TOPlight - RegioTwente · 2017. 9. 6. · 1. Aanleiding Voor het optuigen van een TOP light...
19
TOPlight Kennispark Twente Datum: woensdag 7 mei Versie: 1.1 TOP light Kennispark Twente Pagina 1 van 19
Transcript of TOPlight - RegioTwente · 2017. 9. 6. · 1. Aanleiding Voor het optuigen van een TOP light...
TOPlight
Kennispark Twente
Datum: woensdag 7 mei
Versie: 1.1
TOP light Kennispark Twente Pagina 1 van 19
Inhoudsopgave
1. Aanleiding 1.1 Visitatiecommissie 1.2 Onderzoek TOPregeling 1.3 Marktvraag
2. Huidige situatie 3. Invulling TOP light
3.1 Doelstelling 3.2 Betrokken partijen & rollen 3.3 Drempelcriteria 3.4 Uitgangspunten 3.5 Proces 3.6 Kwaliteitswaarborging 3.7 Beslissingsstructuur 3.8 TOP light commissie 3.9 Juridische aandachtspunten 3.10 TOP light als businesscase 3.11 Monitoring 3.12 Risico’s 3.13 Planning
4. Financiën 4.1 Financiële structuur 4.3 Terugbetaling 4.5 Begroting
Bijlage 1: Advies visitatie commissie AgentschapNL Bijlage 2: Samenvatting onderzoek TOPregeling Bijlage 3: Financieringslandschap Kennispark Bijlage 4: Businesscase Bijlage 5: Schematische weergave lening & aansprakelijkheid
TOP light Kennispark Twente Pagina 2 van 19
1. Aanleiding Voor het optuigen van een TOP light faciliteit zijn een 3tal aanleidingen te benoemen. Hieronder zal het advies van de visitatie commissie (Koploper aan de A1 programma), het brede onderzoek naar de TOPregeling en de vraag uit de markt beschreven worden.
1.1 Visitatiecommissie Op 12 januari 2012 heeft een visitatie commissie van AgentschapNL het subsidieprogramma ‘Koploper aan de A1’ beoordeeld. Één van de onderdelen in dit subsidieprogramma is het ‘krediet voor starters en groeiers’. Binnen Kennispark Twente beter bekend als de TOPregeling. Vanwege achterblijvende aantallen op dit onderdeel gaf de visitatie commissie het volgende advies (zie ook bijlage 1):
“De commissie adviseert om het model te herzien dat gebruikt wordt om leningen te verstrekken. Een mogelijke herziening zou kunnen zijn om de leningen in een getrapt model, inclusief een Proof of concept financiering te verstrekken”
Op 8 februari 2013 heeft de visitatie commissie van AgentschapNL positief gereageerd op de voorgestelde wijziging in het subsidieprogramma ‘Koploper aan de A1’. Deze wijziging betrof het invoeren van een getrapt model, waarbij naast Proof of concept (TOP plus) ook een TOP light variant is voorgesteld.
1.2 Onderzoek TOPregeling In het kader van de tegenvallende aantallen binnen de TOPregeling heeft Kennispark Twente een extern bureau gevraagd om een breed onderzoek naar de TOPregeling uit te voeren. De belangrijkste conclusie uit dit onderzoek (zie ook bijlage 2):
“Laat TOP beter aansluiten op de behoeften van de doelgroep” Hierbij doelden de onderzoekers op de gesplitste vraag naar lichte financiering (1020k) en zwaardere financiering (200k+). Als voorstel voor verandering geven de onderzoekers een getrapt financieringsmodel waarbij de TOPregeling wordt opgedeeld in TOPlight, TOP en TOP plus. Deze aanbevelingen zijn overgenomen door de TOPcommissie.
1.3 Marktvraag Kennispark ondersteunt veel startende ondernemers met hun eerste stappen. Financiering is daarbij altijd een belangrijk instrument. Uit de praktijk blijkt dat 1 op de 10 contacten resulteert in een financiering middels de TOPlening. De overige 9 (totaal rond de 40 per jaar) ondernemers passen om verschillende redenen vaak niet in de TOPregeling. De potentie is er vaak wel om in
TOP light Kennispark Twente Pagina 3 van 19
de toekomst tot een onderneming te kunnen komen. Het betreft hierbij de volgende doelgroepen: 1. Ondernemers zijn nog niet ver genoeg gevorderd met de businesscase, businessplan of hun onderzoek naar de haalbaarheid. Hierbij hebben ze wel behoefte aan een kleine financiering om te kunnen voorzien in hun eigen levensonderhoud of om support aan te kunnen wenden waarmee ze de businesscase verder kunnen uitwerken. 2. ITondernemers die werken volgens het ‘leanstartup model’. Ze hebben een idee en werken snel toe naar een ‘minimum viable product’. Op basis van de feedback uit de markt passen ze dit product dan aan. Dekking van het eigen onderhoud is vaak de grootste zorg. Daarnaast is support ook belangrijk in deze fase. 3. Kennisintensieve dienstverleners worden nu niet ondersteund vanuit verschillende regelingen. Deze groep heeft behoefte aan een eenvoudige financiering en de nodige support. Samenvattend Er is nu geen mogelijkheid om bovenstaande groepen ondernemers te ondersteunen. Een TOPlight variant biedt een mooi instrument om deze groepen te bedienen.
2. Huidige situatie De huidige situatie is goed weer te geven middels onderstaand figuur. Hierin is te zien dat er een BV is opgericht die 100% dochter van de Universiteit Twente is. Daarbij is de huidige TOP (middelste poot) en het Proof of Concept fonds inmiddels actief. Met de invulling van TOPlight geven we invulling aan de adviezen om een getrapt financieringsmodel in te richten. Om beter inzicht te krijgen waar deze instrumenten zich bevinden in het totale financieringslandschap wordt verwezen naar bijlage 3.
TOP light Kennispark Twente Pagina 4 van 19
3. Invulling TOP light De praktische invulling en de uitvoering van het TOPlight programma is een uitwerking op detail niveau van de betrokken partijen en de processtappen.
3.1 Doelstelling De doelstelling van het TOPlight programma is het voorzien in ondersteuning en laagdrempelige kleine financieringen voor startende ondernemers die zich bevinden in de hele vroege fase. (preseed). Hierbij staan ITondernemers en kennisintensieve dienstverleners centraal. Elk jaar is er ruimte om 17 leningen van €10k uit te geven.
3.2 Betrokken partijen & rollen
Uitvoering Stichting Kennispark Twente
TOP light Kennispark Twente Pagina 5 van 19
Beheer United Twente Innovation B.V.
Liquiditeit Regio Twente
Beoordeling casussen TOPlight commissie
Support Supportstructuren vergelijkbaar met huidige TOPregeling.
Uitvoering: Stichting Kennispark Twente Het fonds zal in nauwe samenwerking met de Stichting Kennispark Twente worden uitgevoerd. Beheer: United Twente Innovation B.V. TOPlight leningen worden verstrekt door United Twente Innovation B.V. Een 100% dochter van de Universiteit Twente. De keuze voor een scheiding tussen uitvoering en beheer is gemaakt omdat het beheer van een dergelijk fonds niet past binnen de doelstelling van de Stichting Kennispark Twente. Liquiditeit: Regio Twente De Regio Twente verschaft €750k liquiditeit als subsidie om het fonds op te kunnen zetten. Deze middelen hoeven op den duur niet terug te vloeien naar de Regio Twente. Beoordeling casuïstieken: TOPlight commissie De ingebrachte casus wordt beoordeeld door een commissie die wordt aangesteld door United Twente Innovation B.V. in nauwe samenspraak met de Stichting Kennispark Twente. De commissie heeft de uiteindelijke stem in het wel of niet afgeven van de lening. Het betreft een kleine (2 personen) commissie om de regeling laagdrempelig in te kunnen zetten. Support: Supportstructuren vergelijkbaar met huidige TOPregeling. Binnen de TOPregeling zijn al verschillende supportstructuren opgezet die ook gebruikt kunnen worden door TOPlight ondernemers. Bijvoorbeeld accountancy, en juridische support. Met de partijen rondom Kennispark (accountancy, juridisch, business development etc..) wordt een brede groep ondersteuners opgezet. Hier kan de ondernemer gebruik van maken.
3.3 Drempelcriteria Voor het TOPlight fonds worden de volgende drempelcriteria gehanteerd: 1. Een nieuw op te richten of net opgerichte onderneming. (jonger dan 2 jaar). 2. Een innovatief, vernieuwend of kennisintensief bedrijfsidee met aansluiting bij de topsector High Tech Systemen en Materialen (HTSM). (90% van de ondernemers binnen TOPlight valt binnen de topsector HTSM) 3. Niet eerder voor TOPlight in aanmerking gekomen. 4. Een bijdrage leveren aan de economische activiteit binnen de regio Twente (90% van de
TOP light Kennispark Twente Pagina 6 van 19
ondernemers binnen TOPlight heeft de vestigingsplaats binnen de Regio Twente). 5. Er is een aansluiting met een kennisinstellingen (Saxion, UT) of een open innovatie centra (Oicam, TPRC, Texperium, Polymer Science park).
3.4 Uitgangspunten Bij het opzetten van het TOPlight fonds zijn de volgende uitgangspunten gedefinieerd:
Zo goed mogelijk revolverend Het fonds moet blijven bestaan.Het is belangrijk voor de kracht van het ecosysteem om een dergelijk fonds te hebben. Er is gezocht naar een werkbare businesscase waarbij de revolveerbaarheid zo goed mogelijk is ingekleed.
Goede inbedding in het ecosysteem Kennispark De kracht van Kennispark Twente is het samenspel tussen verschillende spelers binnen het ecosysteem. Dit uitgangspunt wordt ook gehanteerd bij het TOPlight fonds.
Persoonlijke lening. Een lening wordt altijd verstrekt aan een persoon, gezien de vroege fase. Er is vaak nog geen onderneming.
Volgen van de ondernemer. De ondernemer komt na 610 maand weer voor de commissie om de ontwikkelingen te kunnen monitoren. Daarna heeft de ondernemer de mogelijkheid om door te stromen naar een volgend instrument (bijvoorbeeld TOP).
Rentepercentage Er wordt gerekend met een rentepercentage van 2% per jaar, startend vanaf jaar 1. Terugbetaling van de lening begint in jaar 4 verdeeld over 12 maanden.
Terugbetaling lening De lening moet terugbetaald zijn voor het einde van jaar 4.
3.5 Proces Procesmatig ziet het TOP light programma er als volgt uit: Stap 1 Intakegesprek: Intake gesprek met de coördinator van het TOP light fonds waarin de voorwaarden en procedure worden doorgesproken. Stap 2 presentatie voor de commissie: De ondernemer geeft een presentatie voor de commissie waarin een aantal vooraf gedefinieerde elementen verwerkt zijn (o.a product, markt, looptijd, financieel, team). Stap 3 Golden Egg check: Tijdens de presentatie wordt de Golden Egg Check (GEC) ingevuld. De GEC is een tool van BMBD.nl waarmee snel en eenvoudig aangetoond kan worden waar de zwakke elementen van de businesscase zitten. Dit krijgt de ondernemer mee, samen met het oordeel van de commissie. Stap 4 Toekenning:
TOP light Kennispark Twente Pagina 7 van 19
Bij een positieve reactie van de commissie wordt de ondernemer medegedeeld dat er een akkoord is. Een leenovereenkomst wordt opgemaakt en de support wordt doorgesproken met de ondernemer. Stap 5: Vervolgpresentatie Na 612 maanden komt de ondernemer nogmaals presenteren voor de commissie. Hierbij wordt de ontwikkeling besproken aan de hand van de eerder ingevulde GEC. Stap 6: Doorstroming De ondernemer kan na TOPlight doorstromen naar een vervolregeling (TOP, POC)
3.6 Kwaliteitswaarborging Om TOPlight zo goed mogelijk revolverend te maken is het erg belangrijk om een aantal kwalitatieve elementen in het proces in te bouwen die in de verschillende stappen iets kunnen zeggen over de kwaliteit van de businesscase. Het fonds heeft als uitgangspunt om revolverend te zijn. Terugbetaling van de lening is daarbij essentieel. Hoe beter de ondersteuning en hulp hoe hoger dit percentage zal zijn. De verschillende kwalitatieve elementen staan hieronder per stap beschreven: Stap 1 Intakegesprek: Eerste toetsing van de drempelcriteria door de coördinator tijdens het gesprek Stap 2 presentatie voor de commissie: Toetsing van de ondernemer en de businesscase door de commissie. Stap 3 Golden Egg check: Het invullen van de Golden Egg check om een beter inzicht te verkrijgen in de businesscase. Hierbij worden subjectieve interpretaties zoveel mogelijk gekwantificeerd. Al zal dat nooit helemaal kunnen. Stap 4 Toekenning: Bij de toekenning wordt de ondernemer gekoppeld aan de verschillende support elementen die actief zijn binnen het ecosysteem Kennispark. Dit moet de ondernemer en de businesscase naar een hoger niveau tillen. Stap 5: Vervolgpresentatie Een 2e presentatie voor de commissie moet inzicht geven in de ontwikkelingen. De commissie kan hierbij nog adviezen en richting geven.
3.7 Beslissingsstructuur In het proces zitten verschillende beslismomenten die de commissie kan gebruiken om het proces te stoppen of te onderbreken: Stap 1 Intakegesprek: De coördinator geeft aan dat de ondernemer niet aan de drempelcriteria voldoet. (NoGo) Stap 2 presentatie voor de commissie: De commissie heeft geen vertrouwen in de uitwerking van de businesscase of de ondernemer (NoGo) Stap 3 Golden Egg check:
TOP light Kennispark Twente Pagina 8 van 19
Ter ondersteuning van stap 2. Stap 4 Toekenning: Stap 5: Vervolgpresentatie
3.8 TOP light commissie Ter beoordeling van TOP light aanvragen wordt een commissie ingericht die beoordeelt of een aanvraag voldoende kwaliteit heeft om een lening aan te verstrekken. De commissie bestaat uit 2 personen. Reden voor een kleine commissie is het lean en mean opzetten van TOPlight instrument. Gezien de kleine lening en de fase waarin de ondernemer zit, werkt een brede commissie en een lang proces vertragend. De vraag die hierbij centraal staat: Heeft de commissie vertrouwen in de ondernemer en is er aan de hand van de presentatie voldoende uitzicht op een onderneming. Het voorwerk wordt gedaan door de coördinator TOPlight die tevens de commissie voorzit.
3.9 Juridische aandachtspunten De volgende juridische aandachtspunten zijn in het proces te onderscheiden: 1. Wie zorgt voor de financiering achter TOP light? De financiering wordt verstrekt door de Regio Twente (€750k). 2. Aan wie verstrekt de Regio Twente de financiering? Financiering wordt verstrekt aan de United Twente Innovation B.V. Een BV die 100% dochter is van de Universiteit Twente. 3. Wie is verantwoordelijk voor United Twente Innovation BV? United Twente Innovation BV is een 100% dochter van de Universiteit Twente met dhr. Eijkel als statutair directeur. In deze BV zijn meerdere financieringsinstrumenten ondergebracht (TOP & Proof of Concept). In de raad van commissarissen zitten afvaardigingen van UT, Saxion en Kennispark. 4. Wat gebeurt er met de terugbetaalde leningen en de ontvangen rente? De terugkerende gelden komen weer ten goede van het TOP light fonds.
3.10 TOP light als businesscase TOP light is opgezet als een zo goed mogelijk revolverend fonds en zal in dat kader gecontinueerd kunnen worden om zo voor het ecosysteem behouden te blijven. Hierbij is uitgegaan van de volgende aannames: Gemiddelde terugbetaaltijd: 4 jaar Gemiddelde Rente op de lening: 2% samengesteld en achteraf Succesfactor (terugbetaling): 95%
TOP light Kennispark Twente Pagina 9 van 19
Aantal uit te geven leningen: 17 per jaar Kosten: 8% Hoe TOP light er uitziet als businesscase is terug te vinden in bijlage 4.
3.11 Monitoring De Regio Twente wordt jaarlijks op de hoogte gesteld van de ontwikkelingen in de BV United Twente Innovations. In dit jaarverslag wordt naast de financiële cijfers van de BV ook onderscheid gemaakt naar type instrument (TOPlight, TOP, POC). Dit jaarverslag wordt besproken met de raad van commissarissen die bestaat uit afvaardigingen van de UT, Saxion en Kennispark. Streven is dit document op te leveren in april van elk jaar. Het jaarverslag kan door de Regio Twente gebruikt worden als document voor monitoring van de gelden. Naar aanleiding van het opgeleverde document zal jaarlijks een gesprek met de verantwoordelijke ambtenaar van de Regio Twente gepland worden.
3.12 Risico’s Toplight kent een aantal risico’s die hieronder zijn geschetst:
Omschrijving Impact Toelichting
Te weinig uitgegeven gelden Fonds functioneert maar niet alle gelden worden uitgegeven. Er moet worden bijgestuurd op de marketing of de voorwaarden om de regeling toegankelijker te maken.
Het fonds loopt langzaam leeg
Als er minder wordt terugbetaald en de kosten zijn hoger, dan komt er een moment dat het fonds leeg raakt. Naar verwachting zal dit zich pas voordoen over meer dan tien jaar. Dan moet er gezocht worden naar aanvullende gelden.
Terugbetaalpercentage is lager dan 95%
Onderzoeken naar de TOPregeling tussen 19822010 hebben aangetoond dat daar het terugbetalingspercentage op 98% lag. Als het lager gaat zijn dan 95% dan zal er door UTI eerder gezocht moeten worden naar aanvullende financiering. Gezien de aard van de lening (persoonlijk), lijkt dat niet waarschijnlijk.
3.13 Planning
TOP light Kennispark Twente Pagina 10 van 19
Activiteit Datum
Concept uitwerken April 2014
Concept toetsen in de markt en commitment ophalen betrokkenen
April 2014
Aanvraag Regio Twente Mei 2014
Inrichten TOPlight juni/juli 2014
Communicatie starten richting ondernemers juli/augustus 2014
Inrichting Fonds / commissie juli/augustus 2014
Live met fonds september 2014
4. Financiën
4.1 Financiële structuur Het fonds komt in het beheer van United Twente Innovation B.V. Deze BV is een 100% dochter van de Holding van de Universiteit Twente. De financiële administratie is in het beheer van de financiële afdeling van de Universiteit Twente.
4.3 Terugbetaling De lening kent een looptijd van 4 jaar. In jaar 4 wordt er in 12 termijnen terugbetaald. De rente van 2% per jaar wordt achteraf betaald. Het betreft een samengestelde rente.
TOP light Kennispark Twente Pagina 11 van 19
4.5 Begroting
TOP light Kennispark Twente Pagina 12 van 19
Bijlage 1: Advies visitatie commissie AgentschapNL
TOP light Kennispark Twente Pagina 13 van 19
TOP light Kennispark Twente Pagina 14 van 19
Bijlage 2: Samenvatting onderzoek TOPregeling Eindrapportage Verkenning naar mogelijkheden optimalisatie TOPregeling Uitvoering: B&M Business Development Opdrachtgever: Kennispark Twente Referentienummer: 1213 Datum: Juli 2012 Management samenvatting Na ruim een jaar gedraaid te hebben in de nieuwe vorm is de vraag ontstaan of de TOPregeling voldoet aan haar verwachtingen. Behalve de oorzaken waarom de aantallen (gestreefd wordt na circa 20 TOPpers per jaar) nog niet behaald zijn hebben we voor deze evaluatie getracht algehele verbeterpunten voor de TOPregeling in kaart te brengen om de TOPregeling optimaal in te richten voor zowel de deelnemende ondernemers als het ondernemerschapsecosysteem van Kennispark Twente. Om dit te onderzoeken hebben we een gefaseerde opzet toegepast. Zo hebben we ongeveer 50 personen geïnterviewd die direct dan wel indirect betrokken zijn bij de TOPregeling. Daarnaast is er een vragenlijst verspreid onder ruim 1.300 personen die op enigerlei wijze affiniteit hebben met ondernemerschap om op die manier inzicht te krijgen in de behoefte van potentiële (toekomstige) TOPpers. We hebben allereerst drie mogelijke redenen gevonden waarom de gestreefde aantallen niet worden gehaald. Deze redenen hadden vooraf (a priori) eigenlijk al aangegeven kunnen worden. Deze redenen komen als logisch gevolg voort uit de keuze voor de strategische invulling van de nieuwe TOPregeling; de potentiële doelgroep is verkleind, er wordt strenger geselecteerd en de TOPregeling nieuwe stijl heeft aanlooptijd nodig gehad om de nieuwe uitvoering bekend te maken bij de doelgroep en ambassadeurs. Het selectietraject wordt over het algemeen positief beoordeeld door de ondernemers die uiteindelijk TOP hebben ontvangen, en veelal negatief c.q. kritisch door de ondernemers die zijn afgevallen of afgewezen. Een suggestie hierbij is dat de coördinator TOP een meer coachende rol zou kunnen aannemen. De ondersteuning van Deloitte en B&M Business Development wordt als goed ervaren. Hierbij is het wel van belang dat de verwachtingen over de ondersteuning goed moeten worden gematcht aan de werkelijke invulling hiervan om te voorkomen dat ondernemers verkeerde verwachtingen hebben. Er is een perceptie van een strenge selectie, wat aan de ene kant met zich meebrengt dat de ondernemers trots zijn als ze een TOPplaats krijgen en dat de kwaliteit van de TOPpers als hoger wordt ingeschat, en aan de andere kant dat een aantal ondernemers de selectie onredelijk streng vindt voor de (pre) seed fase dat TOP zelf aangeeft te zijn.
TOP light Kennispark Twente Pagina 15 van 19
We hebben verder gemerkt dat er twee groepen zijn die TOP binnen de huidige doelgroep onvoldoende te bieden heeft; startende (IT) ondernemingen en kapitaalintensieve groeibedrijven. Hun behoeften lopen uiteen met het aanbod van de huidige TOPregeling, bijvoorbeeld met betrekking tot financiering, strengheid van de selectie en supportfaciliteiten. Ook is de marketing naar de doelgroep niet geheel effectief geweest omdat de inhoud van TOP bij een groot deel van de doelgroep en ambassadeur niet (volledig) bekend is (inhoud) en omdat het bereik tegen valt (aantal). Onze bevindingen op basis van de online enquête, die zich heeft gericht op de behoeften van potentiële (toekomstige) TOPpers, zijn dat hun behoeften vooral financiering, toegang tot netwerken en juridische ondersteuning zijn. Onze aanbevelingen kunnen worden ingedeeld in drie categorieën; positionering van TOP, proces en procedure en communicatie en marketing. De eerste categorie gaat over de inhoud van de TOPregeling in aansluiting op de behoeften van de doelgroep, de tweede over hoe TOP intern kan verbeteren en de derde over optimalisatie van TOP naar buiten toe. Op basis van onze bevindingen hebben we een achttal aanbevelingen aan TOP opgesteld: • Aanbeveling 1: Laat TOP beter aansluiten op de behoeften van de doelgroep(en); • Aanbeveling 2: Formuleer een strategische visie voor TOP; • Aanbeveling 3: Overweeg om ook kennisintensieve dienstverleners toe te laten; • Aanbeveling 4: Laat de procedure afstemmen tussen de coördinator en de commissie; • Aanbeveling 5: Objectiveer de voordeurselectie richting kandidaten; • Aanbeveling 6: Manage de verwachtingen over de support beter; • Aanbeveling 7: Intensiveer de actieve marketing; • Aanbeveling 8: Verbeter de communicatie met kandidaten omtrent de procedure.
TOP light Kennispark Twente Pagina 16 van 19
Bijlage 3: Financieringslandschap Kennispark
TOP light Kennispark Twente Pagina 17 van 19
Bijlage 4: Businesscase
TOP light Kennispark Twente Pagina 18 van 19
Bijlage 5: Schematische weergave lening & aansprakelijkheid
TOP light Kennispark Twente Pagina 19 van 19
