Water en wij | Door Charlotte Hesterman. Foto’s Udo van Dongen en Marion Haarsma. 42 »ONDERWATERSPORT | JANUARI / FEBRUARI 2016 43

Vera Aarden en Frank van Klaveren, tweesportduikers uit Bergen op Zoom en selfmadenatuurbeschermers, staan op het punt om eenkunstmatig rif te bouwen bij Koh Tao in de Golfvan Thailand. Een prototype van een stukje rifin de vorm van een reusachtige bloem is vorigjaar al gebouwd met behulp van lokale vak-mensen, vrijwilligers en deelnemers van hetReef Conservation Program op Koh Tao waar-mee de Brabanders samenwerken. Met hunstichting CoralGardening willen ze zich full-timegaan toeleggen op de bescherming van dekwetsbare koraalriffen, door beschadigde riffente herstellen en waar nodig nieuwe koraalriffenop te bouwen.

Als sportduikers raakten ze in 2007 al verslin-gerd aan de levendige kleuren en prachtigevormen van het koraal in de Golf van Thailand.Maar Frank en Vera zagen op Koh Tao ookmet eigen ogen hoe kwetsbaar de ecosystemenzijn. Door de vervuiling van het eiland metplastic en glas, het gebruik van vislijnen en -netten en het vissen met dynamiet gingen deriffen zienderogen achteruit.

Tuinieren met koraal is overalin de wereld in opkomst.CoralGardening wil met eenunieke beeldentuin de riffenbij Koh Tao verbeteren.

Bouwen aan een gezonde zee

Koraaltuinieren

De bloem is gemaakt van betonijzer, kippengaas en beton.

Na de opbouw van de bloem boven water ishet beeld gedemonteerd en onder water weerblad voor blad opgebouwd. De losse onder-delen zijn met een touw en door freediversop elf meter diepte neergelegd. Sportduikers

hebben het beeld daar weer in elkaar gezeten zijn een week later teruggekomen om ko-raal op de bloem vast te zetten. Het meesterifherstelwerk - het verzamelen van de larfjes,ondergrond bouwen, koraal uitzetten en mo-

nitoren – is vrijwilligerswerk. CoralGardeningis altijd op zoek naar mensen die willen hel-pen, in Nederland of daarbuiten. Wie eenpassie heeft voor koraalriffen of graag ietsgoeds wil doen voor de onderwaterwereld isvan harte welkom. En als je toch op vakantiebent op Koh Tao is het mogelijk om mee tehelpen met het bouwen van de beelden. Nogbeter is om te voorkomen dat je tijdens hetduiken de koralen beschadigt.

Met deze drie tips zorg je ervoor dat je ver-antwoord duikt:1.Zorg ervoor dat je goed kunt trimmen zodat

je niet per ongeluk op koraalriffen of anderonderwaterleven gaat staan en nergens te-genaan zwemt. Tijdens het duiken op eenrif maak je geen contact met de bodem.

2.Kies voor een duikschool die goed voor denatuur zorgt en niet het anker van de bootmidden in een koraalrif uitgooit of vissenvoert. Door het voeren van vissen verstoorje de natuurlijke balans en eten vissen bij-voorbeeld geen algen meer van het koraal-rif.

3.Raak niks aan. Het aanraken van dierenen koraal kan gevaarlijk zijn; er zijn genoegorganismen onder water die giftig zijn. Pro-beer ook geen ongevaarlijke dieren aan teraken, zoals schildpadden of walvishaaien.Wij hebben andere bacteriën op onze huidwaardoor de dieren ziek kunnen worden.

Meer weten? www.coralgardening.org/nl

«Water en wij | Door Charlotte Hesterman. Foto’s Udo van Dongen en Marion Haarsma. 44 ONDERWATERSPORT | JANUARI / FEBRUARI 2016 45

Daarnaast leidt de opwarming van de oceaanertoe dat het koraal verbleekt (het zogeheten‘coral bleaching’). Koraal leeft in symbiose metmicroscopisch kleine algen die de koralen hunkleur geven. Als het water opwarmt dan komtdie symbiotische relatie onder stress te staanen verlaten de algen het koraal. Het massa-toerisme doet de rest. 27% van de koraalriffenis al verloren gegaan door een combinatie vannatuurlijke en menselijke invloeden . Als hethuidige tempo van vernietiging door blijftgaan, zal in de komende dertig jaar 60% vande koraalriffen in de wereld verdwijnen.1

KansrijkNa hun eerste verblijf op Koh Tao zijn VeraAarden (werkte bij de waterpolitie en Na-tuur- en Milieu-inspectie provincie Zeeland)en Frank van Klaveren (technische achtergronden trainer duurzaamheid) bij het koraalherstelop het Thaise eiland betrokken gebleven. Hierleerden zij van Chad Scott, de oprichter vanhet New Heaven Reef Conservation Program,de methode om koraal te kweken en ontwier-pen ze het eerste kunstmatige rif van het ei-land. Intussen vonden ze nog tijd om bij AoNang mangroves te herstellen en een door-nenkroon-plaag te bestrijden, en draaiden zemee in onderzoek naar voshaaien bij Mala-pascua in de Filipijnen. Ondanks deze uitstap-jes bleef het duo Koh Tao zien als de meest

kansrijke plek om het CoralGardening avon-tuur te beginnen. Chad Scott en het Reef Con-servation Program hebben ruim negen jaarervaring op het gebied van bescherming enkweken van koraal en blijven CoralGardeningadvies geven.

Het ‘tuinieren’ met koraal is inmiddels eenwereldwijd bekend fenomeen. Om aan jongekoraalpoliepjes te komen zijn vrijwilligers tij-dens volle maan met emmers en schepnetjesin de weer om de ei- en zaadcellen van hetkoraal te verzamelen. Het koraal laat die tij-dens de zogeheten ‘coral spawning’ massaalvrij in het water, in zulke grote aantallen dathet water er troebel van wordt. De bevruchteeitjes krijgen in de emmers even de tijd omuit te groeien tot larfjes en zich aan een vasteondergrond (meestal betonblokjes) te hechten.Na een paar weken mogen de jonge poliepjesterug naar zee. Als ondergrond voor de jongekoralen wordt daar gebruik gemaakt van be-tonblokken of stalen frames die op het zandof dode stukken rif worden gelegd. Uit on-derzoek komt naar voren dat koraal dat wordtuitgezet op stalen frames snel groeit, en nog

sneller als de frames onder stroom wordengezet. CoralGardening is bezig deze techniekte verbeteren en samen met Wageningen URwordt het effect nader onderzocht. In plaatsvan betonblokken of stalen frames wil Coral-Gardening werken met beeldentuinen, omdatdie meteen aantrekkelijker zijn voor duikersen door de vormgeving ook meteen eenschuilplaats bieden aan vissen en andere or-ganismen die van belang zijn voor het eco-systeem op de koraalriffen.

Papier-machéZodoende staat er bij Koh Tao een bloem on-der water die is opgebouwd uit verschillendebladen waarop het koraal kan worden terug-geplaatst. Het frame van de bloembladen isgemaakt van betonijzer en bespannen metkippengaas. Daarna is een aantal bladen be-kleed met beton en lakens in een techniek dieveel weg heeft van papier-maché. Voor elkblad van de bloem is een ander soort kippen-gaas en een andere cement/zand-verhoudinggebruikt. De onderwaterbloem dient daarmeeals testbeeld om erachter te komen wat debeste combinatie van materialen is.

1 C.Wilkinson, Global Coral Reef Monitoring Network – Status of coral reefs of the world 2000.

Om aan jonge koraalpoliepjes te komen zijn vrijwilligers tijdens volle maan met emmers en schepnetjes in de weer.

Herstellend rif bij Thailand (foto: Udo van Dongen).Het koraal biedt onderdak aan talloze dieren

(foto: Udo van Dongen).

Tuinieren bij het New Heaven Reef Conservation Program (foto: Marion Haarsma).

Bouw mee! CoralGardening is afhankelijk van vrijwilligerswerk endonaties. Om de eerste koraaltuin op Koh Tao te kun-nen bouwen is CoralGardening een crowdfunding cam-pagne gestart. Het streefbedrag voor deze campagne

is € 25.000,00. Het hele bedrag komt ten goede aan

de realisatie van het project, zoals het kopen van ma-teriaal, het transport van de beelden, het monitorenvan de nieuwe riffen en het online delen van de suc-cessen met iedereen die aan het rifherstel heeft bijge-

dragen. Je kunt op verschillende manieren helpen.Adopteer bijvoorbeeld een beeld of een onderdeel hier-van. Dan ontvang je zodra het beeld eenmaal onderwater staat een foto van het door jou geadopteerdebeeld, en na verloop van tijd een update van het ko-raalleven dat daarop dankzij jouw bijdrage is gaangroeien. Ga naar oneplanetcrowd.to/coralgardening (zonder www. ervoor). Doneren kan tot half februari.

Artist impression van het nieuwe rif.