V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

Bathymetrie

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

InleidingBathymetrie kan men vergelijken met de aardrijkskundige topografie. De bathymetrische kaart geeft in plaats van de hoogte de diepte vanaf het zeeoppervlak tot de zeebodem weer. In vergelijking met het land kent de zee grotere ‘dieptes’. Het diepste, gekende punt ligt op +/- 11. 035 m terwijl de Mount Everest 8.848 m hoog is. Het grote verschil is dat we als mens zomaar niet naar deze diepte kunnen afdalen. Er werken verschillende krachten op ons in die dergelijke reis bemoeilijken. We hebben hoog-technologisch materiaal nodig want in het diep is het ijskoud, pikdonker en heerst er een ontzettend hoge druk. Er zijn slechts enkele dieren die tussen de oppervlakte en grote diepten reizen zoals b.v. inktvissen en potvissen. Veel weten we nog niet over deze grote dieptes, maar het onderzoek naar de mysterieuze abyss ontwikkelt zich snel.

Het is voor verschillende domeinen belangrijk te weten hoe de oceaanbodem eruit ziet. Daarom worden bathymetrische kaarten met behulp van sonarmetingen ontwikkeld. De kaarten geven aan de hand van kleuren de diepte weer, ook objecten die op de zeebodem liggen of aard van het gesteente dat op de bodem ligt kan van deze kaarten worden afgelezen. De dieptekaart is dan ook onmisbaar bij het navigeren door schepen.

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

Inhoud1.‘Bathy’metrie

1. Definitie2. Doel3. Apparatuur

2. Diepte van oceanen en zeeën3. Bathymetrische kaart van wereldzee

1. Atlantische oceaan2. Stille oceaan3. Indische oceaan

4. Bathymetrische kaart van Noordzee5. Bathymetrische kaart van Belgische zee6. Classificaties dieptezones

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen WAT BEVINDT ER ZICH

OP DE BODEM VAN DE OCEANEN?

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

1. ‘BATHY’METRIE (‘bathus’ betekent diep, ‘metrie’ verwijst naar meten)

1.1 DEFINITIE: meting van diepte en topografische vorm van de oceanen

JACQUES PICCARD TROK MET DE MINIDUIKBOOT ‘CHALLENGER DEEP’IN 1960 ALS EERSTE TOT HET DIEPSTE PUNT, DE MARIANEN TROG

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

1.2 DOEL: vervaardigen van zeekaarten voor scheepsnavigatie

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

1.3 APPARATUUR

Met touw en lood Met sonar

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

2. DIEPTE VAN OCEANEN EN ZEEËN

Naam

Oppervlakte Gemiddelde diepte Diepste punt

Plaats van grootste gekende diepteml² km² ft. m ft. m

Stille Oceaan 60,060,700 155,557,000 13,215 4,028 36,198 11,033 Marianen Trog (Eng.: ‘trench’)

Atlantische Oceaan 29,637,900 76,762,000 12,880 3,926 30,246 9,219 Puerto Rico Trog

Indische Oceaan 26,469,500 68,556,000 13,002 3,963 24,460 7,455 Sunda Trog

Zuidelijke Oceaan 7,848,300 20,327,000 13 à 16,400 4 à 5,000 23,736 7,235 Zuidelijke Sandwich Trog

Arctische Oceaan 5,427,000 14,056,000 3,953 1,205 18,456 5,625 77°45'N; 175°W

Middellandse Zee 1,144,800 2,965,800 4,688 1,429 15,197 4,632 Voor Kaap Matapan, Griekenland

Caraibische Zee 1,049,500 2,718,200 8,685 2,647 22,788 6,946 Voor Cayman Eilanden

Zuid Chinese Zee 895,400 2,319,000 5,419 1,652 16,456 5,016 yen westen van Luzon

Bering Zee 884,900 2,291,900 5,075 1,547 15,659 4,773 voor Buldir Eiland

Golf van Mexico 615,000 1,592,800 4,874 1,486 12,425 3,787 Sigsbee Deep

Okhotsk Zee 613,800 1,589,700 2,749 838 12,001 3,658 146°10'E; 46°50'N

Oost-Chinese Zee 482,300 1,249,200 617 188 9,126 2,782 25°16'N; 125°E

Hudson Baai 475,800 1,232,300 420 128 600 183 Nabij ingang

Japanse Zee 389,100 1,007,800 4,429 1,350 12,276 3,742 Central Basin

Andaman Zee 308,000 797,700 2,854 870 12,392 3,777 voor Car Nicobar Eiland

Noordzee 222,100 575,200 308 94 2,165 660 Skagerrak (Noorse geul)

Rode Zee 169,100 438,000 1,611 491 7,254 2,211 voor Port Sudan

Baltische Zee 163,000 422,200 180 55 1,380 421 voor Gotland

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

ATLANTISCHEOCEAAN

STILLE OCEAAN

INDISCHEOCEAAN

ZUIDELIJKEOCEAAN

ARCTISCHEOCEAAN

MIDDELLANDSEZEE

CARAIBISCHEZEE

ZUID-CHINESE

ZEE

BERINGSZEE

NOORD-ZEE

BALTISCHEZEE

GOLFMEXICO

OOST-CHINESEZEE

ZEEOKHOTSK

JAPANSEZEE

ANDAMANZEE

RODEZEE

HUDSONBAAI

ARABISCHEZEE

BARENTSZEE

MARIANEN TROG11.035 m diep

Dieptein meters

0-200200-20002000-40004000-60006000-12000

3. BATHYMETRISCHE KAART VAN WERELDZEE

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

NOORDELIJKENOORDZEE

CENTRALENOORDZEE

ZUIDELIJKE NOORDZEE

NOORSE GEUL

DOGGERSBANK

DUIVELSE GATEN

Dieptein meters0-2020-4040-6060-8080-100100-200200-500500-700

HOENOORDELIJKER

HOE DIEPER

ZUIDELIJKEBOCHT

4. BATHYMETRISCHE KAART VAN NOORDZEE

DUITSEBOCHT

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

ZEEBRUGGE

OOSTENDE

NIEUWPOORT

THORNTONBANK

WENDUIN

EBANK

TRAPEGEER - STROOMBANK

OO

STH

IND

ER

WES

THIN

DER

OO

STD

YCK

KW

INTE

BAN

K

HINDERBANKEN

VLAAMSE BANKEN KUSTBANKEN

ZEELANDBANKEN

5. BATHYMETRISCHE KAART VAN BELGISCHE ZEE

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

6. CLASSIFICATIE DIEPTEZONESIn de oceanen en zeeën kunnen, naar diepte, de volgende zones worden onderscheiden:

Zone Diepte Eigenschappen

Neritische zone(kustgebonden)

Litorale of strandzone 0 – 200 m tot 200 m dringt het zonlicht door

Sublittorale zone

Oceanische zone Bathyale zone 200 – 1000 m schemerzone

1000 – 4000 m duister

Abyssale zone(diepzee)

4000 – 6000 m koud: tussen 4° en 1° C

Hadale zone met troggenb.v. Puerto Rico Trog (9.219 m)

+ 6000 m

Elke zone heeft typische kenmerken en alsdus typische levensvormen. Op grote diepte, waar geen licht is of in vijandige omgevingen nabij onderwatervulkanen (‘vents’) kunnen zelfs organismen zoals mossels, wormen of garnaalsoorten overleven. Dagelijks vinden wetenschappers nieuwe levensvormen uit de diepte.

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen

HOOGWATER

LAAGWATER

INTER

GETIJ

DEZ

ON

E

ONDER GETIJDEZONE

‘SP

AT’Z

ON

E

CONTIN

ENTALE

HELLIN

G4°C

10°CSCHEMERIG

EUFOTISCH

AFOTISCH

V L I Z

www.vliz.be

Zeelessen