruggelezen in dossier. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

152. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Bij politie verklaarde ze eerder dat ze last had van flitsen in haar hoofd dat kinderen dood moesten, en dan juist weer niet. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

153. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze dacht niet alleen dat iedereen dood was, maar ook dood moest. Grietje: "Hoe bizar is het om dat te denken?" #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

154. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. probeert haar gevoel te beschrijven. Een gevoel alsof iedereen om wie ze gaf weg was. Of dood. #Stuifzand

Expand

o  Reply 

75

o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

155. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Zo zou haar moeder foto's hebben verbrand en vertelt hebben dat mannen achter haar aan zaten en ze vergiftigd werd. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

156. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Een deel van gebeuren is gereconstrueerd aan de hand van verklaringen van de toen 7-jarige dochter. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

157. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. heeft er geen verklaring voor, weet niets meer van gebeuren. Nog wel dat ze water om zich heen voelde. Ze breekt. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

76

158. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje zat in het donker en keek vreemd, zei man. Om half 7 's morgens stuurde ze hem een raar appje, "alsof u prostituee was." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

159. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Ze keken tv, knutselden beetje. Rond middernacht had ze een Skype-gesprek met haar man. Die vond sfeer raar. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

160. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje had op 21 december gewerkt en haalde de kinderen op bij haar ouders. Die merkten niets geks. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

161. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. zegt dat ze ongeveer week van haar geheugen 'kwijt' is.Weet niet meer of ze zich dingen herinnert,of gelezen heeft. #Stuifzand

77

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

162. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. en de vader van de 2 kinderen lagen in scheiding eind 2012. Moeder woonde met kinderen op recreatiepark. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

163. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Als rechtbank besluit om rapport IFS te gebruiken, dan wil Openbaar Ministerie contra-expertise en zal aanhouding volgen. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

164. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Discussie speelt zich nu nog vooral over hoofd Grietje S. heen af. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

78

o  More

165. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Officier van justitie trekt deskundigheid IFS-deskundige in twijfel. "Gaat om basisarts die module lijkschouwing heeft gevolgd." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

166. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate gaat pleiten voor vrijspraak omdat Grietje S. volgens haar volledig ontoerekeningsvatbaar was. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

167. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Advocate: "Zonder die medicijnen zou niet zijn gebeurd waarvoor ze hier zit." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

168. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

79

Volgens advocate kreeg Grietje al snel na gebruiken Venlafaxine bijwerkingen, "maar die zijn niet tijdig gesignaleerd." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

169. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Grietje S. kreeg al half jaar na geboorte zoontje klachten en kreeg anti-depressiva. Advocate: "Ze is langzaam vergiftigd." #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

170. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Independent Forensic Services IFS zit in Maastricht en is ingeschakeld door de verdediging. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

171. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Discussie over vraag of IFS deskundig genoeg is op grensgebied lichamelijke,psychische klachten in combi met medicijngebruik. #Stuifzand

Expand

o  Reply 

80

o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

172. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

34-jarige moeder zit er rustig bij. Ze zou volgens deskundigen mogelijk een "eenmalige psychotische ontsporing" hebben gehad. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

173. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Kan nog leiden tot aanhouding van de zaak, laat de rechtbank alvast voorzichtig weten. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

174. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Er zijn deskundigen aanwezig die daarover iets gaan zeggen. Paar deskundigenrapporten zijn laat ingeleverd. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

81

175. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vraag in deze zaak is of Grietje S. tot haar daad kwam onder invloed van anti-depressiva of andere medicijnen die ze slikte. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

176. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Vader van de kinderen is in de zaal, evenals veel publiek. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

177. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Haar 2-jarige zoon lag dood in de auto. Die zou Grietje S. al eerder hebben gedood. #Stuifzand

Expand

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

178. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

De vrouw reed in december 2012 een kanaal bij Stuifzand in, en probeerde haar 7-jarige dochter te beletten te ontsnappen. #Stuifzand

Expand

82

o  Reply o  Retweet 

o  Favorite 

o  More

179. Saskia Belleman @SaskiaBellemanJan 14

Rechtbank Assen begonnen aan zaak tegen moeder Grietje S., verdacht van moord en poging moord op haar kinderen. #Stuifzand

83