To Medea PDF

MEDEA De tragedie van Euripides

Sky LemmerLeanne Breed

Charlotte Dommershausen Codarts Muziektheater 2014-2015

Theateroriëntatie

MEDEA THEATERORIËNTATIE !1

“Medea, bezeten van een Griekse held en diefvan het gouden ramsvel; Medea hals over kop vluchtend met haar minnaar van Kolchis naar

de overkant van deze zee. Is daar veiligheid, is er een haven voor hem én voor haar vlies?Hoe traag is Argo, snelste schip op elke zee,

tegen de westenwind? - 'Jason, de zonnevlootvan mijn vader komt dichterbij. Leg de zweep

over de roeiers, jaag Argo voort. Jij verliestmet het Gulden Vlies ook mij. Jason, hij haaltons in. Sla de riemen harder. Er is geen grens

tussen mijn vadersjacht en ons tenzij de dood.' -Medea, op bevel van de Griekse held, grijpt haar kleine halfbroer bij de zwarte krullen. Het mes van wellust scheidt de kop van de jongensromp. De koningsjager kan gaan vissen naar zijn zoon: een spoor van gesneden leden fleurt mijl na mijl

de grauwheid op van deze wrede zee. Medea vluchtmet haar minnaar en komt (dolk tussen de tanden)

in Tomi aan. Daarom heet de stad Afgesneden Heil.”

-Hans Berghuis


Inhoudsopgave

1. Nuttige informatie vooraf

1.1 Voorgeschiedenis 1.2 korte situering

1.3 Euripides 2. Medea: tragedie van Euripides met verwijzingen

naar de mythe

3. Eindwoord


Maria Callas als Medea 1969

1. Nuttige Informatie Vooraf 1.1 Voorgeschiedenis: De voorgeschiedenis van Medea en Jason vond Euripides in de Argonautensage, Het verhaal van Jason. Koning Aeson van Iolkos, in Thessalië, was door zijn broer Pelias van zijn aandeel in de heerschappij beroofd. Jason, Aeson’s zoon, ging in opdracht van Pelias het guldenvlies, een gouden schapenvacht, halen op voorwaarde dat hij, door dit naar hem toe te brengen, zijn rechtmatig deel van de troon zou krijgen. Hij bouwde een boot, de Argo, bemand door alleen maar helden, de Agronauten. Het guldenvlies lag in Colchis aan de Zwarte Zee in het rijk van koning Eetes, zoon van Zonnegod Helios en het werd door een nooit slapende draak bewaakt. Bij de moeizame pogingen om het te bemachtigen werd Jason gesteund door Medea. Medea is de dochter van Eetes de koning van Cholchis. Ze is een tovenares. Jason heeft Medea verleidt, zodat zij hem kon helpen dat guldenvlies te krijgen. Ze werd verliefd op Jason. Zij heeft dus haar land en broer verraden om Jason te helpen dat guldenvlies te krijgen. Jason beloofde haar in ruil voor haar steun met haar te trouwen en mee te nemen naar zijn land. Tijdens hun oversteek, terug naar Jasons vaderland Dolkos werden ze ingehaald door Medea’s familie die haar wilden wreken, Medea had haar jongere broer meegenomen, de troonopvolger van Colchis. Omdat ze geen schijn van kans meer maakte, vermoorde Medea haar broek en sneed hem in stukken, en gooide de stukken een voor een de zee in. Zodat ze achter de overblijfselen van haar overleden broer gingen zodat ze hem konden eren en konden begraven en hun kwijt speelde.In Iokos trouwde Jason met Medea en zij schonk hem twee zoontjes. Pelias had tijdens Jason’s afwezigheid Aeson vermoord. Medea hielp Jason wraak te nemen. Zij overtuigde Pelias’ dochters om hun vader een verjongingskuur te laten ondergaan, omdat hij heel oud was, maar toen hij in stukken gesneden in de door Medea bereide toverketel was, liet zij Pelias zijn lot over. Het gevolg daarvan was dat Jason en Medea werden verbannen uit Iokos en vluchten naar Korinthe.

1.2 Korte situeringGriekse tragedies waren altijd deel van een paketje van 4, 3 tragedies en een klucht. Ze werden opgevoerd ter ere van de Goden, Medea zou ter ere van de Zonnegod Helios geweest zijn, tijdens festivals, de bekendste de Dionysa.


1.3 Euripides Er is heel weinig over hem bekend, alleen wat andere over hem schreven. Hij was een van de drie bekendste schrijvers, naast Aischylos en Sophokles. Hij schreef meer dan 90 werken waarvan er maar 19 bewaard zijn. Hij was niet zo succesvol, pas na zijn dood werd hij in Griekenland heel bekend en werden zijn stukken constant gespeeld. Ook op de Dionysia, het allerbekendste festival ter ere van de God Dionysus, heeft hij maar vijf keer de eerste prijs gewonnen, voor Medea kreeg hij de derde plaats. Hij zou twee huwelijken gehad hebben die allebei slecht afliepen. Zijn visie over het huwelijk is duidelijk terug te vinden in zijn stukken.


“Hoeveel onrechtvaardigheid kan een mens verdragen voor hij in stukken breekt en er giftige dampen uit zijn versplinterde ziel opstijgen? Alleen de ondoorgrondelijke goden, voor wie de mens slechts een speelbal is in hun onberekenbare handen, kennen het antwoord. Dit is het eeuwen oude verhaal van een vrouw die onder de slagen van het noodlot en het verraad van de liefde bezweek, en in haarwraak wreed en groots was. Want geen kracht -noch die van een brand, noch die van een stormwind- is zo sterk en schrikwekkend als die van een verstoten vrouw die het recht in eigen handen neemt. Dit is ook het verhaal van een man die met het hart van een vrouw speelde -en meegezogen werd in haar kolkende diepte. De hemel weet hoe het begon : Jason bouwde een snel schip -de Argo- en bemande het met helden. Hij zeilde naar het oosten, op zoek naar de gouden vacht van een ram. En hij vond Medea.”

-Proloog uit Medea van Ed Frank

2. Medea: Tragedie Van Euripides Met Verwijzingen Naar De Mythe 2.1 Medea Concreet

Proloog De voedster van Medea vertelt hoe alles begon. Jason ging op zoek naar het Gulden Vlies, een gouden schapenvacht van de God Chrysomallos. Hij bouwde daarvoor een schip waarmee hij door de blauwe poort van de Zwart Zee ging. Zo vond hij Medea. Onderweg vermoord zij de oom van Jason, en zo komen ze terecht in Korinthe. Ze zijn getrouwd, maar de liefde is voorbij. Jason verlaat zijn vrouw en kinderen. Hij is verliefd op de prinses van Korinthe, de dochter van koning Creon. Medea voelt zich verstoten en beledigd, ze vindt dat Jason haar heeft verraden. Ze heeft spijt dat ze met Jason mee is gegaan, en dat haar vaderland heeft verraden voor hem. Ze walgt van alles, van hem en zelfs van haar eigen kinderen. De voedster vreest dat ze iets van plan is. De voeder van de kinderen verteld dat dat Jason ook zij kinderen weg wil uit Korinthe, de voedster van Medea beslist om de kinderen bij Medea uit de buurt te houden. Want zij wil haar kinderen ‘vernietigen’. Het koor vraagt achter Medea. De voedster vertelt wat er is gebeurd en Medea jammert, ze wil sterven. Het koor bezingt de liefde die Medea heeft voor Jason, dat ze alles voor hem zou doen, zelfs sterven. Maar hij is het niet waard, hij heeft haar verraden. Medea hoopt dat Jason en zijn nieuwe geliefde sterven. Ze wil terug naar vroeger, naar haar vaderland, en vraagt zich af waarom ze alles voor hem gedaan heeft, zelf haar eigen broer vermoord. Het koor wil Medea behoeden van een domme daad, ze vragen haar voedster Medea te roepen, die hen verteld dat er geen liederen zijn om haar te troosten.Medea is gekrenkt en ze roept alle Goden op die haar hielpen over de Zwarte Zee naar hier.

1e bedrijf Medea realiseert zich dat ze niet meer weet wie Jason nou eigenlijk is. Het koor en Medea delen het zelfde lot, namelijk dat ze vrouw zijn. Medea probeert het koor hier van bewust te maken. In dit vreemde land voelt ze zich alleen. Ze wil wraak nemen op iedereen: Jason, de koning en zijn dochter. Aan iedereen vraagt ze te zwijgen. Ze verlangt naar bloed, omdat haar man haar verraden heeft. Anders i s een vrouw te


zwak om te strijden. Het koor zegt tegen Medea dat ze hun mond zullen houden, omdat ze haar begrijpen. Dan komt Kreoon, hij verteld Medea dat ze weg moet, dat ze verbannen is. Ze vraagt waarom ze moet gaan. Kreoon zegt dat hij vreest voor Medea’s toverkrachten die zij best nog wel eens tegen hem zou kunnen gebruiken. Boosaardige krachten. Medea vertelt hem dat hij haar niets gedaan heeft. Ze vraagt hem of ze mag blijfen. Kreoon twijfelt, maar blijft bij zijn besluit, omdat hij haar simpel weg niet vertrouwt. Medea smeekt hem, maar dat werkt niet dus geeft ze uiteindelijk toe. Ze vraagt hem of ze nog 1 dag mag blijven. Zodat ze voor haar kinderen een plek kan vinden en zo dat ze geld kan zoeken. Kreoon geeft haar toestemming voor 1 dag, maar daarna moet ze wel echt meteen vertrekken, anders zou haar verbanning veranderen in de doodstraf. Op het moment dat Kreoon toegeeft heeft hij eigenlijk al spijt, want telkens als hij haar iets toegeeft loopt het verkeerd af. Het koor maakt zich zorgen over Medea. Medea zegt tegen het koor dat haar wraak zoet zal zijn. Ze vraagt zichzelf wel af wie haar nog onderdak zal bieden nadat ze Jason, de koning en zijn dochter vermoord zal hebben. Ze besluit daardoor om iedereen te doden, voor ze zelf dood gaat. Ze zeggen dat Medea niet zomaar kon sterfen, omdat ze af stamde van de goden.

2e bedrijf Jason zegt tegen Medea dat hij dit allemaal nooit zo had gewilt, maar dat het door Medea’s eigen uitspraken komt dat ze weg moet. Hij zegt tegen haar dat hij haar nooit pijn heeft willen doen. Medea wordt kwaad, ze scheldt hem uit. Ze herinnerd hem aan het feit dat ze de draak heeft gedood die nooit sliep en het gdulden vlies droeg en dat ze dat alles voor hem heeft gedaan. Jason heeft meineed gepleegd en Medea weet niet goed waar ze nou naar toe moet gaan. Ze is immers met Jason mee gegaan en heeft daardoor haar eigenland en familie verraden. Jason zegt tegen Medea dat ze hem inderdaad heeft geholpen maar dat het niet door haar komt maar door de liefde die haar heeft gedreven. Hij zegt dat ze haar al genoeg betaald heeft. Jason heeft haar immers weggehaald bij die barbaren. Nu weet ze eindelijk wat recht is. Omdat zijn problemen nu zijn opgelost beschuldigt hij Medea van jaloersheid. Hij wil een goed leven leiden, ook voor Medea en hun kinderen. Medea zegt dat Jason zich schaamt voor haar. Jason doet alsof hij haar wilt helpen, maar weigert zijn hulp en zijn geld. Die wil ze helemaal niet.


3e bedrijf Aigeus wenst Medea veel geluk en Medea wenst Aigeus geluk. Aigeus komt van het orakel uit delphi af. Aigeus vraagt zichzelf wat het is dat hij geen kinderen kan krijgen. Hij denkt dat het een straf van de goden is. De goden hebben gezegd dat hij “het deksel niet mag openen doen voordat hij thuis is in het huis van zijn vader”. Aigeus begrijpt er niks van. Medea vraagt aigeus waarom hij is gekomen waarop aigeus antwoord dat hij onderweg naar troizen is. Naar koning Pitheus de zoon van Pelops. Aigeus wilt naar hem toe om de spreuk van de goden te verkondigen. Pittheus is een wijs man en ook een goede vriend van Aigeus.

Aigeus vraagt aan medea waarom ze niet gelukkig is waarop medea verteld wat de situatie is waarin ze zit door haar man. Medea vraagt aan Aigeus of ze in zijn land mag leven, met als cadeau dat ze hem kinderen laat krijgen met behulp van haar toverkrachten.

Aigeus zal Medea meenmen en in bescherming nemen. Medea laat Aigeus een eed afleggen bij de zon en heel het godendom. Hij mag haar niet uitleveren, en Medea zal zo snel mogelijk naar zijn land komen. Het koor zegt dat de god van de reizigers hem zal begeleiden. Medea smeedt haar plannetjes waarbij ook haar kinderen om zullen komen. Ze zal de dochter van koning kreon geschenken geven van de zonnegod helios. Deze vergiftigd zij. Ze laat haar kinderen de cadeau’s persoonlijk afleveren bij de dochter van Kreon, waardoor haar kinderen ook zullen sterven wanneer zij het aanraken. Het koor probeert Medea nog om te praten, maar Medea is bereidt door te gaan met haar plannen. Zij wilt haar man van binnen vermoorden en de enige weg daar naartoe zijn haar kinderen.

Stasimon 3

Het koor beschrijft het prachtige Athene, maar vragen zich wel af hoe een vrouw die zo een misdaad begaat daar kan wonen. Het koor vraagt zich af hoe iemand zijn eigen kinderen het leven kan ontnemen.

4e bedrijf Medea biedt haar excuses aan jason aan, en zegt dat ze zich gedraagt als een zwakke vrouw en dat ze jason begrijpt. Medea vraagt jason voor de kinderen zorgen als zij moet vertrekken in order van Kreon. Jason stemt hiermee in. Medea belooft jason dat ze de kinderen geschenken van de zonnegod Helios zal meegeven, waarop Jason haar voor gek verklaard.


Het koor maakt zich zorgen om de kinderen en zit ermee dat de kinderen zullen gaan sterven. De nieuwe bruid van Jason zal ook sterven wanneer zij de vergiftigde jurk van saffraan aantrekt en kroon opzet. Het koor toont medelijden met Medea. Ze vermoordt haar kinderen vanwege het bedrog van haar man.

5e bedrijf De pedagoog vertelt dat Jasons bruid zich met de kinderen heeft verzoend en dat ze in Korinthe mogen blijven. Medea is bedroefd. Medea verteld dat ze haar kinderen gaat terughalen. Iedereen probeert Medea nog om te praten, maar haar besluit staat vast. Een bode uit Jasons entourage komt vertellen dat de prinses en koning Kreon dood zijn. Hij verteld heel gedetailleerd hoe. Medea verteld dat ze haar kinderen zal doden voordat de vijand dat doet, want zij zijn immers verantwoordelijk aangezien zij de cadeaus hebben gebracht naar de prinses. Medea gaat hen niet doden omdat ze hen haat, maar omdat ze zoveel van hun houdt.Het koor hoort de kinderen schreeuwen, ze weten niet wat er Medea is overkomen. Ze bezingen de ellende van het huwelijk voor alle vrouwen.

Exodus Jason vind het gruwelijk wat Medea deed. Hij zegt dat ze gewroken gaat worden door de familie van de koning. Hij is op zoek naar zijn kinderen, anders worden zij vermoord door de familie van de koning om wat Medea gedaan heeft. Hij weet nog van niets. Het koor beseft dat Jason nog niet weet wat Medea met zijn kinderen heeft gedaan, en vertellen hem wat gaande is. Hij is woest, en wil naar binnen om de lichamen van zijn twee zonen te zien. Hij beschuldigd Medea, zij voelt zich verraden en vindt dit een gepaste straf voor hem. Ze heeft Jason vermoordt door hun kinderen te vermoorden. Jason wil nog afscheid van ze nemen, hij wil ze kussen. Medea wordt boos, hij wees zijn kinderen af toen ze nog leefden, en nu ze dood zijn heeft hij opeens oog voor hen. Hij mag van Medea geen afscheid nemen van zijn kinderen.


3. Eindwoord

Bij de presentatie vonden we het het heel moeilijk om het verhaal van Medea te vertellen zonder de hele tijd alles te nuanceren. Want wat ze doet, haar kinderen vermoorden, is iets dat in onze cultuur een ondenkbare en onvergeeflijke daad is. Daarom is haar daad nuanceren bijna nodig om haar menselijk te maken. Voor ons toch. Het is echter niet mogelijk om een verhaal te vertellen en meteen alles zelf in te vullen, dan gaat het zijn taak voorbij, dus aan ons de taak om dat in het verslag niet te doen. Toen we begonnen aan de presentatie was dat dus ons voornaamste doel: Medea van Euripides vertellen, opschrijven in dit geval, zonder onze eigen mening erin te verweven. Het verhaal heeft nu een heel andere betekenis dan dat hij in zijn oorspronkelijke vorm had. Dus de interpretatie is helemaal anders. En door gewoon simpelweg alles feitelijk te benoemen wat er gebeurd kan het nog steeds op beide manieren geïnterpreteerd worden. Hoe zij het exact bedoelt hebben blijft een raadsel, we kunnen er alleen maar naar gissen.


“Hoor wat ik u voorspeldit is mijn mes, mijn wet,gij zult geen rust meer kennen in dit koningsbed.Het brons van uwe huidzal verbleken onder de roedevan mijn trots en mijn woede.Nu is mijn ogen de tranen van de waanzin wonen hak ik de wortels wegwaarin de houtworm knaagt. De angstkreet van uw zonen,van mijn bloed, gij zult hem horen dag en nachtaan de klaagmuurder doden.Ik ben het vuur, het zwaard in de hand van de goden.”

–Pieter Geert Buckinx

To Medea PDF

Documents

Transcript of To Medea PDF