Tips om vallen te vermijden

• De kans op een (ernstige) val is 10x groter dan de kans op een verkeersongeval!

• Binnen de groep 65 plussers, die thuis wonen, maakt elk jaar 1 persoon op 3 een val!

• Elke val houdt het risico in op (blijvende) letsels en verminderde zelfstandigheid!

Lees in deze brochure wat veel voorkomende valrisico’s zijn in het dagelijkse leven en hoe we onze leefomgeving kunnen aanpassen.

INFORMATIE voor de patiënt

2

Vallen en opstaan?

Opstaan lukt meestal wel, maar wat als u:• Toch een ernstig of blijvend letsel oploopt?• Schrik krijgt om opnieuw te vallen en daardoor in een vicieuze valcirkel terecht komt?

Goede valpreventie helpt om de cirkel te doorbreken

Risico opvallen wordt

groter

Schrik omopnieuw te

vallen

Spieren,kracht enevenwichtnemen af

Minderbewegen

3

Algemene preventietips

• Zorg voor voldoende beweging, vermijd overdreven angst om te vallen.

• Als u gaat zitten:- Sta vóór de stoel (zetel), de benen en voeten licht

gespreid. Zorg dat u de zitting voelt tegen de achterkant van uw benen (knieholtes).

- Buig licht door de knieën en breng de romp naar voor.- Steun met beide handen op de armleuningen. - Zijn er geen armleuningen, steun dan met beide handen

op de zitting.- Ga langzaam zitten. Zet u ver genoeg naar achter, tot

tegen de rugleuning.

• Om op te staan:- Schuif het zitvlak een beetje naar voor op de zitting.- Houd benen en voeten licht gespreid. - Buig de romp voorover en duw u met voldoende kracht omhoog. Gebruik, zo aanwezig,

de armleuningen maar steun of trek niet aan andere voorwerpen, (tafel, kastje, ...) ook al staan ze dichtbij.

• Draag zorg voor uw gezondheid: - gezonde levenswijze,- evenwichtige voeding, - controle van uw zicht, - controle van klachten zoals duizeligheid, - correct gebruik van medicatie.

• Verzorg uw voeten en draag gesloten schoeisel.

4

Pas uw leefomgeving aan!

Algemeen

• Laat geen voorwerpen rondslingeren.• Haal losliggende snoeren weg, werk zo nodig met kabelgoten.• Verwijder losliggende matten en tapijten of breng antislip materiaal aan zodat ze niet

kunnen wegglijden.• Maak ook traptreden en buitentegels antislip. Denk eraan dat natte vloeren vaak

extra glad zijn!• Maak gebruik van beschikbare hulpmiddelen.• Plaats overal waar nodig, handgrepen voor extra steun (trap, WC, badkamer, ..).• Draag altijd gesloten schoeisel.• Voorzie voldoende verlichting in alle ruimtes, zowel binnen als buiten. Plaats

eventueel bewegingsdetectoren.• Ga niet op een stoel staan, schaf u een stevig opstapje (met steun) of een veilige

keukenladder aan.• Zorg dat u gemakkelijk aan de dagelijkse benodigdheden kunt. Uw ellebooghoogte is de

ideale hoogte. Voorwerpen die hoger staan, kunt u eventueel met een grijptang nemen.

• Plaats de meubelen niet te kort bij mekaar. Voorzie tussenruimtes van minstens 90 cm.• Neem rustig uw tijd om open te doen als er gebeld wordt of om uw telefoon (op) te nemen

als hij rinkelt.• Bent u minder mobiel? Dan is de installatie van een personenalarmsysteem te overwegen.• Voor personen die moeilijk rechtkomen van hun stoel of uit

hun zetel, kunnen meubelverhogers hulp bieden.• Wees altijd voorzichtig bij het bukken, rechtstaan of gewichten

dragen.

5

TrappenVoor minder mobiele personen, kunnen trappen een lastige en ook gevaarlijke hindernis vormen. Wie de mogelijkheid heeft kan de benedenverdieping herinrichten of een traplift installeren. Ook wandsteunen en/of een trapleuning kunnen voor extra veiligheid zorgen.

De slaapkamerEen verhoogd bed met daarrond een vrije ruimte van minimum 90 cm en zonder tapijten, maken de kans op vallen een stuk kleiner. Plaats nachtlampjes en/of verlichting die u vanuit bed kan bedienen zodat u niet in het donker in en uit bed moet. Houd uw GSM binnen handbereik.

De badkamerBadkamers zijn vaak gladde, risicovolle plekken, ook voor mensen die goed mobiel zijn. Eenvoudige aanpassingen doen het aantal ernstige valincidenten sterk verminderen:• Breng antislipsystemen aan, zowel op de vloer als in bad of douche.• Voorzie wandsteunen en/of een badbeugel om veilig in/uit de douche of bad te stappen.

Overweeg de installatie van een inloopdouche.• Met een goede badzit en/of douchestoel kunt u op een veilige manier gaan neerzitten om

u te wassen.

Antislip strips Badbeugel Badzit (-plank)

6

Het toiletOok in het toilet kan u voor extra steun en veiligheid zorgen, o.a. met een toiletverhoger en door wandbeugels te plaatsen. Een nachtstoel kan een oplossing zijn als u minder vlot tot aan het toilet geraakt.

Buiten de woningZorg dat hindernissen en drempels altijd zichtbaar zijn. Voor het overbruggen van niveauverschillen kunt u een drempelhulp of hellend vlak gebruiken. Opgelet voor gladde tegels, zorg voor antislip laag. Installeer voldoende verlichting / spots met bewegingssensor.

Tracht zoveel als mogelijk naar buiten te gaan want regelmatig bewegen is de beste preventie. Voelt u zich buiten minder zeker, gebruik dan een loophulpmiddel zoals een stok of rollator.

Toch gevallen, wat nu?

Uw eerste reactie: roep om hulpSta niet onmiddellijk recht maar neem even tijd om op adem te komen en zachtjes alle ledematen te bewegen. Voelt u pijn en u kunt hulp krijgen of inroepen, leg dan duidelijk uit waar het pijn doet en hoe erg.

Als u denkt dat het kan, sta dan rustig op.

Wat als u niet alleen recht geraakt?

- Roep om hulp of maak lawaai.- Gebruik uw personenalarm, draagbare telefoon of GSM.- Zoek de meest comfortabele positie om op hulp te wachten.- Leg zo mogelijk iets onder uw hoofd en probeer u warm te houden.

Breng uw familie en uw huisarts nadien altijd op de hoogte en doe, indien mogelijk, aanpassingen om een nieuwe val te vermijden.

7

Veilig opstaan

Als u op uw rug ligt, tracht naar buiklig te gaan:- Plooi uw sterkste been en hef uw arm van

diezelfde kant omhoog.- Plooi uw andere arm en houd die hand tegen

uw kaak.- Breng uw sterkste been en arm over uw

lichaam naar de andere kant om op uw buik te rollen.

Steun op beide voorarmen.

Blijf op uw voorarmen steunen om uw zitvlak naar omhoog te heffen. Trek uw benen bij.

Steun op beide voorarmen, handen en knieën.

Zoek een stevig, stabiel voorwerp (tafel, stoel, bed, …) om op te steunen.

Leg uw voorarmen op het steunpunt en blijf op uw knieën steunen.

Steun op uw handen, plaats de voet van uw sterkste been plat op de grond en sta recht.

Ga nadien even zitten om op adem te komen.

1

2

3

4

5

6

8

UZ BrusselBrussels Health CampusLaarbeeklaan 1011090 Jettetel: 02 477 41 11 www.uzbrussel.be info@uzbrussel.be

Illustraties : Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen ADVYS – Waasmunster Uitgave: Januari 2017

Verantwoordelijke uitgever: Prof. dr. M. Noppen

Deze folder is indicatief en geeft enkel informatie van algemene aard. Niet alle mogelijke

technieken, toepassingen, risico’s zijn er in opgenomen. Volledige informatie, aangepast

aan de situatie van elke patiënt afzonderlijk, wordt door de arts verstrekt.

Volledige of gedeeltelijke overname van de tekst is niet toegestaan.

Voor reacties op deze brochure: Annie.vandenbroeck@uzbrussel.be

Meer informatie vindt u via:

www.ergothuis.beinformatie over ergotherapie aan huis

uw mutualiteitinformatie over hulpmiddelen en thuiszorg

www.valpreventie.beinformatie over valpreventie en mogelijke risicofactoren