H2: Van vakoverschrijdende eindtermen tot lesdoelen.

1. Inleiding

1.1. Symbolen

1.2. Werkwijze

1.3. Basiscompetenties

2. Soorten doelen

2.1. Eindtermen en ontwikkelingsdoelen

2.1.1. Eindtermen en ontwikkelingsdoelen: algemeenWat zijn ontwikkelingsdoelen en eindtermen?- Doelen die beschouwd worden als een maatschappelijk minimum voor alle

leerlingen. Ze worden door de overheid geformuleerd voor het kleuter- en lageronderwijs en voor de drie graden van het secundair onderwijs, inbegrepen het buitengewoon basis- en secundair onderwijs.

- Minimumdoelen op vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes.

Welke zijn na te streven en welke zijn te bereiken?- Nastreven: ontwikkelingsdoelen (kleuters, B-stroom)

attitudes en vakoverschrijdende eindtermen- Bereiken: vakgebonden eindtermen in verband met kennis, inzicht en

vaardigheden.

Wanneer ingevoerd?1 september 1998

Hoe behouden de scholen in dit verband hun eigenheid?- Scholen behouden een eigen opvoedingsproject een eigen pedagogische en

onderwijskundige opvattingen en de beoordeling van de leerlingen heeft en pedagogische vrijheid.

2.1.2. Eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijsWelke vier belangrijke kenmerken worden beklemtoond door de eindtermen en de ontwikkelingsdoelen?

- Brede vorming- Actief leren- Zorg voor elke leerling- Samenhang

2.1.3. Eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor de eerste graad van het secundair onderwijsWelke verschil maakt men tussen de A-stroom en de B-stroom wat betreft de eindtermen en de ontwikkelingsdoelen?

- Eindtermen voor de A-stroom- Ontwikkelingsdoelen voor de B-stroom

Welke eindtermen en ontwikkelingsdoelen zijn na te streven en welke te bereiken?- Attitudes zijn altijd na te streven, ongeacht of het gaat om vakgebonden of

vakoverschrijdende eindtermen, ontwikkelingsdoelen of eigen doelen.- Basisvorming en eindtermen moeten bereikt worden .

Voor welke vakken in de eerste graad zijn eindtermen en ontwikkelingsdoelen geformuleerd?

- Aardrijkskunde A- Geschiedenis A- Maatschappelijke vorming of geschiedenis en aardrijkskunde B- Artistieke opvoeding of plastische opvoeding of muzikale opvoeding A/B- Lichamelijke opvoeding A/B- Moderne vreemde talen: Frans – Engels A- Frans B- Natuurwetenschappen of fysica en/of biologie en/of wetenschappelijk werk A/B- Nederlands A/B- Technologische opvoeding A/B- Wiskunde A/B

Welke vakoverschrijdende thema’s komen aan bod in de 1ste graad van het secundair onderwijs?

- Leren leren- Sociale vaardigheden- Opvoeden tot burgerzin- Gezondheidseducatie- Milieueducatie- ICT

Welke zijn de achterliggende kerngedachten en leg deze uit.- Jongeren van vandaag

Niet alleen mikken op de ontwikkeling van het verstand maar dat ze de jongeren van vandaag ook willen helpen hun weg te vinden in de maatschappij waarin ze leven.

- Kennen, kunnen, handelen en zijn Zich houden aan regels, een houding laten aannemen, kennis opdoen en vaardigheden aanleren.

- Samenhang Samenhang tussen de verschillende vakken, eindtermen en ontwikkelingsdoelen sluiten aan op die van het basisonderwijs en beogen verdere ontwikkeling van de jongeren.

- Zelf doen Eigen leven vorm leren geven, eigen mening ontwikkelen en persoonlijk engagement.Horizon verruimen en grenzen verleggen.Toepassing van kennis, vaardigheden en attitudes in en buiten de school.

2.1.4. Eindtermen voor de tweede en de derde graad van het secundair onderwijsWanneer werden eindtermen ingevoerd in de tweede en derde graad?2002 – 2003

Voor welke vakken in de tweede en derde graad TSO en BSO zijn eindtermen geformuleerd?TSO: tweede graad: Aardrijkskunde

GeschiedenisLOModerne vreemde talen: Engels – Frans (keuze)Natuurwetenschappen (of fysica en/of chemie en/of Biologie)NederlandsWiskunde

derde graad: AardrijkskundeGeschiedenisLOMvtNederlandsWiskunde

BSO: tweede en derde graad: LO en PAV

Bespreek het nut van de horizontale samenhang tussen de eindtermen in het secundair onderwijs.

- Horizontaal: algemeen, vakoverschrijdend. Zo bekijken de leerlingen een bepaald onderwijs vanuit verschillende perspectieven (verschillende vakken) waardoor ze een beter inzicht krijgen in dat bepaald onderwijs.

Bespreek de verticale samenhang binnen één van jouw onderwijsvakken.- Verticaal: de specifiek in de vakken tussen de jaren

Welke vakoverschrijdende thema’s komen aan bod in de tweede en derde graad van het secundair onderwijs.

- Leren leren- Opvoeden tot burgerzin- Gezondheidseducatie- Milieueducatie- Sociale vaardigheden- Muzisch - creatieve vorming- Technisch – technologische vorming

2.1.5. Synthese

Te bereiken Na te streven

KleuteronderwijsOntwikkelingsdoelenTurnen, muziek, taal, tellen

Lager onderwijsLeergebieden: kennis, inzicht en vaardigheden

LeergebiedoverschrijdendAttitudes

Secundair 1ste graadVakgebonden kennis, inzicht en vaardigheden. (A-stroom)

Ontwikkelingsdoelen (B-strooom)Attitudes Vakoverschrijdende eindtermen (A en B-stroom)

Secundair 2de en 3de graad

Vakgebonden eindtermen (basisvorming)Specifieke eindtermen (gebonden aan onderwijsvorm)

AttitudesVakoverschrijdende eindtermenSpecifieke eindtermen op vlak van attitudes

2.1.6. Toepassing

2.1.7. Vakoverschrijdende eindtermen voor de eerste graad van het secundair onderwijs

2.1.8. Entiteit curriculumWelke taken voert het Entiteit Curriculum uit?

- Beleidsondersteunende functie binnen de onderwijsoverheid wat betreft kwaliteitsbewaking.

- Betrekking op leerinhouden, toetsen van leerinhoud, leermethodes, leeromgeving en leertrajecten.

- Betrokken bij projecten en actief in nationale en internationale organisaties.

2.2.LeerplandoelenWat is een leerplan?Een leerplan is een document dat de algemene richting aanwijst die het onderricht van een vak. Het is gebaseerd op de eisen die worden gesteld door de eindtermenWat is de functie van een leerplan?Controle en richtlijnen voor de leerkracht.

KoepelsVSKO: Vlaams Secretariaat van het Katholiek OnderwijsGO: Onderwijs van de Vlaamse GemeenschapPOV: Provinciaal Onderwijs VlaanderenOVSG: Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse GemeenschapFOPEM: Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische MethodescholenVOOP: Vlaams Onderwijs Overleg PlatformOKO: Overleg Kleine Onderwijsverstrekkers

NettenVrij gesubsidieerd onderwijsOfficieel gesubsidieerd onderwijsOfficieel gefinancierd onderwijs

2.3.Lesdoelen

2.3.1. Algemeen

2.3.2. Het formuleren van lesdoelenFormuleringscriteria:1. Gedrag WAARNEEMBAAR formuleren2. De inhoud ZO CONCREET MOGELIJK omschrijven3. Steeds aangeven WAT de leerlingen MOETEN LEREN4. De werkvorm NIET opnemen in het lesdoel5. Elke lesdoel moet OP ZICHZELF KUNNEN BESTAAN en wordt geformuleerd in een GOEDE NEDERLANDSE ZIN6. Per lesdoel maar 1 INHOUDSNIVEAU en 1 GEDRAGSNIVEAU aangeven7. Soms is het zinvol om de gebruikte HULPMIDDELEN en de MINIMUMPRESTATIES aan te geven

2.4.Verband tussen eindterm, leerplandoel en lesdoel

3. Classificeren van doelen

3.1.Classificeren van doelen op basis van persoonlijkheidsdomeinenOm de kwaliteit, de vormingswaarde van de diverse doelen te bepalen, maakt men gebruik van een classificatieschema.In de psychologie onderscheidt men traditioneel drie grote domeinen binnen de persoonlijkheid:-het cognitieve,-het dynamisch-affectieve,-het psychomotorische.Het cognitieve domein betreft het verstandelijk functioneren. Alle doelen die vooral te maken hebben met kennis, geheugen, begrijpen, toepassen, creatief en kritisch denken, … noemt men cognitieve doelen.

Het dynamisch-affectieve gebied betreft de dynamische aspecten van het gedrag, de drijfveren die het gedrag in een bepaalde richting sturen, zoals gevoelens, belangstelling, attitudes, waarden, motivatie, … Zo zal bijvoorbeeld belangstelling voor film aanzetten om ernaar te kijken en erover te lezen. Men spreekt in dit verband van affectieve doelen.

Het psychomotorische domein heeft betrekking op motorische, zintuiglijke en lichamelijke vaardigheden zoals een goede spiertonus, een correcte uitspraak, het juist hanteren van materiaal, …

3.2.Classificeren van doelen met behulp van een taxonomie