PAGINA 1 VAN 5 – FICHE BIODIVERSITEIT NL.DOCX - DECEMBER 2015

THEMATISCHE FICHE - PROJECTOPROEP 2016-2017

THEMATISCHE FICHE: BIODIVERSITEIT

Projectoproep 2016-2017

1. WAT IS DE ZIN VAN EEN BIODIVERSITEITSPROJECT OP SCHOOL?

1.1. EEN ACTUEEL THEMA

Biodiversiteit bevindt zich overal om ons heen en we maken er zelf ook deel van uit. Wist u dat Brussel trouwens één van de groenste hoofdsteden in Europa is en tal van diverse parken en andere groene hoekjes telt? Maar spijtig genoeg staat die diversiteit vandaag onder druk: de toenemende verstedelijking, vervuiling, klimaatveranderingen, de drukke bezetting van sommige groene ruimten, de komst van invasieve exotische soorten, …

De Verenigde Naties riepen daarom 2011-2020 uit tot het Decennium van de Biodiversiteit en wil de daling van de biodiversiteit een halt toeroepen via een aantal daarvoor opgezette strategische doelen. Kunnen wij hier dan ook op school iets aan doen? Ja, absoluut! De school(omgeving) biedt voldoende kapstokken om te werken rond biodiversiteit. Zoek het daarbij niet te ver, maar trek met de kinderen de nabije natuur in.

Grijp dit actuele thema aan om uw leerlingen warm te maken voor de uitdagingen op het vlak van de biodiversiteit en geef de natuur een plaats in uw school. In deze fiche vindt u alle nodige informatie om uw project uit te werken.

2. ONZE BEGELEIDING

2.1. EEN BEGELEIDER

Zodra uw dossier is goedgekeurd, neemt uw begeleider contact met u op om uw actieplan waar nodig bij te stellen en uw vragen te beantwoorden. Hij voert een beginanalyse uit, zorgt voor animatie en biedt de nodige begeleiding voor een vlot verloop van de milieu- en bewustmakingsacties die u op touw wilt zetten. De begeleider komt 6 keer naar uw school om u te helpen bij uw project:

- 3 ontmoetingen met de groep die het project draagt: definitie van het actieplan, evaluatie, methode, technisch advies, pedagogisch advies.

- 3 animaties met de leerlingen om ieders medewerking aan het project te garanderen. Deze begeleiding is voorzien voor het schooljaar 2016-2017, en kan indien nodig tot december 2017 worden verlengd.

Diagnose van de beginsituatie

Uw begeleider maakt de balans op van de biodiversiteitsaspecten in de school. Begeleid gaan de leerlingen op zoek naar de variatie en diversiteit die al aanwezig is op de school. Via een klasgesprek worden deze bevindingen besproken en verder uitgewerkt. De leerlingen die de diagnose uitvoeren, moeten minstens 9 jaar oud zijn (derde leerjaar).

PAGINA 2 VAN 5 – FICHE BIODIVERSITEIT NL.DOCX - DECEMBER 2015

THEMATISCHE FICHE - PROJECTOPROEP 2016-2017

- Dit is geen probleem in de middelbare scholen. - In de kleuterscholen moet de trekkersgroep of het ecoteam betrokken worden bij de

diagnose. - In de lagere scholen gaan de leerlingen van de hoogste klassen aan de slag.

Opgelet: dit betekent niet dat een leerkracht van het eerste leerjaar zijn leerlingen niet bij het project mag betrekken! De animatie rond bewustmaking kan dan tot de jongste leerlingen worden gericht, zodat zij ook bij het actieplan worden betrokken. Zij moeten wel de hulp inroepen van een “oudere” klas om de diagnose te maken en de resultaten uit te leggen.

2.2. FINANCIERING

Voor de uitvoering van uw project (uw technische actie, bewustmakingsactiviteiten of aanvullende pedagogische leermiddelen) kunt u een budget van maximum 750 euro aanvragen. Dit dient u te bespreken met uw begeleider.

2.3. BRONNEN, REFERENTIES EN INFOFICHES

Sensibiliseer de schoolgemeenschap en breng uw leerlingen de juiste gewoonten bij aan de hand van spelletjes, affiches, activiteiten en tal van andere leermiddelen. Op volgende websites vindt u alvast veel inspiratie:

http://ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be

www.deboomin.eu

www.springzaad.be

www.wwf.be/nl/scholen/376

www.lne.be/themas/natuur-en-milieueducatie/nmerond/vergroening

2.4. OPLEIDINGEN / ONTMOETINGEN

Leefmilieu Brussel organiseert het hele jaar door gratis opleidingen of ontmoetingen. Dit zijn uitstekende gelegenheden om pedagogische leermiddelen te ontdekken, ervaringen te delen met collega’s, specialisten te ontmoeten of projecten van andere scholen te bezoeken. 1/ Dit jaar nodigen we u uit op het inspiratiemoment “Smullen van het leefmilieu”, een namiddag waarop onze partnerverenigingen en animatoren hun thema's en projecten waarrond ze werken, waaronder ook biodiversiteit, komen voorstellen, Op het menu: koffie, thee, fruitsap,… maar vooral interactieve stands voor elke vereniging met een voorstelling van leermiddelen, methodes, ideeën, voorbeelden van geslaagde projecten en

Meer info over de biodiversiteit in Brussel, verschillende infofiches en de interactieve kaart rond biodiversiteit, vindt u op www.leefmilieu.brussels/themas/groene-ruimten-en-biodiversiteit/de-biodiversiteit

PAGINA 3 VAN 5 – FICHE BIODIVERSITEIT NL.DOCX - DECEMBER 2015

THEMATISCHE FICHE - PROJECTOPROEP 2016-2017

animaties, persoonlijk advies en, waarom niet, een kleine workshop met voorbeelden van de animatieactiviteiten die in het kader van de projectoproep worden aangeboden!

Datum: 27 januari 2016 van 13u30 tot 16u30 Plaats: Leefmilieu Brussel, Havenlaan 86c, 1000 Brussel Doelgroep: alle niveaus Informatie en inschrijving: info@bubble.brussels of via www.bubble.brussels/nl/inspiratiemoment-smullen-van-het-leefmilieu

2/ Later dit jaar stellen wij nog een opleiding/ontmoetingsmoment voor rond het thema moestuin/biodiversiteit met een bezoek aan een schoolproject:

Datum: mei 2016 (nader te bepalen) Plaats: in een school met een schoolmoestuin of project rond biodiversiteit Duur: een halve dag Doelgroep: basis- en secundair onderwijs Informatie en inschrijvingen: info@bubble.brussels

Ook andere ontmoetingsmomenten worden georganiseerd doorheen het schooljaar. Om op de hoogte te blijven van alle ontmoetingsmomenten, bezoeken, opleidingen, …kunt u lid worden van het Bubble netwerk of raadpleeg de agenda op www.bubble.brussels/nl/agenda-van-activiteiten

3. IDEEËN VOOR CONCRETE ACTIES OM DE BIODIVERSITEIT TE VERBETEREN!

Hieronder vindt u enkele ideeën voor klein- of grootschaligere acties om de biodiversiteit in de school te verhogen.

Gedragingen

1. Ontwikkel de natuur op school, met een voorkeur voor inheemse soorten. 2. Maak van uw school een draaischijf van het groene netwerk. 3. Beheer uw groene ruimten op ecologische wijze en zonder. 4. Ga knutselmateriaal oprapen (en niet plukken of uittrekken) in de natuur. 5. Leer lokale vruchten kennen (verse en gedroogde vruchten) en organiseer

ontdekkingsproeverijen. 6. Voer beheerwerken uit in een nabij gelegen natuurgebied of help samen met

een natuurvereniging uit de buurt padden overzetten.

Technieken

Geen investering

1. Indien u school een grasperk heeft, laat dan een hoekje ervan verwilderen, of leg er een stapel dood hout.

Kleine investering 1. Hang nestkastjes op voor vogels en insecten. 2. Plant een boom of een haag op de speelplaats. 3. Koop bij voorkeur inheemse planten, struiken en bloemen zoals een

haag met meidoorn, sleedoorn, wilde roos, haagbeuk, of bloemen die vlinders en bijen aantrekken.

4. Plant honingbloemen die bijen aantrekken. 5. Leg een tuin of een “groen” hoekje aan op school; dit kan al door enkele

tegels uit de speelplaats weg te nemen.

PAGINA 4 VAN 5 – FICHE BIODIVERSITEIT NL.DOCX - DECEMBER 2015

THEMATISCHE FICHE - PROJECTOPROEP 2016-2017

6. Installeer bijenkasten en word “bijenboer”. Grote investering 1. Leg een groendak aan. 2. Maak een groene gevel. 3. Leg een vijver aan op school.

4. IDEEËN OM DE HELE SCHOOL WARM TE MAKEN EN HET PROJECT UIT TE DRAGEN

Wilt u de nieuwe kennis en de gedane inspanningen delen? Zet een grote bewustmakingscampagne op touw om uw acties en de milieueffecten ervan toe te lichten aan de hele schoolgemeenschap. 1. Neem deel aan de actie “1m² biodiversiteit” (april) van GoodPlanet Actions:

www.goodplanet.be/goodplanetactions 2. Stuur de projectgroepen op ronde langs alle klassen met “wandelende voordrachten” over

de uitdaging van de biodiversiteit, een inventaris van de soorten die met uitsterven bedreigd zijn, habitats die bedreigd zijn door vervuiling en verstedelijking, enz.

3. Houd een tentoonstelling van de affiches met de slogans. 4. Stel een biodiversiteitshandvest op. 5. Organiseer een zadenbeurs. 6. Beman een stand op het schoolfeest. 7. Organiseer boerderijbezoeken voor de kinderen en maak een reportage die in elke klas

wordt voorgebracht. 8. Organiseer een brainstorm onder de leerlingen om meer natuur op de speelplaats te

brengen. 9. Zet een actie op samen met een vereniging die zich inspant voor het behoud van de

biodiversiteit.

5. IDEEËN VOOR SCHOOLPROJECTEN

5.1. FICHES VAN SCHOOLPROJECTEN

1. Sint Joost aan Zee: “De natuur op school“ Ouders en kinderen brengen eigenhandig meer natuur binnen de schoolmuren, ze beleven de natuur in de stad en onderhouden samen “hun” tuin. Mooie rode bessen en blozende wangen, geurige rozemarijn, contacten die taalverschillen overbruggen, vrolijke speelplaatsen in een groen kleedje: we verwachten een mooie oogst!

2. Messidorschool: “Bijen en een vijver” Is er op een school plaats voor een bijenkast en een vijver! Natuurlijk wel! Aan de rand van de speelplaats hebben leerlingen en leerkrachten van de Messidorschool een oase van rust aangelegd in het teken van biodiversiteit. Het geheim? Een gemotiveerde school die partnerschappen aangaat!

3. School Hendrik Conscience: “Biodiversiteit op school: een paradijselijk hoekje” De directe omgeving van de school Hendrik Conscience was niet altijd zo gezellig. Het was een levenloos, saai lapje grond. Enkele inspanningen later is deze hoek een trekpleister geworden voor de hele wijk. De kinderen haasten zich ernaartoe om de kippen te eten te geven en in hun tuintje te werken. De leerkrachten installeren zich op de banken om les te geven en zelfs de bewoners van de wijk komen er een babbeltje slaan.

Bekijk de fiches van schoolprojecten op www.bubble.brussels/nl/school-projecten

PAGINA 5 VAN 5 – FICHE BIODIVERSITEIT NL.DOCX - DECEMBER 2015

THEMATISCHE FICHE - PROJECTOPROEP 2016-2017

5.2. VIDEO’S VAN SCHOOLPROJECTEN

1. School Aurore : “De educatieve reserve”

Milieueducatie op school is niet zo eenvoudig, zegt u? In de lagere school Aurore slaat iedereen de handen uit de mouwen: de leerlingen en leerkrachten, maar ook de directrice en gepensioneerde vrijwilligers. Er wordt alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat het leefmilieu aan bod komt in de lessen. De omgeving rond de school maakt dat bovendien mogelijk : de school wordt omringd door enkele groene ruimten, er kan een moestuin worden aangelegd, een geurentuin, er kunnen bijenkasten worden geplaatst … Dit alles vormt de educatieve reserve. Laten we even kennismaken.

Bekijk deze video van het schoolproject op onze website www.leefmilieu.brussels/themas/duurzame-stad/duurzame-scholen/bubble-scholen-

actie/nme-op-video