Studiereis didactiek en taal naar Amerika Boston en Phoenix

Wietske Miedema, 18 januari 2011

In licht van recent leerpsychologiosch onderzoek

In samenhang met landelijke neiging tot evidence based practice

In samenhang met ‘onderzoekende docent’ Rekening houdend met professionaliteit en

autonomie van de docent

Nadruk op train de trainers

Algemene inzichten in relatie brengen met woordenschatdidactiek en taalbeleid

Hierbij steeds verband leggen met schoolbeleid

Actief in Mid-Regional Research Laboratory, McRel (soort Amerikaanse SLO)

Carrière gestart met programma Thinking Skills Vanaf jaren negentig: Dimensions of Learning,

Leren in Vijf Dimensies Vanaf 2002: de ‘what works’ serie

◦ Classroom managment that works ◦ Classroom instruction that works◦ What works in schools

Nu: The art and science of teaching En: The highly engaged classroom.

rol docent feedback en formative evaluation bevestiging belang strategisch leren en

strategisch lesgeven bevestiging ‘diep’ leren bevestiging onderzoek doen bevestiging rol samenwerkend leren

Meta-analyse: kwantitatief en kwalitatief Leerpsychologisch onderzoek Effectmetingen Betere prestaties over de hele linie We weten echter niet:

Wat is hiervan vakgebonden? Heeft het met leeftijd te maken? Relatie met verschillende achtergronden? Relatie met intelligentie?

Schoolniveau◦ Haalbaar programma ◦ Doelen en feedback ◦ Betrokkenheid ouders

en omgeving◦ Veiligheid◦ Collegiaal en

professioneel team

Leraarniveau◦ Didactische aanpak◦ Klassenmanagement◦ Reflectiecirkel op het

eigen programma Leerlingniveau

◦ Thuissituatie◦ Achtergrondkennis◦ Motivatie

effect schoolniveau op leerling-prestaties: 33%

effect leraarniveau op leerling-prestaties: 67%

maakt uit op welke school je zit maakt uit bij welke leraar je zit

Leereffect van school en leraar bij modale leerling (percentielscore 50)

School & leraar Percentielscore na twee jaar

Gemiddelde school & gemiddelde leraar 50

Zwakke school & zwakke leraar 3

Zwakke school & sterke leraar 63

Sterke school & zwakke leraar 37

Sterke school en sterke leraar 96

Sterke school & gemiddelde leraar 78

Een goede leerkracht beschikt over veel didactische strategieën plus de kennis wanneer deze strategieën het best kunnen worden ingezet.

Vraag: Welke didactische strategieën hebben aantoonbaar effect op leerprestaties?

Marzano ‘What Works in School’, figuur 9.2, blz. 80

Didactische strategie Percentielwinst

Overeenkomsten en verschillen zoeken 45

Samenvatten en aantekeningen maken 34

Inzet/inspanning bevestigen en erkenning geven 29

Huiswerk maken en oefenen met leerstof 28

Werken met schema’s en andere niet-talige vormgevers 27

Samenwerkend leren 27

Doelen stellen en feedback geven 23

Onderzoek doen (vb hypotheses formuleren en testen) 23

Aansluiten voorkennis, kapstokken aanbieden en vragen stellen

22

leren en onthouden, belang van voorkennis werking van het geheugen verschillende vormen van kennis belang van strategisch lesgeven en

strategisch leren belang van metacognitie belang van motivatie belang van sociale interactie: samenwerkend

leren belang van toetsing

Cognitivisme Constructivisme Sociaal constructivisme

Gevaar:◦ directe vertaling van leertheorie naar

onderwijsaanpakken ◦ voorbeeld: constructivisme als leertheorie,

constructivisme als onderwijsaanpak

Jaren 40/ 50 / 60 Leren: verandering in waarneembaar

gedrag door aanleren gewenst gedrag Conditioneren door

◦ herhalen ◦ belonen en ◦ straffen

Skinner box

Vanaf jaren 60: “Cognitivistische revolutie”

Leren: verandering in kennisstructuren in het geheugen door informatieverwerking

- belang van elaboratie / diepere verwerking- belangrijke rol voorkennis- belang van metacognitieve vaardigheden- belang leerstijlen

recepTie

expeditie

werkgeheugen, de werkplaats

magazijn

grondstoffenhalfproducten

van info naar kennis

Sensorisch geheugen

Korte termijn geheugen

Lange termijn geheugen: neurale paden.

Oneindig aantal verbindingen.

Com-plexe taken

selectie, aandacht

scannen,

aandacht

6 seconden

7 eenheden

oneindig

veel

informatie

herhalen

herhalen,

aandacht voor betekenis en organisatie.

patronen zien en herkennen

Leren is proces van (samen) actief kennis construeren die aansluit bij wat lerende weet, vindt, wil, enz.

Rol docent: ◦ misvatting: voorwaarden creëren waaronder

lerende zelf kennis kunnen construeren◦ bij instructie rekening houden met de mogelijke

interpretaties van leerlingen◦ actieve verwerking van leerlingen stimuleren (o.a.

door samenwerken)

 5. Reflectie

4. Onderzoek doen3. Kennis verbreden en verdiepen2. Kennis verwerven en integreren 

1. Motivatie

Leren in vijf dimensies

 

De procedure is eigenlijk heel simpel. Eerst ga je stapels maken. Misschien is ook één stapel wel genoeg. Dat hangt er van af hoe veel je hebt. Misschien moet je ergens naar toe, omdat jezelf geen voorzieningen hebt. Anders kan je thuis beginnen. Het is belangrijk niet teveel tegelijk te doen. Het gaat beter met wat minder in een keer. Op korte termijn lijkt dit niet zo belangrijk, maar oh wee, als het mis gaat. Een foutje kan dus best duur worden. In het begin vind je de hele procedure wellicht wat ingewikkeld. Maar al gauw wordt het gewoon een van die dingen die je moet doen. Er zal ook geen eind aan komen. Als je klaar bent, ga je weer stapels maken. Daarna leg je alles weg op de eigen plek. Je gaat de dingen weer gebruiken en daarna begint alles van voren af aan.

2 minuten denkpauze Noemen verschillende kennis-elementen die

nodig zijn om te koken Docent ordent op het bord Er moeten drie soorten kennis tevoorschijn

komen: ordening in drie categorieën

nieuwe kennisverwerven en integreren

 

inhoudelijke kennis vaardigheden = =

denken over handelen met--------------------------------------------------------------------- betekenis opbouwen(aansluiten voorkennis) stappenplan achterhalen schematiseren vaardigheid uitproberen onthouden automatiseren

Declaratieve kennis◦ Feiten◦ Chronologieën◦ Oorzaak-gevolg

verband◦ Gebeurtenissen◦ Principes◦ Begrippen

Procedurele kennis ◦ Algoritme

(handelingsvoorschrift)

◦ Strategieën (volgorde van stappen)

◦ Heuristieken (vuistregels)

vak vaardigheden

algemene leer-vaardigheden

sociale vaardigheden

- hypothese opstellen

- proefopstelling maken

- meten

- berekeningen maken

- argumenteren

- informatie opzoeken

- conclusies trekken

- verslag schrijven

- overleggen

- discussies voeren

- voor jezelf opkomen

- feedback geven en ontvangen

Ieder krijgt twee stokjes. Schrijf nu een stappenplan voor het goed in

je hand nemen van de stokjes Laat de handleiding door een nader

uitvoeren Vergelijk aan tafel je ervaringen Wat concludeer je over het aanleren van

vaardigheden?

Strategisch leren◦ met leer- en studievaardigheden ◦ met metacognitieve vaardigheden

Strategisch lesgeven◦ aanleren leer- en studievaardigheden◦ aanleren metacognitive vaardigheden

Voordoen, demonstreren, modelleren Expliciet onderdeel van curriculum Integreren met vakinhouden, gezamenlijke

taal Enkele vaardigheden tegelijkertijd: leerplan Scaffolding, prompts and feedback Shaping is goed! Neem de tijd! Ook leeerlinggericht.

 5. Reflectie

4. Onderzoek doen3. Kennis verbreden en verdiepen2. Kennis verwerven en integreren 

1. Motivatie

Leren in vijf dimensies

 

1. Leerdoelen, feedback en succes vieren2. Nieuwe kennis verwerven3. Oefenen met en verdiepen van kennis 4. Onderzoek doen 5. Betrokkenheid bij leerlingen creeren 6. Klassenmanagement7. Omgaan met regels en procedures8. Goed relaties onderhouden9. Hoge verwachtingen hebben 10. Lessenseries ontwikkelen

Jongste leerpsychologische gegevens Vertalen daarvan in didactische aanpakken Samenhang didactiek en taalontwikkeling Werkvormen om deze inzichten te

presenteren/communiceren Inzichten voor onze eigen didactische

aanpakken.