SÜITÜP

Nederlandse steden kennen een grote verscheidenheid aan gebruikers en een toenemende verjonging van de bewoners. Rotterdam spant hiermee de kroon. Ruim een kwart van de Rotterdamse bevolking is jonger dan 23 jaar en bijna de helft (40%) van de bevolking heeft wortels in meerdere culturen.

Talentontwikkeling is voor het heden en voor de toekomst van zo’n stad essentieel. Het gaat daarbij niet alleen om technische vaardigheden, maar ook om soft skills; het kunnen omgaan met verschil. Kosmopolis Rotterdam ontwikkelt daartoe werkwijzen waarin er wordt samengewerkt door mensen uit

verschillende disciplines, en met verschillende opleidingsniveaus, achtergronden en drijfveren.SÜIT ÜP is zo’n werkwijze.

Een maand lang hebben studenten mode en lokale coupeuses uit Rotterdam Zuid gewerkt aan een nieuwe modelijn, die vervolgens in de V&D gepresenteerd en verkocht werd. Kosmopolis heeft samen met de Willem de Kooning Academie in de loop der jaren al enige ervaring opgedaan met modevormgeving. Zo heeft Kosmopolis in het kader van Istanbul culturele hoofdstad 2010 met Hatiçe Gökçe aan een verwant project gewerkt. Waar destijds aan damesmode

SÜITÜP

werd gewerkt, werd nu een mannenmodelijn ontworpen en gemaakt.

Dit jaar heeft Ümit Ünal, topontwerper uit Istanbul, studenten van de Rotterdamse kunstacademie begeleid in het ontwerpen van kleding die zou passen in het assortiment van de V&D. Met zijn ambachtelijke kijk op modevormgeving heeft hij studenten een andere manier van werken laten zien. Niet alleen werden de studenten aangesproken op hun creatieve kwaliteit, ze moesten nadrukkelijk rekening houden met de commerciële eisen die aan de ontwerpen gesteld werden. De inspiratiebronnen die Ünal de studenten voorhield leidde tot androgyne ontwerpen waarin gebruik werd gemaakt van een lokaal dessin, de Charloisse Ruit.

Uit de ontwerpen werd door het management van de V&D een selectie gemaakt die onder begeleiding van Ünal door mbo studenten en coupeuses uit de

wijk doorontwikkeld werd.De deelnemers hebben tijdens SÜIT ÜP over de grenzen van hun eigen discipline kunnen kijken. Het ontwerp, de productie, de presentatie en de verkoop van de nieuwe modelijn is daadwerkelijk het resultaat van een gezamenlijke inspanning die de blik van studenten op de wereld van hun medemakers heeft verruimd en een impuls heeft gegeven aan het ondernemerschap en de professionele talentontwikkeling van alle deelnemers.

Met deze publicatie willen we zowel het format van SÜIT ÜP als de resultaten tonen. We zijn van mening dat dergelijke projecten niet alleen om navolging vragen, maar ook indringende evaluatie om voort te kunnen bouwen op opgedane ervaringen. We geven nu graag het woord aan vertegenwoordiging van de verschillende deelnemers

Kosmopolis Rotterdam

“Het was een mooie en verras­sende ervaring om in Rotterdam te werken met de studenten. Ik merkte dat zij aanvankelijk moeite hadden om op te starten. Je moet als modestudent leren om je ideeën te vertalen naar tekeningen en patronen, en daar deden ze lang over. Dat is ook niet makkelijk, want om die vertaalslag te maken moet je niet alleen de techniek beheersen, maar ook een intellectueel denkniveau hebben. Nederlandse ontwerpers zijn goed in het vertalen van concepten, en daarom is het conceptuele en verfrissende Nederlands design vaak een voorbeeld voor ontwerpers in de rest van de wereld.”

“De studenten van de Willem de Kooning Academie hadden een andere kijk op mode dan ik gewend was. Ik merkte dat ze mode voornamelijk beschouwen als een kunst discipline. Maar mode is geen kunst. Het is een vak, een ambacht! De studenten wilden in de eerste week bijvoorbeeld graag hun creatieve kwaliteit en laten zien. Ze tekenden dan asymmetrische ontwerpen, maar die zijn moeilijk te ver kopen. Ik begon me al zorgen te maken over de planning, want er moest wel kwaliteit in de winkel komen te hangen.”

Als inspiratiebron gaf Ünal daarom de studenten het werk

ÜmitÜnal

modeontwerper uit istanbul

van fotograaf Mike Disfarmer mee. Deze Amerikaans­Duitse fotograaf portretteerde in de eerste helft van de twintigste eeuw veel gewone, sober geklede Amerikanen. “Ik liet ze deze foto’s zien omdat het onze opdracht was om echte kleding te maken die door echte, normale mensen moest worden

gekocht. Het moesten dus geen ondraagbare kunstwerken worden. Dat bleek ook wel uit de reactie van de V&D, want deze winkel heeft voornamelijk symmetrische ontwerpen uitgezocht om te verkopen in de winkel. Dat was dus heel leerzaam voor hen.”

“Toen het concept eenmaal stond, ging het snel. Ik merkte wel ver­schil tussen de studenten van het Albeda College en de Willem de Kooning Academie. De mbo­leerlingen waren echt harde werkers. Het was hun taak om de patronen om te zetten in kleding, en dat deden ze erg snel en kundig. Daar was ik erg van onder

de indruk. Ze hielden rekening met alle details en werkten heel precies. Net als echte modepro­fessionals dus.”

“Ik heb bovendien geprobeerd om iedereen te laten zien hoe belangrijk het is om als een groep te werken.

Niet iedereen kan de ontwerper zijn, dus je moet ook leren om je creativiteit met elkaar te delen. De vraag is altijd: wat is je rol in de mode? Iedereen heeft namelijk zijn eigen taak. Je moet in een team efficiënt kunnen werken, want de modewereld is een harde business!”

“Wij wonen en werken in Charlois, en het valt ons op dat deze wijk met 60 duizend inwoners geen gezamenlijke identiteit heeft. Dat komt omdat de wijk uit 160 verschillende nationaliteiten is opgebouwd. Vooral de laatste vijftig jaar hebben de grootste veranderingen plaatsgevonden: eerst kwamen de Italianen zich vestigen, toen de Spanjaarden, en later ook de Marokkanen en Turken. Door al die verschillende achtergronden is er geen gezamenlijk verant­woordelijkheidsgevoel voor de wijk. Daarom wilden wij graag voor dit stadsdeel een ambachtelijk icoon ontwikkelen dat de mensen verbindt, en dat is de Charloisse Ruit geworden.”

“De Charloisse Ruit is een textiel in de traditie van de Schotse ruit, de tartan. Als je in Schotland een stuk land in bezit had, dan kon je als symbool daarvan een stof laten maken. Die stof verwees vaak naar verbindingen met

Ivo vanden Baar

ontwerper bij wandschappen

andere families of gebieden. De Schotse ruit gaat daarom over de identiteit van een groep mensen.”

“Voor het ontwerp van de Charloisse Ruit zochten we een aanknopingspunt dat specifiek is voor deze wijk. Aan de ene kant is dat de architectuur. Deze wijk kent veel etage­woningen van drie of vier verdiepingen die na de oorlog zijn gebouwd als modernistische flats. Die herhaling van patronen die de flats vormen komt terug

in het ontwerp van de ruit. Aan de andere kant kenmerkt de diversiteit van de mensen die je hier op straat ziet lopen Charlois. We hebben daarom een database gemaakt met pigmenten van verschillende huidskleuren. Daar hebben we een aantal kleuren uitgekozen en die

gecombineerd met de comple­mentaire kleuren lichtblauw en lila.”

“Ik ben blij verrast dat de Charloisse Ruit zo prominent in de hele collectie van SÜIT ÜP aanwezig is, want dat had ik aanvankelijk niet verwacht. Tot nu toe is ons textiel alleen in deze modelijn verwerkt, en daarnaast zijn we ook bezig met schoenen en zelfs vazen, gemaakt van geharde stof met de Charloisse Ruit.”

“Voor mijn studenten was het heel leerzaam om buiten de muren van de academie te treden. Ze werkten in een realistische studiosituatie in de atelierruimte van Wandschappen, en daar leerden ze wat het betekent om in een creatief team te werken. Dat is goed, want na de academie komen veel van mijn studenten in dezelfde situatie terecht. Niet iedereen wordt zelfstandig ontwerper, en velen gaan dus bij een creatief team van een modefirma werken. Bovendien werk je ook als zelfstandig ontwerper altijd met een creatief team.”

“De studenten werkten onder leiding van Ümit Ünal. Omdat

hij Engels sprak en dus geen tolk nodig had, stond hij in direct contact met hen. Dat was goed voor de ervaring van de studenten. Hun toekomstige werkveld is namelijk ook internationaal, en ze moeten daarom leren hoe het is om op de werkvloer te communiceren in een vreemde taal.”

“We moesten verplicht werken met de Charloisse Ruit, een stof die ontworpen is door Ivo van den Baar. Ook zo’n eis komt overeen met de beroepspraktijk. De studenten zijn vervolgens veel gaan experimenteren met deze stof door deze te bewerken en te bleken. Zo bevroegen ze nieuwsgierig het materiaal: wat

Gerrit Jan Vos

afdelingsdocent ba mode aan de willem de kooning academie

kunnen we hiermee, en hoe komt de stof het best tot zijn recht? Uiteindelijk is de stof in zijn originele vorm gebruikt, maar dat maakt niet uit. Het gaat om het conceptuele en praktijk­gerichte proces dat ze hebben doorlopen om tot die conclusie te komen.”

“Natuurlijk was het lastig om met zo veel partijen en met zulke jonge mensen te werken. Toch ben ik een groot voorstander van samenwerking

tussen hbo en mbo bij dit soort projecten. De hbo’ers leverden in dit project het concept en de prototypes, terwijl de mbo’ers verantwoordelijk waren voor de uitvoering van de ontwerpen en voor de verkoop bij de V&D op het Zuidplein. Mbo­studenten maakten zo kennis met de

mogelijkheid om door te stromen naar het hbo, terwijl de hbo’ers in aanraking kwamen met praktijkgericht denken.”

“De meeste van mijn leerlingen zitten liever niet netjes in een schoolbank met een boekje voor hun neus. Voor SÜIT ÜP moesten ze in de praktijk aan de slag, en dat was daarom een ideaal project voor hen. In eerste instantie vonden ze dat een beetje eng, want ze moesten uit hun comfort zone stappen. Ook voelden sommigen zich de underdog naast studenten van de Willem de Kooning, want zij willen die opleiding óók doen. Ik vertel mijn leerlingen daarom dat zij juist van hun eigen kracht uit moeten gaan.”

“Ontwerper Ümit Ünal kwam aan het eind van het traject langs om te laten zien aan

welke standaard zijn kleding moest voldoen. In plaats van machinaal te locken (een voor confectiekleding gebruikelijke naaitechniek om kleding af te werken) moest nu alles worden afgewerkt met biaisband (een afzetband). Dat was in eerste instantie even slikken voor de leerlingen, want het betekent uren, zo niet dagen extra werk. Ik vond het toch erg leuk omdat zij hierdoor ook in de afwerking een stapje hoger gingen. Ik weet zeker dat sommige leerlingen in de toekomst biaisband gaan gebruiken, hoezeer ze het werk ermee ook verfoeien. Ze hebben nu namelijk gezien dat het veel mooier is.”

MoniqueBrockhus

docente mode / maatkleding albeda college

“SÜIT ÜP heeft de leerlingen veel geleerd: hoe het is om in groepjes te werken, wat tijdsdruk betekent, maar ook dat je als coupeuse niet altijd een kant­en­klaar patroon krijgt voorgeschoteld. Mijn leerlingen vonden het bijvoorbeeld lastig dat ze van de Willem de Kooning­studenten patronen kregen waar nog veel aan moest gebeuren, maar ik vind het juist heel goed

dat zij meemaakten hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Als coupeuse zul je namelijk ook zelf met ideeën moeten komen en samen moeten werken met de ontwerper. Hiervoor moet je out of the box denken, wat af en toe nog moeilijk is voor onze leerlingen. Maar that’s live. Mode is niet alleen romantisch, het is vooral keihard werken.”

“Samen met twee andere dames heb ik de leerlingen van het Albeda College les gegeven in het naaien. Ook hebben wij zelf de handen flink uit de mouwen gestoken, want het project bleek veel meer werk dan gedacht. Alle patronen moesten namelijk opnieuw worden gemaakt. Mijn collega Farida heeft zelfs een nacht lang doorgewerkt om ze op tijd af te krijgen! De studenten van de Willem de Kooning hadden bijvoorbeeld geen zakken in de broeken getekend, of de tassen voorzien van te korte hengsels. In het Wijkatelier naaien wij gelukkig al bijna ons hele leven, dus wij weten precies hoe een zak gezet moet worden.”

“Het werk voor SÜIT ÜP verliep zoals een echte productielijn. Iedereen had zijn eigen taak en vulde elkaar aan met zijn expertise. Zo zijn wij praktisch heel sterk, terwijl de Willem de Kooning­studenten goed zijn in het ontwerpen. Door dit project kwamen die verschillen duidelijk naar voren en zag je dat ieder zijn kwaliteiten heeft.”

“Door de hoeveelheid werk die het Wijkatelier er in heeft gestoken, voelt het ook echt als ons product. Ik was daarom erg trots toen ik de eindpresentatie in de V&D zag. Het is bijzonder om kleding die je zelf in elkaar hebt gezet op de catwalk terug te zien. De kleding is af en iemand

Kudret Mutlu

wijkatelier op zuid

heeft het aan: daar doe ik het voor. Ook ben ik best wel trots als ik Ümit Ünal op de televisie zie, want dan realiseer ik me weer dat we met een serieuze ontwerper hebben gewerkt. Dat voelt toch anders dan wanneer ik jurkjes voor mijn dochter naai.”

“Als visueel marketeer ben ik verantwoordelijk voor de presentatie van kleren in de winkel. Die plek vormt de laatste stap in het traject van idee tot verkoop. De presentatie bestaat uit allemaal puzzelstukjes die ik samenvoeg: welke belichting pas ik toe, wat voor attributen zet ik erbij, gebruik ik figuren met of zonder hoofd? Omdat de kleding van de Willem de Kooning­studenten zeer exclusief was, heb ik het zo simpel mogelijk gehouden. Het ging immers om de kleren, niet om de aankleding.”

“De studenten bemoeiden zich niet met de presentatie, maar we hebben wel flink gediscussieerd over de vraagprijs. De studenten

van de Willem de Kooning Academie vonden onze prijzen namelijk aan de lage kant. Ik snapte hun gevoel, want zij hebben de kleding met de

Nicky Kurver

visueel marketeer v&d

hand gemaakt en er veel werk aan gehad. Maar vergeet niet dat wanneer je voor de V&D ontwerpt, het belangrijk is om in je achterhoofd te houden wat voor klant daarbij hoort. Die klant koopt namelijk geen tas van duizend euro, ook al is hij met de hand gemaakt en geheel van leer. De V&D kan het zich niet veroorloven alleen met de kunst van het product bezig te zijn. Daarvoor is de concurrentie te groot. De studenten mogen dus wel iets commerciëler leren denken.”

“Aan de andere kant vond ik het mooi om te zien hoe gedreven, creatief en bijdehand de studenten zijn. Hun frisse gedachtes gaven ook mij een nieuwe kijk. Zo hadden ze een fotoreportage gemaakt met alleen een witte achtergrond en een robuuste houten vloer. Heel simpel, maar het werkte hartstikke goed.”

olduğunca yalın bir dekorasyon kullandım. Zira asıl konu kıyafetler idi, süslemeler değil.”

“Öğrenciler sunuma hiç karış­madılar, lakin satış ücretleri konusunda sıkı bir pazarlama yaptılar. Zira Willem de Kooning Akademisi öğrencileri bizim teklif ettiğimiz fiyatları oldukça düşük buldular. Onların duygularını

anlıyorum, çünkü çıkardıkları kıyafetlerin hepsi el yapımı ve bunlar için çok emek harcadılar. Ama V&D mağazası için tasarım yaptığınız zaman, hangi müşteri grubunun sizin kıyafetlerinizi satın alacağını unutmamalısınız. Bizden alışveriş yapan müşteriler bin euro değerinde bir çanta satın almazlar, her ne kadar bu çanta el yapımı ve tamamıyla deriden yapılmış olsa bile. V&D’nin bir ürünün sadece sanatsal tarafı ile ilgilenme lüksü olamaz. Öyle olursa rakiplerimiz ile baş edemeyiz. Öğrencilerin bu sebeple daha ticari bir bakış sergilemeyi öğrenmeleri gerekmektedir.”

“Diğer yandan, öğrencilerin ne kadar azimli, yaratıcı ve akıllı olduklarını görmek çok hoşuma gitti. Onların aydın düşünceleri bana da farklı bir bakış açısı kazandırdı. Örneğin, fotoğrafik bir raporlama yapmışlar ve bunun için sadece beyaz bir arka fon ve sağlam bir ahşap zemin kullanmışlar. Oldukça basit, ama bir o kadar da işe yaradı.”

“Ben görsel pazarlama tasarımcısı olarak kıyafetlerin mağazadaki sunumlarından sorumluyum. Bu konum, fikirden satışa kadar izlenilen yolda en son adımdır. Sunum, benim bir araya getirdiğim yapboz parçalarından oluşuyor;

ışıklama nasıl yapılmalı, ne tarz süslemeler eklenmeli, başları olan mı yoksa başsız mankenler mi kullanılmalı? Willem de Kooning Akademisi öğrencilerinin tasarladıkları kıyafetlerin çok özel olması sebebiyle, mümkün

Nicky Kurver

v&d’nin görsel pazarlama tasarımcısı

tamamlanmış ve birileri sizin kıyafetinizi giymiş; işte ben bunun için uğrasıyorum. Ümit Ünal’ı televizyonda gördüğümde de gurur duyuyorum kendimizle, zira o anda ciddi anlamda başarılı bir tasarımcı ile beraber çalıştığımızı idrak ediyorum. Bu duygu, kızıma dikmiş olduğum elbiselerin verdiği duygudan çok daha farklı bir duygu.”

“Willem de Kooning öğrencilerine verebileceğim tavsiye şudur; kağıt patonlarınızı en başarılı şekilde tasarlayın, nitekim bu işin yarısıdır. Başarılı bir kalıp, sürecin önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, gerçekten de oniki yaşımdan beri yapmış olduğum kalıpların hepsini hâla saklıyorum. Herneyse, ben zaten daima herşeyi saklıyorum.”

“Başka iki bayan ile beraber Albeda College öğrencilerine dikiş dersleri verdim. Bununla beraber tabi biz de kolları sıvadık ve işe koyulduk, zira bu proje beklendiğinden çok daha fazla mesai gerektirdi. Bütün kalıpların yeniden yapılması gerekti. Meslektaşım Farida ve ben kalıpları vaktinde yetiştirebilmek için bütün gece sabaha kadar çalıştık! Willem de Kooning öğrencileri örneğin tasarladıkları pantolon patronlarında cep çizmemişlerdi veya çantaların saplarını çok kısa yapmışlardı. Şükür ki Wijkatelier’de çok uzun yıllardan beri dikiş yapıyoruz ve dolayısıyla bir cebin nasıl yapılması gerektiğini çok iyi bir şekilde biliyoruz.”

“SÜIT ÜP koleksiyonu çalışmaları gerçek bir üretim hattı şeklinde gerçekleşti. Herkesin kendi görevi vardı ve bir birimizi uzmanlıklarımızla tamamladık. Örneğin biz pratik uygulamada çok başarılıyız, Willem de Kooning öğrencileri ise tasarımda çok iyiler. Bu projede bu farklılıklar bariz bir şekilde ortaya çıktı ve herkesin belirli niteliklere sahip olduğunu gördük.”

“Wijkatelier’in vermiş olduğu bunca uğraştan dolayı, ürünü sanki gerçekten de bizim ürünümüz gibi hissediyoruz. Nitekim, V&D mağazasında ürünün tanıtımını izlediğimde çok gururlandım. Dikmiş olduğunuz kıyafetleri bir defilede görmek o kadar değişik bir duygu ki. Kıyafet

Kudret Mutlu

wijkatelier op zuid terzisi

“SÜIT ÜP öğrencilerimiz için çok öğretici oldu; gruplar halinde çalışmanın ne olduğunu, zaman baskısı kavramını ve terzi olarak önünüze her zaman hazır kalıpların gelmeyeceğini öğrendiler. Öğrencilerimiz, örneğin Willem de Kooning öğrencilerinin hazırladıkları kağıt patronlarda bir çok eksiğin bulunması konusunda hoşnut değillerdi, ama ben bu durumla karşılaşmalarına sevindim, zira gerçek iş hayatında ne tarz durumlarla karşılaşabileceklerini böylece görmüş oldular. Nitekim, terzi

olarak kendi görüşlerinizi sunabilmelisiniz ve tasarımcı ile beraber çalışabilmelisiniz. Bu nedenle yaratıcı düşünebilmelisiniz ve bu durum bazen öğrencilerimiz için kolay olmuyor. Ama hayat böyle. Moda sadece romantik değildir, moda özellikle aşırı disiplinli çalışmaktır.”

“Öğrencilerimizin çoğu okul sıralarında oturup kitap okuma yanlısı değil. SÜIT ÜP projesi için uygulamalı çalışmaları gerekti ve bu durum dolayısıyla onlar için ideal bir proje oldu. Öğrenciler ilk aşamada biraz çekindiler, zira rahatlık alanlarından uzaklaşmaları gerekti. Bazıları ise kendilerini Willem de Kooning öğrencilerinin yanında ezik hissetti, zira onlar da bu eğitimi almak istiyorlar. Bu sebeple öğrencilerime daima kendi niteliklerini baz almalarını söylüyorum.”

“Tasarımcı Ümit Ünal projenin son aşamalarında kıyafetlerde uyulması gereken standartları göstermek için bize iştirak etti. Konfeksiyonlarda kıyafetlerin tamamlanmasında

genellikle kullanılan dikiş tekniği olan makine ile lok dikişi yerine, giyimlerin tamamlanmasında biye kullanıldı, yani kumaşların kenarlarına dikilen şeritler. Bu durum öğrencileri ilk etapta oldukça zorladı, zira saatlerce değil günlerce fazladan mesai yapmaları gerekti. Bu deneyim çok hoşuma gitti, çünkü öğrencilerimiz bu sayede kıyafetleri tamamlama konusunda da bir adım daha atmış oldular. Öğrencilerimiz her ne kadar biye ile çalışmaktan nefret etmiş olsalar bile, bazılarının gelecek zamanlarda biye şeritleri kullanacağına çok eminim. Sonuçta kıyafetleri biye ile tamamlamanın çok daha güzel sonuçlar verdiğini gördüler.”

Monique Brockhus

albeda college ‘moda / terzi yapımı giyim’ bölümü doçenti

Ellerindeki ürünü meraklı bir şekilde incelediler; bu ürünü nasıl kullanabiliriz ve bu kumaşı nasıl en kullanılabilir hale getirebiliriz? Sonuç olarak kumaşı olduğu gibi orijinal şekliyle kullandılar, ama bunun çok fazla önemi yok. Zira asıl önemli olan bu karara varabilmek için tasarım becerisi geliştirme ve pratik düşünme düzeyi doğrultusunda attıkları adımlardı.”

“Birçok çeşitli grup ve böylesine genç insanlar ile çalışmak elbette kolay değildi. Buna rağmen, meslek yüksek okulları (hbo) ile meslek

liselerinin (mbo) bu tarz projelerde ortak çalışmalar yapmalarını mutlak derecede destekliyorum. Bu projede, meslek yüksek okul öğrencileri konsepti ve prototipleri ortaya çıkardılar, meslek lisesi öğrencileri ise tasarımları gerçekleştirdiler ve ürünlerin Zuidplein’de V&D mağazasında yapılan satışı ile ilgilendiler. Böylece, meslek lisesi öğrencileri meslek yüksek okuluna geçiş imkanlarını gördü, meslek yüksek okul öğrencileri ise pratik düşünme kavramını öğrendi.”

“Akademinin duvarları dışında çalışabilmek öğrencilerimiz için hayli öğretici oldu. Öğrencilerimiz Wandschappen atölyesinde gerçek bir stüdyo ortamında çalışma imkanı buldular ve böylece yaratıcı bir ekiple çalışmanın ehemmiyetini öğrendiler. Bu çok iyi, zira akademik öğrenimden sonra öğrencilerimizin çoğu bu tarz ortamlarda çalışacak. Herkes bağımsız bir tasarımcı olarak çalışmayı tercih etmiyor ve bu düşünceyle birçok öğrencimiz moda firmalarının yaratıcı ekiplerine dahil oluyor. Üstelik bağımsız tasarımcılar da daima yaratıcı ekiplerle birlikte çalışıyor.”

“Öğrencilerimiz Ümit Ünal’ın önderliği altında çalıştılar.

Ümit Bey İngilizce konuştuğu için mütercime gerek yoktu ve dolayısıyla kendisi öğrencilerle birebir iletişim halinde oldu. Bu durum öğrencilerin tecrübe kazanabilmeleri için idealdi. Öğrencilerimizin çalışma alanları nihayetinde ulusal bir alandır ve bu sebeple işyerinde yabancı bir dilde diyalog kurmayı öğrenmeleri gerekmektedir.”

“Ivo van den Baar tarafından tasarlanan bir kumaş ile çalışmak zorundaydık; Charloisse Ruit. Öğrencilerimiz mesleki hayatlarında da bu tarz durumlarla karşılaşacaklar. Nitekim öğrencilerimiz bu kumaş üzerinde çeşitli denemeler yaptılar; kumaşı kâh işlediler kâh ağarttılar.

Gerrit Jan Vos

willem de kooning akademisinde moda tasarımı önlisans bölüm başkanı

“Charloisse Ruit’un tasarımı için bu semti tanımlayan bir bağlama noktası aradık. Semti tanımlayan unsur bir yandan semtin mimarisidir. Bu semtte savaştan sonra oldukça çok, modern daireler tarzında inşa edilen üç veya dört katlı apartman binaları bulunmaktadır. Bu apartman dairelerinin yapılarının hep aynı şekilde olması, kareli kumaşın tasarımında konu alınmıştır. Diğer yandan ise sokakta gördüğünüz çeşitli uyruklara mensup insanlar Charlois semtini betimlemektedir. Dolayısıyla, çeşitli ten renklerinde bulunan pigmentleri bir veri

tabanında topladık. Veri tabanından bir kaç renk seçtik ve bu renkleri tamamlayıcı renkler olan açık mavi ve lila renkleri ile birleştirdik.”

“Charloisse Ruit kumaşının SÜIT ÜP koleksiyonun tamamında yoğun bir şekilde kullanılması beni mutlu etmekle beraber çok da şaşırttı, zira ilk etapta bunu umut etmemiştim. Kumaşımız şimdiye kadar sadece bu moda çizgisinde değerlendirilmiştir. Charloisse Ruit kumaşı bunun yanı sıra ayakkabı ve hatta vazo üretiminde de kullanılmıştır.”

“Biz Charlois semtinde yaşıyoruz ve çalışıyoruz. Gördüğümüz kadarıyla altmış bin nufüsa sahip olan bu semtin ortak bir kimliği yok. Bunun sebebi; semtte 160 çeşit uyruktan insanın bulunmasıdır. Semt, özellikle son 50 yıl içerisinde oldukça büyük değişimlere uğramıştır; ilk etapta İtalyanlar, ardından İspanyollar ve daha da sonra Faslılar ve Türkler bu semte yerleşmiştir. Bu kadar çeşitli ırkların ikametinden dolayı semtte ortak bir sorumluluk duygusu bulunmamaktadır. Bu sebeple, semtte bunca insanın bir araya gelmesini sağlayacak bir zanaat simgesi oluşturduk; Charloisse Ruit.”

“Charloisse Ruit; kareli İskoç kumaşı gibi kareli bir kumaştır. İskoçya’da biri toprak sahibi olduğunda, bunu simgelemek için kumaş yaptırırdı. Bu kumaşlar genelde diğer aileler veya bölgeler ile olan bağlantının bir simgesiydi. Nitekim, kareli İskoç kumaşı bir takım insanların kimliğini sembolize etmektedir.”

Ivo vanden Baar

wandschappen’ın tasarımcısı

Ünal bu nedenle öğrencilere ilham kaynağı olarak fotoğrafçı Mike Disfarmer’in çalışmalarını verdi. Alman­Amerika kökenli fotoğrafçı yirminci yüzyılın ilk yarısında pek çok olağan, sade giyimli Amerikalı vatandaşın portresini çekmiştir.

“Bu fotoğrafları göstermemin amacı görevimizin, gerçek, normal insanların satın alacağı gerçek kıyafetler yapmak olduğunu anlatmaktı. Yani tasarımlarımız giyilemeyecek sanat eserleri olmamalıydı. V&D’nin tepkisinden de bu anlaşılıyordu; zira bu mağaza satışa sunmak üzere özellikle simetrik tasarımlar seçmişti. Dolayısıyla bu konu öğrenciler için oldukça öğretici oldu.”

“Konsepti hazırladıktan sonra işler hızlı bir şekilde ilerledi. Albeda College öğrencileri ile Willem de Kooning Akademisi öğrencileri arasındaki farkı gördüm. Meslek lisesi öğrencileri gerçekten de çok disiplinli çalıştılar. Görevleri; kâğıt patronları kıyafetlere dönüştürmekti ve bunu çok hızlı ve hünerli bir şekilde başardılar. Bu durum beni çok etkiledi. Bütün detayları dikkate alıyorlar ve çok titiz bir şekilde çalışıyorlardı. Tıpkı gerçek, profesyonel moda tasarımcıları gibi.”

“Üstelik herkese bir ekip çalışmasının ne kadar önemli olduğunu göstermeye çalıştım. Herkes tasarımı yapan kişi olamaz; bu yüzden aynı zamanda yaratıcılığınızı birbirinizle nasıl paylaşacağınızı öğrenmeniz gerekmektedir. Daima şu soru sorulmalıdır: modadaki rolünüz nedir? Nitekim herkesin kendi görevi vardır. Ekip içinde verimli bir şekilde çalışabilmelisiniz, zira moda dünyası zorlu bir iş dünyasıdır!”

“Rotterdam’da öğrencilerle birlikte çalışabilmek oldukça güzel ve şaşırtıcı bir tecrübe idi. İlk başta nereden başlayacakları konusunda zorlandıklarını gördüm. Bir moda tasarımı öğrencisi olarak fikirlerinizi çizimlere ve kâğıt patronlara dönüştürebilmeyi öğrenmelisiniz ve öğrencilerin bunu öğrenmesi uzun sürdü. Bu çok kolay bir şey değil, zira fikirlerinizi hayata geçirebilmeniz için sadece teknikleri bilmeniz yeterli değildir, aynı zamanda entelektüel bir düşünme düzeyinizin de olması gerekmektedir. Hollandalı tasarımcılar konseptlerini hayata geçirmek konusunda oldukça başarılıdır ve bu sebeple konseptüel açıdan başarılı ve iç açıcı olan

Hollanda tasarımları genelde dünya çapında tasarımcılar için güzel bir örnek teşkil etmektedir.”

“Willem de Kooning Akademisi öğrencilerinin modaya bakışı benim alışık olduğumdan çok daha farklıydı. Modayı daha ziyade bir sanat disiplini olarak algıladıklarını fark ettim. Ama moda sanat değildir. Moda bir meslektir, bir zanaattir! Örneğin öğrenciler ilk hafta bireysel yaratıcı niteliklerini göstermek istediler. Asimetrik tasarımlar çizdiler; lakin bu tarz tasarımları satmak zordur. Planlamamız ile ilgili endişe duymaya başlamıştım, çünkü mağazaya göndereceğimiz kıyafetler kaliteli olmalıydı.”

Ümit Ünal

Hollanda’nın şehirlerinde çeşitli kesimlerden insanlar ve gittikçe yükselen oranda genç nesiller yaşamaktadır. Rotterdam bu konuda ilk sıralarda yer almaktadır. Rotterdam halkının hemen hemen dörtte biri 23 yaş altındadır ve neredeyse toplumun yarısı (%40) birden çok kökene sahiptir.

Yeteneklerin gelişmesi bu şehirlerin bugünü ve geleceği için kaçınılmazdır. Söz konusu sadece teknik beceriler değil, aynı zamanda soft skills diye adlandırılan niteliktir; yani farklılıklar ile çalışabilmek. Kosmopolis Rotterdam bu amaçla, çeşitli disiplinlerde çalışan ve çeşitli eğitim seviyeleri, tecrübeleri ve amaçları olan bir çok kişi ile

ortak bir çalışma yaparak yöntemler geliştirmektedir. SÜIT ÜP ise bu yöntemlerden biridir.

Moda öğrencileri ve Rotterdam Zuid’ten yerel terziler bir ay boyunca yeni bir moda çizgisi üzerine ortak bir çalışma yürüttüler. Bu yeni moda çizgisinin tanıtımı V&D mağazasında yapılmış ve de ardından satışa sunulmuştur. Kosmopolis yıllar boyunca Willem de Kooning Akademisi ile beraber moda tasarımları üzerine çalışmıştır. Kosmopolis aynı şekilde İstanbul 2010 kültür başkenti projesi kapsamında Hatice Gökçe ile beraber de benzeri bir ortak çalışma yürütmüştür. O dönemlerde kadın modası ele alınmıştı; şimdiyse bir erkek moda çizgisi tasarlanmış ve yapılmıştır.

SÜITÜP

Bu yıl İstanbul’un en iyi moda tasarımcılarından Ümit Ünal Rotterdam sanat akademisi öğrencilerine V&D’nin koleksiyonuna uygun kıyafetler tasarlamak üzere rehberlik etmiştir. Ümit Ünal moda tasarımına usta bakışı ile öğrencilere farklı bir çalışma yöntemi göstermiştir. Öğrencilerin, yaratıcı niteliklerini kullanmayı öğrenmeleri yanı sıra, özellikle tasarımlarla ilgili ticari istekleri dikkate almaları gerektiği konu olarak işlenmiştir. Ünal’ın öğrencilere vermiş olduğu ilham kaynakları androjin tasarımlarda kendini göstermiştir. Tasarımlar için yerel desen olan Charloisse Ruit kullanılmıştır.

V&D mağazasının yönetimi yapılan tasarımlar arasından bir seçim yapmıştır ve bu kalıplar sayın Ünal rehberliğinde, meslek lisesi öğrencileri ve bölgesel terziler tarafından kıyafetlere dönüştürülmüştür. Katılımcılar SÜIT ÜP projesi esnasında kendi disiplinlerinin sınırlarını aşmışlardır. Bu yeni moda çizgisinin tasarımı, yapımı, sunumu ve satışı gerçekten de öğrencilerin ortak çabalarının

ürünüdür. Bu deneyimler, öğrencilerin meslektaşlarının dünyasına olan bakış açılarını genişletmiş ve aynı zamanda bütün katılımcıların girişimciliğine ve profesyonel anlamda yeteneklerini geliştirmelerine katkı sağlamıştır.

Bu yayımda SÜIT ÜP projesinin hem formatını hem de elde ettiği sonuçları göstermek istiyoruz. Bu tarz projelerin devamının gelmesini ve de aynı zamanda edinilen tecrübeleri daha da geliştirmek adına etkili değerlendirmelerin yer alması gerektiğini düşünüyoruz. Şimdi ise sözü çeşitli katılımcıların temsilcisine bırakıyoruz.

Kosmopolis Rotterdam

SÜITÜP