Tijd genoeg€¦ · Informatieverwerking in je brein 11 Uitgangspunten ... Uitstelgedrag vermijden...

Tijd genoeg

Efficiënt werken met

plezier!

jan-dirk reijneveld | www.efficiencyexpert.nu | syllabus

2

INHOUD

Voorwoord 9 Inleiding 10 Achtergrond 10 Steeds meer prikkels 10

Informatieverwerking in je brein 11 Uitgangspunten 13 Houd je hoofd leeg 13 Simpele structureren op maat 14 Gebruik je wilskracht om gewoontes te creëren 15

Voor wie is dit boek? 17 De opbouw van het boek 17 1. Een infrastructuur voor je werkstroom 19 Informatie verwerken 19 Informatie verwerken in vijf stappen 19 Waarom deze vijf stappen scheiden? 23 De benodigde parkeerplekken 25 De inbak 25 Actie parkeerplekken 26 Geen actie nodig 29 Waarom al die parkeerplekken? 30 Projecten plannen en managen 31 Wat is een project? 31

Vijf stappen om een project te plannen 32 Referentie 36 E-mail 36 Bestanden 38 Praktische tips 40 2. Aan je prioriteiten toekomen 42 Selectiecriteria om te prioriteren 42 Context 42 Beschikbare tijd 44 Beschikbare energie 45 Prioriteit 46 Wanneer prioriteiten bepalen? 49 De dagelijkse reflectie 49 De wekelijkse reflectie 50 De wekelijkse reflectie volhouden 52 Tijd winnen 54 Stel een vergaderquotum in 54 Snellezen 57 Uitstelgedrag vermijden 58 Praktische tips 60


3

3. Een dashboard voor je werk 62 Criteria voor een tool 62 Outlook Taken 64 Parkeerplekken creëren 64

Categorieën 65 Prioriteren, notities en herinneringen 67 E-mail integreren 69 Projecten 72

Wunderlist 75 Parkeerplekken creëren 75

Samenwerken 77 Prioriteren, notities en herinneringen 79 E-mail integreren 80 Projecten 82 Praktische tips 86 4. Ruimte voor denkwerk 91 Breinvriendelijk werken 91 Ga offline 91

Batchverwerking 93 Routines en rituelen 95 Omgaan met kantoortuinen 98 Betere communicatie? 98 De kantoortuin uit 99 Storingen vermijden in de kantoortuin 101 Praktische tips 103 5. Pauze nemen 105 Oplaadtijd in je privéleven 105 Dagelijkse oplaadtijd 106 Wekelijkse oplaadtijd 106 Jaarlijkse oplaadtijd` 107 Bewaak je energie op het werk 108 Een reële werklast 108

Afbakenen van je werktijd 108 Neem echt pauze 109 Praktische tips 111 Bijlage – oefeningen 112 Hoofdgebieden functie 112 Basisweek 114 Dankwoord 116


4

INLEIDING

‘The ability to focus will be the superpower of the 21st century’ (Call Newport)

Achtergrond In de afgelopen twintig jaar heb ik duizenden mensen getraind en honderden gecoacht bij de organisatie van hun werk. Ze waren naar mij toegekomen omdat ze niet aan ‘hun werk’ toekwamen door de lawine aan e-mails, telefoontjes, en ad hoc verzoekjes. Het lukte ze niet om overzicht te krijgen in deze veelheid en om te bedenken wat prioriteit had. Vaak konden ze zich niet concentreren op hun werkplek, waar ze continu gestoord werden, wat er vaak toe leidde dat ze ’s avonds en in het weekend nog aan het werk waren. Dit alles ging vaak ten koste van hun werkplezier en dikwijls ook van hun levensgeluk. Misschien vraag ook jij je af waarom het niet lukt om grip op je werk (en leven?) te krijgen. In deze inleiding zal ik dieper ingaan op deze vraag en vervolgens een aantal uitgangspunten noemen die helpen om grip op je werk te krijgen. Die uitgangspunten vormen de achtergrond voor de rest van dit boek, waarin ik je handvatten zal geven, waarmee je rust in je hoofd krijgt, efficiënter gaat werken

en meer werkplezier krijgt. Alle beschreven oplossingen zijn best practices, uitgebreid uitgeprobeerd, getest en verbeterd, bij mensen op de werkplek. Steeds meer prikkels Toen ik in 1992 voor mijn studie communicatiewetenschap mijn eindscriptie schreef, was het moeilijk om aan informatie te komen. Ik reisde half Nederland af om mensen te interviewen en had alle (uiteraard papieren) informatie op de planken naast mijn bureau liggen, keurig gerangschikt op alfabet. Ik was blij als ik weer een document had veroverd. Volgens Nicholas Carr (in zijn boek: ‘Hoe onze hersenen omgaan met internet’) krijgen we tegenwoordig twintig keer zoveel informatie op ons af als twintig jaar geleden. Het verkrijgen van voldoende informatie is daardoor wel het laatste probleem geworden waarmee je je bezig hoeft te houden. De uitdagingen liggen op een heel ander terrein: welke informatie heb je precies nodig? Welke informatie moet je bewaren? Hoe kan je informatie zo bewaren dat je het snel weer terug kunt vinden? Als je niet weet hoe je alle binnenkomende informatie kunt verwerken, word je al snel bedolven onder de veelheid ervan. Met als mogelijk gevolg dat je, ondanks veel meer informatie, juist minder gaat functioneren, in plaats van beter. Op school heb je waarschijnlijk niet geleerd hoe je met deze toenemende ‘infobesitas’ om kunt gaan. Op school leer je alles over een vakgebied of beroep. Vervolgens start je met je eerste baan en opeens komen e-mails,


5

vergaderingen, verzoekjes en telefoontjes. Hoe je daarmee om moet gaan hadden ze je niet geleerd tijdens je opleiding. Jouw brein is niet ingesteld op deze enorme informatiestroom en raakt overprikkeld. Dit wordt versterkt door twee andere ontwikkelingen. Ten eerste kunnen we tegenwoordig 24/7 online zijn en ben je dat wellicht ook een groot deel van de dag. Het gevolg is dat je gedurende de hele dag meldingen ontvangt van nieuwe e-mails, apps en social media. Het gevolg is wellicht ook dat je 24 uur per dag kunt werken, ook ’s avonds en in het weekend, en te weinig pauze neemt. Een tweede ontwikkeling is de ontwikkeling richting kantoortuinen. Misschien werk jij ook in een organisatie waar de kleine werkruimtes zijn vervangen door kantoortuinen. Misschien werk je daar met wel tientallen collega’s. De argumenten voor de overstap naar kantoortuinen verschillen: kostenbesparing, beter kunnen samenwerken of makkelijker toezicht kunnen houden door de leidinggevende. Het effect is altijd hetzelfde: meer prikkels, meer storingen en meer geluid om je heen. Dit kost allemaal veel energie, waardoor je sneller vermoeid raakt. De drie genoemde ontwikkelingen (infobesitas, altijd online zijn en de kantoortuinen) zorgen ervoor dat het organiseren van je (werkend) leven een vak is geworden. Dertig jaar geleden kon je alles wat er gebeurde in je werk nog op je af laten komen. Er was veel minder informatie en je had je eigen werkplek. Pauzes kreeg je nog ‘cadeau’ van de samenleving, doordat je buiten 9.00-17.00 nauwelijks kon werken en winkelen. Als je tegenwoordig alles op je af laat komen is de kans groot dat je verdrinkt. Zeker als je in één van die vele

organisaties werkt waar de werkdruk is toegenomen doordat hetzelfde werk, door bezuinigingen, met minder mensen moet worden gedaan. Informatieverwerking in je brein Om de in de vorige paragraaf beschreven knelpunten nog wat beter te kunnen doorgronden is het zinvol als je wat meer weet van de werking van je brein. De Belgische neuropsychiater Theo Compernolle legt in zijn boek ‘Ontketen je brein’ uit dat je in het besluitvormende deel van je brein drie delen kunt onderscheiden: je reflexbrein, je reflecterende brein en je archiverende brein. Je reflexbrein stamt volgens Compernolle uit de oertijd. Toen was het heel functioneel. Als er bijvoorbeeld een wild dier achter je aan kwam, dan moest je niet nadenken, maar snel reageren. Daarvoor zorgde het reflexbrein. Het gebruik van je reflexbrein kost weinig energie, maar het is ook lui. Als je in de loop van een dag kantoortuin moe wordt, dan grijpt het ‘gemakzuchtige’ reflexbrein de macht in jouw brein. Als je een probleem hebt met vier mogelijke oplossingen, dan kiest je reflexbrein de makkelijkste oplossing. En dat is uiteraard vaak niet de beste oplossing. Je reflecterende brein heeft zich pas later in de evolutie ontwikkeld. Het kan zich goed op één ding tegelijk focussen. Als je het genoemde probleem, met de


6

vier mogelijke oplossingen, laat bekijken door je reflecterende brein, dan gaat dit bijvoorbeeld op zoek naar een vijfde oplossing, omdat het niet tevreden is over de eerste vier. Je reflecterende brein kost veel energie en heeft ongestoorde tijd nodig om goed te functioneren. Als je moe wordt dan functioneert het niet meer goed en dan neemt het reflexbrein het over. Je derde brein noemt Compernolle het archiverende brein. Dat is de bibliothecaris in je hoofd. Het bestaat uit een enorm archief waarin al jouw kennis en ervaringen zijn opgeslagen. Nieuwe kennis en ervaringen worden daarmee gecombineerd. Je archiverende brein is alleen actief als de andere twee breinen niet actief zij, dus als je pauze neemt of slaapt. Misschien herken je dat je ’s morgens wakker wordt met een ingeving of met een oplossing voor een probleem waarmee je worstelt. Dan is je archiverende brein actief geweest! Misschien zie je al de link met de in de vorige paragraaf beschreven knelpunten (infobesitas, altijd online zijn en kantoortuinen). Jouw reflecterende brein heeft ongestoorde tijd nodig, die in gevaar komt door de ontwikkeling naar steeds meer kantoortuinen. Je reflecterende brein heeft ook een ‘leeg hoofd’ nodig, waarin niet allerlei gedachten rondspoken. Je archiverende brein heeft pauze nodig. En inderdaad, die loopt gevaar door onze 24-uurs maatschappij.


7

Uitgangspunten In de vorige paragraaf heb je gelezen dat het belangrijk is om ongestoorde tijd in je leven in te plannen, zodat je reflecterende brein de ruimte krijgt om datgene te doen waar het goed in is: denkwerk verrichten. Ook heb je gezien dat het belangrijk is om pauze in je leven in te plannen, zodat je archiverende brein informatie kan verwerken en tot creatieve oplossingen kan komen. Als je je reflecterende en archiverende brein blijvend voldoende ruimte wilt geven, dan is het zinvol om drie uitgangspunten te volgen, die ik nu zal bespreken. Houd je hoofd leeg Ik vraag in trainingen vaak wie er een vol hoofd heeft. Meestal gaan dan meer dan de helft van de vingers de lucht in. Om je reflecterende en archiverende brein hun werk te kunnen laten doen is het belangrijk dat je je hoofd leeg maakt en houdt. Een van mijn favoriete oneliners is: ‘je hoofd is om na te denken, niet om dingen te onthouden’. Misschien heb je weleens geprobeerd om een complex beleidsstuk te schrijven, terwijl je ondertussen probeerde te onthouden dat je de tandarts nog moest bellen, je leidinggevende moest vragen of je volgende week een dag vrij kunt nemen, en dat je nog drie mailtjes moest versturen? Je zult hebben ervaren dat dit niet werkt. Je reflecterende brein kan z’n werk niet doen, als er allemaal losse gedachten door je hoofd spoken. Het werkt alleen als het zich volledig op één ding kan concentreren. Een eerste uitgangspunt is daarom dat je je hoofd ‘leeg’ houdt als je aan het werk bent. Vergelijk het met je laptop: als je daarin veel capaciteit gebruikt voor de opslag van bestanden, dan werkt het apparaat langzamer. Zo werkt het ook met je brein. Als je veel dingen moet onthouden, dan kan je je minder goed concentreren. Als je hoofd leeg is, dan kan je je met je hele aandacht richten op dat ene stuk dat je aan het schrijven bent of die lezing die je wilt voorbereiden; je bent ‘in flow’. Een leeg hoofd is niet alleen goed voor je reflecterende brein, maar ook voor je archiverende brein. Je (archiverende) brein is in staat geweldige ideeën te

genereren, alleen komen die vaak op onlogische momenten naar boven. Als je in een vergadering zit bedenkt het dat je vanavond in de supermarkt een pak melk en een zak appels moet kopen, en als je in de supermarkt staat bedenkt het dat je je collega Henk nog moet bellen over de offerte voor dat bouwproject. Als je deze invallen op dat moment nergens kunt vastleggen, zorgen ze voor onrust in jouw hoofd, met als gevolg dat je niet in het ‘hier en nu’ bent, bij je partner, kinderen of het concert waar je zo naar uitkeek. Een onrustig hoofd, vol ideeën wordt wel een ‘monkey mind’ genoemd: je brein springt van de ene

gedachte naar de andere, zoals een aapje van de ene naar de andere tak springt. Zolang je er niets mee doet, blijven deze gedachten terugkeren in je brein. Dit kan je voorkomen door de betreffende gedachte ergens buiten je hoofd vast te leggen en daarbij minimaal de eerstvolgende actiestap te formuleren. Dus de taak hoeft niet meteen te worden uitgevoerd, maar je moet


8

wel formuleren wat er moet gebeuren en hoe. Bijvoorbeeld: met wie moet je contact opnemen? Als je alles wat je moet onthouden of doen extern vastlegt, dan heeft dit nog twee andere belangrijke voordelen. Ten eerste: je vergeet minder. Als je iets probeert te onthouden, kan je het vergeten. Uit onderzoek blijkt dat je kortetermijngeheugen maar een capaciteit heeft van een halve minuut. Als je het ergens opschrijft vergeet je het niet, want papieren en systemen vergeten niet. Uiteraard moet je ze wel regelmatig bekijken. Het gevolg is dat je dingen die je hebt beloofd nakomt. En dat zorgt ervoor dat je goede werkrelaties houdt met je collega’s, klanten, en andere relaties. Een tweede voordeel van het extern vastleggen van informatie is dat je meer overzicht krijgt over de taken die je hebt. Het gevolg hiervan is dat je beter en makkelijker prioriteiten kunt stellen. Als je dit overzicht mist, dan kan een klein telefoontje, of een collega die binnen komt lopen, ten onrechte de hoogste prioriteit krijgen. Daarvoor is het belangrijk dat je één plek creëert waar je kunt zien welke acties en projecten er zijn, zowel vandaag, als op de lange termijn. Dit kan je doen door alles dat je moet onthouden op te slaan in een slim extern geheugen. Hiervoor kan je een tool gebruiken, waarvan er in hoofdstuk 3 enkele belangrijke worden besproken. Simpele structureren op maat

‘Alles moet zo eenvoudig mogelijk worden gemaakt, maar niet eenvoudiger dan dat (Albert Einstein)’

In de vorige paragraaf heb je gelezen dat het belangrijk is om je hoofd leeg te houden. Hoe doe je dat? Tenzij je een genie bent, heb je daarvoor structuren nodig in je werk. De Amerikaan Scott Belsky noemt in dit verband de volgende formule: impact = creativiteit x structuur. Oftewel: als je impact wilt hebben, iets wilt bereiken in je werk, dan moet je niet alleen goed zijn in je werk, maar ook structuren hebben. Het is interessant om je af te vragen hoe jouw relatie met structuur is. Ik merk in mijn coaching en training dat veel mensen een allergie hebben voor structuur. Structuur wordt vaak saai gevonden en als een keurslijf ervaren. Het haalt de spontaniteit uit je handelen, terwijl je juist je gevoel wilt kunnen volgen. David Allen zegt hierover in zijn boek ‘Getting Things Done’ het volgende: ‘De beslissing wat ik precies ga doen in mijn werk neem ik intuïtief. Maar die intuïtie

werkt pas als alle dingen waaruit ik kan kiezen in één overzicht staan’. Met

andere woorden: structuur is de facilitator van je intuïtie. Structuur is niet de

baas, maar de (noodzakelijke) dienaar. Zelf ervaar ik het zo en met mij vele mensen die ik hierin heb gecoacht en getraind. Ik hoop dat jij het na het lezen van dit boek ook zo kunt ervaren. De mate van structuur verschilt per persoon. Ikzelf hou van veel structuur, dat geeft mij rust. Maar dat geld niet voor iedereen. De mate van structuur moet passen bij jouw situatie, persoon en manier van werken.


9

Het is handig om een slim extern geheugen te creëren om alles wat je moet

onthouden en doen op te slaan. Dat werkte het beste als je die structuren simpel houdt. Houd de structuren in je werk zo simpel mogelijk. Hoe simpeler de structuren die je creëert, hoe groter de kans dat ze voor je

gaan werken en hoe meer complexiteit je aankunt in je werk. __________________________________________________________ Over-gestructureerd Hij had zijn elektronische bestanden perfect gestructureerd. Alle hoofdmappen, sub mappen en bestanden had hij genummerd op belangrijkheid: 01, 02, 03,…..11, 12, enzovoort. Indrukwekkend, alleen was hij continu bezig de nummering bij te werken als er ergens een map of bestand bij kwam. Bovendien kon hij bijvoorbeeld de map ‘Marketing’ vaak niet meer vinden, omdat hij niet wist welk cijfer hij die had gegeven. Een typisch voorbeeld van over-gestructureerdheid. Tijdens de coaching hebben we de meeste cijfers weggehaald. Vanaf dat moment was hij minder tijd kwijt met structureren en minder tijd kwijt met zoeken. Het bespaarde hem vele uren werk.

__________________________________________________________ Dit betekent onder andere dat je zo min mogelijk plekken gebruikt waar informatie binnenkomt, en dat je zo min mogelijk tools gebruikt. De meeste mensen die ik coach en train hebben te veel van beide. Elke extra inbox of app levert een extra plek op waar informatie binnenkomt, levert een extra plek op waar je moet kijken en levert dus ook een extra plek op waar je kunt vergeten te kijken. ‘Simpele structuren op maat’ betekent ook dat je zoveel mogelijk probeert te automatiseren. Vaste afspraken met jezelf wanneer je niet werkt en vaste afspraken met collega’s wanneer je je terug kunt trekken om ongestoord te werken, helpen daarbij. Gebruik je wilskracht om gewoontes te creëren

Tijdens trainingen en coaching sessies zeggen mensen vaak tegen mij: ‘Ik moet wat gedisciplineerder zijn. ‘Dan is mijn antwoord altijd: ‘Doe maar niet, want dat houd je toch niet vol, want je hebt maar een beperkte hoeveelheid wilskracht’. De Amerikaanse gedragsdeskundige Roy Baumeister, vergelijkt wilskracht met een spier. Net als echte spieren, kan ook de wilskracht spier maar een beperkte tijd belast worden, anders raakt die overspannen. Je hebt, volgens Baumeister, elke dag maar een beperkte hoeveelheid wilskracht, die je maar één keer kunt gebruiken. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen werken privé-activiteiten. Wilskracht die je

besteedt aan het kopen van een nieuwe kinderwagen of aan het bedenken wat jullie vanavond zullen eten, kan je niet meer besteden aan het schrijven van een wetenschappelijk artikel of het voeren van een functioneringsgesprek met een medewerker. Als je te veel wilskracht hebt ‘uitgegeven’ kan je komen in een toestand die Baumeister egodepletie noemt. Je hebt dan verminderd grip op je denken, voelen en handelen. Je reflexbrein dat weinig energie kost, neemt het


10

dan over. En die heeft, zoals ik eerder beschreef, geen zin om veel tijd en energie te investeren in het vinden van de beste oplossing voor een probleem. Mensen die succesvol zijn, wilskrachtig lijken, zijn eigenlijk vooral heel zuinig op hun wilskracht, aldus Baumeister. Je kunt wilskracht besparen door het aantal keuzemogelijkheden voor jezelf te beperken. Een groot aantal keuzes kost namelijk veel wilskracht, doordat je continu beslissingen moet nemen. Verderop in dit boek zullen we zien dat dit bijvoorbeeld betekent dat het voor je brein niet verstandig is om vanuit je inbox te werken, omdat je daar continu langs tientallen, honderden of duizenden e-mails moet scannen. Succesvolle mensen blijken hun wilskracht vooral te gebruiken voor het aanleren van goede gewoontes en het afleren van slechte gewoonten. Ze verspelen de wilskracht niet om allerlei verleidingen te weerstaan. Ze zorgen ervoor dat ze de verleiding vermijden. Mensen die veel wilskracht tonen blijken veel vaste gewoontes te hebben, zoals elke dag ontspanningsoefeningen doen, of op vaste tijdstippen denkwerk of e-mails doen. Een nieuwe routine kost alleen in het begin wilskracht, daarna niet meer. Daardoor spaar je de wilskrachtspier als het ware voor de momenten dat de wilskracht echt nodig is.

__________________________________________________________ Fijn gevoel Een docent die ik had gecoacht vertelde in een telefonisch nazorgconsult: ‘Ik heb gevoeld hoe fijn het werkt als ik structuur in mijn werk heb, en ik wil telkens weer terug naar dat gevoel. Daarom is er geen discipline nodig, ik wil gewoon zelf!’

__________________________________________________________ Een goede gewoonte kan op termijn zelfs wilskracht opleveren. Uit onderzoek blijkt namelijk dat als mensen zelfbeheersing oefenden in één aspect van hun

leven (bijvoorbeeld gezonde voeding) dit ook op andere aspecten van hun leven tot verbeteringen leidde. Door veel te oefenen wordt je wilskracht blijkbaar sterker. Een andere manier om je hoeveelheid wilskracht te vergroten is, niet heel verrassend, goed eten. Voldoende glucose in je bloed is heel belangrijk voor wilskracht. Langzame suikers, bijvoorbeeld die zitten in veel groentes, fruit en noten, werken goed. Ook goed slapen is goed voor je wilskracht, want daardoor neem je de glucose die in je lichaam zit beter op.

__________________________________________________________ Scheren

De ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley begon elke dag met zich te scheren, hoe moeilijk de omstandigheden die dag (gevechten, honger, ziekte) ook waren. Hij had het gevoel dat hem dit zelfbeheersing gaf. __________________________________________________________

In deze paragraaf heb ik drie uitgangspunten besproken die nuttig zijn als je grip op je werk wilt krijgen. Deze uitgangspunten zullen regelmatig terugkomen in de rest van dit boek.


11

Voor wie is dit boek Dit boek is geschreven voor jou, als je een groot deel van jouw werktijd doorbrengt op kantoor, waarschijnlijk in loondienst. Je hebt in toenemende mate niet meer te maken met papieren informatie, die daarom nauwelijks tot geen aandacht krijgt in dit boek. Je werkt met minimaal één collega in dezelfde

ruimte. Soms werk je thuis of in een aparte concentratieruimte. Je hebt min of meer het bewustzijn dat het organiseren van jouw werk anders zou kunnen. Misschien heb je ook wel het bewustzijn hoe het anders kan, maar je slaagt er niet in om dit in de praktijk te doen. Je houdt van concreet. De kracht van het werk dat ik doe is dat het praktisch en concreet is. Dat is ook de insteek met dit boek. Mijn doel is om je niet alleen te vertellen wat je kunt doen, maar vooral ook hoe je het kunt doen. Anders gezegd: concrete handvatten die je meteen kunt toepassen in je werk en die onmiddellijk een positief effect hebben op je functioneren. Ik heb niet de pretentie volledig te zijn in dit boek. Er zijn tegenwoordig veel tools op de markt die het mogelijk maken om samen te werken met andere mensen. Hier zal ik in dit boek nauwelijks aandacht aan besteden. De focus ligt op hoe jij als individu grip krijgt op jouw eigen taken.

De opbouw van het boek Het boek bestaat grofweg uit twee delen. In het eerste deel, hoofdstuk 1 t/m 3, worden oplossingen geboden voor het eerste knelpunt dat ik heb besproken in deze inleiding: omgaan met infobesitas. In de laatste twee hoofdstukken, 4 en 5, staan de andere twee genoemde knelpunten (de kantoortuinen en altijd online zijn) centraal. In het eerste hoofdstuk zal ik behandelen hoe je kunt omgaan met alle informatie die elke dag op je af komt. Aan de hand van een besluitvormingsdiagram beschrijf ik hoe je de informatie doeltreffend kunt verwerken. Als alle informatie op de juiste plaats staat, kan je aan je prioriteiten beginnen. In hoofdstuk 2 lees je hoe en wanneer je dat kunt doen en hoe je de benodigde tijd om je prioriteiten uit te voeren kunt ‘veroveren’. In hoofdstuk 3 maak ik de vertaalslag van de informatie uit de eerste twee hoofdstukken naar een tool. Daarbij wordt speciale aandacht besteed aan twee zeer geschikte tools: Outlook en Wunderlist. Om productief te kunnen werken is het belangrijk dat je ruimte hebt voor denkwerk. Daarover gaat hoofdstuk 4. Het laatste hoofdstuk, hoofdstuk 5 gaat over hoe je blijvend grip op je werk kunt houden, door voldoende pauze en oplaadtijd te nemen.


12

De hoofdstukken van dit boek kan je lezen in de volgorde waarin ze staan. Je kunt echter ook beginnen met het hoofdstuk dat je het meest aanspreekt, want ze zijn los van elkaar te lezen. Ik wens je net zoveel plezier met het lezen van dit boek als ik heb gehad met het schrijven ervan! Oktober 2017 Jan-Dirk Reijneveld Efficiency Expert

Tijd genoeg€¦ · Informatieverwerking in je brein 11 Uitgangspunten ... Uitstelgedrag vermijden...

Documents

Transcript of Tijd genoeg€¦ · Informatieverwerking in je brein 11 Uitgangspunten ... Uitstelgedrag vermijden...