VAN DE VOORZITTERharmoniumvereniging.nl/images/pdf/vox-jaargangen/54_2003_2.pdf · JAARGANG 14 NO 1...

JAARGANG 14 NO 1 (JANUARI 2003) VOX HUMANA PAGINA 1 HARMONIUM VERENIGING NEDERLAND (HVN)

INHOUDSOPGAVE

Van de Voorzitter.................................................... 1

Onze website.......................................................... 1

HVN winkel ............................................................. 2

Harmoniumconcert ................................................. 2

CD-recensie: harmonium-klavier-duos I en II ......... 3

CD-recensie: César Franck .................................... 3

Vragen van lezers................................................... 4

Johannes de Heer .................................................. 5

Dumont facteur d’Harmoniums deel I ..................... 8

’t Hijgend hert den sloop ontkomen ...................... 14

Vraag en aanbod.................................................. 15

Bestelbon harmonium cd...................................... 15

Louis Huivenaar verhuisd naar Dieren ................. 16

VAN DE VOORZITTER MR. EPPO VAN VELDHUIZEN

LEDEN VOOR LEDEN

Op de zo plezierige jaardag in de onvolprezen Driestar in Gouda heb ik de leden al opgeroepen allemaal één nieuw lid te werven. Onze vereniging heeft nu 283 leden. Dat is mooi, maar het mogen er toch best wat meer zijn. Zeker, als we het aantal harmoniums in ons land – en zo de mensen die iets met dat instrument hebben – voorzichtig op zo’n 40.000 schatten. Als nu 1% van die 40.000 eens lid zou kunnen zijn! Dat zou kunnen als 117 leden inderdaad één nieuw lid aan zouden brengen. Die mogelijke, nieuwe leden wonen misschien wel vlakbij ons in buurt, stad of streek. Onze eigen leden zijn de best denkbare ledenwervers. Ze kennen de Harmonium Vereniging Nederland, de Vox Humana, de jaardag, de huisconcerten en het museum van onze medeleden in het Veenpark te Barger-Compascuum, dat door onze vereniging wordt ondersteund. Ze kennen de contacten die

tussen harmonium-liefhebbers ontstaan. Zij zijn zo de beste ambassadeurs. Op pad dus! Maar, bij succes, niet zonder een aardige beloning. Voor wervend en nieuw lid bei-de.Het wervend lid ontvangt voor elk nieuw lid onze prachtige, nieuwe cd. Het nieuwe lid krijgt het bijzondere, bijna 80 jaar oude harmoniumalbum van Goldsmeding met 6 stukken van organist J.H.G. Bley. Ons bestuur wacht met spanning af wanneer de voorraad cd’s en albums – andere geschenken zijn er niet – is uitgeput. Het wenst de leden veel succes toe. De leden-voor-ledenactie start zodra de nieuwe Vox is verschenen. Op de volgende jaardag – op 8 november, weer in de Driestar – brengen we verslag uit. mr. Eppo van Veldhuizen, voorzitter.

ONZE WEBSITE JOOP RODENBURG

Sinds enkele jaren heeft de Harmonium Vereniging op het Internet een eigen website. Om de herken-baarheid en bereikbaarheid van onze site te bevor-deren, heeft de HVN een eigen domeinnaam aan-gevraagd. We zijn vanaf 1 april bereikbaar onder een eigen naam, namelijk via http://www.HarmoniumVereniging.nl Wellicht dat iemand denkt: waarom niet via www.HVN.nl? Wel, omdat die afkorting al bij iemand anders in gebruik was. We hopen dat de nieuwe naam de bereikbaar-heid bevordert. We hebben als kleine vereniging niet te klagen over het aantal bezoekers van de site. Het aantal bezoekers over de afgelopen 2 jaar, gemeten vanaf week 6 van 2001, is hieronder weergegeven.

Hieruit is op te maken dat we in het afgelopen jaar een groei voor wat betreft het aantal bezoekers hebben doorgemaakt van 46%. Verder wordt er redelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid om vragen te stellen. Gemiddeld komt er 1 vraag per week via de website binnen. Dit zijn vragen variërend van "Waar kan ik mijn harmonium laten repareren?" en "Op mijn harmonium staat de naam Mannborg. Kunt u mij vertellen waar dit instrument vandaan komt?", tot "Hoeveel is mijn harmonium waard?"

http://www.harmoniumvereniging.nl/

http://www.hvn.nl/

JAARGANG 14 NO 1 VOX HUMANA PAGINA 2

HARMONIUM VERENIGING NEDERLAND (HVN)

Het is interessant om te zien, dat deze bezoekers niet allemaal uit Nederland komen. In de afgelopen 2 jaar kwamen de bezoekers uit de volgende lan-den:

Nederland 2371 69 %

Verenigde Staten 383 11 %

Duitsland 362 10 %

België 257 7 %

Canada 72 2 %

Engeland 67 2 %

bezoekers 2001 2002 groei

totaal 1394 2040 46%

Maximum (wk 46) 57

(wk 44) 82

43%

Vragen via site 86 54

Ook komend jaar hopen we op deze manier met name onder niet-leden bereikbaar te zijn via Inter-net.

HVN WINKEL CD BOLERO DE CONDERT (HVN1)

Dick Sanderman speelt werken van o.a. Lefébure-Wély, Guilmant, Karg-Elert, Kee op drukwind- en zuigwindinstrumenten. Prijs € 15,00 + €2,00 ver-zendkosten CD ‘LES CLOCHES DU SOIR’ (HVN 2)

Nico Declerck op Mustel Harmonium-Célesta met diverse klassieke harmoniumwerken, composities specifiek voor dit type instrument en enkele arran-gementen van eigen hand. Prijs € 15,00 + € 2,00 verzendkosten

BOEK TON BRANDES: HET HARMONIUM

HVN-herdruk van een brochure van omstreeks 1920 over het harmonium. Prijs € 2,75 (incl. ver-zendkosten) OUDE JAARGANGEN VOX HUMANA

Prijs per jaargang € 9,50 (incl. verzendkosten) Prijs losse nummers € 2,50 (incl. verzendkosten) Bestellingen HVN-winkel bij het secretariaat

HARMONIUMCONCERT FRANS VAN DER GRIJN

Op 16 mei 2003, verzorgt Piet van der Steen een concert op orgel en harmonium m.m.v. Kódaly koor, in de St. Gertrudis kathedraal te Utrecht De St. Gertrudis kathedraal, is de hoofdkerk van de Oud Katholieke Kerk van Nederland. De kathedraal staat aan het Willemsplantsoen, op loopafstand van het Centraal Station te Utrecht. Uitgevoerd worden o.a. Gabriel Fauré (1845-1924) Messe Basse, Neder-lands Kódaly Kooro.l.v. Dick Hollander, begeleid op harmonium door Piet van der Steen. Louis Vierne (1870-1937) diverse werken voor harmonium solo

Idem, (delen uit) Derde Symponie opus 28, fis klein gespeeld op het Blank orgel Olivier Messiaen (1908-1992) Prélude pour Orgue. Dit werk, geschreven omstreeks 1930 is najaar 2002 teruggevonden in de nalatenschap van de componist en beleeft met deze uitvoering haar Nederlandse première. Verder brengt het Nederlands Kódaly koor werken ten gehoren van Franck, Poulenc en Cui. Bij dit belangwekkende “Mei-concert” verwachten wij, naast de liefhebbers van orgelmuziek, ook vele harmoniumvrienden. Het concert vangt aan om 20:15 en eindigt omstreeks 21:30. Er is géén pauze.


CD-RECENSIE: HARMONIUM-KLAVIER-DUOS I EN II JOHAN VAN MARKESTEIJN

Das erste Harmonium-Museum der Schweiz prä-sentiert HARMONIUM-KLAVIER DUOS I t/m IV Uitvoerenden: Anita Stalder, Klavier (Schiedmayer, Steinway und Bechstein); Dieter Stalder, Harmoni-um (Kunstharmonium “Mustel-Celesta”, Paris 1913; Kunstharmonium “Balthasar-Florence”, Namur, ca. 1900; Kunstharmonium “Hinkel”, Ulm, ca. 1910; Kunstharmonium “Mustel”, Paris, 1902 (op DUOS I) en Kunstharmonium “Schiedmayer Dominator”, Stuttgart, ca. 1910 en Druckluftharmonium “Peter Titz”, Wien, ca. 1870 (op DUOS II)). Wat op deel III en IV voor instrumenten gebruikt worden weet ik niet omdat Dick Sanderman die cd’s in bezit heeft. label: HM Production, Ettingen (CH) bestelnummers I en II: HMP 9410 I en HMP 9410 II totaaltijd I: 58’17 en II: 70’11 prijs: informeer bij Frans van der Grijn (te bestellen via bovenstaand museum) (redactie: De cd’s kosten € 25,00 per stuk incl. verzendkosten.) In deze recensie kan ik alleen de eerste twee delen bespreken, maar ik neem aan dat deel 3 en 4 niet veel verschillen van de delen 1 en 2 (na Dick San-derman gehoord te hebben). Het is een bonte aaneenschakeling van werken voor harmonium en piano, al dan niet bewerkt. Niet al te moeilijke muziek, makkelijk in het gehoor liggend. Maar hier schuilt juist een gevaar: als je deze muziek niet met hart en ziel speelt ontaard het in saaie en futloze muzak en dat is hier het geval. Ik vind het erg jammer dat een dergelijk initiatief (het

laten horen van instrumenten die in een museum aanwezig zijn) niet wat beter is aangepakt. De cd’s klinken zoals de uitvoerenden staan afgebeeld: Anita in een restaurant en Dieter breed grijzend met een windlade, ofwel “gemütlich”, maar de vonken vliegen er niet af. De instrumenten komen niet goed tot hun recht, er is weinig verschil te horen tussen de verschillenden harmoniums; ligt dit aan de opnametechniek?? De instrumenten worden niet gebruikt zoals ze bedoeld zijn: als instrumenten waarin je veel expressie kunt leggen, alles klinkt even vlak en saai. Na twee nummers had ik al de neiging om de cd uit te zetten. De boekjes zijn erg summier, wel wat over de instrumenten, maar één afbeelding van een gedeelte van een instrument. Tot slot zegt Dieter Stalder: “Mein herzlichster Dank geht an meine Frau Anita, die nebst Sorge für fünf Kinder, Logopädie und Haushalt Zeit gefunden hat, diese technisch anspruchsvollen, aber so ungemein lohnenden, schönen Werken zu üben”. Dit lijkt al op een soort excuus, of ben ik nu wel heel negatief bezig???? Heel jammer. Ik kan er echt niets mooiers van maken. Mensen die toch nieuwsgierig zijn gewor-den raad ik aan één cd te kopen, en zeker niet gelijk alle vier! Er worden nl. wel interessante stukken ten gehore gebracht, zoals de duo’s van Guilmant, Widor en Saint-Saëns (niet compleet, maar deel-tjes!). En je helpt het museum financieel (neem ik aan?). En de voorkantjes van de cd’s zijn erg leuke afbeeldingen, maar daarvoor koop ik geen cd’s.

CD-RECENSIE: CESAR FRANCK JOHAN VAN MARKESTEIJN

César Franck: Intégrale de l’oeuvre d’harmonium Joris Verdin bespeelt meerdere Franse drukwind-harmoniums van o.a. Debain, Alexandre, Mustel, en Kasriel. label: Ricercar bestelnummer: RIC 213 totaaltijd: 130’53 (2 cd’s) prijs: 2x fullprice (ca. € 40,-) Ik kondigde deze cd-set vorige keer al aan. Het complete oeuvre voor harmonium van Franck op 2 cd’s; bestaande uit Cinq Pieces, Pieces isolées en

L’Organiste (Vol. 1). Te bedenken dat alweer zo’n tien jaar geleden een box uit is gekomen met 4 cd’s met harmoniummuziek van dezelfde componist gespeeld door Arturo Sacchetti (voor de insiders: label KOCH nummer 350224; al jaren niet meer verkrijgbaar!). Hier werd gesproken van de comple-te editie. Wel wordt in Verdin’s uitgave gesproken van alleen harmoniumrepertoire, terwijl Sacchetti ook ‘ou Orgue’-werk heeft opgenomen. Deze op-names zijn allemaal nieuw opgenomen in 1999. Ofwel weinig overlappingen met de Ricercar cd RIC 075057 uit 1990. Het zeer fraaie Prelude, fugue et



variation staat zowel op de oudere als de nieuwe opname. De piano (Erard 1850) wordt weer be-speeld door Jos Van Immerseel. De gebruikte instrumenten zijn stuk voor stuk schoonheden en geven een fraai beeld in kort tijdsbestek: in het begin wordt er regelmatig van instrument gewisseld. Een goed idee. L’Organiste wordt per ‘7 stukken’ op één instrument gespeeld. De verschillende instrumenten worden achter in het booklet nog gespecificeerd. Het hele boekje (40 blz.!) is zeer informatief (ook in het Nederlands!). Gevoegd in een zgn. digipack, ofwel een kartonnen doosje in de vorm van een miniboekje. Ook hier is over nagedacht! Een hebbeding voor in je kast. Wat betreft de uitvoering van de werken: we kennen Joris Verdin als een groot harmoniumspeler. De gespeelde werken worden dan ook foutloos ge-speeld met soms wel erg hoge tempi; de verschil-lende instrumenten komen fraai naar voren en de

verschillende karakteristieke registraties worden goed tentoongesteld. Echter ik mis wat: na langer luisteren slaat de vermoeidheid (bij mij) toe, dit wijt ik aan de manier van spelen van Verdin. Het is allemaal wel goed en correct, maar het zout of zo u wilt de vlam slaat niet echt in de pan. De vonken slaan er niet vanaf! Nu hoeft dit laatste ook niet letterlijk, maar een wat meer doorleefder geheel zou mij in jubelstemming hebben doen uitbarsten, maar nu is dat helaas niet het geval. Let wel: het is mijn persoonlijke mening! Bij de eerder genoemde uitgave van Sacchetti was het al niet anders, maar hij bespeelde 4 cd’s op één instrument .......... Ik zou u willen voorstellen: koop deze cd-set, want alleen al voor de verschillende instrumenten is de aanschaf zeker de moeite waard en hopelijk bent u minder kritisch dan ik en geniet dan dubbel van deze cd’s.

VRAGEN VAN LEZERS JOOP RODENBURG

Vraag (Uit het vorige nummer van de VOX): Graag had ik geweten of u ooit harmoniums ge-bouwd door de orgelbouwer Pieter Adam Van Dinter bent tegengekomen of er van gehoord hebt. Er bestaat namelijk een kleine prospectus van Van Dinter waarin hij zichzelf als harmoniumbouwer voorstelt. Antwoord: Het gaat hier om de familie Van Dinter, een orgel-bouwersfamilie uit Tegelen. De vader was Petrus Franciscus van Dinter, gebo-ren 1785 in Rotterdam, overleden 1853 te Tegelen. De zoon Pieter Adam van Dinter werd in 1808 in Tegelen geboren, overleed in 1887 te Maaseik. Deze verhuist in 1846 naar België, waar hij als orgelbouwer in Saint-Trond staat ingeschreven. Rond 1847 woont hij Tirlemont, in 1857 in Maaseik. In 1864 heeft hij in totaal 64 orgels gebouwd. Zijn halfbroer Mathias Hermanus van Dinter werd in 1822 in Tegelen geboren. Hij leert het orgelvak bij broer Pieter Adam. In 1869 vertrekt hij naar Detroit in de Verenigde Staten, waar hij in 1890 overlijdt. In de Reed Organ Atlas van Gellerman wordt Louis van Dinter uit Detroit als pijporgelbouwer en harmo-niumfabrikant genoemd. Zeer waarschijnlijk was dit een zoon van Mathias Hermanus. Dit is de enige bekende connectie tussen de familie Van Dinter en harmonium-activiteiten. Dus of in deze brochure bedoeld wordt, dat dit merk vanuit

Amerika geimporteerd werd of dat er toch in Tege-len harmoniums gefabriceerd worden, is niet duide-lijk. Vraag: Ik moet voor school een werkstuk maken over de harmonium. Als jullie meer informatie over de har-monium hebben zouden jullie dat dan naar mijn e-mail kunnen sturen? Antwoord: (Tja, dat is toch geweldig, dat er nog scholen die hier een werkstuk over laten maken? De vragenstel-ler is inmiddels via e-mail antwoord gestuurd). Er zijn enkele duidelijke boeken over het harmoni-um, helaas in de Engelse of Duitse taal. Wellicht is het voor je werkstuk handiger een aantal oude nummers van ons kwartaalblad door te nemen, en een aantal artikelen over het harmonium te gebrui-ken, die eerder in een aantal landelijke bladen zijn verschenen. Vraag: Bij mijn oma staat al heel veel jaren een klein har-monium. Ik heb op het instrument geen naam kunnen ontdekken, maar volgens mijn oma zou het om een "Hohner" gaan. Ik weet dat de firma Hoh-ner accordeons en harmonica's vervaardigt, maar hebben ze ook harmoniums gemaakt? Antwoord:


Ja, de firma heeft een aantal draagbare harmoni-ums gemaakt, waaronder een 4-octaafs draagbaar instrument en een 2 1/3-octaafs draagbaar instru-ment. Dit waren instrumenten met een kleine inge-

bouwd electromotortje, dat voor de windvoorziening zorgde. Hier waren tafelmodellen bij, maar ook modellen die afneembare poten hadden.

JOHANNES DE HEER JOOP RODENBURG

Foto 1 Joh. de Heer. Collectie J. Rodenburg

Wanneer je het in Nederland over een traditioneel harmonium hebt, komt regelmatig de naam van Johannes de Heer naar voren. In dit artikeltje ga ik kort in op de vraag: Wie was Johannes de Heer, en hoe komt het dat zijn naam verbonden is met het harmonium in Nederland? JEUGD EN EERSTE HUWELIJKSJAREN

Johannes de Heer werd op 23 mei 1866 in Rotter-dam geboren als zoon van een smid. Na de lagere school volgde hij een klein jaartje onderwijs aan de "hogere school", maar al snel moest hij meehelpen om voor het gezin de kost verdienen. Hij vond werk als jongste bediende bij een muziekzaak in Rotter-

dam, bij de firma Lichtenauer. Hier is zijn liefde voor de muziek enorm gestimuleerd en gegroeid. Hier leerde hij in de omgang met klanten heel goed welk soort muziek onder de "gewone mensen" geliefd was. Na een paar jaar trad hij in dienst bij muziek-handel Alsbach. In 1889 trouwde hij. Door het overlijden van zijn dochtertje kwam er in 1896 een keerpunt in het leven van het echtpaar De Heer, waardoor ze veel bewuster en vol overtuiging betrokken raakten bij de bijbel en het christelijk geloof. Door systematische studie van de bijbel raakte Johannes overtuigd van de juistheid van de opvat-tingen van de Adventisten w.b. de viering van de sabbat. Dit betekende voor hem, dat hij op zaterdag geen zaken meer wilde doen. Hoewel hij van zijn werkgever alle ruimte kreeg, kreeg De Heer door een aantal gebeurtenissen de overtuiging dat hij ontslag moest nemen. Per 1 januari 1898 ging hij weg bij de firma Alsbach. START EIGEN ZAAK

Om voor zijn gezin te zorgen nam De Heer een drietal zaken op: * het geven van orgellessen * het uitgeven van christelijke bladmuziek * de verkoop van orgels Zoals bij alles pakte De Heer deze zaken met voortvarendheid op. Orgellessen werden gegeven voor zestig cent per uur. De voorkamer werd inge-richt als toonzaal voor een klein dozijn harmoni-ums. Hoewel De Heer nooit harmonieleer gestu-deerd had, en louter op het gehoor zijn arrange-menten schreef, zette hij zich ook aan het schrijven van muziek. Die bleek bij een grote groep mensen in de smaak te vallen. Naar aanleiding hiervan besloot hij tot de uitgave van een Koraalboek, een harmoniumschool en bundels christelijke liederen, die op een zeer effectieve manier middels adverten-ties bij het publiek onder de aandacht gebracht werden. Rond deze tijd zal het geweest zijn, dat hij ook het zogenaamde "cijferschrift"introduceerde.



Ook hierbij was de presentatie erop gericht een zo groot mogelijk publiek te bereiken. Zo luidden de aankondigingen van het nieuwe cijferschrift: "Nieuwe Vinding Zonder Notenkennis of voorafgaande Oefening Direct vierstemmig spelen. Iedereen, die van 1 tot 10 kan tellen, kan , zonder overdrijving, met behulp vande cijferaccoorden en bijbehoorende toonwijzer, onmiddellijk beginnen vierstemmig te spelen. Hetzij iemand te oud is, om nog gewone noten te leeren, of door werk of huis-houding te weinig tijd heeft zich te oefenen (...) de Cijferaccoorden zijn in elk huis, waar een orgel of

piano is, onmisbaar. De zaken bloeiden, en meer en meer ruimte werd noodzakelijk. Aan de Noordmolenstraat in Rotter-dam werd een winkel geopend, waar bladmuziek, orgels en religieuze orgelmuziek verkocht werd. Meerdere panden werden verkregen en gebruikt voor het bedrijf. Aan de Oostzeedijk in Rotterdam werd een winkelpand geopend voor de verkoop van harmoniums. Later werd een vestiging aan de Schiekade in Rotterdam geopend, dat hoofdkantoor werd. In 1913 waren er filialen in Amsterdam, Rotterdam, 's Gravenhage, Utrecht, Arnhem en Leeuwarden. Ook in deze zakelijke ontwikkelingen zag De Heer de hand en leiding van God. EVANGELISATIE ACTIVITEITEN

Door een aantal theologische en praktische kwes-ties brak De Heer met de Adventisten. Het echtpaar was en bleef echter wel betrokken bij de evangeli-

satie werkzaamheden binnen de Rotterdamse stadsevangelisatie Jeruel. Hier waren ze met name betrokken bij de kamersamenkomsten en later de tentsamenkomsten. De Heer nam zijn draagbaar harmonium mee en begeleidde dan de zang, of zong samen met zijn vrouw. Rond 1905 komt Jo-hannes de Heer in aanraking met de Revival in Wales en via een wonderlijk verloop van gebeurte-nis komt hij in het bezit van een engelse zang- en muziekbundel "Victory Songs", bevattende 801 liederen en koren, uitgegeven in het engels. Hij gebruikte deze bundel als inspiratie voor het sa-menstellen van een Nederlandse bundel met vijftig bekende psalmen en gezangen, vijftig Sankey liederen en diverse oude en nieuwe evangelisatie-liederen, in totaal 673 nummers. Een aantal van deze liederen zijn door De Heer voorzien van een harmonisatie. Ook hierbij stonden voor hem vooral de eenvoud en makkelijk zingbaarheid voorop. In 1909 verhuisde het gezin De Heer naar Den Haag. Het bedrijf in Rotterdam werd grotendeels aan de hoede van een aanstaande schoonzoon, de heer Kreisel, toevertrouwd. De Heer bleef zelf intensief betrokken bij de activi-teiten van de Nederlandse Tentzending Maranatha, en Het Zoeklicht, een tijdschrift dat het wereldge-beuren in verband bracht met de bijbelse profetieen. In 1924 was hij betrokken bij de de oprichting van de NCRV, en was zelf vele jaren lid van het bestuur. Hij verzorgde vele morgenwijdingen en liederenuur-tjes, waarbij hij zelf zong, en zich aan het harmoni-um begeleidde. In al zijn activiteiten stond bij hem de boodschap voorop. Naast kritiek op het muzikaal niveaus was er ook kritiek op zijn zang-kwaliteiten. Vanuit Engeland, waar iemand eens op de NCRV-morgenwijding had afgestemd, kwam de vraag wie toch die 'singing goat" was. Daaraan dankt De Heer zijn bijnaam: "De geit van de NCRV". Als antwoord op de kritiek op zijn manier van zingen, die niet door iedereen gewaardeerd werd, gaf hij als antwoord dat voor hem het hoofddoel was: "... niet klankvolheid en artistieke schoonheid, doch de prediking van het evangelie op zuiver gezongen melodie en op sobere wijze begeleid." In 1928 overlijdt zijn vrouw. De Heer ging alleen verder. In 1961 overlijdt Johannes de Heer, op 95-jarige leeftijd.


ONTWIKKELING VAN HET BEDRIJF

In 1919 trok Johannes de Heer zich helemaal terug uit de muziekzaak, die hierna voortgezet werd door zijn zoon en schoonzoon. Doordat deze twee per-sonen niet goed met elkaar overweg konden, werd de zaak gesplitst in een orgelzaak en een muziek-handel en -uitgeverij. De Heer jr. werd verantwoor-delijk voor de muziekhandel en -uitgeverij. De muziekuitgeverij is eind 80-er jaren verkocht aan Universal Songs in Hilversum. De orgelhandel floreerde ook. Weliswaar merkte men ook daar de teruggang in de harmoniumhan-del, maar naast harmoniums werden ook andere instrumenten verkocht. Zo waren rond 1955 het hoofdkantoor en werkplaatsen gevestigd in Rotter-dam (Paulus Potterstraat), en waren er filialen in Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Een van de oud-werknemers van Joh. de Heer vertelde mij een paar jaar geleden, hoe hij van tijd tot tijd met een vrachtauto met een stuk of acht instrumenten het land door trok, om deze op ver-schillende plaatsen af te leveren. Bovendien vertel-de hij dat na de Watersnoodramp in Zeeland gedu-rende ruim een jaar een werkplaats in Middelharnis was, omdat er zoveel reparatiewerk op de eilanden te doen was. De orgelzaak is tot het begin van de 90-er jaren onder beheer van de familie Kreisel geweest. De zaak bestaat op dit moment nog steeds onder de naam Johannes de Heer. Echter, op dit moment is er geen betrokkenheid meer tussen de familie Kreisel en de zaak. VERKOCHTE MERKEN

Rond 1910/1920 adverteerde men met diverse Amerikaanse en Duitse merken. Blijkens adverten-

ties was men rond die periode Generaal-agent voor Nederland voor Müller, Hildebrandt en Malcolm, en verder verkocht men Farrand, Hörügel, Hamilton, Lakeside, Hinkel, Mann-borg, Hofberg, Worcester, Washington Organ (een mij onbekend merk), Homo Faber (een eenvoudig draagbaar harmonium) en Angelus. Rond 1955 waren het de Duitse merken: men importeerde (alleen voor de eigen vestigingen) instrumenten van Lindholm, en men was impor-teur voor Nederland van Liebig, Leonhardt, Mannborg en Zimmermann.

Verder adverteerde men met Volksharmoniums, met de toelichting dat deze uitsluitend voor Joh. de Heer gefabriceerd werden. (Heeft iemand van de lezers hier ooit een instrument van gezien?) Verschillende instrumenten dragen alleen de merk-naam "Joh. de Heer". Hoewel hiermee de indruk gewekt wordt dat het om een afzonderlijk merk gaat, is dit (voor zover bekend) altijd een geimpor-teerd instrument, dat onder een eigen naam/label verkocht werd.

WAARDERING

Hoe moeten we Johannes de Heer waarderen w.b. muzikale prestaties en zijn activiteiten m.b.t. het harmonium? Het antwoord lijkt mij eenvoudig te geven: zijn arrangementen en muziek hebben muzikaal gezien een zeer matig nivo. Echter, hij was er niet op uit om muzikaal hoogstaand werk te verrichten. Zijn primaire doel was middels liederen en zang een boodschap over te brengen, die voor iedereen verstaanbaar was. Hij stemde hierbij af op het brede publiek. Primair voor hem was, dat de boodschap overkwam. Dat hij hierbij duidelijk een snaar wist te treffen blijkt wel uit het feit, dat zijn bundel nog steeds in verschillende kringen gebruikt wordt, en een aantal van zijn liederen nog steeds een grote populariteit geniet.



DUMONT FACTEUR D’HARMONIUMS DEEL I FRANS VAN DER GRIJN

Dit artikel is ontstaan op basis van de gegevens in l’Harmonium, de dissertatie van Michel Dieterlen, 4 banden, uitgegeven in Frankrijk. (Vertaling FvdG)

DUMONT ET LELIÈVRE AUX ANDELYS (EURE) De productie van de Dumont & Lelièvre fabriek moet aanzienlijk zijn geweest, immers we komen vaak instrumenten tegen met daarop de naam-plaatjes met de naam Dumont en zijn partners. Het zijn instrumenten van aanzienlijke omvang. Na kennisname van deze gegevens en het feit dat in Andelys de fabrieksgebouwen en de woonhuizen van de arbeiders nog bestaan, besloten we enkele dagen door te brengen in dit plezierige stadje wat helaas aanzienlijk is beschadigd bij de bevrijding van Normandië in WO II. Dankzij de inspanningen van mevr. Geneviève Miseroux, presidente van de plaatselijke Historische Bibliotheek van Andelys, zijn we in staat geweest te reconstrueren hoe de familie Dumont was samen-gesteld en hun relatie met Lelièvre. De gebouwen van de fabriek en de arbeiderswonin-gen staan nog overeind langs de Rue Dumont. Het fabrieksgebouw is een groot gebouw met twee verdiepingen, extreem verwaarloosd en zelfs ille-gaal in gebruik, is het oorspronkelijke deel. Op de gevel boven de deur een lintversiering met daarin

de tekst Fabrique d’orgues, voorzien van de datum 1874. Het tweede deel met een meer industriële uitstraling, dateert van 1877 en de gevel is versierd met kleine greco-romeinse stenen kopjes.

oto 2 Dumont & Lelièvre, collecite Olthof. Foto: WO

umont en zijn echtgenotes zijn bijgezet op de n-

sierd

e enorme sokkel draagt de buste die slechts

orti-

F

Dbegraafplaats van Grand Andeli, in een monumetale tombe. Vier kolommen dragen een kleine koepel met daarop een sokkel met een urn vermet rouwlinten. Onder de koepel staat op een forse sokkel de buste van Léon Célestin Dumont voorzien van een baard. Het toegangshek is gemaakt van gehamerde koperplaat en draagt de signatuur van Aimé Millet Sc. en is gedateerd 1890. Helaas is dit hek licht geoxideerd. Dgedeeltelijk onder de koepel staat, maar deze beschermt de buste wel volledig. De buitenproponele afmetingen van de sokkel waren nodig om in de sokkel de afbeelding van een monumentaal


harmonium met pijpenfront te graveren tegen eeachtergrond met gotische ornamentiek. De namen, geboortedata en sterfdata van

n

Léon

zijn

iskapel -geplaatst

n

broederschappen, zijn in de 14e eeuw

e

le

f

an

ier een lijst van “charitons” waar een verbinding

We weten niet of hij or

aan orgels)

an veronder-o

s) orgues, Ech.

in

n)

Lelièvre op deze

e indicaties op de tombe van het familiegraf en de lijst van charitons hebben ons in staat gesteld een

k

eeuw is het normaal dat eze industriële familie van origine uit de agricultuur

re

r, kleine

Celestin Dumont, Alphonse Saint-Marie en hun vrouwen zijn op de graftombe gegraveerd. De namen van Alphonse Alexandre, de vader van Lucien en André alsmede van hun echtgenotes geregistreerd op gegraveerde platen aan de achter-zijde van het grafmonument. In een schitterende gedachtendoor de parochie - treffen we een lange lijst van “charitons” waarbij de namen van arbeiders in eeorgel staan afgebeeld. Dumont wordt genoemd als een “ouderling” in 1895 in deze parochie. We kun-nen dus aannemen dat het hier om een afstamme-ling van Léon Dumont (1836-1888) gaat en niet om Léon zelf. Charitatievegeïnstitutioneerd in verscheidene diocesen in Nor-mandië, en bestaan formeel nog steeds, met hun oude reglementen. De Charité de Notre-Dame des Andelys werd opgericht door kardinaal George d’Amboise, aartsbisschop van Rouen op 8 januari 1539 en de zichtbare inscriptie boven de lijst met namen laat zien dat de namen van de Broeders didit genootschap dienden voor het 7e jaar van de Revolutie tijdens de revolutie vernietigd zijn. Enkenamen zijn nog bekend uit de mondelinge traditie en staan nu boven aan de lijst. Maar ons verhaal drijft af van de Dumont familie als orgelbouwers, otenminste, zoals zij zichzelf noemden “monteurs d’orgues” (assemblage van orgels.)en het begin vhun onderneming in de periode 1856-1860. Hwordt genoemd met het orgel: 1881 Dumont, boekhouder (een vo ouder is van Léon) 1889 Dehuynck, (arbeider1890 Morel, (employé au orgues) 1893 Grenet fils (accordeur, Hier ksteld w rden: eindcontroleur) Houdinet, (employé aux orgue1895 Dumont, (manufacture d'(échev ) 1900 Rouen, ouvrier aux orgues) 1903 Parmentier, (ouvrier aux orgues) Tricotté, accordeur (zie opmerking hierboveParmentier, employé aux orgues We hebben geen werknemers vanlijst gevonden. D

stamboom te tekenen, welke hierna volgt. Het is dankzij de gegevens welke we hebben kunnen controleren bij nog levende nazaten, dat we zo meer details over de Dumont familie en de fabriekonden samenstellen. In het begin van de 19e

dafkomstig is. De eerstbekende generatie van PierAlphonse Dumont en zijn vrouw Virginia Eugenie Lerous zijn boeren in Richeville rond 1840. Een gouden kans, volgens Léon Coutil, dat in eennabijgelegen dorpje de dorpspastoor Cordieinstrumenten met doorslaande tongen produceerdeen enkele arbeiders in dienst had.

Foto 3 Dumont harmonium. Lokatie/fotograaf onbekend. Coll. W.O.

e, noch de laatste aande tong bezig

de eking

uitvinding heeft charme en is een ethode voor begeleiding voor beginners, waarvan

HET ATELIER VAN ABBÉ CORDIER

Pastoor Cordier was niet de eerstgeestelijke die zich met de doorslhield. Benoemd in de raad van Hacqueville in 1851, heeft hij geassisteerd bij de.geboorte van het Orgueexpressive en harmonium. Het was niet verbazing-wekkend dat een priester deelnam aan een onder-neming die bijdroeg aan de uitvinding van een « clavier harmonique », (Akkoordenapparaat) waarvan we echter tot op heden geen dossier hebben kunnen lokaliseren. Wel vonden we inJournal Vexin van 5 december 1858 een besprvan dit systeem. “Deze ingenieuzem



pastoor Cordier de uitvinder is. Ieder, die slechts de melodie kent, kan na enkele dagen oefenen, een complete kerkelijke gemeente begeleiden, zonder harmonische fouten te maken.” Volgens deze beschrijving lijkt deze uitvinding op die van Pastoor Deon. Pastoor Cordier richtte direct

Een onderneming onder leiding van de geestelijk-eid voor het exploiteren van de zaak van

n in

n

e

n.

e weten nauwelijks iets van deze persoon (Cha-elain). Was hij al een fabrikant van instrumenten

s

dra-end kapitaal van investeerders. De familie Hébert

te iek ging

rd

on van Pierre Alphonse, eboren in 1836, is Cordier gevolgd naar zijn atelier

et is vastgesteld en beschreven, dat in 1874, en aarmee ruim 10 jaar later, Lelièvre, de drukker van

,

-ont, fabricage en nieuwe uitvindingen, en LeLiè-

k van

n in

n

e

n.

e weten nauwelijks iets van deze persoon (Cha-elain). Was hij al een fabrikant van instrumenten

s

dra-end kapitaal van investeerders. De familie Hébert

te iek ging

rd

on van Pierre Alphonse, eboren in 1836, is Cordier gevolgd naar zijn atelier

et is vastgesteld en beschreven, dat in 1874, en aarmee ruim 10 jaar later, Lelièvre, de drukker van

,

-ont, fabricage en nieuwe uitvindingen, en LeLiè-

na de installatie bij de kerk van Hacqueville een kleine werkplaats voor het bouwen van harmoniums en stelde meerdere arbeiders te werk, waaronder Léon Dumont, voorheen een boerendagloner, die sterke interesse toonde voor de uitvinding van Cordier.

Foto 4 Detail van foto 3

h

pastoor Cordier, die een zilveren medaille gewon-nen zou hebben op de Expositie van Alençopastoor Cordier, die een zilveren medaille gewon-nen zou hebben op de Expositie van Alenço1856 -wat we tot op heden niet hebben kunnen controleren. De eerste werkplaats zou in het levezijn geroepen in de plaatselijke pastorie in 1861-1862, maar deze plaats kreeg niet de instemming van de leden van de fabrieksraad, vele inwoners van het dorp en parochieleden om meerdere rede-nen: de aanwezigheid van de werkplaats in de pastorie betekende kosten en waardevermindering

van de pastorie, als gevolg van de noodzakelijkreparaties aan het gebouw. Het aan en afvoeren van de goederen had aanzienlijke schade aan hetpand toegebracht. Bovendien werd het gezien alseen verzaking van zijn apostolaire ambt omdat de pastoor zijn aandacht richtte op zaken buiten de parochie. Pastoor Cordier liet het zich niet aanwrij-ven dat hij “twee koningen” diende en profiterend van zijn royale onderdak, richtte hij een vestiging opin het nabije Andelys in samenwerking met een zekere Chapelain. Deze vermelding is af te leiden uit de lijst van fabrikanten die we eerder noemde

1856 -wat we tot op heden niet hebben kunnen controleren. De eerste werkplaats zou in het levezijn geroepen in de plaatselijke pastorie in 1861-1862, maar deze plaats kreeg niet de instemming van de leden van de fabrieksraad, vele inwoners van het dorp en parochieleden om meerdere rede-nen: de aanwezigheid van de werkplaats in de pastorie betekende kosten en waardevermindering

van de pastorie, als gevolg van de noodzakelijkreparaties aan het gebouw. Het aan en afvoeren van de goederen had aanzienlijke schade aan hetpand toegebracht. Bovendien werd het gezien alseen verzaking van zijn apostolaire ambt omdat de pastoor zijn aandacht richtte op zaken buiten de parochie. Pastoor Cordier liet het zich niet aanwrij-ven dat hij “twee koningen” diende en profiterend van zijn royale onderdak, richtte hij een vestiging opin het nabije Andelys in samenwerking met een zekere Chapelain. Deze vermelding is af te leiden uit de lijst van fabrikanten die we eerder noemde WWppalvorens samen te gaan werken met Cordier? Het iwaarschijnlijk, want we treffen heden ten dage nogaltijd instrumenten aan met een medaille met zijn naam. De werkplaats was gevestigd in Chaussée Romaine op de Rue Meurdrac, een gebouw dat afkomstig was van de gendarmerie. Het wordt verteld dat pastoor Cordier elke week langskwamom de kwaliteit van de tongen te controleren. Onze pastoor kreeg de beschikking over risico

alvorens samen te gaan werken met Cordier? Het iwaarschijnlijk, want we treffen heden ten dage nogaltijd instrumenten aan met een medaille met zijn naam. De werkplaats was gevestigd in Chaussée Romaine op de Rue Meurdrac, een gebouw dat afkomstig was van de gendarmerie. Het wordt verteld dat pastoor Cordier elke week langskwamom de kwaliteit van de tongen te controleren. Onze pastoor kreeg de beschikking over risicoggfourneerde 30.000 francs, een zeer aanzienlijke som gelds. De plaatselijke dokter, Jean Auguste Bariod, associeerde zich met Cordier. Vanaf dit punt wordt de geschiedenis van de eersfabriek van Cordier verwarrend. De fabr

fourneerde 30.000 francs, een zeer aanzienlijke som gelds. De plaatselijke dokter, Jean Auguste Bariod, associeerde zich met Cordier. Vanaf dit punt wordt de geschiedenis van de eersfabriek van Cordier verwarrend. De fabrfailliet en dokter Bariod stierf in 1884. (Deze infor-matie stamt uit een niet gepubliceerd, ongedateemanuscript in het familiearchief.) Léon Célestin Dumont

failliet en dokter Bariod stierf in 1884. (Deze infor-matie stamt uit een niet gepubliceerd, ongedateemanuscript in het familiearchief.) Léon Célestin Dumont Léon Célestin Dumont, zoLéon Célestin Dumont, zoggin Andelys. De verklaringen hieromtrent zijn eens-luidend. In 1861 was hij 25 jaar oud.

in Andelys. De verklaringen hieromtrent zijn eens-luidend. In 1861 was hij 25 jaar oud. HHddde Journal des Andelys en buurman van het ateliergeïnteresseerd raakte in de onderneming en hij associeerde zich met Dumont. Zij startten een nieuwe onderneming welke de naam kreeg: “Du

de Journal des Andelys en buurman van het ateliergeïnteresseerd raakte in de onderneming en hij associeerde zich met Dumont. Zij startten een nieuwe onderneming welke de naam kreeg: “Dumm

Foto 5 Detail van foto 3


vre”. Maar het echte begin van Dumont moet eerd

om een grondiet werkelijke

er

De informatie, zoals gegeven door Leon Drill in l’I n 25 november 1933 vraagt

ge controle. Om terug te keren naar moment van starten van Leon Du-

-

ne

-orgues” en is gedateerd 1874,

elk jaartal correspondeert met de associatie met pand

Wereldexpositie van arijs 1878,1879, in Rouen 1884, Antwerpen 1885,

e

ind,

iend n beoordeelt op het aantal instrumenten welke

n

taan van de onderneming, met de hulp van haar

rielle Palmyre Sellier. In de huwelijksakte valt het

ij

geweest zijn.

mpartial van 8, 11 e

hmont, is het nodig om gegevens en data te rangschikken. In 1868, Leon is dan 32, wordt Leon bij de geboorte van zijn zoon geregistreerd als “facteur d’orgues”. Zijn eerste patent wordt geregistreerd in 1871. Hieruit kan geconcludeerd worden dat LeonCélestin Dumont ten laatste in 1866 zich gevestigd heeft als “monteur d’orgues”. Het is noodzakelijk om de sterfdatum van Chapelain te achterhalen, want op een plaquette op een instrument staat te lezen dat Dumont de opvolger is van Chapelain. Het is in elk geval zeker dat Leon Célestin de grondlegger van de fabriek is geweest, samen met zijn vrouw Marie-Louise Ernestine Breton. De ge-boorteakte van hun eerste kind vermeldt dat Leonorgelbouwer was en zijn vrouw huisvrouw. De mondelinge traditie, altijd vol van enige scandaleuze trekjes, vermeldt dat zij de werkster was geweest van het verloofde stel. (Leon en zijn toekomstige vrouw). Het is Leon die alle patenten aanvraagt en registreert, het is Leon die het Orgue Médiopho

met zijn resonantiekamers uitvindt, de Choriphone, het kleine koororgeltje, en de Harmoniprase een akkoordenklavier. Het twee verdiepingen tellend gebouw dat we eerder beschreven, bestaat nog steeds in de Rue Dumont. Het draagt een gevelsteen met de inscriptie: “Manufacture d’wLelièvre. Hoewel, dit gezegd hebbend, lijkt het toch vooral bedoeld te zijn geweest om de familie Dumont te huisvesten en de commerciële activitei-ten te huisvesten, in plaats van de daadwerkelijke fabriek. Heeft de daadwerkelijke fabriek gestaan opde naastgelegen grond? Het is, naar de mening van Leon Coutil, dat onder de leiding van Leon Célestin het huis Dumont, onderscheidingen verwierf in Alençon en Parijs 1873, Granvilliers 1874, dePLiverpool 1886, een eervolle onderscheiding in Parijs, en van de Nationale Muziek Academie in1886 en in Spanje 1888. Maar het kan uitsluitend zijn zoon zijn geweest die de onderscheiding op dWereldtentoonstelling van 1894 ontving, welke op de plaquettes genoemd wordt. Want hun enige kAlphonse Sainte Marie was geboren in 1868. Alphonse werd zeer zeker geliefd als enig kind en werd als zodanig voorbestemd om zijn vader op te volgen, zoals de traditie voorschrijft, en ook heden ten dage nog vaak geldig is. De zaak was bloeeheden ten dage nog bestaan. Leon Célestin stief in 1888 op 83 jarige leeftijd, Alphonse was op dat moment slechts 20 jaar oud. Marie-Louise, Alphonse et Gabrielle Dumont. Het was dus vanzelfsprekend dat de weduwe vaLeon Célestin, Marie-Louise, aan het hoofd bleef szoon Alphonse. Hij trouwde 7 jaar later met Ga-bop dat Alphonse geregistreerd staat als “facteur d’orgues”, maar dat zijn moeder dat ook is, want zwas immers de erfgenaam van de fabriek. Het is zonder twijfel dat het nodig was dat zij de leidingover de fabriek deelde met haar zoon, hij was immers nog erg jong, evenals zijn echtgenote.



Gabrielle Palmyre Sellier vond haar tweede voor-naam Palmyre pretentieus en onnodig en gebrudeze daarom niet. Zij was de dochter van Felix

ikte

aint-Ange Sellier, die samen met zijn vrouw geves-

r

d e

40 t 50 instrumenten per jaar.1

it kreeg o.a. vorm et

grote

g

e riek weer lang-

aam opstarten. Marie-Louise, de weduwe van on

de

Stigd was als handelaar in nieuwe uitvindingen in Andelys. Deze jongedame was - werd beweerd - zeer schoon van uiterlijk, geobsedeerd door haatoilet, wat niet verwonderlijk is voor een meisje dat opgroeit in een modewinkel. Gedurende haar jeugwerd zij voortdurend geconfronteerd met de nieuwseizoensmoede en zelfs met de geldende haute couture. Bij de inwoners van Andelys heeft zij zich in de geheugens gegrift als “la belle Gabrielle”. Alphonse en zijn moeder gaven leiding aan en bouwden het bedrijf uit tot aan 1914. Het aantal arbeiders groeide uit tot 70 en zij produceerden toDe crisis voor dit type instrumenten, welke was begonnen met de invoering van de wet op de scheiding van kerk en staat, dwong de fabriek tot een beleid van diversificatie. Ddoor een samenwerkingsverband aan te gaan meen meubelmakerij die samenwerkte met een Parijse antiekhandelaar in de vervaardiging van kopieën van meubels in oude stijlen. Het werd gesuggereerd dat het hier ging om gerestaureerde meubelen. Deze meubelmakerij was ook gespecia-liseerd in kunstzinnige winkelinrichtingen, volgens Leon Coutil. In feite ging het hier om de inrichtinvan apotheken in de noordelijke buitenwijken van Parijs en in de Pyreneeën. Al deze uitlatingen van Leon Coutil dienen nog nader onderzocht te wor-den op hun waarheidsgehalte. Gedurende de Grote Oorlog (W.O. 1), werd de fabriek getransformeerd in een fabriek voor militairbevoorrading. In 1919 moest de fabzLeon, stierf op 83-jarige leeftijd in 1921. Haar zoAlphonse is in 1924 56 jaar oud. Als consequentie van de crisis had het bedrijf zich gericht op het produceren van instrumenten voor de tropen (in koloniale gebieden). Deze instrumenten waren aangepast aan de tropische klimatologische eisen. Gabrielle, de vrouw van Alphonse, verdween in 1928 met de noorderzon, met achterlating van haar twee volwassen zonen.

zich met de titel “industri-el”. Aangeraakt door de muziek kon hij - in zijn

e

ou-

eeuw eboren, volgde gelaten het lot van de fabriek.

urt ren,

n

eed het

s

Marcel.

e arbeiderswoningen taan nog altijd aan deze straat, sommigen geres-

an de familie Du-ont, harmoniumbouwers. Zij hebben zéér robuus-

ijn

1 Vergelijk het artikel in l’Impartial, daar wordt gesproken over 40-50 instrumenten per MAAND.

De eerste zoon, André, representant van de derde generatie Dumont tooide eoptiek - alleen maar trouwen met een professionelezangeres - beweren zijn tijdsgenoten - of ten minsteeen vrouw die beweerde zulks te zijn. Bij de doodvan zijn vader had hij al volop de leeftijd van het verstand, hij was toen 28 jaar. Maria was slechts 2 jaar jonger. Hun huwelijk hield slechts tien jaar stand. Hij hield zich niet of nauwelijks in praktischzin bezig met de fabriek. Deze was waarschijnlijk niet meer in staat meerdere gezinnen te onderhden. Hij gaf er daarom de voorkeur aan zich in Parijs te vestigen, waar hij hertrouwde. De tweede zoon, Lucien Marcel, slechts enkele maanden voor het begin van de nieuwe gGehuwd met Madeleine Eloi, afkomstig uit Hercoin de l’Oise, ontvingen zij eveneens twee kindezoals ook hun vader. Madeleine Marie Dumont heeft aan Andelys het schandaal nagelaten van een lesbische relatie met haar minnares. Na de dood van haar man in 1934, bleef zij alleeachter om leiding te geven aan het bedrijf in een economisch tegenzittende periode. Dit dbedrijf de das om. Zij werd gedwongen het bedrijf teliquideren en verkocht de voorraad instrumenten, maar ook de fabricagemiddelen en gereedschap-pen. Tijdgenoten zien in hun geheugen haar nog bezit met het zelf afleveren van de instrumenten met een Ford bestelwagen. Veel klanten waren het spoor bijster, heeft men onbevestigd, zonder daarvoor een oorzaak aan te kunnen wijzen. Ondanks haar lesbische affaire, die haar huwelijks-leven exceptioneel maakte, hertrouwde zij na de dood van Lucien We zagen al dat de familie Dumont een straat naar zich vernoemd kreeg. Kleinstaureerd met hun kleine tuintjes bij de achteringang deels over het water gebouwd. Met enige bescheidenheid hebben we een tip van de sluier opgelicht over het lot vmte instrumenten gebouwd, welke het waard zijn beschermd te worden. Hun nageslacht kan trots zop hun voorouders, welke bijzondere representan-


ten zijn van de Industriële Revolutie in de periode van het “Second Empire” 2 MERKNAMEN

volgende merknamen op de instru-

lièvre,

ot op heden heeft men ons instrumenten gemeld

rgues et Harmoniums de plin (?) & Cie,

-

er

We vinden dementen van Dumont : L. Dumont , Dumont et LeDumont et Cie Tmet de volgende naamplaatjes: O

- l'abbé Cordier -Chafacteur d'orgues aux Andelys, EureBariod, facteur Hacqueville, Eure

- Clavier harmonique de l'abbé Cordi

Foto 6 Dumont harmonium in kerkje van Andelys

2 Second Empire: de tijd van het bewind van Napoleon.

Foto 7 Dumont met vrouw en zoon

VRAAG EN AANBOD Lindholm Resonanz kunstharmonium met motor in speciale kast met bijpassend bankje. Dispositie: Forte Expr., Subbas 16’, Aeolsharfe 2’, Viola Dolce 4’, Viola 4’ ; Diapason 8’, Horn Echo 8’, Oktavkop-pler, Expression [niet aangesloten], Vox Humana, Vox Coelestis, Flauto Dolce 8’, Melodia 8’, Flute 4’, Schalmei 4’, Oboe 8’, Vox Jubilante 16’, Clarinet 16’. Forte Expr. Prolongement auslösung. Worcester Reed Organ in mooie originele kast, 2 spels. D. Otten, Hoogeveenseweg 10, 7936 TS Tiende-veen, 0528 – 34 13 50



’T HIJGEND HERT DEN SLOOP ONTKOMEN JAN BROERSMA

Aan de leden van de HVN, geachte dames en heren, Eerstdaags rolt de harmonium cd met als titel ’t Hijgend hert den sloop ontkomen” (of met een wat meer serieuze titel: “Omzien in verbijstering” van de persen. Deze cd is gemaakt in het kader van de tentoonstelling in het harmoniummuseum in Barger-compascüum rond het Ruijff kerkharmonium uit Helenaveen, Jules de Cortes’ instrument zal ik maar zeggen. Deze cd is thematisch opgebouwd. Thema 1: het harmonium als saloninstrument. sybolt de Jong en Jack Westra spelen op 2 instru-menten (waaronder de schittende Hörügel uit het museum) 8 werkjes van Gurlitt. Thema 2: Het harmonium geannexeerd door Pro-testants Christelijk Nederland als hun ‘voertuig’ van geestelijke liederen. Sytze de Vries (ja, dezelfde Sytze die zomer 2002 winnaar was in Haarlem en op de jaarvergadering 2003 in Gouda een concert op zuigwindharmonium zal geven) improviseert over liederen uit de bundel van Joh. de Heer e.a. en de sopraan Judith Pranger (Bachkoor Holland) zingt uit diezelfde bundel over ondermeer “Rijke zegen”, een “Hijgend hert” en over “Liefde”. Als derde thema komt de muziek van Jules de Corte aan bod. Sietze improviseert aan de vleugel (een heel fraaie Pleyel) op drie liederen van Jules de Corte. (“Ik zou wel eens willen weten”, “Het land van de toekomst” en “de Enkeling”), Luit Vasse declameert daarbij de teksten.De twee cd’s zijn inhoudelijk gelijk, alleen de titel en de teksten (voor

een deel ) verschillen. De wat ludieke titel “’t Hij-gend hert den sloop ontkomen”, geeft aan wat we met z’n allen willen en doen. “Omzien in verbijste-ring” (met een knipoog naar Annie Romein-Verschoor) is de reactie die velen ervaren bij het beluisteren van deze cd: dat ik ern u pas achter kom dat een harmonium zo mooi kan klinken. Een reactie die ik steeds mee maak als ik mensen (een stukje van) de cd laat horen. Vandaar deze brief nu nog meer. Jan Broersma Producties BV wil niet alleen cd’s verkopen, Jan (ikzelf dus) heeft ook een fraaie collectie harmoni-ums en is daar gedreven mee bezig. De combinatie van interesse, passie, eigen bedrijf en financiele mogelijkheden is (vind ik althans) een mooie com-binatie. En die combinatie zet ik nu in, ten bate van ons aller harmonium. Speciaal voor u als leden heb ik de volgende mar-ketingstrategie ingezet: (vooraf nog even dit: de d gaat vanaf 1 juni € 12,50 kosten). U als leden krijgt de eerste cd gratis (en ook gratis toegestuurd als u daarbij 5 cd’s besteld voor de eenmalige prijs van € 8,50 per cd. (die geeft u gewoon als verjaardagscadeautje weg aan uw (schoon)ouders, collega’s, buren, etc. Bloemen en wijn zijn duurder). U mag uiteraard ook meer cd’s bestellen. Koopt u er 10 of meer in een keer, dan betaalt u € 7,00 per cd. Wel belooft u door aan deze actie mee te doen, dat u de cd’s niet voor meer gaat doorverkopen, of gaat kopieren, want het is mijn handel. en niet de uwe. Wie verzendkosten wil besparen, geeft op de be-stelbon aan dat hij/zijj de cd’s op de jaarvergadering in Gouda in ontvangst wil nemen. U krijgt wel een nota in juni/juli, maar dan zonder verzendkosten. En die eerste gratis CD komt uiteraard per post bij u thuis. Mijn leden aanbod geldt tot precies 3 weken na ontvangst van de Vox Humana. Daarna kost de cd gewoon € 12,50. Dames en heren, goedkoper kan k niet, maak gebruik van mijn aanbod en laten we Nederland met een harmonium cd-golf overspoelen. Jan Vos, Dirk Boer, Piet Bron, Wim Olthof, en vele anderen waren enthousiast over wat ze gehoord hebben van de muziek. En Sietze de Vries is ook heel tevreden. En dát zegt wel wat.


VRAAG EN AANBOD KYRIALE DOM DESROQUETTES

te koop gevraagd: de orgelbegeleiding van het Kyriale Dom Desroquettes van Julius Bas. (Bladmuziek: Gregoriaans) Mevr. C. Brakema-Keja, 020 – 398 05 94 Garstkamp 145, 1103 PD Amsterdam

DRUKWIND PEDAALHARMONIUM VAN DER TAK

Gebouwd in 1889, speciaal voor Engeland, 12 spels Exceptioneel instrument. Vraagprijs € 2000 en een:

SCHIEDMAYER DRUKWINDHARMONIUM, 4 SPEL

B. Felthuis, tel. 0182 – 551 730 Onder de Boompjes 109, 2802 AS Gouda

HERMAN GRAF HARMONIUM

Forte I / Bass Koppler /Aeols-harfe / Viola dolce / Viola / Diapason / Dulcet/ Vox Humana / Echo / Melodia / Vox Celeste / Seraphone / Flöte / Diskant Koppler/ Forte II

In 1910 gekocht bij Overgaauw in Rotterdam, geheel origineel, met uitzondering van de koperen kandelaren, welke in de oorlog verkocht zijn.

Ben Martveldt Overschiese Kleiweg 681 3045 LL Rotterdam Tel 010 – 467 60 16 Email:[email protected]

HOFBERG HARMONIUM, 1,5 SPELS.

Forte, Dulciana, Diapason, Bass Coupler, Vox Humana, Treble Coupler, Melodia, Vox Celeste, Seraphone. Forte. hr. G. van Eersel Admiraal Helfrichsingel 28 3262 EB Oud Beijerland tel. 0186 - 61 34 31

BESTELBON HARMONIUM CD (fotokopie maken of uitknippen) Ondergetekende: Naam: _______________________________________________ Adres: _______________________________________________ Postcode: ____________ Woonplaats: _______________________ Bestelt: _______ ex. ’t Hijgend hert den sloop ontkomen _______ ex. Omzien in verbijstering Verzending: __ per post aan bovenstaand adres __ aflevering op de Jaardag 2003 in Gouda Het totaalbedrag ad € _______ heb ik overgemaakt op Girorekening 185 04 04 t.n.v. J. Broersma te Briltil

Handtekening: ________________________________________________ Bestelbon opsturen naar: Jan Broersma, Hellingweg 14 9805 TH BRILTIL



LOUIS HUIVENAAR VERHUISD NAAR DIEREN

Postbus 103, 6950 AC Dieren NL Indu-

strielaan 16a, 6951 KG Dieren NL Tel/Fax: +31 (0)313 412133 Mobil: +31 (0)653 117697 [email protected] www.harmonium.com

UITNODIGING en Adreswijzigingen

• Maart 2003

Op zaterdag 26 april 2003 van 13.00 – 18.00 uur is onze bedrijfsopening te Dieren gepland. Mijn vrouw Gloria, beroepskunstenares, zal ter aanvulling enkele nieuwe schilderijen exposeren! Het muzikale aspect zal worden verzorgd door Dirk Luijmes uit Nederland en Jaak van Gele uit België met kleine concertjes tussendoor op verschillende instrumenten. Bezichtiging instrumenten en werk-plaats, en de restauratievorderingen aan het Hermann Burger kerkharmonium voor Kiel Windeweer, St. Oude Groninger Kerken. Aan de inwendige mens wordt gedacht! Dirk Luijmes zal tevens zijn harmonium CD An Awful Nice Family, promoten. Aanbevolen!

Nieuw Bedrijfsadres

Industrielaan 16a 6951 KG Dieren Nederland Nieuw Postadres (alle post naar dit adres a.u.b.) Postbus 103 6950 AC Dieren Nederland

Tel/Fax: +31 (0)313 412133 Mobil: +31 (0)653 117697

[email protected] www.harmonium.com Kvk Centraal Gelderland 35018861

Postbank 29.18.426

Rabobank 38.35.93.565 BTW/VAT NL077356202B01

KvK Centr.Gelderland 35018861

Pijporgelbouw Boekenrestauratie Harmoniumrestauratie Gecertificeerd Taxateur Harmoniums

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

http://www.harmonium.com/

VAN DE VOORZITTERharmoniumvereniging.nl/images/pdf/vox-jaargangen/54_2003_2.pdf · JAARGANG 14 NO 1...

Documents

Transcript of VAN DE VOORZITTERharmoniumvereniging.nl/images/pdf/vox-jaargangen/54_2003_2.pdf · JAARGANG 14 NO 1...