DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

DEN

Haag

amST

ErDa

m

DEN

Haag

roTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

roTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

roTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

roTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

roTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

roTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

amST

ErDa

m

roTT

ErDa

mam

STEr

Dam

am

STEr

Dam

ro

TTEr

Dam

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

roTT

ErDa

mam

STEr

Dam

am

STEr

Dam

ro

TTEr

Dam

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

roTT

ErDa

mam

STEr

Dam

am

STEr

Dam

ro

TTEr

Dam

amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

roTT

ErDa

mam

STEr

Dam

DEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN HaagroTT

ErDa

m

DEN HaagroTT

ErDa

mro

TTEr

Dam

DEN HaagroTT

ErDa

m

amSTErDam amSTErDam amSTErDam amSTErDam amSTErDam amSTErDam amSTErDam amSTErDam amSTErDam amST

ErDa

m

amSTErDam amST

ErDa

m

amST

ErDa

m

amSTErDam amST

ErDa

m

DEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagDEN HaagamSTErDam

DEN HaagroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDamroTTErDam

amSTErDam roTTErDam

amSTErDam amSTErDam roTTErDam

amSTErDam amSTErDam roTTErDam

amSTErDam amSTErDam roTTErDam

amSTErDam DEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN HaagDEN Haag

PraKTISCHE INFormaTIE den Haag - amsterdam - Rotterdam 15-16-17 mei 2013Vertrek06.30u Verzamelen aan hotel serwir sint-niklaas (Koningin astridlaan 57)07.00u Vertrek richting den Haag09.30u aankomst in den Haag.

Wat heb je nodig?- Identiteitskaart + sIs-kaart- Programmabrochure (deze neem je overal mee naar toe! deel opdrachten (niet voor

alle vakken ), nuttige adressen en telefoonnummers staan erin)- Fototoestel- Zakgeld (beperkt)- Regenkledij- gemakkelijke stapschoenen (géén hoge hakken!)- Toiletgerief (bedlinnen is voorzien)- Handdoeken- Picknick voor de eerste middag (in apart rugzakje!- de koff er van de bus blijft dicht!!)- schetsboek(en), teken- en schrijfmateriaal (o.a. voor opdrachtenl)

Wat verwachten we van jullie ?- We verwachten van jullie een respectvolle en gepaste houding.- er wordt afgesproken dat niemand zelf drank meebrengt. er kunnen steekproeven op het bezit van drank

gehouden worden!- de reisorganisator raadt ons aan de jongeren uitdrukkelijk te informeren dat het nog steeds verboden

is om het even welke vorm van drugs mee te nemen naar het buitenland, zelfs kleine hoeveelheden cannabis voor persoonlijk gebruik! Heel veel landen maken namelijk geen onderscheid tussen soft- en harddrugs. als de drugshonden van de douane een groepslid betrappen, wordt automatisch de volledige groep grondig gecontroleerd. Los van de mogelijke gerechtelijke gevolgen spreekt het voor zich dat dit alles veel tijd in beslag neemt en het vlotte verloop van de reis in het gedrang brengt.

ook omtrent alcohol gelden vaak andere regels dan in België. Wij willen jullie erop wijzen dat de mogelijke gevolgen van alcohol- en/of druggebruik door de verzekeringsmaatschappij nooit als ziekte worden beschouwd en dus in geen geval terugbetaald worden. de hierboven staande tekst geeft een samenvatting van de belangrijkste paragrafen omtrent drugs en alcohol. de volledige tekst kunnen jullie raadplegen op http://diplobel.fgov.be

- Roken is niet toegelaten op schooluitstappen (nieuwe wetgeving) tussen 7 en 19u! Tevens is het verboden om tijdens de activiteiten en binnen de gebouwen te roken. - om 1 uur moet het rustig zijn. ’s nachts moet de stilte gerespecteerd worden en blijft iedereen op zijn

eigen kamer.- Het schoolreglement is van toepassing bij uitstappen: discman, walkman, mp3 zijn niet toegelaten, het is dus best deze thuis te laten, de gsm mag gebruikt worden in noodgevallen.- Voor de maaltijden wordt tijd uitgetrokken – er wordt dus niet op straat of in musea gegeten.- Timing stipt opvolgen – steeds tijdig bij afspraken zijn. ( liefst 10 min. voor het afgesproken tijdstip)- Bij wangedrag, hebben de leerkrachten het recht de leerling op eigen houtje en op eigen kosten op de

trein te zetten.

PraKTISCH gauwDIEVENneem een handig klein rug- of heupzakje mee, hou dit altijd tegen je lichaam. Laat dure spullen thuis!

oPDraCHTEN• de opdrachten die dienen uitgevoerd te worden, werden op voorhand door je vakleerkrachten

besproken, voer ze grondig uit.

HoTElBESCHrIjVINgstayokay amsterdam Zeeburg ligt ten oosten van het centrum in een rustige, typisch amsterdamse wijk. Het centrum van amsterdam is een kwartiertje per fi ets of tram verwijderd van het hostel.

KamErVErDElINg:Jullie logeren in meerbedskamers. de opgeven kamers worden niet gewisseld! Bedlinnen wordt voorzien. LeT oP! Zelf handdoeken mee te brengen.er zal een kamerverantwoordelijke worden aangesteld die instaat voor alle praktische zaken Ivm het verblijf.

NuTTIgE aDrESSEN EN TElEFooNNummErSdhr apers W. ……………… Mevr. de Belie M. ……………… Mevr. schermie I. ……………… Mevr Buytaert M ………………Mevr. deville a ……………… Mevr. Beunens T ………………Mevr Messiaen e ……………… Mevr Mostmans L ………………dhr de Bock J ……………… gsm school 0032 (0………………) LeT oP: telefoneren vanuit nederland, vooraf indrukken: +0032 (0)…daarna volgt het nummer, zonder de ‘0’ vooraf.

DEN Haag / SCHEVENINgEN• Gemeentemuseum Den Haag - stadhouderslaan 41 • Fotografi emuseum Den Haag - stadhouderslaan 434• Museum Beelden aan zee • Harteveltstraat 1, den Haag -scheveningen

amSTErDam• Stayokay Amsterdam Zeeburg - Timorplein 21 tel +31 (0)20 551 31 90 / +31 (0)20 639 01 99 - www.stayokay.com• Van Goghmuseum -Museumplein - Paulus Potterstraat 7 - amsterdam tel +31(0)20.570.52.00 • Museum Het Schip Amsterdam - spaandammerplantsoen 140 - amsterdam tel +31(0)20.41.82.885• Stedelijk Museum Amsterdam - Museumplein 10• Tassenmuseum Hendrikje - Herengracht 573

roTTErDam • Museum Boijmans van Beuningen - Museumpark 18-20 - Rotterdam tel +31(0)10.44.19.400• Kunsthal - Museumpark - westzeedijk 341 - Rotterdam tel +31(0)10.44.00.301• NAI - Museumpark 25 - Rotterdam tel +31(0)10.44.01.2002 3

Programma KaBIK + KaVDag 1 DEN Haag Woensdag 15 MeI 2013

KABIK11.00u - 12.30u Gemeentemuseum Den Haag

12.30u - 13.30u lunch13.30u - 17.00u Art Nouveau wandeling

KAV11.15u - 12.45u Gemeentemuseum Den Haag13.30u - 17.00u Art Nouveau wandeling

Beeldenpark Gemeentemuseum Den Haagstadhouderslaan 41

Het Beeldenpark gemeentemuseum den Haag bevat een collectie moderne en hedendaagse beelden in de beeldentuin rond het gemeentemuseum den Haag.

Collectie:Kind met eend en vogeldrinkbak (1932) van Fransje Carbasius (geplaatst in 1949)Icarus (1974) van Piet esserUntitled object (1983) van donald JuddJacob en de engel (1956/58) van Carel Kneulmanstaand en liggend (1972) van Jan MaaskantLarge Locking Piece (1965) van Henry MooreVrouw (1953) van Charlotte van Pallandtdoornuittrekker van een onbekende beeldhouwerBig Fish day (avant la lettre) (2002) van david BadeModel voor het reliëf met geometrische figuren (1988-1990) van sol LeWittWorld axis (1997-2006) van Jürgen PartenheimerIn de tuin staat een paviljoen dat is ontworpen door Hendrik Petrus Berlage en waarin nu een brasserie is gevestigd.

13.30u-vertrek: Architectuur-wandelingVolg voor deze wandeling de instructies in je werkbundel. Hieronder staat enkele de route beschreven.

We starten de architectuurwandeling aan het Binnenhof.

achter het binnenhof bevindt zich het Plein.

Van op het plein wandel je richting linker bovenhoek van het plein (wanneer je met je rug naar het Binnenhof staat). dit is de Lange Houtstraat. Wandel deze uit tot je recht voor je het plein aan de Lange Voorhout ziet.

achter Lange Voorhout bevindt zich, in de

Dag

1 - D

EN H

aag

Parkstraat nummer 41-61, het Rusthofje.

Wanneer je in de Parkstraat loopt, weg van Lange Voorhout en richting het kruispunt met Mauritskade, sla je op de linkerkant de oranjestraat in. Wanneer je deze doorloopt tot op het einde kom je aan in noordeinde. In deze straat bevinden zich een aantal art nouveau gebouwen.

Wanneer je alle gebouwen hebt gezien wandel je, weg van de Mauritskade, naar het kruispunt noordeinde, Hoogstraat, Papestraat en Plaats. ga eerst richting Plaats, daarna de Hoogstraat in.

op het einde van de Hoogstraat kom je aan een kruispunt met op je linkerkant de gravenstraat. Loop deze in. na 100m neem je rechts de straat achterom. deze wandel je uit tot je in de Kettingstraat komt.

Keer terug naar het kruispunt met de gravenstraat en wandel richting Buitenhof.

net voor je op het plein aankwam zag je op je linkerkant de Passage, een overdekte winkelstraat. ga hierin.

de Passage splitst op in twee. ga op dit punt naar rechts tot je aan de spuistraat komt. sla hier linksaf en loop door tot spui. Loop deze straat af tot je op je rechterkant de nieuwe Kerk tegenkomt.

op ongeveer dezelfde hoogte, aan de overzijde van de straat spui, bevindt zich het spuiplein.

Helemaal achter op het spuiplein, evenwijdig met spui loopt Wijnhaven. Wijnhaven komt uit in Fluwelen Burgwal. Tussen Fluwelen Burgwal, Herengracht, Zwarteweg en Turfmarkt bevindt zich de Resident.

de wandeling eindigt hier.

4 5

KAV en KABIK

opdracht 3: Maak tijdens je bezoek aan dit museum min 3 snelschetsen van voorwerpen, schilderijen uit de collectie. doe dit in je reisjournaal en noteer erbij

wat jou specifiek boeit

Het Gemeentemuseum Den Haag is één van de belangrijkste musea voor actuele kunst. de vaste collectie van het museum bevat werken van onder andere Mondriaan, Picasso, appel en Klee, maar ook de klassieke landschappen van de Haagse school. Het museum werd geopend in 1935 en is een ontwerp van Hendrik Petrus Berlage. Het was zijn laatste grote werk voor zijn dood in 1934. Het museum werd onder leiding van zijn schoonzoon voltooid. Tussen 1995 en 1998 werd het museum ingrijpend gerestaureerd en beperkt uitgebreid. Verantwoordelijk hiervoor was het architectenbureau Braaksma en Roos.

Programma KTBK Dag 1 DEN Haag Woensdag 15 MeI 2013

KTBK11.00u - 13.00u Gemeentemuseum Den Haag

13.00u - 14.00u Vrij eten en verplaatsing

14.00u - 16.00u Museum Beelden aan zee rondleiding

Gemeentemuseum Den Haag Mondriaan en de Stijl Zonder de stijl hadden de westerse woning, de straat én de stad er heel anders uit gezien. er is een complete vleugel gewijd aan deze belangrijke groep rond Mondriaan.

de groep rond Piet Mondriaan en Theo van doesburg inspireert tot op de dag van vandaag kunstenaars, vormgevers en architecten. Het belang van de groep is moeilijk te overschatten; zij speelt een centrale rol in de europese avant-garde. Unieke collectie Mondriaan

de collectie Mondriaan van het gemeentemuseum den Haag is uniek in de wereld en omvat bijna 300 werken. Ze beslaat alle stadia van de indrukwekkende carrière van deze grootmeester van de moderne kunst. Weinig kunstenaars hebben vanaf het begin van hun artistieke ontwikkeling

tot aan hun dood zich steeds weer weten te vernieuwen en tegelijkertijd een hoog niveau weten te handhaven. ook Mondriaans laatste - onvoltooide - meesterwerk, de Victory Boogie Woogie (1942-1944), het monument voor new York, de stad die ritme en ongeremde vitaliteit ademt, is in de tentoonstelling te zien.de stijl: levendig, vrolijk en vrij

de leden van de stijl waren op zoek naar een ideale samenleving en een vormentaal die daarbij paste. de grondgedachte van de stijl was typisch nederlands. door samen te werken hoopten de kunstenaars en architecten een Totaalkunstwerk te maken. Kunsthistorici omschrijven de stijl vaak als een beredenerende, gestructureerde, haast kille stroming. de intenties van de kunstenaars zelf lagen anders. Met heldere, primaire kleuren vervaardigden zij kunstwerken die juist levendig, vrij en vrolijk waren, als de toekomst zelf. Het gemeentemuseum heeft die positieve insteek als uitgangspunt genomen om de stijl hernieuwd te presenteren. Het gemeentemuseum den Haag bezit de meest brede collectie de stijl wereldwijd. In de permanente opstelling Mondriaan & de stijl zijn Theo van doesburg, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, J.J.P. oud, gerrit Rietveld en georges Vantongerloo naast Mondriaan de belangrijkste vertegenwoordigers. gustave

Dag

1 - D

EN H

aag Caillebotte

Het eerste overzicht van deze grootse kunstenaar in nederland waarbij de nadruk ligt op de wisselwerking tussen zijn schilderkunst en de opkomende fotografie.

Luc Tuymanseen indrukwekkend overzicht van het grafisch oeuvre van deze Belgische kunstenaar

Ja Natuurlijk Internationale kunstmanifestatie met als vraag ‘Wat is natuurlijk en wie of wat bepaalt dat?’

Museum Beelden aan zee Bertozzi & Casoni. TimelessHet Italiaanse kunstenaarsduo Bertozzi & Casoni (giampaolo Bertozzi, Bologna 1957 en stefano dal Monte Casoni, Ravenna 1961), combineert maatschappijkritische en filosofische thema’s met zeer aansprekende figuratieve beelden. de techniek die ze eind jaren negentig ontwikkelden maakt het mogelijk om keramiek werk van zeer groot formaat te realiseren. de kolossale doch kwetsbare beelden zijn overweldigend en zetten aan tot nadenken over leven en dood, natuur en cultuur, arts en craft.

Bij Bertozzi & Casoni wordt artistiek onderzoek onherroepelijk verbonden met experimentele techniek, waarbij die laatste vooral gericht is op het doorbreken van het idee van materiële beperkingen. Het resultaat zijn barokke en overdadige composities, rijk aan details, symbolen en betekenissen die verbazen en onthutsen: “Vandaag de dag moet een kunstenaar zich enkel nog wijden aan complexe dingen, objecten of thema’s.”

6 7

Programma TCm Dag 1 DEN Haag Woensdag 15 MeI 2013

TCM11.15u Gemeentemuseum Den Haag

Bezoek met rondleiding Konink-lijke Academie van Beeldende Kunsten afdeling modePrinsessegracht 4

14.00u - 16.00u Stadswandeling + Betere modezaken

Gemeentemuseum Den Haag Mondriaan en de Stijl Zie voor info programma KTBK Een vaas voor de prinses (een beeldschoon en grappig kinderkunstboek van de internationaal bekende en veelbekroonde illustratoren Ingrid en dieter schubert)

Het toonbeeld van Hollands welvaren in de gouden eeuw –

Delfts aardewerkeen permanente presentatie over dit belangrijke culturele erfgoed. In de stijlkamers kom je alles te weten over de spannende geschiedenis van delfts aardewerk. naast het welbekende blauwwitte delfts zijn ook kakelbonte exemplaren te zien en behalve fantasie prikkelende tulpenvazen worden

ook eenvoudige borden getoond en zelfs een nijntje spaarpot. een installatie laat zien dat ook hedendaagse ontwerpers zich door de voorbeelden van weleer laten inspireren.

Meesters uit het Mauritshuis.

Gustave Caillebotte Zie voor info programma KTBK

Draadglas

Ja Natuurlijk Zie voor info programma KTBK

Opdracht: schetsen, schrijven , foto’s, … van iedere tentoonstelling in het museum verwerken in beeldend verslag.(opdracht en evaluatie zie blad apart)

Dag

1 - D

EN H

aag

Stadswandeling met bezoek van de betere modewinkels / modemerken + bezienswaardigheden.

Frederikstraat, Den Haag, NederlandIn deze straat is er een mooie mix te vinden tussen haute couture en trendy fachion. Verschillende winkeltjes (zoals secondshand rose, black, white, black for kids en careltje) hebben een eigentijdse, hoogwaardige, maar vooral exclusieve collectie. de winkels in deze straat hebben vaak een breed gamma (van esprit tot chanel).1. ga naar het zuidoosten van Frederikstraat in de richting van Prinses Mariestraat (140m)2. Blijf op denneweg(170m)280 m - ongeveer 3 minuten

Denneweg, Den Haag, Nederlandde denneweg is het verlengde van de Frederikstraat en biedt evenzeer exclusieve winkels. Zo vind je hier kunstuitleenbedrijven, private label zaken en ook de Haagse kunstkring. Het is de oudste weg van den Haag, al is dat niet te zien aan de talrijke etalages.

3. ga naar het zuidoosten van de denneweg naar de Hooistraat (110m)4. denneweg draait iets naar rechts en wordt Vos in Tuinstraat (62m)5. sla rechtsaf naar Lange Voorhout (260m)6. sla rechtsaf om te verblijven op het Lange Voorhout (400m)7. Blijf op Kneuterdijk (77m)8. sla rechtsaf naar Heulstraat (98m)9. sla rechtsaf naar noordeindeBestemming is op de linker kant800 m - ongeveer 10 minuten

Noordeinde 68, 2514 GL Den Haag, NederlandIn deze straat vind je het paleis van noordeinde. Het is één van de drie officiele paleizen van de nederlandse Koninklijke familie. Het paleis is oorspronkelijk begonnen als

een middeleeuwse boerderij. deze werd uitgebreid tot ruime woning, en later tot paleis. Het paleis is in 1533 ontstaan.10. ga naar het zuidoosten van noordeinde naarPaleisstraat (97m)11. sla rechtsaf naar Molenstraat (230m)12. sla rechtsaf naar de PrinsestraatBestemming bevindt zich rechts.400 m - circa 5 min

Prinsestraat 83, 2513 CC Den Haag, Nederlandde zaken die je in deze straat vindt zijn kort samengevat eigenwijs te noemen. Het is een winkelstraat waar je voor iedere stijl leuke accesoires kan vinden. een straat om zeker te leren kennen!

13. ga naar het zuidoosten van Prinsestraat richting Molenstraat (290m)14. sla linksaf grote Halstraat (140m) 15. sla rechtsaf naar Venestraat (170m)16. Weg vervolgen naar Wagenstraat (200m)17. sla linksaf gedempte gracht (140m) Bestemming bevindt zich recht950 m - ongeveer 11 minuten

Gedempte Gracht, Den Haag, NederlandWe eindigen in het nederlandse “Chinatown”. deze buurt is het zeker waard te bezoeken en eens rond te kijken. Bekijk de vele zaken met aziatische specialiteiten. eens je door de “Chinagate” wandelt merk je een directe verrandering in de omgeving. overal vind je Chinese supermarkten, restaurants en tal van andere winkels. Het is soms wat zoeken om de winkels te vinden, maar ze zijn er!

8

Dag

2 am

STEr

Dam

de totale wandeling telt een 8-tal km. Je wordt om…………u verwacht aan de steiger van het Rijksmuseum. station – scheepvaarthuis (1km) scheepvaarthuis – Javakade (2,5km) Javakade – arcam (1,5km) arcam – Jonas daniël Meijerplein (1km)Jonas daniël Meijerplein – Rijksmuseum (2km)

amsterdam Centraal station uit 1882 – 1889 is ontworpen door Pierre Cuypers, eveneens de architect van het Rijksmuseum. dit ‘paleis voor de reiziger’ is één van de eerste stations in nederland dat werd ontworpen door een architect in plaats van een ingenieur. de laatste jaren is de stationsomgeving één grote bouwput vanwege aanpassingen van de infrastructuur. Het herontwerp, waarvan de voltooiing voorzien is in 2015, is van de hand van het architectenbureau Benthem-Crouwel.

Steek langs het busstation de Oosterdokkade over naar het Oosterdokseiland (ODE). Voordat je de steiger met verzinkte traanplaten betreedt, zie je op de rechterkant een enorm bakstenen gebouw op de hoek eilandsgracht/Prins Hendrikkade (nr. 114): het scheepvaarthuis (foto) uit 1912-1916. dit kantoorgebouw geldt als eerste realisatie van de amsterdamse school. de verticaliteit in de gevel, vooral op de hoek, is kenmerkend voor deze stijl.

Blikvanger vanaf de steiger is de groene scheepsbouwvorm van het science Center (nemo) (foto) uit 1990-1997. de architect van dit museum is de Italiaan Renzo Piano. Hij volgde de gebogen lijn van de Ij-tunnel (die er onder door loopt), uitlopend in een soort scheepsboeg. Het trapsgewijs opklimmende ‘scheepsdek’ is bedoeld als een openbaar plein. Renzo Piano koos voor een materiaal dat de associatie met schepen versterkt:

koper. onder

invloed van water en zuurstof wordt dit koper groen. over de schuine gevel loopt echter nauwelijks water waardoor het koper langzaamaan zijn groene tint verliest.

naast de enneüs Heermabrug (foto) naar het science Center staat een brugwachtershuisje van Thijs Verburg en Rob Hoogendijk uit 2005, dat een nieuwe brug bedient. Het brugontwerp is eigenlijk strak en sober. na de installatie van de hekjes, schakelkasten, stoplichten en slagbomen is daar echter weinig van overgebleven. de brug zelf is ontworpen door de engelse architect nicholas grimshaw. Ze verbindt steigereiland met Zeeburgereiland.

over de brug of onder het spoor door en met de trap omhoog loop je richting het Bimhuis (foto) (2005) voor jazz en improvisatiemuziek.

aan de overkant van het water ligt een stedenbouwkundig plan dat in de architectuurwereld internationale bekendheid geniet: het Ij-plein van Rem Koolhaas’ bureau oMa uit 1980-1982. Het Ij-plein is onderverdeeld in een stedelijk westdeel en een meer dorps oostdeel. In het stedelijke deel staan lange woongebouwen, afgewisseld door ‘urban villa’s’ (vrijstaande appartementencomplexen met de grootte van een villa). Het dorpse gedeelte bestaat uit stroken laagbouw met collectieve tuinen. oMa voerde een strenge regie over bijvoorbeeld de kleuren van de gevels en voorzag de wijk van typisch Hollandse elementen zoals volkstuinen, slootjes en inheemse boomsoorten. Langs het gebogen glasdak van hotel Mövenpick (foto), van Claus en Kaan, en de groene gevels van de Ij-toren, kom je voorbij het hoofdkantoor van ahold, gekenmerkt door een gevel van oranje platen.

dwars door het pakhuis Willem de Zwijger (foto) uit 1935 loopt de 200m lange Jan schaefferbrug

Programma KaBIK Dag 2 amSTErDam DoNDErDag 16 mEI 2013

KABIK10u00 Museum het schip - De Amsterdamse School rondlei-ding.

12.00u - 14.00u lunch

14.00u Architectuur wande-ling. Vertrek aan het Stations-plein, Centraal Station. (zie verder voor de omschrijving)

Museum Het schip is een museum, gevestigd in een huizenblok dat in de volksmond de bijnaam ‘het schip’ heeft gekregen. Het schip is één van de drie blokken arbeiderswoningen, ontworpen door Michel de Klerk, in de stijl van de amsterdamse school. de woningen in deze blokken, voltooid in 1921, werden verhuurd door woningcorporatie eigen Haard en waren ‘paleizen voor de arbeiders’. nooit eerder was er zo veel zorg besteed aan de vormgeving van arbeiderswoningen. de architect had ook de opdracht om een postkantoor in het woonblok te integreren. na de sluiting van het postkantoor in 1999 is hier sinds 2001 het Museum Het schip gevestigd. Het museum bestaat uit het voormalig postkantoor, een museumwoning die een indruk geeft van hoe arbeiders hier in de jaren 1920 woonden en een museumruimte met informatie over de geschiedenis van het gebouw en de amsterdamse school. In 2005 werd een lunchroom geopend in een voormalige winkel. Hier is ook een fototentoonstelling van de amsterdamse school te zien. naast het gebouw is er een collectie straatmeubilair in de stijl van

de amsterdamse school te bezichtigen. Momenteel staat het museum aan het begin van een volgende fase. Voorzien is dat zij in de toekomst de beschikking krijgt over het schoolgebouw ´de Catamaran´ om hier een groot Museum voor de amsterdamse school op te richten. de school is evenals het huidige museum gevestigd in Het schip. de toekomstige uitbreiding zal het mogelijk maken om de amsterdamse school in al haar rijkheid te tonen.

Rondleiding MICHeL de KLeRK (duur: 1,5u – Inclusief museumbezoek)

Langs de bouwkunstwerken van Michel de Klerk op het spaarndammerplantsoen. direct tegenover Het schip liggen de kunstzinnige volkswoningbouwblokken van Michel de Klerk die iets eerder zijn gebouwd dan Het schip. een boeiende tocht langs vele details en aandacht voor de gedachtewereld van Michel de Klerk, die zonder veel woorden maar met de kracht van zijn vormtaal de basis legde voor de internationaal beroemd geworden beweging: de amsterdamse school.

Lunch = Tijdstip en plaats wordt per groep terplekke afgesproken dit in functie van het verloop van het program-ma

Amsterdam Centraal station

Science Center (Nemo)

Enneüs Heermabrug

11

…(foto) uit 2001 naar Java-eiland. ontwerper Ton Verhoeven gaf de verschillende verkeersstromen ieder een eigen tracé. door de niveauverschillen en pijlers heeft de brug de expressie van een beest. dankzij 2 uitneembare delen kunnen grote schepen toch passeren.

Het stedenbouwkundig plan van sjoerd soeters voor het Java-eiland vormt een reactie op het verder gelegen KnsM-eiland van architect Jo Coenen. Coenen wou grote bouwblokken langs een centrale laan, maar soeters deelde Java-eiland juist op met dwarsgrachten en liet de invulling van de diverse bouwblokken over aan een groot aantal verschillende architecten. Zo ontstond een woonwijk die wel iets weg heeft van een amsterdamse grachtengordel. de woningen liggen een meter boven het straatniveau zodat de bewoners over de geparkeerde auto’s heen kijken.

als overgang van Java-eiland naar KnsM-eiland ontwierp diener & diener architecten in 2001 twee grote woongebouwen in roodbruine baksteen.

Neem een (snel) kijkje op Java-eiland en keer terug over de Jan Schaefferbrug. Volg het Vemenplein en je komt in de Kattenburgerstraat.Het driehoekig terrein achter de muur is een zwaar beveiligd marineterrein. Hier ontwierp Liesbeth van der Pol een depot voor het (foto): een 90m lang volume voorzien van 3 bulten van 18m hoog. de gevel is bekleed met titanium.

Langs het water ligt een paviljoen waarvan het dak en de wanden vloeiend in elkaar overlopen: het architectuurmuseum arcam (foto) uit 1999-2003 (Prins Hendrikkade 600). deze vorm van ontwerper René van Zuuk neigt naar een zogenaamde blob, een vrij gekozen vorm.

Tegenover het arcam ligt de ingang naar het

entrepotdok, met links om de hoek een complex van 84 pakhuizen dat tussen 1985 en 1988 is omgebouwd tot sociale woningbouw door Joop van stigt. op de eerste laag ontwierp hij een enorme parkeergarage, met daarboven bedrijfsruimten en woningen. Het hart van de pakhuizen is gesloopt om een openbaar binnenplein te kunnen aanleggen en om de woningen daglicht te gunnen. op de gevel staan de namen van handelssteden.

Ga vlak na Groningen en Gent het bruggetje over en loop de Plantage Kerklaan in.Hier bevindt zich de dierentuin artis.

Ga aan het einde van deze laan rechtsaf de Plantage Middenlaan in.aan deze laan staat het Moederhuis (foto) van aldo van eyck (nr. 33-35) dat tijdelijke opvang biedt voor 16 ouders en 80 kinderen. Van eyck sloot met de bouwhoogte en onderbouw aan bij de aangrenzende panden, maar hij ontwierp een structuralistisch complex in alle kleuren van de regenboog.

Loop de Plantage Middenlijn een stukje verder af naar de Nieuwe Herengracht met de Hortus Botanicus (foto) uit 1912. Via het Jonas Daniël Meijerplein kom je bij de groenglazen gevel van de Filmacademie (foto) (1997-1999) van Koen van Velsen,de architect van ondermeer het Pathé-theater op het schouwburgplein in Rotterdam.

Afspraak samenkomst (zie uw begeleidende leerkrachten.)”

architectuurmuseum Arcam

Programma KaV Dag 2 amSTErDam dondeRdag 16 MeI 2013

KAV: 9.00-12.00uArchitectuurwandeling

oostelijk havengebied, Java, KnsM, Borneo…

Dag

2 am

STEr

Dam

12 13

The Whale of Pacman, huizen aan de scheepstimmermanstraat, brug van West 8

Passengers Terminal, Muziekgebouw, de Zwijger, Jan schaeferbrug

Programma KaV Dag 2 amSTErDam dondeRdag 16 MeI 2013

12.00u – 14.00u Vrij om te eten14.00u. - 16.00u Stedelijk museum: Museumplein 10 1071 dJ amsterdam, De Stijl, Bauhaus

16.00u. – 18.00u. ARCAMPrins Hendrikkade 600

aRCaM, of architectuurcentrum amsterdam, is een informatiepunt, een plek waar het publiek terecht kan voor inlichtingen en waar de archi-tectuurliefhebber zich de weg kan laten wijzen naar interessante gebouwen en plekken in de stad. In het aRCaM-gebouw is een groot aantal architectuurboeken, tijdschriften, folders, sites, kaarten en een knipselarchief te raadplegen. In het informatiepunt bevindt zich ook een actuali-teitenwand waarop aandacht wordt geschonken aan nieuwsfeiten en actuele ontwikkelingen op het gebied van architectuur, stad en landschap. In de expositieruimte op het gelijkvloers van het aRCaM-gebouw organiseert aRCaM vijf maal per jaar een tentoonstelling over actuele thema’s. op de ‘Lage Kade’ is een vaste architectuurpresen-tatie ingericht. Het aRCaM PanoRaMa vertelt het verhaal van de amsterdamse architectuurge-schiedenis vanaf 800 tot nu.

In 2003 verhuisde aRCaM van een 17e-eeuws turfhuis naar een nieuw, klein maar zeer opvallend gebouw aan het oosterdok, ontworpen door René van Zuuk. Het gebouw staat in de omgeving van het neMo en het scheepvaartmuseum en mocht bij deze opvallende gebouwen, ondanks de kleine

omvang, niet in het niet vallen. Van Zuuk maakt van

het gebouw een blikvanger door het een bijzondere sculpturale façade te geven. Het hele gebouw wordt als het ware aan de voorkant omhuld door een aluminium doek waar bij de deur een glaswand is uitgespaard die in een welving tot het dak reikt. aan de achterzijde is het hele gebouw voorzien van een glaswand waarmee een prachtig uitzicht over het IJ is gecreëerd.

Dag

2 am

STEr

Dam

Collectie Eind 19e ee uw tot midden 20e eeuwIn deze zalen vindt u hoogtepunten uit de rijke collectie moderne kunst van het stedelijk Museum, die talloze stromingen en stijlen omvat: van de impressionistische landschapsschilderkunst uit het eind van de 19e eeuw tot het expressionisme uit het begin van de 20e eeuw en van de geometrische abstractie uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog tot de naoorlogse CoBra-beweging. Hier is werk te zien van kunstenaars als Karel appel, george Breitner, Vincent van gogh, Kazimir Malevich, Piet Mondriaan en Pablo Picasso. sommige groepen werken volgen het chronologische spoor van stromingen en stijlen, andere tonen verschillende benaderingswijzen en artistieke gezichtspunten die naast elkaar bestonden en elkaar mogelijk hebben beïnvloed.

Collectie 1950 tot hedenop de verdieping vindt u kunst uit de periode midden 20e eeuw tot heden. de presentatie, waarin bekende hoogtepunten worden afgewisseld met onbekende juwelen en nieuwe aanwinsten, omvat werken van Hanne darboven, Rineke dijkstra, Marlene dumas, Willem de Kooning, Yayoi Kusama, Henri Matisse, Barnett newman, Paulina olowska, guido van der Werve, daan van golden en erik van Lieshout – en onderstreept de diepte en breedte van de collectie van het stedelijk Museum. de installatie, zonder overheersend narratief of dwingende route, omspant historische kunststromingen, monografische zalen en zalen die zijn gewijd aan één werk of aan vergelijkbare artistieke strategieën

In elke zaal vind je een beschrijving terug van de werken.

14 15

Het stedelijk Museum amsterdam is het grootste museum voor moderne en hedendaagse kunst en vormgeving in nederland. naast een grote collectie aan beeldende kunst van ondermeer van gogh, Kandinsky, Kirchner, Chagall, Matisse, Mondriaan, van doesburg, Malevich, Pollock, appel, Warhol, de Kooning en newman, is er ook een collectie rond vormgeving te bewonderen. Meubelen, glaswerk, keramiek, sieraden, affiches, drukwerk en textiel worden thematisch gepresenteerd. de presentatie laat werk zien van vormgevers als Hoffmann, starck, sottsass, maar ook belangrijke stukken van de stijl. een hoogtepunt is de ‘Harrenstein slaapkamer’ van

Rietveld uit 1926. Het museumgebouw uit 1895 is volledig gerenoveerd en uitgebreid met een vleugel aan het Museumplein. deze nieuwe vleugel, ontworpen door Mels Crouwel, bestaat uit een wit volume -door sommigen de badkuip genoemd- ondersteund door witte kolommen. dit schijnbaar zwevend volume gaat aan de bovenzijde over in een breed, plat dak met luifel. Het gladde, witte geveloppervlak is gemaakt van 271 panelen van een nieuw composietmateriaal en bevestigd aan een stalen constructie.

HET VaN gogH muSEumHet Van gogh Museum bestaat uit twee gebouwen: het hoofdgebouw, ontworpen door gerrit Rietveld en geopend in 1973, en de tentoonstellingsvleugel van architect Kisho Kurokawa geopend in 1999. de architectuur van het museum heeft een gevarieerde geschiedenis: naast de twee genoemde architecten hebben verschillende andere ontwerpers een bijdrage geleverd aan het afbouwen, of herbouwen of verbouwen van delen van beide gebouwen.

De Collectie:ontstaan: de collectie was oorspronkelijk in bezit van Theo van gogh, Vincents jongere broer. Bij Theo’s dood ging de verzameling over in de handen van zijn weduwe. Zij verkocht een aantal werken, maar hield een geheel bijeen dat representatief is voor Van goghs werk.na haar overlijden kwamen de kunstwerken in bezit van haar zoon, Vincent Willem van gogh. op initiatief van de nederlandse staat droeg hij de collectie in 1962 over aan de Vincent Van gogh stichting. als permanent bruikleen vormen zij de kern van de verzameling van het Van gogh Museum.

Inhoud: In de 10 jaar dat Van gogh als kunstenaar actief was (1881-1890), heeft hij een groot aantal kunstwerken gemaakt, waarvan 860 schilderijen en bijna 1200 werken op papier bewaard zijn gebleven.Het grootste deel – 201 schilderijen, 437 tekeningen en 31 prenten – bevindt zich in het Van gogh Museum.

Vincent van gogh was een verwoed en verdienstelijk brievenschrijver. In meer dan 800 brieven zette hij zijn gedachten en ideeën op papier, vooral voor zijn broer Theo, zijn steun en toeverlaat. Het grootste gedeelte van deze brieven wordt bewaard in het Van gogh Museum; ze vormen een onmisbare bron van

kennis over het leven en werk van de kunstenaar.

Beknopt werkoverzicht:1. De Nederlandse periode: 1880-1885 2. Parijs: 1886-18883. Arles: 1888-18894. Saint- Rémy: 1889-18905. Auvers-sur-Oise:1890

1 mei 2013 - 12 januari 2014de tentoonstelling Van gogh aan het werk laat zien hoe Vincent van gogh zich in een periode van maar 10 jaar ontwikkelde tot een unieke kunstenaar met een imposant oeuvre. Ruim 200 werken geven inzicht in Van goghs werkwijze: naast schilderijen, werken op papier, brieven worden ook persoonlijke materialen van Van gogh getoond, zoals zijn originele schetsboekjes, verftubes en het enige bewaard gebleven palet, afkomstig uit Musée d’orsay. Met deze tentoonstelling vieren we de afsluiting van acht jaar onderzoek naar zijn werkwijze én het 40-jarig bestaan van ons museum.

Topwerkennaast de eigen omvangrijke collectie zie je topwerken uit collecties wereldwijd. Werken die maar zelden naast elkaar te zien zijn, zijn samengebracht in deze tentoonstelling, zoals twee versies van de Zonnebloemen (mei-augustus). Verder is er veel werk van Van goghs tijdgenoten te zien, niet alleen uit onze eigen collectie maar ook bijzondere bruiklenen van Monet, gauguin, seurat en Bernard die Van gogh destijds zelf gezien heeft.

Dag

2 am

STEr

Dam

18 19

Programma KTBK Dag 2 amSTErDam dondeRdag 16 MeI 2013

10.00u – 12.00u Stedelijk museum:

Lucy McKenzieHet stedelijk Museum presenteert vanaf 6 april ‘something They Have To Live With’: een nieuwe installatie van Lucy McKenzie (glasgow, 1977). Het is de eerste solotentoonstelling van de kunstenaar in amsterdam. de installatie, te zien in de IMC-zaal, geeft uitdrukking aan de veelzijdigheid van McKenzie’s kunstenaarschap, waarin schilderkunst, ambacht, mode en architectuur met elkaar worden verweven. McKenzie transformeert de IMC-zaal (de oude ‘erezaal’) in een geheel eigen ruimte, waarin zij verschillende beeldvormen en presentatiewijzen op elkaar laat inwerken. de bezoeker kan - als in een warenhuis - langs de verschillende ‘displays’ dwalen.

In de tentoonstelling kijkt McKenzie ook naar de invloed van specifi eke binnenhuisarchitectuur op het leven en werken van alledag. dit onderzoekt zij in een reeks kleine, gedetailleerde architectuurmodellen die zij op sokkels presenteert.

‘something They have To Live With’ ontvouwt zich als een reis langs schilderkunst, architectuur en mode. op geraffi neerde wijze onderzoekt de kunstenaar de rol van architectuur en mode in relatie tot het menselijk lichaam, waarbij zij het niet nalaat haar eigen lichamelijkheid in het spel te brengen.

Aernout Mikde tentoonstelling “Communitas” omvat Miks belangrijkste video-installaties uit de periode 1999-2013 en vindt plaats in de monumentale kelderruimte van het nieuwe gebouw. de kunstenaar maakt speciaal voor deze expositie een bijzondere ruimtelijke installatie, waarin hij architectuur en videoprojecties combineert. Mik schetst op treff ende wijze de psychosociale toestand van de huidige samenleving. Met zijn geënsceneerde videobeelden verwijst hij naar actuele politieke en sociale thema’s, zoals economische depressie, mondiale crises, en de wijze waarop deze tot uitdrukking komen in de media.

Permanente collectie

12.00u – 14.00u Vrij om te eten

14u00 -±15.30u Van Gogh museum

15.30u - 18.00 Gallerijwandeling

Vinc

ent V

an G

ogh

Programma KTBK 15.30u - 18.00 gallErIjwaNDElINg

Dag 2 amSTErDam dondeRdag 16 MeI 2013

Dag

2 am

STEr

Dam

22 23

Programma TCm Dag 2 amSTErDam dondeRdag 16 MeI 2013

10u00 Tassenmuseum Hen-drikjehet grootste tassenmuseum ter wereld.

de collectie toont 500 jaar geschiedenis van de tas; van een geitenleren buidel uit de 16de eeuw tot de tas van Madonna. Het museum is gevestigd in een prachtig grachtenpand, een oude burgemeesterswoning uit 1664, in hartje amsterdam.

Met een collectie van meer dan 4.000 tassen biedt Tassenmuseum Hendrikje een uniek overzicht van 500 jaar geschiedenis van de tas. U ziet buidels, dijzakken, aalmoezentassen, reticules, schooltassen, koffers, avondtasjes en hand- en schoudertassen van bekende modehuizen en ontwerpers, zoals Chanel, Louis Vuitton en Hermès. door de eeuwen heen heeft de tas veel verschillende functies gehad. In het museum ontdekt u dat achter elke tas een verhaal zit, over veranderingen in de mode, de emancipatie van de vrouw en de ontdekking van nieuwe technieken en materialen.

Tentoonstelling over de geschiedenis van de schooltasIn de tentoonstelling schooltassen toont Tassenmuseum Hendrikje de geschiedenis van de schooltas. Houten tassen uit de 17e -19e eeuw, leren boekentassen, de canvas pukkel en de nylon rugzakken die nu de rug van menig tiener siert. Het gebruik, materiaal en ontwerp van de schooltas zeggen veel over het onderwijs en de maatschappelijke ontwikkelingen in nederland.

Expositie van de eindexamenkandidaten van de Sint Lucas tassenopleiding

de tassen van de eindexamenkandidaten van de sint Lucas opleiding Tassen maken worden getoond in het Tassenmuseum. de tassen worden beoordeeld op technische uitvoering, keuze van materiaal en vormgeving.

Opdracht (+ evaluatie zie blad apart)1. Maak een originele tijdslijn.2. Maak een originele tijdslijn over de geschiedenis van de schooltas.3. Zoek een tas die een duidelijke link heeft met nederland..4. Merken, ontwerpers: schets en beschrijf een tas van 3 ontwerpers / merken.5. Jouw keuze:

a. tas met de origineelste vorm B. tas die jij het mooiste vindt C. tas uit de expositie van de eindexamenkandidaten van de sint Lucas tassenopleiding.

Modewandeling met opdracht 9 straatjes(uitgebreide uitleg op aparte bladen + evaluatie)

1. Zoeken van twee winkels (concurrenten) die jou aanspreken in de 9 straatjes. 2. Beschrijving winkels3. Vergelijking winkels. 4. Marktonderzoek over de 9 straatjes. 5. Interview winkel.6. Interview mensen op straat..

Bezoek winkelcentrum Magna Plaza in het centrum van Amsterdam is ‘Rembrandt All his paintings’, een permanente tentoonstelling met reproducties van alle 325 werken van Rembrandt.

op basis van wetenschappelijke informatie en kennis van de schilderijen zijn de vaak verminkte schilderijen met behulp van digitale technieken waar mogelijk dichterbij de toestand gebracht waarin ze Rembrandts atelier verlieten.Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Leiden, 15 juli 1606 of 1607 – amsterdam, 4 oktober 1669) was een nederlands kunstschilder; hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste Hollandse meesters van de 17e eeuw. Rembrandt vervaardigde in totaal ongeveer driehonderd schilderijen, driehonderd etsen en tweeduizend tekeningen. Zijn werk behoort tot de Barok en hij is zichtbaar beïnvloed

door het Caravaggisme, alhoewel hij nooit naar Italië is geweest. Zijn opmerkelijke beheersing van het spel met licht en donker, waarbij hij vaak scherpe contrasten (clair-obscur) neerzette om zo de toeschouwer de voorstelling binnen te leiden, leidde tot levendige scènes vol dramatiek.

Rembrandt beschouwde zichzelf vooral als een historie- en portretschilder. Hij was een zelfverzekerde man die in alle levensfasen door iedereen bewonderde zelfportretten maakte. Zijn honderd geschilderde en twintig geëtste zelfportretten geven een opmerkelijk scherp beeld van zijn uiterlijk en zijn gevoelens.

Opdracht Maak een schets in jouw beeldend reisverslag van een werk dat jou het meeste aan staat. Zoek ook

een werk waar je de kenmerken van de barok in ziet.schets, fotografeer dit en schrijf hierbij de kenmerken.

Dag

3 ro

TTEr

Dam

Programma oVErZICHT Dag 3 roTTErDam DonDerDag 16 MeI 2013

KABIK:10.00u Architectuurwandeling11.00u Museum Boijmans Van Beuningen13.00u Lunch14.00u NAI/Sonneveld

KAV10.00u NAI/Sonneveld13.00u Lunch14.00u Museum Boijmans Van Beuningen16.00u - 17.00u Bezoek aan architectenbureau MVRDV

KTBK10.00u Kunsthal13.00u Lunch14.00u Museum Boijmans Van Beuningen

TCM10.00u Architectuur en mode-wandeling12.00u Lunch13.00u Kunsthal15.00u Museum Boijmans Van Beuningen

op de volgende bladzijden kan je een overzicht bekijken van de museau en de bezienswaardigheden die we aandoen per richting

24 25

Boijm

ans V

an B

euni

ngen

museum vanboijmans beuningen

Hand MadeLang leve het ambacht

Dit is een commerciële bijlage bij NRC Handelsblad

Hand MadeLang leve het ambacht9 maart - 20 mei 2013www.boijmans.nl

clichés over het

ambacht ontrafeld

museum vanboijmans beuningen

Katja Schuurman

over Return to Sender

Interview met

Piet Hein Eek

Zeven

vaklieden over

hun ambacht

Be

eld

: T

ho

nik

, U

itvo

eri

ng

: Jo

ha

nn

a S

ch

we

ize

r, F

oto

: T

om

Ha

art

se

n,

20

13

Noorse kunstenaar Pushwagner

Museum Boijmans Van Beuningen is één van de oudste musea van nederland. In het jaar 1849 laat jurist Boijmans zijn kunstverzameling na aan de stad Rotterdam. Met de verwerving van de collectie van Van Beuningen in 1958 wordt de naam van het museum uitgebreid. Het museum bezit een unieke verzameling schilderijen, sculpturen en gebruiksvoorwerpen. de collectie tekeningen en prenten behoort tot de beste ter wereld. Het hele jaar door organiseert het museum spectaculaire tentoonstellingen over uiteenlopende onderwerpen.

sta stil bij de prachtige werken van Bruegel de oude en Rembrandt. Volg het ontstaan van het impressionisme en modernisme met schilderijen van Monet, Van gogh en Mondriaan. droom mee met de surrealisten dalí en Magritte. de kunst blijft niet binnenskamers: het museum biedt uitzicht op een beeldentuin.

Het museum toont hoe gebruiksvoorwerpen zich gedurende acht eeuwen hebben ontwikkeld. Van middeleeuwse kannen en glas uit de gouden eeuw tot de meubels van Rietveld en hedendaags dutch design. Kunstenaars van de nieuwe generatie verlenen het museum internationale actualiteit.

26 27

MVRDV Dunantstraat 10

MVRdV is een nederlands architectenbureau dat is opgericht in 1991 en gevestigd in Rotterdam. MVRdV is een afkorting van de achternamen van architecten Winy Maas, Jacob van Rijs, nathalie de Vries. Het bureau is bekend om zijn experimentele architectuur en hun bijdrage aan de vernieuwing van architectuur in nederland. Het bureau heeft inmiddels meer dan 30 medewerkers.

BEKENDE PROJECTENMVRdV kreeg snel bekendheid door een aantal bijzondere projecten. Zo ontwierpen ze in 1997 de 100 zogenaamde WoZoCo’s (Woonzorgcomplex) in amsterdam-osdorp. apart aan deze flat van negen verdiepingen is heyt feit dat er woonblokken tot elf meter naar buiten steken en dus boven het trottoir hangen. ook opvallend zijn de felgekleurde, doorzichitge balkons. In amsterdam is ook hun ‘silodam’, gerealiseerd in 2002, erg bekend. door de variatie aan gevelbekleding doet het gebouw denken aan een volgeladen containerschip. aan de rand van Madrid realiseerden ze in 2004 ‘Mirador’, een blok van 165 appartementen. de woontoren reserveert open ruimte door de klassieke spaanse patio in een horizontale positie te kantelen. Zo ontstond een gigantisch venster op een hoogte van 40 meter, met een riant uitzicht op het guadarramagebergte. een vrij recente realisatie (2007) is didden village, een toevoeging op het dak van een voormalig confectieatelier in Rotterdam. drie slaapkamers werden ondergebracht in opvallende aparte huisjes, een surrealistische ministad als uitbreiding van de skyline. de huisjes kregen een coating van knalblauwe polyurethaan. Het stedenbouwkundig ontwerp van de Leidse woonwijk nieuw Leiden werd van 2005 tot 2007 door MVRdV ontwikkeld. een project dat 16 hectare en 670 woonhuizen beslaat (WoZoCo’s in amsterdam-osdorp, silodam in amsterdam, Mirador in Madrid, didden Village in

Rotterdam (2))Behalve in nederland bestaat voor MVRdV ook Internationaal veel belangstelling. Ze ontwierpen gebouwen in onder meer duitsland, noorwegen, engeland, oostenrijk, Frankrijk, Verenigde staten, Japan en China.

Nai R

otte

rdam

Huis

Sonn

evel

d

NAI: HET NEDERLANDS ARCHITECTuuRINSTITuuTIs meer dan een museum. Het is een archief, museum, bibliotheek en cultureel podium ineen. In het nai worden belangrijke archieven en collecties van nederlandse architecten van na 1800 bewaard en toegankelijk gemaakt voor publiek. Het voorziet in de mogelijkheden voor onderzoek en biedt een platform voor discussie. door middel van tentoonstellingen en publicaties wil het nai zowel het professionele werkveld als het grote publiek informeren, inspireren en stimuleren. Het nai Rotterdam is sinds 1993 gehuisvest in een markant gebouw, ontworpen door Jo Coenen, gelegen aan de rand van het museumpark in het centrum van Rotterdam.

In de nieuwe permanente tentoonstelling schatkamer kunt u topstukken uit de omvangrijke collectie van het nai bewonderen. de schatkamer toont werk van iconen uit de nederlandse architectuurgeschiedenis zoals Cuypers, dudok en oud. Met deze nieuwe vaste presentatie is het nieuwe nai, museum voor architectuur, compleet.

Het ontwerp voor de schatkamer van het nai is van de hand van architectenbureau oMa. onder de grote zaal is een ruimte van 250 m² gecreëerd waar de spanning langzaam wordt opgebouwd. eenmaal in het glazen hart vind je maquettes, tekeningen, schetsen en foto’s uit de rijke collectie van het nai, zoals het reisschetsboek van Berlage uit Italië van rond 1900, de studies van de Kunsthal van Koolhaas en modellen van de Zigzagstoel van Rietveld. de schatkamer is ingedeeld in zes thematische clusters die verwijzen

naar de nederlandse architectuurtraditie. eén zo’n typisch nederlandse traditie is sociale woningbouw. de unieke samenwerking tussen overheid, particuliere woningcorporaties en architecten leidt tot steeds nieuwe en onverwachte oplossingen. een voorbeeld hiervan zijn de woningblokken van de Klerk (amsterdamse school) die ook wel paleizen voor de arbeiders werden genoemd. een andere traditie is de experimenteerdrift van nederlandse architecten die de afgelopen tweehonderd jaar telkens tot vernieuwingen in de architectuur heeft geleid zoals het wereldberoemde experiment van de stijl.

HuIS SONNEVELDHuis sonneveld is een monument van het nieuwe Bouwen, een functionalistische architectuur die begin 1900 opkwam en zijn hoogtepunt beleefde tussen de twee wereldoorlogen. niet monumentaliteit lag aan de basis van het ontwerp, zoals bij veel traditionele architectuur, maar de functie van het gebouw en de behoeftes van de gebruiker.

GEZONDE LEEFOMGEVINGde architecten van het nieuwe Bouwen gebruikten graag moderne technieken en materialen als beton en staalconstructies. daarmee zouden ze efficiënte, hygiënische gebouwen kunnen ontwerpen. Belangrijk ook was een functionele plattegrond met open, liefst vrij indeelbare ruimtes. een gebouw moest een open en luchtige indruk maken, in tegenstelling tot de traditionele, gesloten bouwblokken. Ze streefden naar een gezonde leefomgeving waarin frisse lucht en veel zonlicht onontbeerlijk waren. ‘Licht, lucht en

ruimte’ werd de slogan van de nieuwe Bouwers.

VRIJ IndeeLBaRe RUIMTede uitgangspunten van het nieuwe Bouwen zijn gemakkelijk in Huis sonneveld te herkennen. Zowel aan de voor- als aan de achterzijde zijn grote strookvensters te zien. deze zorgden ervoor dat in ieder vertrek veel licht binnen kwam. de vele deuren die naar de tuin en de balkons leidden maakten een intensief gebruik van de buitenruimte mogelijk. Met een staalskeletconstructie en betonnen vloeren waren er geen dragende muren meer nodig en kon de ruimte vrij worden ingedeeld. Muren werden alleen nog gebruikt om ruimtes van elkaar te scheiden.

LE CORBuSIERBehalve aan de regels van het nieuwe Bouwen voldoet Huis sonneveld ook aan de vijf punten die Le Corbusier in 1921 formuleerde voor een nieuwe architectuur. Hij wilde de natuur binnenhalen door gebruik van balkons en dakterrassen; een plattegrond zonder dragende binnenmuren en een buitengevel als een soort ‘gordijn’, zonder dragende functie. Hij had een voorkeur voor horizontale ramen, liefst over de volledige lengte van de gevel, en propageerde het ‘opgetild wonen’, het verheffen van het gebouw boven de grond. dit principe liet zich goed toepassen in Huis sonneveld omdat de opdrachtgevers graag een inpandige garage wensten. de belangrijkste leefruimten bevonden zich niet op de begane grond maar op de eerste en tweede verdieping.

(E). De unie, Mauritsweg, RotterdamCafé de Unie is een gebouw in Rotterdam naar ontwerp van architect J.J.P. oud uit 1925. Het was bedoeld als tijdelijke opvulling van een braakliggend terrein tussen twee imposante negentiende-eeuwse gebouwen aan het Calandplein in het verlengde van de Coolsingel in Rotterdam. Het ontwerp werd maar liefst drie keer aan de ‘Bouwpolitie en Woningdienst’ van Rotterdam aangeboden. Tijdens het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 ging het verloren.[1]

Hoewel oud in 1925 geen lid meer van de stijl was, heeft zijn Café de Unie alle kenmerken van die beweging: rechthoekige vlakken in primaire kleuren en wit pleisterwerk. Het gebouw contrasteerde scherp met het aangrenzende erasmiaans gymnasium enerzijds en het Maria Catharina Van doorn’s Liefdegesticht van Weldadigheid anderzijds. ‘Het café te maken tot een verbindend element tusschen de aangrenzende bouwwerken was ontoelaatbaar’, aldus oud. Hiervoor moest de hoogte van het ene gebouw immers omlaag gehaald worden tot de hoogte van het andere, wat volstrekt onacceptabel geweest zou zijn.[2]

de gevel wordt vaak vergeleken met de a-symmetrische composities van Mondriaan uit de jaren ‘20. de Unie wordt tegenwoordig gezien als hét schoolvoorbeeld van de stijl-beweging. In 1986 werd een nieuw Café de Unie gebouwd op Mauritsweg 35, zo’n 500 meter van waar het oorspronkelijk stond, dit gebouw is ontworpen door architect Carel Weeber met een replica van de gevel uit 1925 en is tegenwoordig als Zaal de Unie in gebruik als debatpodium door de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. er is tevens een café-restaurant gevestigd met een klein theater erachter. Het heropende onlangs met een nieuw interieur ontwerp van Peter Hopman. Hopman nam het initiatief voor de reproductie van een stoelontwerp van architect J.J.P. oud uit 1934, voor de fi rma Metz & Co, waarvan hij de schetsen ontdekte in het archief van het nederlands architectuurinstituut. de stoel, genaamd o7b, maakt nu onderdeel uit van het interieur

TCm Dag 3 roTTErDam DonDerDag 16 MeI 201310.00u Architectuur en modewandeling1. 1. Museum Boÿmans-Van Beuningen (Museumpark),2 (a) Huis sonneveld (Jongkindstraat), 3. de Unie (Mauritsweg),4. Winkels (Kruiskade), 5. stadhuis, 6. Bijenkorf (Coolsingel), 7. Winkels (Beurstraverse, Van oldenbarneveltstraat, Hoogstraat) 8. Bibliotheek, 9 (B) Kubuswoningen (Blaak) 10. Wandelweg (spaanse Kade)11. Het Witte Huis (Wijnhaven) 12. Verwoeste stad (Zadkine) (Richting schiedamse dijk) 13 (C).erasmusbrug 14. Kop van Zuid (Wilhelminakade)15. Winkelstraat ( Witte de Withstraat)

C. De Erasmusbrug in Rotterdamde erasmusbrug is de tweede brug over de nieuwe Maas in het centrum en de haven .de brug verbindt de nieuwe wijk “de Kop van Zuid” met het centrum aan de noordzijde van de rivier.Het is een ontwerp van Ben van Berkel (Unstudio) en opgeleverd in 1996. de 802 meter lange tuibrug heeft een 139 meter hoge geknikte asymmetrische stalen pyloon, waaraan de brug de bijnaam “de Zwaan” dankt. Tussen de Kop van Zuid en de pyloon is er een 89 meter lange basculebrug voor schepen die niet onder de tuibrug door kunnen. deze basculebrug is de grootste en zwaarste basculebrug in West-europa.

(A) Huis Sonneveld, Jongkindstraat

deze villa is in 1933 gebouwd naar een ontwerp van het architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt, in de stijl van het ‘nieuwe Bouwen’. Het huis werd gebouwd in opdracht van de heer a.H. sonneveld, een van de directeuren van de Van nellefabriek. Behalve het huis, hebben Brinkman en Van der Vlugt ook het volledige interieur ontworpen. Het nai exploiteert de villa als woonhuismuseum

ontwerp van Ben van Berkel (Unstudio) en opgeleverd in 1996. de 802 meter lange tuibrug heeft een 139 meter hoge geknikte asymmetrische stalen pyloon, waaraan de brug de bijnaam “de Zwaan” dankt. Tussen de Kop van Zuid en de pyloon is er een 89 meter lange basculebrug voor schepen die niet onder de tuibrug door kunnen. deze basculebrug is de grootste en zwaarste basculebrug in West-europa.

(B) Kubuswoningen,van Piet Blom - Overblaak 70 Kubuswoningen zijn huizen in de vorm van een gekantelde kubus op een paal, ook wel paalwoning of boomwoning genoemd. In de jaren zeventig zijn er kubuswoningen gebouwd door de nederlandse architect Piet Blom in Helmond en Rotterdam. Zijn basisidee, dat er gebouwd wordt op kolommen, zodat de ruimte onder de bebouwing openbaar kan blijven, was geïnspireerd door Le CorbusierIn de kubuswoning van Blom zitten drie woonlagen: onderin het zogenoemde straathuis met de keuken en de woonkamer, tussenin het hemelhuis met ruimte voor studeer- en slaapkamers, en bovenin de loofhut, een driezijdige piramide met plaats voor een serre, een balkon of een bescheiden tuintje. In de zeshoekige kolom waarop de woning rust, bevinden zich de entree en het trappenhuis.

C. De Erasmusbrug in Rotterdamde erasmusbrug is de tweede brug over de nieuwe Maas in het

Bijenkorf Kop van Zuid

Witte huis Zadkine

TCm Dag 3 roTTErDam DonDerDag 16 MeI 2013BOYMANS VAN BEuNINGENOpdracht: schetsen, teksten, foto’s, … van iedere tentoonstelling in het museum verwerken in beeldend verslag.(opdracht en evaluatie zie blad apart)

Christophe Coppens (België, 1969) was 21 jaar lang actief als ontwerper van accessoires. Zowel voor zijn eigen label als voor andere ontwerpers. 5 mei 2012 besloot hij zijn bedrijf te sluiten en alle activiteiten binnen de mode stop te zetten. Zijn meest persoonlijke reden hiervoor was zijn jarenlange dilemma tussen mode en kunst.

Coppens: “Je kunt geen goed kunstenaar zijn met de mentaliteit van een mode-ontwerper. Part-time kunstenaar zijn is me niet gelukt.”

Andere te bezichtigen werken, tentoonstellingen:Spiegelkamer Yayoi Kusama - Infi nity Mirror Room Venetiaans Rood Baroque Egg Laat je haar neer van Pipilotti RistDe Collectie VormgevingGoya’s ‘Verschrikkingen van de oorlog’De Collectie Verrijkt - Van Bruegel en Bosch, tot Magritte en dalí Hand Made: lang leve het ambachtPushwagner: Soft City

Jan Montyngrafi sch werk van Jan Montyn (1924). de kunstenaar leidt een leven vol onrust en is steeds op zoek naar spanning. In tekeningen, etsen, en mono prints legt Montyn zijn belevenissen vast tijdens zijn vele reizen naar noord-afrika en het Verre oosten en brengt hij in zijn werk een ode aan de liefde en aan het landschap. Montyn doet indringend verslag van zijn ervaringen in de vele oorlogen waarin hij verzeild raakt. In de tentoonstelling staan drie thema’s centraal: identiteit (de zoektocht), bevrijding (de hoop voor Vietnam en Cambodja) en ruimte (de reizen, de landschappen). Iedere maand wordt één thema speciaal uitgelicht door een wisseling van werken. de tentoonstelling, samengesteld uit de collectie van Rombout van Zwetselaar, markeert de lancering van de website, janmontyncollection.com. Hier is het complete oeuvre van Jan Montyn in een breder kader geplaatst.

Ephameron & Ruwedate een meters lange collage volgens het fl uisterspel ‘Chinese Whispers’: de één stuurt digitaal een idee waarop de ander reageert en weer teruggeeft. Het werk start aan één zijde met een gelaagde collage van Ruwedate met illustraties en typografi e geschilderd op hout. Via de gezamenlijke letterschildering ‘Ready -

set - go’ waait de installatie over in het grafi sche werk van ephameron. Hoe het werk zich ontvouwt, is vanaf 18 februari live in de etalage langs de hellingbaan van de Kunsthal te aanschouwen.

Wie zijn ze: ephameron & RuwedateRuwedata (Thijs Kelder) en de Vlaamse ephameron (eva Cardon) combineren hun beelden vaker voor (inter)nationale grafi sche projecten. eva Cardon woont in antwerpen en exposeert over de hele wereld. Talrijke binnen- en buitenlandse tijdschriften hebben over haar werk gepubliceerd. Ze legt momenten, gedachten en gevoelens vast door verschillende technieken en materialen zoals collage, tekening, digitale print en zeefdruk te combineren. In de Kunsthal creëert eva een installatie waarin houten sculpturen - die vrienden en geliefden portretteren - gebroken harten en genezen lichaamsdelen met elkaar verbinden.

Thijs Kelder werkt sinds 2006 als ontwerper en kunstenaar in Rotterdam. Zijn roots liggen in de wereld van de underground en de stickercultuur en hij heeft bekendheid gekregen met opvallende zwart/wit ontwerpen. Voor de Kunsthal creëert hij een (tijds-)beeld van het leven in de razendsnelle stadscultuur en de vele beeldtalen daarin. Het is een ode aan oude reclame uitingen, neon belettering en het verval daarvan.

30 31

de ku

nsth

al