· Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat...

8

Click here to load reader

Transcript of · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat...

Page 1: · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ," en hun vertaling

Wetenschap sluit het geloof niet uit ;

(Tsjok)1.- Althans ---> voor zolang een " geloof " geen dingen beweert die ook (natuur) wetenschappelijk kunnen worden benaderd en/of worden behandeld , dmv naturalistische methodieken ... verificaties/falsifikaties en up-datings

2.- Of het bovennatuurlijke al of niet bestaat , behoort NIET tot het terrein van de wetenschap ---> moest het bovennatuurlijke wél wetenschappelijk kunnen worden bewezen dan zou het daarmee " natuurlijk " zijn .... vandaar Over de thema's die in deze diskussie aan bod komen Het gaat over een aantal vragen en over een ' filosofische " stellingname die( voorlopig ) als "waarheid" worden geponeerd ....

1." hoe ontstond nu de mens zoals die nog steeds heden ten dage deze aarde bewoont."Ik veronderstel dat dit vraagt naar het (moment , plaats en oorzaak van ) het "onstaan van de soort homo sapiens sapiens ": met zijn lichamelijke en geestelijke uitrusting ....

a) onstaat de mens " plots" en kompleet ? ---> indien niet ; is dan het onstaan van de "mens " niet eerder een "verandering "van de (licjhamelijke , geestelijke en genetische )eigenschappen/kenmerken in een "populatie " = veranderingen in de allelen ? ---> of wil men het eerder hebben over een paar ( gemuteerde en/of GM ) individuen ?

2.- ( volgens velen en Descartes ) bestaat een mens uit twee essentieele componenten : lichaam en geest.*Ik veronderstel dat hier ondermeer wordt gevraagd naar de verhouding tussen de "hardware" en de " software" zoals ze bestaat in de menselijke hersenen ... Waaronder het klassieke " de geest in de machine "en het "body -mind" probleem *Of wil men het hebben over een filosofisch begrip als de " ziel " ? M.a.w. : Op wat voor argumentatie en /of plausibele redenen steunt het " dualisme " dat gewoonlijk terloops wordt geïntroduceert als( een ) uitgangs-gegeven ?

3.- En wat nu boeit is het bewustzijn van de mens,- Dat is dus HéT vraagstuk dat momenteel aan de orde is in de cognitieve wetenschappen ....Het lichaam-geest probleem en de verhouding tussen introspectie en waarneming van de fysische werkelijkheid , zonder te vervallen in idealisme en/of solipsisme ...

4.- hoe kreeg bewustzijn bij de mens gestalte.Dat is een heel ingewikkeld thema : ---> hoe onstond het menselijke mentale vermogen ? -Onstond dat vermogen plots ? Of ontwikkelde het zich uit reeds bestaande vermogens aanwezig in de voorouders en nog( gedeeltelijk )- zichtbaar /vastelbaar bij onze verwanten ? -Hoe onderscheiden de mensen zich van het dier op mentaal /"geestelijk" vlak ? ---> Is er een evolutionaire " naturalistische " verklaring van het "verschijnsel" mens ( inzonderheid zijn "geestelijke " of " mentale" struktuur ? .... We moeten bij de oplossing van dergelijke vragen beducht te zijn om "het paard niet achter de kar te spannen "m.a.w. We kunnen niet beginnen met een conclusie ---> voor zover ik weet doet (ideale ) wetenschap zoiets niet .....(en kan dit ook niet in een diskussie die meer wil zijn dan een konfrontatie van meningen )We moeten daarom ook de vragen zo precies mogelijk stellen Wanneer ik op zoek ga naar FEITELIJKE kennis over de evolutie van de menselijke soort, ga ik bij biologen en archeologen te rade. Zij kunnen mij een meer of minder gedetailleerde tijdslijn voorschotelen waarin verschillende stadia tussen de zuurstof producerende oermoleculen en de over zuurstof filosoferende mensen aangeduid staan.Wanneer ik op zoek ga naar de ZIN van het ( ook individuele ) menselijke bestaan , kan ik deze niet in de wetenschappelijke evolutietheorieën vinden: Die ZIN kan niet in feiten worden uitgedrukt ; maar moet omcirkeld worden :. Verhalen die proberen op een of andere ( meestal ook op een emotioneel bevredigende ) manier de zinvragen die we ons stellen te beantwoorden;Die antwoorden werken evocatief, niet descriptief.- Descriptief of beschrijvend (een kenmerk van het natuurwetenschappelijke discour ) Is gebaseerd op ( initieele ) waarneming(en ) van voorvallen ( fenomenen ) in de fysische werkelijkheid --Dat resulteert in een ( wisbaar en vervangbaar ) bestand in de ( persoonlijke en kollektieve ) geheugen-bank dat dmv een bepaalde code ,een kombinatie van eigenschappen opsomt , waardoor een materieel voorwerp kan worden (h)erkend , wanneer het als "plots" fenomeen opduikt ..... ---Men kan het resultaat van een dergelijke beschrijving een " up-dateable" en open /non-finale aanwijzende bepaling noemen ___ in de vorm van een " file " en in een bepaald formaat dat kan dienen als referentie en " mind-map ".--M.a.w. een beschrijving of zelfs een " geheugensteun " , die GEEN empirische - materieele verificatie noch een "ombouwing/aanpassing" en/ of "delete" ( falsificatie ) toelaat , is slechts een hersenschim of een stukje " literatuur" : of een gefantaseerde werkelijkheid (en in sommige gevallen misschien wel een "autistisch "afsluiten(= een kenmerk van het solipsisme ) )en Natuurlijk kan dit soort " fantaserende manier" van vervaardigen van een " file " ook evokatief en inspirerend werken ; in het bijzonder wanneer dit aanleiding is voor de produktie van tastbare en /of zelfs vluchtige( bijvoorbeeld een muziek uitvoering ) "kunstwerken " die fungeren als dragers van een kommunikatie-boodschap

(1)Zingeving : is een zuiver persoonlijke aangelegenheid = -- ondermeer afhankelijk van smaak ,persoonlijke evaluaties en appreciaties ,gevoelsmatige bindingen en anecdotische gegevens ( waaronder bijvoorbeeld niet-herhaalbare/onomkeerbare traumatische ervaringen ) uit de persoonlijke geshciedenis van iedereen .... m.a.w zingeving is ALTIJD afhankelijk van " persoonlijk " beleven ( ook introspectief beleven ) met inbegrip van intuitie , gevoelens en een persoonlijke selektie ( onder meer afkomstig uit levenservaring ( opvoeding , aangeboren aard ---> "nature / nurture" ) als uit voorkeuren en wensen als criteria ) van feitelijke gegevens .... Daardoor is zingeving , slecht mededeelbaar dmv een exact taalgebruik=en dat ligt in de aard van dat beestje Het enige wat men kan doen om de "zinvolle boodschap " over te brengen is de "omstandigheden " creeren , waaronder een vorm van persoonlijk apprecieren kan plaats grijpen ( bijvoorbeeld tijdens een concert ) en er op te hopen dat gelijkaardige gevoelens bij de ontvanger zullen onstaan ( dat de "vonk" overslaat )Het is het traditionele domein van de KUNST .... Ligt het zoeken naar een goede verklaring voor zingevingsvraagstukken op het terrein van de biologie.? Of komen we ook terecht binnen het blikveld van de religie. Biedt religie zin? Heeft het zin om iemand anders een overtuiging op te dringen of de persoon beperken in zijn mogelijkheden of hem schade te berokkenen op grond van zijn of haar overtuiging.?Als mensen aan bepaalde regels onderworpen moeten worden kan dat alleen op basis van onderlinge afspraken. En de ene collectie afspraken, gebaseerd op een bepaald werkelijkheidsperspectief, is principieel niet beter dan een anderekeuze die eveneens is gebaseerd binnen een eigen perspectief. Kortom er is geen religie of god die gedragsregels bepaalt. Dat moeten we zelf doen. Met gebruik making van ons eigen verstand. Dus geen bovennatuurlijke wezens erbij halen!!

Page 2: · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ," en hun vertaling

In zingevingsvraagstukken moeten we ons af vragen wat we zijn en daarbinnen zoeken naar een gemeenschappelijk concept dat geen schade aanricht aan onszelf of aan anderen. De natuurwetenschappen kunnen ons daar heel goed bij helpen. Evolutie kent geen vooroordelen. Binnen de fylogenetische stamboom is geen aparte en hogere plek voor de menselijke hominide.Een metafysica die realistisch is en niet gepaard gaat met een overweldigend gebrek aan respect voor de wereld en van een vergaand gebrek aan inzicht in de werkelijkheid; ( zoals sommige religieuze stromingen ons hebben laten zien.)cognitieve wetenschappen ---> brein & evoDit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ,"en hun vertaling in communikatieve boodschappen , eveneens schijnen verwikkeld te zijn in een strijd om het bestaan ....en er ook daar een "natuurlijke selektie "optreedt ( maar ditmaal een proces dat als biotoop, heeft : de kommunikatienetwerken tussen menselijke individuen )

(1) Ik meen dat ( bijvoorbeeld ) " literaire kritiek "____ zoals door beroeps-recensenten toegepast ( en die gaat over smaken en de "zin" van het besprokene)____ geen geldig model is bij een " bespreking" van de verhouding tussen evolutietheorieen en kultuurgebonden patrimonium en hun aanspraken op het "verklaren " van de fysische werkelijkheid ....

Gesprek met en reacties van redwasp >> Biedt religie zin? zinvragen in het leven kunnen alleen individueel worden aangepakt. we kunnen er eigenlijk niet echt over spreken (we kunnen de zin van het leven niet in taal gaan vastleggen). religie is een van de talen waarin we dan maar vluchten om toch maar min of meer iets gezegd te krijgen over die zin. >> Heeft het zin om iemand anders een overtuiging op te dringen of de persoon >> beperken in zijn mogelijkheden of hem schade te berokkenen op grond van zijn of >> haar overtuiging. ik hou niet zo van het woord overtuiging. het grote verschil tussen een muslim en een christen is een kwestie van taal (of bijna van tongval, zeg maar). ik zeg niet dat grote religieuse instituties die verschillen nooit aangrijpen om hun macht te versterken, maar er bestaat een verschil tussen religie en instituut.>> Kortom er is geen religie of god die gedragsregels bepaalt. Dat moeten we zelf doen. >> Met gebruik making van ons eigen verstand. Dus geen bovennatuurlijke wezens >> erbij halen!!spreken over god betekent een bepaalde manier van spreken gebruiken. wanneer ik "incha'allah" zeg, dan bedoel ik neit dat er een bovennatuurlijk wezen bestaat aan wiens wil alles is ondergeschikt, maar wel dat wij als mensen maar kleine mensjes zijn. als ik je vertel over roodkapje, betekent dat niet dat ik geloof dat er wolven zijn die kunnen spreken.>> De natuurwetenschappen kunnen ons daar heel goed bij helpen. nee. de natuurwetenschappen kunnen alleen feiten met mekaar in verband brengen. geen enkele wetenschapper kan verklaren dat ik op dit moment verliefd ben op f en dat als hij in mijn armen ligt deze wereld waarlijk de beste van alle mogelijke werelden is (ook gen microbiologen of biochemici)Redwasp schreef :

Quote : .... spreken over god betekent een bepaalde manier van spreken gebruiken. wanneer ik "incha'allah" zeg, dan bedoel ik neit dat er een bovennatuurlijk wezen bestaat aan wiens wil alles is ondergeschikt, maar wel dat wij als mensen maar kleine mensjes zijn...

Wel ik kan daar inkomen MAAR

1.- Wanneer we dat dus weten/aanvaarden ( dat van die "bepaalde " manier van spreken ) : moeten we niet verder blijven zeuren met diezelfde verouderde /bloemrijke en mythische coderingen ( bepaalde manier van spreken )uit traditie of uit nostalgisch-sentimenteele "identiteits" kwesties of vanuit onze niet-verwerkte opvoeding ( of gewoon uit gemakszucht ) ___ doet er allemaal niet toe ...

Immers : ---> het is net zoals met een recept van een medicijnman uit het amazonewoud dat met een bepaalde plant erin , genezend werkt ----> Je kan er zonder bezwaar de gedroogde vliegen , het maagdenbloed , de vleermuizen en de gehele vertoning en folklore errond , eruit laten als je maar het werkzame ingredient erin laat ....

2.- En het is natuurlijk wel zo dat religio's gewoonlijk helemaal NIET , willen verklaren dat ze maar eenvoudige gewone en nederige mensjes zijn : integendeel ze beweren dat : ---> de mens het toppunt van de schepping is ; en de "gelovigen " zelfs de beste van de mensen ; de "uitverkorenen , de heiligen , het verkozen gods-volk " etc ...

Ik noem dat gevaarlijke arrogantie en we weten onder andere wel tot wat voor afschrikwekkende en mensonwaardige misbruiken dit steeds weer leid .... toch ?

Nu wat denk je daarvan ?

Er is een tweede reden waarom ik uw post relevant vind : redwasp schreef

" .... geen enkele wetenschapper kan verklaren dat ik op dit moment verliefd ben op f en dat als hij in mijn armen ligt deze wereld waarlijk de beste van alle mogelijke werelden is ... "

1.- dat is erg leuk voor jou 2.- je kan niet ontkennen dat "liefde " net zoals de griep ook kan voorbijgaan we weten zelfs dat sommige mensen bij een "hersentrauma " een zodanige persoonsverandering kunnen "ondergaan "dat er van liefde geen sprake meer is 3.- tenzij ie met " liefde " natuurlijk niets "lichamelijks bedoeld ---> platonische liefde dan maar ? 4.- Gewoonlijk word het onderwerp sex /liefde angstvallig vermeden wanneer het gaat over " religies ...." Dat is niet verwonderlijki ; religies ( die niets anders zijn dan grote suksesvolle sekten ) maken intensief gebruik van frusterende en verminkende psychologische methodes , waarmee ze hun aanhangers kontroleren en onderwerpen .... Sex is namelijk een van de grote " keyboards " waarmee programma's in het menselijke gedrag , invoerbaar worden .... ( als je dat liever in een andere " gecodeerde taal "wilt lezen : kijk dan maar eens in de Kama Soetra ) Ik weet NIET of u van plan bent dit soort voorbeeld ( de " liefde " ) nog verder uit te diepen ? ---> We kunnen in elk geval beginnen praten over het evolutionaire voordeel van sex en sexprogrammatie bij het verwerven van " fitness " , in het kader van de sociobiologie en de evolutionaire psychologie De andere aspekten zou ik maar overlaten aan seksuologen ...>> ---> het is net zoals met een recept van een medicijnman uit het amazonewoud dat met een >> bepaalde plant erin , genezend werkt ----> Je kan er zonder bezwaar de gedroogde vliegen , het >> maagdenbloed , de vleermuizen en de gehele vertoning en folklore errond , eruit laten als je maar >> het werkzame ingredient erin laat ....het is net als met die voetballers, eerst een hele tijd lopen achter de bal en als ze hem dan zindelijk hebben, shotten ze hem weer weg. nu ja, het doet me denken aan die man die van zijn dokter te horen kreeg dat een placebo een soort pil was die eigenlijk geen enkele actieve substantie bevat, en die alleen werkt doordat de patient er van overtuigd is dat hij een echt geneesmiddel kreeg. die man vroeg onmiddellijk aan zijn dokter of hij niet zo'n placebopil wilde voorschrijven.

Page 3: · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ," en hun vertaling

>> Ik noem dat gevaarlijke arrogantie en we weten onder andere wel tot wat voor >> afschrikwekkende en mensonwaardige misbruiken dit steeds weer leid .... toch ? de overeenkomst tussen arrogante gelovigen en arrogante atheisten is het feit dat ze beiden arrogant zijn.>> je kan niet ontkennen dat "liefde " net zoals de griep ook kan voorbijgaan en toch duurt elk ogenblik met f in mijn armen tot in de eeuwigheid. tijd is iets raar, er is een gemeten tijd (een minuut is een minuut is een minuut) en de beleefde tijd (bij hem zijn duurt oneindig lang en is in een flits weer voorbij). bergson had daar leuke ideetjes over...>> Dat is niet verwonderlijki ; religies ( die niets anders zijn dan grote suksesvolle sekten ) >> maken intensief gebruik van frusterende en verminkende psychologische methodes , >> waarmee ze hun aanhangers kontroleren en onderwerpen .... onderdrukkende instituten in de handen van de heersende machten maken intensief gebruik van die methodes, en sommige geinstitutionaliseerde vormen van religie zijn tot dat soort instrumenten in handen van de heerstende klasse geworden. zeg nu niet dat alle religie op dezelfde manier werkt.>> ( als je dat liever in een andere " gecodeerde taal "wilt lezen : kijk dan maar eens in de Kama Soetra ) viva viva viva auparishtaka!>> Ik weet NIET of u van plan bent dit soort voorbeeld ( de " liefde " ) nog verder uit te diepenhet voorbeeld was niet bedoeld om uitgediept te worden, maar om de grens van de geldigheid van een bepaalde stelling te illustreren. de positieve wetenschappen kunnen geen discours opwerpen over (mijn of f's of jouw beleving van) de liefde. de taal waaruit wetenschap is opgebouwd heeft daar niet de juiste structuur voor, die taal kan alleen feiten meedelen. >> De andere aspekten zou ik maar overlaten aan seksuologen ... ik ben nogal wat met filosofie bezig, en in de filo leggen we al eens linken tussen verschillende deelwetenschappen.redwasp schreef ;

de overeenkomst tussen arrogante gelovigen en arrogante atheisten is het feit dat ze beiden arrogant zijn.

Ja dat is zeker waar ... ( sommige )Atheisten doen inderdaad ook als een een soort geloven ( vind ik toch ) Wie heeft je trouwens verteld dat ik moet kiezen voor een of ander specifiek geloof ? Waar we niets over kunnen weten , daarover moeten we zwijgen .... ---> Het gaat over mij een " methode van kennisverwerving" een gemeenschappelijke basis die we ook kunnen gebruiken om met elkaar te communiceren ... De rest is woordkraam.... wolligheid redwasp schreef ;

.... en toch duurt elk ogenblik met ....

Elk ogenblik gaat voorbij , gelukkig maar ... onverschillig of je dat nu zelf erg lang of erg kort beleeft ... Waarom zou jouw evaluatie van het " ogenblik " , beter zijn dan de mijne ? redwasp schreef ;

Ik ben nogal wat met filosofie bezig, en in de filo leggen we al eens linken tussen verschillende deelwetenschappen.

Bezig zijn met " filo" sophie haar wereld , is een modieus tijdverdrijf zoals een ander ; het is zoals duivenmelken ( war niet zo " in " is op het ogenblik , natuurlijk ) , je vind het aardig of niet als bezigheid .... Wat mij interesseert in de " filo" is wetenschapsfilosofie en methodiek De rest is , sorry , literatuur ....en gewoon het zoveelste ge-isme En op zijn best hink het ook altijd aardig achter de natuurwetenschap aan , eerlijk gezegd ... David Hume wist dat al --->smaak en geur en het samenstellen van cocktails en ander subjektief gedoe is niet bediscucieerbaar , het bestaat natuurlijk WEL ....

---->Filosofie ? Eerlijk : wat hebben we daaraan in een diskussie aan zulk soort geforceerde en oubollige kamergeleerdheid en persoonlijke betweterij ? Beginnen nadenken over je voorbije leven , terwijl je zelf nog maar nauwelijks bent gestart ? ach ...

----> En zeg nu niet dat dit soort antwoorden GEEN filosofie is : het is namelijk mijn eigen filosofie en ik VOEL ( want daar draait het toch om nietwaar ? ) me er erg GOED bij ondanks het ogenblik ....

Vriendelijke groet : tsjok

Zijn wetenschap en religie aan het samenvallen?

Door Richard Dawkins.

Van sommige moderne wetenschappers klinken de woorden religieus, maar blijkt het geloof na nader onderzoek identiek aan dat van andere wetenschappers die zichzelf atheïst noemen. Zo wordt het lyrische boek van biologe Ursula Goodenough The Sacred Depths of Nature verkocht als een religieus boek. Theologen bekrachtigen het op de achterflap en de hoofdstukken zijn vrijelijk doorweven met gebeden en godsdienstige meditaties.

Toch gelooft Goodenough volgens haar eigen beschrijving niet in een of ander opperwezen. Ze gelooft niet in een vorm van leven na de dood. Hieruit valt te begrijpen dat ze niet religieuzer is dan ik. Met andere atheïstische wetenschappers deelt zij een gevoel van ontzag voor de verhevenheid van het universum en voor de complexiteit van het leven.

De hoesomslag van haar boek - de boodschap dat wetenschap niet “gericht is op een bestaan dat troosteloos, belangeloos, nutteloos” is, maar in tegendeel “een bron van troost en hoop” kan zijn - zou eveneens geschikt zijn geweest voor mijn boek Unweaving the Rainbow of voor Pale Blue Dot van Carl Sagan.

Als dat religie is, dan ben ik een diepgelovig mens. Maar dat is het niet. En ik ben dat niet. Voor zover ik zie zijn mijn "atheïstische" opvattingen identiek aan Ursula's religieuze opvattingen. Een van ons gebruikt de taal verkeerd en ik meen niet dat ik het ben.

Goodenough is biologe, maar dit soort van neodeïstische pseudo-religie wordt vaker geassocieerd met natuurkundigen.

In het geval van Stephen Hawking haast ik mij erop te wijzen dat de beschuldiging onterecht is. Hawkings vaak geciteerde term “de geest van God” duidt niet meer op het geloof in God dan mijn uitroep “ik zou het bij God niet weten!”.

Ik veronderstel hetzelfde van Einsteins aanroeping “dear Lord” om de fysicawetten te personifiëren.

Niettemin nam Paul Davies de term van Hawking over als titel van een boek dat aanspraak maakte op de Templeton Prize for Progress in Religion, momenteel de lucratiefste prijs ter wereld, prestigieus genoeg om gepresenteerd te worden in Westminster Abbey. Filosoof Daniel Dennett zei me ooit, in een Faustiaanse bui: “Richard, als je ooit moeilijke tijden tegemoet gaat…”

Als je Einstein en Hawking als religieus beschouwt, als je de kosmische eerbied van Goodenough, Davies, Sagan en mezelf als echte religie beschouwt, dan zijn religie en wetenschap inderdaad samengesmolten, zeker indien je athe 챦 stische priesters zoals Don Cupitt en veel universiteitskapelaans meetelt. Maar als je aan de term religie zo'n slappe, elastische definitie toestaat, welk woord blijft er dan over voor conventionele religie, religie zoals de gewone mens in de kerkbank of op de bidmat die begrijpt - en zoals elke intellectueel die zou begrepen hebben in vroegere tijden, toen intellectuelen net als iedereen religieus waren?

Page 4: · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ," en hun vertaling

Als God synoniem staat voor de diepste principes van de fysica, welk woord blijft er dan over voor een hypothetisch wezen dat gebeden beantwoordt, tussenbeide komt om kankerpatiënten te redden, de evolutie over moeilijke stappen heen helpt, zonden vergeeft of voor die zonden sterft? Als het ons is toegestaan wetenschappelijk ontzag te herbenoemen als een religieuze impuls, is er geen discussie meer. Als je wetenschap herdefinieert als religie, wekt het nauwelijks verbazing als ze blijken te “convergeren”.

Sommigen ontwaren een huwelijk tussen moderne fysica en oosters mysticisme. Het argument luidt als volgt: kwantummechanica, die briljante, succesvolle vlaggenschiptheorie van de moderne wetenschap, is zeer mysterieus en moeilijk te begrijpen. Oosterse mystici waren altijd al erg mysterieus en moeilijk te vatten. Dus moeten oosterse mystici het altijd al over kwantumtheorie gehad hebben. Een gelijkaardige uitleg weerklinkt omtrent het onzekerheidsprincipe van Heisenberg (“Zijn we niet allemaal, in zeer reële zin, onzeker?”); fuzzy logic (“Ja, het is ook voor jou okee om vaag te zijn”), chaos- en complexiteits-theorie (het vlindereffect, de platonische verborgen schoonheid van de Mandelbrotset - je noemt het maar, iemand heeft het gemystificeerd en in baar geld omgezet). Je kunt een ontzaglijk aantal boeken kopen over “kwantumgenezing”, om over kwantum-psychologie, kwantum-verantwoordelijkheid, kwantummoraliteit, kwantum-onsterfelijkheid en kwantum-theologie maar te zwijgen. Ik heb nog geen boek gevonden over kwantumfeminisme, kwantum-financieel management of Afro-kwantumtheorie, maar geef het gewoon nog wat tijd.

De hele zaak wordt kundig aan de kaak gesteld in het boek The Unconscious Quantum van fysicus Victor Stenger, waaruit het volgende juweeltje komt. In een lezing over Afrocentrisch genezen vertelde psychiater Patricia Newton:

“Traditionele genezers zijn in staat dat andere gebied van negatieve entropie — die superkwantumsnelheid en -frequentie van elektromagnetische energie — aan te snijden en naar ons niveau te brengen. Het is geen magie. Het is geen hocus-pocus. Met het aanbreken van de 21ste eeuw zul je zien dat de nieuwe medische kwantumfysici deze energieën en hun effecten daadwerkelijk verspreiden.”

Sorry, maar hocus-pocus is precies wat het is. Geen Afrikaanse hocus-pocus, maar pseudo-wetenschappelijke hocus-pocus, tot en met het misbruik van het woord energie. Het is eveneens religie gemaskeerd als wetenschap in een walgelijk liefdesfeest van valse convergentie.

In 1996, net na haar edelmoedige verzoening met Galile 챦 amper 350 jaar na diens dood, maakte het Vaticaan publiekelijk bekend dat evolutie gepromoveerd werd van weifelachtige hypothese tot aanvaarde wetenschappelijke theorie. Dat is minder dramatisch dan veel Amerikaanse protestanten denken, want de Rooms-Katholieke Kerk stond nooit bekend voor haar bijbels literalisme. Ze heeft in tegendeel de bijbel altijd met achterdocht behandeld, als iets wat nauw aanleunt bij een subversief document en wat nauwkeurig gefilterd dient te worden door priesters, veeleer dan het onbewerkt aan de congregaties te geven. Sommigen beschouwden de boodschap niettemin als een ander voorbeeld van de laat-20ste- eeuwse convergentie tussen wetenschap en religie.In hun antwoorden op de pauselijke boodschap toonden liberale intellectuelen zich op hun slechtst, over elkaar struikelend in hun verlangen om aan religie een eigen magisterium toe te kennen, even belangrijk als wetenschap maar er niet tegengesteld aan. Dergelijke agnostische verzoening is eens te meer gemakkelijk te verwarren met een werkelijke ontmoeting van geesten.

Dawkins: “Ik verdenk mijn vriend de professor in de astronomie ervan de Einstein/Hawking-truc te gebruiken om God te laten staan voor "datgene wat we niet begrijpen". Het zou een onschadelijke truc zijn indien hij niet voortdurend verkeerd begrepen werd door mensen die hem per se verkeerd willen begrijpen. In elk geval zullen optimisten onder de wetenschappers, waarvan ik er een ben, volhouden dat “wat we niet begrijpen” alleen betekent “wat we nog niet begrijpen”.

Op zijn naïefst verdeelt deze verzoeningspolitiek het intellectuele territorium in “hoe-vragen” (wetenschap) en “waarom-vragen” (religie). Wat zijn “waarom-vragen” en waarom zouden we het recht hebben te denken dat er een antwoord op bestaat? Misschien zijn er diepzinnige vragen over de kosmos die voor altijd buiten de wetenschap liggen. De vergissing bestaat erin te denken dat ze daarom niet buiten de religie vallen.Ik verzocht ooit een voornaam astronoom en collega van mij om mij de big bang-theorie uit te leggen. Hij deed dat zo goed mogelijk naar zijn (en mijn) kunnen. Toen vroeg ik hem hoe het zit met de fundamentele wetten van de natuurkunde die het spontane ontstaan van ruimte en tijd mogelijk maken. “Ah” lachte hij, “nu begeven we ons buiten het gebied van de wetenschap. Dit is waar ik je moet overlaten aan onze goede vriend de kapelaan.” Maar waarom de kapelaan? Waarom niet de tuinman of de kok? Natuurlijk beweren kapelaans, in tegenstelling tot koks en tuinmannen, enig inzicht te hebben in ultieme vragen. Maar welke redenen hebben we ooit gekregen om hun beweringen ernstig te nemen? Nogmaals, ik verdenk mijn vriend de professor in de astronomie ervan de Einstein/Hawking-truc te gebruiken om God te laten staan voor "datgene wat we niet begrijpen". Het zou een onschadelijke truc zijn indien hij niet voortdurend verkeerd begrepen werd door mensen die hem per se verkeerd willen begrijpen. In elk geval zullen optimisten onder de wetenschappers, waarvan ik er een ben, volhouden dat “wat we niet begrijpen” alleen betekent “wat we nog niet begrijpen”. Agnostische verzoening is als de deftige liberaal die achteroverhelt om zo veel mogelijk toe te geven aan iedereen die luid genoeg roept. Ze bereikt een belachelijke omvang in het volgende typische stukje slordig denken. Het gaat ruwweg als volgt: je kunt geen ontkenning bewijzen (tot zo ver okee). Wetenschap heeft geen manier om het bestaan van een opperwezen te weerleggen (dat is strikt genomen waar). Daarom is al dan niet geloven in een opperwezen een zaak van louter individuele voorkeur en verdienen beide opties evenveel respect! Zo uitgedrukt ligt de misvatting bijna voor de hand; de reductio ad absurdum behoeft nauwelijks uitleg. Zoals mijn collega, de fysisch scheikundige Peter Atkins zegt, moeten we dan ook agnostisch zijn over de theorie dat er een theepot in een baan rond de planeet Pluto zweeft? We kunnen het niet weerleggen. Dat wil echter niet zeggen dat de theorie dat er zo'n theepot is op gelijke voet staat met de theorie dat er geen is. Indien het weerwoord luidt dat er redenen X,Y en Z zijn om een opperwezen aannemelijker te vinden dan een theepot, dan moeten X,Y en Z uitgelegd worden - omdat, indien gegrond, het echte wetenschappelijke argumenten zijn die beoordeeld moeten worden. Scherm ze niet achter een scherm van agnostische tolerantie van nauwkeurig onderzoek af. Als religieuze argumenten echt beter zijn dan Atkins' theepottheorie, laat ze ons dan horen. En laat anders diegenen die zichzelf agnostisch noemen met betrekking tot religie eraan toevoegen dat ze even agnostisch zijn met betrekking tot rondvliegende theepotten. Tegelijkertijd zouden moderne theïsten kunnen toegeven dat ze eigenlijk atheïsten zijn als het gaat om Baal en het gouden kalf, Thor en Wotan, Poseidon en Apollo, Mithras en Ammon Ra. We zijn atheïsten met betrekking tot de meeste goden waar de mensheid ooit in heeft geloofd. Sommigen onder ons gaan gewoon een god verder.

Dawkins: ‘Als je Einstein en Hawking als religieus beschouwt, als je de kosmische eerbied van Goodenough, Davies, Sagan en mezelf als echte religie beschouwt, dan zijn religie en wetenschap inderdaad samen-gesmolten, zeker indien je atheïstische priesters zoals Don Cupitt en veel universiteits-kapelaans meetelt.’

In elk geval is de opvatting dat religie en wetenschap tot aparte magisteria behoren oneerlijk. Ze struikelt over het onweerlegbare feit dat religies nog altijd beweringen over de wereld doen die na analyse wetenschappelijke beweringen blijken te zijn. Bovendien proberen religieuze apologeten van twee walletjes te eten. In hun contact met intellectuelen houden ze zich ver weg van het wetenschappelijke domein, veilig binnen het aparte en onaantastbare religieuze magisterium. Maar wanneer ze praten met een niet-intellectueel publiek, maken ze buitensporig gebruik van mirakelverhalen, die schaamteloze indringingen op het wetenschappelijke territorium zijn.

De onbevlekte ontvangenis, de verrijzenis, het opstaan van Lazarus, zelfs de mirakels uit het Oude Testament worden allemaal vrij gebruikt voor religieuze propaganda, en ze zijn erg doeltreffend bij een publiek van onwetenden en kinderen. Elk van deze mirakels komt neer op een schending van het normale verloop van de wereld. Theologen moeten een keuze maken. Je kunt je eigen magisterium opeisen, apart van dat van de wetenschap maar met recht op respect. In dat geval moet je echter afstand doen van mirakels. Of je kunt Lourdes en je mirakels behouden en genieten van hun enorm rekruterend potentieel onder de niet-opgeleiden. Maar dan moet je vaarwel zeggen aan aparte magisteria en aan je verheven aspiratie om met wetenschap samen te lopen.

De wens om zowel het een als het ander te hebben komt in een goede propagandist niet als aan verrassing. Wel verrassend is de bereidheid van liberale agnostici om daarin mee te gaan, net als de snelheid waarmee ze degenen onder ons die het aandurven aan de alarmbel te trekken afdoen als simplistische, ongevoelige extremisten. We worden ervan beschuldigd er een ouderwetse karikatuur van religie op na te houden waarin God een lange witte baard heeft en in een fysieke plaats woont, hemel genaamd. Tegenwoordig, zo wordt ons verteld, is religie ge 챘 volueerd. De hemel is geen werkelijke plaats en God heeft geen fysiek lichaam met een baard daaraan. Welja, fantastisch: aparte magisteria, echte convergentie. Maar de doctrine van Maria Hemelvaart werd zo recent als 1 november 1950 door Paus Pius XII als een geloofsartikel gedefinieerd en bindt nog steeds alle katholieken. Ze stelt duidelijk dat het lichaam van Maria ten hemel opgenomen werd en daar verenigd werd met haar geest. Wat kan dat anders betekenen dan dat de hemel een fysieke plaats is die lichamen bevat? Nog eens, dit is geen vreemde en verouderde traditie met een louter symbolische betekenis. Het werd officieel en recent verklaard werkelijk te kloppen.

Samenvallen? Alleen wanneer dat goed uitkomt. Voor een oprecht beoordelaar is het zogezegde huwelijk tussen religie en wetenschap een oppervlakkige, lege schijnvertoning.

-----------------------

Richard Dawkins is professor aan de Universiteit van Oxford. Hij schreef onder meer The Selfish Gene (Het Zelfzuchtige Gen) en Unweaving the Rainbow (Een Regenboog Ontrafelen). Richard Dawkins Website

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Forbes.com. Vertaling: Liesbeth Tysmans

bron : Copyleft. Wonder en is gheen Wonder - nr.3, jaargang 4, 2004 Woordelijk kopiëren en distribueren van dit artikel is toegestaan in elke vorm, mits duidelijke verwijzing naar dit artikel en tijdschrift.

Page 5: · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ," en hun vertaling

01-02-2005

Strijd ? De wetenschap is allang in een voortdurend gevecht gewikkeld om het wereldbeeld;In het verleden heeft de christelijke religie geprobeerd, toen zij veel invloedrijker was, om aan de natuurwetenschap restricties op te leggen bij onderwerpen waar zij meende goddelijke informatie te hebben. Die strijd heeft het christendom verloren.- wetenschap maakte zich los van de godsdiensten en de theologie : wetenschap is de voortgang van het inzicht: van geloof naar toetsbare kennis- dat gebeurde doorheen de wetenschappelijke methode van het methodisch naturalisme( of methodisch materialisme ) daardoor werden / worden speculaties veranderd in controleerbare feiten en up-dateable data Heden ten dage zijn opnieuw uiteenlopende takken van wetenschap verwikkeld in de hervatte strijd tussen religie en wetenschap -De tegenstander noemt zich nu intelligent design = religie vermomd als wetenschap;Het zijn niets anders dan de hernieuwde (restauratie)pogingen van religieuze apomlogeten en fundamentalisten om intelligent design (ID) __ de creatiionisten in een nieuwe vermommong ___voor wetenschap te laten door gaan, wat het niet is.Het is interessant de verschillende ( grootste en generaliserende categorieen van ) deelnemers aan die strijd eens op een rijtje te zetten :

Wat is geloof? Geloof betekent ruwweg: accepteren in iets wat je niet weet. Maar waarom zou je accepteren wat je niet weet.

Het gewoonweg aannemen dat bijvoorbeeld een god bestaat is een denkwijze zonder onderbouwingen, en het is een primitieve gedachten die eeuwen lang is gecultiveerd. Voor de zwakke geest is geloof ( en vooral geopenbaarde godsdienst ) een uitvlucht, een houwvast in het levenToch wordt god ook dikwijls op een agressieve wijze opgelegd ,waardoor ons inzicht en kennis vertroebeld of wij worden misleid, op de verkeerde weg gestuurd onder het mom : het is de absolute waarheid (en is daarom gezaghebbend )

“Geloof is de zekerheid der dingen die men hoopt en het bewijs der dingen die men niet ziet” Ik meen dat de apostel Paulus dit heeft gezegd.

Een ongelooflijk kromme redenering ; Als je nu eens voor “dingen die men hoopt” “sprookjes” en voor “dingen die men niet ziet” “kabouters” invult, staat er dus:

“Geloof is de zekerheid van sprookjes en het bewijs van kabouters” En “bewijs der dingen die men niet ziet”?

Op die manier kan iedereen alles bewijzen.Ik zie geen kabouters, dus ze bestaan.

Een gelovige hoeft ook niets meer te zoeken, die weet zo al zeker dat " ... "(= vul gelijk de wetenschappelijk verworven kennis maar in , die een geloofspunt onderuit haalt )verkeerd is en niets anders dan godslasterlijke opstand moet zijn

Wetenschap houdt nooit op: de ( en zelf een ) waarheid staat ter discussie.

Wetenschap is volgens Van Dale:

“het systematisch geordende geheel van het weten en van de regels, wetmatigheden, theorieën, hypotheses en systemen waarmee verdere kennis verkregen kan worden” “Waarmee verdere kennis verkregen kan worden 窶擒= wetenschap staat niet stil, een wetenschapper weet nog lang niet alles en zal altijd op zoek blijven naar de “waarheid” totdat iemand anders met een beter idee komt enz. enz.

Geloof en wetenschap verzoend ? (Ren 챕 Fransen is bioloog en wetenschapsjournalist)" .... Is er wel een degelijke reden om in tot nog toe onverklaarbare processen ontwerp te zien ? Ik heb drie grote problemen met de ontwerpgedachten.

onwetendheid Het eerste is, dat het vaak een ‘argument vanuit onwetendheid’ is. We kunnen ons niet voorstellen hoe een orgaan of systeem langs evolutionaire weg is ontstaan, dus het moet wel ontworpen zijn. Ondanks pogingen van bijvoorbeeld William Dembski, de wiskundige die een van de drijvende krachten achter de ‘ontwerp-beweging’ is, bestaat er nog steeds geen bewezen methode om ‘ontwerp’ onweerlegbaar aan te tonen. Ook IJskristallen lijken ontworpen, maar toch is de vorming van die kristallen simpelweg het rechtstreekse uitvloeisel van natuurwetten. Dat de oorsprong van bloedstolling of een flagel complexer is dan die van een ijskristal, betekent niet dat ze hun ontstaan niet met natuurwetten verklaard kan worden

Oercel Het tweede bezwaar is de vraag h 처 e ontwerp in levende organismen terechtkomt. Ook daar is nog geen bevredigend antwoord op. Heeft de ontwerper alle (genetische) informatie in de eerste cel meegeschapen, zodat die oercel zowel de genen voor een octopus als voor een mens bezat?(= frontloading = analoog aan de homunculus in het sperma / of de eicel? ) Of is de informatie tijdens de ontwikkeling of van soorten toegevoegd via een bovennatuurlijk ingrijpen? Of was er helemaal geen ontwikkeling, maar zijn alle soorten compleet ontworpen (geschapen), maar herkennen we het ontwerp niet in alle onderdelen? Geen van deze opties vind ik erg overtuigend of – vanuit theologisch oogpunt – aantrekkelijk. Dat brengt mij bij het laatste bezwaar.

Theistische evolutionisme ; De ontwerpgedachte maakt van God een wel zeer menselijke ingenieur. Nu heb ik het grootste respect voor ingenieurs, maar is dat de manier waar op de almachtige God zijn schepping deed ontstaan? Door steeds weer met stukjes informatie te komen, om de ontwikkeling van zijn schepselen weer een zetje te geven? Overigens, wanneer dit ingrijpen inderdaad kan worden bewezen, is er bewijs voor een ontwerper. Dan zou de wetenschap een onomstotelijk Godsbewijs leveren, en zouden de gelovigen uit deze eeuw in een unieke situatie komen te verkeren: wij hoeven niet langer te geloven, we kunnen objectief en rationeel vaststellen dat God bestaat. Ook dat lijkt mij theologisch een merkwaardige situatie. Hiermee wil ik overigens niet beweren dat het geloof in God per definitie irrationeel moet zijn.

Het concrete beeld van God kunnen wij zien, in elkaar en in de natuur. Maar dat is wat anders dan een wetenschappelijk bewijs.

Toeval Ik geloof dat het leven op aarde geschapen is. Naar mijn idee wijzen de feiten uit de natuurwetenschappen op een zeer langdurige, geleidelijke ontwikkeling van het leven op aarde. Zoals ik eerder gesuggereerd heb kan die schepping via evolutie zijn verlopen. Toeval speelde dan inderdaad een rol, maar een toeval dat ingeperkt was door de beginvoorwaarden die de Schepper in het universum vastlegde, de natuurwetten.Die natuurwetten bepaalden dat er een zich van God bewust organisme zou ontwikkelen. Al werd de ontwikkeling van het leven – voor zover we dat nu snappen – misschien deels door toeval bepaald, God was erbij. Maar niet als een ontwerper die voortdurend moest ingrijpen om alles in goede banen te leiden. "

Page 6: · Web viewbrein & evo Dit heeft alles met evolutie te maken , zeker wanneer we bedenken dat ook onze " gedachten" , "verklaringen en belevingen van de werkelijkheid ," en hun vertaling

Pantheisme ? God = natuur

-Natuur in de zin van een werkelijkheid die door middel van wetenschappelijke vorsing openstaat voor menselijk begrip en zich door deze laat vormen tot kennis (denk aan de Kantiaanse fenomenale werkelijkheid) laat mijns inziens weinig ruimte voor een christelijke god. God zou hier het wetenschappelijke domein ingezogen worden en dat kan vanuit het Godsbesef niet de bedoeling zijn. God zou zich hier volledig in al zijn krochten laten kennen en als zodanig nader tot ons komen.

-Natuur als een mystieke en ondoorgrondelijke werkelijkheid (als een werkelijkheid an sich) doet het voorstel om God als zodanig te zien slechts af als een semantische kwestie. Dat deel van de werkelijkheid waar geen algemene en noodzakelijke uitspraken over gedaan kan worden is het domein van God. Of de natuur in meer romantische zin. Of het mystieke. Of de ervaring. Of het onverklaarbare. Of het niet aanwezige. Of het 'al'.

Dit was het domein dat Kant gereserveerd had voor God; de noumenale werkelijkheid. Het mag duidelijk zijn dat met 'God is de natuur' enkel aan begripverwisseling wordt gedaan zonder dat 챕챕 n van deze begrippen verder ge 챘 xpliciteerd wordt.

God komt in deze zienswijze dan ook niet nader tot ons. God blijft God zoals hij altijd al God was.

Ludwig Feuerbach heeft voorgesteld om God te zien als een projectie van de eigen menselijke natuur. Alle menselijke onzekerheden en verlangens die voortvloeien uit deze menselijke natuur krijgen volgens Feuerbach een gestalte in de vorm van God. God is een compensatie voor het menselijke tekort en is daardoor niets meer dan een illusie.

Deze zienswijze heeft zijn kracht bewezen gedurende de laatste 150 jaar maar blijft problematisch omdat God hier in de al eerder genoemde fenomenale wereld wordt getrokken. Dat is nu juist de wereld waar God niet aangetroffen kan worden.

Scientiisme ? De wetenschap laat ons zien hoe de wereld in grote lijnen is ontstaan en evolueerde tot wat het nu is en dat de evolutie een voorgaand proces is van atomen. Maar de wetenschap kan tot op heden niet aantonen waar het is begonnen, dan doel ik op wat er voor de oerknal was en/of nog is.Het is ook zo dat wetenschappers blijven steken op de vraag: WAT WAS ER VOOR DE OERKNAL en HOE KWAM HET EXACT TOT STAND?Echter ,het maakt niet uit waarin je gelooft dienaangaande ; de "wat was er daarvoor ?" vraag blijft immers altijd opduiken .

De wortels van de strijd Geloof is per definitie niet wetenschappelijk, geloven doe je onvoorwaardelijk. En bij wetenschap hoor je niet te geloven, alles moet betwijfeld en gecontroleerd worden.Blijft over de strijd tussen die twee ....Daar zit het probleem.

(Willem van Hoorn / oud-hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en ziet zich als agnosticus. )"...De huidige stand van kennis en kunde in wetenschappen en technologie, is onverenigbaar met de warrigheid van de openbaringen uit het christendom. Geen enkele openbaring is houdbaar gebleken. Wetenschap en technologie daarentegen beheersen meer en meer de natuur en het menselijk gedrag. Dit is het onbetwistbare punt: het wetenschappelijk discours is van een geheel andere orde dan het geloven in God. "Moraal Het christendom claimt dat moraal alleen in religie is gefundeerd. Buiten het christendom zijn echter andere systemen geformuleerd. Darwin probeert ethiek te verklaren vanuit zijn evolutietheorie. Morele evolutie is niet progressief; van elkaar verschillende ethische opvattingen zijn even waardevol. Ook de christelijke moraal is een product van evolutie, maar zij is niet van een hogere orde dan die van boeddhisten of hindoes.

Nietzsche levert een ontwikkelingsmodel van de moraal als machtsstreven. Nu juist niet van de sterkere, maar van de zwakkere.

Freud zegt dat ieder psychisch volwassen mens zelf weet wat moreel is.Elke vorm van religie is een illusie uit onze kindertijd. In de niet al te verre toekomst zal handelen op grond van rationele overwegingen haar plaats innemen.

Vrije vooruitgang van de wetenschappen en verbetering van mensen zijn blijkbaar gebaat bij het gegeven dat God sinds de Verlichting in ballingschap vertoeft.

De wetenschap blijkt een steuntje voor de transhumanisten, die een nieuw type mens willen creëren.... Men wil dit streven een halt toegeroepen met een beroep op de menselijke waardigheid, een waarde die uitstijgt boven de vrije voortgang van wetenschappelijk onderzoek. Hier verduistert de christelijke moraal het zicht op de onaantastbare waarde van vrij wetenschappelijk onderzoek.

De zogenaamde menselijke waardigheid is door de psycholoog B.F. Skinner verwezen naar de wachtkamer van christelijke en humanistische ethiek. Menselijk gedrag wordt gevormd en in stand gehouden door de consequenties die het heeft, maar niet door het onbruikbare begrip waardigheid uit de christelijke traditie. "

Angst voor de toekomst Veel jongere mensen maken zich veel zorgen over , hoe (...citaat van een verontruste mens... )

" .....de wetenschap bezig is met wat ontoelaatbaar is. (bij voorbeeld) De genmanipulatie.Het is tegenwoordig onmogelijk geworden dat te voorkomen. Zelfs biologische voedingsmiddelen zijn aangetast door de gentech, doordat zaden zich verspreiden door de lucht.Dieren in aanraking komen door gentech door middel van hun voer en zelfs in hun ontstaan! Toetjes voor kleine kinderen, waar gentech een rol in speelt.Het maakt velen bang, zeker als je de rapporten leest wat de gevolgen kunnen zijn."en " ....Wij mogen niet spelen voor God, al lijkt het op het eerste oog in ons voordeel.Van God hebben we de hersens gekregen om wetenschap te kunnen beoefenen. We moegen onze hersens dus best gebruiken en wetenschap te beoefenen. Bewijzen te vinden voor het ontstaan van de aarde, heelal, leven. De wetenschap mag echter niet worden misbruikt. Hij kan beter gebruikt worden, de aarde weer leefbaar te maken, de vervuiling aan te pakken, de honger op te lossen. Ik denk dat je dan bezig bent, zoals God het wil... "

Het moge duidelijk zijn dat anti-wetenschap niet perse religie-gebonden hoeft te zijn ...en " we moeten wel zelf voor god spelen , er is namelijk niemand anders..."