UITVOERINGSPLAN

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

3

4

Inhoudsopgave

DEEL 1

> Uitvoeringsplan ............................................... 6

1. De opgave ........................................................ 8

2 Proces en toetsing ......................................... 10

3. Armoedebeleid .............................................. 12

4. Netwerken rondom beleidsthema’s ............. 14

5. Duurzaam innoveren ..................................... 16

6. Nieuwe inzichten, nieuwe vragen................ 18

7. Resultaat en vervolg ..................................... 20

8. Bronnen en links ............................................ 22

Bijlage 1 Deelnemers aan thematafel ................. 24 Bijlage 2 Uitvoeringsplan en begroting .............. 25 Bijlage 3 Oplegnotities per thema ....................... 27 Bijlage 4 Toegankelijkheid (fysiek) ...................... 37

0029

_19

Zorg

voo

r el

kaar

V3_

DEE

L1

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

4

De Bedoeling

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

5

> Uitvoeringsplan 2019 - 2020

Zorg voor elkaar Breda staat voor een zorgzame en toegankelijke stad waar de mensen die hulp of zorg nodig hebben erop kunnen rekenen dat deze er is. Niemand, is de belofte, valt tussen wal en schip. Dit lukt als de Bredanaars goed zorgen voor zichzelf en voor elkaar, en daar zelf de regie in voeren. Waar nodig doen ze dat samen met vrijwilligers en professionals. Het ideaal, in termen van het visie- document, is “een solide, toekomstbestendige en betaalbare infrastructuur voor hulp en zorg voor Bredase burgers die grotendeels door die burgers zelf wordt gedragen”.

Zo samenwerken – van klanten, betrokkenen, vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en professionals, vanuit verschillende organisaties – leidt tot andere hulp en zorg dan veel mensen gewend zijn. Het begint met hulp- en zorgvragers zo te helpen dat ook hun eigen handelingsrepertoire als lonkend perspectief in beeld komt. Wat dan gebeurt is dat het steeds meer de hulpvragers en niet de hulpverleners zijn die problemen en oplossingen definiëren. Het is hun wereld en zij gaan erover.

UitvoeringsplanEen belangrijke stap in de realisatie van dit ideaal was het samenbrengen van alle ‘voorliggende’ hulp en zorg in eerst het netwerk, later de thematafel Zorg voor elkaar Breda die open staat voor iedereen die wil helpen het ideaal van de tafel te realiseren. Elke twee jaar stellen de deelnemers aan de thematafel een uitvoeringsplan op waarin de activiteitenportfolio wordt herijkt en bijgesteld. Dit document is het uitvoeringsplan voor 2019 en 2020. De onderliggende waarde, visie en richting zijn vastgelegd in genoemd visiedocument dat is te vinden op webadres visiedocument.zorgvoorelkaarbreda.nl

Alle deelnemers aan de thematafel onderschrijven het visiedocument en de daarin verwoorde principes: het gesteld ideaal als richting gevend voor elke activiteit, klanten en hun sociale netwerk waar het kan en professio-neel waar het moet, samensturing in elke situatie, het Breda’s Toetsingskader als leer- en ontwikkeltool, samen wat samen kan, en richting burgers voor alle activiteiten voeren van één naam: Zorg voor elkaar Breda.

In dit uitvoeringsplan komen de volgende zaken aan de orde:

1. De opgave.2. Proces en toetsing.3. Armoedebeleid.4. Netwerken rondom beleidsthema’s.5. Duurzaam innoveren.6. Nieuwe inzichten, nieuwe vragen.7. Resultaat en vervolg.8. Bronnen en links.

VISIE

DOCUMENT

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

6

Overzicht 1 – Waarden en baten die richting geven aan het netwerk Zorg voor elkaar Breda

MAATSCHAPPELIJK PROBLEEM BAAT (draagt bij aan) WAARDE(N)

Disbalans op gezondheidsproblemen waardoor

je niet meer zelf de regie kan voeren

Regie op je eigen leven kunnen

voeren, ook bij veranderende

omstandigheden.

Iedereen kan mee doen

Ongedocumenteerden vallen tussen wal en

schip

Hulp en zorg waar nodig. Niemand valt tussen wal en schip

Ontoegankelijkheid voor mensen met een

fysieke en/of mentale beperking

Inclusieve stad Iedereen kan meedoen

Er zijn te veel zorgwekkende zorgmijders Hulp waar zorgmijders graag gebruik

van maken

Niemand val tussen wal en schip

Niet kunnen rondkomen met inkomen

(Van de bevolking heeft 13% problematische

schulden)

Rondkomen met je inkomen Iedereen kan meedoen en niemand

valt tussen wal en schip

Er is een groep Bredanaars die altijd hulp nodig

heeft

Permanente passende hulp Niemand valt tussen wal en schip

Mensen zijn onnodig kwetsbaar vanwege het

systeem

Belemmeringen worden

weggenomen / verminderen(met

bijzondere aandacht voor 18-/18+)

Iedereen kan mee doen en niemand

val tussen wal en schip

Sociaal isolement Van tel zijn Iedereen kan mee doen. Niemand

valt tussen wal en schip.

(Over)belasting mantelzorgers Balans bij mantelzorgers Iedereen kan meedoen

Huiselijk geweld onvoldoende in beeld Duurzame veiligheid in afhankelijk-

heidsrelaties.

Niemand valt tussen wal en schip

Vechtscheidingen Onbelemmerde ontwikkeling van

kinderen

Niemand valt tussen wal en schip

Te weinig vrijwilligers in bepaalde domeinen Vrijwilligerswerk waar burgers heel

blij van worden

Iedereen kan meedoen

Mensen met verward gedrag In contact met de samenleving Iedereen kan meedoen

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

7

1 De opgave

Het uitvoeringsplan bouwt voort op de ervaringen en leerprocessen tot nu toe. Voor het leren en reflecteren organiseren we systematisch sessies horizontale verantwoording, tevredenheidsmetingen en de bereiksmeting Kwetsbare Bredanaars, en afgelopen voorjaar voor het eerst een onafhankelijke audit die is uitgevoerd door bureau HHM.

Ook het opstellen van dit nieuw uitvoeringsplan was een leerproces omdat we verder wilden komen dan vorige keer. Lukte het toen om een goede activiteitenportfolio samen te stellen waarvan we weten dat die bijdraagt aan ons ideaal, deze keer wilden we daar preciezer in zijn: meer richting aan de activiteiten in termen van ons ideaal, meer samenhang, beter zichtbaar rendement.

Waarden en batenOm hier een goed begin mee te maken heeft de themata-fel in juni waarden, maatschappelijke problemen en baten vastgesteld. Onder waarde verstaan we het ideaal dat we met de activiteiten beogen te realiseren. Problemen zijn de maatschappelijke problemen die verhinderen dat deze waarden vanzelf tot stand komen. Een baat is het resultaat (voor de klant of Bredanaar) als het probleem is weggeno-men.

De waarden, problemen en baten zijn genoemd in overzicht 1. Vanuit de thematafel worden alleen activitei-ten gefinancierd die bijdragen aan deze waarden en baten.

Daarnaast hebben we vastgesteld dat geen enkele baat of waarde zo klein is dat één enkele organisatie deze kan realiseren. Als dat wel de bedoeling is zijn anderen nodig, om preciezer te zijn: ieder die daaraan bij kan dragen. Dit impliceert dat niet langer organisaties worden gefinancierd maar activiteiten, en dat geen enkele activiteit door slechts één organisatie kan worden uitgevoerd. Aan de thematafel is dit verwoord in de onderlinge afspraak dat standalone voorstellen niet in behandeling worden genomen.

Hiermee zijn we er nog niet. Eind 2018, begin 2019 vindt een verder gaande verdieping plaats. Dan wordt per genoemd probleem onderzocht door welke factoren het probleem wordt veroorzaakt, welke van die factoren kunnen worden beïnvloed, wat hiervoor nodig is, en wat de deelnemers aan de thematafel hieraan bij kunnen dragen. Dit kan leiden tot aanpassingen in het uitvoeringsplan.

Lef en liefdeNaast deze ontwikkeling aan de thematafel zelf zijn er ook twee andere zaken waarmee in het uitvoeringsplan rekening is gehouden, namelijk het bestuursakkoord Lef en Liefde en het sturingskader Breda Doet, Samen Door. Belangrijke beleidsthema’s in Lef en Liefde zijn zorg voor iedereen die dat nodig heeft, dementie, kostenbeheersing (voor 2021 wegwerken van alle structurele tekorten), mantelzorgondersteuning (in het bijzonder respijtzorg en jonge mantelzorgers), ouderen en bewegen, preventie en innovatie, schuldhulpverlening, toegankelijkheid, de vindbaarheid van Zorg voor elkaar Breda, en vrijwilligers-werk. Ook staat er een bezuiniging van 800 duizend euro op armoede in het coalitieakkoord.

In de aanpak van genoemde thema’s bouwt het bestuurs-akkoord voort op Breda Doet: samenwerking binnen en vanuit het netwerk Zorg voor elkaar Breda (m.i.v. de gemeente).

Sturingskader Breda Doet Samen DoorHet sturingskader Breda Doet Samen Door is het resultaat van de evaluatie van Breda Doet. De gemeenteraad heeft het document in juli 2018 vastgesteld. De geleerde lessen komen terug in de volgende aanwijzingen voor de thematafels:

• Van het voorliggend veld wordt een grotere bijdrage verwacht in de besparing op de kosten van maatwerk-voorzieningen.

• Toegang voor kleine organisaties en voor subsidiëring van kleine initiatieven. Er komt een snelle route voor beoordeling van initiatieven tot € 5000.

• Flexibel plannen en financieren. De thematafel zorgt ervoor dat initiatieven die tussendoor ontstaan (en bijdragen aan de waarde die de tafel wil realiseren) uit het lopende budget worden gefinancierd.

• Samenwerking met wijkplatforms. Leefbaarheidsinitia-tieven, is de gedachte, winnen aan kracht wanneer ze vanuit de thematafels worden ondersteund.

• Voor alle activiteiten geldt dat ze (1) bijdragen aan versterking van de sociale basis (in de vorm van samenredzaamheid, participatie, preventie en vroegsig-

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

8

nalering), (2) voorzien in een goede verbinding tussen voorliggend veld en gemeentelijke uitvoerders jeugd, participatie en WMO zodat snel kan worden gescha-keld als tussentijds de behoefte aan ondersteuning verandert, (3) zijn gericht op het in balans brengen van het leven van kwetsbare Bredanaars, en (4) als doel hebben dat kwetsbare Bredanaars het heft weer in eigen hand kunnen nemen.

• Alle activiteiten worden getoetst aan het Breda’s Toetsingskader.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

9

2 Proces en toetsing

Het uitvoeringsplan 2019-2020 is tot stand gekomen in acht stappen. Achtereenvolgens:

1. Samen hebben we, zoals hierboven genoemd, waarden en baten in beeld gebracht.

2. Voor initiatieven van kleine organisaties die minder dan € 5.000 kosten heeft de tafel een jaarbudget van € 28.000 gereserveerd en een commissie gevormd die zorgt dat dergelijke aanvragen snel en zonder romp-slomp kunnen worden ingediend en beoordeeld, met inachtneming van de bedoeling en principes van de thematafel.

3. Het format voor de in te dienen voorstellen dat was ontleend aan het Breda’s toetsingskader is geactuali-seerd en voorzien van een instructie om ‘verkeerd’ invullen wat voorheen wel eens gebeurde zoveel mogelijk te voorkomen.

4. De deelnemers hebben samen met organisaties met wie zij samenwerken activiteiten benoemd en deze activiteiten beschreven in het toetsingskaderformat.

5. De deelnemers hebben in gezamenlijkheid de voorstel-len getoetst aan vier criteria. De vier criteria waren: (1) voldoet aan Breda’s toetsingskader, (2) is deel van de basisinfrastructuur, (3) sluit aan bij beleidskader Lef en liefde, en (4) draagt aantoonbaar bij aan besparing op kosten van maatwerk.

6. De deelnemers zijn deze wijze van toetsen vooraf overeengekomen en hebben vooraf vastgesteld wat ze verstaan onder basisinfrastructuur. Hieronder vallen de activiteiten die minimaal nodig zijn om de belofte van de tafel dat niemand tussen wal en schip valt gestand te doen. Een activiteit is deel van de basisinfrastructuur als wegnemen van deze activiteit betekent dat de belofte niet meer wordt ingelost.

7. De gemeente Breda heeft een forse financiële uitda-ging in het sociaal domein. De thematafel ziet dit als een gezamenlijke uitdaging. Per activiteit is daarom ook gekeken in welke mate deze kan worden ingezet als voorliggende voorziening op maatwerkvoorzienin-gen. Een aantal activiteiten heeft daardoor een andere focus gekregen. Wijknetwerkers bijvoorbeeld gaan zich nu meer richten op maatschappelijke ondersteuning. De thematafel wil ook de verbinding met maatwerk-voorzieningen nadrukkelijker aanhalen om op- en afschalen optimaal toe te gaan passen.

8. Met de vier criteria kon elke activiteit maximaal vier punten ‘verdienen’. Een procesgroep die het regelwerk voor de thematafel doet heeft de voorstellen gerang-schikt naar gelang de scores. De hoogst scorende, voor

zover passend binnen het beschikbare budget, zijn opgenomen in een concept uitvoeringsprogramma.

De procesgroep heeft zelf geen activiteiten beoordeeld. Wel hebben er gesprekken plaatsgevonden met organisa-ties op het gebied van armoedebestrijding (zie verderop) en met één organisatie die te laat was met de aanvraag (die zich vervolgens terugtrok). Het concept uitvoeringspro-gramma is met uitleg over het proces teruggekoppeld naar de thematafel.

Met twee organisaties, AED netwerk en Rolerisuit, beide met een activiteit die bij de thematafel niet echt aan het goede adres was, is de thematafel een inspanningsver-plichting overeengekomen. Andere deelnemers aan de tafel helpen de twee organisaties om op een andere manier een oplossing te vinden.

De deelnemers aan de thematafel hebben het uitvoerings-plan beoordeeld en hebben op drie na consent gegeven. Van de drie die dat niet deden had er een, Schuldhulp- maatje, overwegend bezwaar omdat een voorstel van deze organisatie niet is gehonoreerd. Schuldhulpmaatje is het niet eens met de conclusie dat de betreffende activiteit geen toegevoegde waarde heeft terwijl de andere deelnemers vinden dat er voldoende in schuldhulpverle-ning door vrijwilligers is voorzien.

Een tweede organisatie, de Voedselbank, heeft overwe-gend bezwaar tegen het in haar ogen ongewijzigd voortzetten van de financiering van activiteiten van de ‘grote organisaties’. “Alle grote budgetten”, stelt de Voedselbank, “worden in 2019 met 1,21% verhoogd ten opzichte van de bedragen van 2018. Dat betekent dat er geen inhoudelijke toetsing is geweest op de onderliggende activiteiten, laat staan dat overwegingen een rol gespeeld hebben hoewel de onderliggende stukken dit suggereren door ‘scores’ aan te geven. Voor een dergelijke uitkomst, een generieke verhoging met 1,21 %, is geen andere verklaring te geven. Uit niets blijkt een herschikking of optimalisering van activiteiten, of verbetering van de processen bij de grote budgetten. Als dat het geval was dan zouden de budgetten zich per organisatie verschillend ontwikkeld hebben”. Deze opvatting is feitelijk onjuist en niet onderbouwd, en werd door de andere deelnemers aan de thematafel niet overgenomen. De Voedselbank heeft ook niet aan de inhoudelijke toetsing deelgenomen (behalve aan één extra ingelaste sessie).

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

10

Daarnaast heeft de Voedselbank overwegend bezwaar tegen het feit dat geen budget is vrijgehouden om in te spelen op mogelijke ontwikkelingen in de komende twee jaar. De andere deelnemers deelden deze opvatting niet. Zie paragraaf 7 onder de kop flexibel financieren.Wat betreft groot en klein zijn er in de procesgang geen verschillen geweest. Elke deelnemer had in het volledig proces gelijke inbreng en elke stem woog even zwaar, ook in de besluitvorming. Tijdens het proces zijn activiteiten van kleine organisaties op dezelfde wijze beoordeeld als die van grote, door en in aanwezigheid van alle deelnemers, en al dan niet gehonoreerd. Voor activiteiten van kleine organisaties die minder dan € 5.000 kosten is bovendien het aparte budget van € 28.000 beschikbaar.

De derde organisatie met overwegend bezwaar is Vincen-tius. Deze heeft geen consent gegeven omdat zij het niet eens is met de politieke bezuiniging op armoede. Zie hoofdstuk 3, Armoedebeleid.

Veel organisaties hadden ideeën en plannen voor nieuwe activiteiten om de waarden en baten van de thematafel meer kracht bij te zetten. Een goed voorbeeld is het onderwerp toegankelijkheid waar Breda Gelijk samen met andere organisaties een flinke impuls aan wil geven, conform de uitgangspunten van de VN-resolutie voor mensen met een beperking en met de keuze van de gemeente Breda om te fungeren als koplopergemeente, maar dit is binnen de gegeven budgettaire kaders niet mogelijk zonder de basisinfrastructuur aan te tasten. Hetzelfde geldt voor veel andere nieuwe initiatieven. Met toegankelijkheid hebben we als tafel nog het voordeel dat de gemeente Breda buiten de thematafel om hier tijdelijk extra middelen voor heeft gereserveerd waar we als tafel nu een beroep op doen (zie bijlage 4), maar voor de structurele aandacht die daarna nodig is schiet dit tekort.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

11

3 Armoedebeleid

Armoedebestrijding hebben we gedefinieerd als activiteiten die voorzien in geld of middelen met de bedoeling armoede en de effecten ervan te verlichten of tegen te gaan. In het uitvoeringsplan is ervoor gekozen deze bezuiniging door te voeren op alleen deze activiteiten. Een alternatief was geweest de bezuiniging over een groter aantal activiteiten te spreiden maar dit had betekent dat minder werk wordt gemaakt van zaken die wel prioriteit hebben in Lef en liefde. Alle deelnemers behalve Vincentius vinden daarom dat de bezuiniging op armoede ook op armoede moet worden doorgevoerd. Vincentius is van mening dat de bezuiniging door de hele tafel moet worden gedragen omdat armoede een alom-vattend thema is.

In onderstaande teksten geven wij onze zorgen weer:

Kansen voor alle kinderen in ArmoedeIn Breda groeien ruim 3500 kinderen op in een gezin dat moet rondkomen van een bestaansminimum: dat is maar liefst 1 op de 9 kinderen. Deze kinderen kunnen nauwelijks meedoen. Daardoor krijgen ze niet de kansen die voor leeftijdsgenootjes vanzelfsprekend zijn. Kinderen moeten niet de dupe zijn van de financiële situatie van hun ouders, ze moeten gewoon mee kunnen doen; met sport, cultuur, educatie en ontspanningsactiviteiten.

De bezuiniging op armoedebestrijding, zoals vastgesteld door het college van B&W in het Bestuursakkoord, heeft een direct gevolg, specifiek voor organisaties die armoede- verlichting verschaffen door middel van producten, diensten of geld, zoals Stichting Leergeld Breda, Stichting Jeugdfonds Sport Breda en Stichting Jeugdfonds Cultuur Breda.

De 3500 kinderen en jongeren die in armoede opgroeien, moeten in principe dezelfde kansen krijgen als andere kinderen en jongeren. Het kan niet zo zijn dat er door een bezuiniging tegen een deel van deze kinderen NEE moet worden gezegd, dat zij niet mee mogen doen. Voor kinderen geldt namelijk niet het argument “eigen verant-woordelijkheid”. Dat ze in armoede opgroeien is niet hun eigen keuze; ze verdienen gelijke kansen om net als kinderen die niet in armoede opgroeien te kunnen deelnemen aan sport, cultuuractiviteiten en onderwijs in de breedste zin. Zodat ook zij zich optimaal kunnen ontwik-kelen tot volwaardige burgers en deelnemers binnen de toekomstige maatschappij.Anders staat dit haaks op de ambitie “zelfstandigheid optimaal te bevorderen” voor iedereen nu en in de nabije toekomst.“De voedselbank komt in de knel (....). Voor de Voedsel-bank Breda betekent de bezuiniging dat er voor bijna 10% van onze begroting geen dekking is (...) De Voedselbank zal maatregelen moeten nemen (...) De verkorting van de weg naar de Voedselbank zoals de website (onderhouds- en hostingkosten) en de ontwikkeling van wijkgericht werken (investering in logistieke middelen en exploitatie-kosten) komen in het gedrang. Een ernstig probleem is hoe om te gaan met de te verwachten groei, die de ingeslagen koers met zich meebrengt. We willen er alles aan doen om wachtlijsten te voorkomen”.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

12

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

13

4 Netwerken rondom beleidsthema’s

Het concretiseren van de gezamenlijke richting, in de vorm van waarden en baten, en het van elkaar verlangen van aantoonbare samenwerking hebben ertoe geleid dat verwante activiteiten thematisch bij elkaar zijn gebracht en zijn voorzien van gezamen-lijke oplegnotities. De organisaties die deze activi-teiten uitvoeren gaan ze in gezamenlijke netwerken samen uitvoeren en verder op elkaar afstemmen. Goede voorbeelden waar dit soort samenwerking al langer bestaat en goed werkt zijn de wijknetwerken, het telefonisch aanmeldpunt Zorg voor elkaar Breda en Wonen met Gemak.

De clusters of thema’s sluiten ook goed aan bij de accenten in het bestuursakkoord Lef en liefde en het sturingskader Breda Doet Samen Door. Het zijn de volgende:

• Beweging naar de voorkant – Een pilot in twee kwadranten, uitgevoerd door WIJ en WMO, heeft laten zien dat het mogelijk is substantieel te besparen op de kosten van maatwerkvoorzieningen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de ondersteuning. In 2018 en 2019 wordt de pilot verbreed naar andere gebieden en naar andere disciplines waaronder wijkverpleging, huisartsen, mantelzorgondersteuning en zorgverzeke-raar CZ. De gezamenlijke inzet wordt gezamenlijk bestuurd.

• Buurtcirkel – Buurtcirkel is een door de Rotterdamse organisatie Pameijer ontwikkelde werkvorm voor het samenbrengen van kwetsbare mensen en het bevorde-ren van onderling contact en onderlinge hulp, onder elkaar en in de wijk. Een Bredase variant wordt uitgevoerd door SMO en WIJ in samenwerking met Amarant, GGz Breburg, Pameijer, Prisma en Surplus.

• Dementie – Het ‘Jaar van de Dementie’ (2019) wordt gebruikt om systematisch werk te gaan maken van de opbouw van een dementievriendelijke stad. Veel daarvoor nodige zaken zijn los van elkaar al goed geborgd maar voor mensen me dementie is het zaak hier verdere samenhang in te realiseren, over de grenzen van organisaties, disciplines en financierings-vormen heen. Hiervoor wordt een platform opgericht waarin alle relevante domeinen (WMO, WLZ en ZVW) participeren. Met het platform wordt tevens de continuïteit gewaarborgd voor na het Jaar van de

Dementie. De voorzieningen en samenhang die zo wordt gerealiseerd zal ook positief uitpakken voor zeer kwetsbare, zelfstandig wonende mensen die niet dement zijn maar er bijvoorbeeld helemaal alleen voor staan omdat hun netwerk verloren is gegaan.

• Eén entree – Al langer werken IMW, MEE, WIJ en WMO samen aan één laagdrempelige ingang en toegang voor ondersteuning via web, telefoon en in de wijk (click- call-face). De samenwerking heeft geleid tot kortere lijnen voor de klant, betere afstemming, procesverbetering, en daardoor hogere kwaliteit voor de klanten. Deze samenwerking wordt gecontinueerd en door ontwikkeld. Bovengenoemde pilot ‘Beweging naar de voorkant’ is een direct gevolg van deze samenwerking.

• Inclusie – Hoewel al in 2016 het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in werking trad ondervinden deze personen nog tal van belemme-ringen. Verschillende deelnemers ondernemen activiteiten om ze bij te staan maar liever zien we een echt inclusieve stad waarin die ondersteuning niet nodig is. Via de wijknetwerken en de netwerken ‘Breda voor Iedereen’ en ‘Breda Eenvoudig’ trekken we samen op om hier meer voortgang in te boeken.

• Mantelzorgondersteuning – De eerste ondersteuning van mantelzorgers start laagdrempelig en dichtbij in de wijk waar steeds meer professionals en vrijwilligers oog krijgen voor en samenwerken met mantelzorgers. Door tijdig door te verwijzen naar intensieve ondersteuning op maat vanuit het kenniscentrum voor mantelzorg wordt overbelasting voorkomen. Het voorliggend veld kent reeds een aantal aantrekkelijke respijtmogelijkhe-den: van hulp en ondersteuning bij inzet van het eigen netwerk, collectieve voorzieningen in de wijk tot tijdelijke ontlasting van zorgtaken door deskundige geschoolde zorgvrijwilligers. Uitbreiding en optimalisa-tie van het aanbod van deze respijtvoorzieningen blijft de komende jaren van essentieel belang.

• Ouderen en bewegen – De belangrijkste oorzaak van teruglopende zelfredzaamheid bij ouderen is achteruit-gang van het beweegapparaat. Vaak gaat die achter-uitgang gepaard met extra risico’s zoals blessures en botbreuken als gevolg van vallen. Ouderen kunnen hier

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

14

veel aan doen door zelf meer te bewegen of door deel te nemen aan een of meer van de vele reguliere beweeg- en sportprogramma’s die er zijn of aan de specifieke beweegactiviteiten voor wie reguliere programma’s ongeschikt zijn, maar slechts een paar procent maakt hier gebruik van. Breda Actief, Samen Door, Teamplay@NAC en WIJ trekken samen op om dit bereik te verhogen en ouderen meer en vaker aan het bewegen te krijgen.

• Preventie – Naast beweging zijn er veel andere zaken die ouderen kunnen ondernemen om hun zelfred-zaamheid langer te behouden of minder last te hebben van teruglopende zelfredzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan eenvoudig aanpassingen in de woning, veiligheid in en rondom de woning of beter leven met dementie. In de campagne zijn de preventieactiviteiten op deze gebieden samengebundeld en worden ze systematisch, wijk voor wijk, uitgezet. Het voordeel is tweeledig: bereik en effect bij de doelgroep zijn groter, en elke ervaring wordt benut om samen meer verstand te krijgen van preventie. In de campagne werken een kleine twintig Bredase organisaties samen, naast de burger- en buurtinitiatieven uit de wijk waar de campagne loopt.

• Schuldhulpverlening – De omvang van de schuldenpro-blematiek heeft geleid tot veel en nauwe samenwer-king in de stad en heeft nieuwe activiteiten voortge-bracht zoals Vroeg Eropaf Breda en Een held met geld. De samenwerking is de afgelopen jaren versterkt door gezamenlijk gebruik van ruimtes in de wijk waardoor de lijnen kort worden en de hulpverlening effectiever. In de komende jaren wordt in deze lijn verder ontwik-keld. Vooral als mensen met schulden zich eerder melden kan er aan effectiviteit worden gewonnen. Voor ons is dus de vraag wat wij kunnen doen om dit te bevorderen.

• Vrijwilligersondersteuning – De tijd van de vrijwilliger die zich voor jaren aan een organisatie bindt is voorbij. Vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke instellingen en gemeente zullen op zoek moeten naar andere werkwijzen voor het waarborgen van onderlinge hulp en maatschappelijke inzet, van vrijwilligers of op andere manieren. Voor de thematafel, met als ambitie een betaalbare infrastructuur voor hulp en zorg voor Bredase burgers die grotendeels door die burgers zelf wordt gedragen, is dit een flinke uitdaging waarbij de deelnemers elkaar volop nodig zullen hebben. Die samenhang gaan we organiseren.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

15

5 Duurzaam innoveren

Een bijkomend (maar belangrijk) voordeel van deze netwerken is dat ze een infrastructuur bieden voor systematisch en samen uitvoeren, besturen en door ontwikkelen. We staan op het standpunt dat sociale innovatie rendeert als deze plaatsvindt daar waar het gebeurt: in het gewone werk van alle dag.

De methodiek die we hanteren is die van action learning: samen doen, reflecteren, leren, opnieuw samen doen, enzovoorts. De praktijk wijst inmiddels uit dat dit goed werkt. Het mooiste voorbeeld is misschien wel de verbin-ding tussen formele en informele ondersteuning in netwerken en netwerkjes rondom klanten. Waar dit in veel andere plaatsen niet lukt of zelfs onmogelijk wordt gevonden is dit in de praktijk van veel Bredase klanten, mantelzorgers, vrijwilligers en professionals de gewoonste zaak van de wereld. Samenwerken leer je door te doen, is de les. Stap voor stap worden we daar beter in.

De eerstvolgende stap in deze richting is bovengenoemde Beweging naar de voorkant die lijkt te gaan over kostenbe-heersing terwijl de eerdere pilot heeft laten zien dat die er alleen komt als de klant echte aandacht en steun ervaart en zelf de regie krijgt en houdt.

Andere soortgelijke vernieuwingen die al werkende tot stand komen zijn de Buurtcirkels waarin kwetsbare mensen elkaar ondersteunen, Rollwithus waarin mensen met een beperking loskomen van reguliere dagbesteding en zelf de regie nemen, en de leefstijlmonitoring Sensara die kwetsbare mensen en hun omgeving meer greep geeft op wat er gebeurt en daarmee meer rust. Alle drie zijn het voorbeelden waarin het succes niet vanzelf en ineens tot stand komt maar stap voor stap waarbij elke stap nieuwe inzichten geeft.

Voor de netwerken rondom bovengenoemde thema’s betekent dit dat we niet zomaar aanhaken op elke modieuze ontwikkeling die voorbij komt maar koers houden en duurzaam resultaat willen boeken. De uitdagingen die ons wachten, bijvoorbeeld als het gaat om de beschikbaar-heid van voldoende mantelzorgers, het terugbrengen van problematische schulden of duurzame ondersteuning van mensen voor wie zelfredzaamheid geen optie is (zie verderop), lossen we niet op met één of enkele slimme plannetjes. Dat soort uitdagingen vraagt om samenhang, systematiek en discipline, langdurig. De thematische netwerken bieden de infrastructuur om dit samen op te bouwen en door te ontwikkelen.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

16

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

17

6 Nieuwe inzichten, nieuwe vragen

Het proces richting uitvoeringsplan heeft ons tot nieuwe inzichten gebracht en ook nieuwe vragen opgeroepen. We noemen de volgende:

• Commitment - Het proces heeft laten zien dat de samenwerking aan de thematafel stevig is verankerd en een hoog niveau heeft bereikt. De deelnemers zijn gecommitteerd aan het ideaal en aan de lerende aanpak die het netwerk verbindt. Ze zijn bereid hun activiteiten te herschikken in lijn met de geleerde lessen. Het nieuwe uitgangspunt dat standalone activiteiten niet welkom zijn en de doorontwikkeling van de thematische samenwerking in netwerken laten zien dat organisatiebelangen ondergeschikt worden gemaakt aan wat de deelnemers bindt.

In het gewone werk vertaalt het commitment zich in een hoge arbeidsproductiviteit en klantwaardering. Iedereen weet dat het erom gaat dat niemand tussen wal en schip valt en dat we gaan voor het beste resultaat voor en samen met de klant. De audit in het voorjaar heeft laten zien dat dit goed lukt.

• Het hoogst haalbare of het meest wenselijke – Alle deelnemers (op genoemde drie na) staan achter dit uitvoeringsplan maar geen enkele van harte. Binnen de gegeven budgettaire kaders is dit uitvoeringsplan het hoogst haalbare maar als we kijken naar onze ambities is er veel meer nodig. Hierboven noemden we al onze wensen ten aanzien van toegankelijkheid maar zo zijn er veel meer. Een dementievriendelijke stad bijvoor-beeld vraagt om veilige en vertrouwde wijklocaties waar de mensen zich welkom voelen en die ze liefst niet associëren met zorg, hoe goedbedoeld ook. Dergelijke locaties zijn er wel in de stad maar te weinig in termen van nabijheid.

Zo zijn er veel meer zaken die we zouden willen als we echt naar onze ambities kijken. Dat dat niet mogelijk is heeft tot gevolg dat we ons concentreren op het meest noodzakelijke wat impliceert dat er in de activiteiten-portfolio weinig verandert (behalve dan dat we minder gaan doen omdat het accrès lang niet voldoende is om de stijgende kosten, voortvloeiend uit CAO-verplichtin-gen, op te vangen). Dat is, naast wat hierboven staat, een andere reden om de innovatie in het primair proces te zoeken en niet buitenom. Niet alleen is de innovatie

dan kansrijker, ook komt deze tot stand zonder dat het primair proces eronder lijdt.

• Verbinding met maatwerkvoorzieningen – De ervaring tot dusver laat zien dat voorliggend veld en maatwerk-voorzieningen veelal gescheiden opereren. Er wordt bijvoorbeeld wel opgeschaald maar niet afgeschaald. Dat hoeft ook niet als het niet nodig is maar tegelijk weten we ook dat de allerbeste ondersteuning juist vraagt om een goede en dynamische afstemming: in elke situatie voorliggend waar het kan, maatwerk waar nodig. We verwachten met de Beweging naar de voorkant een flinke stap vooruit te zetten richting deze dynamische verbinding.

• Zelfredzaamheid en leerbaarheid – Al bij het zoeken naar waarden en baten leerden onze gesprekken dat zelfredzaamheid voor een deel van onze klanten niet reëel is. De redenen zijn uiteenlopend, variërend van altijd ongelukkige keuzes maken tot domweg niet leerbaar zijn vanwege beperkingen, leeftijd of psychi-sche gezondheid. Dit manifesteert zich in allerlei ‘gewone’ problemen zoals betalingsachterstanden, vervuiling, onaangepast gedrag enzovoorts. We zullen moeten aanvaarden dat deze mensen permanent passende ondersteuning nodig hebben, op maat, en wij en anderen daarin zullen moeten voorzien.

• Rendement en rekenschap – Van tevoren beoogde prestaties in beeld brengen is een ding, dit achteraf ook cijfermatig verantwoorden is nog wat anders. We hebben goede ervaringen opgedaan met horizontaal verantwoorden maar we beschikken niet of niet tijdig voor alle activiteiten over de sturingsinformatie die nodig is om de horizontale verantwoording te voeden en onderbouwen. Voor een deel lukt dat al wel met het Breda’s Toetsingskader waarmee het gezamenlijk bereik en de kosten per klant in beeld komen. Wat vooral wordt gemist is systematische stuurinformatie die ons laat zien hoe ver we zijn gevorderd met het terugdringen van zorgkosten, in welke gebieden, voor welk soort zorg e.d., en wat daarin ons aandeel is geweest. Betere en regelmatige informatievoorziening op dit punt vanuit gemeente en zorgverzekeraar kan ons helpen de focus in ons werk verder te verbeteren.

Daarnaast beschikken we aan tafel niet over een verrekensystematiek voor situaties waarin de feitelijke

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

18

prestatie verschilt van de beoogde. Een complicerende factor is dat het idealiter vaak de klant is die de productie levert en wij het beter doen naarmate we de klant daar beter toe in staat stellen (waarmee onze prestatie, die er wel is, slechter in beeld komt: we leveren geen diensten of producten).

• Doorontwikkelen van

onze ‘bedrijfslogica

• Afstemmen van thematafel

en wijkplatforms

• Ontspoorde mantelzorg

en ouderenmishandeling

• Breda Eenvoudig

• Naamsbekendheid van

Zorg voor elkaar Breda

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

19

7 Resultaat en vervolg

Hoewel het geen eenvoudige opgave was heeft de thematafel een gezamenlijk plan op kunnen stellen waarin (1) de principes en maatschappelijke opdrachten van Zorg voor elkaar Breda en Breda Doet zijn geborgd en dat (2) uitvoerbaar is binnen de gestelde budgettaire kaders.

De kanttekening is dat (3) het plan gegeven de beperkte middelen niet de basisinfrastructuur biedt die afdoende garandeert dat elke Bredanaar die hulp of zorg nodig heeft deze tijdig krijgt en niemand tussen wal en schip valt. Het totale budget is weliswaar gelijk gebleven en zelfs licht verhoogd, maar de kosten van CAO-verplichtingen stijgen sneller. Dat verhoogt de druk op het voorliggend veld. Ook de impuls vanuit het ontwikkelbudget voor versterking van het voorliggend veld kan niet worden doorgezet. Dit betekent dat de capaciteit van de Zorg voor elkaar Breda wijknetwerken afneemt terwijl een groter beroep op deze netwerken zal worden gedaan in het kader van de beweging naar de voorkant.

Flexibel financierenDe krappe financiering is ook de reden dat geen budget is vrijgehouden om flexibel te financieren. De afgelopen twee jaar hebben laten zien dat financiële vernieuwingsimpul-sen, zeker als deze tijdelijk zijn, niet aansluiten bij de manier van vernieuwen die de thematafel praktiseert. Liever dan ‘sturende’ zien we ‘volgende’ financiering: bijspringen op het moment dat daar vraag naar is, passend bij de lerende wijze van vernieuwen die we voorstaan.

Flexibel financieren is daarom niet geborgd in een vrij gehouden budget maar doen we in de vorm van nieuw voor oud. Er komt geen budget bij, we laten ook geen budget liggen, maar we maken budget vrij op het moment dat dat nodig is. Wat beter is dan wat er nu is komt daarvoor in de plaats. De toetsing zoals die nu is uitge-voerd laat zien dat de thematafel daar prima toe in staat is.

VervolgNet als het eerste is ook dit uitvoeringsplan geen eindpunt. We vervolgen ons pad en ontwikkelen door. Naast hierboven al genoemde zaken hebben we er nog een paar zaken op de agenda. Dat zijn, zonder volledig te willen zijn, de volgende:

• Doorontwikkelen van onze ‘bedrijfslogica’ zoals eerder is beschreven: de ontbrekende schakels tussen baten en activiteiten zichtbaar maken en indien nodig daar consequenties aan verbinden.

• Afstemmen van thematafel en wijkplatforms – Sociaal en maatschappelijk werk, WMO, wijkverpleging en andere disciplines werken volop samen in netwerken en netwerkjes rondom klanten, in de wijk, en aan de thematafel. Een verbinding die versterkt kan worden is die tussen thematafel en wijkplatforms, niet aan vergadertafels maar daar waar we samen waarde realiseren, op de werkvloer, in de wijk, bij de mensen thuis. Om zicht op te krijgen op de mogelijkheden starten we met een inventarisatie. Hoe kunnen de organisaties aan de thematafel de wijkplatforms helpen hun ambities te realiseren en vice versa? Welke mogelijkheden zien bijvoorbeeld de wijkplatforms voor zichzelf als het gaat om zaken als een dementievrien-delijke wijk, niemand die tussen wal en schip valt, inbedding van mensen met verward gedrag e.d.?

• Ontspoorde mantelzorg en ouderenmishandeling – In theorie zou in Breda veel meer ouderenmishandeling en ontspoorde mantelzorg bestaan dan nu in beeld komt. In 2018 en 2019 zijn stappen gezet om hier verandering in te brengen. De winst is vooral dat we goed inzicht hebben in de verschillen tussen professio-nals die hiermee te maken hebben en vooral in de verschillen in werkwijze. Een werksessie in de zomer heeft laten zien dat professionals die in het algemeen een hoog niveau aan vakmanschap aan de dag leggen dit ook doen als ze te maken krijgen met ontspoorde mantelzorg of ouderenmishandeling. In samenspraak met de tafel Breda vangt op gaan we na wat we met deze wetenschap kunnen doen om ontspoorde mantelzorg en ouderenmishandeling terug te dringen.

• Breda Eenvoudig - Net als in de rest van Nederland heeft 16% van de Bredanaars een IQ van 80 of lager, is circa 10% laaggeletterd en is een kleine 5% ouder dan 80. Samen zijn dat meer dan 30-duizend Bredanaars waarvan een groot deel moeite heeft om de snelle ontwikkelingen in de maatschappij bij te benen. Een deel van deze mensen, schreven we hierboven, is niet leerbaar. We willen voorkomen dat al deze mensen permanent, ook bij eenvoudige zaken zoals het kopen

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

20

en gebruiken van een OV-kaart zijn aangewezen op hulp van anderen. Dit lukt door alles waarmee ze te maken hebben zo eenvoudig te regelen dat ook zij het begrijpen en zonder hulp hun weg kunnen vinden. Met deze ambitie is een netwerk van professionals, taal- ambassadeurs en andere ervaringsdeskundigen gestart om eerst binnen het netwerk Zorg voor elkaar Breda (inclusief de WMO) deze eenvoud te realiseren en daarna breder. In het proces trekken we samen op met het Bredase innovatieplatform laaggeletterdheid.

• De naamsbekendheid van Zorg voor elkaar Breda groeit gestaag maar is nog onvoldoende. We weten dat hulp en zorg geen thema’s zijn waar de gemiddelde Bredanaar veel belangstelling voor heeft en naams-bekendheid dus een weg van lange adem is. Hoe meer samenhang we als netwerk realiseren in onze uitstraling, hoe vaker de Bredanaar de naam Zorg voor elkaar Breda zal zien, hoeveel verder we komen met onze naamsbekendheid. We hebben in 2019 de basis gelegd voor communicatieuitingen in 2020 om de naams-bekenheid en vindbaarheid van Zorg voor elkaar Breda te vergroten.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

21

8 Bronnen en links

Visiedocument: visiedocument.zorgvoorelkaarbreda.nl

Bestuursakkoord Lef en liefde: http://www.breda.nl/bestuursakkoord

Sturingskader Breda Doet, Samen Door: sturingskader.bredadoet.net.

Breda’s Toetsingskader: toetsingskader.zorgvoorelkaarbreda.nl

Bereiksmeting Kwetsbare Bredanaars: kwetsbarebredanaars.zorgvoorelkaarbreda,nl

Audit Zorg voor elkaar Breda: audit.zorgvoorelkaarbreda.nl

Terugblik op 2017: terugblik.zorgvoorelkaarbreda.nl

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

22

initia-tief

WIJKPLATFORMS

initia-tief

Wijkplatforms

initia-tief

WIJKPLATFORMS

initia-tief

Thematafel

Thematafels

thematafel Aan de slag

thematafel Breda Leert

thematafel Regio Breda vangt op

thematafel Breda Beweegt

thematafel Zorg voor

elkaar Breda

thematafel Breda Opgroeien

thematafel Veilig Thuis inWest-Brabant

Bouwgroep

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

23

Bijlage 1 Deelnemers aan thematafel

AED netwerk, Annahuis, Buddy to buddy Breda, Alzheimer Stichting Breda, Breda Actief, Breda Gelijk, Gemeente Breda, GGz Breburg, , IMW, Indigo Brabant, JARA, Marge in Beeld, Mondiaal Centrum Breda, MEE, Novadic-Kentron, Over Rood, RADAR, RDO, Regionaal Dementie netwerk, Rolerisuit, Rollwithus, Samen Door, Slachtofferhulp NL, Social Work Breda, StiB, Stichting Jeugdfonds Cultuur Breda, Stichting Jeugdfonds Sport Breda, Stichting Leergeld Breda,

Surplus Welzijn, Vluchtelingenwerk Zuid-Nederland, Tientjes, Vincentius, Voedselbank, Werk aan de wijk (via subgroep statushouders) en WIJ.

initia-tief

WIJKPLATFORMS

initia-tief

Wijkplatforms

initia-tief

WIJKPLATFORMS

initia-tief

Thematafel

Thematafels

thematafel Aan de slag

thematafel Breda Leert

thematafel Regio Breda vangt op

thematafel Breda Beweegt

thematafel Zorg voor

elkaar Breda

thematafel Breda Opgroeien

thematafel Veilig Thuis inWest-Brabant

Bouwgroep

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

24

Bijlage 2 Uitvoerings-plan en begroting

Activiteit Organisatie Bedrag per activiteit

Toekenningsubsidie 2020

Ondersteuning vrijwilligers Breda Actief € 466.741

€ 466.741

Bevorderen inclusief denken Breda Gelijk € 38.054

Meedenken/adviseren inclusief beleid

Breda Gelijk € 29.351

€ 67.405

Alzheimer café GGz Breburg € 4.609

€ 4.609

Hulpverlening bij materieel-sociale problematiek

IMW € 1.731.557

Sociaal Raadslieden Werk (SRW) IMW € 306.575

Eerstelijns crisishulpverlening (buiten kantoortijden)

IMW € 149.407

Telefonisch aanmeldpunt IMW € 71.840

Sociaal-juridische vrijwilligers-hulp

IMW € 103.040

Schuldpreventie IMW € 84.307

€ 2.446.746

Depressie preventie psychia-trische problematiek

Indigo € 68.002

€ 68.002

Bijdrage aan cultuuractivitei-ten jeugd

Jeugdfonds Cultuur

€ 96.949

€ 96.949

Bijdrage aan sportactiviteiten jeugd

Jeugdfonds Sport € 204.108

€ 204.108

Ondersteuning leermiddelen Leergeld Stichting € 89.621

€ 89.621

Cliëntondersteuning MEE West-Brabant € 1.969.293

Diagnostiek MEE West-Brabant € 34.198

Kennisdeling en empowerment MEE West-Brabant € 186.702

Onafhankelijke cliëntonder-steuning

MEE West-Brabant € 89.799

Telefonisch aanmeldpunt MEE West-Brabant € 113.758

€ 2.393.749

Anti discriminatie Radar € 70.866

€ 70.866

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

25

Activiteit Organisatie Bedrag per activiteit

Toekenningsubsidie 2020

Ondersteuning vrijwilligers Breda Actief € 466.741

€ 466.741

Bevorderen inclusief denken Breda Gelijk € 38.054

Meedenken/adviseren inclusief beleid

Breda Gelijk € 29.351

€ 67.405

Alzheimer café GGz Breburg € 4.609

€ 4.609

Hulpverlening bij materieel-sociale problematiek

IMW € 1.731.557

Sociaal Raadslieden Werk (SRW) IMW € 306.575

Eerstelijns crisishulpverlening (buiten kantoortijden)

IMW € 149.407

Telefonisch aanmeldpunt IMW € 71.840

Sociaal-juridische vrijwilligers-hulp

IMW € 103.040

Schuldpreventie IMW € 84.307

€ 2.446.746

Depressie preventie psychia-trische problematiek

Indigo € 68.002

€ 68.002

Bijdrage aan cultuuractivitei-ten jeugd

Jeugdfonds Cultuur

€ 96.949

€ 96.949

Bijdrage aan sportactiviteiten jeugd

Jeugdfonds Sport € 204.108

€ 204.108

Ondersteuning leermiddelen Leergeld Stichting € 89.621

€ 89.621

Cliëntondersteuning MEE West-Brabant € 1.969.293

Diagnostiek MEE West-Brabant € 34.198

Kennisdeling en empowerment MEE West-Brabant € 186.702

Onafhankelijke cliëntonder-steuning

MEE West-Brabant € 89.799

Telefonisch aanmeldpunt MEE West-Brabant € 113.758

€ 2.393.749

Anti discriminatie Radar € 70.866

€ 70.866

Activiteit Organisatie Bedrag per activiteit

Toekenningsubsidie 2020

Ondersteuning zelfredzaam-heid door 1-op-1 beweging

Samen door € 10.121

€ 10.121

Slachtofferhulp Slachtofferhulp NL € 41.214

€ 41.214

Buurtbemiddeling Social Work € 28.920

€ 28.920

Kenniscentrum voor mantel-zorg

StiB € 440.449

Respijtzorg voor mantelzorgers StiB € 390.982

Bonnen mantelzorgwaarde-ring

StiB € 303.630

Projectkosten mantelzorg-waardering

StiB € 75.223

€ 1.210.284

Informele zorg voor zorgvragers Surplus € 51.593

Maatschappelijke ondersteu-ning

Surplus € 475.982

€ 527.574

Voedsel uitdelen Voedselbank € 24.383

€ 24.383

Maatschappelijke ondersteu-ning

WIJ € 1.568.322

Wonen met Gemak / Fit For Life WIJ € 334.206

Telefonisch aanmeldpunt WIJ € 115.822

€ 2.018.349

Commissie kleine initiatieven € 28.662

€ 28.662

€ 9.798.303

Subsidie- plafonds

€ 9.798.303

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

26

Bijlage 3 Oplegnotities per thema

1. Beweging naar de voorkant

Maatschappelijk probleem Disbalans op gezondheidsproblemen waardoor je niet meer zelf de regie kan voeren.

Te realiseren waarde en baat Regie op je eigen leven kunnen voeren, ook bij veranderende omstan-digheden.Permanente passende hulp.

Context en vraagstelling Is het mogelijk om door samenwerking klant, hulpverlener, huisarts en klantmanager alternatieven te vinden voor maatwerkvoorzieningen en hiermee eenzelfde of betere kwaliteit en tevredenheid te realiseren tegen lagere kosten (in die volgorde)?Met deze vraag als uitgangspunt zijn in een pilot in 2017 goede resultaten geboekt, conform de bedoeling: klanten te helpen zichzelf te helpen, naar het voorbeeld van de Deense ouderenzorg.

In dit vervolgproject wordt de scope verbreed naar Noordoost en Zuidoost en naar medewerkers van andere organisaties.

1. Bereik (als percentage van beoogde doelgroep)

In totaal nemen 400 klanten deel in de periode 2018 en 2019.

2. Zelfredzaamheid (wat klant(en) en mensen in hun omgeving zelf eraan doen

Klanten definiëren zelf hun vraag en de oplossing die zij wensen, doen onderzoek naar de mogelijkheden en vinden alternatieven voor huishou-delijke verzorging, dagbesteding, begeleiding en andere maatwerkvoor-zieningen.

3. Vakmanschap in termen van: Lichte ondersteuning van sociaal netwerk, vrijwilligers, ZveB-professio-nals, beweegcoaches, ergotherapeuten, WMO-klantmanagers, CJG-procesregisseurs, huisartsen, participatiecoaches.

Succesfactoren (uit pilot): aandacht, tijd, luisteren, uitdagen, regie bij de klant. Waar nodig doelgericht inzetten maatwerkvoorziening, tijdelijk tenzij meer nodig is.

Ondersteuning maatwerkvoorzieningen wanneer en zolang als nodig; vaardigheid verwerven in flexibel open afschalen met behoefte, vaardig-heid en beleving van de klant als vertrekpunt.

4. Synergie (met wie professionals samen-werken om (3) te realiseren, en of dit de kleinst mogelijke groep is voor het optimale resultaat)

Co-creatie ZveB-professionals, beweegcoaches, ergotherapeuten, WMO-klantmanagers, CJG-procesregisseurs, huisartsen, participatiecoa-ches, professionals uit maatwerkvoorzieningen e.a.

5. Tevredenheid van klant, vrijwilligers, professionals over het bereikte resultaat.

Wordt gemeten in klanttevredenheidsmeting bij klanten, vrijwilligers, professionals.

6. Totale kosten van de activiteit Extra kosten worden gefinancierd uit ontwikkelgeld Breda Doet (Verster-king voorliggend veld. Deze kosten worden gemaakt voor extra perso-nele inzet gedurende 1 jaar om de beweging naar de voorkant te versterken.

7. Kosten per bereikte klant € 180000 : 400 = € 450.

Bijdrage (in euro’s) aan daling in beroep op en gebruik maatwerk

Tussen € 70.000 en € 500.000.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

27

2. Buurtcirkel

Maatschappelijk probleem Sociaal isolement

Te realiseren waarde en baat BuurtcirkelIedereen kan meedoen/niemand valt tussen wal en schipVan tel zijn.

1. Bereik in beoogde doelgroep Buurtcirkel is een pilot voor 2 x 10 deelnemers.

Mensen die (begeleid) zelfstandig (gaan) wonen in de wijk vanuit Beschermd wonen of wonen met ambulante begeleiding. En die geen/onvoldoende netwerk hebben.

2. Zelfredzaamheid De kern van de activiteit is bevorderen van onderling contact en onder-linge hulp binnen de buurtcirkel en daarbuiten in de wijk.

3. Vakmanschap Focus op zelfredzaamheid, aanvullend op wat mensen zelf kunnen bieden.

4. Synergie SMO, WIJ, Amarant, Prisma, Surplus, Ggz en Pameijer (Rotterdam).

5. Tevredenheid Nog niet van toepassing.

6. Totale kosten van de activiteit Pilot is gefinancierd uit ontwikkelgeld Breda Doet. Als deze werkwijze beter rendeert dan andere wordt deze wat betreft WIJ budgettair neutraal verankerd in primair proces.

7. Kosten per bereikte klant € 0.

Bijdrage (in euro’s) aan besparing kosten maatwerk

Buurtcirkel beoogt meer samenredzaamheid te realiseren waardoor de kosten van ambulante begeleiding kunnen worden verminderd dan wel beschermd wonen kan worden voorkomen. Of en in welke mate dit lukt is nog niet te zeggen.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

28

3. Dementie

In het Bestuursakkoord “Lef en liefde” wordt 2019 bestempeld als jaar van Dementie. De keuze om op deze manier het thema Dementie in de schijnwerpers te zetten, wordt door de partijen aan de thematafel gesteund. Zeker als je kijkt naar de aantallen is het nodig op dit thema de handen in elkaar te slaan.

In 2018 telt Breda 3080 mensen met dementie in verschil-lende stadia. Dat aantal loopt op van 3200 in 2020 naar 5200 in 2040. Rondom de persoon met dementie staan gemiddeld drie mantelzorgers. In 2020 hebben dus 13.000 mensen in de stad te maken met dementie.

Te realiseren waarde en baatOnze gezamenlijke opdracht is:

• Opbouw van een dementievriendelijke samenleving met o.a. als doel mensen met dementie in staat stellen zo lang mogelijk mee te doen in de samenleving (van tel zijn).

• Mantelzorgers van mensen met dementie ondersteu-nen zodat het “langer veilig thuis wonen” voor de partner of naaste waar zij voor zorgen, ook gereali-seerd kan worden.

• Gezondheidspreventie: voorkomen van overbelasting bij de mantelzorger

Activiteiten die bijdragen aan het realiseren van genoemde baten zijn:

• Aandacht voor bewegen (buurtsportcoaches)• Mantelzorgondersteuning op maat (allerlei vormen

waaronder respijtzorg)• Laagdrempelige participatiemogelijkheden in de wijk• Wonen met gemak, wonen met dementie, bekendheid

met domotica.• Wijkgerichte samenwerking tussen vrijwilligers,

welzijns- en zorgprofessionals en andere partners zoals bv wijkagent etc

• Cultuurspecifieke aanpak zoals de Alzheimer trefpunten• Wet overstijgende samenwerking (WMO, ZVW, WLZ)

Bovenstaande activiteiten worden zeker al uitgevoerd (zie de formats van StiB, Surplus en WIJ) maar zijn in omvang en soms ook in soort nog niet voldoende. Daarnaast ontbreekt de samenhang en het overzicht hier en daar

nog. De verbinding tussen informeel en formeel, welzijn en zorg is nog niet overal vanzelfsprekend. De opbouw van een dementievriendelijke samenleving moet nog nadruk-kelijker vorm krijgen. Zeker als het gaat om:

• Bewustwording van de signalen van dementie en hoe je mensen met dementie kunt helpen.

• Scholing van bv supermarktmedewerkers, bankmede-werkers, taxichauffeurs sportverenigingen en buren etc.)

• Aandacht voor Preventie (zowel mbt ontstaan van dementie als het signaleren van overbelasting bij de mantelzorger)

Om erachter te komen wat er nog meer ontbreekt en/of wat niet meer nodig is, moeten we zowel de mens met dementie als de mantelzorger voorop plaatsen. Dat gebeurt in het individuele contact, maar ook in de wijkgewijze gesprekken met mantelzorgers vanmensen met dementie. Waar mogelijk worden daar ook mensen met dementie voor uitgenodigd.

Ook in de notie die aanleiding is voor het college om 2019 het jaar van Dementie te maken, zijn de knelpunten goed verwoord. Er is nog veel werk te doen. Met de mens met dementie en de mantelzorger voor ogen gaan we werken aan een samenhangende aanpak. Niet alleen gefinancierd vanuit de thematafel Zorg voor Elkaar maar ook vanuit de WMO, de ZorgVerzekeringsWet (ZVW) en de Wet Langdu-rige Zorg (WLZ).

Afgesproken is om over te gaan tot de oprichting van een platform waarin alle domeinenvertegenwoordigd zijn (WMO, ZVW en WLZ) en dus ook mensen die niet deelnemen aan de thematafel aan Zorg voor elkaar. Met het platform kan de continuïteit gewaar-borgd worden, ook als het themajaar achter de rug is. Dit jaar van Dementie kan een mooie aanzet zijn tot een duurzame ontwikkeling die moet leiden tot een dementie-vriendelijke samenleving waarin iedereen van tel kan zijn.

4. Eén entree

Onze belofte is dat Bredanaars die hulp of zorg nodig hebben die gemakkelijk en snel kunnen vinden: weten waar je moet zijn en hoe je contact kunt opnemen. 1 naam, 1 entree, bereikbaar via 3 kanalen: telefonisch (1 nummer), online (1 website), in de wijk. Om dit te realiseren is in het verleden een gezamenlijke website

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

29

opgericht en zijn de telefonische en fysieke entrees van IMW, MEE, WIJ en WMO verbonden in de vorm van het telefonisch aanmeldpunt en in de vorm van gezamenlijke inzet van professionals en vrijwilligers in de wijken.De situatie nu beantwoordt aan de bedoeling:

• Online kunnen hulp en zorgvragers terecht bij de website zorgvoorelkaarbreda.nl waar zelfhulp- en wegwijsinformatie beschikbaar is en men ook online vragen kan stellen. De vragen worden beantwoord door medewerkers van het telefonisch aanmeldpunt. De website wordt beheerd door een team van vrijwilligers en één professional.

• Telefonisch is het netwerk bereikbaar via nummer 076 5251515 en is er een warme verbinding met 14 076 zodat nieuwe klanten altijd uit komen op één punt Zorg voor elkaar Breda. Het telefoonteam beantwoordt vragen en helpt mensen bij het bedenken van oplossin-gen en het inschakelen van aanvullende hulp.

• In de wijk heeft de gezamenlijke inzet geresulteerd in wijknetwerken waarin inmiddels veel meer disciplines, ook uit de zorg, actief zijn met als gevolg een betere afstemming, procesverbetering, en daardoor hogere kwaliteit voor de klanten.

Deze samenwerking wordt gecontinueerd en in de komende jaren door ontwikkeld. Verbeterpunten zijn integratie van registratiesystemen (één integraal klant-beeld) en meer afstemming tussen voorliggend veld en maatwerkvoorzieningen. Een goede sta wat betreft dit laatste is het project Beweging naar de voorkant, al weten we dat de financiering van voorliggend veld en maatwerk-voorzieningen sterk verschillen en zijn geënt op verschil-lende manieren van kijken, werken en produceren (samenwerken versus marktwerking, lumpsum-financiering versus p x q, minder = beter versus meer = bedrijfszekerder enzovoorts). Wat betreft verbetering van registraties haken we aan bij de gemeentelijke inzet op dit punt. Veel vragen op dit punt zijn er ten aanzien van privacy.

5. Inclusie

Zorg voor elkaar Breda is gebaseerd op de waarde dat iedereen kan meedoen. Hiervoor is een inclusieve stad onontbeerlijk. Mensen met een beperking, fysiek en/of mentaal, ondervinden daarbij nu te veel belemmeringen. In juli 2016 trad het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in werking. Centrale begrip-pen in het verdrag zijn inclusie, persoonlijke autonomie en

volledige participatie. Met de volgende activiteiten dragen we bij aan de doelstellingen van dit plan op het gebied van inclusie.

• Binnen de wijknetwerken is de expertise op het gebied van leven met een beperking voor zowel inwoners als vrijwilligers en professionals integraal aanwezig en goed geborgd. Specifieke aandacht is er voor jongeren met een beperking bij de overgang naar volwassenheid.

• Participatie activiteiten waarbij ervaringsdeskundigen zelf de regie nemen en loskomen van reguliere dagbestedingsactiviteiten: Magazijn 076 (voor en door mensen met autisme) en Rollwithus (voor en door mensen die rolstoel afhankelijk zijn) zijn hiervan voorbeelden.

• Regie op je eigen leven kunnen voeren, ook bij veranderende omstandigheden: iedereen wil een gelijkwaardige gesprekspartner kunnen zijn als er besluiten genomen worden die je aangaan, bijvoor-beeld aan de keukentafel. Inwoners die daarbij specifieke ondersteuning wensen kunnen ten alle tijden onafhankelijke cliëntondersteuning inroepen.

• De interactie met de omgeving (bv school, werkgever, familie, buurt) is mede bepalend of een beperking echt een belemmering is om te participeren. Binnen ZveB zijn er daarom activiteiten gericht op bewustwording, het bevorderen van inclusief denken en vermindering van handelingsverlegenheid bij de omgeving, o.a. door het geven van voorlichting en advies, workshops, trainingen en kennisoverdracht, o.a. aan vrijwilligers en gastcolleges op beroepsopleidingen. De vanzelfspre-kende inzet van ervaringsdeskundigen vergroot het effect van deze activiteiten.

• Specifiek aandacht is er voor vroeg-signalering van jonge mantelzorgers door voorlichting en presentaties.

Bij het ontwikkelen van nieuw beleid wordt vaak geen rekening gehouden met toegankelijkheid en inclusiviteit.

• Het ontwikkelen van beleid wordt actief beïnvloed door de inzet van ervaringsdeskundigen, o.a. bij infrastructuur/omgevingswet, vergunningen, lokale actuele zaken e.d.

Daarnaast zijn mensen, overigens niet alleen mensen met een beperking, onnodig kwetsbaar door de complexiteit van processen en instrumenten, m.a.w. het systeem. Denk aan ingewikkelde formulieren, moeilijk geformuleerde en daardoor slecht te lezen brieven en mails, ondoorgrondelijke procesgangen etc.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

30

Ook dit belemmert de deelname aan de samenleving.• Inzet op begrijpelijke en eenvoudige communicatie bij

alle uitingen.

In diverse platforms komen partners die deze activiteiten uitvoeren bijeen: in de wijknetwerken van Zorg voor elkaar Breda, in ‘Breda voor Iedereen’ (een samenwerking van ondernemers, horeca, hotels, zorgaanbieders, ervarings-deskundigen en gemeente om het bezoek van mensen met beperkingen aan Breda makkelijker te maken) en ‘Breda Eenvoudig’ (een samenwerking om belemmeringen in de bureaucratie weg te nemen).

6. Mantelzorgondersteuning

Mantelzorgers in balansMantelzorgers en vrijwilligers zijn onmisbaar. Zij zetten hun ziel en zaligheid vaak langdurig in voor anderen. Dat is onbetaalbaar. Bij mantelzorgers die intensief en langdurig zorgen bestaat de kans overbelast of in een sociaal isolement te raken. We zetten daarom extra in op onder-steuning voor mantelzorgers en vrijwilligers, die hen ondersteunen. Een goede balans bij mantelzorgers is essentieel om ervoor te zorgen dat ze hun zorgtaken, vaak in combinatie met hun eigen werk en gezin, volhouden en ook hun eigen leven kunnen blijven leiden.

Vroeg-signalering: een taak van ons allemaalMantelzorgers zien zichzelf vaak niet als zodanig. Herken-ning en erkenning is van groot belang om overbelasting op termijn te voorkomen. Er komt vanuit de methodiek van Sociale Netwerk Versterking steeds meer aandacht voor de mantelzorger. De eerste ondersteuning gebeurt zo dichtbij huis en laagdrempelig. De samenwerking in de wijkteams wordt steeds beter. We zetten de komende jaren in op nog betere afstemming met alle betrokken partners binnen en buiten Zorg voor elkaar Breda om zo te komen tot optimalisatie van aanbod en snelle doorverwijzing. Zo vindt eerste ondersteuning thuis in de wijk plaats en wordt tijdig doorverwezen naar intensievere ondersteuning waar nodig, door het kenniscentrum voor mantelzorg. We stellen als doel om ervoor te zorgen dat inwoners van Breda vroegtijdig hulp aangeboden krijgen bij eerste signalen van psychische problematiek of dementie in de wijk. We helpen zorgvragers en mantelzorgers hun eigen regie (terug) te nemen en te behouden. Naast het vergroten van zelfregie voorkomen we zo dat inwoners

onnodig in (duurdere) specialistische zorg terecht komen. Ook waardering van mantelzorgers is een uitgelezen manier om vroegtijdig mantelzorgers te signaleren en door preventieve voorlichting erger te voorkomen.

Ondersteuning werkt alleen op maatBreda kent een kenniscentrum voor mantelzorg, waar veel expertise en ervaring in huis is om mantelzorgers te voorzien van informatie, advies en ondersteuning op maat. Zo kunnen mantelzorgers zorgtaken beter en langer vol houden, maar ook zelf mee blijven doen in de maatschap-pij; in hun werk en hun eigen leven. Mantelzorgers en vrijwilligers ontvangen relevante informatie over ziekte-beelden en wet- en regelgeving. We reiken handvatten aan om beter om te gaan met zorgtaken en hoe mantelzorgers ook balans in hun eigen leven houden.

RespijtzorgEen goed aanbod van respijtzorg is belangrijk om mantel-zorgers tijdelijk van hun zorgtaken te ontlasten. Dit kan door inzet van het eigen netwerk, zoals een buurvrouw, een vriend(in) of bekende die tijdelijk de zorg overneemt. Maar het kan ook door gebruik te maken van collectieve voorzieningen in de wijk, zoals de Huizen van de wijk en andere wijkaccommodaties waar laagdrempelige, toegan-kelijke en veilige ontmoetingsplekken zijn gecreëerd voor alle inwoners, dus ook voor diegene met een specifieke hulp- of zorgvraag. We stimuleren onderlinge hulp en dragen bij aan het vergroten van het sociale netwerk voor zorgvragers en mantelzorgers. Daar waar het netwerk tekort schiet of ontbreekt, ontlasten deskundig opgeleide zorgvrijwilligers mantelzorgers door tijdelijk de zorg over te nemen. In de begroting 2019 van de gemeente Breda wordt 100-duizend euro gereserveerd voor extra respijt-zorg om mantelzorgers tijdelijk te ontlasten. Dit is een belangrijke investering om het aanbod aan respijtmogelijk-heden binnen het voorliggend veld verder te kunnen optimaliseren. Vanuit de thematafel komen we op korte termijn met een uitgewerkt voorstel om in de lijn van onze visie en dit uitvoeringsplan hieraan een bijdrage te leveren.

De toekomst van mantelzorgDoor vergrijzing blijft de vraag naar mantelzorgondersteu-ning de komende jaren sterk groeien. Daarnaast wonen mensen steeds langer thuis, wat de zorg in de thuissituatie complexer maakt. Het aantal mantelzorgers, beschikbaar per zorgvrager, zal de komende jaren drastisch afnemen.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

31

Dat – in combinatie met de noodzaak de zorgkosten te beheersen - maakt dat we voor een grote opgave staan. Verdere optimalisatie van aanbod, afstemming, synergie en samenwerking zijn kernwoorden, die leiden tot steeds meer efficiëntie en effectiviteit. Dan nog staat de toename in de vraag niet in verhouding tot de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen die op Breda afkomen. De basis van ondersteuning ligt bij vroegtijdige signalering, laagdrempelige ondersteuning op maat, toegankelijke oplossingen binnen het informele netwerk en collectieve voorzieningen in de wijk. Maar ook verbetering van samenspel tussen formele en informele zorg en aandacht voor specifieke groepen zoals niet-westerse mantelzorgers en werkende mantelzorgers zullen in de toekomst meer aandacht vragen.

SamenwerkingActiviteiten rond mantelzorgondersteuning komen terug in de formats van Indigo, MEE, StiB, Surplus en WIJ.

7. Ouderen en bewegen

Waarde• Senioren en mensen met beperkingen wonen langer

prettig thuis• Regie op je eigen leven kunnen voeren, ook bij

veranderende omstandigheden

Beschrijving doelgroepMensen die vanwege hun leeftijd niet langer deelnemen aan het arbeidsproces en een niet- actieve en/of ongezon-de leefstijl hebben. Een kwart van de 65-plussers in Breda voldoet niet aan een van de beweegnormen en/of sport minder dan 1 x per week. Bijna de helft van de 65-plussers heeft een chronische ziekte en/of ervaart (ernstige) beperkingen in activiteit

Uitgangspunten• Stimuleren (behoud van) gezonde leefstijl• Stimuleren inclusief sport- en beweegaanbod• Advies en begeleiding bij bewegen met beperkingen• Aangepast aanbod• Gebiedsgerichte aanpak/dichtbij in de buurt• Gezamenlijk bereik : 15% van de voorkeursdoelgroep

Samenwerkende partijenBreda Actief – Samen Door – teamplay@NAC en WIJ

brengen hun activiteiten, expertise en netwerk in om de gestelde baten te realiseren.

Partijen die (nog) meer betrokken moeten worden zijn:• Uit het sociaal/medisch domein (wijkverpleging, WMO,

huisartsen en paramedici)• Via de sportcoach ouderen zal een stevige link moeten

worden gelegd met het project Beweging naar de Voorkant, waarin alle genoemde partijen aan deelnemen

• Sportverenigingen• Ouderenorganisaties (ouderenbonden en seniorenraad)

Wat gaan we doen?Beweegstimulering/advies en begeleiding bij bewegen met beperkingen

1. Samen in beweging, een gebiedsgericht programma met als doel ouderen toe te leiden naar het sport- en beweegaanbod in de wijk.

Activiteiten: beweegtest + kennismakingsprogramma

met sport- en beweegaanbieders uit de wijk.

2. Wonen met gemak, een gebiedsgerichte voorlichtings-campagne gericht op senioren (65+) over zelfstandig en prettig blijven wonen in je eigen wijk. Doel is bewustwording en kennisoverdracht opdat ouderen weloverwogen keuzes kunnen maken op de verschil-lende levensdomeinen. Twee themabijeenkomsten gaan specifiek over leefstijl/bewegen:

Activiteiten: voorlichtingsbijeenkomst over geestelijke en lichamelijke gezondheid, valpreventie en bewegen + interactieve bijeenkomst over bewegen in de buiten-ruimte/buurt

Samen in beweging is een programma binnen de campagne Wonen met gemak.

3. Voorlichtingsactiviteiten op verzoek, de beweegcoach verzorgt voorlichtingsbijeenkomsten voor ouderen over bewegen en valpreventie op uitnodiging van sociaal werkers, vrijwilligersorganisaties, zorgpartijen.

4. Wandelgroepen, kennismaking met bewegen onder leiding van de beweegcoach ouderen. Na de kennisma-king faciliteert de sociaal werker uit de wijk de groep om zelfstandig door te gaan.

5. Individuele begeleiding door beweegcoach ouderen

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

32

(op verwijzing van POH, WMO, maatschappelijk werk , wijkverpleging en thuishulp) mensen begeleiden naar een passende beweegvorm of aan te melden bij Samen Door (zie onderstaand). Vanaf najaar 2018 e.v. is de beweeg-coach nauw betrokken bij het project beweging naar de voorkant. Een project met als doel meer oplossingen voor hulpvragen van mensen te vinden in de eigen omgeving en met reguliere voorzieningen in plaats van oplossingen met maatwerkvoorzieningen.6. Samen Door, (individuele begeleiding door mobiliteits-

vrijwilligers - Getrainde vrijwilligers helpen mensen weer in beweging te komen (letterlijk). Het gaat om trajectbegeleiding. Na dit traject worden mensen begeleid naar een passende beweegactiviteit (samenwerking met beweegcoach ouderen).

Bewegen in de wijk/aangepast aanbod1. Fit for life (aangepast sportprogramma voor ouderen

die niet (meer) deel kunnen nemen aan het reguliere sport- en beweegaanbod). Uitgevoerd door vakkrach-ten. Totaal 75 groepen verspreid over alle wijken.

2. Zeker op de been, sportprogramma o.a. gericht op valpreventie.

3. In Balans, valpreventieprogramma (20 weken).4. 60+ beweegprogramma gericht op zelfredzaamheid.5. Citytrainers, werven en scholen van vrijwilligers die in

de wijk sportieve activiteiten organiseren.6. Walking football, aangepast voetbal voor 60+.

Stimuleren inclusief sport- en bewegingsaanbod1. Verenigingsadviseur, adviseren van sport- en beweeg-

aanbieders om hun aanbod ook aantrekkelijk te maken voor senioren.

2. Advies ervaringsdeskundigen; samen met ouderen zelf ontwikkelen criteria waaraan een aantrekkelijk beweeg- en sportaanbod moet voldoen zodat ouderen tot op hoge leeftijd graag willen deelnemen.

3. Jaarlijks actualiseren en publiceren van sport- en beweegaanbod voor ouderen in de wijken van Breda.

4. Ouderenorganisaties stimuleren en faciliteren om voor de eigen leden een sportief activiteitenprogramma aan te bieden

Samen besturenBinnen de werkgroep Breda beweegt levensfase pensioen wordt het uitvoeringsplan gemonitord, bijgesteld en doorontwikkeld door betrokken partijen.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

33

8. Preventie

Maatschappelijk probleem Disbalans op gezondheidsproblemen waardoor je niet meer zelf de regie kan voeren.

Te realiseren waarde en baat

GezondheidspreventieIedereen kan meedoen/Regie op je eigen leven kunnen voeren, ook bij veranderende omstandigheden.

Inzet 0,7 fte.

Activiteit Wonen met Gemak is een samenbundeling van activiteiten die beogen oudere mensen aan te zetten tot een gezonde leefstijl. Thema’s zijn onder meer levensloop-bestendig wonen, veiligheid, eenzaamheid, beweging en valpreventie. De aanpak is wijkgewijs en vindt plaats in de vorm van voorlichtingscampagnes, huisbezoek en vervolgactiviteiten. In 2019 loopt de campagne in Zandberg/Sportpark, Boeimeer/ Ruitersbos en Tuinzigt/Westerpark.

Wonen met Gemak leidt mensen door naar (1) kennismakingslessen, wandelen fietsgroepen en andere beweegactiviteiten onder de noemer ‘Fit for life’ waarin mensen hun conditie op peil brengen en houden, en naar (2) valpreventieprogram-ma’s zoals In Balans waarin ze leren wat ze kunnen doen om het risico op vallen (met hoge gevolgschades, persoonlijk en financieel) te verkleinen.

1. Bereik in beoogde doelgroep 1.000

2. Zelfredzaamheid Onvoldoende kennis van zaken die zelfredzaamheid bevorderen, onvoldoende fysieke conditie en daardoor eerder zorggebruik en grotere kans op vallen en gevolgschade daarvan.

3. Vakmanschap Wonen met gemak: integrale aanpak voor preventie en gezondheidsbevordering 65+.

Focus op zelfredzaamheid, aanvullend op wat mensen zelf en hun netwerk kunnen bieden.

Mensen informeren over nut en noodzaak van preventieve maatregelen, leefstijl en relevante hulp en zorg en hen de weg wijzen hoe van denken naar doen te komen.

Interventie is gericht op bewustwording, kunnen en doen. Dit vraagt een (pro) actieve houding van de deelnemer.

Samen met stakeholders en doelgroep een programma ontwikkelen en uitvoeren.

Kennis van en ervaring met social marketing.

Werkwijze steeds aanpassen aan de leefwereld van de beoogde doelgroep.

Verbinden van alle preventieprogramma’s binnen een integrale wijkaanpak.

4. Synergie Wijkraden, vrijwilligers, Corporaties, KBO- afdelingen, gemeente Breda (Wonen en WMO), wijkverpleging, StiB, ergotherapie, servicepunt Wonen met gemak, GGD, Indigo, Breda Gelijk, zorgcentra, wijkagent, Breda Actief.

5. Tevredenheid O&I onderzoekt na elke campagne tevredenheid en effect.

6. Totale kosten van de activiteit 1. Wonen met gemak: € 128.284.

Bijdrage (in euro’s) aan besparing kosten maatwerk

Wonen met gemak beoogt een gezonde leefstijl en voorkomen van kwalen en problemen die de zelfredzaamheid verminderen. De effectiviteit is evident.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

34

9. Schuldhulpverlening

Maatschappelijk probleemWanneer mensen problematische schulden hebben die niet door henzelf zijn op te lossen is ondersteuning in de vorm van schuldhulpverlening in de meest brede zin van het woord nodig. Bijna 80 procent van de clienten van het maatschappelijk werk kampt met financiële problemen. Volgens het CBS leefden in Breda in 2016 bijna 7.200 huishoudens in armoede en hadden daarnaast nog eens circa 6.000 huishoudens moeite om iedere maand de rekeningen te betalen. Diverse wetenschappelijke onder-zoeken wijzen uit dat de gevolgen voor mensen van het over een langere periode leven met problematische schulden onder andere zijn dat zij gevoelens van angst ontwikkelen, afhankelijk en ongelukkig zijn, een ongezon-der leven lijden en leven in een sociaal isolement. Speciaal voor kinderen geldt daarbij dat zij vaker onveilig gehecht zijn, dat er een aangetoond causaal verband bestaat tussen opgroeien in een huishouden dat financiele problemen heeft en het ontwikkelen van psychosociale problemen. Opgroeien in armoede kan zelfs leiden tot verminderde hersenontwikkeling en minder goede emotieregulatie en het vergroot de kans op het vroegtijdig verlaten van school.

Met een breed en integraal schuldhulpverleningsaanbod creeren we de onderstaande maatschappelijk baat (conform Breda Doet)Niemand valt tussen wal en schip. Iedereen kan meedoen. Rondkomen met je inkomen, Regie op je eigen leven kunnen voeren, ook bij veranderende omstandigheden. Onbelemmerde ontwikkeling van kinderen. Van tel zijn.

De activiteiten die we uitvoeren om deze baten te realiseren• Psychosociale hulp bij schulden• Preventie en voorlichting schuldenproblematiek• Hulpverlening bij materieelsociale problematiek, i.h.k.v.

de vrouwenopvang• Sociaal raadsliedenwerk• Vrijwillige inzet bij sociaal materiële problematiek• Stichting leergeld• Jeugdsport- en cultuurfonds• Over Rood• Voedselbank• Vincentius

NB in de reguliere cliëntondersteuning en (sociaal) maatschappelijk werk in de wijken werken professionals ook met cliënten aan terugdringing / voorkomen van schulden.

Wat goed gaat• Integraliteit, preventie en innovatie - De Bredase

schuldhulpverlening heeft een integraal karakter en is zowel curatief als preventief van aard. De overtuiging dat met name preventieve activiteiten van groot belang zijn is inmiddels breed gedragen. De projecten Vroeg Eropaf Breda en Een Held met Geld zijn beide voorbeel-den waarmee met innovatieve projecten vorm wordt geven aan een integrale aanpak die synergie creëert en die recht doen aan de kracht van preventie. De samenwerking met Kredietbank West Brabant is substantieel en essentieel.

• De beweging naar voor, dicht bij mensen - Al jaren werken in Breda professionele hulpverleners in de eerste lijn nauw samen met de klantmanagers en budgetbeheerders van de kredietbank. Die samenwer-king vormt de basis van de integraliteit. De laatste twee jaar heeft die samenwerking een belangrijke extra impuls gekregen doordat zij nu ook fysiek in de wijken, dicht bij de mensen een gebouw delen. Klantmanagers van zowel de kredietbank als die van de WMO zijn structureel aanwezig in de wijkkantoren. Iedere betrokken hulpverlener (sociaal) maatschappelijk werkers, cliëntondersteuners, vrijwilligers, sociaal raadslieden, etc.), inclusief de cliënten ervaren dit als een belangrijke effectiviteitslag. Samen kunnen optrekken in een casus en direct (consultatief) beschik-baar zijn voor elkaar zijn de belangrijkste winstpunten. Hierdoor worden cliënten veel sneller en beter geholpen.

Wat beter kan• Bewustzijn bij mensen - Bewustzijn creëren bij mensen

dat zij wanneer zij moeite hebben met het op tijd betalen van de rekeningen niet moeten wachten, maar dat juist dan actie nodig is. Wij als hulpverlening moeten op onze beurt niet afwachten tot mensen zich melden. Dan is het te laat. De uitdaging ligt in het vinden van een antwoord op de vraag wat nodig is om mensen te laten inzien dat vroeg interveniëren van belang is en dat ook dat type van lichte vorm van ondersteuning in Breda bestaat. Op die manier kunnen

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

35

we ook iets betekenen voor die mensen die onze niet weten te vinden terwijl dat wel hard nodig kan zijn.

10. Vrijwilligersondersteuning

BaatVrijwilligerswerk waar inwoners blij van worden.

WaardeIedereen doet mee.

ActiviteitenZie format Vrijwilligersondersteuning.

Individualisering en in het verlengde daarvan de opkomst van persoonlijke interesses en motieven en het voorop stellen van de eigen agenda zijn belangrijke ontwikkelingen.

Ook het vrijwilligerswerk zelf is veranderd. Er zijn veel meer soorten vrijwilligerswerk op veel meer plekken in de samenleving bijgekomen. Daarnaast is de rol van vrijwil-ligerswerk anders geworden en uitgebreid: behalve een manier om sociale betrokkenheid te uiten en sociale contacten te onderhouden, om kennis en vaardigheden op te doen, is het ook een instrument om overheidsbeleid te realiseren en om allerlei groepen mensen (weer) te laten meedoen in de samenleving. Ten slotte zijn vrijwilligers steeds mondiger geworden. Ze gedragen zich als consu-menten die eisen stellen en wensen hebben.

We denken nog teveel dat een vrijwilliger zal worden wat de opdracht van hem vraagt. Wie ‘een doos met vrijwil-ligers’ denkt open te trekken treft een leegte aan. Vrijwil-ligers zijn mensen die uit vrije wil komen helpen; zij dragen uit vrije wil verantwoordelijkheid.

Deze ontwikkelingen maakt het organiseren en ondersteu-nen van vrijwilligerswerk niet makkelijker. Wel leuker. Het vraagt om aan te sluiten bij wat (potentiële) vrijwilligers nodig hebben en waarnaar zij op zoek zijn en het vraagt om een nieuwe manier van kijken. Kijken naar mensen die op een andere wijze bij je betrokken zijn.

Hoe ga je aan de slag met het creëren en benutten van betrokkenheid? Hoe zet je die betrokkenheid om in actie?

Dat vraagt veel van organisaties als het gaat om het werven van nieuwe en aansturen van huidige vrijwilligers, om het betrekken van een bredere groep mensen en de afstemming van hun activiteiten met die van de zittende vrijwilligers.

Het vraagt ook om andere wervingskanalen, om andere vormen van leren/ontwikkelen, om andere ondersteuning van vrijwilligersorganisaties.

De toekomst: 2019 en verderMet een beschikbare capaciteit van in totaal 5 fte (voor ondersteuning van 1.500 vrijwilligersorganisaties en 50-duizend structurele vrijwilligers) is het helder dat er prioriteiten moeten worden gesteld.

Vraag en aanbod vindt alleen nog digitaal plaats; er is geen ruimte om individuen te begeleiden. Alle beschikbare capaciteit richt zich op beheer, data-analyse & marketing en doorontwikkeling van de online vacaturebank. Voorlich-ting/informeren over vrijwilligerswerk is alleen nog gericht op leerlingen en studenten.

Leren en ontwikkelen zit aan haar maximale capaciteit voor wat betreft organisatie, uitvoering en administratie.

Advies en ondersteuning richt zich alleen op authentieke vrijwilligersorganisaties. Dit zijn organisaties waar de beslissingsbevoegdheid in handen van vrijwilligers is. Professionele organisaties kunnen alleen tegen betaling worden ondersteund. Een aantal sectoren / domeinen wordt minder ondersteund zoals onderwijs & educatie, natuur & milieu, goede doelen & belangenbehartigers en ook kunst & cultuur.

Er is geen ruimte en budget om de organisatie rondom het waarderen van vrijwilligers op ons te nemen.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

36

Bijlage 4 Toegankelijk-heid (fysiek)

Breda-Gelijk zet zich met 45 vrijwilligers, meest ervarings-deskundigen, een vrijwillig bestuur, en twee parttime beleidsmedewerkers in voor een toegankelijk en inclusief Breda. De aanvraag voor onze activiteiten op het gebied van toegankelijkheid treft u in dit format.

Maatschappelijk probleem Ontoegankelijkheid voor mensen met een fysieke en /of mentale beperking. Bredase burgers raken hierdoor sneller in een sociaal isolement

Te realiseren waarde & baat Met of zonder beperking: iedereen kan meedoen.Voorzieningen en informatie zijn toegankelijk.

Korte omschrijving van de activiteit Er wordt uitvoering gegeven aan het VN-verdrag handicap door het creëren van een inclusieve samenleving onder meer door:

• Schouwen van panden en openbare ruimte• Schouwen van evenementen• Informatiepunt voor ondernemers• Beheer van het toegankelijkheidsfonds• Workshops voor inwoners en ondernemers• Het geven van informatie en advies.• Activiteiten in het kader van Breda Eenvoudig

Actieve benadering van politiek en gemeente daar waar grote knelpunten zijn.

1. Bereik Het doel is een fysiek toegankelijke stad voor iedereen. Denk daarbij aan de buitenruimte, winkels en voorzieningen. Het gaat hierbij om mensen met een fysieke beperking en ouderen die minder mobiel zijn.

2. Zelfredzaamheid Ervaringsdeskundigen dragen als geen ander bij aan het inclusief maken van Breda en worden hierin gefaciliteerd en gestimuleerd. Zij vergroten hiermee hun eigen zelfredzaamheid en die van anderen.

3. Vakmanschap Faciliteren en coördineren van de inzet van ervaringsdeskundigen; netwerken; pr en communicatie; projectmanagement.

4. Synergie Door de samenwerking met het Platform Breda voor Iedereen, Zet, Zorg voor elkaar Breda en gemeente Breda wordt een breed draagvlak gecreëerd voor een inclusieve samenleving.

5. Tevredenheid Zowel in krantartikelen als in de politiek wordt positief gereageerd op de activitei-ten die door de gezamenlijke partijen worden geïnitieerd. Breda heeft een prijs gewonnen voor de wijze waarop zij de toegankelijkheid vorm geeft en staat daarmee ook landelijk op de kaart. Op basis hiervan is zij ook gevraagd als deelnemer van Koplopergemeente door de VNG.

6. Totale kosten van de activiteit € 64.000.

Nog niet te voorzien is of en hoeveel financiering nodig is voor activiteiten in het kader van Breda Eenvoudig (wegnemen van bureaucratie, com- plexiteit en hoge drempels bij overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties).

7. Kosten per bereikte klant uit de doelgroep (dus niet alle klanten maar alleen uit doelgroep)

Voor iedere inwoner van Breda is of kan deze activiteit relevant zijn.

Bijdrage (in euro’s) aan besparing kosten maatwerk

Door een goede toegankelijkheid kunnen burgers met een beperking zelfstandig deelnemen aan de samenleving en zullen naar verwachting minder beroep doen op betaalde begeleiding. Het is niet mogelijk om te becijferen wat dit bespaart aan maatwerk.

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

37

Uit

voer

ing

spla

n 2

01

9 -

20

20

38

Breda voor elkaar

p. 1

Uitvoeringsplan 2019-2020

Breda, 28 september 2018

Zorg voor elkaar Breda staat voor een zorgzame en toegankelijke stad waar de mensen

die hulp of zorg nodig hebben erop kunnen rekenen dat deze er is. Niemand, is de belofte,

valt tussen wal en schip. Dit lukt als de Bredanaars goed zorgen voor zichzelf en voor

elkaar, en daar zelf de regie in voeren. Waar nodig doen ze dat samen met vrijwilligers

en professionals. Het ideaal, in termen van het visiedocument, is “een solide, toekomst-

bestendige en betaalbare infrastructuur voor hulp en zorg voor Bredase burgers die

grotendeels door die burgers zelf wordt gedragen".

Zo samenwerken – van klanten, betrokkenen, vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en pro-

fessionals, vanuit verschillende organisaties – leidt tot andere hulp en zorg dan veel

mensen gewend zijn. Het begint met hulp- en zorgvragers zo te helpen dat ook hun eigen

handelingsrepertoire als lonkend perspectief in beeld komt. Wat dan gebeurt is dat het

steeds meer de hulpvragers en niet de hulpverleners zijn die problemen en oplossingen

definiëren. Het is hun wereld en zij gaan erover.

Uitvoeringsplan

Een belangrijke stap in de realisatie van dit ideaal was het samenbrengen van alle ‘voor-

liggende’ hulp en zorg in eerst het netwerk, later de thematafel Zorg voor elkaar Breda die

open staat voor iedereen die wil helpen het ideaal van de tafel te realiseren. Elke twee jaar

stellen de deelnemers aan de thematafel een uitvoeringsplan op waarin de activiteiten-

portfolio wordt herijkt en bijgesteld. Dit document is het uitvoeringsplan voor 2019 en

2020. De onderliggende waarde, visie en richting zijn vastgelegd in genoemd visie-

document dat is te vinden op webadres visiedocument.zorgvoorelkaarbreda.nl.

Alle deelnemers aan de thematafel onderschrijven het visiedocument en de daarin

verwoorde principes: het gesteld ideaal als richting gevend voor elke activiteit, klanten en

hun sociale netwerk waar het kan en professioneel waar het moet, samensturing in elke

situatie, het Breda’s Toetsingskader als leer- en ontwikkeltool, samen wat samen kan, en

richting burgers voor alle activiteiten voeren van één naam: Zorg voor elkaar Breda.

In dit uitvoeringsplan komen de volgende zaken aan de orde:

1. De opgave.

2. Proces en toetsing.

3. Armoedebeleid.

4. Netwerken rondom beleidsthema’s.

5. Duurzaam innoveren.

p. 1

Uitvoeringsplan 2019-2020

Breda, 28 september 2018

Zorg voor elkaar Breda staat voor een zorgzame en toegankelijke stad waar de mensen

die hulp of zorg nodig hebben erop kunnen rekenen dat deze er is. Niemand, is de belofte,

valt tussen wal en schip. Dit lukt als de Bredanaars goed zorgen voor zichzelf en voor

elkaar, en daar zelf de regie in voeren. Waar nodig doen ze dat samen met vrijwilligers

en professionals. Het ideaal, in termen van het visiedocument, is “een solide, toekomst-

bestendige en betaalbare infrastructuur voor hulp en zorg voor Bredase burgers die

grotendeels door die burgers zelf wordt gedragen".

Zo samenwerken – van klanten, betrokkenen, vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en pro-

fessionals, vanuit verschillende organisaties – leidt tot andere hulp en zorg dan veel

mensen gewend zijn. Het begint met hulp- en zorgvragers zo te helpen dat ook hun eigen

handelingsrepertoire als lonkend perspectief in beeld komt. Wat dan gebeurt is dat het

steeds meer de hulpvragers en niet de hulpverleners zijn die problemen en oplossingen

definiëren. Het is hun wereld en zij gaan erover.

Uitvoeringsplan

Een belangrijke stap in de realisatie van dit ideaal was het samenbrengen van alle ‘voor-

liggende’ hulp en zorg in eerst het netwerk, later de thematafel Zorg voor elkaar Breda die

open staat voor iedereen die wil helpen het ideaal van de tafel te realiseren. Elke twee jaar

stellen de deelnemers aan de thematafel een uitvoeringsplan op waarin de activiteiten-

portfolio wordt herijkt en bijgesteld. Dit document is het uitvoeringsplan voor 2019 en

2020. De onderliggende waarde, visie en richting zijn vastgelegd in genoemd visie-

document dat is te vinden op webadres visiedocument.zorgvoorelkaarbreda.nl.

Alle deelnemers aan de thematafel onderschrijven het visiedocument en de daarin

verwoorde principes: het gesteld ideaal als richting gevend voor elke activiteit, klanten en

hun sociale netwerk waar het kan en professioneel waar het moet, samensturing in elke

situatie, het Breda’s Toetsingskader als leer- en ontwikkeltool, samen wat samen kan, en

richting burgers voor alle activiteiten voeren van één naam: Zorg voor elkaar Breda.

In dit uitvoeringsplan komen de volgende zaken aan de orde:

1. De opgave.

2. Proces en toetsing.

3. Armoedebeleid.

4. Netwerken rondom beleidsthema’s.

5. Duurzaam innoveren.

Breda, 16 december 2019