Informatiebrochure

totale heupprothese

Totale heupprothese

Mevr. Ilse Huysmans, hoofdverpleegkundige dienst Heelkunde 014/71 27 10en het verpleegkundig team 014/71 21 20

Dhr. Bruno Marck, diensthoofd kinesitherapie en zijn team 014/ 71 20 52

Mevr. Marlies Dams, sociale dienst 014/71 27 30

Secretariaat Orthopedie, E-mail: secretariaat.orthopedie@erica.be 014/71 20 55

cOntact

Totale heupprothese

De totale heupprothese (THP)....................................................................................1

Wanneer wordt een prothese geplaatst? ....................................2

Hoe ziet een prothese er uit? ...................................................................3

Resurfacing heupprothese ...........................................................................4

Verloop tijdens opname in het ziekenhuis ......................................................5

Wat brengt u mee? ...............................................................................................5

Dag van de opname ..............................................................................................5

Dag van de operatie .............................................................................................6

De volgende dagen .............................................................................................7

Kinesitherapie ...................................................................................................7

Sociale Dienst ..................................................................................................8

Ontslag ................................................................................................................................9

Mogelijke complicaties ......................................................................................................10

Medische raadgevingen ...................................................................................................11

Leven na een heupprothese : praktische raadgevingen ..............12

Slechte en goede houdingen na een totale heupprothese ..........................................................................................................12

Leven met een totale heupprothese in de dagelijkse activiteiten .......................................................................................13

Tot slot ................................................................................................................................................26

Checklist - voorbereiding ..............................................................................................26

InHOuD

Totale heupprothese

1

Beste Mevrouw,Beste Mijnheer,

U hebt, in samenspraak met uw arts, besloten een “Totale Heupprothese” (THP) te laten plaatsen in ons zieken-huis.Voordat u zich laat opereren, moet u goed weten wat de operatie inhoudt en hoe het herstel na de operatie zal verlopen.In deze folder zouden we u graag willen informeren over het heupgewricht en de totale heupprothese. U krijgt infor-matie over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf en de nabe-handeling.

Voor een vlotte revalidatie nadien is het zeer belangrijk dat u de instructies van de geneesheer, kinesist, de ergothera-peut en de verpleegkundigen goed opvolgt.Daarom worden in deze brochure ook aandachtspunten meegegeven i.v.m. de revalidatie.

We wensen u een spoedig herstel en een vlotte revalidatie.

Aarzel niet om uitleg en hulp te vragen. Bij problemen of vragen kan u altijd bij ons terecht.

Vanwege het volledige team :

Dr. Yvo MackenDr. Stefan MattheeuwsDr. Hans SchauvliegeDr. Floris VaesDr. Robrecht Motmans

Totale heupprothese

2

De totale heupprothese (thp)

Wanneer WorDt een heupprothese geplaatst?Vervanging van het heupgewricht door een kunstheup (heupprothese) is een veel voorkomende operatie waar veel mensen met een zogenaamde “versleten heup” baat bij hebben.

De meest frequent voorkomende indicaties voor een THP zijn : • Arthrose• Reumatoïde arthritis• Avasculaire necrose

Dit veroorzaakt pijn en slecht functioneren. De schade is te zien op een röntgenfoto van de heup.

Het heupgewricht is een kogelgewricht en bestaat uit de kop van het dijbeen dat soepel ronddraait in de kom van het bekken. Dat komt omdat er op de kop en in de kom een laagje kraakbeen zit. Kraakbeen is een glad en verend weefsel. Bij het ouder worden, vermindert de kwaliteit van het kraakbeen. Slijtage van het kraakbeen noemt men arthrose. Bij sommige mensen verloopt de slijtage sneller. Oorzaken daarvan zijn abnormale belasting, een ongeval, of vormafwijkingen van het heupgewricht. Er is zeker ook een belangrijke familiale voorbeschiktheid. Slijtage is niet altijd aan een specifieke oorzaak toe te schrijven.

Zitbeen

Bekkenbeen

Heupkom

Femurhals

Dijbeen(femur)

Femurkop(kogel)

Totale heupprothese

3

De meest voorkomende klacht bij slijtage van het heupgewricht is pijn. In eerste instantie zal getracht worden de pijn te verhelpen d.m.v. medicatie of andere hulp-middelen. Enkel als dit geen voldoende verlichting geeft, zal een totale heuppro-these voorgesteld worden. Bij ernstige heupbeschadiging worden zowel heupkop als heupkom vervangen (volledige pro-these).

hoe ziet een heupprothese er uit?Een heupprothese is een kunstmatige vervanging van de normale heup.

Om bij het heupgewricht te komen, maakt de chirurg aan het begin van de operatie een snede aan de zijkant of voorkant van het bovenbeen. Tijdens de operatie wordt de heup-kop afgezaagd (figuur A) en, indien er nog resterend kraakbeen is, wordt dit verwijderd (figuur B).

Arthrosevan het heupgewricht

A B

Totale heupprothese

4

Vervolgens worden de onderdelen van de nieuwe heup geplaatst. In de heup-kom plaatst de chirurg de nieuwe kom van Titanium en Polyethyleen of kera-miek (figuur C). In het dijbeen wordt een me talen pin ingebracht met daar-op een kop in keramiek of metaal (figuur D). Kop en kom passen precies in elkaar. Deze pen wordt ook wel de “steel” of “stem” genoemd. Het materiaal wat hiervoor gebruikt wordt is Chroom – Cobalt of Titanium.De prothese wordt, net als het oorspronkelijke gewricht, op de plaats gehouden door de spieren van de heup.Bij jonge patiënten kan in bepaalde gevallen een alternatieve techniek worden gebruikt, waarbij de heupkop wordt bewaard en overdekt met een metalen “kap” (= resurfacing).

resurfacing heupprotheseBij heup resurfacing wordt de heupkop niet afgezaagd zoals bij een totale heuppro-these, maar wordt alleen het versleten oppervlak van de heupkop vervangen. In het bekken wordt net zoals bij een totale heupprothese een kommetje geplaatst.

Wat zijn De voorDelen?Er wordt een maximum aan bot bewaard omdat de nek niet wordt afgezaagd. Dit maakt dat bij een eventuele nieuwe ingreep op langere termijn er nog meer botvoor-raad aanwezig is. De grotere kop maakt de bewegingen van het gewricht meer natuurlijk en vermindert het gevaar op ontwrichting van de heup. Het harde metalen materiaal van zowel de kop als de kom zorgt ervoor dat de slijtage trager verloopt. Door de oorspronkelijke vorm van het gewricht onaangeroerd te laten, is het risico op een beenlengteverschil na de operatie kleiner en wordt het dijbeen normaal belast zoals voor de ingreep.

Wie komt in aanmerking?Voor deze prothese komen alleen jonge en actieve mensen in aanmerking omdat de botkwaliteit voldoende hoog moet zijn. Daarom wordt de maximumleeftijd voor vrou-wen op 60 jaar gesteld en voor mannen op 65 jaar. Uiteraard kan deze grens in overleg met de arts anders worden bepaald.

C D

Totale heupprothese

5

verloop tijDens opname in het ziekenhuis

De opname gebeurt meestal één dag vóór de operatie.

De totale verblijfsduur is ongeveer acht tot tien dagen, afhankelijk van de vooruitgang van de revalidatie. Als dat nodig zou zijn, vragen we een opname in een revalidatie-instelling voor verder herstel na de ziekenhuisopname.

Wat brengt u best mee• Krukken voor de revalidatie na de operatie : u kan deze lenen bij het Rode Kruis

of via het ziekenfonds.• Schoeisel of pantoffels : geen slippers, maar degelijke, gesloten pantoffels of

schoenen om goed te kunnen stappen tijdens de revalidatie. Liefst geen veter-schoenen, aangezien u niet zelf in de mogelijkheid zal zijn deze veters te binden. Een schoenlepel met lange steel is een handig hulpmiddel!

• Pyjama en ondergoed (zorg er voor dat de pyjama goed past en niet te lang is qua been- en armlengte. Dit is belangrijk i.f.v. beweeglijkheid en starten van de revalidatie)

• Sportieve kledij• Bloedgroepkaart• Thuismedicatie in originele verpakking of een medicatielijst met naam en dose-

ring van het medicament• Resultaten pre-operatieve onderzoeken, als u die heeft• Toiletartikelen• SIS-kaart• Eventueel formulieren voor de verzekering• Antithrombosekousen zo u die in uw bezit hebt van een vorige ingreep.

Dag van opname• Tijdens de eerste dag wordt u voorbereid op de operatie : • U krijgt een formulier “patiëntenpad”, waarin uitgelegd staat wat er zal gebeuren

vanaf het moment van opname tot en met het moment van ontslag. Zo weet u welke onderzoeken u zal moeten ondergaan, welke oefeningen u zal moeten doen met de kinesist tijdens uw verblijf, …

• Enkele administratieve formulieren worden ingevuld

Totale heupprothese

6

• U zal enkele onderzoeken ondergaan, zo deze nog niet door de huisarts uitge-voerd werden :

• Bloedafname• Staaltje urine• Foto’s van de heup• Eventueel een cardiologisch nazicht • Pré-operatief onderzoek door de anesthesist

• Antithrombosekousen worden aangemeten : dit zijn witte kousen die er voor zorgen dat ontsteking van de bloedvaten en thrombosevorming (= bloedklonter-tjes) wordt voorkomen. Want dit kan voorkomen wanneer u een tijdje minder beweegt met de benen

• ’s Avonds zal uw heup gewassen worden met een ontsmettende zeep• Er wordt gestart met bloedverdunners (Fraxiparinespuit in buikwand)• Vanaf middernacht mag u niets meer eten of drinken omwille van de verdoving

op de dag van de operatie (tenzij anesthesie het anders doorgeeft).

Dag van De operatie• Ontsmetting huid: net voor het vertrek naar de operatiezaal worden compressen

met een ontsmettingsstof op de te opereren heup gelegd.• Verdoving : Meestal gebeurt de verdoving voor de operatie d.m.v. een epidurale

verdoving (prik in de rug). Indien gewenst kan algemene verdoving toegepast worden. Tot 24 uur na de ingreep wordt een pijnpomp gebruikt voor verdere tijdelijke pijnverdoving van het dijbeen. Na verwijdering van de pijnpomp wordt er systematisch pijnmedicatie gegeven volgens een bepaald schema van de afdeling. Indien u nadien nog last heeft van pijn, aarzel dan niet dit te bespreken met de verpleegkundigen en de arts. Er kan aangepaste pijnmedicatie gegeven worden.

• Na de operatie wordt u eerst een tijdje geobserveerd in de ontwaakzaal van het operatiekwartier. U zal verschillende uren van de kamer wegblijven. Sommige patiënten worden nog een nachtje geobserveerd op de Intensieve Zorgen afde-ling. Breng uw familie van deze mogelijkheid op de hoogte, zodat zij niet ongerust zijn. De familie wordt steeds op de hoogte gebracht zo u op de Intensieve Zorgen verblijft, en mag na de operatie u een bezoekje brengen op deze afdeling.

• Medicatie: gedurende 24 uur zal u antibiotica toegediend krijgen. Bloedverdunners: u krijgt gedurende een zestal weken een spuitje in de buik. Tijdens de opname kan u, als u dit wenst, aangeleerd worden om zelf de inspui-tingen te geven, zodat u dit zelf kan na uw onstlag.

Totale heupprothese

7

• Na de operatie wordt een antithrombosekous aangedaan aan het niet geope-reerde been (de andere kous de dag na de ingreep). Deze moet u zes weken dragen (dag en nacht)

• Verzorging: juist voor de ingreep (in de operatiekamer) kruigt u een blaassonde. Deze wordt verwijderd 24u na de ingreep.

De volgenDe Dagen• De eerste dagen heeft u bij uw lichamelijke verzorging nog hulp nodig van een

verpleegkundige. Het is echter de bedoeling om zo snel mogelijk weer dingen zelf te doen. U wordt hier zo goed mogelijk in begeleid.

• Gedurende de dagen na de operatie zullen volgende onderzoeken nog plaats vinden :

• Bloedafname• Controle foto van de heup zal gemaakt worden om te kijken of de revali-

datie vlot kan starten.

kinesitherapieVanaf de eerste dag na de operatie zal er gestart worden met kinesitherapie. De kinesist komt dagelijks langs om oefeningen met u te doen, zodat u op uw eigen tempo kan revalideren. Het doel van de kinesitherapie is de heup zo beweeglijk moge-lijk te houden en u zo vlug mogelijk te leren stappen. Het verloop van de revalidatie hangt af van de samenwerking met de kinesist en de inzet/mogelijkheden van de patiënt.

De revaliDatie verloopt als volgt:Eerste dag na de operatie :

• Bewegingsoefeningen in bed met een apparaat dat het been op een passieve wijze plooit en strekt (CPM : Continuous Passive Motion)

• Na de oefeningen en de eventuele ademhalingsoefeningen gaan we reeds de eerste maal opkomen en onder begeleiding van de verpleegkundige of kinesist in de zetel zitten, tenzij uw toestand dit niet toelaat.

Tweede dag en volgende dagen : • Vanaf de tweede of derde dag starten de loopoefeningen met looprek of kruk-

ken, na goedkeuring van de arts.

Totale heupprothese

8

• Verder : • CPM evoluerend tot 50° in de heup• Passieve tot actieve oefeningen in bed en in de zetel• Actieve oefeningen in stand aan het bed• Bilspieroefeningen • Stappen met krukken op de gang• Trappen doen • Zelfstandig stappen in de gang• Fietsen op de hometrainer

ergotherapieVanaf de tweede dag zal er gestart worden met ergotherapie. De ergotherapeut komt bij u langs om uw zelfredzaamheid te bevorderen. Het doel van ergotherapie is dat u zo snel mogelijk zelfstandig de dagelijkse activiteiten terug kan opnemen op gebied van wonen, werken en vrije tijd.Concreet wil dit zeggen dat de ergotherapeut bij u langskomt om:

• advies te geven omtrent hulpmiddelen en woningaanpassingen;• advies te geven omtrent methodeverandering (hoe kan ik het op een andere

manier uitvoeren?);• alle mogelijke transfers te oefenen (bed/zetel/toilet/auto);• na te gaan in welke mate u reeds zelfstandig bent (wonen, werken, vrije tijd).

sociale Dienst Denkt u dat u aanpassingen of hulp nodig heeft in huis? Contacteer de medewerkers van de sociale dienst.Zowel patiënten als familieleden kunnen zich richten tot de sociale dienst.

• Enkele voorbeelden van de dienstverlening zijn : • Mogelijke thuishulp na ontslag• Thuisvervangende mogelijkheden (rusthuis, …)• Financiële tussenkomsten• Mogelijkheden voor revalidatie, herstelverlof, …• Relationele en emotionele problemen.

Een sociaal werkster zal informatie verstrekken, bemiddelen en doorverwijzen, psy-cho-sociale begeleiding geven, ontslag voorbereiden, … Dit alles in overleg met patiënt, familie, huisarts, specialist en externe diensten.

Totale heupprothese

9

De sociale dienst is te bereiken : • Via de receptie of de verpleegkundigen• Telefonisch op het nummer : 014/71 27 30• Tijdens weekdagen van 8.30 - 16u

ontslag• Wat heeft u bereikt als u naar huis of op revalidatie in een hersteloord gaat :

• Alleen naar het toilet gaan• Stappen met een of twee krukken• Trappen op en af gaan• Fietsen op de hometrainer

Thuis en op revalidatie wordt de kinesitherapie zeker verder gezet en dit gedurende enkele weken om meer zelfstandig te worden.Verder in de brochure leest u nog enkele tips om de revalidatie tijdens de hospitali-satie en thuis te bevorderen.

• Voordat u naar huis gaat, neemt een verpleegkundige nog enkele praktische zaken met u door, zoals medicijnen die u moet gebruiken en diverse afspraken.

• Wonde : Zolang de hechtingen nog ter plaatse zijn, is het afgeraden te baden of douchen.

• Bij ontslag zorgen we voor alle nodige documenten : • Ontslagbrief huisdokter (wordt opgestuurd indien nodig)• Voorschrift kinesitherapie zodat de oefeningen thuis verder gezet kunnen

worden onder begeleiding van een kinesist• Medicatievoorschriften • Afspraak voor consultatie : twee weken na de operatie voor het verwijde-

ren van de hechtingen en zes weken na de operatie voor het overlopen van de revalidatie

• Zo nodig : thuisverpleging (voor het toedienen van de bloedverdunnende spuitjes), vervoerbewijs, …

• Financiële kosten : Opleg : Het prothesemateriaal wordt slechts gedeeltelijk terugbetaald. Er is een per-soonlijke opleg, afhankelijk van het gebruikte materiaal.

Totale heupprothese

10

mogelijke problemen

Zoals bij elke operatie is er een risico op complicaties. De risico’s op een verwikkeling wegen niet op tegen de positieve resultaten van het plaatsen van een heupprothese. Toch blijft de prothese een kunstgewricht en is het daardoor kwetsbaarder dan een natuurlijke heup.

WonDvochtDe eerste dagen na de ingreep kan de wonde vocht vrijgeven. Bij langdurig of over-matig wondvochtverlies wordt de wonde meermaals per dag verzorgd. De medicatie wordt aangepast en de mobiliteit wordt beperkt. Dit wil zeggen dat u meer in bed of in de zetel moet rusten.

luxatie of ontWrichtingHierbij komt de kop van het gewricht uit de kom. Het gevaar voor luxatie is het grootst tijdens de eerste drie maanden na de ingreep, maar is een blijvend risico. Het voor-komen van ontwrichting wordt tijdens de revalidatie toegelicht. Indien toch een luxa-tie optreedt, moet de heup terug op zijn plaats gezet worden.

thromboflebitis – longembolieFlebitis is een ontsteking van een ader (meestal in de benen). Flebitis gaat gepaard met pijn in de onderbeen (kuit), plaatselijke warmte en hardheid.Longembolie wil zeggen dat er een bloedklontertje ontstaat en terechtkomt in een bloedvat van de longen.Om dit te voorkomen krijgt u dagelijks bloedverdunnende spuitjes en draagt u twee steunkousen vanaf de dag van operatie tot zes weken nadien.

lengteverschil van De benenHet is mogelijk dat de chirurg de lengte van het been moet aanpassen voor een betere stabiliteit van de prothese. Meestal is er weinig of geen verschil in beenlengte. Een definitieve beoordeling kan pas gebeuren op de consultatie, ongeveer zes weken na de operatie. Als het verschil hinderlijk is, kan een schoenzool hoger gemaakt wor-den of kan een hieltje in de schoen worden aangebracht.

Totale heupprothese

11

infectie op De heupprotheseEen heupprothese bestaat uit lichaamsvreemd materiaal en is dus vatbaar voor infec-tie. Tijdens de operatie en de eerste 24 uur na de operatie krijgt u preventief antibio-tica toegediend. De operatie gebeurt eveneens in uiterst steriele omstandigheden.Als drager van een heupprothese blijft de kans op infectie bestaan, ook in de toe-komst. Daarom moet u altijd uw huisarts, tandarts of andere specialist hierover inlich-ten.Tijdens bepaalde behandelingen en/of ingrepen kan de arts u preventief antibio-tica geven om infecties te voorkomen.

meDische raaDgevingen

Om het even welke infectie (gebit, urinewegen, gynaecologische ontstekingen, keel-ontsteking, …) moet systematisch en onmiddellijk worden behandeld, zoniet kunnen infecties ontstaan ter hoogte van de prothese.

Let op uw gewicht, m.a.w. op hetgeen u eet. Bent u aan de mollige kant, haal er dan enkele kilo’s af. Want vergeet niet dat uw heupgewricht uw volledige gewicht draagt telkens wanneer u op één been staat, dus bij elke stap die u neemt.

Omdat u nog een tijdje bloedverdunnende spuitjes / medicatie krijgt, moet u oppassen met het combineren van andere medicijnen die het bloed ook verdunnen. Raadpleeg hiervoor uw arts.

Totale heupprothese

12

leven na een totale heupprothese

Praktische raadgevingenHeupluxatie is de meest voorkomende complicatie tijdens de eerste maanden na de operatie. Om dit te vermijden, is het belangrijk volgende aandachts punten goed in acht te houden :

slechte en goeDe houDingen na een totale heupprothese

af te raDen houDingen • Benen mogen niet over elkaar gekruist zijn

• Plooi de heup nooit meer dan 90° (rechte hoek)Ga dus ook niet in een lage zetel of stoel zitten

• Draai de voetpunt niet naar buiten

Fout!

Fout!

Fout!

Totale heupprothese

13

Wat Doet u best Wel• Als u rechtop staat, steun dan altijd op beide benen, de voeten lichtjes gespreid. • Ga regelmatig even zitten. Vermijd langdurig rechtop staan.

leven met een totale heupprothese in De Dagelijkse activiteit

• Zorg dat u niet valt. Ga liefst niet buiten als het sneeuwt of ijzelt.

• Draai u nooit plotseling om, maar doe het zacht-jes, de benen en het bekken samen.

• Let op voor schuifdeuren met een drempel of een opstaande rand.

• Let op voor plooien of oneffenheden in vloer-kleden.

geWicht Dragen• Vermijd het dragen van zware gewichten.• Indien het toch moet, draag de last dan voor het lichaam of aan de kant waar u

geopereerd bent. Houd het gewicht goed tegen het lichaam gedrukt en zorg dat de afstand zo kort mogelijk is.

• Gebruik een boodschappenwagentje om boodschappen te doen. Het is ervoor ontworpen en zal een trouwe hulp zijn.

• Wanneer u op reis gaat, gebruik dan best een koffer op wieltjes.

opstaan en gaan zitten• Vermijd hurken.

Fout!

Fout!• Neem een hoge stoel of

zetel met harde zitting of een ligstoel met arm-leuningen. De heup mag immers niet meer dan 90° buigen.

Totale heupprothese

14

• Ideale houding bij het zitten : benen recht vóór het lichaam!• Let op voor een laag toilet, plaats eventueel een verhoogde wc-bril. Als u moei-

lijkheden hebt om recht te komen, bevestig dan een stang aan de muur waaraan u zich kan optrekken.

• Vermijd een te diepe zetel.• Vermijd een te zachte zetel en een te lage zetel.• Ga niet met gekruiste benen zitten of staan.

het oprapen van voorWerpentwee manieren1. Ondersteun uw lichaam met één arm en kniel neer op

de knie van het geopereerde been.

2. Steun met de hand van de geopereerde zijde op een tafel, een stoel, … en breng uw lichaams-gewicht over op het NIET geopereerde been.

Buig het lichaam naar voor en hef gelijktijdig het GEOPEREERDE been naar achter : uw vrije hand kan nu zonder problemen de grond raken.

Buig uw heup NIET verder dan 90°! Fout!

Totale heupprothese

15

in De slaapkameropstaan uit bed:Als u uit bed komt, kan het gezonde been het geopereerde been ondersteunen. Ga overeind zitten en steun op beide handen. Draai bekken en dijen samen naar de rand van het bed. U komt best langs de geopereerde zijde uit bed (indien mogelijk).

gaan liggen in bed:Nu gaat u omgekeerd te werk. Ga op de rand van het bed zitten. Zet u zo dicht moge-lijk naar het kussen toe, zodat u onmiddellijk hoog genoeg in bed ligt en op deze manier heeft u voldoende plaats om uw benen in bed te zwieren. Steun met de han-den op het bed en schuif naar achter. Het gezonde been ondersteunt hier weer het geopereerde been. Draai nu de benen en het bekken samen in bed.

De hoogte van het bed = de hoogte van een stoel. Indien nodig kan u het bed iets verhogen.

Totale heupprothese

16

slapen:• In het begin kan men best een kussen tussen de knieën leggen. Zo kan u de

benen niet kruisen als u zich omdraait in uw slaap.

• Als u altijd op uw rug slaapt, is het kussen niet nodig.

• Een harde matras is absoluut noodzakelijk. Vervang de matras als hij te zacht is.

Totale heupprothese

17

in De baDkamerWassen aan de wasbak:

• De meeste problemen zullen zich voordoen wanneer men de voeten wil gaan wassen. Om de voeten te wassen kan men gebruik maken van een spons die op een lange steel bevestigd is of op een ruggeschuier.

• Om u af te drogen gebruikt u best een grote handdoek. U kan ook met één knie op een stoel steunen om zo de achterkant van uw voet te wassen. Let erop dat u uw voet NIET naar buiten trekt.

Wassen in bad:• Leg op de bodem van het bad een anti-

slipmatje om glijden te voorkomen en plaats een badplank.

• Om in het bad te stappen, gaat u eerst op de rand zitten.

• Of u kan een stoel die iets hoger is tegen de badkuip schuiven.

Fout!

Totale heupprothese

18

• Hef het ene been na het andere over de rand van het bad. Op die manier zit u met beide voeten in het bad.

• Sta daarna voorzichtig recht en ga op de badplank zitten.• Ga NIET op de bodem van de badkuip zitten. U zou uw been dan meer dan 90°

buigen!

Wassen in de douche:• Voorzie een anti-slipmatje in de douche om het glijden

te voorkomen.• Installeer aan de muur een steun waaraan u zich kan

vasthouden in geval u uw evenwicht verliest.• Zo bestaan er ook zitjes die aan de wand van de dou-

checel worden vastgemaakt en die zich automatisch vastzetten als ze worden opengeklapt. Laat het stoeltje wel voldoende hoog installeren.

aankleDen• Om zich gemakkelijk te kunnen aankleden, kan men

gebruik maken van een aantal hulpmiddelen : • Zo kan men gebruik maken van twee vierkante latten

van ongeveer 40 cm lang waaraan men aan het uit-einde een wasknijper bevestigt. Zo kan men een onderbroek of dergelijke aan de wasknijper bevestigen. Dit hulpmiddel is ook te koop in de mutualiteitswinkel (of sliplift).

• Steek uw voeten erin en trek de onderbroek omhoog zodat u ze kan vastnemen en verder kan optrekken.

• Zo bestaan er ook kousenaantrekkers of panty-aan-trekkers.

• Om uw broek aan te trekken, kan u bretels gebruiken.• Leg de broek op de grond en houd hem vast bij de

bretels. Steek uw voeten in de bovenkant van de pijpen en trek eerst de bretels en vervolgens de broek naar boven.

• Gebruik bij het aandoen van de schoenen een ver-lengde schoenlepel, zodat u niet naar voren moet buigen. In het begin verdienen schoenen zonder veters de voorkeur.

• Let op, u mag uw voeten echter NOOIT bereiken door uw heup te buigen OF uw been te kruisen.

Totale heupprothese

19

trappen nemeneen trap opgaan:Het bestijgen van een trap gebeurt trede per trede. Beide voeten staan dus naast elkaar op dezelfde trede alvorens u de volgende trede neemt.

• Neem met één hand de leuning van de trap vast en steun met de andere hand op uw wandelstok of kruk.

• Steun flink op uw beide handen en zet de gezonde voet (van de NIET geope-reerde zijde) op de eerste trede.

• Trek nu de voet langs de geopereerde zijde bij, samen met de wandelstok of kruk.

Als er geen leuning is, neemt u de wandelstok vast aan de niet geopereerde zijde. Voor de rest blijft alles hetzelfde.

Totale heupprothese

20

1. Neem de leuning vast

3. Breng de voet van de geopereerde zijde op de trede waar uw wandel-stok reeds staat.

2. Zet uw wandelstok één trede lager dan die waarop u staat.

4. Als laatste zet u uw gezonde been bij.

een trap afgaan:Ook hier gaat men trede per trede te werk.

Op die manier werkt u alle treden één na één af, tot u beneden bent.

Totale heupprothese

21

het huishouDen • Tracht zoveel mogelijk gebruik te maken van hulpmiddelen, zoals een stoffer en

een blik met lange steel, spons en aftrekker om de ruiten te poetsen op lange steel, …

• Sommige karweitjes kan u gemakkelijker uitvoeren wanneer u op uw knieën zit.

• Om recht te staan, grijpt u zich vast aan een stevig meubel of steunt u op een stoel of een krukje. Op die manier moet u minder inspanning doen.

• Maar let op : NOOIT OP DE HURKEN ZITTEN : u buigt dan uw knieën meer dan 90°!!

• Zorg er voor dat er niet te veel obstakels aanwezig zijn in het huis. Voorkom in ieder geval dat u ergens blijft haken of dat u uitglijdt of ergens vanaf valt.

• Klim nooit op trapkrukjes. Gebruik steeds stevig en stabiel materiaal.

Fout!

Fout!

Totale heupprothese

22

in en uit De Wagen stappeninstappen:

• Zet uw stoel zo ver mogelijk achteruit. Ga zijdelings met de benen buiten de wagen.

• Steun met één hand op het dashboard en met de andere hand tegen de rugleu-ning van uw zetel. Draai dan benen en romp samen in één beweging naar binnen. Zet uw zetel in goede stand, deur toe, gordel om en rijden maar.

uitstappen:Bij het uitstappen gaat u precies hetzelfde tewerk, maar in omgekeerde volgorde:

• Open het portier en zet uw zetel achteruit.• Draai benen en romp samen naar de buitenkant. Sta recht en steun daarbij op de

zetel en het dashboard.

• Om terug zelf met de auto te rijden, wacht u best een 4-tal weken.

Totale heupprothese

23

tuinieren • Werk steeds recht voor u. Zorg dat

al uw gerief vóór u ligt, zo hoeft u zich tijdens het werk niet om te draaien.

• Bevestig een lange steel aan uw klein tuingerief.

• Gebruik een grote pootstok.

• Bij het spitten duwt u de spade in de grond met de voet van de geopereerde zijde.

• Gebruik liefst een schop met een springveer. Als u de spade uit de grond trekt, draait de aardkluit vanzelf om en valt ze terug in de voor.

• Om in de aarde te werken, plaatst u de knie van de geopereerde zijde op de grond.

• Om op te staan, steunt u met één knie op de grond of met de hand op een stuk gereedschap.

• U kan zich ook deze handige “knie-bak” aanschaffen: U werkt gemak-kelijker en het rechtstaan gaat heel wat vlotter dankzij de twee hand-grepen.

• Als u dit “ei van Colombus” om keert, kan u het zelfs als stoeltje gebruiken.

• OPGEPAST voor te felle buiging van de heup.

Totale heupprothese

24

sport VOORZICHTIG EN NIET OVERDRIJVEN!Sporten die men vrij snel kan doen, zijn de volgende :

fietsen:• Belangrijk is dat men steeds een

damesfiets gaat gebruiken. Ook de mannen moeten hiervan gebruik maken, omdat tijdens het overzwaaien van het been over de baar een ontwrichting zou kunnen optreden. Dus, mijnheer, denk er aan : OPSTAPPEN ZOALS MEVROUW DAT DOET.

• Het zadel moet hoog geplaatst worden zodat de heup niet meer

dan 90° buigt.

Fout!

Totale heupprothese

25

zwemmen:• Ga gerust verder met het beoefenen van

deze gezonde sport, maar vermijd over-dreven bewegingen bij het uitvoeren van de schoolslag. Zwem liever in crawl.

• Skiën vormt geen probleem.• Als u gaat joggen, doe dit dan stilaan.

Totale heupprothese

26

tot slot

Weet dat niet iedereen even snel geneest en de revalidatie afhankelijk is van meerdere factoren.Indien u nog vragen heeft, aarzel niet ze te stellen. We zijn er ons goed van bewust dat zaken die voor ons heel normaal zijn, dit niet noodzakelijk voor u zijn.

Zowel de arts als de verpleegkundige, de kinesist, de ergotherapeut en de sociale medewerker zijn zeker bereid om u uitleg te verschaffen.Onze contactgegevens vindt u vooraan in de brochure terug.

Veel moed tijdens uw revalidatie.

checklist – voorbereiDing

❑ Zo nodig de sociale dienst reeds contacteren na raadpleging chirurg ❑ Medische vragenlijst thuis invullen ❑ Pré-operatieve onderzoeken bij de huisarts laten doen minimum vier dagen voor

de ingreep ❑ Hospitalisatieverzekering verwittigen ❑ Werkgever verwittigen ❑ Sieraden en kostbare dingen thuislaten ❑ Douche of bad nemen de avond voordien of de ochtend van opname in het

ziekenhuis ❑ Medische vragenlijst en andere formulieren (hospitalisatieverzekering, evt. speci-

ale formulieren werkonbekwaamheid, …) meebrengen bij opname ❑ De dag van de operatie u aanmelden aan de receptie en vervolgens op de afde-

ling Heelkunde. ❑ Bloedgroepkaart ❑ Thuismedicatie in originele verpakking meebrengen of een medicatielijst met

naam en dosering van het medicament.

ZKL 130074

campus geel J.B. Stessensstraat 2 2440 Geelt 014 57 77 77

campus molGasthuisstraat 12400 Molt 014 71 20 00 www.erica.be