Iris In ’t Ven

2. RZL inleiding. Mitroff en Denton : geindividualiseerde spirutualiteitHarvey Cox: religie in de stad van de mens. religieuze herleving en de terugkeer van het sacrale Lionel tiger en Mcguire: menselijke brein. Religie als product vh menselijke brein. Botton: eucharistie neem god en kerk weg mensen zoeken nog altijd naar een bijeenkomst van liefde en eenheid. sociale nut. Kepel: publieke rol van de godsdienst. The revenge of God. Casanova secularisatietheorien beweren ten onrechte dat religie irrelvant is geworden . Civil society en drie verschillende aspecten secularisatie Appleby en Gopin: Religie en Geweld. Religie in publieke sfeer zorgt niet enkel voor gewel maar ook voor peacemakingRicoeur: ens is een moi identietei en een soi identiteit. Mens is zichzelf biahet andere dan zichzelf andere via personen en teksten. hoe meer teksten we lezen die verschillen hoe meer we loskomen van de opgedronen identificatiemodellen. Frankl: Das leiden am sinnlosen leven? waarom is zingeving moeilijkPaul Verhaeghe: cijferfetishisme: taal heeft invloed op onze identiteit.Bentham en Foucault: gevaar panoptische organisatiesPieper: proletarisering individuM. Nussbaum: management mensen als cijfersMcintyre: mens is als actuer die met grote haast van het ene naar het ander podium homt. samenhang is verdwenen er is geen plot meer. Max Weber: kapitalisme zonder ziel door verdwijnen God. Disconnectie. Dupré: de mens is een leeg subject geworden. Terugkeer naar de innerlijkheid is belangrijk eerst leegte doorleven via atheïsme bewust zijn dat dit ook een optie is. Christelijke zwijgen negatieve weg naar godservaring;Glucksmann: la troisieme mort de dieu: genocides

2. Spreken van God na Auschwitz.Elie wiesel: nobelprijs van de vrede voor werk la nuit schrijft over ervaringen in concentratiekapen en zijn relatie tot god hierna. Belangrijk om te vertellen zodat dit herinnerd word. Door oude verhalen op tehalen kan men god terug ontdekken. Wanhoop maar toch gebed.Moltmann: de gekruisde Zoon vgl met de ervaringen in auschwitz. Identificatie kind aan de galg met zoon god. Ook lijden in God (opgenomen in smart van de Vader) Sölle: God is geen toeschouwer maar staat aan de kant van de slachtoffers. VGl met kruis want allen zijn kinderen van God.Metz: Elke theodicee (rechtvaardiging van god) elk spreken over de zin van god is godslastering. Geen identificatie met gehangen en god. Galg is geen symbool van hoop, maar van absolute wanhoop. Maybaum: holocaust moet een zin gehad hebben, lineaire geschiedenisRubenstien: zinloos, trahisch en absurd. enkel nihilisme mogelijk na Auschwitz.Fackenheim: slechts 1 antwoor dis mogelijk het nee van het kwaad en het ja van god. Holocaust als root experience.Bonhoeffer: Protestanten: Status confessionis: als de politieke beslissingen nelen die tegen de mensenrechten zijn en onmenselijk, dan is het de taak van de kerk om een

Pol. theologie

Iris In ’t Ven

doctrine op te stellen die zegt dat als je bv gelooft in hitler je ipso facto niet Christelijk bent. God is geen gatenvuller, oplosser van onze problemen. Gelovig zijn is niet een apart soort mensen gaan behoren. Jezus roept niet to een religie , maar tot een leven lijden. God is machteloos in onze wereld. WE moeten god niet overal bijhalen om gaten te vullen.Levinas: Totalité et infini. Afwijziging van religie en atheisme.Etty Hillesum: liberalen joden schrijft over haar belevingen en ervaringen

3. Politiek en Religie

Scheiding van religie en politiekCasanova: drie verschillende aspecten van secularisatie en drie niveaus van politieke actie. Mensen moeten een gezonde scheiding kiezen. Dus een publieke rol van Godsdienst voor de Civic SocietyAugustinus: onderscheid aardse rijk en de stad van godBenedictus XVI: deus caritas est. Kerk zorgt voor caritas de staat voor rechtvaardigheid. McnTyre: Opnieuw Hauerwas:Christenen moeten alternatieve tegenmaatschappij scheppenMilbank:hele politieke filosofie heeft verkeerde politiek bedacht. Altijd gebaseerd op ontologie van geweld. Luther: Twee rijken leer .

Fusie van religie en politiek (tussenin eigenlijk)Bonhoeffer: Protestanten: Status confessionis: als de politieke beslissingen nelen die tegen de mensenrechten zijn en onmenselijk, dan is het de taak van de kerk om een doctrine op te stellen die zegt dat als je bv gelooft in hitler je ipso facto niet Christelijk bent. Max Weber : Politik als Beruf. De tragische held. Geen afwijziging van spirituele weg, wel van de revolutionaire roes, hetzij een geloof dat aan de kant blijft staan. Mensen die zich utopische idealen voorstellen en daarom aan de politiek gaat doen maar geen rekening houden met de machtsfactoren. Walzer: kritiek op max weber met de tragische held. Moet idealen behouden en dit is moeilijk. hoe kunne idealen samen gaan met vuile handen? Bellah: nodig van gemeencschappen, want zij dienen vaak een hoger goed en de waarden van alle mensen omdat zij meer loyaal zijn tov god dan de staat. Daarom Religie in Civil society nodig.

publieke theologieM. Novak: empty shrine. the state does not have the right to define what the good of society should be.Neuhaus: nation under god, critical patriotis en constitution grounded in christian-judeo values.

burgerlijke religieRousseau: du contrat social onderscheid tussen religie van de priester, van de mens en van de burger.Bellah: nodig van gemeencschappen, want zij dienen vaak een hoger goed en de waarden van alle mensen omdat zij meer loyaal zijn tov god dan de staat. Daarom Religie in Civil society nodig.

Iris In ’t Ven

bevrijdings theologie H. Kuiterd: kritiek op deze theologie. Alle sis politiek maar politiek is niet alles. Theologie mag zich niet laten aanpraten dat de betekenis van het geloof staat of valt met zijn poltiieke relevantie. theologie zou beter de analyse overlaten aan sociale wetenschappers, ondrscheid tussen politieke doen vanuit de kerke en als burger.

4. Contemplatieve Dimensie.Julia Kristeva: de vreemdeling zit in onszelf. Zelfbewustzijn is niet vanzelfsprekend. Edith Stein: overactiviteit verlamt de mens. Verkrampt resultaten te halen. Jezelf

bewijzen door veel te doen à je loopt leeg Rust en Stilte er is een kracht in de mens

aanwezig die niet verkrampt is. Er zit veel energie. Openstellen daarvoor. Etty Hillesum: = Edith SteinChris Lowney: Cultuur van het geïnstitutionaliseerd wantrouwen à je moet in het leven vertrouwen. beste in mensen aanspreken geeft hen energie.

5. Spreken over godStephen Gould: Noma theorie. Non overlapping magisteria. onderscheid tussen het magisterium van de wetenschap dat betrekking heeft op de sfeer van de empirie en de vraag stelt hoe het universum is opgebouwd en waarom het is of werkt zoals het doet en het magisterium van de religie dat betrekking heeft op ultieme betekenis en morele waarden. Wittgenstein: woruber man nicht reden kann , daruber muss man sweigen. Britse filosoof 1890-1951 Volgens Wittgenstein I kan met taal alleen zinvol worden omgegaan als daarmee "standen van zaken" worden beschreven (hierin volgt hij zijn voorbeeld Augustinus, wiens werk hij later sterk zal bekritiseren). Over het overige zegt hij: "Waarover men niet spreken kan, daarover kan men niet anders dan zwijgen." Hoewel er volgens Wittgenstein weliswaar over ethiek en dergelijke niets zinnigs gezegd kan worden, vindt hij deze transcendentale zaken wel heel belangrijk. De uiteindelijke levensvervulling vindt juist hierdoor plaats. Radicale ommekeer Later theorie van de taalspelen dat taal te complex is om de wereld in een één-op-één verhouding te beschrijven. Zo is het onmogelijk om bijvoorbeeld een minachtend zuchten binnen het taalsysteem een duidelijke plaats te geven. In plaats daarvan spreekt hij van taalspelen. T.S. Eliot We had the experience, but missed the meaning” Mensen hebben diepte ervaringen die de realiteit overstijgen, maar ze kunnen hier geen betekenis aan geven door hun verarmde taal/ management taal. Mens geeft betekenis aan wat hij doet via de taal. Poëtische taalI.T. Ramsey: disclosure experiences. ervaringen waarin we onszelf vinden/ erkennen. ZelfbewustwordingRilke: Rolmodel voor Etty Hillesum. was een van de belangrijkste lyrische dichters in de Duitse taal. Metaforen en verhalen laten ons vergeten dimensies zien van het leven (Weltinnenraum)Hopkins: metaforen en verhalen laten ons toe de werkelijkheid te zien in een nieuw licht. ( The dearest freshness deepdown things)John Williams: metaforen en verhalen maken het mogelijk om imaginair nieuwe zijns en handelswijze te testen onder meer dankzij identificatie met de personages uit het verhaal.

Iris In ’t Ven

Richard Dawkins: The God Delusion, 2006. Beweert te kunnen bewijzen dat God niet bestaat en dat religie gevaarlijk is.. Dawkins heeft geen begrip van ‘tweede taal’ (metafoor, verhaal). Geloven is infantiel en irrationeel. Er is geen bewijs voor het bestaan van god en de kans dat hij bestaat is heel klein.God is als gatenvullen voor wat mensen nog niet hebben verklaard. Religie zorgt voor geweld en is gevaarlijk. Er zijn geen argumenten voor het bestaan van God.McGrath: Tegenargumenten Dawkins. Ook rijpe mensen geloven in God en bewijzen gaan terug op oppervlakkig gebruik van internetcitaten over Luther en Tertullianus/ Verkeerd begrijpen van de 5 wegen van Thomas van Aquino. Wat onwaarschijnlijk is kan wel bestaan en theologie verwerpt het idee van God als gatenvuller. Darwin: Darwinisme: verwijst naar de theorie van Charles Darwin in “The Origin of Species” (1859): evolutie door aanpassing en natuurlijke selectie, niet door de ingreep van een goddelijk wezen. De verwijzing naar ‘survival of the fittest’ gaat echter terug op Herbert Spencer, die vooral door J.B. Lamarck was beïnvloed). Adnan Otkar: Het boek “The Atlas of Creation”. In the appendix van zijn boek, The Collapse of the Theory of Evolution wordt het Darwinisme geïnterpreteerd als bron van racisme. CreationismeWilliam Dembski: Intelligent design “Er bestaan natuurlijke systemen die niet voldoende kunnen verklaard worden in termen van ongeleide natuurlijke krachten en die eigenschappen hebben die wij in elke andere omstandigheid aan intelligentie zouden toeschrijven”Teilhard de Chardin: poging om geloof en evolutieleer te verbinden. Franse jezuiet en

paleontoloog. Ziet de evolutie van de kosmos als een gebeuren met drie fasen: geosfeer,

biosfeer en noösfeer. Daarbij hebben kwalitatieve sprongen plaats gevonden.De evolutie gaat verder: groei van complexiteit en bewustzijn in de noösfeer via socialisering. Alles

evolueert naar het punt Omega. Voltooiing van de mensheid l’amorisation. Panentheïsme en ‘God is de God van de wereld in wording’ De schepping is een continu proces (“la création n’a jamais cessée). God is aanwezig in dit proces van schepping (“le Dieu cosmique”)Whitehead en Hartshorne: Procesttheologie. Verzoenen evolutie theorie en relgie. Uitgangspunt: de categorie ‘gebeuren’ (event). Leven is relatie en gebeuren.Ondanks de vele gebeurtenissen is er orde en geen wanorde. Er is geen orde zonder een ordenend beginsel. God is de bron van deze orde, niet als de deïstische horlogemaker, maar als ‘divine level of synthesising’.PanentheïsmeLynn White: 1967: “The historical roots of our ecological crisis” De arrogantie van de technocratische mens is niet alleen een gevolg van techniek, maar ook van de joods-christelijke visie op de mens: deze heeft met een kosmocentrische visie gebroken en de

mens in het centrum geplaatst. Dubbele secularisering: de aarde en de kosmos worden

gedesacraliseerd en de mens aangesteld tot ‘heerser’ (antropocentrisme). Vraag: klopt de theorie van White en is het antropocentrisme niet veeleer een gevolg van het CartesianismePaus Franciscus: laudato si. Climate change gevolgen voor de armsten onder de mensen. Mens zien als belangrijk en waardevol, niet zomaar opofferen (joods christelijke traditie). een integrale ecologie als oplossing voor radicaal antropocentrisme of de hersacralisering vn de natuur. unieke combinatie van zorg aan milieu en zorg aan

Iris In ’t Ven

de mens en de rechtvaardige structuren. Hfst 1: versnelling. aarde als gemeenschappelijk goed. hfst 2 drinkwater. hfst 3 biodiversiteit. hfst 4 negatieve invloed van de mens en de samenleving. Hfst5 sociale ongelijkheid. hfst 6. zwakke internationale antwoorden. hfst 7 verschillende opinies. Oplossingen aanbieden dialogeren voor oplossingen het evangelie van de schepping, de menselijke oorzaken, integrale ecologie, actie in dialoog gaan over het milieu en transparantie in beslissisingen. Religie en wetneschap in dialoog. Ecologische opvoeding en spiritualiteit