Tijdschrift LVW jaargang 12 nummer 114

Cliënten ervaren deze nieuwe manier van wassen als minder pijnlijk en inspannend

Marianne Sprey, kwaliteitsmedewerker Icare en project-

leider Verzorgend wassen maakte tijdens een symposium

kennis met Verzorgend wassen. Ze zag direct de voorde-

len. Bij een normale wasbeurt zijn vier activiteiten nodig:

inzepen, afspoelen, afdrogen en insmeren. Bij Verzorgend

wassen kan alles in één handeling. Dit geeft winst bij

cliënten die gauw vermoeid zijn en bij wie elke aanraking

pijnlijk is. Sprey raakte helemaal overtuigd toen ze haar

eigen, erg zieke, moeder verzorgend kon wassen. Ze zag

dat het zowel voor haar moeder als voor haar zelf veel

prettiger was. En haar droom was geboren: alle cliënten

zouden altijd zelf moeten kunnen kiezen op welke wijze zij

gewassen worden.

Wat is verzorgend wassen?Bij Verzorgend wassen was je een cliënt met een aantal

wegwerpwashandjes die geïmpregneerd zijn met een

speciale vloeistof, legt Sprey uit. Je kunt ze in de mag-

netron voorverwarmen maar dat hoeft niet. Gebruik van

water en zeep en afdrogen is niet nodig. Cliënten kunnen

kiezen uit verschillende geuren. Ook zijn er hypoallergene

washandjes. Verzorgend wassen wordt ingezet als de

cliënt dit als meerwaarde ervaart. Het is geen alternatief

voor douchen, tenzij de cliënt zelf voor Verzorgend was-

sen kiest. Bijvoorbeeld omdat er daardoor meer energie

overblijft voor andere zaken.

Voordelen voor de cliëntCliënten of patiënten ervaren deze nieuwe manier van

wassen als minder pijnlijk en minder inspannend. Zo hou-

den cliënten of mantelzorgers wellicht meer energie over

om zelf weer wat meer zorg te doen. De zelfredzaamheid

wordt er groter door. Verzorgend wassen is beter voor de

huid die niet goed tegen zeep kan. Daarnaast wordt ook

bespaard op preventie en/of behandeling van mogelijke

kruisbesmetting, incontinentieletsel, decubitus, werkdruk,

overbelasting en waskosten. Als laatste zorgt de lotion

voor een verbetering van de huidkwaliteit van cliënten die

dagelijks gewassen worden.

Voordelen voor de verpleegkundigeDoor verzorgend te wassen belasten zorgverleners zich

fysiek minder. Ze hoeven de cliënt minder te draaien en

zijn in één handeling klaar. Het scheelt tijd: afspoelen,

afdrogen en insmeren is – meestal - niet nodig en er is

minder was vanwege ontbrekende handdoeken.

Hierdoor is er meer tijd voor andere taken. Ook voor

organisaties kan Verzorgend wassen winst opleveren.

Intramuraal levert het een hogere arbeidsproductiviteit,

een betere logistiek en een verlaging van de kosten.

Dit komt onder meer vanwege betere benutting van de

personeelscapaciteit en minder verzuim door de mindere

belasting van personeel.

HobbelsAllemaal voordelen, maar tot nu toe komt het concept

in de thuiszorg slecht van de grond. Volgens Sprey heeft

Tekst:

Myriam Crijns

Verzorgend wassen heeft een hoop voordelen vinden zorgverleners die ermee werken.”Het is een enorme verbetering in de kwaliteit van leven, vooral voor mensen met pijn, ernstige vermoeidheid, een kwetsbare huid of in de terminale fase. Daarnaast is het prettig in gebruik en kost het minder tijd.” Toch komt het in de thuiszorg slecht van de grond.

Waarom slaat Verzorgend wassen nog niet aan?

Praktijk

Tijdschrift LVW april 2012 15

Verzorgend wassen kost minder tijd en energie voor de verpleegkundige

Myriam Crijns

is adviseur

beroepsont-

wikkeling en

redactielid van

TLVW.

dat met financiële hobbels te maken. Zo worden de

washandjes niet vergoed door de verzekering. En krijgen

thuiszorgorganisaties geen compensatie voor de kortere

tijd die hun medewerkers bij de cliënt doorbrengen. Ergo:

Verzorgend wassen kost minder tijd, dus minder inkom-

sten. En als in de vrijgekomen tijd een extra klant gehol-

pen kan worden, neemt toch de reistijd toe: meer klanten,

dus meer reistijd. En reiskosten worden niet vergoed. ‘Je

schiet jezelf als het ware in de eigen voet, want het kost je

meer geld’, aldus Sprey.

Ook de beeldvorming werkt soms tegen. “Sommige

zorgverleners en ook cliënten noemen het een ‘verkapte

bezuiniging’. Managers hebben het weleens over ‘afstof-

fen’. Dat maakt het lastig om het goed in te voeren.”

OnderzoekSprey wilde toch verder. Ze regelde een subsidie bij de

provincie Flevoland voor een pilot (2010) om de voor- en

nadelen op een rij te zetten. De producent van de pakket-

ten, JOYinCare, bood iedereen een proefpakket aan. In to-

taal zes teams deden mee: 3 PG en 3 reguliere teams. “De

resultaten vielen wat tegen: de metingen waren niet altijd

even betrouwbaar uitgevoerd. Maar over het algemeen

waren de cliënten en de medewerkers enthousiast.”

Samen met Locomotion, een onderzoekbureau dat het

concept Verzorgend wassen onderzocht heeft binnen zie-

kenhuizen en zorginstellingen,kreeg Sprey een subsidie

van ZonMw voor een studie binnen het project ‘Koplo-

pers’. Dat liep van juli tot december vorig jaar. Ook nu

weer bood de leverancier gratis proefpakketten aan.

In dit onderzoek wordt nagegaan of de kwaliteit van zorg

bij Verzorgend wassen minimaal gelijk zo niet hoger

scoort dan bij regulier wassen en of de kosten gelijk

blijven. Alle achttien teams bij Icare Flevoland kregen een

training in Verzorgend wassen. Bij cliënten die deelnamen

is een 0-meting gedaan en na 4 weken een tweede me-

ting. De meting werd gedaan door de praktijkonderzoeker

van ieder team.

OnderzoeksresultatenDe resultaten van het onderzoek zagen in februari het

licht. Ze tonen dat patiënten significant minder pijn heb-

ben en ook significant minder vermoeid zijn als er ver-

zorgd gewassen wordt. Als het gaat om de conditie van

de huid en de geur zijn de resultaten gemiddeld. Maar

zowel patiënten als medewerkers zijn over het algemeen

enthousiast.

Je ziet wel verschillen: sommige teams pakken het niet

op en doen dan geen metingen. En er is ook nog bias:

sommige cliënten beginnen er niet aan omdat ze na het

gratis proefpakket dit zelf moeten betalen.

Intussen maakt Locomotion een businesscase waarin

kosten en baten aangetoond worden. De verwachting

is dat je met de ‘gewonnen’ tijd meer cliënten zorg kunt

geven of dat cliënten of mantelzorgers het (gedeeltelijk)

over kunnen nemen. En dat scheelt geld.

In maart is bovendien een filmpje gemaakt over Verzor-

gend wassen. Het circa vijf minuten durende filmpje is

bedoeld voor (scholing aan) teams en voor cliënten en

mantelzorg. Ook is er een e-learning module gemaakt.

Deze kan gebruikt worden samen met de instructiefilm

voor nieuwe medewerkers en mogelijk in opleidingen.

ToekomstSprey is enthousiast over de resultaten van het onder-

zoek. Deels hierdoor heeft Verzorgend wassen nu ook de

aandacht van het CVZ (college zorgverzekeraars) waar ze

is uitgenodigd voor deelname aan een rondetafeloverleg.

Haar doel? “Verzorgend wassen moet gratis zijn en er

moet een compensatieregeling komen voor de thuiszorg.

Zodat cliënten zowel intra- als extramuraal dezelfde zorg

kunnen krijgen.”

Meer informatie: www.vilans.nl en tik in het zoekvenster op de home-

page Verzorgend wassen

Waarom slaat Verzorgend wassen nog niet aan?

Praktijk

Marianne Sprey, kwaliteitsmedewerker Icare en projectleider

Verzorgend wassen