THEMADOSSIER BIBLIOTHEEK VLISSINGEN

Slavernij amp Slavenhandel

Kranten tijdschriften en folders

Engelsman eerste hoogleraar slavernijverleden Op Historiek 29-06-2010 De Engelse wetenschapper Stephen Small is benoemd tot de eerste bijzonder hoogleraar Nederlandse slavernijverleden en erfenis aan de Universiteit van Amsterdam

Volledige tekst

Inleiding Slavernij of lijfeigenschap is een vorm van onvrijwillige dienst waarin een persoon wordt behandeld als het eigendom van een ander persoon De persoon die het bezit is wordt slaaf genoemd naar het Balkanvolk dat na de oudheid eeuwenlang de belangrijkste leverancier was van slaven Slavernij was in de meeste culturen een bekend verschijnsel maar bereikte na 1500 een triest hoogtepunt Tussen circa 1500 en 1870 werden vaak door tussenkomst van Arabische slaven-handelaren door Europeanen naar schatting 10 tot 15 miljoen Afrikanen naar Amerika gebracht Deze massale handels-activiteit is een sterke prikkel geweest voor de Europese economische ontwikkeling zo ook in Nederland Slaven speelden een belangrijke rol in de koloniale plantage-economie Hun vervoer naar Amerika was aanvankelijk een monopolie van Spanjaarden en Portugezen een situatie die vooral Zeeuwse kapers in 1621 doorbraken met de verovering van slavenschepen en verkoop van de menselijke handelswaar op de Antillen Rond 1635 begaf de West-Indische Compagnie (WIC) zich zelf in de slavenhandel in 1682 kreeg ze het alleen-recht voor deze handel die voor Zeeland voortduurde tot 1804 toen de laatste slavenreis plaatsvond (de slavernij werd door Nederland pas in 1863 officieel afgeschaft) De verovering van Suriname (1667) betekende een sterke stimulans voor de slavenvaart Slaven werden gehaald uit Angola Guinea en Ghana Afrikaanse vorsten ruilden hun krijgsgevangenen in tegen zaken als ijzer kruit grof linnen bedrukt katoen aardewerk spiegels en munitie Dit was de bekende lsquodriehoekshandelrsquo van Zeeland naar West-Afrika dan met slaven naar Suriname en tot slot met nieuwe lading (vooral) suiker weer naar huis Vele Zeeuwen verdienden zeer goed aan deze handel oa die van het bekende geslacht Lampsins in Vlissingen en de Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) Tussen 1668 en 1676 loste men onder erbarmelijke omstandigheden in Suriname dertig bijna uitsluitend Zeeuwse slavenschepen met een totale lading van ongeveer 5000 Afrikanen Eind 17e eeuw vervoerden de Zeeuwen bijna vijftien procent van alle verhandelde slaven Bron Het verhaal van Zeeland J Kuipers amp RJ Swiers Meer lezen Slavernij Trans-Atlantische slavenhandel Nederlandse slavernij

Tv-serie Slavernij is nog maar twee omas geleden Op Radio Nederland Wereldomroep 22-06-2010 Slavernij is nog maar twee omas geleden Dat is de voorlopige titel van een vijfdelige tv-serie over slavernij die in het najaar van 2011 te zien zal zijn Dinsdag 22 juni vertrekt een tv-ploeg van de NPS naar Suriname om daar opnames te maken in Paramaribo op plantages en in marrondorpen

Volledige tekst

De Surinaamse geschiedenis is in hoge mate vervalst Op Wereldjournalistennl 21-06-2010 Nederland moet de Surinaamse gemeenschap zeker 50 miljard euro betalen voor het leed dat hen is aangedaan tijdens de slavernij Dat zei econoom en auteur van het boek lsquoHerstelbetalingenrsquo Armand Zunder gisteren in Vereniging Ons Suriname in Amsterdam Spijt betuigen is niet genoeg (zie ook het artikel in lsquoDe Persrsquo)

Volledige tekst

Meer smokkelschepen dan gedacht Op Kennislink 21-04-2008 Smokkelschepen hadden in de achttiende eeuw een veel groter aandeel in de Nederlandse goederen- en slavenhandel tussen Afrika en Amerika dan tot nu toe werd aangenomen Dat heeft Ruud Paesie berekend in zijn onderzoek naar deze lsquolorrendraaiersrsquo

Volledige tekst

Pijn of verdriet heeft geen kleur Jolly van der Velden In Traditie jrg15 (nr3 najaar 2009) Elk jaar herdenkt de Stichting Monument Middelburg dat in 1863 de slavernij werd afgeschaft Uit eerbied voor de voorouders wordt jaarlijks een nachtwake gehouden

Volledige tekst

Herdenking afschaffing slavernij moet landelijk In Het Parool 30-06-2009 Formele excuses van het kabinet voor het Nederlandse aandeel in de slavenhandel zullen er ook dit jaar niet komen wel wordt de viering van keti koti (het verbreken van de ketenen) in het Oosterpark steeds grootser aangepakt

Volledige tekst

Afrikanen beheersten de slavenhandel in het binnenland In De Volkskrant 20-01-2009 Nederland wil driehonderd jaar diplomatieke betrekkingen met Ghana vieren Maar wat rest is vooral de bittere herinnering aan de slavenhandel

Volledige tekst

Miljoenen gaan nog door lsquodeur zonder terugkeerrsquo In De Volkskrant 9-11-2006 De lsquodeur zonder terugkeerrsquo in het Ghanese slavenfort Elmina staat symbool voor het lot van miljoenen slaven in de 17de eeuw Maar slavernij komt nog altijd voor zij het in andere vorm

Volledige tekst

Zeeland koploper slavenhandel In PZC 23-06-2005 Het Zeeuwse slavernijmonument op de Balans in Middelburg is er niet voor niets Zeeuwse kooplieden waren in de achttiende eeuw koplopers in de slavenhandel

Volledige tekst

Slavernijmonument in Middelburg onthuld In PZC 04-07-2005 Zeeland heeft een monument ter herinnering aan de slavernij Het beeld een ontwerp van kunstenares H Bogaers staat op de Balans

Volledige tekst

Meer artikelen

Beeld- en geluid

Slavernij in Suriname Teleac SchoolTV Na een helse overtocht verkochten de slavenhandelaren de slaven door aan plantage-eigenaren in Amerika Nederland had de grootste plantages in Suriname en Brazilieuml Paramaribo was eeuwenlang het decor van onderdrukkende overheden en schrijnende slavenverkoop Zie ook SchoolTV Beeldbank

Slavernij (voortgezet onderwijs) Nederland was erg laat met de afschaffing van slavernij (internationaal gezien) Een animatiefilm

Slavernij Document Nu lsquoSlavernij Moment Nursquo is een theatertentoonstelling van regisseur Berith Danse uit 2003 waar over het Nederlands Slavernijverleden werd verteld In de documentaire lsquoSlavernij Document Nursquo kijken makers en publiek terug op de voorstelling Het is niet alleen een verslag van de lsquoSlavernij Moment Nursquo maar ook een documentaire over het recht op herinnering en de toekomst van een gedeeld verleden

Slavenopstand in Curaccedilao in 1795 Willem Wever (Omroep NCRV) In 1634 veroverden de Hollanders Curaccedilao en sindsdien hoort het bij Nederland Ze maakten van het eiland een handelspost ze verhandelden slaven Maar op een dag kwamen de slaven onder leiding van Tula in opstand Raymi Sambo heeft onderzocht hoe het precies zat met de slavenopstand

Boeken ampcetera over slavernij met Frank Martinus Arion en Piet Emmer VPRO 05-02-2006 Wim Brands spreekt Frank Martinus Arion en Piet Emmer over hun boeken over Nederland en de slavernij 6 miljard euro in 20 jaar Dat is de eis die de Antilliaanse auteur Frank Martinus Arion op tafel legt tijdens zijn discussie met Piet Emmer in Boeken ampcetera

Surinaamse literatuur De Leeuw op Zondag (Vara) 02-02-2010 Cynthia McLeod heeft een boek geschreven over de slavernij in Suriname Interview door Paul de Leeuw

Wij slaven van Suriname Anton de Kom RVU Documentaire in 6 delen over het werk en leven van Anton de Kom vakbondsstrijder en schrijver

Herdenking slachtoffers Nederlandse slavenhandel NOS 1 juli 2008 In Amsterdam worden elk jaar de slachtoffers van de Nederlandse slavenhandel herdacht In 1863 heeft Nederland de slavernij afgeschaft

Helft Afrikaanse slaven werd vervoerd met Zeeuwse schepen NOS radio 24-03-2010 Zeeland heeft een veel grotere rol gespeeld in de slavenhandel dan tot nu toe werd aangenomen Bijna de helft van de slaven die in de zeventiende en achttiende eeuw door Nederland uit Afrika zijn weggehaald werden vervoerd op Zeeuwse schepen Dit blijkt uit nieuw onderzoek van maritiem historicus Ruud Paesie

Beluister de podcast

VERGEZICHT NPS 26-06-2003 Een documentaire van Frank Zichem tgv de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 waarin de Surinamer Clarence Breeveld in Ghana en Suriname op zoek gaat naar sporen van de slavernij

Beluister de podcast

Boeken en dvdrsquos

Lorrendrayen op Africa Rudolf Paesie De West-Indische Compagnie bezat in de zeventiende en het begin van de achttiende eeuw het alleenrecht op de handel in het Atlantische gebied Toch waren er smokkelaars de zogenoemde lorrendraaiers die West-Europese handelswaar zoals alcoholica kruit en wapens naar West-Afrika vervoerden daar goud ivoor en slaven inkochten en op de Antillen slaven verkochten aan plantage-eigenaars Om deze illegale handel tegen te gaan investeerde de WIC in patrouilleschepen die op de West-Afrikaanse kust de lorrendraaiers moesten onderscheppen De auteur brengt deze smokkelhandel diepgaand in kaart

De Nederlandse slavenhandel 1500-1850 PC Emmer In dit boek wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van de Nederlandse slavenhandel van de zestiende tm de negentiende eeuw Daarnaast probeert de auteur de slavenhandel een plaats te geven in het Nederlandse verleden Hij is op zoek naar een moreel standpunt De auteur is bijzonder hoogleraar in de geschiedenis aan de Universiteit van Leiden Het boek bestaat uit acht delen Elk deel is weer onderverdeeld in een aantal paragrafen Het voorwoord wordt voorafgegaan door een kaart met Atlantische slavenroutes In het boek bevinden zich zestien zwart-witafbeeldingen Het bevat tevens een inhoudsopgave verantwoording en register Het boek geeft veel informatie en is goed leesbaar

Ik ben eigendom van slavenhandel en plantageleven Bea Brommer Fraai uitgevoerd kijk- en leesboek over de slavenhandel en over het plantageleven in Suriname in de achttiende eeuw Als uitgangspunt dienden documenten en brieven uit de collectie Wesselman in het Gemeentearchief van Helmond afkomstig van de gebroeders Wesselman die handelsbelangen hadden in Suriname en betrokken waren bij de slavenvaart Een boeiende en zeer geslaagde uitgave voor lezers met belangstelling voor slavernij en de geschiedenis van Suriname

Middelburg de bakermat van de slavernij in Suriname 1640-1873 door Yuri Banna en Yok Moy Boekje over de rol van de Middelburgs Commercie Maatschappij bij de slavenhandel naar Suriname tot aan de afschaffing van de slavernij in 1873

Mensaap heiden slaaf Angelie Sens In dit proefschrift geeft de auteur -historica- door middel van enkele debatten de algemene ideeeumln weer die onder de Nederlanders leefden over de buiten-Europese wereld rond 1800 Na een inleiding (visie op de niet-westerse wereld) komen drie debatten aapdebat zendings- en missiedebat en slavernijdebat ieder in een apart hoofdstuk aan de orde Interessante informatie over de wijze van denken twee eeuwen geleden

De kleine geschiedenis van de slavernij sporen in Amsterdam Henry G Dors amp Ludger Smit Fragmenten uit de geschiedenis van de slavernij gekoppeld aan locaties in Amsterdam die een connectie met deze periode hebben

Slavenhaler Rob Ruggenberg Na de dood van zijn vader gaat Tyn op zoek naar zijn halfzusje Obaa Na zijn aankomst in Afrika ontdekt Tyn dat Obaa niet langer aan de Afrikaanse Slavenkust woont maar verjaagd is naar het binnenland Jeugdboek zich afspelend in Afrika en Brazilieuml in 1637 en 1638 ten tijde van de overheersing door de West-Indische Compagnie Goed gedocumenteerd en tot het eind toe spannend avonturenverhaal waarin gedetailleerde beschrijvingen van gruweldaden en onsmakelijkheden niet worden geschuwd Op de website van dit boek is meer achtergrondinformatie te vinden

Meer boeken informatieve boeken romans Adressen cursussen en evenementen

Tentoonstelling kralenmannetjes In het Zeeuws Archief zijn van 1 juli tot en met 10 september 2010 de originele tekeningen van het kralenmannetje te zien Het kralenmannetje is het leidfiguurtje in de speurtocht Geboeid door het Zeeuwse slavernijverledenrsquo en is vormgegeven door Ramon de Nennie Lees verder

Zeeuws Archief Hofplein 16 4331 CK Middelburg Tel 0118-67 88 00 Fax 0118-628094 E-mail infozeeuwsarchiefnl Website wwwzeeuwsarchiefnl

Zeeuws maritiem muZEEum Nieuwendijk 11 4381 BV Vlissingen Tel 0118-412498 Fax 0118-430307 E-mail infomuzeeumnl Website wwwmuzeeumnl

Zeeuws museum Abdij (plein) 4331 BK Middelburg Tel 0118- 653000 Fax 0118- 653099 E-mailinfozeeuwsmuseumnl Website wwwzeeuwsmuseumnl

Websites

Geschiedenis Zeeland Slavernij De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden speelt in de 17e en 18e eeuw een actieve rol in de slavenhandel Ook Zeeland en de Zeeuwen zijn actief betrokken bij deze handel De West-Indische Compagnie en de Middelburgsche Commercie Compagnie ondernemen vanuit Zeeland reizen naar West-Afrika om slaven te kopen

Het Zeeuwse slavernijverleden In de zeventiende en de achttiende eeuw waren Zeeuwse handelaren actief in de slavenhandel Slaven werden gekocht in Afrika en weer verkocht in de kolonies in West-Indieuml (Midden- en Zuid-Amerika) De teksten bij de tentoonstelling lsquoGeboeid door het Zeeuwse slavernijverledenrsquo geven enig inzicht en achtergrond bij het centrale thema van het Zeeuwse slavernijverleden Meer informatie vindt u via websites en boekentips

Slavernij (Canon van Nederland) Dit venster van de canon behandelt de mensenhandel en gedwongen arbeid in de Nieuwe Wereld

Dossier afschaffing slavernij (1863) In 1863 werden in Suriname onze belangrijkste slavenstaat in de West de kanonnen van het fort Zeelandia afgeschoten om de bevrijding van naar schatting vijfendertigduizend mensen die nog in slavernij leefden aan te kondigen Dossier van de Koninklijke Bibliotheek (KB)

Slavernij dossier (VPRO Geschiedenis) Nederland verdiende vanaf de zeventiende eeuw grof geld aan de slavenhandel De kolonie Suriname draaide bijna helemaal op de arbeidskrachten uit Afrika Nederland was relatief laat met de afschaffing van de slavernij Pas in 1863 tientallen jaren na Engeland en Frankrijk kwam er officieel een einde aan de slavernij in de Nederlandse kolonieumln

Slavernijverleden (NiNsee) Het lsquoNationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenisrsquo (NiNsee) houdt zich bezig met het Nederlandse slavernijverleden en zijn erfenis Het NiNsee is een expertisecentrum en heeft nog een tweede website

Stichting Monument Middelburg

Doel van deze stichting was het realiseren van een Zeeuws Slavernijmonument Dit monument is inmiddels op 2 juli 2005 onthuld op de Balans in Middelburg Sindsdien organiseert de stichting elk jaar op 1 juli De Dag der Vrijheden (Keti Koti verbroken ketenen) waarin de afschaffing van de slavernij in 1863 wordt gevierd Daarnaast zet de stichting zich in voor educatie en bewustwording rond het thema slavernij

Nederland en de Transatlantische slavenhandel

Deze online tentoonstelling is een productie van Stichting Africaserver Veel feiten en achtergronden en interessante links

Levend Boek Stedman

Elektronisch bladeren door een verkorte versie van lsquoReize naar Surinamen en door de binnenste gedeelten van Guianarsquo een boek uit 1799 van de Schots-Nederlandse officier John Gabriel Stedman die in Suriname vocht tegen weggelopen slaven de zogenaamde ldquomarronsrdquo Hij schreef over militaire acties de Surinaamse samenleving de natuur de slavernij en het slavenverzet Het boek geeft een gruwelijk beeld van situatie op de plantages en werd dan ook gebruikt door tegenstanders van de slavernij

Slavenkas Zierikzee Oorspronkelijk is de Slavenbeurs of Slavenkas per 1 januari 1735 in het leven geroepen om gevangen genomen Zierikzeese zeelui vrij te kopen Deze waren slachtoffer geworden van Barbarijse zeerovers

Michiel de Ruyter en slavenhandel Hier wordt ingegaan op de betrokkenheid van Michiel Adriaansz de Ruyter bij de slavenhandel (vraag 3) en het vrijkopen van Zeeuwse slaven en de bevrijding van 26 Hongaarse predikanten Ook zijn er meer kritische geluiden te horen

Moderne slavernij Artikel over Ben Skinner die 27 miljoen slaven probeert te redden Door hun verhalen te vertellen Ook tijdens het WK in Zuid-Afrika

Bibliotheek Vlissingen samengesteld op 2 juli 2010

Disclaimer Dit themadossier is samengesteld door Bibliotheek Vlissingen Na totstandkoming van het dossier zijn de opgenomen informatie en verwijzingen aan veroudering onderhevig Het kan voorkomen dat links naar websites niet meer werken De samenstellers van dit dossier hebben getracht naar zo betrouwbaar mogelijke informatie te verwijzen Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die mogelijk in de informatie enof publicaties voorkomen Informatie die van essentieel belang is voor de gebruiker dient door de gebruiker altijd op juistheid te worden geverifieerd Beslissingen van de gebruiker op basis van informatie in dit dossier zijn voor zijn eigen rekening en risico Meer themadossiers wwwvlissingennlthemadossiers of op Scribd